Subkultury młodzieżowe Bunt nie przemija na podstawie książki Bogdana Prejsa pod tym samym tytułem
Subkultura (podkultura) Pojęcie to określa grupę społeczną podkreślającą swoją odrębność, propagującą zasady i wzorce odmienne od powszechnie przyjętych i wyznawanych. Podstawowe wyznaczniki subkultury to: ideologia, symbolika, specyficzny słownik i formy zachowania, charakterystyczny wygląd (image), a w wielu przypadkach także muzyka. W ramach subkultur działają lub identyfikują się z nimi przede wszystkim ludzie młodzi, w wieku od około 15 do 30 lat. Subkultury cechuje: bunt wobec uznanych norm społecznych, kulturowych i tradycji, a także sprzeciw wobec władzy, polityki i prawa.
Przyczyny przynależności młodzieży do subkultur - nieprawidłowa atmosfera rodzinna, - niezaspokojenie podstawowych potrzeb, - stosowanie niewłaściwych metod wychowawczych, - zakłócenia w relacjach uczuciowych w rodzinie, - brak autorytetów w rodzinie, - rozbicie rodziny, - niewłaściwe wzorce zachowań, - niski status materialny, społeczny i zawodowy rodziny, - patologie, - brak perspektyw na przyszłość.
Geneza Młody, dorastający człowiek, który nie znajduje oparcia we własnej rodzinie, czuje się niezwykle samotny, bezradny, odtrącony i nierozumiany. Nie widzi sensu dalszego życia. Nagromadzenie negatywnych czynników może wywołać autoagresję (np. samookaleczanie się) lub bunt. W grupie subkulturowej sytuacja ulega diametralnej zmianie: młodzież zyskuje poczucie odrębności, przynależności, wewnętrznej niezależności. W istotnym stopniu nagle wzrasta poczucie własnej wartości, mocy, bezpieczeństwa i poparcia ze strony innych członków grupy. Ten, kto dotąd czuł się nikim, nareszcie odczuwa, że jest kimś.
Zagrożenia wynikające z przynależności do subkultur - manipulowanie członkami subkultur przez ich liderów (rola marionetki), - lojalność wobec grupy za wszelka cenę, - całkowita utrata wpływu rodziny, - szantaż, - presja, - patologiczne postawy i zachowania (np. odurzanie się, nadużywanie alkoholu, kradzieże, rozboje, bójki, napady i inne czyny przestępcze), - demoralizacja, - konflikty z prawem.
Cechy wybranych subkultur
Anarchiści Dążą do zniesienia wszelkich ograniczeń państwa: przymusu, władzy, przepisów prawa, religii itp. Uważają, że każdy człowiek powinien mieć prawo robienia tego, na co ma ochotę, pod warunkiem, że nie szkodzi innym. Poza głoszeniem powszechnej, wieloaspektowej wolności jednostki działają przeciw wszelkim przejawom przemocy, rasizmu, faszyzmu, nacjonalizmu. Filozofia ta od początku została uznana za utopijną, czyli niemożliwą do zrealizowania, a termin anarchia stał się synonimem totalnego chaosu.
Antyglobaliści Sprzeciwiają się bogaceniu państw wysoko rozwiniętych kosztem krajów biednych, zacofanych i przeludnionych. Globalizm jako kolejna wersja kapitalizmu powoduje bankructwo wielu niewielkich, rodzimych firm z powodu działań i wpływu zamożnych korporacji. Są przeciwnikami międzynarodowych organizacji walutowych i handlowych. Manifestują sprzeciw wobec wielkich koncernów wykorzystujących tanią siłę roboczą w biednych krajach Azji i Afryki oraz potępiają manipulowanie rządami tych państw przez bogate kraje.
Blokersi Są to przedstawiciele pokolenia pustki, młodzież z biednych środowisk dużych miast, wychowujących się w wielkomiejskich osiedlach, blokowiskach lub dzielnicach robotniczych. Często są zdemoralizowani, nie posiadają wsparcia rodziny. Nierzadko mają konflikty z prawem. Nie mają żadnych szans na awans społeczny i nie dążą do niego. Spędzają czas na słuchaniu muzyki hip - hop. Hermetyczne grupy skupiają przyjaciół z dzielnicy. Cechuje je agresja, brutalne bójki - porachunki z obcymi.
Cybermaniacy Społeczność skupiająca ludzi uzależnionych od komputera, zafascynowanych grami. Od 2000 r. organizowane są cyberolimpiady, w których o mistrzostwo walczą zawodnicy z całego świata. Na surfowanie po sieci internetowej cybermaniacy poświęcają swój cały wolny czas, wiele godzin dziennie. Dlatego określa się ich mianem nolajfów. Niektórzy piszą niekończące się blogi (internetowe pamiętniki), prowadzą wirtualne rozmowy (czat). Społeczność skupia nie tylko młodzież, lecz różne grupy wiekowe, zawodowe i społeczne.
Dresiarze (dresy, karki, ABS-y) Z upodobaniem ubierają markowe dresy i sportowe buty, noszą bardzo krótkie włosy i złotą biżuterię. Dbając do przesady o swoją tężyznę fizyczną regularnie korzystają z siłowni, przyjmują odżywki i sterydy. Jeżdżą drogimi samochodami. Często osoby te wywodzą się z marginesu społecznego, czerpią wzorce ze świata przestępczego i zasilają jego jego szeregi. Działają grupowo, tworzą bandy, zastraszają, biją słabszych, stosują wymuszenia pieniędzy (haracz), nieraz wchodzą w struktury mafijne.
Emo Ruch nazywany też subkulturą gimnazjalistów. Sprzeciwia się agresji i brutalizacji życia społecznego, braku wrażliwości. Emo nie stosują używek, dbają o schludny wygląd, są przeciwni wszelkiej przemocy. Ostentacyjnie manifestują swoje przygnębienie i empatyczną uczuciowość. Wyznają raczej kult ducha niż ciała. Charakterystyczny wygląd to czarne włosy z grzywką zasłaniającą dużą część twarzy oraz czarny makijaż wokół oczu. Emo noszą wąskie spodnie - rurki, czarne, obcisłe trykotki oraz trampki o wzorze szachownicy.
Goci Subkultura, której nazwa odnosi się do gotyku, rozumianego jako najbardziej mroczny etap cywilizacji. Są zafascynowani etosem średniowiecznego rycerstwa, wojen i heroicznej śmierci, którą się inspirują. Uzupełniają to dekadencją, apokaliptycznymi przepowiedniami, mistycyzmem, mrocznymi klimatami. Są zauroczeni okultyzmem. Noszą czarne lub fioletowe ubiory i makijaże. Słuchają mrocznego, gotyckiego rocka i dark metalu.
Jumacy ( jumole) Subkultura z zachodnich województw Polski. Skupia młodych ludzi, dla których głównym źródłem dochodów są kradzieże sklepowe, szczególnie w Niemczech. Jumacy kradną drogie towary, które następnie sprzedają paserom. Podobnie jak dresiarze lubią obnosić się ze swoją zamożnością, bawić się w drogich klubach i modnych dyskotekach, nosić bogatą odzież i złotą biżuterię. Jeżdżą drogimi samochodami.
Metalowcy (metale) Fascynują się muzyką heavy metal i jego nurtami: black metal, death metal, trash metal. Klasyczny wizerunek metala to: dominująca czerń, długie włosy, skórzane kurtki z ćwiekami, pasy, tatuaże wyobrażające różne baśniowe lub demoniczne stwory i maszkary. Do rozpropagowania kultury metali przyczynił się organizowany w katowickim Spodku festiwal Metalmania. Podczas koncertów muzyki heavy metal ich uczestnicy uprawiają niekontrolowany, szaleńczy taniec, tzw. moshing.
Rastamani (rastafarianie) Cechy ruchu to: pacyfizm i negacja podziałów społecznych oraz sprzeciw wobec instytucjonalizacji form życia i dominacji państwa nad jednostką. Symbolem ruchu są trzy kolory: czerwony, żółty i zielony, barwy etiopskiej flagi. Rastamani słuchają muzyki reggae lub bluesa. Teksty dotyczą głównie stosunków społecznych, walk mniejszości o swoje prawa. Noszą długie włosy w formie dreadów, kolorowe, zwiewne ubiory, koraliki, wisiory, pacyfy. Są wegetarianami. Z założenia odrzucają używki, aczkolwiek czasem sięgają po marihuanę.
Skejci (skaterzy) Aktywna grupa sportowa propagująca jazdę na rolkach i deskorolce. Cenią spontaniczność, luz i niezależność. Noszą specyficzny ubiór: czapki baseballówki, obszerne bluzy z kapturami, luźne podkoszulki, charakterystyczne buty i luźne, szerokie spodnie. Dopełnieniem wizerunku są ochraniacze na kolana i łokcie. Kojarzeni są z muzyką hip-hop.
Sataniści Wyznawcy kultu szatana. Satanizm neguje religię, wykorzystuje motywy związane z piekłem i szatanem. Ich image jest niemal identyczny jak u metalowców: strój czarny, długie włosy, czarne, skórzane kurtki. Sataniści słuchają muzyki metalowej, noszą pentagramy, odwrócone krzyże, a także tatuaże z demonicznymi motywami. W skrajnych przypadkach dokonują mordów rytualnych podczas czarnych mszy, zbiorowych gwałtów oraz bezczeszczenia grobów na cmentarzach.
Sprejowcy (grafficiarze) Ich głównym zajęciem jest: malowanie (najczęściej nocą) murów farbami, tworzenie plastycznych kompozycji (streetart) lub wypisywanie - często przy pomocy szablonów - aktualnych haseł o treści politycznej, społecznej lub prześmiewczej. Działają bez rozgłosu, w ukryciu. Łączą się w niewielkie grupy. Graffiti to dla jednych sztuka, dla drugich - wandalizm. Nigdy nie może być legalne, inaczej staje się zwykłym malarstwem. Sprejowcy swoje rysunki podpisują ksywką - pseudonimem. Ulubiony gatunek muzyki to hip-hop.
Szalikowcy (kibole) W stopniu fanatycznym identyfikują się z wybranym klubem sportowym, najczęściej piłkarskim. Na każdy mecz u siebie lub na wyjeździe ubierają barwy klubowe: szaliki, kurtki, czapki. Dodatkowo prezentują flagi i transparenty. Wykorzystują także instrumenty - bębny używane przy skandowaniu zawołań lub śpiewów, często zawierających wulgarne, obraźliwe teksty. Często przed, w trakcie i po meczu wdają się w bójki z innymi szalikowcami lub policją. Umawiają się też na tzw. ustawki, wojny, które czasem toczą się od lat (np. Wisła - Cracovia, ŁKS i Widzew, Górnik Zabrze - Ruch Chorzów). Podczas przejazdów demolują pociągi, autokary, dewastują przystanki, mimo iż eskortuje ich policja.
Yuppies (japiszony) Obrotni, dynamiczni, inteligentni i dobrze wykształceni młodzi ludzie z wielkich miast, których jedynym celem jest sukces zawodowy i finansowy. Ich ambicje są niemal chorobliwe. Często grozi im pracoholizm i wypalenie zawodowe. Pracują w bankach, agencjach reklamowych lub ubezpieczeniowych, na giełdach, w biurach maklerskich. Wykonują tzw. wolne zawody. Obnoszą się ze swoją zamożnością. Obowiązkowym stylem jest ostentacyjna elegancja. Rezygnują z życia osobistego, nie zakładają rodzin - są singlami, gdyż chcą być zawsze dyspozycyjni, by w pełni poświęcić się pracy.
Bunt nie przemija. Bunt się ustatecznia. Stanisław Grochowiak
Bunt wieku młodzieńczego charakteryzujący się sprzeciwem wobec rzeczywistości łagodnieje wraz z wiekiem. Z upływem czasu członkowie subkultury starzeją się i stabilizują. Zakładają rodziny, obcinają włosy, do pracy ubierają garnitur i krawat, a stare, wytarte dżinsy zakładają tylko wieczorem. Wyścig szczurów na rynku pracy wymaga porzucenia dawnych ideałów, co najwyżej pozwala na wspomnienie z pobłażliwością wydarzeń z przeszłości.
Bardzo nieliczni (najczęściej artyści), wierni dawnym ideałom starają się pogodzić tkwiące w nich przekonania z codziennością, w której nie ma już miejsca na beztroskę, nonkonformizm i nieodpowiedzialność. Nie obcinają włosów, ubierają się po swojemu, słuchają starych płyt. Nieraz robią na tym pieniądze szczególnie, gdy pokazują się w mediach lub show biznesie jako niezwykłe indywidualności. Przykładem bezkompromisowego buntownika jest nieżyjący już Curt Cobain, który w liście pożegnalnym zawarł sławny cytat: Lepiej spłonąć, niż zblaknąć