RANKING KANCELARII PRAWNYCH 2013 RANKING KANCELARII PRAWNYCH 2013

RANKING KANCELARII PRAWNYCH 2013 PAŹDZIERNIK 2013 87

Ranking Kancelarii Prawnych 2013 Kolejny ju raz oddajemy w Pa stwa r ce ranking kancelarii prawnych. Ka dego roku zastanawiamy si, co w ocenie dzia alno ci tych w a nie spó ek powinni my uzna za najwa niejsze. Tym razem zsumowali my wyniki w kategoriach: klientów, sytuacja finansowa i pracownicy. W ka dej z nich wzi li my pod uwag liczb klientów ogó em obs u onych w roku, wielko przychodów i zysków w roku, liczb prawników ogó em, liczb adwokatów, liczb radców prawnych, liczb prawników wspó pracuj cych, liczb prawników na wy czno i liczb prawników z tytu em naukowym. W rozes anych do kancelarii ankietach pytali my tak e o liczb klientów instytucjonalnych i liczb klientów indywidualnych, sta kancelarii, liczb publikacji, liczb spraw prowadzonych i liczb spraw wygranych w roku. Wyniki w kategoriach nie uwzgl dnionych w rankingu g ównym publikujemy na RANKING GŁÓWNY Kancelaria klientów ogółem/pkt sytuacja finansowa/pkt pracownicy/pkt suma pkt 1 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 9,34 12,77 28,27 50 1 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 8,68 16,27 24,93 50 2 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 9,01 8,82 29,06 47 2 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 8,35 15,66 22,79 47 3 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 8,02 10 24,94 43 4 Mamiński i Wspólnicy 2,41 13,93 24,38 41 5 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 9,67 0 28,81 38 6 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 7,03 2,8 24,8 35 7 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka naszych amach jako dope nienie obrazu funkcjonuj cych na rodzimym rynku kancelarii. O wielkich zmianach w stosunku do ubieg ego roku mówi nie mo na i trudno te by o si ich spodziewa. Rynek kancelarii, co zrozumia e, to rynek stabilny, mimo trudnych warunków gospodarczych. Poproszeni o komentarz do panuj cej w Polsce sytuacji w segmencie us ug prawnych przedstawiciele poszczególnych firm podkre lali mi dzy innymi, e to co bardzo widoczne w obecnej sytuacji rynkowej, to zainteresowanie klientów redniej wielko ci mi z polskim kapita em daj one gwarancj wysokich us ug przy jednoczesnym zachowaniu rozs dnej ceny. Nasi komentatorzy podkre lali te, co w bie cym roku bardzo istotne, konieczno zmian w systemie edukacji prawników. Do zapoznania si ze szczegó ami, opiniami i przede wszystkim wynikami rankingu zapraszamy na nasze amy. 6,7 0 26,86 34 8 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 6,37 9,86 16,38 33 9 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 4,39 9,25 18,24 32 10 Kancelaria Prawna Skarbiec 10 0 20,86 31 10 KPMG D.Dobkowski 7,69 0 23,28 31 11 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 5,05 6,46 18,44 30 12 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr CASUS IURIS 3,73 8,7 16,75 29 13 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 4,72 5,2 17,22 27 13 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 0 0 26,54 27 14 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 3,07 0 23,19 26 14 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 2,74 6,95 15,82 26 15 Schoenherr Cvak 5,71 0 19,61 25 16 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 3,4 0 20,63 24 17 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 7,36 1,72 13,49 23 17 Wolf Theiss P. Daszkowski 0 22,64 23 18 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 6,04 0 16,38 22 18 Kancelaria Radców Prawnych GRODECKI RYBACKI STANKIEWICZ 5,38 4,04 12,4 22 18 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 0 0 22,02 22 18 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 0 0 21,91 22 19 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 4,06 2,92 11,44 18 20 Trusiewicz Siwko Kancelaria Prawna Radców Prawnych 0 0 17,09 17 21 DZNP Dygas Zyder Nierobisz Przewłocki Adwokaci i Radcowie 0 0 15,75 16 22 Siwek Gaczyński & Partners 0 6,46 0 6 88 PAŹDZIERNIK 2013

LICZBA KLIENTÓW OGÓŁEM/PKT klientów ogółem 1 Kancelaria Prawna Skarbiec 10 2 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 9,67 3 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 9,34 4 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 9,01 5 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 8,68 6 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 8,35 7 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 8,02 8 KPMG D.Dobkowski 7,69 9 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 7,36 10 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 7,03 11 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych 12 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 6,37 13 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 6,04 14 Schoenherr Cvak 5,71 15 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 5,38 16 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 5,05 17 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 4,72 18 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 4,39 19 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 4,06 20 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr CASUS IURIS 21 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 3,4 22 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 3,07 23 Tomasik, Pakosiewicz i Wspólnicy 2,74 24 Mamiński i Wspólnicy 2,41 6,7 3,73 SYTUACJA FINANSOWA/PKT 1 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 2 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz- Bączyk Kancelaria Prawna 3 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 4 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie wielkość przychodów wielkość zysków suma 10 8 18 9,41 6,86 16,27 8,82 8,82 8,23 7,43 15,66 5 Mamiński i Wspólnicy 7,64 6,29 13,93 6 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 7,05 5,72 12,77 7 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 6,46 6,46 8 Siwek Gaczyński & Partners 5,87 0,59 6,46 9 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 10 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 5,28 4,58 9,86 4,69 4,01 8,7 11 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 4,1 5,15 9,25 12 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 3,51 3,44 6,95 13 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 14 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 15 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 2,92 2,92 2,33 2,87 5,2 1,74 2,3 4,04 16 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 1,15 1,73 2,88 17 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 0,56 1,16 1,72 R E K L A M A Zapraszamy do naszego nowego biura w Krakowie. ul. Grzegórzecka 21 31-532 Kraków tel. 12 628 04 00 @forystek.pl www.forystek.pl ul. Grzybowska 12/14 00-132 Warszawa tel. 22 890 96 30 PAŹDZIERNIK 2013 89

PRACOWNICY/PKT Kancelaria 1 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski prawników ogółem radców prawnych prawników na wyłączność prawników współpracujących adwokatów pracowników z tytułem naukowym suma 10 5,32 4,83 2,72 6,19 0 29,06 2 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 9,69 4,27 5 3 5,11 1,74 28,81 3 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 8,76 5,53 4,15 2,16 6,19 1,48 28,27 4 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 5 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci Radcowie Spółka Partnerska 9,07 4,27 4,49 2,44 5,11 1,48 26,86 8,76 5,95 2,96 0 7 1,87 26,54 6 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 9,07 6,37 4,66 4,84 0 0 24,94 7 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 7,21 4,9 3,81 2,02 5,38 1,61 24,93 8 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 8,45 4,06 2,45 2,58 5,65 1,61 24,8 9 Mamiński i Wspólnicy 6,9 4,69 2,28 2,16 7 1,35 24,38 10 KPMG D.Dobkowski 7,83 4,27 4,32 0 5,38 1,48 23,28 11 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 12 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 7,52 3,85 3,47 2,3 4,57 1,48 23,19 7,52 4,9 3,64 0 6,73 0 22,79 13 Wolf Theiss P. Daszkowski 8,14 6,16 0 0 6,73 1,61 22,64 14 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 7,52 5,95 3,98 0 4,57 0 22,02 15 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 5,35 5,74 1,94 2,02 5,38 1,48 21,91 16 Kancelaria Prawna Skarbiec 9,38 5,32 3,3 2,86 0 0 20,86 17 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 5,97 6,79 3,3 0 4,57 0 20,63 18 Siwek Gaczyński & Partners 6,59 4,48 3,64 0 5,65 0 20,36 19 Schoenherr Cvak 4,73 5,53 1,94 2,3 5,11 0 19,61 20 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 5,66 4,27 3,13 0 5,38 0 18,44 21 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 5,04 4,27 2,62 1,74 4,57 0 18,24 22 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 23 Trusiewicz Siwko Kancelaria Prawna Radców Prawnych 24 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 25 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 4,11 4,9 1,77 1,6 4,84 0 17,22 5,97 3,85 0 0 5,92 1,35 17,09 6,28 7 3,47 0 0 0 16,75 5,66 6,58 2,79 0 1,35 0 16,38 26 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 4,42 5,11 2,28 0 4,57 0 16,38 27 Tomasik, Pakosiewicz i Wspólnicy 3,49 3,85 1,77 1,6 5,11 0 15,82 28 DZNP Dygas Zyder Nierobisz Przewłocki Adwokaci i Radcowie 29 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 30 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 2,87 6,16 0 1,88 4,84 0 15,75 3,49 5,11 1,94 1,6 1,35 0 13,49 3,18 5,74 1,6 1,88 0 0 12,4 31 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 3,8 5,53 2,11 0 0 0 11,44 90 PAŹDZIERNIK 2013

Pozas dowe sposoby rozwi zywania sporów pomi dzy kontrahentami biznesowymi Alternatywne metody rozwi zywania sporów to metody prowadz ce do zako czenia pomi dzy stronami konfliktu w sposób pozwalaj cy na unikni cie poddania go pod os d organu (s du) pa stwowego. Do takich metod nale : negocjacje, mediacje oraz arbitra. Przemysław Przerywacz Negocjacje polegaj na ustaleniu obszaru konfliktu, stopnia rozbie no ci stanowisk oraz wzajemnym poszukiwaniu p aszczyzn porozumienia. W dalszym etapie strony przedstawiaj mo liwo i metody rozwi zania sporu w sposób, który by by dla nich satysfakcjonuj cy i staraj si ustali mo liwe ust pstwa. Aktualnie bardzo cz sto spotykanym rozwi zaniem jest wcze niejsze okre lenie przez strony sposobu prowadzenia negocjacji, których przedmiotem ma by rozwi zanie sporu. W tym celu zawierana jest umowa, która ma zabezpieczy m.in. przed wykorzystaniem przez stron przeciwn o wiadcze oraz propozycji przedstawionych w toku negocjacji, w ewentualnym procesie s dowym. Mediacja odró nia si od negocjacji tym, e jest prowadzona mi dzy stronami sporu przez osob trzeci (mediatora) w celu doprowadzenia do ugodowego zako czenia sporu. Podstaw do wszcz cia mediacji jest umowa stron albo orzeczenie s du przekazuj ce spraw do mediacji. Mediacja mo e zatem zosta przeprowadzona zarówno przed wszcz ciem post powania, jak równie w toku trwaj cego procesu. W przypadku mediacji ustawodawca zdecydowa, e bezskuteczne jest powo ywanie si w toku post powania przed s dem lub s dem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ust pstw lub inne o wiadczenia sk adane w post powaniu mediacyjnym. Dodatkowo mediator nie mo e by wiadkiem co do faktów, o których dowiedzia si w zwi zku z prowadzeniem mediacji, chyba e strony zwolni go z obowi zku zachowania tajemnicy mediacji. W trakcie trwania mediacji mediator poprzez przeprowadzenie rozmów ze stronami zarówno na osobno ci, jak i konfrontuj c ich stanowiska, stara si doprowadzi do porozumienia. Ustalenie konsensusu w sprawie satysfakcjonuj cego dla obu stron nast puje poprzez zawarcie ugody przed mediatorem. Taka ugoda po jej zatwierdzeniu przez S d mo e stanowi tytu wykonawczy. Istotne jest, e wszcz cie mediacji dla stron mo e mie równie to znacznie, e powoduje przerwanie biegu przedawnienia. O ile w toku negocjacji czy mediacji to strony decyduj, czy ko cowy sposób rozwi zania sporu b dzie ich satysfakcjonowa, to tyle w post powaniu przed s dem polubownym (arbitra owym) to nie strony decyduj, jak rozwi za spór, lecz s d arbitra owy. Arbitra polega na rozstrzyganiu sporów przez organ, który nie jest s dem pa stwowym, a którego kompetencja do rozstrzygania sporu ma swe ród o w umowie o arbitra. Mo e ona zosta zawarta zarówno jako klauzula kontraktowa przewiduj ca w a ciwo s du polubownego dla sporów mog cych powsta w przysz o ci w zwi zku z realizacj kontraktu, jak i przyj form odr bnej umowy zawartej ju w chwili powstania sporu. Warto zwróci uwag, e zamieszczony w umowie (statucie) spó ki zapis na s d polubowny dotycz cy sporów ze stosunku spó ki wi e spó k oraz jej wspólników. Zapis taki mo na umie ci równie w statucie spó dzielni lub stowarzyszenia. Strona, która zawar a umow o arbitra, nie mo e skierowa sprawy do rozstrzygni cia do s du powszechnego tak d ugo, jak obowi zuje umowa o arbitra. Post powanie arbitra owe rozpoczyna si od wniesienia pozwu. Regu y post powania okre laj strony. Sta e s dy polubowne pos uguj si przyj tymi regulaminami. O ile strony inaczej nie postanowi y s d arbitra owy tworzy trzech arbitrów. Wyrok S du polubownego jest ostateczny. Po nadaniu mu klauzuli wykonalno ci stanowi tytu wykonawczy. Uchylenie wyroku arbitra owego jest mo liwe w drodze skargi do s du powszechnego. Pozas dowe sposoby rozwi zywania sporów s dowych cieszy si powinny coraz wi ksz popularno ci. Wola poszukiwania kompromisowego porozumienia, oszcz dno kosztów, ale równie obawa, czy spór, który dla partnerów biznesowych mo e mie kluczowe znaczenie, w s dzie powszechnym b dzie nale ycie potraktowany, sk ania b dzie strony do poszukania alternatyw. Autor jest radc prawnym w Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych P.J. Sowis o & Topolewski S.K.A. PAŹDZIERNIK 2013 91

Wysoka jakość i rozsądna cena - tego szukają klienci W moim odczuciu przeobrażenia gospodarcze w ostatnich latach doprowadziły do zmiany oczekiwań i preferencji zarówno klientów korporacyjnych, jak i klientów indywidualnych korzystających z usług kancelarii. Przede wszystkim zauważyć można, że priorytetowymi kwestiami dla klientów, a zarazem jednymi z podstawowych kryteriów, jakie biorą oni pod uwagę przy wyborze kancelarii, jest cena usług prawniczych (co wiąże się z oczywistą w tzw. kryzysie, koniecznością cięcia kosztów i oszczędzania) oraz a może nawet przede wszystkim relacja ceny do jakości usług, jakie w zamian są im świadczone. Pod tymi względami stali się oni bowiem bardziej świadomi swoich oczekiwań. Zauważalna jest przy tym tendencja do poszukiwania kancelarii, które spełniają powyższe kryteria, wśród krajowych kancelarii średniej wielkości. Wynika to przede wszystkim z tego, iż kancelarie te standardem pracy, profesjonalizmem oraz jakością świadczonych usług często co najmniej dorównują kancelariom międzynarodowym, a proponowane przez nie ceny usług są znacznie bardziej przystępne, w których stawki za godzinę pracy prawników wahają się w okolicach nawet 400 euro za godzinę. Ten trend oceniam pozytywnie, gdyż daje on szansę rozwoju kancelariom świadczącym doradztwo o wysokiej jakości w zamian za rozsądne wynagrodzenie. Na marginesie wskażę, że jeszcze 4 lata temu w naszej kancelarii pracowało zaledwie kilka osób, dziś zaś ta dobiega czterdziestki i wykazuje tendencję wzrostową. Klienci bez wątpienia przywiązują również wagę do tego, kto będzie w wybranej kancelarii świadczył im usługi czy będą to wykwalifikowani, doświadczeni i profesjonalni prawnicy, czy też sensu largo ich asystenci/zastępcy. Niekiedy bowiem bywa tak, że stosunek liczby prawników z uprawnieniami do liczby aplikantów i praktykantów jest jak jeden do trzech, czy czterech i siłą rzeczy cały ciężar świadczenia pomocy prawnej spoczywa na młodszych prawnikach. Tymczasem sytuacja winna wyglądać odwrotnie, nad czym czuwamy w naszej firmie prawniczej. Z punktu widzenia klienta naszej kancelarii ważne jest także, aby z jednej strony jego sprawy prowadzone były przez wysoko wyspecjalizowanych profesjonalistów, ale z drugiej strony abyśmy potrafili zapewnić mu również kompleksową obsługę. To wymaga zatrudnienia większej liczby specjalistów, ergo podwyższa koszty prowadzenia działalności, ale wychodzi na korzyść zarówno klienta, jak i kancelarii. dr Radosław L. Kwaśnicki radca prawny, partner zarządzający w Kancelarii RKKW Podsumowując zatem niewątpliwie tzw. kryzys miał istotny wpływ na działalność kancelarii prawnych oraz był odczuwalny na rynku usług prawniczych. Jednak krajowe kancelarie prawne średniej wielkości, dostosowując się do sytuacji na rynku, a może nawet w niektórych przypadkach dzięki tej sytuacji, mogły wzmocnić swoją pozycję na rynku dopasowując się do potrzeb klientów i wychodząc naprzeciw ich wymaganiom świadczyć pomoc prawną na wysokim poziomie jakości i specjalizacji przy jednoczesnym zachowaniu konkurencyjnych cen usług. Klienci bez w tpienia przywi zuj równie wag do tego, kto b dzie w wybranej kancelarii wiadczy im us ugi czy b d to wykwalifikowani, do wiadczeni i profesjonalni prawnicy, czy te sensu largo ich asystenci/zast pcy. LICZBA PRACOWNIKÓW/PKT 1 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski prawników prawników 101 113 10 2 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 85 91 9,69 3 Kancelaria Prawna Skarbiec 60 72 9,38 4 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 5 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 49 52 9,07 31 52 9,07 6 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 46 45 8,76 7 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 30 45 8,76 8 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 25 40 8,45 9 Wolf Theiss P. Daszkowski 36 38 8,14 10 KPMG D.Dobkowski 35 36 7,83 11 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 12 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 13 RKKW - KWAŚNICKI, WRÓBEL & PARTNERZY - RADCOWIE PRAWNI 14 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 28 31 7,52 33 31 7,52 25 31 7,52 31 29 7,21 15 Mamiński i Wspólnicy 30 26 6,9 16 Siwek Gaczyński & Partners 21 24 6,59 17 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 18 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata Spółka Partnerska 19 Trusiewicz Siwko Kancelaria Prawna Radców Prawnych 20 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 21 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 22 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 22 23 6,28 18 22 5,97 26 22 5,97 20 20 5,66 18 20 5,66 12 17 5,35 23 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 13 16 5,04 24 Schoenherr Cvak 13 15 4,73 25 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 27 12 4,42 26 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 27 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 28 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 11 11 4,11 10 10 3,8 7 9 3,49 29 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 8 9 3,49 30 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 31 DZNP Dygas Zyder Nierobisz Przewłocki Adwokaci i Radcowie 6 6 3,18 4 4 2,87 92 PAŹDZIERNIK 2013

Kto jest najbardziej poszukiwany na rynku? Magdalena Boja czyk, konsultantka z firmy rekrutacyjnej Antal W pierwszej po owie 2013 r. byli to prawnicy z tzw. wysokiego szczebla, silni w kwestiach merytorycznych, znaj cy j zyki obce, ale równie z umiej tno ciami pozyskiwania nowych klientów. rynek.polskiprawnik.pl LICZBA PRACOWNIKÓW NA WYŁĄCZNOŚĆ/PKT pracowników na wyłączność pracowników na wyłączność 1 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 81 85 5 2 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 52 60 4,83 3 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 31 52 4,66 4 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 38 40 4,49 5 KPMG D.Dobkowski 35 36 4,32 6 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 41 33 4,15 7 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 8 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 9 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 33 31 3,98 26 25 3,81 21 24 3,64 10 Siwek Gaczyński & Partners 21 24 3,64 11 Sójka & Maciak Adwokaci 18 24 3,64 12 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 13 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 14 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 22 23 3,47 21 23 3,47 18 22 3,3 15 Kancelaria Prawna Skarbiec 18 22 3,3 16 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 17 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 18 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 18 20 3,13 7 16 2,96 15 15 2,79 19 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 11 14 2,62 20 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 3 13 2,45 21 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 27 12 2,28 22 Mamiński i Wspólnicy 12 12 2,28 23 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 24 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 25 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 10 10 2,11 5 7 1,94 5 7 1,94 26 Schoenherr Cvak 6 7 1,94 27 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 3 4 1,77 28 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 29 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 5 4 1,77 4 2 1,6 LICZBA OSÓB WSPÓŁPRACUJĄCYCH/PKT pracowników współpracujących pracowników współpracujących 1 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 41 39 3 2 Kancelaria Prawna Skarbiec 34 38 2,86 3 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 4 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 5 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych 27 29 2,72 22 27 2,58 11 12 2,44 6 Sójka & Maciak Adwokaci 11 12 2,44 7 RKKW Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy Radcowie 4 8 2,3 8 Schoenherr Cvak 7 8 2,3 9 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 5 5 2,16 10 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 11 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 5 5 2,16 5 5 2,16 12 Mamiński i Wspólnicy 6 5 2,16 13 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 14 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz- Bączyk Kancelaria Prawna) 15 DZNP Dygas Zyder Nierobisz Przewłocki Adwokaci i Radcowie 16 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 17 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 18 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 19 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 3 4 2,02 5 4 2,02 3 3 1,88 1 3 1,88 2 2 1,74 2 2 1,74 2 1 1,6 20 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 1 1 1,6 21 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy Myślę, że to będzie niezły rok 1 1 1,6 Krzysztof Zakrzewski, partner zarządzający kancelarii Domański Zakrzewski Palinka Pierwsze półrocze było całkiem dobre lepsze niż w roku ubiegłym. Potwierdza się moja stara teza, że dla naszej branży najgorsze są okresy wyczekiwania w gospodarce, gdy firmy nie mają jeszcze przekonania, w którą stronę sytuacja będzie się rozwijać. Wtedy mamy do czynienia z wstrzymywaniem decyzji, przekładaniem projektów, odsuwaniem w czasie negocjowanych transakcji etc. W momencie gdy już zasadniczo wiadomo, jaki jest trend makroekonomiczny, decyzje zaczynają być podejmowane i sprawy ruszają naprzód choć często na zupełnie innych założeniach/parametrach. rynek.polskiprawnik.pl PAŹDZIERNIK 2013 93

Więcej prawników, zarobki mniejsze rednie wynagrodzenie miesi czne oferowane prawnikom zmala o w ostatnim roku o prawie 20 proc. i wynosi o 9670 z wynika z raportu Antal International. - Zauwa amy zjawisko weryfikowania stawek przez rynek. Szerszy dost p prawników do aplikacji powoduje wzrost poda y kandydatów w tym zawodzie i konkurencja pracodawców w dziedzinie stawek si zmniejsza. Nie nale y jednak zapomina, e prawnicy ca y czas s jedn z najlepiej wynagradzanych grup zawodowych. - skomentowa Artur Skiba, dyrektor zarz dzaj cy Antal International i wiceprezes Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia. LICZBA ADWOKATÓW/PKT 1 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie adwokatów adwokatów puntów 9 12 7 2 Mamiński i Wspólnicy 14 12 7 3 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 11 10 6,73 4 Wolf Theiss P. Daszkowski 6 10 6,73 5 Sójka & Maciak Adwokaci 9 9 6,46 6 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 8 7 6,19 7 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 8 Trusiewicz Siwko Kancelaria Prawna Radców Prawnych 7 7 6,19 8 6 5,92 9 Siwek Gaczyński & Partners 6 5 5,65 10 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 5 5 5,65 11 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 3 4 5,38 12 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 1 4 5,38 13 KPMG D.Dobkowski 3 4 5,38 14 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna) 2 4 5,38 15 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 5 3 5,11 16 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 3 3 5,11 17 Schoenherr Cvak 3 3 5,11 18 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 3 3 5,11 19 DZNP Dygas Zyder Nierobisz Przewłocki Adwokaci i Radcowie 2 2 4,84 20 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 2 2 4,84 21 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 22 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 2 2 4,84 1 1 4,57 23 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 1 1 4,57 24 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 1 1 4,57 25 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 1 1 4,57 26 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 4 1 4,57 LICZBA RADCÓW PRAWNYCH/PKT 1 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 2 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata radców prawnych radców prawnych 27 27 7 20 20 6,79 3 Sójka & Maciak Adwokaci 20 20 6,79 4 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 17 19 6,58 5 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 15 17 6,37 6 Wolf Theiss P. Daszkowski 10 14 6,16 7 DZNP Dygas Zyder Nierobisz Przewłocki Adwokaci i Radcowie 8 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 16 14 6,16 13 13 5,95 9 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 13 13 5,95 10 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 8 12 5,74 11 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 9 12 5,74 12 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 13 11 5,53 13 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 12 11 5,53 14 Schoenherr Cvak 9 11 5,53 15 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 7 10 5,32 16 Kancelaria Prawna Skarbiec 9 10 5,32 17 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 8 8 5,11 18 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 7 8 5,11 19 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna) 20 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 21 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 6 7 4,9 6 7 4,9 9 7 4,9 22 Mamiński i Wspólnicy 10 6 4,69 23 Siwek Gaczyński & Partners 4 5 4,48 24 KPMG D.Dobkowski 4 4 4,27 25 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 3 4 4,27 26 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 5 4 4,27 27 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 3 4 4,27 28 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 3 4 4,27 29 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 2 2 4,06 30 RKKW Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy Radcowie 1 1 3,85 31 TOMASIK, PAKOSIEWICZ I WSPÓLNICY 1 1 3,85 32 Trusiewicz Siwko Kancelaria Prawna Radców Prawnych 1 1 3,85 Z do wiadczenia wiem, e jedynym efektywnym modelem nauki zawodu w zawodach prawniczych jest model patronacki. Relacja patron ucze to wed ug mnie jedyna droga do prawid owego formowania m odego cz owieka, jego podej cia do zawodu, zdobywania umiej tno ci praktycznych. Krystian l zak, wspólnik zarz dzaj cy, Adwokatów i Radców Prawnych l zak, Zapiór i Wspólnicy 94 PAŹDZIERNIK 2013

Jakie kroki warto podjąć w sytuacji łamania praw pracowniczych przez pracodawcę? Anna Dyląg prawnik, doktorant WPiA UŚ, specjalista z zakresu prawa pracy w GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński I Partnerzy Radcy Reakcja pracownika na naruszanie jego praw przez pracodawcę musi być dostosowana do rodzaju naruszenia. Inaczej należy traktować nieterminowe wypłacanie wynagrodzenia, a inaczej niedostarczenie pisemnej informacji o warunkach zatrudnienia. Generalnie jednak w pierwszej kolejności proponuję wystosować do pracodawcy pismo ze wskazaniem żądania, np. wypłaty zaległego wynagrodzenia. Istotne jest, aby pracownik zachował potwierdzenie złożenia pisma wysyłając list polecony za zwrotnym potwierdzeniem odbioru lub prosząc osobę przyjmującą pismo w imieniu pracodawcy (sekretariat, kadry) o odpowiednią adnotację na kopii. Pisemne poinformowanie pracodawcy o żądaniach pracownika może odnieść dwa skutki. Po pierwsze pracodawca może od razu przychylić się do wniosku w obawie przed pozwem sądowym. Po drugie, w przypadku postępowania sądowego pracownik będzie dysponował dowodem, iż starał się załatwić sprawę polubownie, ale mimo tego pracodawca nadal naruszał swoje obowiązki. Pracownik może szukać pomocy u instytucji zajmujących się tego typu sprawami, np. Państwowej Inspekcji Pracy, która udziela porad telefonicznie, mailowo, a także podczas dyżurów. Bardziej dotkliwą dla pracodawcy formą jest zgłoszenie do PIP skargi na pracodawcę, ponieważ w jej następstwie inspektorzy przeprowadzają kontrolę. Może ona skutkować m.in. nałożeniem na pracodawcę kary oraz złożeniem przez inspektora PIP w imieniu pracowników, których prawa są naruszane, pozwu do sądu pracy. Zgłaszając sprawę do PIP pracownik musi podać swoje dane, jednakże inspekcja nie może ich ujawnić bez zgody pracownika. Ponadto, pracownik może skorzystać z pomocy związków zawodowych nawet, jeśli sam nie jest ich członkiem. Pracownik może również wnieść pozew do sądu. Pozew powinien zawierać m.in. określenie żądania wraz z uzasadnieniem. Jeżeli pozew nie będzie zawierał istotnych elementów, a pracownik nie jest reprezentowany przez prawnika, sąd wezwie pracownika do udzielenia brakujących informacji. Należy pamiętać, że w niektórych sprawach pozew musi być wniesiony w określonym przez kodeks pracy terminie (np. w sprawie o nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę, sprostowanie świadectwa pracy czy uchylenie kary porządkowej). LICZBA PRACOWNIKÓW ZE STOPNIEM NAUKOWYM/PT pracowników ze stopniem naukowym pracowników ze stopniem naukowym pnktów 1 Sójka & Maciak Adwokaci 5 8 2 2 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 5 6 1,87 3 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 4 5 1,74 4 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz- Bączyk Kancelaria Prawna 1 3 1,61 5 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 3 3 1,61 6 Wolf Theiss P. Daszkowski 2 3 1,61 7 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 2 2 1,48 8 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 9 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych 1 2 1,48 2 2 1,48 10 KPMG D.Dobkowski 1 2 1,48 11 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 12 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 1 2 1,48 1 1 1,35 13 Mamiński i Wspólnicy 0 1 1,35 14 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 15 TRUSIEWICZ SIWKO KANCELARIA PRAWNA RADCÓW PRAWNYCH 1 1 1,35 1 1 1,35 Tylko 29 senatorów uważa, że kradzież to przestępstwo W pi tek 20 wrze nia br. senatorowie g osowali ws. zmiany progu warto ci od jakiej kradzie jest uznawana za przest pstwo 29 senatorów g osowa o za pozostawieniem obecnego progu wykroczenia (250z ), 51 senatorów opowiedzia o si za podwy szeniem go do 1/4 p acy minimalnej (400z ). - Nie zgadzamy si na takie zmiany, ka da kradzie to przest pstwo, niezale nie czy jest to 249z, czy 399z. Zapis w Konstytucji jest jednoznaczny wszyscy obywatele maj gwarancj ochrony w asno ci - niezale nie od jej warto ci. Obecna dyskusja oceniaj ca co jest warte ochrony, a co nie jest niezgodna z Konstytucj. Je eli Prezydent nie zatrzyma tych zmian w prawie, b dziemy z o ymy skarg do Trybuna u Konstytucyjnego ocenia Waldemar Nowakowski, Prezes Polskiej Izby Handlu. Obecna granica do jakiej kradzie jest tylko wykroczeniem to 250 z znacz cym problemem sprzedawców s wyspecjalizowane gangi, które kradn towar maksymalnie za 249z, bo wiedz, e w przypadku z apania ponios niewielk kar, nie zostan wpisani do Krajowego Rejestru Karnego i b d mogli kra w dalszym ci gu. Podniesienie progu wykroczenia, oznacza zwi kszenie skali tego problemu. Wed ug raportu "Kradzie =Przest pstwo" Fundacji Polskiego Handlu w roku ukradziono produkty na kwot 5,4 mld z, czyli 1,41% sprzeda y detalicznej w Polsce, a skala tego zjawiska ro nie o 4,4 % rocznie. PAŹDZIERNIK 2013 95

WIELKOŚĆ PRZYCHODÓW/PKT Kancelaria wielkość przychodów (w mln zł) wielkość przychodów (w mln zł) 1 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 29 252 515,49 32 327 317,96 10 2 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna) 3 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 4 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie * * 9,41 12 300 000,00 13 800 000,00 8,82 6 400 000,00 10 670 000,00 8,23 5 Mamiński i Wspólnicy 7 000 000,00 7 000 000,00 7,64 6 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 5 582 516,03 5 995 264,92 7,05 7 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 5 620 000,00 5 650 000,00 6,46 8 Siwek Gaczyński & Partners 4 100 000,00 4 500 000,00 5,87 9 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 10 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 3 532 228,74 3 362 862,48 5,28 2 765 157,24 2 831 465,96 4,69 11 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 2 475 669,73 2 694 597,69 4,1 12 TOMASIK, PAKOSIEWICZ I WSPÓLNICY 746 907,86 1 085 360,40 3,51 13 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 750 000,00 1 000 000,00 2,92 14 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 15 Kancelaria Radców Prawnych GRODECKI RYBACKI STANKIEWICZ 16 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 40 000,00 zł (od 9.11. - dnia rejestracji) 17 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 905 347,08 980 475,82 2,33 557 118,03 891 445,29 1,74 500 000,00 1,15 265 072,34 490 242,84 0,56 Liczba WIELKOŚĆ ZYSKÓW/PKT Kancelaria 1 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 2 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 3 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna ) Wysokość zysków (w mln zł) Wysokość zysków (w mln zł) 5 942 961,62 7 512 071,02 8 2 968 000,00 6 831 000,00 7,43 * * 6,86 4 Mamiński i Wspólnicy 2 000 000,00 2 000 000,00 6,29 5 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 1 684 720,97 1 738 416,71 5,72 6 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 7 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 8 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 9 TOMASIK, PAKOSIEWICZ I WSPÓLNICY 10 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 11 Kancelaria Radców Prawnych GRODECKI RYBACKI STANKIEWICZ 12 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 13 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 1 279 668,00 1 703 465,08 5,15 1 717 828,00 1 304 867,52 4,58 1 224 089,49 1 248 024,72 4,01 198 354,33 510 764,12 3,44 298 067,38 397 260,07 2,87 222 847,21 356 578,12 2,3 bd 300 000,00 1,73 47 619,80 226 289,16 1,16 14 Siwek Gaczyński & Partners 20 000,00 65 000,00 0,59 Liczba * na prośbę kancelarii dane finansowe pozostają do wiadomości redakcji * na prośbę kancelarii dane finansowe pozostają do wiadomości redakcji O potrzebie zmiany modelu kształcenia prawników w Polsce Od wielu lat na co dzień obserwuję, w jaki sposób przygotowuje się młodych ludzi do zawodów prawniczych. Z obserwacji tych nie wynika niestety pozytywna konstatacja. Adwokat Krystian Ślązak wspólnik \arządzający, Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Ślązak, Zapiór i Wspólnicy Tak zwane otwarcie zawodów prawniczych sprawiło, że masowo zwiększyło się zainteresowanie aplikacjami prawniczymi. Nie byłoby w tym niczego złego, gdyby nie to, że po dostaniu się na aplikację aplikanci nie otrzymują żadnej sensownej oferty szkoleniowej. Odnosi się to do wszystkich aplikacji prawniczych bez wyjątku. Studia prawnicze uległy poważnej degradacji. Wydziały prawa mogą powstawać na wszystkich wyższych uczelniach, nie tylko na uniwersytetach. To, co obecnie dzieje się na uczelniach kształcących prawników bardziej przypomina produkcję masową, a nie kształcenie. Rzeczą dla mnie oczywistą jest to, że uczelnie nigdy nie przygotowywały do praktycznego wykonywania zawodu. Weekendowe kształcenie powoduje niemałe spustoszenia. Niestety, ilość nie ma najmniejszych szans przejść w jakość. Istotniejszym dla praktyki, od kształcenia na wyższych uczelniach, jest późniejsze kształcenie w czasie aplikacji. Aplikacja prawnicza w założeniu jest tym etapem, na którym osoba ją odbywająca, uczy się praktycznego wykonywania zawodu, poznaje stosowanie prawa, zgłębia warsztat zawodowy. Obowiązujący jednak model aplikacji, w szczególności adwokackiej, radcowskiej i notarialnej, dawno przestał pełnić swoją funkcję. Kształcenie aplikacyjne nie przystaje zarówno do oczekiwań młodych ludzi, jak i potrzeb rynku. Prowadzenie szkoleń to jedna z ostatnich domen pozostawionych samorządom zawodowym. W mojej ocenie ta zasada powinna zostać utrzymana z tym jednak, że model kształcenia aplikacyjnego, a w efekcie jego poziom, powinny ulec radykalnej zmianie. Z doświadczenia wiem, że jedynym efektywnym modelem nauki zawodu w zawodach prawniczych jest model patronacki. Relacja patron uczeń to według mnie jedyna droga do prawidłowego formowania młodego człowieka, jego podejścia do zawodu, zdobywania umiejętności praktycznych. Patronat, ale pod pewnymi warunkami. Po pierwsze kandydaci na patronów powinni być bardzo skrupulatnie selekcjonowani, po drugie relacja patron aplikant powinna być sformalizowana i precyzyjnie określona, zarówno w zakresie powinności jak i uprawnień oraz odpowiedzialności uczestników. To patron i aplikant powinni decydować o wszystkich kwestiach związanych z odbywaniem aplikacji i szkoleniem, samorząd powinien jedynie wspomagać aplikantów np. przez, jak to się dzieje obecnie, organizowanie praktyk w sądach. 96 PAŹDZIERNIK 2013

Przyszłość kancelarii prawnych to globalne usługi o nieograniczonym zakresie klientów ogółem klientów ogółem 1 Kancelaria Prawna Skarbiec 2030 4783 10 2 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 275 1470 9,67 3 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 910 955 9,34 4 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 5 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 6 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 770 875 9,01 750 836 8,68 370 430 8,35 7 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 284 319 8,02 8 KPMG D.Dobkowski 300 300 7,69 9 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 140 225 7,36 10 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 15 200 7,03 11 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 12 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 260 176 6,7 145 145 6,37 13 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 144 145 6,04 14 Schoenherr Cvak 150 144 5,71 15 Kancelaria Radców Prawnych GRODECKI RYBACKI STANKIEWICZ 16 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 17 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 100 140 5,38 126 136 5,05 100 130 4,72 18 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 122 125 4,39 19 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 120 125 4,06 20 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr CASUS IURIS 21 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 22 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie Jacek wieca Wszystko zale y oczywi cie od podej cia do tematu. Osobi cie znam wielu znakomitych prawników, którzy s szcz liwi prowadz c jednoosobow kancelari zajmuj c si drobnymi sprawami. Nasz ambicj by a jednak od samego pocz tku pe na globalno, wszechstronno, reaktywno i uniwersalno, jak równie CSR. LICZBA KLIENTÓW OGÓŁEM/PKT 153 122 3,73 70 80 3,4 70 80 3,07 23 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 40 42 2,74 24 Mamiński i Wspólnicy 26 31 2,41 Globalno oznacza obecno na ca ym wiecie. Mamy oczywi cie zagraniczne oddzia y Kancelarii, jak cho by wie o otwarta placówka w Kazachstanie, w jego biznesowym centrum A macie. Poza tym tworzymy sie kancelarii partnerskich, lub po prostu zaprzyja nionych prawników partnerów biznesowych dos ownie w ka dym kraju. Wszechstronno to nie tylko umiej tno zaj cia si ka dym problemem prawnym, ale faktyczne posiadanie specjalistów na ka d okazj. Dzi ki takiemu podej ciu i mo liwo ci LICZBA KLIENTÓW INDYWIDUALNYCH/PKT klientów indywidualnych klientów indywidualnych 1 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 30 1200 5 2 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 740 770 4,78 3 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 4 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 5 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 6 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 7 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 8 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 650 720 4,56 250 300 4,34 220 255 4,12 120 220 3,9 100 120 3,68 60 75 3,46 9 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 8 70 3,24 10 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 11 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 40 63 3,02 65 45 2,8 12 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 28 28 2,58 13 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 14 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz- Bączyk Kancelaria Prawna) 15 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 16 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 17 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 20 26 2,36 15 23 2,14 15 20 1,92 34 19 1,7 14 15 1,48 18 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 19 13 1,26 19 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 10 10 1,04 20 Mamiński i Wspólnicy 7 10 0,82 21 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 4 6 0,6 22 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 12 6 0,38 23 KPMG D.Dobkowski sp.k. 3 3 0,16 PAŹDZIERNIK 2013 97

powo ywania ad hoc dedykowanych zespo ów eksperckich ka dy problem mo e zosta skutecznie rozwi zany. Reaktywno to gotowo do ka dego rodzaju dzia ania w ka dej mo liwej sytuacji. W naszym wypadku oznacza to nie tylko mo liwo udzielenia natychmiastowego wsparcia prawnego, ale tak e pe n gotowo poruszenia danego problemu w mediach, na gruncie oficjalnych spotka krajowych i mi dzynarodowych, jak równie niebanalnego podej cia do ka dej sprawy, dzi ki umiej tnemu czeniu teorii z praktyk, wiedzy eksperckiej z ka dej niemal dziedziny (nie tylko prawa, ale tak e medycyny, stosunków mi dzynarodowych, finansów, in ynierii itd.) oraz jasnemu postawieniu celów, jakie klient chce osi gn i dobór w a ciwego rozwi zania w my l mojej autorskiej tezy wi cej matematyki, mniej filozofii. LICZBA KLIENTÓW INSTYTUCJONALNYCH/PKT klientów instytucjonalnych klientów instytucjonalnych puntów 1 Kancelaria Prawna Skarbiec 2030 4783 5 2 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna) 735 813 4,8 3 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 270 304 4,6 4 KPMG D.Dobkowski 297 297 4,4 5 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 245 270 4,2 6 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 170 185 4 7 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 8 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 150 175 3,8 120 155 3,6 9 Schoenherr Cvak 150 144 3,4 10 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 135 135 3,2 11 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 125 132 3 12 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 13 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski* 195 131 2,8 122 130 2,6 14 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 7 130 2,4 15 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 80 114 2,2 16 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 86 106 2 17 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 94 97 1,8 18 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 19 RKKW - KWAŚNICKI, WRÓBEL & PARTNERZY - RADCOWIE PRAWNI 20 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 21 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 22 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 70 80 1,6 55 60 1,4 113 59 1,2 40 55 1 40 40 0,8 23 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 28 36 0,6 24 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 20 25 0,4 25 Mamiński i Wspólnicy 19 21 0,2 Uniwersalno za to pe ne otwarcie na klienta i zaoferowanie mu nie tylko doradztwa prawnego, ale tak e ksi gowego, finansowego, marketingowego, inwestycyjnego i wielu innych. CSR, czyli spo eczna odpowiedzialno biznesu to czuwanie nad szeroko poj tym interesem spo ecznym. W naszym wypadku obejmuje to szeroko zakrojon dzia alno pro bono, obejmuj c bezp atn obs ug kilkunastu fundacji, wsparcie osób ubogich potrzebuj cych pomocy prawnej, jak te poczucie obowi zku wobec pa stwa i prawa, przejawiaj ce si poprzez aktywne dzia- ania legislacyjne, lobbingowe i eksperckie zarówno na szczeblu krajowym, jak i europejskim oraz mi dzynarodowym. Przysz o kancelarii to absolutna wszechstronno. Radca prawny, adwokat, Partner Zarz dzaj cy w Kancelarii Prawnej wieca i Wspólnicy sp. k. STAŻ KANCELARII/PKT 1 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr CASUS IURIS staż kancelarii (w latach) 2 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć 21 3 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna ) 20 4 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 19 5 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 18 6 KPMG D.Dobkowski 17 7 Wolf Theiss P. Daszkowski 17 8 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 16 9 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 16 10 Siwek Gaczyński & Partners 15 11 CWW S. Cetera, M. Węgrzyn-Wysocka 12 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 14 13 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 13 14 Mamiński i Wspólnicy 13 15 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 12 16 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 11 17 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 11 18 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 10 19 Sójka & Maciak Adwokaci 10 20 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 9 21 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 9 22 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata 8 23 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 8 24 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 8 25 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 7 26 TRUSIEWICZ SIWKO KANCELARIA PRAWNA RADCÓW PRAWNYCH 7 27 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 6,5 28 Kancelaria Prawna Skarbiec 5 29 Schoenherr Cvak 5 30 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 4 31 DZNP Dygas Zyder Nierobisz Przewłocki Adwokaci i Radcowie 3 32 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 1,9 22 14 98 PAŹDZIERNIK 2013

W jakich sytuacjach warto zgodzić się na zawarcie ugody podczas konfliktu z partnerem biznesowym? Czynnikiem, który mo e mie dodatkowo wp yw na decyzj o zawarciu ugody jest dba o przedsi biorców o wizerunek. Rozwi zanie sporu w drodze ugody mo e by postrzegane jako wyraz ich dojrza o ci biznesowej. LICZBA PUBLIKACJI/PKT publikacji W sytuacji konfliktu z partnerem biznesowym prowadzenie sporu może mieć negatywny wpływ na prowadzoną działalność, a także znacznie obciążyć budżet przedsiębiorcy. Zawarcie ugody pozwala uchronić przedsiębiorców przed długoletnimi i kosztownymi postępowaniami sądowymi lub arbitrażowymi i umożliwia współpracę w przyszłości. Ugoda jest szczególnie pożądana w sytuacji, gdy partnerzy biznesowi chcą kontynuować współpracę albo są do tego zmuszeni sytuacją na rynku. Kiedy skonfliktowani przedsiębiorcy działają w jednym sektorze gospodarki, jest bardzo prawdopodobne, że dzisiejsi oponenci jutro będą zmuszeni do współpracy. Jeżeli wcześniej konflikt spowodował powstanie wzajemnej wrogości, dalszej współpracy będą towarzyszyły napięcia wywołane przede wszystkim brakiem zaufania. Może to uniemożliwić realizację projektów ważnych dla funkcjonowania obydwu przedsiębiorców. Kolejnym czynnikiem, od którego zależy skłonność do zawarcia ugody, jest kalkulacja ekonomiczna. Przy założeniu, że w skomplikowanych sprawach postępowanie sądowe może trwać nawet kilka lat, a szala zwycięstwa może przechylać się raz na jedną, raz na drugą stronę, należy wziąć pod uwagę to, że koszt postępowania sądowego może urosnąć do nieprzewidzianych rozmiarów. Jest niesłychanie trudne, o ile w ogóle możliwe, określenie budżetu, jaki będzie potrzebny na pokrycie kosztów wieloletniego procesu. Koszty te obejmują kwotę, jaką strona, która spór przegra, będzie obowiązana zapłacić wraz z odsetkami. W przypadku wieloletniego sporu, kwota odsetek może istotnie powiększyć zobowiązanie. Kolejne wydatki mogą wynikać z obowiązku zwrotu przez stronę przegrywającą kosztów poniesionych w procesie przez oponenta (do wysokości zasądzonej przez sąd). Dlatego przy rozważaniu za i przeciw zawarcia ugody na konkretnych warunkach, tak ważne jest oszacowanie potencjalnych kosztów związanych z prowadzeniem sporu sądowego przy przyjęciu czarnego scenariusza zdarzeń, a więc przegranej. Agnieszka Kocon radca prawny, Kancelaria Łaszczuk i Wspólnicy Czynnikiem, który może mieć dodatkowo wpływ na decyzję o zawarciu ugody, jest dbałość przedsiębiorców o wizerunek. Rozwiązanie sporu w drodze ugody może być postrzegane jako wyraz ich dojrzałości biznesowej. Ugoda sprzyja również zachowaniu w poufności tak szczegółów współpracy przedsiębiorców, jak i źródeł konfliktu. Jednak nie w każdym przypadku możliwe jest osiągnięcie porozumienia. Nie zawsze wolą obydwu partnerów biznesowych jest rozwiązanie sporu, a nawet kontynuowanie współpracy. Dobra wola jednej tylko strony nie wystarczy do osiągnięcia porozumienia wtedy, gdy druga strona bardziej, niż rozwiązaniem sporu, jest zainteresowana jego wygraniem i przegraną adwersarza. Niemniej jednak, gdy obydwu stronom uda się ostudzić emocje, warto jest podjąć rozmowy ugodowe. 1 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 1260 2 Schoenherr Cvak 84 3 Kancelaria Prawna Piszcz, Norek i Wspólnicy 69 4 Kancelaria Prawna Skarbiec 51 5 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 42 6 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 41 7 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 28 8 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 25 9 Mamiński i Wspólnicy 25 10 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 20 11 KPMG D.Dobkowski 14 12 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 10 13 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 6 14 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 5 15 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Spółka 2 16 Wolf Theiss P. Daszkowski 2 17 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 1 18 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 1 19 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 1 20 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 1 LICZBA SPRAW WYGRANYCH/PKT spraw wygranych spraw wygranych 1 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 62 588 54 470 2 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 3 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 630 600 190 310 4 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 135 225 5 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 195 188 6 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 7 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 8 Rödl & Partner Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna 115 130 216 101 48 84 9 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 42 68 10 KPMG D.Dobkowski bd 45 11 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy bd 39 12 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 25 35 13 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 30 25 14 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 15 25 15 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 7 10 16 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 11 8 PAŹDZIERNIK 2013 99

Nielogiczne prawo tworzy patologie na rynku Joanna Chilicka LICZBA SPRAW PROWADZONYCH/PKT spraw prowadzonych spraw prowadzonych 1 Kancelaria cza Maciej Panfil i Partnerzy 266 647 292 804 2 Ślązak, Zapiór i Wspólnicy 9000 9000 3 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Sowisło i Topolewski 6707 7208 4 Kancelaria Adwokatów A. Dudkowiak, T. Kopeć bd 2500 5 Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Baczańska, Szarata Spółka Partnerska 1700 2400 6 FORYSTEK & PARTNERZY Adwokaci i Radcowie 1500 1650 7 V.Anweiler, P.Dębski, E.Szantyr i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych CASUS IURIS 923 998 8 Kancelaria Prawna Skarbiec 655 883 9 Kancelaria Radców Prawnych Grodecki Rybacki Stankiewicz 266 398 10 Kancelaria Prawna Świeca i Wspólnicy 52 305 11 Kuczek-Maruta Kancelaria Radców Prawnych 243 274 12 Kancelaria Radców Prawnych Pilarski, 150 250 13 Schoenherr Cvak 251 218 14 Kancelaria Radców Prawnych Stopczyk & Mikulski 180 200 15 Kancelaria Radców Prawnych Zuzmak i Partnerzy 150 200 16 Frankiewicz Kapela Kancelaria Prawna 112 176 17 Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna 120 135 18 GFKK Grzybczyk, Kałuża, Kamiński i Partnerzy Radcy 239 128 19 Rödl & Partner (Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna ) 64 117 20 KPMZ.pl Załucki, Pliś i Partnerzy Adwokaci i Radcowie 70 110 21 Mamiński i Wspólnicy 100 22 Tomasik, Pakosiewicz I Wspólnicy 46 76 23 RKKW - Kwaśnicki, Wróbel & Partnerzy - Radcowie 60 70 24 KPMG D.Dobkowski bd 50 25 Kozłowski, Śmigielska i Wspólnicy 40 50 Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w art. 15 ust. 1 pkt 4 zabrania pobierania op at za przyj cie towaru do sprzeda y. Wynika to z przypisania regu panuj cych w ma ym handlu do sieciowej sprzeda y o wi kszym zasi gu. Ró nice mi dzy tymi kana ami dystrybucji s znacz ce, natomiast przepis ten nie uwzgl dnia zró nicowania rynku i jego obecnych potrzeb. Sieci handlowe pobieraj op aty od dostawców za wsparcie sprzeda y ich produktu. Kampanie promocyjne prowadzone przez sklepy s ta sze oraz skuteczniejsze od tych, jakie oferuj wyspecjalizowane agencje marketingowe. Promowanie produktu w a nie w sklepie jest szczególnie istotne podczas wprowadzania nowych towarów na rynek. Prawne ograniczanie takich porozumie pozbawia dostawców i producentów mo liwo ci reklamowania produktów, a sklepom odbiera narz dzia u atwiaj ce zarz dzanie przestrzeni na pó ce. Waldemar Nowakowski prezes Polskiej Izby Handlu zauwa a: Ten artyku ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie jest niepotrzebny. Taka ingerencja w relacje biznesowe stanowi ograniczenie rozwoju polskiego handlu, co wa ne regulacje unijne nie zakazuj pobierania op at za wsparcie sprzeda y. Ponadto zapis jest nielogicznie sformu owany zakazuje on pobierania innych ni mar a handlowa op at za przyj cie towaru do sprzeda y, natomiast mar a handlowa nie jest op at za przyj cie towaru do sprzeda y. Mar a handlowa to ró nica pomi dzy cen zakupu a cen sprzeda y towarów przeznaczonych na pokrycie kosztów w asnych przedsi biorstwa handlowego i stanowi c jego zysk ( Uniwersalny s ownik j zyka polskiego pod red. S. Dubisza PWN W-wa 2003). Zatem nale no ta powstaje po nabyciu towaru przez odbiorc, nie obci a wi c dostawcy i nie jest ona od niego pobierana. Art. 15 ust. 1 pkt 4 w UZNK prowadzi do powstawania patologii na rynku handlowym. Powszechn praktyk jest, e producenci ko cz cy wspó prac z dan sieci handlow domagaj si zwrotu tej op aty, powo uj c si w a nie na ten zapis. Obecnie tego typu pozwów prowadzonych jest ok. 700, funkcjonuj kancelarie prawne wyspecjalizowane tylko w odzyskiwaniu takich op at. Liczymy, e d ugo oczekiwana przez przedsi biorców zmiana jednak nadejdzie i zlikwiduje ten nielogiczny i utrudniaj cy rozwój handlu przepis stwierdza Nowakowski. Bezpowrotnie min y czasy, kiedy na pó kach sta tylko ocet i nie trzeba by o wspiera rozwoju marek. Dzi mamy dziesi tki producentów i ka dy chce, eby jego towary mia y najlepsze warunki ekspozycji w sklepie, a pó ka przecie mo e zmie ci jedynie okre lon liczb produktów i marek. Nie mo na przecie oczekiwa e wszystkie produkty zmieszcz si na wysoko ci oczu klienta, w ka dym sklepie s miejsca lepsze i gorsze dodaje prezes PIH. Polska Izba Handlu wraz z innymi cz onkami Komitetu Handlu przy KIG sygnalizuje ten problem ju od roku. Autorka jest rzecznikiem prasowym Polskiej Izby Handlu 100 PAŹDZIERNIK 2013