Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Przejawia gotowość i chęć do przyswajania nowych wiadomości i umiejętności. Sytuuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne dotyczące okresu od końca starożytności do XIV w. w czasie. Rozumie pojęcia i terminy historyczne: Allah, anarchia, arcybiskupstwo, arianizm, benedyktyni, Bizancjum, burmistrz, cech, celibat, cerkiew, cezaropapizm, cyrylica, cystersi, czeladnik, czynsz, danina, dialektyka, dokument lokacyjny, dominikanie, drużyna, duchowieństwo, dwupolówka, dynastia, dziesięcina, dżihad, feudalizm, franciszkanie, giermek, gildie, głagolica, herezje, hidżra, hołd lenny, hrabstwo, I Rzesza Niemiecka, ikona, immunitet, inwestytura, islam, Izba Gmin, Izba Lordów, jasyr, kalifat, Kapetyngowie, Karolingowie, kasztelan, katedra, klątwa, kmieć, komendacja, komes, komturia, konkordat, Koran, Kościół wschodni (prawosławny), Królestwo Jerozolimskie, krucjaty, Krzyżacy, krzyżowcy, lennik, lenno, lokacja, ława wiejska, mahometanin, majordomus, marchia brandenburska, marchia wschodnia, marchia, meczet, mieszczaństwo, minaret, minuskuła karolińska, monarchia patrymonialna, monarchia stanowa, Mongołowie, Tatarzy, możnowładztwo, muzułmanin, nowa marchia, opactwo, opole, osady służebne, Państwo Kościelne, parlament, patrycjat, Plantageneci, plebs, podgrodzie, pokój Boży, pospólstwo, Prasłowianie, prawo kanoniczne, prawo książęce, prawo niemieckie, Prusowie, przywilej, rada miejska, ratusz, renesans karoliński, retoryka, rozdrobnienie feudalne, Ruś Kijowska, schizma, scholastyka, senior, siedem sztuk wyzwolonych, Słowianie, sołtys, Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą oraz: Wykazuje aktywność na lekcji. Dostrzega proste związki przyczynowoskutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych Porządkuje wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne oraz ustala związki poprzedzania, i następstwa; dostrzega podstawowe zmiany w życiu społecznym Rozumie podstawy kultury europejskiej, autorytet papiestwa, rolę Kościoła w rozwoju administracji i szkolnictwa we wczesnym średniowieczu; skutki najazdów plemion germańskich, różnice między ludnością miejscową a najeźdźcami germańskimi; rolę, jaką odegrali Arabowie w kulturze średniowiecznej; znaczenie koronacji Henryka I jako wydarzenia oznaczającego koniec karolińskiego państwa wschodniofrankijskiego i początek historii średniowiecznych Niemiec; feudalizm jako sieć wzajemnych powiązań osobistych, skutki feudalizacji Kościoła; trudności, jakie stanęły przed Mieszkiem I na drodze do zjednoczenia plemion i stworzenia państwa,, znaczenie przyjęcia chrześcijaństwa, funkcje grodów, podgrodzi, wsi służebnych; rolę Polski w planach cesarza Ottona III, powody starania Chrobrego o koronę,; zasady organizacji i funkcjonowania średniowiecznych uniwersytetów; rolę opactwa w Cluny w zapoczątkowaniu ruchu reformatorskiego i odnowy duchowej Kościoła, płaszczyzny konfliktu tiary z koroną, istotę sporu o inwestyturę, postanowienia konkordatu wormackiego jako rozwiązania Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą i dostateczną oraz: Potrafi samodzielnie pracować z podręcznikiem i materiałem źródłowym, podejmuje się wykonania zadań o charakterze dobrowolnym. Ustala związki równoczesności oraz ciągłość w rozwoju kulturowym i cywilizacyjnym. Uczeń wyjaśnia związki przyczynowo - skutkowe analizowanych wydarzeń, zjawisk i procesów historycznych; Bierze udział w dyskusjach, wymianie poglądów; potrafi argumentować i bronić swoich racji. Potrafi objaśnić różnice między chrześcijaństwem na Wschodzie i Zachodzie; Wyjaśnia, na czym polegał wzrost roli Kościoła i dlaczego do niego doszło. Potrafi charakteryzować osiągnięcia Bizancjum w różnych dziedzinach (nauka, literatura, szerzenie chrześcijaństwa, budownictwo) Rozumie rolę chrześcijaństwa jako czynnika jednoczącego różne ludy; sytuację polityczną w Europie po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego; przyczyny przyjęcia chrześcijaństwa przez Chlodwiga, przyczyny nietrwałości państw germańskich; podobieństwa i różnice między islamem, chrześcijaństwem i judaizmem, znaczenie bitwy pod Poitiers; znaczenie koronacji Karola Wielkiego na cesarza w ówczesnym świecie; znaczenie przywrócenia cesarstwa na Zachodzie, Uczeń opanował wiadomości i umiejętności na ocenę dopuszczającą, dostateczną i dobrą oraz: Opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności określony programem nauczania historii w I półroczu 1 klasy. Wyjaśnia wpływ człowieka na środowisko naturalne. Sprawnie posługuje się wiadomościami i umiejętnościami, potrafi samodzielnie interpretować i wyjaśniać fakty i zjawiska historyczne. Potrafi wyjaśnić przyczyny różnic w interpretacji faktów, dostrzega dynamikę zmian w przeszłości. Wyjaśnia na czym polegała barbaryzacja i dlaczego do niej doszło. Wykazuje wkład kultury bizantyjskiej do kultury śródziemnomorskiej; dlaczego państwo Franków okazało się pierwszym trwałym państwem w Europie Zachodniej Na przykładzie Francuzów wyjaśnia powstawanie narodów romańskich. Potrafi wskazać współczesne państwa leżące na ziemiach podbitych przez Arabów, ocenić wpływ Arabów na kulturę europejską Dokonuje wartościującego osądu świętych wojen. Rozumie fakt, że religia nie może usprawiedliwiać wojny. Potrafi ocenić dokonania Karola Wielkiego, wyjaśnić, dlaczego 1
stan, Stany Generalne, starosta, statut, styl gotycki, styl romański, sunnici, symonia system lenny, szyici, Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, teologia, trójpolówka, trybut, Turcy Seldżuccy, uniwersalizm, uniwersytet, wasal, wiec, władza centralna, własność niecałkowita, wolnizna, wójt, zakony rycerskie, zakony żebracze, zasadźca. Znadatę: 496 r. - chrzest Chlodwiga, 622 r. - opuszczenie przez Mahometa Mekki i udanie się do Medyny, początek ery muzułmańskiej, 732 r. - bitwa pod Poitiers, 754 r. - koronacja Pepina Krótkiego przez papieża, 800 r. - koronacja Karola na cesarza w Rzymie, 843 r. - traktat w Verdun, 919 r. - powstanie Królestwa Niemieckiego, 962 r. - koronacja Ottona I na cesarza rzymskiego, 965 r. - sojusz z Czechami, 966 r. - chrzest Mieszka I, 968 r. - biskupstwo misyjne w Poznaniu, 972 r. - bitwa pod Cedynią, 988 r. - chrzest Rusi, 1000 r. - zjazd gnieźnieński, 1002 1018 - wojny z Henrykiem II, 1018 r. - pokój w Budziszynie, przyłączenie Grodów Czerwieńskich, 1025 r. - koronacja Bolesława Chrobrego, 1054 r. - schizma wschodnia, 1066 r. - bitwa pod Hastings, 1076 r. - koronacja Bolesława Śmiałego, 1077 r. - ukorzenie się Henryka IV przed papieżem Canossa, 1095 r. - synod w Clermont, 1096 r. - wyprawa ludowa, I wyprawa krzyżowa, 1109 r. - wyprawa cesarska na Polskę, obrona Głogowa, 1122 r. - konkordat wormacki, 1138 r. - testament Krzywoustego, 1204 r. - IV wyprawa krzyżowa, 1215 r. - Wielka Karta Swobód, obrady IV soboru laterańskiego,1226 - sprowadzenie do Polski Krzyżaków, 1241 r. - najazd tatarski na Polskę, bitwa pod Legnicą, 1264 r. - ukształtowanie się parlamentu w Anglii, 1283 kompromisowego w sporze między papiestwem a cesarstwem; na czym polegała monarchia stanowa; przyczyny i okoliczności konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem krakowskim Stanisławem przyczyny i skutki ucieczki Bolesława Śmiałego z kraju po zabójstwie biskupa; podłoże konfliktu między Zbigniewem a Bolesławem, przyczyny podjęcia przez Krzywoustego decyzji o podziale Polski między synów, zasady testamentu Krzywoustego; przyczyny i przejawy pogłębiania się rozbicia dzielnicowego; zasady lokacji miast i wsi na prawie polskim i niemieckim; religijny charakter polskiej kultury średniowiecznej, rolę zakonów w kulturze i życiu duchowym. Potrafi wskazać i określić siedziby państwa Franków Potrafi określić pozostałe elementy, które złożyły się na podstawy kultury europejskiej, omówić zajęcia i tryb życia zakonników, wskazać dosłowny i przenośny sens określenia benedyktyńska praca Zna rolę cesarza w Bizancjum, rolę Konstantynopola w ówczesnym świecie, przyczyny rozłamu w Kościele Zna główne zasady islamu (wyznanie wiary, nakazy, zakazy) Potrafi korzystając z mapy, omówić położenie i warunki naturalne Arabii, kierunki i zasięg podbojów arabskich, kalifaty i ich stolice po śmierci Mahometa, Zna reformy Karola Wielkiego, datę (755 r.) i okoliczności powstania Państwa Kościelnego Rozumie załamanie się jedności cesarstwa oraz idei Europy zjednoczonej na wzór 2 powody zainteresowania Karola Wielkiego rozwojem kultury i nauki; przyczyny uznania św. Patryka za narodowego patrona Irlandczyków; znaczenie koronacji Ottona I jako początku I Rzeszy Niemieckiej; genezę systemu lennego, wpływ systemu lennego na osłabienie pozycji władcy związek stosunków polsko- czeskich z polityką cesarzy; dlaczego Mieszko został trybutariuszem; znaczenie koronacji królewskiej Chrobrego, jej symbolikę; przyczyny udzielenia przez Niemcy i Ruś poparcia i pomocy Kazimierzowi, powody, dla których Kraków zaczął pełnić funkcję stolicy; dlaczego duchowni kronikarze nadali Kazimierzowi przydomek Odnowiciel; zmiany w organizacji siły zbrojnej; elementy, jakie złożyły się na powstanie kultury średniowiecznej, różnice występujące w kulturze poszczególnych stanów współczesne znaczenie pojęcia: rycerskość konsekwencje jedności religijnej Europy;. Potrafi omówić początki średniowiecznych Niemiec, przedstawić wzajemne relacje między władzą cesarską a papieską; Potrafi omówić osiągnięcia i losy państwa Ostrogotów Potrafi podać przykłady oryginalnych osiągnięć Arabów w różnych dziedzinach oraz przykłady pośredniczenia w przekazywaniu dorobku kulturalnego innych ludów Potrafi wskazać, czym różniło się cesarstwo Karola Wielkiego od cesarstwa rzymskiego Potrafi charakteryzować efekty podboju Brytanii przez germańskie plemiona uważa się go za jednego z największych władców w historii Wyraża własną opinię o charakterze chrystianizacji. Ocenia znaczenie powstania Świętego Cesarstwa Rzymskiego, i arcybiskupstwa w Magdeburgu, Potrafi wykazać związek idei Ottona III ze współczesnymi koncepcjami Rozumie rolę Iroszkotów w przechowaniu dziedzictwa antyku i przekazaniu Europie. Potrafi zaprezentować efekty ekspansywnej polityki władców skandynawskich wobec Wysp Brytyjskich, przedstawić drogę Wilhelma Zdobywcy do korony angielskiej Ocenia znaczenie wypraw Wikingów. Potrafi wyjaśnić sens zasady: Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem i jej wpływ na integralność państw Ocenia wpływ feudalizacji na Kościół i chrześcijaństwo Dokonuje własnego osądu średniowiecznego ideału rycerza Określa i ocenia rolę braci Cyryla i Metodego w rozwoju kultury Słowian Potrafi przedstawić odłamy Słowian, dostrzec, że pierwotne siedziby Słowian pokrywają się z granicami państw ludów pochodzenia słowiańskiego Potrafi scharakteryzować zasługi Mieszka I dla Polski omówić dokument Dagome iudex porównać państwo polskie na początku i na końcu panowania Mieszka I
r. - zakończenie podboju plemion pruskich, 1291 r. - zdobycie Akki, 1295 r. - koronacja Przemysła II, 1300 r. - koronacja Wacława II, 1320 r. - koronacja Łokietka, 1331 r. - bitwa pod Płowcami, Zna postać i dokonania: Bezprym, Bolesław Chrobry, Bolesław Kędzierzawy, Bolesław Krzywousty, Bolesław Śmiały, Brzetysław, Chlodwig, Cyryl, Czyngis-chan, Dante Alighieri, Dobrawa, Edward Wyznawca, Filip II August, Franciszek Petrarka, Fryderyk I Barbarossa, Gall Anonim, Geron, Giotto, Giovanni Boccaccio, Grzegorz Wielki, Grzegorz VII, Henryk Brodaty, Henryk I, Henryk II Plantagenet, Henryk II, Henryk IV Probus, Henryk IV, Henryk Pobożny, Henryk Sandomierski, Henryk V, Hodon, Jakub Świnka, Jan bez Ziemi, Jan Luksemburski, Jarosław Mądry, Jordan, Justynian Wielki, Kanut Wielki, Karol Młot, Karol Wielki, Kazimierz Odnowiciel, Konrad Mazowiecki, księcia czeskiego Bolesława, Lesetk, Ludwik IX Święty, Mahomet, Metody, Miecława (Masława), Mieszko I, Mieszko II, Mieszko Stary, Otton I, Otton III, Otton z Bambergu, Pepin Krótki, Przemysł II, Radzim-Gaudenty, Rościsław I, Ryszard Lwie Serce, Samon, Siemomysł, Siemowit, Sylwester II, św. Bernard z Clairvaux, św. Brunon z Kwerfurtu, św. Franciszek z Asyżu, św. Patryk, św. Tomasz z Akwinu, św. Wojciech, Teodoryk, Tomasz Becket, Wacław II Czeski, Wilhelm Zdobywca, Władysław Herman, Władysław II, Władysław Łokietek, Włodzimierz Wielki, Zbigniew, Zna historyczne podstawy kultury europejskiej, pozycję Kościoła po upadku Cesarstwa Zachodniego Potrafi wskazać, co kultura europejska Cesarstwa Rzymskiego, wpływ postanowień traktatu w Verdun na powstanie nowych państw w Europie Potrafi wskazać na mapie części, na jakie podzielono państwo na mocy traktatu w Verdun, wymienić imiona władców (wnuków Karola Wielkiego) określić podstawy świeckiej władzy papieży, wyszczególnić jakie zadania należały do cesarza, a jakie do papieża Potrafi przedstawić kierunki ekspansji niemieckiej, przedstawić dążenia Ottona I do odnowienia cesarstwa na Zachodzie i okoliczności koronacji króla Niemiec na cesarza rzymskiego, charakteryzować główne idee uniwersalnego cesarstwa Ottona III i wymieniać jego części Potrafi przedstawić i wskazać obszary działalności misyjnej mnichów irlandzkich, wskazać na mapie trasy wypraw Normanów, przedstawić przyczyny oraz efekty podbojów Normanów Potrafi objaśnić zobowiązania wzajemne seniora i wasala na podstawie analizy aktu komendacji z XII w. Zna podstawy życia społecznego Słowian, cechy wierzeń Słowian, ich głównych bogów Potrafi wskazać na mapie siedziby plemion słowiańskich pod koniec Wielkiej Wędrówki Ludów, wymienić plemiona zaliczane do poszczególnych odłamów Słowian i wskazać na mapie ich siedziby Potrafi, korzystając z mapy, określić zasięg terytorialny państwa na początku i na końcu panowania Mieszka I (ziemie, główne grody) Potrafi przedstawić cele, losy i polityczne skutki misji św. Wojciecha, przedstawić postanowienia pokoju w Budziszynie, 3 Anglów, Sasów i Jutów, na podstawie analizy tekstów źródłowych wskazać metody misyjne zalecane przez papieża Grzegorza I Wielkiego i zasady chrystianizacji ludów północnej Europy Potrafi interpretować treści schematu (piramida feudalna) Rozumie powody określenia Cyryla i Metodego mianem Apostołów Słowian i patronów Europy, przyczyny i konsekwencje dla Słowian przyjęcia chrześcijaństwa w obrządku zachodnim lub wschodnim Potrafi wskazać na mapie współczesne państwa słowiańskie Potrafi przedstawić losy państwa Wiślan i państwa Polan, narysować drzewo genealogiczne Mieszka I, na podstawie nazw wsi służebnych wskazać, w jakich daninach i świadczeniach się one specjalizowały Potrafi analizować i porównywać ton zapisów poświęconych zjazdowi gnieźnieńskiemu w kronikach Galla Anonima oraz Thietmara Wyjaśnia przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Bolesława Chrobrego. Potrafi wskazać podstawy, na jakich opierała się władza w monarchii patrymonialnej Potrafi wskazać cechy rycerza średniowiecznego aprobowane współcześnie, przybliżyć specyfikę poszczególnych zakonów Rozumie zależność między zwiększeniem wydajności produkcji rolnej a przyrostem liczby ludności miast i rozwojem handlu na zachodzie Europy; Dokonuje wartościującego osądu chrztu Polski i jego wpływu na miejsce dzisiejszej Polski w Europie Potrafi omówić decyzje i znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla obrazu Polski w Europie, dokonać bilansu rządów Bolesława Chrobrego, dostrzegać znaczenie wydarzeń dotyczących Kościoła dla państwa Porównuje stosunki polskoniemieckie za Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Potrafi przedstawić przyczyny i skutki buntu ludowego po śmierci Mieszka II, sukcesy Kazimierza Odnowiciela w dziele wewnętrznej odbudowy państwa polskiego i struktury kościelnej, prześledzić na mapach zmiany terytorialne państwa polskiego od Mieszka I do Kazimierza Odnowiciela Wyjaśnia przyczyny wystąpień ludności przeciwko władzy i organizacji kościelnej. Potrafi formułować wnioski na temat zmian struktury społecznej za panowania Kazimierza Odnowiciela Potrafi dostrzec i wskazać wkład poszczególnych kręgów kulturowych do dorobku cywilizacyjnego średniowiecza, charakteryzować główne przejawy kultury rycerskiej, dworskiej, miejskiej, ludowej Potrafi określić przyczyny wzrostu znaczenia i bogactwa miast, porównać gospodarkę opartą na wymianie towar za towar z towarowo-pieniężną, Uzasadnia konieczność powstania
zawdzięcza Grekom i Rzymianom Zna główne zabytki sztuki bizantyńskiej, arabskiej, romańskiej, gotyckiej Potrafi określić, korzystając z mapy, zasięg Cesarstwa Bizantyńskiego, części Cesarstwa Zachodniego zajęte przez Germanów; siedziby plemion germańskich: Ostrogoci, Longobardowie, Wandalowie, Wizygoci, Rozumie rolę Mahometa i jego nauk dla jedności plemion arabskich Zna rządy dynastii Merowingów w państwie Franków. Potrafi wskazać na mapie i omówić zasięg państwa Karola Wielkiego Zna strukturę społeczeństwa feudalnego, przejawy rozdrobnienia feudalnego Zna pierwsze państwa słowiańskie, postaci:, podział Słowiańszczyzny na zachodnią, wschodnią i południową, Zna sytuację państwa po śmierci Bolesława Chrobrego Potrafi wymienić i objaśnić rozmaite zobowiązania (daniny) uiszczane na rzecz władcy przez poddanych Potrafi wyróżnić główne cnoty rycerskie i obowiązki rycerza Potrafi wskazać najstarsze uniwersytety europejskie, wyróżnić główne cechy stylów: romańskiego i gotyckiego w architekturze, wymienić główne zabytki, wskazać je na ilustracjach Zna przejawy kryzysu gospodarczego po upadku Cesarstwa i zajęcia mieszkańców miast Rozumie konieczność podjęcia reform w Kościele Wie jaki był ideał władcy chrześcijańskiego Potrafi podać przykłady prowadzenia przez Bolesława Śmiałego aktywnej polityki na wskazać na mapie nabytki terytorialne Polski; wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny oraz przejawy kryzysu po śmierci Bolesława Chrobrego, skutki załamania władzy państwowej i chaosu wewnętrznego dla państwa polskiego Potrafi charakteryzować sytuację państwa po śmierci Chrobrego, charakteryzować skutki najazdu Brzetysława, Zna grupy, z jakich składało się społeczeństwo polskie w XI w., ich pozycję i obowiązki, organizację administracji państwa za pierwszych Piastów, rolę grodów, Rozumie przyczyny i przejawy wzrostu roli możnowładztwa, położenie duchowieństwa Potrafi wskazać, w czym przejawiał się uniwersalizm w różnych dziedzinach życia średniowiecznej Europy, Zna dorobek średniowiecza w różnych dziedzinach kultury, język piśmiennictwa średniowiecznego Zna nauki składające się na siedem sztuk wyzwolonych, rodzaje szkół w średniowieczu Potrafi wymienić najważniejsze dzieła literatury średniowiecznej Potrafi wskazać korzyści płynące z zastosowania trójpolówki Potrafi przedstawić reformy gregoriańskie, omówić konsekwencje ich wprowadzenia Zna przyczyny i okoliczności powstania zakonów rycerskich, Potrafi przedstawić przyczyny, cele, przebieg oraz rezultaty krucjat, Potrafi przedstawić dokonania władców Francji na drodze jednoczenia kraju i budowania jego potęgi, omówić sytuację w Anglii za panowania Henryka II i Jana bez 4 sytuację poszczególnych grup społeczności miejskiej Potrafi analizować, porównać i interpretować dane zawarte w schemacie systemu dwupolówki i trójpolówki, omówić funkcje cechów i gildii Wyjaśnia genezę i istotę reform: cluniackiej i gregoriańskiej. Zna tezy dokumentu Dictatus papae Potrafi wyjaśnić i podać przykłady zastosowania zwrotu: pójść do Canossy Rozumie kompromisowość konkordatu wormackiego. Rozumie trwałe ślady krucjat w kulturze i innych dziedzinach Potrafi podzielić przyczyny krucjat na religijne i pozareligijne Rozumie w jaki sposób Wielka Karta Swobód wpłynęła na ograniczenie władzy króla w Anglii, zaistnienie w Anglii monarchii stanowej Określa ideał władcy w świetle testamentu św. Ludwika. Zna państwa obozu gregoriańskiego i cesarskiego Rozumie przyczyny zmiany pozycji międzynarodowej i znaczenia Polski po upadku Bolesława Śmiałego Porównuje politykę zagraniczną Bolesława Śmiałego i Władysława Hermana. Rozumie przyczyny wzrostu znaczenia możnych za panowania Władysława Hermana Potrafi analizować i interpretować fragment kroniki Galla Anonima (odpowiedź Krzywoustego udzielona cesarzowi Henrykowi V) pod kątem cech osobowości księcia cechów, gildii i Hanz. Potrafi zinterpretować dążenia papieży-reformatorów do wyzwolenia się spod dominacji władzy świeckiej i jej zdominowania, analizować i interpretować fragmenty Dictatus papae, określić skutki sporów i walk cesarstwa z papiestwem Ocenia politykę papieża Grzegorza VII Potrafi wskazać przykłady odejścia od idei krucjatowej, wymienić nazwy i przedstawić specyfikę zakonów rycerskich utworzonych w Palestynie Potrafi analizować i interpretować postanowienia Wielkiej Karty Swobód Rozumie kontrowersje wokół sprawy biskupa Stanisława Potrafi ocenić Bolesława Śmiałego jako władcę i polityka Wskazuje powody występowania możnych przeciwko władzy królewskiej i odnajduje analogie z sytuacją w innych krajach Ocenia stanowisko Bolesława Śmiałego w sporze cesarstwa z papiestwem o inwestyturę i w sporze z biskupem Stanisławem. Potrafi wskazać największe osiągnięcia panowania Krzywoustego, dostrzec zagrożenia dla Polski wynikające z postanowień testamentu Wskazuje powiązanie sytuacji wewnętrznej z wojną z cesarstwem.. Potrafi dostrzec zagrożenia dla Polski w okresie rozbicia
wschodzie Rozumie pojęcia: przyczyny i okoliczności odparcia najazdu cesarskiego Potrafi przedstawić przebieg i efekty wojen toczonych przez Łokietka z Krzyżakami, Zna najważniejsze budowle i rzeźby romańskie w Polsce, nazwy i siedziby najważniejszych opactw (klasztorów), zabytki polskiej literatury średniowiecznej Ziemi, straty terytorialne na rzecz Francji Zna losy Pomorza od czasów Mieszka I Potrafi omówić przebieg i efekty wyprawy cesarza przeciw Krzywoustemu, korzystając z mapy, omówić decyzje terytorialne zawarte w statucie Potrafi przedstawić przyczyny i skutki upadku zasady senioratu, wskazać ziemie utracone przez Polskę, omówić okoliczności Zna miejsce i okoliczności koronacji Łokietka przebieg i efekty wojen z Krzyżakami toczonych za Łokietka Potrafi wyróżnić ośrodki zjednoczeniowe, wskazać ziemie polskie, które znalazły się poza granicami państwa polskiego Potrafi wyróżnić i scharakteryzować nurty w średniowiecznej kulturze polskiej, cechy budowli i rzeźb romańskich i rozpoznawać je na ilustracjach Zna zasięg terytorialny monarchii Henryków śląskich Rozumie znaczenie i skutki najazdów mongolskich na Polskę, rolę możnych w walkach między książętami Potrafi scharakteryzować i ocenić organizację państwa zakonnego, Potrafi dostrzec i wskazać przykłady ożywienia gospodarczego ziem polskich wskutek rozwoju ruchu osadniczego, omówić zmiany, jakie zaszły w gospodarce polskiej Rozumie rolę kultu św. Stanisława w procesie jednoczenia ziem polskich, zmiany wprowadzone w administracji w czasie krótkich rządów Przemyślidów w Polsce, rolę aktu koronacji w działaniach zjednoczeniowych Potrafi przedstawić działania władców, ich trudności i sukcesy na drodze do zjednoczenia kraju, odczytywać potrzebne informacje z tablicy genealogicznej Piastów dzielnicowego wskazać przejawy wzrostu pozycji możnowładztwa i duchowieństwa Dostrzega negatywne następstwa partykularyzmu Ocenia zmiany zachodzące w sytuacji chłopów i mieszczan. Porównuje kolonizację i rozwój miast w Polsce i Europie Zach.. Potrafi wskazać i omówić czynniki sprzyjające działaniom zjednoczeniowym książąt polskich określić terytorium Królestwa Polskiego, porównać kształt granic Polski za Bolesława Krzywoustego i Władysława Łokietka Wyjaśnia, jakie zasługi dla umocnienia Polski miał Wacław II. Potrafi wskazać osiągnięcia kultury polskiej na tle kultury europejskiej 5