Egzamin próbny HISTORIA I WOS Gimnazjum Tekst do zadań 1 3 HOMER, ILIADA (fragment) Niepowstrzymana wesołość objęła błogosławionych bogów na widok Hefajsta, jak po domostwie się krzątał. Tak wiec bogowie dzień cały, dopóki słońce nie zaszło, biesiadowali. Niczego nie brakowało dla duszy: ani formingi* uroczej, którą miał w rękach Apollon, ani pięknymi głosami pieśni przez Muzy śpiewanych. Kiedy pogrążył się wreszcie w morzu promienny blask słońca, wszyscy bogowie po uczcie spocząć do siebie odeszli, gdzie dla każdego z biegłością kunsztowną dom wybudował mistrz znakomity, kulawy na obie nogi Hefajstos. Dzeus Olimpijczyk też poszedł do łoża, błyskawicowy, tam, gdzie i przedtem spoczywał, gdy sen ogarniał go słodki poszedł, by spocząć przy Herze, o złotym tronie bogini. * forminga instrument muzyczny /Homer, Iliada, przekład Kazimiera Jeżewska, Warszawa 1999./ Zadanie 1 (0-1) Miejscem przedstawionej przez Homera sceny jest A. Olimpia. B. Hades. C. Akropol w Atenach. D. Olimp. Zadanie 2 (0-1) Według wyobrażeń religijnych starożytnych Greków wymienieni w tekście Homera Dzeus (Zeus) i Apollon (Apollo) to A. bracia. B. synowie Hery. C. synowie muz. D. ojciec i syn. Zadanie 3 (0-1) Zaznacz ten zestaw dwu terminów, który najpełniej opisuje wyobrażenia religijne starożytnych Greków przedstawione w cytowanym fragmencie Iliady. A. zoomorfizm i monoteizm. B. politeizm i antropomorfizm. C. antropomorfizm i monoteizm. D. politeizm i zoomorfizm. Tekst do zadania 4-8 KRONIKA (fragment) Gdy poczuł, że [los] żąda już od niego śmiertelnej powinności, poleca spisać dokumenty testamentowe. Przekazuje w nich w spadku czterem synom i to, co osiągnięte zasługami przodków, i następstwo w królestwie, wyznaczając stałe granice czterech dzielnic w ten sposób, że w ręku najstarszego miało pozostać i księstwo dzielnicy krakowskiej, i władza zwierzchnia. /Mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem, Kronika polska, przeł. i oprac. Brygida Kürbis, Wrocław 1992./
MAPA do zadani 4-8 TABLICA GENEALOGICZNA do zadania 4-8 Zadanie 4 (0-1) Testament, o którym mówi KRONIKA, został sporządzony A. pod koniec XI w. B. w 1. połowie XII w. C. w 2. połowie XII w. D. na początku XIII w.
Zadanie 5 (0-1) Wystawcą testamentu, o którym mówi KRONIKA, był A. Mieszko I. B. Bolesław Krzywousty. C. Kazimierz Odnowiciel. D. Władysław Herman. Zadanie 6 (0-1) Na mocy testamentu, o którym mówi KRONIKA, księstwo dzielnicy krakowskiej i władzę zwierzchnią jako pierwszy objął A. Władysław Wygnaniec. B. Mieszko Stary. C. Bolesław Kędzierzawy. D. Henryk Sandomierski. Zadanie 7 (0-1) W którym szeregu poprawnie przyporządkowano imiona książąt do numerów dzielnic, które odziedziczyli? A. Władysław Wygnaniec 1, Mieszko Stary 4, Bolesław Kędzierzawy 2. B. Władysław Wygnaniec 2, Mieszko Stary 3, Bolesław Kędzierzawy 5. C. Władysław Wygnaniec 4, Mieszko Stary 5, Bolesław Kędzierzawy 3. D. Władysław Wygnaniec 1, Mieszko Stary 3, Bolesław Kędzierzawy 3. Zadanie 8 (0-1) Skutkiem testamentu, o którym mówi KRONIKA, było A. utworzenie pierwszego arcybiskupstwa w Gnieźnie. B. rozbicie dzielnicowe państwa Piastów. C. wzmocnienie władzy centralnej w państwie Piastów. D. zawarcie unii polsko-litewskiej. TABLICA GENEALOGICZNA (fragment) do zadania 9 x oznacza małżeństwo Karol Robert król węgierski do 1342 x [1] Elżbieta Łokietkówna [2] Ludwik Węgierski król węgierski od 1342 król polski 1370-1382 x Elżbieta c. Stefana II Kontromanicia, bana Bośni Maria królowa węgierska 1382-1395 x Zygmunt Luksemburski Jadwiga królowa polska 1384-1399 x [3] Władysław wielki książę litewski od 1377 król polski 1386-1434
Zadanie 9 (0-1) Powyższy fragment tablicy genealogicznej przedstawia związki dynastyczne władców Węgier, Polski i Litwy w XIV w. W którym szeregu postaciom oznaczonym numerami 1, 2, 3 przyporządkowano właściwe dynastie? A. 1 Piastowie, 2 Jagiellonowie, 3 Andegawenowie B. 1 Andegawenowie, 2 Piastowie, 3 Jagiellonowie C. 1 Piastowie, 2 Andegawenowie, 3 Luksemburgowie D. 1 Piastowie, 2 Andegawenowie, 3 Jagiellonowie Zadanie 10 (0-1) Kto sprowadził zakon krzyżacki do ziemi chełmińskiej? A. Bolesław Krzywousty. B. Konrad Mazowiecki. C. Władysław Łokietek. D. Kazimierz Wielki. Zadanie 11 (0-1) Krzyżacy zajęli Pomorze Gdańskie za panowania A. Konrada Mazowieckiego. B. Władysława Łokietka. C. Kazimierza Wielkiego. D. Władysława Jagiełły. Zadanie 12 (0-1) Pomorze Gdańskie zostało odzyskane przez Polskę za panowania A. Władysława Jagiełły. B. Kazimierza Jagiellończyka. C. Zygmunta Starego. D. Zygmunta Augusta. Zadanie 13 (0-1) Pierwszy hołd lenny księcia pruskiego złożony w Krakowie przyjął A. Władysław Jagiełło. B. Kazimierz Jagiellończyk. C. Zygmunt I Stary. D. Zygmunt II August.
Plan miasta do zadań 14 17 ZAMOŚĆ W PIERWSZEJ POŁOWIE XVII W. Zadanie 14 (0-1) Z planu miasta wynika, że przez Zamość przebiegał szlak handlowy A. ze Lwowa do Lublina. B. z Lublina do Warszawy. C. z Warszawy do Krakowa. D. ze Lwowa do Krakowa. Zadanie 15 (0-1) Z planu miasta wynika, że w Zamościu żyli A. katolicy, protestanci, wyznawcy islamu. B. protestanci, wyznawcy islamu, wyznawcy judaizmu. C. katolicy, wyznawcy islamu, wyznawcy prawosławia. D. katolicy, wyznawcy judaizmu, wyznawcy prawosławia. Zadanie 16 (0-1) Jan Zamoyski lokował Zamość za panowania Stefana Batorego. Działo się to A. przed zawarciem unii w Lublinie. B. przed uchwaleniem konfederacji warszawskiej. C. po pierwszej wolnej elekcji. D. po przeniesieniu dworu królewskiego z Krakowa do Warszawy.
Zadanie 17 (0-1) Jan Zamoyski ufundował w latach dziewięćdziesiątych XVI w. w Zamościu wyższą uczelnię Akademię Zamojską. W tym samym czasie działały w Rzeczypospolitej dwa uniwersytety: A. w Wilnie i w Krakowie. B. w Warszawie i w Wilnie. C. w Krakowie i w Warszawie. D. w Warszawie i w Poznaniu. Tekst do zadania 18 JULIAN URSYN NIEMCEWICZ ŚPIEWY HISTORYCZNE (FRAGMENT) Piękne to było dla narodu prawo, Samemu pana wybierać ( ). Jest pod stolicą włość nazwiskiem Wola, Głośnie w dziejach naszych znana; Tam się otwarte pasmem ciągną pola, Tam szlachta polska zebrana, W ogromnej szopie starsze ojców plemię Na dzielnych koniach powiaty i ziemie. Julian Ursyn Niemcewicz, Śpiewy historyczne, Petersburg 1893. ILUSTRACJA do zadania 18 Zadanie 18 (0-1) Tekst i ilustracja przedstawiają A. wolną elekcję. B. zerwanie obrad sejmu. C. konfederację targowicką. D. uchwalenie Konstytucji 3 Maja.
Mapa do zadania 19. ZIEMIE RZECZYPOSPOLITEJ W XVI W. Zadanie 19 (0-1) Czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe? Na mapie numerem 1 oznaczono tereny Wielkiego Księstwa Litewskiego. P F Na mapie numerem 4 oznaczono Inflanty. P F Materiał do zadań 20 23. SEWERYN GOSZCZYŃSKI O POCZĄTKU WALK W WARSZAWIE (fragment) Dobrze się już ściemniło, kiedyśmy puścili się nareszcie ku Łazienkom. Obliczyliśmy się było nas osiemnastu. Nabiliśmy karabiny i ruszyliśmy w pochód dwoma oddziałami, złożonymi każdy z dziewięciu ludzi. Jeden miał wpaść główną bramą do Belwederu [...]. Śmierć tyranom wykrzyknął mój oddział [...]. Po chwili i drugi oddział połączył się z naszym. Przebiegliśmy pędem, z łoskotem, którego łatwo można się domyślić, dół i pierwsze piętro nigdzie w[ielkiego] księcia [...]. Przy moście Sobieskiego złączyliśmy się ze szkołą podchorążych, która po napadzie na koszary jazdy [rosyjskiej] cofnęła się na chwilę i zajęła to stanowisko. [...] Wkroczyliśmy nareszcie na [ulicę] Nowy Świat, była to część miasta zamieszkana najwięcej przez wyższych oficerów i urzędników [...]. Weszliśmy jakby w pustkę, jakby w atmosferę grobu. [...] Na próżno wołamy do broni!, bijemy we drzwi i okiennice kolbami karabinów. Żaden głos, żaden ruch życia nie odpowiada. [...] W kilka chwil byliśmy przy Arsenale. Seweryn Goszczyński, Dzieła zbiorowe.[w:] Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, oprac. Izabella Rusinowa, Warszawa 1986.
Zadanie 20 (0-1) Seweryn Goszczyński opisał wydarzenia z powstania A. kościuszkowskiego. B. listopadowego. C. styczniowego. D. warszawskiego. Zadanie 21 (0-1) W tekście Seweryna Goszczyńskiego znajduje się informacja na temat A. daty wybuchu powstania. B. przywódców walk powstańczych. C. przyczyn napadu na koszary jazdy rosyjskiej. D. przebiegu pierwszych godzin powstania. Zadanie 22 (0-1) Z tekstu Seweryna Goszczyńskiego wynika, że A. powstanie początkowo nie spotkało się z powszechnym poparciem mieszkańców Warszawy. B. Rosjanie w popłochu uciekli z Warszawy. C. początek powstania był dobrze przygotowany. D. walki błyskawicznie przeniosły się poza granice miasta. Zadanie 23 (0-1) Powstanie, którego dotyczy tekst Seweryna Goszczyńskiego, zakończyło się A. po tygodniu. B. po upływie niespełna miesiąca. C. w następnym roku. D. po upływie kilku lat. Materiał do zadania 24 KARTA POCZTOWA wydana w Krakowie w 1901 r.
Zdanie 24 (0-1) Na podstawie fotografii oraz swojej wiedzy rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Karta pocztowa nawiązuje do walki z germanizacją. P F Karta pocztowa została wydrukowana w zaborze pruskim. P F Zadanie 25 (0-1) W Rzeczypospolitej Polskiej władzę ustawodawczą sprawują A. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów. B. Senat Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów. C. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej i Senat Rzeczypospolitej Polskiej. D. Sąd Najwyższy i Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Zadanie 26 (0-1) Najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej jest A. Marszałek Sejmu. B. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. C. Marszałek Senatu. D. Prezes Rady Ministrów. Zadanie 27 (0-1) W Rzeczypospolitej Polskiej władzę wykonawczą sprawują A. Rada Ministrów i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. B. Marszałek Sejmu i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. C. Marszałek Sejmu i Rada Ministrów. D. Marszałek Sejmu i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Zadanie 28 (0-1) Nadzór nad działalnością sądów powszechnych w Rzeczypospolitej Polskiej sprawuje A. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. B. Rada Ministrów. C. Sąd Najwyższy. D. Naczelny Sąd Administracyjny. Zadanie 29 (0-1) W Rzeczypospolitej Polskiej Trybunał Stanu A. orzeka w sprawie naruszenia Konstytucji przez prezydenta RP. B. bada zgodność ustaw z Konstytucją RP. C. rozpatruje odwołania od wyroków wydanych w sądach niższej instancji. D. stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru Prezydenta RP. Zadanie 30 (0-1) Czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe? Demokracja bezpośrednia to system, w którym decyzje podejmują obywatele podczas referendum lub plebiscytu. Demokracja pośrednia to system, w którym decyzje podejmują wybrani przedstawiciele (radni, posłowie, senatorowie). P P F F
KLUCZ odpowiedzi Nr zadania Prawidłowa odpowiedź Uwagi/ wskazówki 1 D Olimp góra, wg mitologii siedziba bogów greckich 2 D Zeus ojciec, Apollo jeden z jego synów 3 B Politeizm wielu bogów, antropomorfizm bogowie z ludzkimi cechami 4 B 1138 początek podziału dzielnicowego, czyli 1 poł. XII w. 5 B Testament wydał Bolesław III Krzywousty 6 A ziemia krakowska miała należeć do najstarszego syna 7 A np. Mieszko Stary Wielkopolska (4) 8 B Testament (zwany też statutem) zapoczątkował rozbicie dzielnicowe 9 D (1) Elżbieta Łokietkówna Piastówna, (2) Ludwik Andegawen, (3) Władysław Jagiełło pierwszy Jagiellon na polskim tronie. 10 B Konrad Mazowiecki w 1226 r. sprowadził Krzyżaków do Polski i nadał im ziemię chełmińską 11 B Krzyżacy w XIII w. podbili pogańskich Prusów, a w XIV w. zwrócili się przeciwko Polsce, w 1309 r. zajęli Pomorze Gdański były to czasy Łokietka 12 B Polska odzyskała Pomorze Gdańskie w wyniku wojny 13-letniej, na mocy II pokoju toruńskiego w 1466 r były to czasy Kazimierza IV Jagiellończyka. 13 C 1525 hołd pruski, czasy Zygmunta I Starego 14 A Na planie miasta zaznaczono Bramę Lwowską i Lubelską. 15 D Na planie miasta jest kościół katolicki, prawosławny i synagoga, czyli świątynia wyznawców judaizmu, nie ma meczetu czyli świątyni islamskiej. 16 C Stefan Batory to drugi król elekcyjny 17 A Uniwersytet w Krakowie założył Kazimierz Wielki w XIV w., a w Wilnie Stefan Batory pod koniec XVI w. 18 A piękne... prawo... pana wybierać - wolna elekcja 19 PP 1 Wielkie Księstwo Litewskie, 4 - Inflanty 20 B Belweder i Arsenał w Warszawie pierwsze godziny powstania listopadowego 21 D Belweder i Arsenał w Warszawie pierwsze godziny powstania listopadowego 22 A...na próżno wołamy: do broni... żaden głos nie odpowiada... 23 C Powstanie wybuchło w listopadzie 1830 i trwało do września 1831 24 PF Strajk dzieci we Wrześni to walka z germanizacją w zaborze pruskim, ale kartę wydrukowano w Krakowie, a więc nie w zaborze pruskim, tylko w Galicji. 25 C Władza ustawodawcza w RP to Sejm i Senat 26 B Głową państwa jest prezydent 27 A Władzę wykonawczą sprawuje rząd (czyli rada Ministrów) i prezydent 28 C Nadzór nad sądami powszechnymi sprawuje Sąd Najwyższy 29 A Trybunał Stanu sądzi ważne osoby w państwie, które złamały Konstytucję 30 PP Bezpośrednia sami obywatele, pośrednia przez pośredników np. posłów