Bazylia pospolita (Ocimum basilicum L.), zwyczajowo zwana też bazyli wonn, bazylkiem ogrodowym, bazylijk zwyczajn, balsamem, bazyliszk polsk gatunek uprawnej ro liny jednorocznej z rodziny jasnotowatych. Pochodzi z tropikalnej strefy Azji, z terenów Iranu i Indii. Łodyga O przekroju czworoktnym i czerwonawym zabarwieniu, wysokoci 30 60 cm, rozgałęziona. Licie Ulistnienie nakrzyżległe. Licie jasnozielone, błyszczce, o długoci do 5 cm. Jajowate lub romboidalne, o brzegu karbowanym, rzadziej z bkowanym. Na spodniej stronie znajduj się gruczoły wytwarzaj ce olejek eteryczny. Kwiaty Kielich dwuwargowy, o krótkiej rurce. Koloru czerwonawego, różowego lub żółtobiałego. Kwiaty zebrane po 6 w nibyokółki, które wyrastaj z któw liciowych lub tworz nibykłosy na szczycie pędu. Kwiaty obfituj w nektar. Kwitnie w lipcu i w sierpniu. 1 / 6
Owoce Mała (do 15 mm), owalna, brzowa niełupka. Korzeń System korzeniowy palowy, niezbyt głęboki, w wyniku pikowania silnie rozgałęziony (korzenie boczne) Zastosowanie Rolina uprawna : Znaczce uprawy znajduj się w Ameryce Południowej. Sposób uprawy : W Polsce nie ronie dziko, ale można j stosunkowo łatwo uprawiać w ogródku. Wystarczy odchwaszczać i nawozić, najlepiej kompostem, gdyż nie lubi wieżego obornika. Nasiona można wysiewać w maju wprost do gruntu, w rzędach co 30 cm. Gdy osi gn wysokoć kilku centymetrów przerwać, zostawiajc roliny co 15-20 cm. Można też uprawiać w doniczce. Lubi stanowiska nasłonecznione, osłonięte od wiatru. Gleby żyzne, przepuszczalne, próchnicze. Należy podlewać z umiarem, w południe, w ciepłe dni dodatkowo spryskiwać wod Historia uprawy Jej ojczyzn jest tropikalna strefa Azji, gdzie uprawiano j od czasów przedhistorycznych. Wieńce uplecione z bazylii znaleziono w piramidach egipskich. Z Iranu i Indii dotarła do Europy południowej, prawdopodobnie przywieziona w czasie wypraw Aleksandra Macedońskiego, sk d w XVI w. przywędrowała do Europy Ś rodkowej (w tym Polski), gdzie pocz tkowo była siana w oranżeriach i w donicach. Nazwa wywodzi się od greckiego ßasileus, czyli król, gdyż wierzono, że tylko król może zerwać tę rolinę. W antycznym Rzymie nazwa tego zioła Basilescus odwoływała się do bazyliszka. Bazylia była wówczas traktowana jako talizman przeciwko tej bestii. Libijczycy spożywali j dla ochrony przed wężami i skorpionami. Kwiaty bazylii Rolina lecznicza Surowiec zielarski : Ziele bazylii Herba Basilici (ulistnione, cięte w czasie kwitnienia i ususzone pędy). Skład chemiczny: olejek eteryczny olejek bazyliowy (0,5 1,5%) ma bardzo silny, korzenno-kwiatowy zapach i lekko żółtaw barwę. Jego głównymi składnikami s: metylochawikol, cyneol i linalol, eugenol, cytral, limonen, terpinen. garbniki (5%) saponiny flawonoidy substancje gorzkie olej tłusty zawierajcy oksykwasy tłuszczowe (kwas trionowy) sole mineralne witaminy 2 / 6
Działanie : Poprawia trawienie i ułatwia przyswajanie pokarmu działa przeciwskurczowo, pobudza wydzielanie soku żołdkowego, działa słabo wiatropędnie przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Powszechnie uważa się, że działa przeciwdepresyjnie, poprawia nastrój i dodaje sił (działanie podobne do melisy). Stosuje się w łagodnych zaburzeniach trawiennych, wzdęciach, przy niedoborze soku żoł dkowego. Bazylia (12 dni) rolina przyprawowa ma miły, korzenny, słodkawy i pikantny smak i zapach. Jako przyprawy używa się wieżych lub suszonych lici lub całego ziela, które cina się w czasie kwitnienia. Wówczas ro lin a odrasta i powtórnie kwitnie. Najlepiej dodawać j do sałatek i zup, duszonych warzyw oraz twarożku. Można również nacierać zielem mięsa przed dalszym przyrz dzaniem. Niezast piony składnik prawie wszystkich włoskich dań, wietnie komponuje się z makaronem i pomidorami, główny składnik pesto ro lina miododajna. Olejek eteryczny używany jest w przemy le perfumeryjnym do wyrobu perfum i mydła w przemy le spożywczym wykorzystywana do wyrobu konserw w przemy le spirytusowym stosowana do wyrobu likierów do dzi bazylię traktuje się jako ro linę ozdobn odstrasza owady. Ciekawostki Już starożytni mieszkańcy Egiptu znali lecznicze właciwoci bazylii. W piramidach znaleziono wianki zrobione z niej. W Indiach bazylia jest powięcona bogu Wisznu i Krysznie. Na tę rolinę Hindusi składali przysięgę w sdzie. 3 / 6
W greckim kociele prawosławnym bazylii używa się do przygotowania wody więconej, a pojemniki z bazyli s umieszczane u stopni ołtarzy. We Francji nazywana jest królewskim zielem. Na Haiti jest ziołem powięconym bogini miłoci Erzulie. W/g apokryfów bazylia wyrosła wokół grobu Chrystusa po jego zmartwychwstaniu. Noszenie lici bazylii w portfelu ma przycigać do niego pienidze. Według wierzeń dzięki niej można zatrzymać w domu szczęcie i zapewnić mu ochronę, umieszczona w rogach pokoju chroni pomieszczenie. Rozsypanie jej wokół serca ukochanego ma zapewnić jego wierno ć. Jako kadzidło palona jest dla ochrony przed nieproszonymi energiami i istotami. Przyci ga również szczę cie, wierno ć, przyja ź ń. Powizana jest z żywiołem ognia a jej planet jest Mars. Ziele bazylii zmniejsza nieznacznie napięcie mięni gładkich przewodu pokarmowego, pobudza wydzielanie soku żoł dkowego, przyspiesza trawienie, przywraca naturalne ruchy perystaltyczne jelit oraz zwiększa przyswajanie składników pokarmowych. Jest typowym rodkiem wiatropędnym o do 4 / 6
ć słabej sile działania, ponadto ma wła ciwo ci przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, hamuje nadmierny rozwój flory bakteryjnej, zapobiega długotrwałym wzdęciom (Ożarowski). Jest więc pożytecznym ziółkiem o łagodnym działaniu, toteż nie sposób zrozumieć, dlaczego starożytni przypisywali mu ponure wła ciwo ci. Chodziły słuchy, że bazylia jest szkodliwa dla żoł dka, moczu i klarowno ci oczu, sprawia szaleństwo, letargi i choroby w troby, a na domiar złego powoduje, że w głowach ludzi rodz się skorpiony i doprowadzaj nieszczęsnych amatorów tego zioła do mierci. Marian Kowałko, który w starych księgach znalazł te rewelacje, cytuje za medykiem Johanem von Beverwyck (żył w XVI wieku) opowieć o pewnym chłopie, który nawchawszy się balsamicznego aromatu bazylii, wydychał przez wiele dni czarnogłowe robaki podobne do paj ków, na koniec umarł w strasznych męczarniach. Przekazy te s tym bardziej tajemnicze, że równocze nie nazywano bazylię basilicos królewska i uważano, że zrywać j mog jedynie monarchowie, tak jest bowiem ważna i cenna. Andrew Laughin przytacza za opinię angielskiego medyka Culpepera (XVII wiek), który twierdził, iż po wypiciu bazylii wszyscy skarż się sobie wzajemnie niczym adwokaci. Silny i charakterystyczny aromat li 5 / 6
ci jest tym, co przywodzi wszystkich do nienawi ci lub miło ci bez różnicy. Ciekawe, że doniesieniom o tych wszystkich ciemnych właciwociach nie uwierzył nasz Szymon Syreniusz, autor jednego z pierwszych polskich zielników i napisał, że nie jest prawd nie tylko, żeby szkodzić miało, ale owszem wielkim i znamienitym jest użytkiem. Po czym dodał najsłuszniej w wiecie, że zbytek i najlepszej rzeczy zawsze bywa szkodliwy. Jest rolin miododajn, przyprawow. Świeże licie podnosz smak pomidorów, serów, surówek, sałatek, suszone dodaje się do ryb, sosów, zapiekanek, grzybów, kiełbas, farszów. Olejek bazyliowy, otrzymywany przez destylację z par wodn kwitncego ziela, wykorzystywany jest do aromatyzowania żywno ci, w przemy le perfumeryjnym i aromatoterapii. A wtarty w skórę odstrasza komary i kleszcze. {jcomments off} 6 / 6