ZAŁCZNIK Nr 6 METODYKA REFERENCYJNA WYKONYWANIA OKRESOWYCH POMIARÓW HAŁASU W RODOWISKU, POCHODZCEGO OD INSTAACJI UB URZDZE, Z WYJTKIEM HAŁASU IMPUSOWEGO A. Wprowadzenie Metodyka referencyjna słuy do wyznaczenia wartoci poziomu hałasu emitowanego do rodowiska przez instalacje lub urzdzenia znajdujce si na terenie jednego zakładu, wyraonego wskanikami Aeq D i Aeq N, okrelonymi w art. 112a pkt 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony rodowiska, majcymi zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze rodowiska w odniesieniu do jednej doby. Warto równowanego poziomu dwiku A wyznacza si: a) metod pomiarow, b) metod obliczeniow, w sytuacji gdy w danych warunkach nie mona uzyska wyniku za pomoc pomiarów bezporednich. Wyznaczona warto wskaników Aeq D oraz Aeq N podawana jest wraz z wartoci przedziałów niepewnoci rozszerzonej oszacowanej dla poziomu ufnoci 95 % (U 95 ) w postaci: Aeq D ± U 95 oraz Aeq N ± U 95. Do oceny niepewnoci wyniku bada hałasu stosowa mona take metod wyznaczania rónych przedziałów niepewnoci poniej wartoci redniej i powyej tej wartoci (przedziały niesymetryczne). Przy zastosowaniu tej metody wynik pomiaru podaje si w postaci: Aeq D (+U 95+ ) oraz Aeq N (+U 95+ ), gdzie U 95+ - oznacza oszacowany przedział niepewnoci rozszerzonej dla obszaru powyej wartoci odpowiednio Aeq D lub Aeq N. Przedział niepewnoci -U 95- (oszacowany przedział niepewnoci rozszerzonej dla obszaru poniej wartoci odpowiednio Aeq D lub Aeq N ) powinien zosta wyznaczony i przechowywany w dokumentach laboratorium wykonujcego pomiary. Wynik pomiaru poziomu hałasu uzyskany przy zastosowaniu niniejszej metodyki referencyjnej uwaa si za prawidłowy, jeli warto przedziału niepewnoci rozszerzonej U 95 lub +U 95+ jest mniejsza lub równa 2,7 db. Metodyka nie zawiera sposobów ustalania przedziału niepewnoci.
B. Kryteria lokalizacji punktów pomiarowych 1. okalizacja punktów pomiarowych zalena jest od : - charakterystyk i usytuowania ródeł hałasu (instalacji i urzdze), - własnoci pochłaniajcych i odbijajcych terenu oraz zagospodarowania terenu. 2. Punkty pomiarowe naley lokalizowa na terenach objtych ochron przed hałasem w ten sposób, aby przeprowadzone w nich pomiary pozwoliły na ustalenie miejsca o najwikszym oddziaływaniu ródeł hałasu, których pomiary dotycz, z uwzgldnieniem poniszych zasad: 1) na terenie niezabudowanym punkty pomiarowe lokalizuje si na wysokoci 1,5m (z dokładnoci zawierajc si w przedziale < -0,0 m; +0,1 m >) nad powierzchni terenu; 1) 2) na terenie zabudowanym punkty pomiarowe lokalizuje si: a) przy elewacji budynków objtych ochron przed hałasem w zwizku z wypełnianiem funkcji, dla realizacji których teren został objty ochron przed hałasem, w odległoci 0,5-2 m od elewacji tych budynków: - w wietle okna kondygnacji eksponowanej na hałas; podczas pomiarów hałasu okno w miar moliwoci powinno by otwarte, cho dopuszcza si wykonanie pomiarów przy oknie zamknitym. Dopuszcza si uchylenie okna w ten sposób, aby moliwe było przeprowadzenie przez nie wysignika i kabli łczcych mikrofony pomiarowe z przyrzdami pomiarowymi znajdujcymi si w pomieszczeniu, - na wysokoci 4 m ± 0,2 m nad powierzchni terenu, gdy nie ma moliwoci wykonania pomiarów hałasu w wietle okna na danej kondygnacji, b) na terenach otaczajcych ww. budynki - na wysokoci 4 m ± 0,2 m nad powierzchni terenu. 2) 1) Polska Norma PN-N-01341 (maj 2000) pt. Hałas rodowiskowy. Metody pomiaru i oceny hałasu przemysłowego dopuszczała wysoko pomidzy 1,2 a 1,5m - co pozwalało na wykonanie pomiaru z rki - obecny zapis wymusza zastosowanie statywu! 2) pomiar na wysokoci 4m na terenie otaczajcym budynki - co dotyczy wszystkich terenów zabudowanych chronionych akustycznie - to ZGROZA w swoich konsekwencjach - zarówno ze wzgldu na "zdrowy rozsdek" dot. miejsca przebywania przebywania ludzi, ale te moliwoci zabezpieczania przeciwhałasowego ekranami akustycznymi, co przy wysokoci pomiaru 4m staje si mocno dyskusyjne... (powinno pozosta 1,5 m!)
C. Ogólne ustalenia dotyczce zestawów pomiarowych Zestawy pomiarowe dobiera si tak, aby odpowiadały wymaganiom stawianym miernikom całkujcym lub całkujco-uredniajcym. Zestawy powinny odpowiada nastpujcym warunkom: 1) mierniki poziomu dwiku klasy dokładnoci 1; 2) wzorcowe ródła dwiku do sprawdzania (kalibracji) toru pomiarowego minimum klasy dokładnoci 1; 3) wszystkie przyrzdy naley sprawdza (kalibrowa) zgodnie z instrukcj producenta przyrzdu; 4) przyrzdy pomiarowe i wzorcujce ze wiadectwem wzorcowania nie starszym ni 24 miesice; 5) przyrzdy pomiarowe z wanym wiadectwem legalizacji, jeli legalizacja jest wymagana prawem; 6) mikrofony pomiarowe wyposaone w osłony przeciwwietrzne, niezalenie od warunków meteorologicznych. W przypadku cigłego pomiaru hałasu w czasie odniesienia T, przyrzdy pomiarowe powinny spełnia warunki dodatkowe, umoliwiajce: 1) rejestrowanie w pamici miernika przebiegu zmian poziomu dwiku w czasie, co najmniej w czasie odniesienia, z krokiem próbkowania nie wikszym ni jedna sekunda; 2) przeniesienie z miernika do komputera zarejestrowanych w pamici przyrzdu pomiarowego wyników bada i zapamitanie ich w postaci ródłowej; 3) rejestrowanie i drukowanie niezbdnych parametrów pracy miernika wraz ze współczynnikiem kalibracyjnym toru pomiarowego (po transmisji danych do komputera); 4) dokonanie analizy statystycznej sygnału akustycznego, a w szczególnoci - wyznaczenie poziomów statystycznych 3), okrelonych w normie PN-ISO 1996-1 Akustyka. Opis i pomiary hałasu rodowiskowego. Podstawowe wielkoci i procedury. 3) jest to niezgodne z zapisami ustawy Prawo Ochrony rodowiska - obecnie Minister rodowiska nie ma delegacji do ustalania innych wskaników oceny hałasu ni wymienione w ustawie!
D. Zalecenia dotyczce warunków meteorologicznych Pomiary hałasu prowadzi si w warunkach meteorologicznych okrelonych na wysokoci nie mniejszej ni 3,5 m nad poziomem terenu, nieprzekraczajcych: 1) warunków okrelonych przez producenta w instrukcji obsługi przyrzdu; 2) poniszych warunków granicznych, o ile s one ostrzejsze ni dopuszczane przez producenta: a) temperatura od -10 C do 50 C, b) wilgotno od 25 % do 90 %, (komentarz MK: parametr prawie zawsze spełniony...) c) rednia prdko wiatru do 5 m/s, d) cinienie atmosferyczne od 900 hpa do 1.100 hpa (komentarz MK: parametr ZAWSZE spełniony...) - w przypadku koniecznoci wykonania pomiarów w warunkach rónych od wyej okrelonych wartoci temperatury (lit. a ) lub wilgotnoci (lit. b) niezbdne jest uzasadnienie tego odstpstwa w sprawozdaniu z pomiarów oraz dodatkowa analiza jego wpływu na wiarygodno pomiaru i na niepewno wyniku. znowu pominito w metodyce istotny warunek - BRAK OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH (deszczu / niegu / gradu): - sprzt pomiarowy na ogółnie jest dostosowany do pracy wszechpogodowej i, co prawda jest to zazwyczaj opisane w instrukcji obsługi sprztu, ale to rozporzdzenie nie jest tylko dla fachowców, którzy znaj swój sprzt, ale równie dla zwykłych ludzi, dla których nie musi to by oczywiste! - opady powoduj zawyone tło akustyczne!
E. Wykonanie pomiarów I. Procedury pomiarowe Pomiary hałasu wykonuje si: 1) dokonujc rejestracji hałasu w sposób cigły w czasie odniesienia T lub 2) dokonujc rejestracji elementarnych próbek hałasu w czasie odniesienia T (metoda próbkowania). Czas odniesienia T oznacza okres, do którego odnosz si wartoci poziomów hałasu. Czas odniesienia dla danego wskanika hałasu jest okrelony w przepisach dotyczcych dopuszczalnych poziomów hałasu w rodowisku. Naley zastosowa przy tym nastpujce nastawy miernika: - charakterystyka czstotliwociowa A, - stała czasowa F (fast). O wyborze jednej z dwóch powyszych metod realizacji pomiarów decyduje specyfika funkcjonowania ródła hałasu oraz kształtowanie si tła akustycznego w rodowisku. II. Realizacja pomiarów 1. Rejestracja hałasu w sposób cigły w czasie odniesienia T Rejestracj hałasu w sposób cigły w czasie odniesienia T prowadzi si w przypadku braku moliwoci: - dokonania pomiaru poziomu emisji hałasu do rodowiska pochodzcej od kadego ze ródeł(lub grupy ródeł), - okrelenia charakterystycznych okresów działania ródeł, w których poziom emisji dwiku jest ustabilizowany. Podczas pomiaru hałasu w sposób cigły w czasie odniesienia T przyrzd pomiarowy jest włczony bez przerwy w całym czasie odniesienia T. Dopuszcza si przerwy w rejestracji, wprowadzane przez wykonujcego pomiary ze wzgldu na eliminacj przypadkowych zakłóce. Po zakoczeniu pomiaru z przyrzdu pomiarowego odczytywana jest warto równowanego poziomu dwiku w rodowisku Aeqzm. Wynik ten powinien zosta skorygowany o wpływ tła akustycznego. Pomiary poziomu tła akustycznego w rodowisku At wykonuje si w miar moliwoci zarówno przed pomiarem wykonywanym w sposób cigły w czasie odniesienia T, jak i bezporednio
po tym pomiarze. Do dalszej oceny akustycznych oddziaływa na rodowisko rozwaanych ródełhałasu przyjmuje si wysz warto poziomu tła akustycznego. Jeeli nie jest moliwe wykonanie pomiarów tła akustycznego przed pomiarem cigłym i po nim, wykonuje si przynajmniej jeden pomiar tła, a wynik tego pomiaru stosuje si w dalszych obliczeniach. W pomiarach tła akustycznego stosowana jest taka sama procedura, jak stosuje si w pomiarach zasadniczych imisji hałasu (w pomiarach poziomu równowanego z danego ródła). (komentarz MK: ten akapit miał by w punkcie 2d) - tu takie stwierdzenie nie ma wikszego sensu...) Dopuszcza si wyznaczenie poziomu tła na podstawie analizy statystycznej sygnału (poziomu dwiku w rodowisku). Uzyskany wynik musi by uzasadniony zgodnie z aktualnym stanem wiedzy. Uzasadnienie to naley do wykonujcego pomiary. 4) 4) primo - jest to niezgodne z zapisami ustawy Prawo Ochrony rodowiska - obecnie Minister rodowiska nie ma delegacji do ustalania innych wskaników oceny hałasu ni wymienione w ustawie! secundo - tak dowolnie zapisana procedura nie ma szans na jej akredytowanie! tertio - to naprawd bardzo szczególne przypadki kiedy jaki poziom statystyczny monaby interpretowa jako tło akustyczne przy badaniu EMISJI hałasu... Warto poziomu hałasu emitowanego do rodowiska przez rozwaane ródło hałasu AeqT otrzymuje si zgodnie ze wzorem 1: AeqT ( ) 0,1 Aeqzm 0,1 10 At = 10 lg 10 (wzór 1) gdzie: Aeqzm - oznacza warto zmierzonego poziomu dwiku podczas pomiaru cigłego, db, At - oznacza poziom dwiku tła akustycznego, db. Warto AeqT obliczona zgodnie ze wzorem 1 odpowiada wartoci wskanika hałasu: - Aeq D, jeeli pomiary i obliczenia prowadzone były dla czasu odniesienia T = 8 godzin w porze dnia (6:00-22:00), - Aeq N, jeeli pomiary i obliczenia prowadzone były dla czasu odniesienia T = 1 godzina w porze nocy (22:00-6:00). Jeeli w trakcie wykonywania pomiaru w sposób cigły w czasie odniesienia T wystpi warunki atmosferyczne nieodpowiadajce wymaganiom okrelonym w czci D, pomiar cigły przerywa si na okres wystpowania niekorzystnych warunków atmosferycznych, a badania w tym okresie, jeeli jest to moliwe, uzupełnia si metod próbkowania, o której mowa w czci E ust. II pkt 2, lub metod obliczeniow, o której mowa w czci F.
2. Rejestracja elementarnych próbek hałasu w czasie odniesienia T (metoda próbkowania) Pomiary wykonuje si metod próbkowania wówczas, gdy w czasie odniesienia T rozwaane ródło hałasu emituje do rodowiska, w moliwych do zidentyfikowania przedziałach czasu t p, zrónicowany dwik o ustalonym dla tego przedziału czasu poziomie Ak. a) Czynnoci wstpne Jeeli: - na terenie zakładu znajduje si wicej ni jedno ródło hałasu, - ródła hałasu pracuj w sposób zrónicowany w czasie odniesienia T czas odniesienia T naley podzieli na przedziały czasu t p, w których poziom dwiku jest ustabilizowany. Po identyfikacji rozkładu działania wszystkich ródeł hałasu, w czasie odniesienia T, przygotowuje si grafik obrazujcy przedziały czasu t p dla poszczególnych ródełhałasu. ródło hałasu na obszarze zakładu Kolejna godzina czasu odniesienia T 1 2 3 4 5 6 7 8 1 X X 2 X X X X 3 X X X X X X X X 4 X X X X 5 X Oznaczenie przedziału czasu t p t p1 t p2 t p3 t p4 cd. t p3 t p5 Uwaga: Tabel naley traktowa jako przykład. Dla uproszczenia posłuono si w niej podziałem czasu odniesienia T na odcinki trwajce 1 godzin. W sytuacjach praktycznych podziały te mog by zupełnie inne, wynikajce z procesu technologicznego. Zaciemnione pole, oznaczone jako X w powyszym grafiku, wskazuje, e w danym przedziale czasu t p dane ródło hałasu pracuje (dla uproszczenia w powyszym przykładzie załoono, e wszystkie ródła pracuj w czasie jednej godziny lub jej wielokrotnoci). W celu wyznaczenia równowanego poziomu hałasu w czasie odniesienia T, dla kadego przedziału czasu t p wykonuje si pomiary zgodnie z procedur opisan w czci E ust. II niniejszego załcznika. Pomiary poziomu dwiku mog by wykonywane take dla kadego ródła osobno, o ile wystpuj warunki pozwalajce na takie pomiary (co oznacza, e moliwe jest pozostawienie pracujcego ródła, dla którego wykonywany jest włanie pomiar, z wyłczeniem wszystkich pozostałych ródeł).
b) Okrelenie czasu pomiarów wykonywanych metod próbkowania Czas pomiaru t o niezbdny dla wyznaczenia poziomu hałasu emitowanego podczas wyodrbnionego w czasie odniesienia T przedziału czasu t p o ustalonym poziomie dwiku Ak okrela si według nastpujcych zasad: - t o = 60 s przy pomiarach hałasu stałego w czasie, to znaczy wtedy, gdy zmiany poziomu dwiku nie przekraczaj 5 db, - t o = 10 s, jeeli pomiary hałasu stałego w czasie utrudnione s przez okresowe zjawiska powodujce powstawanie hałasu o poziomie wyszym ni spodziewany, w szczególnoci: przejazdy samochodów, przeloty samolotów, a w przerwach pomidzy tymi zjawiskami nie jest moliwe wykonanie pomiarów szedziesiciosekundowych, - t o równe długoci okresu trwania zjawiska lub jego wielokrotnoci - w przypadku okresowego działania ródła, - t o 5 min dla hałasu o zmiennym poziomie w czasie t p. Dopuszcza si przerwy w rejestracji, wprowadzane przez wykonujcego pomiary ze wzgldu na eliminacj przypadkowych zakłóce, w przypadku próbek o czasie trwania t o = 60 s i przerw nie dłuszych ni 10 s. W przypadku próbek o krótszym czasie trwania lub przerw dłuszych - próbk naley odrzuci. iczb n elementarnych próbek hałasu ustala si na bieco w punkcie pomiarowym, zgodnie z wymogami tabeli 1. Tabela 1. iczba n wymaganych elementarnych próbek hałasu w zalenoci od rónicy R midzy najwysz a najnisz wartoci zmierzonego poziomu hałasu próbki w danym przedziale czasu t p Rónica R w db 0 < R 1 1 < R 1,5 1,5 < R 2 2 < R 2,5 2,5 < R 3 iczba pomiarów n 3 4 5 6 7 Jeeli rónica pomidzy wynikami poszczególnych pomiarów elementarnych jest wiksza ni 3 db, wydłua si czas trwania pomiaru elementarnego (próbki).
c) Okrelenie redniego poziomu hałasu Asr redni poziom hałasu okrela si: - w poszczególnych przedziałach czasu t p lub - dla poszczególnych ródełhałasu według wzoru 2: Asr n 1 = 10 lg 10 n k = 1 0,1 Ak (wzór 2) gdzie: n - oznacza liczb próbek w serii pomiarowej, Ak - oznacza zmierzony poziom dwiku w czasie t o (wynik pomiaru próbki hałasu), db. d) Pomiary tła akustycznego Tło akustyczne tworz wszystkie dwiki wystpujce w danym punkcie pomiarowym, które nie pochodz z zakładu, instalacji, urzdze aktualnie badanych. Dokonujc pomiaru tła akustycznego, wyłcza si pojedyncze, sporadyczne dwiki (czyli zakłócenia akustyczne - przyp.mk), których wpływ na pomiar hałasu z zakładu, instalacji czy urzdzenia mona wyeliminowa przez chwilowe zatrzymanie procesu mierzenia lub analiz zarejestrowanego sygnału. Pomiar poziomu tła akustycznego przeprowadza si w sposób gwarantujcy wyeliminowanie ródła hałasu bdcego przedmiotem oceny, a mianowicie: - w tych samych punktach pomiarowych, w których przeprowadza si pomiar hałasu emitowanego przez badane ródło, lecz po wyłczeniu ródła/ródeł hałasu bdcego/bdcych przedmiotem oceny lub w przerwach pracy badanych ródeł, - w sytuacji kiedy nie jest moliwe wyłczenie ródła/ródeł hałasu, dopuszcza si przeprowadzenie pomiaru tła w innym miejscu, lecz porównywalnym do tego, w którym był usytuowany punkt pomiarowy hałasu emitowanego przez badane ródło, przykładowo w cieniu akustycznym najbliszego obiektu budowlanego lub przegrody terenowej. Pomiary tła przeprowadza si w tym samym dniu, o tej samej porze doby i w podobnych warunkach meteorologicznych, w jakich wykonuje si pomiary poziomu emisji hałasu ze ródła. i tu powinien si znale akapit: W pomiarach tła akustycznego stosowana jest taka sama procedura, jak stosuje si w pomiarach zasadniczych imisji hałasu (w pomiarach poziomu równowanego z danego ródła) - dotyczy to takiego samego czasu pomiaru próbek elementarnych - w celu prawidłowego okrelenia statystyki do oblicze niepewnoci wyniku badania! oraz tu powinien by zapis, e jeli przy pomiarach kontrolnych badany poziom imisji nie przekracza wartoci dopuszczalnych, to mona odstpi od pomiaru tła akustycznego (taki zapis byłw Polskiej Normie PN-N-01341 (maj 2000) pt. Hałas rodowiskowy. Metody pomiaru i oceny hałasu przemysłowego!) - jest to istotne ze wzgldów formalnych!!!
e) Okrelenie poziomu emisji hałasu w rodowisku Poziom emisji hałasu Aek w przedziale czasu t p otrzymuje si przez odjcie od wartoci poziomu redniego Asr, wyraonego wzorem 2, wartoci redniego poziomu tła akustycznego At, zgodnie ze wzorem 3: Aek ( ) 0,1 Asr 0,1 10 At = 10 lg 10 (wzór 3) gdzie: Asr - oznacza redni poziom dwiku dla przedziału czasu t p lub redni poziom dwiku dla danego ródła, db, At - oznacza redni poziom dwiku tła akustycznego, db. Jeeli rónica poziomów Asr - At jest mniejsza ni 3 db, poziom hałasu w danym przedziale czasu t p naley wyznaczy za pomoc metod obliczeniowych przedstawionych w czci F. i tu zaczynaj si schody :... ustawodawca nie przewidział, e metody obliczeniowe nie podlegaj akredytacji laboratorium badawczego, a co za tym idzie raport z wynikami obliczeniowymi......nie bdzie spełniałwymaga Art.147a Prawa Ochrony rodowiska! f) Obliczenie poziomu hałasu AeqT w punkcie pomiarowym, wyraonego równowanym poziomem d wiku A dla czasu odniesienia T Poziom hałasu w danym punkcie pomiarowym oblicza si na podstawie wyznaczonych rednich poziomów hałasu Asr : - w poszczególnych przedziałach czasu t p lub - dla poszczególnych ródełhałasu (gdy badano kade ródło oddzielnie), zgodnie ze wzorem 4: AeqT m 1 = 10 lg t T j = 1 j 10 0,1 Aek j gdzie: m - oznacza liczb przedziałów czasu t p lub liczb zmierzonych ródeł, Aekj - oznacza poziom Aek dla j-tego przedziału czasu t p lub j-tego ródła, db, t j - oznacza czas trwania j-tego przedziału czasu t p lub czas pracy danego ródła, s, T - oznacza czas odniesienia, s. (wzór 4) Wielko przedziałów czasu t p oraz czas odniesienia T mona wyraa w innych jednostkach, przykładowo w minutach, godzinach, pod warunkiem przyjcia tych samych jednostek. Warto AeqT obliczona zgodnie ze wzorem 4 odpowiada wartoci wskanika hałasu: - Aeq D, jeeli pomiary i obliczenia prowadzone były dla czasu odniesienia T = 8 godzin w porze dnia (6:00-22:00), - Aeq N, jeeli pomiary i obliczenia prowadzone były dla czasu odniesienia T = 1 godzina w porze nocy (22:00-6:00).
3. Wynik badania hałasu a) warto wskanika Aeq D lub Aeq N przyjmowana jest jako ostateczny wynik badania hałasu, z wyjtkiem sytuacji, o której mowa w lit. b, b) w przypadku lokalizacji punktu pomiarowego przy elewacji budynku, w odległoci od 0,5 do 2 m od zamknitego lub uchylonego okna, wynik badania pomniejsza si o 3 db. tu powinien by zapis, e (oczywicie przy pomiarach na terenie na wys.1,5m!): "Wyej wymienionej poprawki na odbicia nie stosuje si w przypadku pomiaru na wysokoci 1,5m nad terenem, na balkonach lub na tarasach." Wyjanienie: S to wszystko miejsca przebywania ludzi naraonych na sum (cało) hałasu jaki tam wystpuje. Poprawka -3dB na pomiar przed elewacj dotyczy fizycznie eliminacji z wyniku pomiaru dwików odbitych, tak aby uzyska poziom dwiku fali padajcej na elewacj i dalej wnikajcej w t elewacj i przenikajcej do wntrza. Nie ma te adnej granicznej odległoci dla odbi - nie jest ani 0,5 czy 2m ani te 3,5m - faktyczne wystpowanie odbi (i ich udziału w wyniku pomiaru) zaley od całej geometrii układu ródło-płaszczyzna odbijajca-odbiornik i odbicia wystpuj rónie dla znacznie wikszych odległoci, a ich udziałzawiera si w zakresie od 0 do 3 db. (polecam procedur pomiarow uwzgldnianie odbi hałasu od elewacji w zakładce E-biblioteka na stronie www.ntlmk.com)
F. Obliczeniowe metody oceny hałasu emitowanego do rodowiska Metody obliczeniowe oparte s na modelu rozprzestrzeniania si hałasu w rodowisku zawartym w normie PN ISO 9613-2 Akustyka - Tłumienie d wiku podczas propagacji w przestrzeni otwartej. Ogólna metoda obliczenia. Podstawowymi danymi ródłowymi do oblicze poziomów dwiku w oparciu o powyszy model, wymieniony w normie PN ISO 9613-2, s moce akustyczne ródeł hałasu (instalacji i urzdze) funkcjonujcych na obszarze zakładu. Moc akustyczna instalacji lub ich istotnych elementów (z punktu widzenia emisji hałasu) moe by podana przez producenta lub w razie potrzeby moe by wyznaczana w drodze pomiarowej na podstawie procedur zawartych w normach: a) PN-EN ISO 3744 Akustyka - Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej ródeł hałasu na podstawie pomiarów poziomów cinienia akustycznego. Metoda techniczna w warunkach zblionych do pola swobodnego nad płaszczyzn odbijajc dwik, (komentarz MK: primo: dla tej metody norma podaje, e σ R 1,5 db, pomijajc prawidłowo liczenia oznacza to, e U R95 = 2xσ 3 db... - i teraz patrz pkt A... secundo: tej metody pomiarowej nie mona akredytowa do pomiarów in situ! - dot. kryterium rodowiska badawczego) b) PN-EN ISO 3746 Akustyka - Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej ródeł hałasu na podstawie pomiarów poziomów cinienia akustycznego. Metoda orientacyjna z zastosowaniem otaczajcej powierzchni pomiarowej nad płaszczyzn odbijajc dwik, (komentarz MK: dla tej metody norma podaje, e σ R 3 db, pomijajc prawidłowo liczenia oznacza to, e U R95 = 2xσ 6 db... - i teraz patrz pkt A... - raczej nie spełni wymaga...) c) PN-ISO 8297 Akustyka - Wyznaczanie poziomów mocy akustycznej zakładów przemysłowych z wieloma ródłami hałasu w celu oszacowania wartoci poziomu cinienia akustycznego w rodowisku. Metoda techniczna. (komentarz MK: norma nadal kuriozalna w dzisiejszych czasach... w tej sprawie nic si nie zmieniło od 4 lat..., pomijajc fakt, e tej metody to ju na pewno nikomu nie uda si akredytowa...) Powysze normy okrelaj odległoci od ródła, w jakich prowadzi si pomiary poziomów dwiku. W przypadku braku moliwoci wykonania pomiarów poziomów dwiku w wymaganych odległociach, moc akustyczn (na potrzeby zastosowania metod obliczeniowych) mona wyznacza na podstawie pomiarów poziomów dwiku prowadzonych w innych odległociach. Metod naley: a) szczegółowo scharakteryzowa, b) w miar moliwoci zwalidowa. i co z tego, e okrelono metody obliczeniowe, kiedy...:... ustawodawca nie przewidział, e metody obliczeniowe nie podlegaj akredytacji laboratorium badawczego, a co za tym idzie raport z wynikami obliczeniowymi......nie bdzie spełniałwymaga Art.147a Prawa Ochrony rodowiska!
Poziom mocy akustycznej urzdze w ruchu wyznacza si zgodnie z procedurami zawartymi w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymaga dla urzdze uywanych na zewntrz pomieszcze w zakresie emisji hałasu do rodowiska (Dz. U. Nr 263, poz. 2202, z 2006 r. Nr 32, poz. 223 oraz z 2007 r. Nr 105, poz. 718). W przypadku braku okrelenia w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymaga dla urzdze uywanych na zewntrz pomieszcze w zakresie emisji hałasu do rodowiska wymaga odnonie do badanego urzdzenia w ruchu, poziom jego mocy akustycznej AW wyraa wzór 5: vt r + 10log S0 0 AW = AE + 6 (wzór 5) gdzie: AE - oznacza ekspozycyjny poziom dwiku A wyraony w db, wyznaczony zgodnie z metodyk referencyjn okrelon na podstawie przepisów art. 176 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony rodowiska, v - oznacza prdko ruchu, m/s, t 0 - oznacza czas odniesienia równy 1 s, r - oznacza odległo punktu obserwacji od toru ruchu, m, S 0 - oznacza powierzchni odniesienia równ 1 m 2. powyszy wzór (5) okrela równowany poziom mocy akustycznej pojedynczego zdarzenia o czasie trwania pomiaru AE - NIE JEST to ani chwilowy poziom mocy akustycznej, ani tym bardziej równowany poziom mocy akustycznej dla czasu odniesienia! Zaleno poziomu mocy w tym wzorze od prdkoci jest iluzoryczna, bo kompensuje si z czasem pomiaru zdarzenia, który nota bene nie jest cile okrelony dla fizycznie wykonywanego pomiaru! równowany poziom mocy akustycznej obiektu w ruchu dla czasu odniesienia T, obliczony na podstawie pomiaru wartoci poziomu ekspozycyjnego AE w odległoci r (prostopadłej do toru ruchu) dla odcinka ruchu prostoliniowego o długoci 6r i n zadziała w czasie odniesienia T, wany dla odległoci punktów obserwacji znacznie wikszych od 6r, jest okrelony wzorem (niezalenym od prdkoci obiektu!): AWeqT = AEsr nt r + 10log 2 S0T 2 0 + 12,8
G. Informacje zamieszczane w protokole i sprawozdaniu z pomiarów I. Protokółz pomiarów Protokółz pomiarów wykonanych w oparciu o niniejsz metodyk referencyjn powinien zawiera co najmniej: 1) dane identyfikujce podmiot odpowiedzialny za eksploatacj instalacji, urzdzenia (jego adres zamieszkania lub siedziby); 2) adres zakładu, na terenie którego prowadzona jest eksploatacja instalacji lub urzdzenia; 3) charakterystyk prowadzonej działalnoci; 4) dat i czas wykonywania pomiarów; 5) dane identyfikujce zespółpomiarowy (nazwiska i imiona osób dokonujcych pomiarów, stanowiska słubowe); 6) dane dotyczce rodzaju ródełhałasu oraz czasu ich funkcjonowania; 7) charakterystyk terenu, na którym prowadzono pomiary hałasu: a) opis terenu, b) okrelenie rodzaju terenu według miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, o ile taki plan istnieje, c) dopuszczalne poziomy hałasu okrelone decyzj właciwego organu; 8) opis lokalizacji punktu pomiarowego: a) wysoko punktu pomiarowego nad poziomem terenu, b) współrzdne geograficzne punktu pomiarowego (mog zosta one okrelone z uyciem technik GPS i wówczas musz by zapisane w formacie: "hdd mm'ss.s"); (Uwaga MK: nie zgodne z Rozporzdzeniem Rady Ministrów w sprawie pastwowego systemu odniesie przestrzennych z dnia 8 sierpnia 2000r. (Dz. U. Nr 70, poz. 821), które okrela układ współrzdnych 1992 (Pastwowy Układ Współrzdnych Geodezyjnych 1992) jako oficjalnie obowizujcy w Polsce! 9) wskazanie zastosowanej metody pomiarów (krótki opis metody lub powołanie si na niniejsz metodyk referencyjn); 10) opis aparatury i wyposaenia wraz z nastawami (nie dotyczy, gdy posługiwano si wyłcznie metod obliczeniow): a) uyta aparatura pomiarowa, nazwy i typy uywanych przyrzdów oraz ich numery seryjne, b) dane identyfikacyjne wiadectw legalizacji przyrzdów, dla których istnieje obowizek posiadania tego typu dokumentów, wiadectw wzorcowania (przykładowo numer i data wydania), c) zastosowane podczas pomiarów nastawy miernika poziomu dwiku (charakterystyka korekcyjna A, stała czasowa), d) wyniki kalibracji urzdze pomiarowych (przed pomiarem i po pomiarze); ( powinno by sprawdzenia toru pomiarowego - kalibracja to zupełnie inne działanie, niewskazane do czstego stosowania...)
11) opis warunków meteorologicznych (nie dotyczy, gdy posługiwano si wyłcznie metod obliczeniow): a) temperatura otoczenia, b) wzgldna wilgotno, c) prdko i kierunek wiatru, d) cinienie atmosferyczne; 12) wyniki pomiarów: a) wyniki wszystkich wykonanych pomiarów (dla wszystkich przedziałów czasu t p lub wszystkich ródełhałasu, gdy badano kade ródło oddzielnie) oraz pomiarów poziomu tła akustycznego, b) czas trwania pomiaru elementarnego próbki t o, c) długo (lub długoci) przedziałów czasu t p, d) czas pracy ródełhałasu w dniu bada; 13) załczniki graficzne - szkic (lub map, o ile jest do dyspozycji) poligonu bada z oznaczeniem lokalizacji ródeł, punktu pomiarowego oraz obiektów majcych wpływ na rozprzestrzenianie si dwiku, takich jak obiekty lub płaszczyzny odbijajce dwik i inne; 14) podpis wykonujcego pomiary oraz podpis przedstawiciela prowadzcego instalacj lub zakład. Do przedstawienia danych zawartych w protokole z pomiarów mog by stosowane odpowiednie tabele zamieszczone w załczniku do rozporzdzenia wydanego na podstawie art. 149 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony rodowiska, przedstawiajcym układ przekazywanych wyników okresowych pomiarów hałasu w rodowisku, pochodzcego od instalacji lub urzdze, z wyjtkiem hałasu impulsowego.
II. Sprawozdanie z pomiarów 1) Sprawozdanie z pomiarów wykonanych w oparciu o niniejsz metodyk referencyjn powinno zawiera: a) informacje wymienione w protokołach z pomiarów, b) wyniki pomiarów hałasu wyraone wskanikami hałasu Aeq D i Aeq N, c) poziomy mocy akustycznej, o ile takie badania prowadzono, d) oszacowanie niepewnoci pomiaru poziomu hałasu wraz z opisem sposobu obliczania tej niepewnoci. 2) W sprawozdaniu z pomiarów powinny zosta take zawarte wymienione niej informacje: a) opis terenu, na którym prowadzono badania, w tym szkice lub fotografie (o ile były wykonywane) obrazujce: ukształtowanie terenu, powierzchni terenu, b) opis lokalizacji punktów pomiarowych, c) mapa cyfrowa obrazujca zakład i teren bada; w przypadku braku takiej mapy - opis zawierajcy informacje o : rodzaju zabudowy, szacunkowej odległoci pierwszej linii zabudowy (o ile istnieje) od granicy terenu, do którego władajcy zakładem ma tytułprawny, szacunkowej wysokoci pierwszej linii zabudowy lub liczbie kondygnacji, obiektach odbijajcych fale akustyczne w otoczeniu ródła i punktu pomiarowego, d) informacje dotyczce rodzaju terenu zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, o ile plan taki istnieje, e) dopuszczalne poziomy hałasu okrelone decyzj właciwego organu, f) załczniki graficzne - mapy poligonu bada: wycinek planu terenu z zaznaczeniem połoenia ródełhałasu, punktów pomiarowych, pobliskich obiektów o charakterze ekranujcym lub powodujcych odbicia, szkice odzwierciedlajce lokalizacje i wzajemne usytuowanie ródełhałasu, punktów pomiarowych, pobliskich obiektów majcych wpływ na pole akustyczne, terenów podlegajcych ustawowej ochronie przed hałasem, fragmenty map cyfrowych, map ze zdj lotniczych, satelitarnych i innych (o ile s dostpne), g) podpis wykonujcego pomiary oraz podpis kierownika laboratorium wykonujcego pomiary. Do przedstawienia danych zawartych w sprawozdaniu z pomiarów mog by stosowane odpowiednie tabele zamieszczone w załczniku do rozporzdzenia wydanego na podstawie art. 149 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony rodowiska, przedstawiajcym układ przekazywanych wyników okresowych pomiarów hałasu w rodowisku, pochodzcego od instalacji lub urzdze, z wyjtkiem hałasu impulsowego.
ZAŁCZNIK Nr 7 METODYKA REFERENCYJNA WYKONYWANIA OKRESOWYCH POMIARÓW HAŁASU IMPUSOWEGO W RODOWISKU, POCHODZCEGO OD INSTAACJI UB URZDZE A. Okresowe pomiary hałasu impulsowego w rodowisku pochodzcego od instalacji lub urzdze wykonuje si zgodnie z procedur opisan w normie PN-ISO 10843 Akustyka - Metody opisu i pomiaru pojedynczych impulsów lub serii impulsów, z uwzgldnieniem definicji zawartych w normie PN-ISO 1996-2:1999/A1:2002 Akustyka - Opis i pomiary hałasu rodowiskowego. Zbieranie danych dotyczcych sposobu zagospodarowania terenu (zmiana A1). B. okalizacj punktów pomiarowych przeprowadza si zgodnie z zasadami przedstawionymi w załczniku nr 6 do rozporzdzenia - Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w rodowisku, pochodzcego od instalacji lub urzdze, z wyjtkiem hałasu impulsowego - w czci B. Kryteria lokalizacji punktów pomiarowych. C. Wyznaczone wartoci wskaników hałasu Aeq D oraz Aeq N, z uwzgldnieniem korekcji zwizanej z wystpowaniem impulsów akustycznych, przedstawia si wraz z niepewnoci pomiaru, z uwzgldnieniem uwag dotyczcych oszacowania niepewnoci pomiaru przedstawionych w załczniku nr 6 do rozporzdzenia - Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w rodowisku, pochodzcego od instalacji lub urzdze, z wyjtkiem hałasu impulsowego - w czci A. Wprowadzenie. D. Protokół z pomiarów i sprawozdanie z bada powinny zawiera informacje analogiczne do informacji przedstawionych w załczniku nr 6 do rozporzdzenia - Metodyka referencyjna wykonywania okresowych pomiarów hałasu w rodowisku, pochodzcego od instalacji lub urzdze, z wyjtkiem hałasu impulsowego - w czci G - Informacje zamieszczane w protokole i sprawozdaniu z pomiarów, z uwzgldnieniem wymaga zawartych w normie PN-ISO 10843, rozdział6, oraz w normie PN-ISO 1996-2:1999/A1:2002. E. Do wyznaczenia równowanego poziomu dwiku A z korekcj stosuje si nastpujce wartoci poprawek impulsowych: Rodzaj dwiku Poprawka impulsowa do wyników pomiarów parametrów impulsów [db] pomiar ekspozycyjnych pomiar równowanego poziomów dwiku poziomu dwiku w odniesieniu impulsowego, z zawartoci do pojedynczych impulsów impulsów akustycznych Dwik o duej impulsowoci (np. strzał, młotek, kucie) 12 11,7 Dwik impulsowy o duej energii (np. strzałlub wybuch >25g dynamitu) 12 (PN-ISO* zaleca >>12) 12 (niezgodne z PN-ISO*!) Typowy dwik impulsowy (np. dzwony, drzwi, piłka, inne o duej dynamice) 5 3 * Zapisy dla dwiku impulsowego o duej energii s niezgodne z powołan wyej norm PN-ISO 1996-2:1999/A1:2002 Akustyka - Opis i pomiary hałasu rodowiskowego. Zbieranie danych dotyczcych sposobu zagospodarowania terenu (zmiana A1)!!! (warto 12 w pierwszej kolumnie na pewno nie jest znacznie wiksza od 12 - raczej równa..., a warto 12 w drugiej kolumnie wiadczy o nieznajomoci ww. normy...)