1 Wady montaŝu okien i drzwi balkonowych przykłady 1. Nieprawidłowe wymiary Wbudowane okna mają niewłaściwe wymiary. W oknach za szerokich boczny luz dylatacyjny wynosi poniŝej 10 mm, w oknach za wąskich luz dylatacyjny przekracza 50 60 mm. W progach i nadproŝach luz dylatacyjny jest mniejszy niŝ 10 mm. W jednym przypadku, celem osadzenia zbyt szerokiego okna, konieczne było rozkucie ościeŝa co spowodowało uszkodzenie muru. Fot 1 przedstawia okno za szerokie wstawione w zabytkowym budynku. Ramy okna są niewidoczne. Okna w stosunku do wymiarów otworów okiennych są za wąskie: jednodzielne o około 40 mm a czterodzielne o około o 60 mm. i luz dylatacyjny na bokach okien wynosi miejscami 60 mm na stronę. Okna są węŝsze od otworów ościeŝy okiennych, przedstawia to fot. 2. Okno i zestaw okienny wstawiono na wcisk w ościeŝe bez pozostawienia luzu dylatacyjnego. W okresach letnich skrzydła okna wystawionego na nagrzewanie słoneczne kleszczą się w ramach i nie moŝna ich otworzyć. Wysokość otworów okiennych została pomierzona niedokładnie i wyprodukowano okna za wysokie. Wysokość poszczególnych okien jest za duŝa; od 30 mm dla obydwu okien w kuchni, do około 40 mm dla okna z oszkleniem stałym. Przy montaŝu stolarki w murach podokiennych wykute zostały pogłębione bruzdy. Przy wykuwaniu bruzd uszkodzona została warstwa wewnętrznej izolacji termicznej ścian a gruz z wykuwanych bruzd został pozostawiony nieusunięty. W wyniku pozostawienia gruzu pod oknami powstały mostki termiczne. Wymiar wysokości okien jest niezgodny z wymiarem wysokości otworów okiennych. W fazie wymiarowania przyjęto błędne zastosowanie pod i nad oknami listew poszerzających wysokości 45 mm (oraz listew progowych-. Zastosowanie listew poszerzających naleŝy uznać za nieprawidłowe, gdyŝ w wyniku tego ramy okien są bardzo wysokie, (rama poszerzająca + rama ościeŝnicy + rama skrzydła = ~20 cm), zmniejszona jest wielkość przeszklenia. 2. Brak listew progowych Przy montaŝu drzwi balkonowych, z uwagi na ich zbyt duŝą wysokość, usunięta została listwa progowa fot 3. W tej sytuacji nie ma moŝliwości wykonania od zewnątrz prawidłowych obróbek blacharskich. Woda z tarasu cieknie do mieszkania na piętrze i przeciekając przez strop zalewa mieszkanie poniŝej. Okna dwudzielne są ustawione bez zastosowania listew progowych. W tej sytuacji okna nie mają trwałego podparcia mechanicznego i wiszą w powietrzu. Okno trójdzielne równieŝ ustawione jest bez zastosowania listwy progowej, na luźno poukładanych klinach drewnianych. W tej sytuacji okno nie ma trwałego podparcia mechanicznego i przemieszcza się, kliny wypadają. Okno osadzone jest nierówno i prawa strona okna opuszczona jest o około 10 mm.; okno nie ma równieŝ zachowanej płaszczyzny i jest odchylone od pionu o około 10 mm. Drzwi balkonowe ustawione są bezpośrednio na podłodze, bez listwy progowej. Pod drzwiami pozostawiono szczelinę ok. 5 mm., woda cieknie do mieszkania.
Drzwi balkonowe ustawione są bezpośrednio na podłodze. Pod drzwiami pozostawiono wąską szczelinę ok. 5 mm, którą usiłowano uszczelnić pianką PU. W oknie w sypialni pozostawiono pod spodem szczelinę o wysokości około 100 mm, którą równieŝ próbowano wypełnić pianką PU. W progach okna są ustawione bezpośrednio na parapetach wewnętrznych, bez zastosowania listew progowych. Okna posadowione są za nisko, wobec czego nie ma moŝliwości wykonania prawidłowych zewnętrznych obróbek blacharskich, podsuniętych pod ramy okien. 3. Brak właściwego mocowania okien i drzwi do ościeŝy Rozstaw kotew jest nieprawidłowy. Na ramiakach pionowych ilość kotew jest niewystarczająca, są tylko po dwie kotwy a powinno być po trzy, rozstaw kotew dolnej i górnej wynosi ok. 130 cm i przekracza dozwolone 70 cm, ilustruje to fot. 4. Okno jednodzielne nie ma w ogóle mocowania w progu i w nadproŝu. Okno czterodzielne nie ma mocowania w progu, rusza się powinny być cztery kotwy a w nadproŝu zastosowano tylko dwie kotwy zamiast czterech. Mocowanie okna i wszystkich drzwi balkonowych jest nieprawidłowe. Pierwotnie okna i drzwi balkonowe nie miały mocowania w progach i w nadproŝach. Z powodu nieumocowania okien i drzwi balkonowych w progach i w nadproŝach, przez dwuletni okres jej eksploatacji nastąpiło wygięcie dolnych ram ościeŝnic do góry, a górnych do dołu; wyboczenia ram wynoszą do 5 mm. Wyboczenie profili wywołała róŝnica temperatury na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia oraz brak mocowania. Powoduje to trudności w otwieraniu i zamykaniu drzwi balkonowych. W wyniku interwencji właściciela mieszkania załoŝone zostały dodatkowe kołki rozpręŝne w progach i w nadproŝach. Prace nic nie pomogły, gdyŝ ramy są juŝ trwale odkształcone. Otwory w profilach PVC na kołki rozporowe zostały wykonane niestarannie, brak jest ich zabezpieczenia przed wnikaniem wody w profile, woda z opadów wcieka w ściany (nowego) budynku. Mocowanie wszystkich okien i drzwi balkonowych jest nieprawidłowe. Okna i drzwi nie mają mocowania w progach i w nadproŝach. Z tego powodu w oknach dwudzielnych i w oknach z oszkleniem stałym, stwierdzone zostało wygięcie do góry ram dolnych ościeŝnic. Wyboczenie profili wywołała róŝnica temperatury na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia oraz brak mocowania. Rozstaw kotew jest nieprawidłowy, przypadkowy. Na ramiakach pionowych kotwy są przegęszczone, natomiast na ramiakach poziomych ilość kotew jest właściwa. Początkowo ilość kotew była niewystarczająca i dopiero w wyniku interwencji zleceniodawcy ich liczba została zwiększona. Brakujące kotwy zostały wstawione w sposób nieprawidłowy, tj zostały wciśnięte na siłę przy wstawionych juŝ oknach. Dla załoŝenia brakujących kotew w cegłach muru wewnętrznego zostały wykute otwory - spowodowało to zniszczenia cegieł i naruszenie izolacji termicznej ściany a takŝe uszkodzone zostały (wyłamane) profile ościeŝnic. Sposób utwierdzenia kotew w murze jest niewłaściwy. Kotwie zostały przytwierdzone do muru pojedynczymi wkrętami stalowymi osadzonymi w kołkach tworzywowych. Wkręty zostały wpuszczone w niewłaściwe otwory kotew brak jest moŝliwości regulacji połoŝenia kotew - co uniemoŝliwiło właściwe ustawienie okien w pionie. Miejscami zastosowano zwykłe gwoździe powbijane w cegłę. Z powodu chaotycznego, przypadkowego rozmieszczenia kotwi, część kołków wwiercona została w ścianki cegły kratówki, lub nawet w zaprawę łączącą cegły i niektóre z kołków moŝna wyciągnąć. Tylko niektóre kołki osadzone są w cegle litej, wmurowanej w ścianę w regularnych odstępach z przeznaczeniem na osadzenie kotew okien. Część okien zamontowana została dyblami wpuszczonymi w warstwę wewnętrznej izolacji termicznej ścian. Dyble nie trzymają i moŝna je swobodnie wyciągnąć. Po dwuletniej eksploatacji nastąpiło 2
trwałe wyboczenie ram ościeŝnic. Okna przemieszczają się. Fot. 5 Dybel w warstwie izolacji Fot. 6 Wygięta rama okna Fot. 7. Wyjęty dybel (luźny) 4. Brak uszczelnienia Uszczelnienie okien i drzwi balkonowych jest nieprawidłowe. Wg informacji właściciela mieszkania piankę PU w styk okien (i drzwi balkonowych) z ościeŝami wtryśnięto punktowo pozostawiając nieuszczelnione dziury. Brak jest zupełnie uszczelnienia materiałem izolacji termicznej od strony węgarków - nie pozostawiono wymaganej szczeliny dylatacyjnej w którą powinien zostać załoŝony materiał izolacyjny ilustruje to fot. 8. Z powodu niezaizolowania szczelin pomiędzy ramami okien a węgarkami, ościeŝa przy oknach są zimne. Zmierzona na ościeŝu temperatura wyniosła 12 o C, przy temperaturze zewnętrznej powietrza +3 0 C, temperatura powietrza w mieszkaniu wynosiła w tym czasie 16 0 C. Piankę PU wtryśnięto wyłącznie od zewnątrz na głębokość 10 do 15 mm. Od wewnątrz styk dolnych ram okien z parapetami osłonięto cienką warstewką silikonu a styk ram okien z ościeŝami z boków okien i w nadproŝach cienką warstwą gipsu. W wyniku takiego działania we wszystkich oknach nieuszczelniony jest styk ram okien z ościeŝem na głębokości około 50 mm. Z powodu niedostatecznego zaizolowania szczelin pomiędzy ramami okien a ościeŝami, ościeŝa są bardzo zimne. Temperatura pomierzona na powierzchni ściany przy krawędziach ościeŝnic wyniosła 13 0 C (przy temperaturze zewnętrznej 0 o C). Według informacji lokatora, po wymianie starych okien drewnianych na okna nowe z szybami niskoemisyjnymi, zuŝycie energii (gazu) na ogrzewanie wzrosło niemal dwukrotnie a w okresach zimnych dni od okien wieje przeraźliwe zimno natomiast właściciel obiektu dogrzewa się grzejnikiem elektrycznym. Z uwagi na nierówne szerokości luzów dylatacyjnych, grubość wtryśniętej w szczeliny obwodowe warstwy pianki PU wynosi albo 40 do 50 mm albo teŝ poniŝej 10 mm. Tak wąskich szczelin, jak 10 mm, nie moŝna wypełniać pianką PU. OścieŜnice okien i drzwi przylegają bezpośrednio do węgarków muru zewnętrznego, wykonanego z cegły klinkierowej, brak jest wymaganego luzu dylatacyjnego na styku z węgarkiem. Szczelina styku okien (i drzwi) z węgarkiem jest nieuszczelniona (jest to o tyle niekorzystne, Ŝe pomiędzy cegłami na ich łączeniu zaprawą wapienną pozostawione szczeliny są bardzo duŝe). Przy wykuwaniu w murze wewnętrznym otworów na dodatkowe kotwy do mocowania okien zniszczono mur. Uszczelnienie okien nie zapewnia szczelności styku na przenikanie powietrza a od zewnątrz w ścianę będzie wnikać wilgoć i woda. Okna przysunięto do starych węgarków a styk ram okien z ościeŝem uszczelniono tynkiem. Brak jest luzu dylatacyjnego na styku ram z węgarkiem, oraz brak jest uszczelnienia silikonem zabezpieczającego przed penetracją wody opadowej. Na styku ram ościeŝnic z węgarkiem powstała juŝ mikroszczelina. Na styku okien z węgarkami pozostawiono szczeliny w które wiewane jest zimne powietrze z zewnątrz, natomiast podczas opadów deszczu w styk okien z węgarkami wcieka woda. Przy większych opadach zawilgoceniu ulegają ościeŝa. Rozmiar szczelin ilustruje fot. 9. 3
5. Nieoczyszczone podłoŝe Pianka PU wtryśnięta została na nieoczyszczone zagruzowane po wykuwaniu bruzd (na za wysokie okna) i zapylone - podłoŝe. Nie dokonano wypełnienia ubytków muru. Pomiędzy ramy okien (przed wtryśnięciem pianki PU) a ościeŝa powinien być wciśnięty materiał izolacji termicznej np. wełna mineralna. Materiał izolacji termicznej powinien być wciśnięty równieŝ w szczelinę izolacji termicznej i dociśnięty do materiału izolacji termicznej ścian styropianu. Przez pozostawione nieszczelności wnika do pomieszczeń powietrze zewnętrzne. Pianka PU wtryśnięta została na nieoczyszczone zagruzowane i zapylone - podłoŝe. Nie dokonano usunięcia zwietrzałych i skorodowanych warstw cegieł, zaprawy i pozostałości starego materiału uszczelniającego. Nie dokonano wypełnienia ubytków muru. Przez nieszczelności, warstwy gruzu i kurzu wnika do pomieszczeń powietrze z zewnątrz. 6. Niewłaściwe mocowanie parapetów Zewnętrzne obróbki blacharskie wykonane są nieprawidłowo. Ilustruje to fot 10. Okna posadowione są bez listew progowych, krawędzie parapetów zewnętrznych zostały przyłoŝone do ram ościeŝnic i przymocowane nitami zrywalnymi w rozstawie ~50 cm. Krawędzie parapetów na styku z ramami ościeŝnic zabezpieczone zostały prowizorycznie cienką warstewką silikonu. Silikon po kilkumiesięcznej eksploatacji okien złuszcza się, na styku ram okien z parapetami powstała szczelina. W jednym z okien w ogóle nie wykonano uszczelnienia styku blaszanego parapetu zewnętrznego z ramą okna, wielkość pozostawionej szczeliny wynosi 2 do 3 mm. W pozostawione szczeliny wcieka woda opadowa. W większości przypadków pozasłaniane zostały otwory odwadniające. Woda opadowa ściekająca po płaszczyźnie okien oraz woda opadowa wciekająca pod ramy skrzydeł przez nieszczelne przylgi (brak usztywnień ram) i wpływając następnie do wewnętrznych otworów odwadniających cieknie pod okna i powoduje zawilgacanie murów podokiennych. Przy większych opadach deszczu przecieki wody są tak intensywne, Ŝe spływa ona spod okien na podłogę. Taki sposób mocowania parapetów zewnętrznych do ram okien (a nie pod ramy) jest dopuszczalny pod warunkiem bardzo trwałego wykonania połączenia. Zewnętrzne obróbki blacharskie zostały wykonane nieprawidłowo. Okna przy montaŝu dosunięto do parapetów wewnętrznych pozostawiając od zewnątrz, pomiędzy krawędzią ram okien a krawędzią parapetów zewnętrznych, pięciocentymetrową szczelinę, którą wypełniono tynkiem. Woda opadowa wcieka w spękany juŝ tynk i w szczeliny pomiędzy wypełnieniem z tynku a blachą parapetów. We wszystkich oknach pozasłaniane zostały otwory odwadniające. Woda opadowa ściekająca po płaszczyźnie okien oraz woda opadowa wciekająca pod ramy skrzydeł przez nieszczelne przylgi i wpływając do wewnętrznych otworów odwadniających, cieknie pod okna i powoduje zawilgacanie murów podokiennych. Widoczne są na powierzchni tynków początki rozwoju grzybów pleśniowych.. Nieprawidłowe są zewnętrzne obróbki blacharskie. Parapety zewnętrzne drzwi balkonowych zostały umocowane do dolnych ram ościeŝnic a powinny być pod nie podsunięte (są to nowe okna montowane w nowym budynku). Krawędź blachy parapetów na styku z dolnymi ramiakami ościeŝnic odgięta jest na zewnątrz, a szczelina wypełniona jest silikonem. Niektóre z otworów odwadniających zaklejone są silikonem lub przysłonięte krawędzią blachy parapetów. Z upływem czasu nastąpi odspojenie silikonu i woda ściekająca po powierzchni drzwi wciekać będzie pod ramę powodując zawilgocenia stropu. 7. Inne wady W oknach dwudzielnych zastosowane zostały szyby zespolone jednokomorowe 6/14/4. Aprobata techniczna dopuszcza zastosowanie szyb zespolonych innych niŝ szyby zespolone dwukomorowe 4+4+4/6+6, pod warunkiem przedłoŝenia wyników badań wykonanych w akredytowanym laboratorium. Współczynnik przenikania ciepła k okien z tego rodzaju szybą zespoloną przekracza 4
wartość 2,6 W/m 2 K i wynosi około 3,0 W/m 2 K. W oknach i w drzwiach balkonowych stwierdzono róŝnice w odcieniach bieli profili ościeŝnic, skrzydeł, listew przyszybowych i listwy łączącej wstawionej pomiędzy drzwi balkonowe a okna. Odcień bieli ościeŝnic jest lekko kremowy, odcień bieli skrzydeł jest szary, listwa łącząca jest zaŝółcona i tylko listwy przyszybowe mają biel prawidłową. Na wewnętrznej, od strony pomieszczeń powierzchni profili skrzydeł widoczne są zacienione wzdłuŝne pasma i podłuŝne pasy zmatowień. Wyczuwalne są podłuŝne rysy, miejscami profile są mocno porysowane. W oknie nieprawidłowo zostały rozstawione zaczepy okucia i przez zamontowane w budynku okno nastąpiło włamanie. Niektóre zaczepy okuć zostały zamontowane w taki sposób, Ŝe rolki prowadnicy nie zazębiały się z zaczepami, mijały się. Po rocznym okresie eksploatacji okno z uwagi na niewłaściwy montaŝ brak mocowania w progach i w nadproŝach uległo trwałej deformacji. Występują trudności w otwieraniu skrzydła okna. W oknie dokonano naprawy polegającej na wycięciu fragmentów profili i obniŝeniu ustawienia zaczepów. Wycięcie oznaczono niebieską klamrą fot. 11. Szyby zespolone są osadzone luźno, to znaczy, Ŝe przy lekkim nacisku na szybę przesuwają się prostopadle do ramy. To samo zjawisko występuje przy energicznym zamykaniu lub otwieraniu skrzydeł. Do osadzenia szyb zastosowano niewłaściwe listwy przyszybowe i za wąskie uszczelki zewnętrzne. Według aprobaty ITB tego typu listwy przyszybowe i uszczelki przeznaczone są do szklenia szyb zespolonych grubości 24 mm. Szyby zespolone zastosowane w przedmiotowych oknach mają grubość 21 mm.- są więc cieńsze. okien wykonanych przez firmę... nie moŝna zakwalifikować jako okna antywłamaniowe z powodu braku okuć antywłamaniowych (zastosowano okucia zwykłe) oraz zamontowania szyb zespolonych klasy P1 tzn. szyb bezpiecznych. Szyby zespolone antywłamaniowe są klasy od P3 do P6. Przez okna nastąpiło włamanie do mieszkania. We wszystkich oknach w poziomych ramiakach skrzydeł brak jest stalowych profili usztywniających. Nieusztywnione ramy skrzydeł pod wpływem niskich temperatur zewnętrznych ulegają wyboczeniu do wewnątrz co powoduje rozszczelnianie ram i przedmuchy zimnego powietrza oraz przecieki wody opadowej do wrębów ościeŝnic. Przenikające w przestrzeń międzyskrzydłową zimne powietrze powoduje wychładzanie wrębów i ram okien a w konsekwencji następuje wyraszanie wilgoci na wychłodzonych ramach i szybach zespolonych. Pomierzone dla nieusztywnionych ramiaków skrzydeł wyboczenie (przy temperaturze zewnętrznej około 0 0 C) wyniosło 2 do 4 mm. Temperatura w mieszkaniu + 14 o C. Załączone fot 12 ilustruje sposób sprawdzenia wykrywaczem metali, czy w oknach zastosowane zostały stalowe profile usztywniające. 5