Delegowanie Brighton & Wood

BIULETYN INFORMACYJNY IZBY PRACODAWCÓW POLSKICH czerwiec 2010 Delegowanie Brighton & Wood czerwiec 2010 Szanowni Państwo! Z wielką przyjemnością pragnę przekazać Państwu nowy numer miesięcznika IPP Delegowanie. W czerwcowym numerze znajdziecie Państwo wyczerpujący esej n/t nowych przepisów o ubezpieczeniach społecznych pracowników delegowanych, praktyczne informacje n/t legalizacji działalności agencji pracy tymczasowej na terenie Niemiec oraz wskazówki, jak przy pomocy Sądu Arbitrażowego działającego przy IPP szybko wyegzekwować płatności od zagranicznych kontrahentów. Trzy podstawowe dla Państwa pytania zadaliśmy w tym miesiącu Tomaszowi Majorowi. Życzę udanej lektury! Anna Krasucka Dyrektor Generalna IPP Rozwiązania dla firm Legalizacja działalności agencji pracy tymczasowej w Niemczech dr Joanna Bzdok, Dyrektor Instytutu Zatrudnienia Transgranicznego (www.izt.org.pl) Szanowni Państwo! W dniu 1.05.2011 r. Niemcy otworzą swój rynek pracy dla Polaków. Oznacza to ogromną szansę dla polskich agencji pracy tymczasowej. Po raz pierwszy w historii agencje te będą mogły legalnie delegować do Niemiec pracowników tymczasowych. Jednym z warunków legalnego prowadzenia biznesu na terenie naszych zachodnich sąsiadów będzie uzyskanie stosownego zezwolenia. Ponieważ procedura trwa w praktyce od 3 do 6 miesięcy, już teraz rekomenduję firmom ubieganie się o to zezwolenie. W przyszłym roku kolejka polskich firm wnioskujących o zezwolenie na pewno spowoduje wydłużenie i skomplikowanie procedur. Pragnę także zarekomendować firmom działajacym aktualnie na terenie Niemiec, a których biznes polega wyłącznie na dostarczaniu personelu niemieckim kontrahentom wystąpienie o takie zezwolenie już teraz. Pozwoli ono uniknąć postawienia zarzutu użyczania personelu bez zezwolenia. (c.d str. 11) Zabezpieczenie społeczne w UE według nowych zasad Beata Pawłowska, Partner w kancelarii Brighton&Wood, ekspert w Instytucie Zatrudnienia Transgranicznego Od 1 maja 2010 roku mamy sporą zmianę w regulacjach wspólnotowych dotyczących zabezpieczenia społecznego. Weszły w życie dwa nowe Rozporządzenia: Rozporządzenie PARLAMENTU EU- ROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, Rozporządzenie PARLAMENTU EURO- PEJSKIEGO I RADY (WE) NR 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Zastąpiły one obowiązujące dotychczas Rozporządzenie EWG 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 roku dotyczące stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się w granicach Wspólnoty oraz Rozporządze- nie EWG 574/72 z dnia 21 marca 1972 roku ustalającym sposób stosowania Rozporządzenia (EWG) numer 1408/71 dotyczącego stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się w granicach wspólnoty. Tą publikacją chcielibyśmy przybliżyć Państwu nowe przepisy. Zajmiemy się jedynie kwestiami dotyczącymi ustalania tzw. właściwego ustawodawstwa, pomijając aspekty związane z poszczególnymi rodzajami świadczeń. Tematyka ta ma wielkie znaczenie zarówno dla firm eksporterów usług, jak i dla wszystkich osób migrujących zarobkowo w Unii Europejskiej. Nadal zasada jednego ustawodawstwa Zasada stosowania przepisów ubezpieczeniowych tylko jednego państwa jest jednym z fundamentów wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Nowe regulacje nie wniosły tu nic nowego. Gwarantuje ona osobie migrującej zarobkowo po terytorium UE, że będzie ubezpieczona zawsze tylko w jednym państwie. Jest to szczególnie ważne w przypadku, gdy osoba taka w tym samym czasie pracuje w wielu krajach. Ubezpieczenie w każdym z nich byłoby z oczywistych względów niekorzystne. Stąd zasada stosowania tylko jednego ustawodawstwa. 1 Jak już wspomnieliśmy, zasada ta była wyraźnie zapisana w Rozporządzeniu 1408/71 (art. 13 ust. 1), jak i w nowym Rozporządzeniu 883/2004 art. 11 ust. 1. Warto dodać, że o ile Rozporządzenie 1408/71 przewidywało od niej pewne wyjątki, nowe Rozporządzenie 883/2004 całkowicie je niweluje. 1 szerzej na ten temat: Tomasz Major (red.) Ubezpieczenia społeczne migrujących pracowników oraz osób prowadzących działalność gospodarczą, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2004. (c.d str. 3) 1

Delegowanie NAJNOWSZE publikacje IPP Z szacunków Izby Pracodawców Polskich wynika, że w roku 2009 polskie przedsiębiorstwa zatrudniły w UE ponad 200.000 pracowników w ramach realizacji usług na rzecz swych kontrahentów. 1200 firm!) powoduje, że do podstawowych priorytetów działalności IPP zaliczyć należy rzetelne informowanie firm o regulacjach obowiązujących w tym zakresie w Polsce i za granicą. Gwałtowny wzrost ilości członków IPP oraz liczba firm, które korzystają z informacji IPP n/t transgranicznych usług oraz transgranicznego zatrudnienia pracowników (w 2009 r. z pomocy IPP skorzystało ponad Aby temu sprostać Izba Pracodawców Polskich zleciła grupie ekspertów opracowanie praktycznych publikacji przeznaczonych dla kierownictwa firm delegujących pracowników za granicę. Beata Pawłowska Beata Pawłowska oku 2009 polskie ów w ramach re- Z szacunków Izby Pracodawców Polskich wynika, że w roku 2009 polskie Tomasz Major przedsiębiorstwa zatrudniły w UE ponad 200.000 pracowników w ramach realizacji usług na rzecz swych kontrahentów. Z szacunków Izby Pracodawców Polskich wynika, że w roku 2009 polskie Tomasz Major przedsiębiorstwa zatrudniły w UE ponad 200.000 pracowników w ramach realizacji usług na rzecz swych kontrahentów. które korzystają icznego zatrudonad 1200 firm!) P zaliczyć nalew tym zakresie Gwałtowny wzrost ilości członków IPP oraz liczba firm, które korzystają z informacji IPP n/t transgranicznych usług oraz transgranicznego zatrudnienia pracowników (w 2009 r. z pomocy IPP skorzystało ponad 1200 firm!) powoduje, że do podstawowych priorytetów działalności IPP zaliczyć należy rzetelne informowanie firm o regulacjach obowiązujących w tym zakresie w Polsce i za granicą. Gwałtowny wzrost ilości członków IPP oraz liczba firm, które korzystają z informacji IPP n/t transgranicznych usług oraz transgranicznego zatrudnienia pracowników (w 2009 r. z pomocy IPP skorzystało ponad 1000 firm!) powoduje, że do podstawowych priorytetów działalności IPP zaliczyć należy rzetelne informowanie firm o regulacjach obowiązujących w tym zakresie w Polsce i za granicą. rupie ekspertów erownictwa firm Aby temu sprostać Izba Pracodawców Polskich zleciła grupie ekspertów opracowanie praktycznych publikacji przeznaczonych dla kierownictwa firm delegujących pracowników za granicę. Aby temu sprostać Izba Pracodawców Polskich zleciła grupie ekspertów opracowanie praktycznych publikacji przeznaczonych dla kierownictwa firm delegujących pracowników za granicę. sada 183 dni dzieła wydaneścią wśród firm onano rzetelnej funkcjonowania y 183 dni, która, ana. Ta książka ogromne zagroatrudniania pracznictwo sądów kich i zagraniczodelowej OECD tkowania, które Oddelegowanie delegacja. Podstawa wymiaru składek oraz podstawa opodatkowania pracowników delegowanych za granicę przez polskie przedsiębiorstwa jest kontynuacją dzieła wydanego cztery lata temu, które cieszyło się ogromną popularnością wśród firm delegujących pracowników za granicę. Po raz pierwszy dokonano rzetelnej i wszechstronnej analizy modeli delegowania pracowników za granicę. Ta książka ma za zadanie przybliżyć obowiązujące przepisy i pokazać ogromne zagrożenia, jakie wiążą się z nieprawidłowym wyborem systemu zatrudniania pracowników delegowanych. Publikacja zawiera ponadto całokształt orzecznictwa polskich sądów, wyjaśnienia urzędów skarbowych oraz ZUS, a także przepisy, które opatrzone zostały wnikliwym komentarzem. Niniejsza publikacja, Niniejsza publikacja, Ubezpieczenia społeczne pracowników delegowanych jest pierwszym obszernym komentarzem do nowych przepisów wspólnotowych dotyczących zabezpieczenia społecznego. Od 1 maja 2010 roku wszystkich eksporterów usług czeka rewolucja w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych pracowników kierowanych do pracy za granicę. Ta książka ma za zadanie przybliżyć nowe przepisy i odnaleźć zagrożenia, jakie kryją w sobie nowe regulacje. Publikacja zawiera ponadto całokształt orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości odnoszącego się wprawdzie do dotychczasowych przepisów, ale aktualnego także na gruncie nowych zasad, wprowadzonych Rozporządzeniem 883/2004. Lektura tej publikacji jest nieodzowna dla osób prowadzących w firmach działy eksportu usług, dział księgowości oraz kadr i płac. Pomoże z całą pewnością odnaleźć się w gąszczu skomplikowanych i trudnych przepisów oraz zmieniającej się ich interpretacji. ących w firmach ewnością odnaraz zmieniającej Orzecznictwo oraz przepisy opatrzone zostały wnikliwym komentarzem. Lektura tej publikacji jest nieodzowna dla osób planujacych bądź prowadzących w firmach dział eksportu usług oraz HR. Pomoże z całą pewnością odnaleźć się w gąszczu skomplikowanych i trudnych przepisów. Autorami książki są Beata Pawłowska i Tomasz Major, wybitni praktycy od wielu lat zajmujący się problematyką eksportową. Autorzy ponad 100 publikacji książkowych i artykułów na temat transgarnicznego zatrudnienia pracowników. wybitni praktyorzy ponad 100 go zatrudnienia Wydawca: www.atpo.pl Brighton & Wood ATPO www.atpo.pl nowoczesne rozwiązania HR Autorami książki są Beata Pawłowska i Tomasz Major, od wielu lat zajmujący się problematyką eksportową. Autorzy wielu publikacji książkowych i artykułów na temat transgarnicznego zatrudnienia pracowników. Wydawca: www.atpo.pl Brighton & Wood ATPO www.atpo.pl nowoczesne rozwiązania HR ATPO Zakłady podatkowe polskich firm za granicą oraz zasada 183 dni - Praktyczny komentarz dla przedsiębiorcy jest kontynuacją dzieła wydanego cztery lata temu, które cieszyło się ogromną popularnością wśród firm delegujących pracowników za granicę. Po raz pierwszy dokonano rzetelnej i wszechstronnej analizy wszystkich aspektów powstawania i funkcjonowania za granicą zakładów podatkowych polskich firm oraz zasady 183 dni, która, jak się okazuje, przez wiele firm jest nieprawidłowo stosowana. Ta książka ma za zadanie przybliżyć obowiązujące przepisy i pokazać ogromne zagrożenia, jakie wiążą się z nieprawidłowym wyborem systemu zatrudniania pracowników delegowanych. Publikacja zawiera ponadto orzecznictwo sądów rozstrzygających w sprawach podatkowych, wyjaśnienia polskich i zagranicznych urzędów skarbowych, a także przepisy konwencji modelowej OECD oraz wszystkich konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania, które opatrzone zostały wnikliwym komentarzem. Lektura tej publikacji jest nieodzowna dla osób prowadzących w firmach działy eksportu usług oraz dział finansowy. Pomoże z całą pewnością odnaleźć się w gąszczu skomplikowanych i trudnych przepisów oraz zmieniającej się ich interpretacji. Oddelegowanie delegacja. Podstawa wymiaru składek oraz podstawa opodatkowania pracowników delegowanych za granicę przez polskie przedsiębiorstwa jest kontynuacją dzieła wydanego cztery lata temu, które cieszyło się ogromną popularnością wśród firm delegujących pracowników za granicę. Po raz pierwszy dokonano rzetelnej i wszechstronnej analizy modeli delegowania pracowników za granicę. Ta książka ma za zadanie przybliżyć obowiązujące przepisy i pokazać ogromne zagrożenia, jakie wiążą się z nieprawidłowym wyborem systemu zatrudniania pracowników delegowanych. Publikacja zawiera ponadto całokształt orzecznictwa polskich sądów, wyjaśnienia urzędów skarbowych oraz ZUS, a także przepisy, które opatrzone zostały wnikliwym komentarzem. Lektura tej publikacji jest nieodzowna dla osób prowadzących w firmach działy eksportu usług, dział księgowości oraz kadr i płac. Pomoże z całą pewnością odnaleźć się w gąszczu skomplikowanych i trudnych przepisów oraz zmieniającej się ich interpretacji. format: 125x195 ilość stron: 242 oprawa: miękka Autorami książki są Beata Pawłowska i Tomasz Major, wybitni praktycy od wielu lat zajmujący się problematyką eksportową. Autorzy ponad 100 publikacji książkowych i artykułów na temat transgarnicznego zatrudnienia pracowników. Brighton & Wood www.atpo.pl nowoczesne rozwiązania HR Niniejsza publikacja, Niniejsza publikacja, Niniejsza publikacja, 2 Beata Pawłowska Tomasz Major format: 125x195 ilość stron: 176 oprawa: miękka zamówienia: Ubezpieczenia społeczne pracowników delegowanych jest pierwszym obszernym komentarzem do nowych przepisów wspólnotowych dotyczących zabezpieczenia społecznego. Od 1 maja 2010 roku wszystkich eksporterów usług czeka rewolucja w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych pracowników kierowanych do pracy za granicę. Ta książka ma za zadanie przybliżyć nowe przepisy i odnaleźć zagrożenia, jakie kryją w sobie nowe regulacje. Publikacja zawiera ponadto całokształt orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości odnoszącego się wprawdzie do dotychczasowych przepisów, ale aktualnego także na gruncie nowych zasad, wprowadzonych Rozporządzeniem 883/2004. Orzecznictwo oraz przepisy opatrzone zostały wnikliwym komentarzem. Lektura tej publikacji jest nieodzowna dla osób planujacych bądź prowadzących w firmach dział eksportu usług oraz HR. Pomoże z całą pewnością odnaleźć się w gąszczu skomplikowanych i trudnych przepisów format: 125x195 ilość stron: 204 oprawa: miękka Izba Pracodawców Polskich: ipp@ipp.org.pl www.ipp.org.pl

czerwiec 2010 Zabezpieczenie społeczne w UE według nowych zasad (c.d ze str. 1) Podstawowa zasada miejsce pracy Normy kolizyjne regulujące zasady podlegania ubezpieczeniom dzielą się na ogólne i szczególne. Przepis ogólny zawiera podstawowy łącznik, jakim jest miejsce pracy i miejsce wykonywania działalności na własny rachunek. Art. 11 ust. 3 Rozporządzenia 883/2004 mówi, że osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego Państwa Członkowskiego. Rozporządzenie 1408/71 regulowało tę kwestię podobnie. Nadal więc kluczową rolę odgrywa stan faktyczny kraj, w którym praca jest faktycznie świadczona. Poza pracownikami oraz osobami pracującymi na własny rachunek, ogólne reguły podlegania ubezpieczeniom dotyczą także m.in. urzędników służby cywilnej, którzy podlegają ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, jakiemu podlega zatrudniająca ich administracja. Rozporządzenie 1408/71 wiele miejsca poświęcało regulacjom dotyczącym ubezpieczenia społecznego marynarzy. Nowe Rozporządzenie wspomina o tej grupie zawodowej tylko w art. 11 ust. 4. Mówi się tam, że praca najemna lub praca na własny rachunek wykonywana normalnie na pokładzie statku na morzu pod banderą Państwa Członkowskiego uważana jest za pracę wykonywaną w tym Państwie Członkowskim (zasada państwa bandery). Wyjątek stanowi sytuacja, gdy osoba zatrudniona na pokładzie statku pod banderą Państwa Członkowskiego otrzymuje wynagrodzenie za taką pracę od przedsiębiorstwa lub osoby, których siedziba lub miejsce prowadzenia działalności są w innym Państwie Członkowskim. Wówczas podlega ona ustawodawstwu siedziby pracodawcy, jeżeli zamieszkuje w tym Państwie. W konsekwencji, przedsiębiorstwo lub osoba wypłacająca wynagrodzenie uważana jest za pracodawcę. Nowe Rozporządzenie 883/2004 nie traktuje w sposób szczególny osób zatrudnionych w transporcie międzynarodowym, tak jak to czyniło Rozporządzenie 1408/71. Obecnie więc pracownicy firm transportowych (lądowych, powietrznych i żeglugi śródlądowej), na gruncie nowych przepisów traktowani będą na zasadach odnoszących się do pracowników najemnych. Ważny wyjątek: Oddelegowanie W przepisie dotyczącym oddelegowania pracowników wyrażona jest zasada, zgodnie z którą pomimo wykonywania faktycznego zatrudnienia w innym Państwie Członkowskim w dalszym ciągu zastosowanie mają przepisy prawne państwa, z którego terytorium dana osoba została wysłana na terytorium innego Państwa. 2 Rozporządzenie 1408/71 zakładało, że oddelegowanie takie może trwać 12 miesięcy, z możliwością przedłużenia o kolejne 12 miesięcy. O ile procedura związana z oddelegowaniem na pierwsze 12 miesięcy była dość prosta właściwa jednostka ZUS wystawia formularz E 101, o tyle przedłużenie wymagało zwrócenia się z wnioskiem do instytucji ubezpieczeniowej państwa, w którym praca jest faktycznie świadczona. Rozporządzenie 883/2004 jest pod tym względem bardziej liberalne, ponieważ zakłada jeden okres oddelegowania od razu na 24 miesiące, bez możliwości przedłużenia. Na cały 24-miesięczny okres delegowania właściwa miejscowo dla pracodawcy jednostka ZUS będzie wystawiała zaświadczenie (formularz A1). Według art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004, osoba która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną osobę. Okres przejściowy Sposób przejścia ze stosowania starych przepisów na nowe w odniesieniu do pracowników delegowanych, uregulowała Decyzja Nr A3 Komisji Administracyjnej ds. Zabezpieczenia Społecznego z 19 grudnia 2009 r. Jej główne założenia stanowi, że delegowanie oznacza okres, podczas którego osoba została oddelegowana do pracy w innym kraju członkowskim biorąc pod uwagę zarówno zapisy zawarte w art. 14 Rozporządzenia 1408/71, jak i art. 12 Rozporządzenia 883/2004. Innymi słowy istotna jest data podjęcia pracy za granicą, niezależnie od tego czy nastąpiło to pod rządami dotychczasowych, czy nowych przepisów i od tego dnia zlicza się 24-miesięczny okres oddelegowania. W konsekwencji, jeśli pod rządami Rozporządzenia 1408/71 pracownik został oddelegowany za granicę na okres nieprzekraczający 12 miesięcy, po wejściu w życie nowych przepisów otrzymuje dodatkowe kolejne 12 miesięcy oddelegowania, Warto wiedzieć, że wydane dotychczas zaświadczenia E101 zachowują swoją moc do końca okresu na jaki zostały wystawione. Po 2 Tomasz Major Ubezpieczenia społeczne pracowników delegowanych za granicę przez polskie przedsiębiorstwa, wyd. ATPO, Warszawa 2007r., str. 118 tym czasie ZUS zacznie wydawać nowe formularze o symbolu A1. Kryteria oddelegowania Żeby jednak móc uzyskać z ZUS zaświadczenie o oddelegowaniu, pracownik delegowany i zatrudniające go przedsiębiorstwo, muszą spełnić szereg dodatkowych warunków, zapisanych w aktach niższego rzędu (tj. Decyzji Komisji Administracyjnej Nr A2 z 12 czerwca 2009r. dotyczącej interpretacji art. 12 Rozporządzenia 883/2004) oraz orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (m.in. sprawy Fitzwilliam C-202/97 i Plum C-404/98). Dodajmy, że Rozporządzenie Wykonawcze 987/2009 wskazuje, że do celów stosowania art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 sformułowanie który normalnie tam prowadzi swą działalność odnosi się do pracodawcy zazwyczaj prowadzącego znaczną część działalności, innej niż działalność związana z samym zarządzeniem wewnętrznym, na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, z uwzględnieniem wszystkich kryteriów charakteryzujących działalność prowadzoną przez dane przedsiębiorstwo. Odnośne kryteria muszą zostać dopasowane do specyficznych cech każdego pracodawcy i do rzeczywistego charakteru prowadzonej działalności. Kryteria delegowania zyskały więc, poprzez zapisanie ich w Rozporządzeniu, wyższą rangę. Wskazana wyżej Decyzja Nr A2 zawiera w swojej treści tzw. kryteria delegowania. Są to: - miejsce siedziby i zarządu, - liczba pracowników, którzy nie są delegowani do pracy za granicę, - liczba umów zawieranych z klientami w kraju wysyłającym oraz miejsce, w którym zawierana jest większość umów z klientami, - prawo, któremu podlegają te umowy, - obrót osiągnięty w odpowiednim przedziale czasu w wysyłającym państwie oraz państwie przejściowego zatrudnienia. Dodać trzeba, że nie jest to wyliczenie zamknięte i jak stanowi samo Rozporządzenie, kryteria te muszą zostać dopasowane do specyficznych cech każdego pracodawcy i do rzeczywistego charakteru prowadzonej działalności. Warto w tym miejscu wspomnieć także o kryteriach odnoszących się do samego pracownika delegowanego. Podstawowe to takie, by w okresie wysłania nadal występowała więź pracownicza pomiędzy wysyłającym przedsiębiorstwem a pracownikiem ciągłość stosunku pracy, podległość pracownicza. Nowe przepisy nie stwarzają jednak przeszkód, aby oddelegować za granicę pracownika zatrudnionego tylko w celu oddelegowania to ważne w szczególności dla agencji pracy tymczasowych. Rozporządzenie 987/2009 mówi bowiem, że pojęcie osoba, która wykonuje działalność jako 3

Delegowanie pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swoją działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego państwa członkowskiego oznacza także osobę zatrudnioną w celu oddelegowania jej do innego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że osoba ta bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca. Podleganie ustawodawstwu musi trwać przynajmniej 1 miesiąc bezpośrednio przed oddelegowaniem. Prowadzący działalność też mogą się oddelegować Przepisy Rozporządzenia 1408/71 przewidywały, że na podobnych zasadach jak pracownicy, oddelegować za granicę mogą się także osoby prowadzące działalność na własny rachunek. Nowe Rozporządzenie 883/2004 także na to zezwala. Zgodnie bowiem z jego art. 12 ust. 2, osoba, która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek w Państwie Członkowskim, a która udaje się, by wykonywać podobną działalność w innym Państwie Członkowskim, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem, że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy. Rozporządzenie Wykonawcze doprecyzowuje, że do celów stosowania art. 12 ust. 2 Rozporządzenia 883/2004 określenie która normalnie wykonuje działalność jako osoba pracująca na własny rachunek odnosi się do osoby, która zwykle prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę. W szczególności osoba taka musi już prowadzić działalność od pewnego czasu przed dniem, od którego zamierza skorzystać z przepisów tego artykułu, oraz, w każdym okresie prowadzenia tymczasowej działalności w innym państwie członkowskim, musi nadal spełniać w państwie członkowskim, w którym ma siedzibę, wymogi konieczne do prowadzenia działalności pozwalające na jej ponowne podjęcie po powrocie. Kryterium stosowanym do określenia czy działalność, którą osoba pracująca na własny rachunek wyjeżdża prowadzić do innego państwa członkowskiego, jest podobna do normalnie prowadzonej działalności na własny rachunek, jest rzeczywisty charakter działalności, a nie zakwalifikowanie jej przez to inne państwo członkowskie jako praca najemna lub praca na własny rachunek. Jak już zaznaczono, nowe przepisy nie przewidują instytucji przedłużenia delegowania. Przedłużenie oddelegowania Nowe przepisy nie przewidują możliwości przedłużenia oddelegowania poza zakładane 24 miesiące. Jest to jedynie możliwe na zasadzie wyjątku opisanego w art. 16 Rozporządzenia 883/2004. Decyzja Komisji Administracyjnej Nr A2 reguluje natomiast temat przerw (karencji) w delegowaniu, które mogłyby spowodować zliczanie okresu delegowania na nowo. Nadal będą tu miały zastosowanie zasady dotychczas wypracowane przez wzajemne stosunki między poszczególnymi państwami, tzn. 2-miesięczna przerwa w delegowaniu. Spowoduje ona, że 24-miesięczny okres oddelegowania zliczany jest na nowo. Krótkie przerwy w delegowaniu nie powodują przerwania oddelegowania i wliczają się do jego 24-miesięcznego okresu. Wykonywanie pracy w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich Jest to kolejny, po delegowaniu, ważny wyjątek od ogólnej zasady mówiącej o ubezpieczeniu w miejscu pracy. Opisywana norma kolizyjna dotyczy takiego przypadku, gdy osoba świadczy jednocześnie swoją pracę w więcej niż jednym państwie. Ustawodawca wspólnotowy przewidział tu dwa możliwe łączniki: miejsce zamieszkania lub miejsce, gdzie siedzibę ma przedsiębiorstwo zatrudniające danego pracownika. Przepis art. 13 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 stanowi, że osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich podlega: a) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym Państwie Członkowskim lub jeżeli jest zatrudniona przez różne przedsiębiorstwa lub przez różnych pracodawców, którzy mają siedzibę lub miejsce wykonywania działalności w różnych Państwach Członkowskich lub b) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności zatrudniającego ją przedsiębiorstwa lub pracodawcy, jeżeli osoba ta nie wykonuje znacznej części swej pracy w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania. Rozporządzenie 1408/71 zawierało podobną regulację, jednak istotne novum wprowadza Rozporządzenie Wykonawcze 987/2009. Zawiera ona problematyczną do tej pory definicję pojęcia jednoczesnego wykonywania pracy w więcej niż jednym kraju. Do celów stosowania art. 13 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub w kilku państwach członkowskich, oznacza w szczególności osobę, która: - wykonując nadal pracę w jednym państwie członkowskim, równocześnie wykonuje odrębną pracę w jednym lub kilku innych państwach członkowskich, niezależnie od czasu trwania ani charakteru tej odrębnej pracy; - w sposób ciągły wykonuje na zmianę kilka rodzajów pracy, z wyjątkiem pracy o charakterze marginalnym, w dwóch lub więcej państwach członkowskich, niezależnie od częstotliwości takiej zamiany czy też jej regularnego charakteru. Według nowego Rozporządzenia, rozstrzygające znaczenie ma czas trwania pracy w jednym lub więcej Państw Członkowskich (bez względu na to, czy ma ona charakter stały, incydentalny czy tymczasowy). W tym celu nakazuje się instytucjom ubezpieczeniowym przeprowadzanie ogólnej oceny wszystkich istotnych okoliczności obejmujących w szczególności - w przypadku osoby wykonującej pracę najemną - miejsce pracy określone w umowie o pracę. Zamysłem ustawodawcy unijnego znaczna część pracy najemnej lub działalności na własny rachunek wykonywana w państwie członkowskim oznacza znaczną pod względem ilościowym część pracy najemnej lub pracy na własny rachunek wykonywanej w tym państwie członkowskim, przy czym nie musi to być koniecznie największa część tej pracy. W celu określenia, czy znaczna część pracy jest wykonywana w danym państwie członkowskim, należy uwzględnić w przypadku pracy najemnej czas pracy lub wynagrodzenie. Przy czym, w ramach ogólnej oceny, spełnienie powyższych kryteriów w proporcji mniejszej niż 25 % tych kryteriów wskazuje, że znaczna część pracy nie jest wykonywana w danym państwie członkowskim. Instytucje ubezpieczeniowe będą uwzględniać przy tym sytuację, jaka prawdopodobnie może mieć miejsce podczas kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych. W Rozporządzeniu Wykonawczym 987/2009 wprowadzono jeszcze jedną skomplikowaną procedurę administracyjną, chodzi o tzw. tymczasowe określenie ustawodawstwa właściwego. Tymczasowe ustawodawstwo Ustalenie tymczasowego ustawodawstwa rozpoczyna się od tego, że osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub więcej państwach członkowskich, informuje o tym instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania. Następnie, ta instytucja niezwłocznie ustala ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego, uwzględniając oczywiście zapisy w art. 13 Rozporządzenia 883/2004 oraz 14 Rozporządzenia Wykonawczego. Takie wstępne określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa ma charakter tymczasowy. Instytucja ta informuje wyznaczone instytucje każdego państwa członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, o swoim tymczasowym określeniu. Tymczasowe określenie ustawodawstwa staje się ostateczne w terminie dwóch miesięcy od momentu poinformowania o nim instytucji wyznaczonych przez właściwe władze zainteresowanych państw członkowskich. Gdyby się zdarzyło, że przynajmniej jedna z zainteresowanych instytucji, przed upływem tego dwumiesięcznego terminu, poinformuje o niemożności zaakceptowania określenia właściwego ustawodawstwa lub o swojej odmiennej opinii w tej kwestii, procedura nabiera dalszego biegu. Wtedy, z uwagi na brak pewności co do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa, niezbędne jest nawiązanie wzajemnych kontaktów przez instytucje lub władze dwóch lub więcej państw członkowskich oraz zawarcie stosownego porozumienia określającego właściwe ustawodawstwo. W przypadku rozbieżności opinii między tymi instytucjami lub właściwymi władzami i braku porozumienia, sprawa może zostać przedstawiona Komisji Administracyjnej, która w terminie 6 miesięcy stara się pogodzić rozbieżne opinie (art. 6 Rozporządzenia 987/2009). (c.d str. 6) 4

czerwiec 2010 Praktyka i czas pokażą jak będzie wyglądała realizacja tego przepisu. Nietrudno jednak przewidzieć, że może to być spora przeszkoda w swobodnym przemieszczaniu się ludzi w celach zarobkowych. Działalność na własny rachunek w więcej niż jednym Państwie Rozporządzenie 883/2004 stanowi, że osoba, która normalnie wykonuje pracę na własny rachunek w dwóch lub w kilku Państwach Członkowskich podlega: (a) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym Państwie Członkowskim lub (b) ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym znajduje się centrum zainteresowania dla jej działalności, jeżeli osoba ta nie zamieszkuje w jednym z Państw Członkowskich, w których wykonuje ona znaczną część swej pracy (art. 13 ust. 2). Podobne zasady obowiązują na gruncie przepisów Rozporządzenia 1408/71 (art. 14a ust. 2). Rozporządzenie Wykonawcze 987/2009 dookreśla, że do celów stosowania art. 13 ust. 2 Rozporządzenia podstawowego, osoba, która normalnie wykonuje pracę na własny rachunek w dwóch lub w więcej państwach członkowskich, oznacza w szczególności osobę, która równocześnie lub na zmianę wykonuje jeden rodzaj lub więcej odrębnych rodzajów pracy na własny rachunek, niezależnie od charakteru tej pracy, w dwóch lub więcej państwach członkowskich. Natomiast centrum zainteresowania dla działalności osoby wykonującej działalność na własny rachunek określa się z uwzględnieniem wszystkich aspektów jej działalności zawodowej, a zwłaszcza miejsca, w którym znajduje się jej stałe miejsce prowadzenia działalności, zwyczajowego charakteru lub okresu trwania wykonywanej działalności, liczby świadczonych usług oraz zamiaru tej osoby wynikającego ze wszystkich okoliczności. Praca najemna i działalność na własny rachunek Dotychczasowe przepisy tę konstelację regulowały w dwojaki sposób: Co do zasady, osoba pracująca w jednym kraju jako pracownik, a w innym jako pracujący na własny rachunek, podlegała przepisom prawnym Państwa Członkowskiego, na terytorium którego wykonywała pracę najemną. Jednak, w przypadkach, o których mowa w Załączniku VII do Rozporządzenia 1408/71 przełamana była zasada stosowania jednego ustawodawstwa. Osoby pracujące w Państwach wymienionych w tym załączniku podlegały bowiem: - przepisom prawnym Państwa Członkowskiego, na terytorium którego wykonywały pracę najemną oraz - przepisom prawnym Państwa Członkowskiego, na terytorium którego wykonywały pracę na własny rachunek (art. 14c Rozporządzenia 1408/71). 3 [3] 3 Tomasz Major Ubezpieczenia społeczne pracowników delegowanych przez polskie przedsiębiorstwa za granicę Zbiór przepisów z wprowadzeniem, wyd. ATPO, Warszawa 2006, str. 34. Rozporządzenie 883/2004 likwiduje całkowicie przypadki, w których zastosowanie miałoby więcej niż jedno ustawodawstwo (o czym już wspominaliśmy wyżej). Według nowych przepisów, osoba, która wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje pracę najemną. Uregulowanie wyjątkowe Zapis art. 17 Rozporządzenia 1408/71 oraz art. 16 nowego Rozporządzenia 883/2004 pozwala uniknąć negatywnych konsekwencji dość sztywnego systemu norm kolizyjnych zapisanych w Tytule II tych Rozporządzeń. Art. 16 Rozporządzenia 883/2004 dopuszcza bowiem porozumienia, które mogą zawierać między sobą poszczególne Państwa Członkowskie, wprowadzając wyjątki od uregulowań zapisanych w artykułach od 11 do 15 Rozporządzenia. Warunkiem jest, aby porozumienia te miały na względzie interes ubezpieczonego, w imieniu którego są zawierane. Zgodnie z art. 16 Rozporządzenia 883/2004, dwa lub kilka Państw Członkowskich, właściwe władze tych Państw Członkowskich lub organy wyznaczone przez te władze mogą przewidzieć, za wspólnym porozumieniem, w interesie niektórych osób lub niektórych grup osób, wyjątki od przepisów art. 11 do 15. Wniosek pracodawcy lub ubezpieczonego o zastosowanie wyjątków od przepisów art. 11 15 Rozporządzenia składany jest, w miarę możliwości z wyprzedzeniem, do właściwej władzy lub organu wyznaczonego przez władzę tego państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma być zastosowane na wniosek pracownika lub zainteresowanego (art. 18 Rozporządzenia 987/2009). Zacieśnienie współpracy między instytucjami Przepisy, które obowiązują od 1 maja 2010r. określają szczegółowo, jak ma wyglądać współpraca administracyjna między władzami i instytucjami ubezpieczeniowymi poszczególnych Państw Członkowskich. Poza opisaną wyżej procedurą dot. tymczasowego ustawodawstwa, Rozporządzenie nakazuje instytucjom właściwym państwa członkowskiego, którego ustawodawstwo ma zastosowanie w danym przypadku, do informowania ubezpieczonych i ich pracodawców o obowiązkach przewidzianych w tym ustawodawstwie. Poza tym, instytucje będą miały obowiązek udzielać im niezbędnej pomocy w dopełnianiu formalności wymaganych przez to ustawodawstwo w zakresie zgłaszania do ubezpieczeń oraz opłacania składek. Dodatkowo, instytucja państwa, którego ustawodawstwo staje się właściwym do danej osoby zgodnie z przepisami tytułu II Rozporządzenia, będzie informować o dniu, od którego rozpoczyna się stosowanie tego ustawodawstwa, instytucję państwa, którego ustawodawstwu ostatnio podlegała ta osoba. Sprecyzowane także powinności pracodawców. Muszą oni wypełniać wszystkie obowiązki wynikające z ustawodawstwa mającego zastosowanie do zatrudnionych przez nich pracowników, w szczególności obowiązki zapłacenia składek przewidzianych w tym ustawodawstwie, tak jakby siedziba lub miejsce prowadzenia działalności danego przedsiębiorstwa znajdowały się we właściwym państwie członkowskim. Nadal obowiązuje uregulowanie, zgodnie z którym, pracodawca niemający miejsca prowadzenia działalności w państwie członkowskim, którego ustawodawstwo ma zastosowanie, może uzgodnić z pracownikiem, że spoczywający na pracodawcy obowiązek zapłacenia składek może być wypełniany w jego imieniu przez pracownika, bez uszczerbku dla podstawowych obowiązków pracodawcy. Pracodawca powiadomi instytucję właściwą tego państwa członkowskiego o dokonanych z pracownikiem uzgodnieniach. Egzekucja składek Warto wspomnieć o kolejnym novum wprowadzonym przepisami Rozporządzenia 883/2004 chodzi o wzajemną pomoc instytucji ubezpieczeniowych w zakresie ściągalności składek. Na gruncie dotychczasowych przepisów sprawy te leżały w gestii poszczególnych państw, które mogły zawierać umowy dwustronne. Samo Rozporządzenie 1408/71 nie regulowało tego szczegółowo, w rezultacie poszczególne państwa, nie chcąc ponosić kosztów administracyjnych, nie ściągały obcych należności. Nowe przepisy wprowadzają w życie istotny instrument prawny jakim jest bezpośrednia uznawalność tytułu wykonawczego wystawionego przez instytucję drugiego państwa. Zgodnie z art. 84 ust. 2 Rozporządzenia 883/2004 tytuł wykonawczy jest bezpośrednio uznawany i automatycznie traktowany jak tytuł wykonawczy w państwie członkowskim strony wezwanej. Tytuł wykonawczy może oczywiście zostać przyjęty jako tytuł wykonawczy na terytorium tego państwa członkowskiego, uznany za taki instrument albo uzupełniony lub zastąpiony takim instrumentem. Rozporządzenie wprowadza przymus, aby w terminie trzech miesięcy od daty otrzymania wniosku o odzyskanie należności państwa członkowskie podjęły starania w celu dopełnienia takiego przyjęcia, uznania, uzupełnienia lub zastąpienia. Co istotne, Państwa członkowskie nie mogą odmówić podjęcia tych działań w przypadku, gdy tytuł wykonawczy jest sporządzony prawidłowo. Strona wezwana informuje stronę występującą o przyczynach przekroczenia trzymiesięcznego terminu. 5

Delegowanie ARBITRAŻ IPP Szanowni Państwo, w ostatnich 11 latach mojej pracy z firmami eksportowymi często byłem konfrontowany z długimi postępowaniami sądowymi, uchylaniem się dłużników w kraju i za granicą przed terminowymi płatnościami, sztuczkami procesowymi zagranicznych pełnomocników dłużników polskich firm i z generalną niewydolnością wymiaru sprawiedliwości orzekającego w sprawach biznesowych. Aby przeciwdziałać tym patologiom, Zarząd Izby Pracodawców Polskich w dniu 30.04.2010 podjął uchwałę o ukonstytuowaniu Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich. Powołanie Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich podąża za silnymi światowymi trendami coraz bardziej powszechnego korzystania z alternatywnych i polubownych dróg oraz środków rozwiązywania sporów, na podstawie prawa modelowego UN- CITRAL i konwencji nowojorskiej z 1958 r. Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich jest tytułem egzekucyjnym, który po nadaniu przez sąd państwowy klauzuli wykonalności nadaje się do egzekucji, podobnie jak wyrok sądu państwowego. Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich dzięki konwencjom międzynarodowym (głównie konwencji nowojorskiej z 1958 r.) jest wykonywany obecnie w ponad 140 krajach świata. Sąd Arbitrażowy przy Izbie Pracodawców Polskich jest więc idealnym rozwiązaniem dla Państwa firmy w sporach z zagranicznymi odbiorcami Waszych usług, ale także ze wszystkimi innymi kontrahentami w kraju i za granicą. Wyrok sądu arbitrażowego zapada w ciągu kilku tygodni. Koszty postępowania są niższe, niż koszty postępowania przed sądem państwowym. Chciałbym rekomendować Państwu niniejszym wprowadzenie do wszystkich umów zawieranych przez Państwa (z wyjątkiem umów z pracownikami) z kontrahentami krajowymi i zagranicznymi, oraz z osobami, które współpracują z Państwem na podstatwie innych umów, niż umowy o pracę, następujących klauzul: Wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy lub powstające w związku z nią będą rozstrzygane przez Sąd Arbitrażowy przy Izbie Pracodawców Polskich w Warszawie, stosownie do Regulaminu tego Sądu obowiązującego w dacie wniesienia pozwu. All disputes arising out of or in connection with this contract shall be settled by the Court of Ar bitration at the Chamber of Polish Employers in Warsaw pursuant to the Rules of this Court binding on the date of filing the statement of claim. Tous différends découlant du présent contrat ou en relation avec celui-ci seront tranchés par la Cour d Arbitrage près de la Chambre des Employeurs Polonaises suivant le Règlement de cette Cour en vigueur à la date de soumission de la demande d arbitrage. Alle aus oder in Zusammenhang mit diesem Ver trag sich ergebenden Streitigkeiten werden nach der an dem Tag der Einleitung der Schiedsklage gül tigen Schiedsgerichtsordnung des Schiedsgerichts bei der Polnischen Arbeitgeberkammer in Warschau entschieden. Sąd Arbitrażowy przy Izbie Pracodawców Polskich powołany uchwałą Zarządu z 30.04.2010 r. - to nowoczesna instytucja o randze międzynarodowej i regionalnej, służąca szybkiemu rozwiązywaniu sporów majątkowych i korporacyjnych. Dla przedsiębiorców oznacza uzyskiwanie szybkich orzeczeń rozstrzygających spory oraz obniżenie kosztów prowadzenia procesów. Powołanie Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich podąża za silnymi światowymi trendami coraz bardziej powszechnego korzystania z alternatywnych i polubownych dróg oraz środków rozwiązywania sporów, na podstawie prawa modelowego UNCITRAL i konwencji nowojorskiej z 1958 r. Taką klauzulę można zamieścić w zawieranej umowie, fakturze, rachunku, wymianie korespondencji, na piśmie, a nawet w innym możliwym do utrwalenia środku komunikacji, takim jak Internet, wymianie e-maili, telegramów, rozmów telefonicznych nagranych za zgodą stron. Zwykle na końcu pisma, ale tak, aby stanowiła jego integralną część. Może to mieć też formę aneksu do umowy. Zagwarantuje to Państwu szybki, tani i skuteczny proces z kontrahentem/dłużnikem zagranicznym i polskim. Więcej informacji o Sądzie Arbitrażowym przy IPP, o arbitrażu, a także przepisy prawa znajdziecie Państwo tutaj: www.ipp.org.pl/saipp Poniżej najważniejsze informacje poznawcze n/t Sądu Arbitrażowego przy IPP. Tomasz Major, Partner Zarządzający w kancelarii Brighton&Wood Zalety arbitrażu IPP 1. Oszczędność kosztów. Na oszczędność pieniędzy ma korzystny wpływ m.in. jednoinstancyjność postępowania. Oszczędności osiągnięte są również poprzez kwalifikacje zespołu orzekającego, pozwalające rozpoznać istotę problemu bez powoływania biegłych. Koszty postępowania są fakturowane i stanowią koszty uzyskania przychodów. 2. Obciążenie strony przegrywającej pełnymi kosztami. W sądownictwie państwowym wysokość kosztów zasądzanych jest bardzo ograniczona i z reguły jest o wiele niższa od kosztów poniesionych faktycznie. Sąd Arbitrażowy przy IPP obciąża stronę, która przegrywa proces, kosztami zastępstwa procesowego w pełnej rzeczywistej wysokości. 3. Oszczędność czasu. Sąd polubowny znacznie wcześniej przeprowadzi postępowanie, dodatkowo dołoży starań, aby orzeczenie zostało wydane na pierwszej rozprawie. W ciągu kilku tygodni od wniesienia pozwu zapada wyrok, od którego nie ma odwołania. Niestawiennictwo stron/strony lub jej pełnomocnika/pełnomocników podobnie jak niewniesienie odpowiedzi na pozew nie tamuje postępowania. Wezwania następują faxem, emailem, przez kuriera, co daje wymierną oszczędność czasu. Dopuszczalne jest wydanie wyroku bez rozprawy, o ile pozew i dowody wniesione przez powoda nie budzą wątpliwości. Wnosząc pozew można złożyć wniosek o wydanie postanowienia w przedmiocie tymczasowego zabezpieczenia w postaci np. zajęcia rachunku bankowego dłużnika, które po nadaniu przez sąd państwowy klauzuli wykonalności nadaje się do egzekucji przez komornika. 4. Jednoinstancyjność postępowania daje oszczędność i czasu i pieniędzy, jeśli porównamy z kosztem postępowania wieloinstancyjnego. Postępowanie przed sądem państwowym jest dwuinstancyjne, co łączy się z długotrwałym procesem, wpływa niekorzystnie na szybkie dochodzenie roszczeń, tak potrzebne w prowadzeniu działalności gospodarczej. 5. Poufność postępowania, Zasada tajności. Poufność postępowania arbitrażowego to jedna z największych jego zalet. Wprawdzie akta spraw sądowych w sądach państwowych są także dostępne wyłącznie stronom i ich pełnomocnikom, to jednak sama rozprawa w sądzie państwowym jest z zasady jawna, a nawet w nielicznych wypadkach utajnienia rozprawy, sam fakt jej toczenia się w sądzie jest obwieszczany zawsze na wokandzie sądowej. Tymczasem przedsiębiorcy najczęściej nie są zainteresowani upublicznianiem faktu prowadzenia przez nich procesów sądowych. Często w procesie podać należy informacje stanowiące tajemnicę handlową. Arbitraż zapewnia całkowitą poufność postępowania a o fakcie procesu arbitrażowego poza samymi stronami nikt nie jest informowany. (c.d str. 8) 6

czerwiec 2010 6. Swoboda wyboru sądu, języka, miejsca postępowania. 7. Swoboda wyboru mediatorów i arbitrów. 8. Możliwość mediacji i ugody. W każdej sprawie strony mogą prowadzić mediację i w każdej chwili mogą zawrzeć ugodę, co daje obniżenie kosztów postępowania. 9. Zasada słuszności. Zarówno w sprawach krajowych i zagranicznych sąd polubowny nie jest związany przepisami prawa (jeśli strony tego przed rozpoczęciem sprawy nie określiły). Sąd niezawiśle decyduje, czy będzie orzekał w oparciu o przepisy prawa materialnego, czy też na zasadzie słuszności. 10. Fachowość arbitrów. Do składu orzekającego sądu polubownego strony mogą powołać specjalistów z dziedziny, której spór dotyczy. Nie ma wymogu, aby arbitrzy byli prawnikami. Sąd Arbitrażowy przy IPP ustalił, że arbitrem zawsze będzie prawnik jednak posiadający szerokie doświadczenie i dodatkowe kompetencje z różnych dziedzin w tym znajomość języków obcych w sprawach międzynarodowych. Przy całym szacunku dla kompetencji sędziów sądów państwowych, sędziowie są jedynie prawnikami. Stąd tak wielka - częstokroć nawet nieuzasadniona - tendencja do korzystania przez sędziów sądów państwowych z opinii biegłych. W rezultacie proces przed sądem państwowym częstokroć przeistacza się w swoistą wojnę opinii, a powoływanie kolejnych biegłych to przedłużanie procesu. Do składu orzekającego sądu polubownego strony mogą powołać specjalistów z dziedziny, której spór dotyczy. Oznacza to, że osoby kompetentne w danej dziedzinie są jednocześnie sędziami-arbitrami, co wpływa na jakość orzeczeń oraz szybkość postępowania. Powszechnie uważa się, że sądy arbitrażowe w swoich składach orzekających są bardziej kompetentne merytorycznie od sądów państwowych. 11. Zasada koncentracji dowodów. Postępowanie jest szybkie, nie ma w nim miejsca na przeciąganie procedury, uniki i sztuczki formalne. 12. Sąd polubowny jest właściwy jeśli przed nawiązaniem współpracy lub w umowie jest dokonany stosowny zapis. Istnieje możliwość, że już po powstaniu sporu strony decydują się na rozstrzygnięcie sprawy przez sąd polubowny i sporządzają odrębną umowę. 13. Wykonalność orzeczenia arbitrażowego. Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich jest tytułem egzekucyjnym, który po nadaniu przez sąd państwowy klauzuli wykonalności nadaje się do egzekucji, podobnie jak wyrok sądu państwowego. Podobnie jest z wyrokiem zagranicznego sądu polubownego, który dzięki konwencjom międzynarodowym (głównie Konwencji Nowojorskiej z 1958r.) jest wykonalny obecnie w ponad 140 krajach świata. Sąd polubowny zastępuje z woli stron w zakresie orzekania sąd państwowy. Jest organem, któremu prawo nadaje zdolność wydawania prawnie wiążących orzeczeń. Rozstrzyganie sporu przed sądem państwowym jednego z krajów najczęściej nie uzyskuje akceptacji drugiej strony, nie ma, bowiem powszechnej międzynarodowej konwencji o wykonalności wyroków zagranicznych sądów powszechnych, istnieją przede wszystkim umowy dwustronne. W praktyce powoduje to dość uciążliwą ścieżkę dochodzenia uznania i wykonania takiego wyroku. Wyrokiem zagranicznego sądu polubownego, który dzięki konwencjom międzynarodowym (głównie Konwencji Nowojorskiej z 1958r.) jest wykonalny obecnie w ponad 140 krajach świata. Postępowanie dotyczące uznania i wykonania takiego wyroku sprowadza się tylko do badania przez sąd państwowy i to na wniosek strony, przeciwko której kierowane jest orzeczenie, czy wyrok taki odpowiada przesłankom wymienionym w art. V Konwencji. Są to jedynie przesłanki natury formalnej, sąd nie ma prawa badania zasadności roszczenia. Dodatkowo konwencja ta gwarantuje równouprawnienie uznawania i wykonywania orzeczeń arbitrażowych zagranicznych z orzeczeniami krajowymi pod względem opłat i należności sądowych. 14. Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich dzięki konwencjom międzynarodowym (głównie Konwencji Nowojorskiej z 1958r.) jest wykonalny obecnie w ponad 140 krajach świata. www.atpo.pl nowoczesne rozwiązania HR Legal Services Brighton & Wood - Global Employment Solutions/Legal (www.brightonwood.net) - Many multilingual Polish and Foreign experts work together locally in teams to provide an all-round consulting and forensic service covering all legal matters, especially the cross-borderemployment. Setting up a service company in Poland We set up service companies in Poland for its foreign customers, which provide crossborder services by sending Polish workers abroad. We provides complex services for such service companies from running the office, through payroll and accountancy to financial settlements with the employees. Consultancy services on sending employees abroad we understand the cross-border employment We provide consultancy on cross-border export of services. The services provided by ATPO - Global Employment Solutions (www.atpo.pl) ensure safety in the case of inspection or disputes with officials or workers. Cross-Border -Employment-Audit We offer to companies sending workers abroad the validity review of procedures, documentation and contracts. We offer also an audit of risk assessment in the area of the companies activities. To foreign companies which hire Polish companies to supply staff, we offers the examination of procedures, documentation and contracts used by Polish partners. Such services are provided ad hoc and in the form of constant supervision. The services provided by us ensure safety in the case of inspection or disputes with officials or workers. Administration services related to sending workers abroad We offer a wide range of office and administration services connected with sending workers abroad and running economic activities in Poland. - E-101 - management services Payroll Experienced staff prepare Polish and foreign payrolls, in compliance with Polish and foreign regulations and in accordance with the customers expectations. Accountancy Experienced staff keep accounts of companies in Poland, in Polish, English, German and French, in compliance with Polish and foreign regulations and in accordance with the customers expectations. E101 forms Experienced staff apply to the proper institutions for the validation of E101 forms, in compliance with Polish and foreign regulations and in accordance with the customers expectations. Worker documentation We deliver all documentation required in the process of sending Polish workers abroad. The documentation is handed over to the customers. On the customer s order, we implements this documentation in their companies. Our services are provided in English, German, French and Polish. Beata Pawłowska Partner Dep. of Advanced Payroll Solutions ATPO - Global Employment Solutions ul. Poznańska 21/48PL - 00-685 Warszawa Tel.: + 48 22 621 85 16, Mobile: + 48 506 477 913, Fax: + 48 22 621 98 21 Email: BPawlowska@ATPO.pl www.globaemployment.eu 7

Delegowanie Postępowanie przed Sądem Arbitrażowym przy IPP Sąd Arbitrażowy przy IPP jest sądem dla przedsiębiorców. Postępowanie przed sądem polubownym powinno być szybkie, przewidywalne i wysokiej jakości, ponieważ tego potrzeba dzisiejszym przedsiębiorcom. Powinno być też prawdziwie polubowne, to znaczy powinno dążyć do takiego sposobu rozwiązywania sporów, aby jego strony po rozstrzygnięciu sporu nadal mogły prowadzić wspólne interesy. Poniżej pokazujemy jak przedsiębiorca w siedmiu krokach może skorzystać z Sądu Arbitrażowego przy IPP. Krok 1: Klauzula. Zawierasz umowę, co prawda nie przewidujesz żadnych sporów, ale na wszelki wypadek zamieszczasz w umowie następujący zapis na sąd polubowny: Wszelkie spory wynikające z niniejszej umowy lub w związku z nią będą rozstrzygane ostatecznie zgodnie z Regulaminem Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich w Warszawie, przez jednego arbitra wyznaczonego zgodnie z tym Regulaminem. Treść klauzuli możesz w pewnych granicach zmieniać. W szczególności możesz postanowić, że sprawa będzie rozpatrywana przez trzech arbitrów. Krok 2: Pozew, wybór arbitra. W związku z wykonywaniem umowy powstał spór. Musisz sporządzić pozew, w którym oznaczysz swoje żądanie i powołasz dowody na jego poparcie oraz powołasz się na zapis na sąd polubowny i wyznaczysz jednego arbitra. Arbitra wybierzesz spośród osób, do których masz zaufanie i które wykazują znajomość problematyki, której dotyczy spór, ale jest bezstronny i od Ciebie niezależny. Jeżeli strony nie wybiorą arbitrów, dokonuje tego Prezes Sądu z urzędu. Pozew wysyłasz na adres sądu arbitrażowego. Krok 3: Opłaty arbitrażowe. Na wezwanie sądu uiszczasz opłatę arbitrażową oraz opłatę administracyjną. Dokonanie płatności spowoduje wszczęcie dalszych kroków przez sąd. Taką czynnością jest przesłanie przez sekretariat sądu pozwu drugiej stronie. Po zakończonym postępowaniu, sąd arbitrażowy zasądzi na Twoją rzecz taką część opłaty arbitrażowej w jakiej części wygrałeś sprawę. Krok 4: Odpowiedź na pozew i wybór pozostałych arbitrów. Po otrzymaniu pozwu strona przeciwna będzie mogła złożyć odpowiedź na Twój pozew oraz wyznaczyć drugiego arbitra. Jeśli tego nie zrobi, to w zastępstwie strony arbiter zostanie wyznaczony przez Prezesa Sądu. Obydwaj arbitrzy wybiorą trzeciego arbitra, tzw. arbitra przewodniczącego, korzystając z listy arbitrów zamieszczonej na stronie internetowej sądu. Arbiter wybrany przez Ciebie może, choć nie musi, skonsultować się z Tobą w sprawie wyboru arbitra przewodniczącego. To już jest ostatni kontakt, jaki arbiter może mieć z Tobą poza salą sądową w kwestiach związanych ze sporem, aż do zakończenia postępowania. Bardziej szczegółowe zasady, jakie obowiązują arbitrów w naszym sądzie znajdziesz na stronie internetowej sądu www.ipp.org.pl/saipp, gdzie są zamieszczone zasady etyki. Od arbitrów oczekujemy i wymagamy wysokich standardów etycznych. Dlatego, między innymi, masz do nich zaufanie. W sprawach o wartości przedmiotu sporu do 400.000,00 PLN rozstrzyga jeden arbiter, chyba, że strony postępowania życzą sobie rozstrzygnięcia przez trzech arbitrów. Krok 5: Rozprawa. Adres Sądu: Sąd Arbitrażowy przy Izbie Pracodawców Polskich Izba Pracodawców Polskich PL-00-685 Warszawa ul. Poznańska 21/48 Tel.: + 48 22 621 85 16 Fax: + 48 22 621 98 21 SAIPP@ipp.org.pl www.ipp.org.pl/saipp Podobnie jak w sądzie powszechnym, sąd arbitrażowy bada sprawę na rozprawie, analizuje przedstawione dowody, w tym przesłuchuje świadków. Są jednak zasadnicze różnice: w arbitrażu nie ma prekluzji dowodowej, choć przewodniczący może zarządzić termin, po którym już żadne dowody nie będą przyjęte; strony mogą ustalić sposób prowadzenia postępowania dowodowego, np.: korzystać z prywatnych biegłych lub nawet przesłuchiwać ich przed sądem. Rozprawa przebiega raczej w nastroju spotkania. Na rozprawie są obecni arbitrzy, Ty, Twój przeciwnik oraz ewentualnie pełnomocnicy stron. Na rozprawę nie mają dostępu osoby trzecie. Arbitrzy zobowiązani są do dochowania poufności tak więc fakt sporu, jego przebieg oraz wynik nie będzie znany nikomu spoza tego grona. Krok 6: Wyrok. Po wyjaśnieniu okoliczności sprawy sąd wydaje wyrok, który nie podlega zaskarżeniu. Można wystąpić do sądu powszechnego z wnioskiem o jego uchylenie, ale jest to bardzo trudne ze względu na bardzo ograniczone podstawy takiego uchylenia. Po otrzymaniu wyroku musisz udać się do sądu powszechnego z wnioskiem o uznanie lub stwierdzenie jego wykonalności. Nie jest to skomplikowana procedura i zwykle trwa bardzo krótko. Wyrok sądu możesz także wykonać praktycznie na całym świecie ze względu na fakt, że obecnie 144 krajów jest stroną Konwencji Nowojorskiej z 1958 roku umożliwiającej uznawanie i wykonywanie zagranicznych wyroków sądów polubownych. Krok 7: Egzekucja. Wyrok opatrzony klauzulą wykonalności możesz skierować do egzekucji przez komornika, chyba że druga strona wykona go dobrowolnie. Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich dzięki konwencjom międzynarodowym (głównie Konwencji Nowojorskiej z 1958r.) jest wykonalny obecnie w ponad 140 krajach świata. Sąd Arbitrażowy przy Izbie Pracodawców Polskich w Warszawie Sąd Arbitrażowy przy Izbie Pracodawców Polskich to nowoczesna instytucja o randze międzynarodowej i regionalnej, służąca szybkiemu rozwiązywaniu sporów majątkowych i korporacyjnych. Dla przedsiębiorców oznacza uzyskiwanie szybkich orzeczeń rozstrzygających spory oraz obniżenie kosztów działalności gospodarczej. Powołanie Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich podąża za silnymi światowymi trendami coraz bardziej powszechnego korzystania z alternatywnych i polubownych dróg oraz środków rozwiązywania sporów, na podstawie prawa modelowego UNCITRAL i Konwencji Nowojorskiej z 1958 r. Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich jest tytułem egzekucyjnym, który po nadaniu przez sąd państwowy klauzuli wykonalności nadaje się do egzekucji, podobnie jak wyrok sądu państwowego. Wyrok Sądu Arbitrażowego przy Izbie Pracodawców Polskich dzięki konwencjom międzynarodowym (głównie Konwencji Nowojorskiej z 1958 r.) jest wykonalny obecnie w ponad 140 krajach świata. 8

czerwiec 2010 Arbitraż IPP w pytaniach i odpowiedziach Czym różni się Sąd Arbitrażowy przy IPP od zwykłego sądu? Strony mają wpływ na wiele elementów postępowania. Same wybierają arbitrów. Arbitrzy rozstrzygają w granicach przyznanych im uprawnień. Sąd polubowny nie jest związany przepisami o postępowaniu przed sądem państwowym. Czy rozprawa wygląda inaczej? Tak. Strony siedzą wygodnie i składają wyjaśnienia na siedząco. Miejscem rozprawy jest sala IPP lub inne miejsce zapewniające komfort i poufność rozprawy. Pełnomocnicy nie muszą ubierać togi. Na każdą prośbę stron można zarządzić przerwę. Można częstować się kawą i herbatą. Nikt na nikogo nie krzyczy, nie wyrzuca za drzwi, nie grozi postępowaniem karnym. Jaki wpływ na przebieg postępowania arbitrażowego mają strony? Duży. Mogą wybrać: konkretny sąd polubowny, skład arbitrów, sposób ich powołania, miejsce i czas postępowania, zasady rozstrzygania sporu, a nawet określić liczbę instancji postępowania, jeśli nie chcą poprzestać na jednej. Jakie są zalety arbitrażu? Prostsza procedura postępowania, niższe i przewidywalne z góry koszty, jednoinstancyjność i szybkość postępowania. Rozprawy odbywają się w kameralnej atmosferze. Arbitraż jest dyskretny, postępowanie poufne, gwarantuje też poszanowanie interesów obu stron i tajemnic handlowych. Arbitrzy rozumieją biznes lepiej, niż sędziowie państwowi. Mogą być wybrani do sprawy stosownie do swojej specjalizacji i doświadczenia. Wyrok pierwszej instancji jest ostateczny, w zasadzie nie ma od niego odwołania. Jak umówić się na arbitraż SA IPP? Bardzo łatwo. Wystarczy dokonać zapisu na sąd polubowny. Można to zrobić w umowie, fakturze, wymianie korespondencji, w statucie spółki, fundacji, spółdzielni lub stowarzyszenia. Czy Polska jest krajem przyjaznym arbitrażowi? Tak. W 2005r. parlament wprowadził do kodeksu postępowania cywilnego regulację arbitrażu, wzorowaną na ustawie modelowej UNCITRAL. Czy wyroki polskiego sądu arbitrażowego są uznawane za granicą? Tak, o ile dane państwo ratyfikowało Konwencję Nowojorską z 1958r. o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych. Takich państw jest około 150. Co powinny zrobić firmy, które chcą się poddać arbitrażowi? Są trzy możliwości: dokonanie zapisu na sąd polubowny w umowie, zawarcie dodatkowej umowy o poddaniu się pod arbitraż w momencie pojawienia się sporu (kompromis), wprowa- dzenie klauzuli arbitrażowej do statutu spółki, fundacji, stowarzyszenia. Co to jest zapis na sąd polubowny? Inaczej klauzula arbitrażowa - to umowa o poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego. Musi być w niej wskazany przedmiot sporu (o co się spieramy) lub stosunek prawny (umowa itp.), z którego spór wyniknął lub może wyniknąć. Jaka jest różnica między klauzulą arbitrażową a innymi sposobami poddania się arbitrażowi? Klauzula arbitrażowa jest formą zapisu na sąd polubowny. Dotyczy sporów, które mogą powstać w przyszłości. Klauzula kompromisarska (od słowa: kompromis) dotyczy sporów już zaistniałych. Gdzie zamieszcza się klauzulę? Można ją zamieścić w zawieranej umowie, fakturze, rachunku, statucie, wymianie korespondencji, na piśmie, a nawet w innym możliwym do utrwalenia środku komunikacji, takim jak Internet, wymiana e-maili, telegramów, rozmów telefonicznych nagranych za zgodą stron. Zwykle na końcu pisma, ale tak, aby stanowiła jego integralną część. Może mieć też formę aneksu do umowy. Jak powinna wyglądać klauzula? Brzmienie klauzuli ma wpływ na przebieg postępowania. Może brzmieć na przykład tak: Wszelkie spory, wynikające z niniejszej umowy lub powstające w związku z nią, będą rozstrzygane przez Sąd Arbitrażowy przy Izbie Pracodawców Polskich w Warszawie stosownie do regulaminu tego Sądu. Można dodać: obowiązującego w dacie wniesienia pozwu. Klauzula może zawierać dodatkowe postanowienia liczbę arbitrów, miejsce postępowania, język postępowania, stosowalne prawo itd. Jakie są najczęstsze błędy w klauzulach? Uprzywilejowanie jednej ze stron, np.: jednostronny wybór arbitrów, możliwość zmiany treści zapisu przez jedną tylko stronę, niewskazanie stosunku prawnego, którego spory mogą dotyczyć, nieprecyzyjne wskazanie sądu (niepełna nazwa, niewskazanie siedziby, błąd w nazwie lub adresie sądu), wskazanie więcej, niż jednego sądu albo regulaminu. Czy ta sama sprawa może być rozstrzygana zarówno przez sąd polubowny jak i powszechny? Zapis na sąd polubowny z zasady wyklucza rozpoznanie sprawy przez sąd powszechny. Jeśli strona pozwana podniesie zarzut zapisu na sąd polubowny, sąd powszechny odrzuci pozew. Postępowanie przed sądem powszechnym rozpocznie się jednak, jeżeli strona pozwana takiego zarzutu nie podniesie. Niemniej, sprawa raz rozstrzygnięta o to samo roszczenie, pomiędzy tymi samymi stronami w arbitrażu, nie może być ponownie rozpatrywana w sądzie powszechnym. Który wyrok jest ważniejszy sądu arbitrażowego czy powszechnego? Wyrok sądu arbitrażowego ma tę samą moc wiążącą, co wyrok sądu powszechnego po stwierdzeniu jego wykonalności przez sąd powszechny. Stwierdzenie wykonalności powinno trwać krótko. Czy sąd powszechny może uchylić wyrok sądu arbitrażowego? W zasadzie nie. Stronom sporu przysługuje skarga o uchylenie wyroku jedynie z powodów formalnych, np.: braku lub wad zapisu na sąd polubowny, rozstrzygnięcia w sprawach nieobjętych zapisem, pozbawienia strony możności obrony jej praw, nieprawidłowego powołania składu, wydania innego wyroku w tej samej sprawie wcześniej, jego sprzeczności z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP. Sąd wyrok uchyla lub skargę oddala, ale nie rozstrzyga ponownie sprawy za sąd polubowny. Do ponownego rozpoznania sprawy po uchyleniu wyroku niezbędny jest nowy wniosek strony. Czym się różni arbitraż od mediacji? Mediator wspomaga dialog stron, szuka kompromisu, tymczasem arbiter rozstrzyga, kto ma rację. Mediacja jest tańsza, ale nie gwarantuje zakończenia sporu w sposób wiążący. Ugody nie są objęte Konwencją Nowojorską. Nie można dochodzić ich wykonania za granicą. W sądzie arbitrażowym można ugodzie nadać formę wyroku. Jeżeli mediator doprowadzi do ugody, obie strony mogą mieć poczucie wygranej. Opłata mediacyjna jest zwykle niższa od arbitrażowej. Kiedy wybrać arbitraż, a kiedy mediację? Mediację zawsze warto wybrać, gdy strony prowadzą jeszcze współpracę, gdy spór przeszkadza w jej kontynuowaniu. Arbitraż wybierzemy wtedy, gdy nie można już samemu doprowadzić do rozwiązania sporu. Jak wygląda procedura mediacji? Po złożeniu wniosku i wyrażeniu zgody na mediację przez drugą stronę oraz uiszczeniu opłaty mediacyjnej, strony powołują mediatora. Mediator organizuje spotkanie, wysłuchuje stron, może przedstawić różne propozycje ugody. Spotkanie może odbyć się z każdą ze stron z osobna. Oświadczenia, wnioski i wyjaśnienia, złożone podczas mediacji są poufne i nie mogą być brane pod uwagę w przyszłości, ani w postępowaniu arbitrażowym, ani sądowym (chyba że strony postanowią inaczej). W przypadku zawarcia ugody, sporządzany jest protokół, zawierający jej warunki i osnowę. Na wniosek stron, ugodzie można nadać formę wyroku. Mediator wystąpi wówczas w roli arbitra i wyda wyrok taki, jaki strony ustaliły. Jeżeli do ugody nie dojdzie, to trudno. Przed stronami stoi możliwość arbitrażu, albo procesu sądowego. 9

Delegowanie Jak wygląda procedura arbitrażu? Przebiega zazwyczaj według regulaminu wybranego stałego sądu polubownego, obowiązującego bądź w momencie zawarcia zapisu na sąd, bądź w momencie wniesienia pozwu. Wszczęcie postępowania następuje przez wezwanie na arbitraż albo wniesienie pozwu. Zespół orzekający (Trybunał arbitrażowy) rozpoznaje sprawę na rozprawie lub bez rozprawy - wyłącznie na podstawie zgromadzonej dokumentacji (jeśli strony tak chcą). Na jakim etapie sporu można poddać się postępowaniu arbitrażowemu? Praktycznie na każdym. Czy można wycofać się z postępowania arbitrażowego? Tak. W każdym czasie przed wyznaczeniem rozprawy. Później - za zgodą pozostałych stron. Możliwe jest też zawieszenie postępowania, jeśli zachodzą okoliczności uniemożliwiające nadanie sprawie biegu. Umorzenie postępowania nastąpi też w przypadku cofnięcia pozwu lub gdy postępowanie stało się zbędne lub niemożliwe. Co zrobić, żeby wygrać? Przekonać do swoich racji bezstronnych arbitrów. Jakie sprawy można poddać arbitrażowi? Wszystkie spory o prawa majątkowe lub spory o prawa niemajątkowe, które mogą być przedmiotem ugody sądowej. Wyjątkiem są sprawy o alimenty. Jak są ustalane opłaty w postępowaniu arbitrażowym? Koszt da się ustalić z góry. Obejmuje opłatę rejestracyjną i arbitrażową. Ustalane są one według taryfy opłat, obowiązującej w dniu wniesienia pozwu. Opłaty wnosi się jednorazowo. Nie ma dopłat za poszczególne postanowienia sądu, wyroki wstępne, czy wyroki częściowe. Nie ma opłat od zażaleń ani apelacji, gdyż postępowanie jest jednoinstancyjne. Należy jedynie pokryć ewentualne koszty podróży i noclegów arbitrów, tłumaczenia dokumentów i opinii biegłych. Czy posiedzenia sądu arbitrażowego są jawne, tak jak w sądzie powszechnym? Nie, postępowanie jest niejawne. Wszystkich uczestników obowiązuje zasada poufności; poufny może być nawet sam fakt wszczęcia postępowania. W rozprawie biorą udział tylko strony, ich pełnomocnicy, osoby wezwane. Inne osoby - jedynie za zgodą wszystkich uczestników rozprawy. Według jakiego prawa odbywa się postępowanie? Według prawa wybranego przez strony, właściwego dla danego stosunku prawnego, wynikającego z umowy. Na wniosek stron również według ogólnych zasad prawa handlowego (lex mercatoria) lub zasad słuszności (ex eaquo et bono). Gdzie odbywają się rozprawy? Tam, gdzie strony postanowią - w mieście oznaczonym jako miejsce postępowania (zwykle w siedzibie stałego sądu arbitrażowego). Czasem w wynajętej sali konferencyjnej, w hotelu lub innym miejscu, uzasadnionym potrzebami postępowania. Postępowanie może być też prowadzone korespondencyjne na podstawie dokumentów, bez wyznaczania rozprawy. Co to jest postępowanie ad hoc? Zamiast wybrać jeden z funkcjonujących stałych sądów polubownych, strony mogą powołać sąd jednorazowy - wyłącznie dla rozstrzygnięcia jednej konkretnej sprawy. Taki sąd nie ma własnego aparatu organizacyjnego, ani biurowego. Może być administrowany przez sekretariat sądu stałego, albo innej, wskazanej instytucji, np. izby handlowej. Może też administrować postępowanie własnymi siłami arbitrów. Wówczas trzeba zapewnić zaplecze lokalowe, sekretarskie, a także zorganizować podróż. Taki arbitraż może działać na podstawie zasad ustalonych przez strony lub regulaminów modelowych, rekomendowanych przez instytucje międzynarodowe, np. UNICITRAL. Po zakończeniu sporu, sąd ad hoc ulega rozwiązaniu. Postępowanie ad hoc może być zalecane w przypadku wymogu bardzo specjalistycznej wiedzy arbitrów (np. technicznej) lub w przypadku konieczności zachowania absolutnej dyskrecji, nawet co do faktu zaistnienia sporu. Co to jest interwencja uboczna? W sądzie powszechnym, każdy, kto uzna, że ma interes prawny w tym, aby sprawa została rozstrzygnięta na korzyść jednej ze stron, może w każdym etapie sprawy przystąpić do tej strony (interwencja uboczna). W sądzie polubownym dopuszczenie osoby trzeciej wymaga zgody wszystkich stron. Czy sąd arbitrażowy może odmówić przyjęcia sprawy? Tylko wówczas, jeśli wedle prawa spór nie może być poddany arbitrażowi, np. w sprawie o alimenty, w sprawach nienadających się do zawarcia ugody, albo gdy zapis na sąd jest nieważny. Co się dzieje, jeśli strona uporczywie nie stawia się na rozprawę? Arbitraż zakłada, że strony chcą rozwiązać spór. W sądownictwie polubownym stronom trudniej jest stosować taktykę sztuczek proceduralnych, prawnych uników i gry na czas. Sąd może wydać wyrok na podstawie zebranego materiału dowodowego pod nieobecność strony, jeżeli zawiadomiono ją o terminie rozprawy na adres podany w rejestrze handlowym. Ile jest instancji w postępowaniu arbitrażowym? Jedna, chyba że strony postanowią inaczej. W praktyce regułą jest jednoinstancyjność. Jak są wybierani arbitrzy? Są powoływani przez strony lub wskazane przez nie osoby trzecie. W razie niepowołania arbitrów przez strony, arbitra może wyznaczyć organ nominacyjny danego sądu polubownego. Kto może zostać arbitrem? Każdy, kto ma pełną zdolność do czynności prawnych i jest pełnoletni, bez względu na obywatelstwo. Arbitrem nie może być jedynie czynny sędzia państwowy. Czasami strony, stawiają dodatkowe wymogi, jak: kwalifikacje przydatne do pełnienia funkcji arbitra, wiek, doświadczenie, znajomość języków, narodowość itp. Czy można zmienić arbitra? Tak. - W wypadku jego śmierci, ustąpienia, wyłączenia, odwołania przez strony lub Prezesa Sądu, a także w razie odmowy lub niemożności zawarcia umowy z arbitrem. Z ilu osób składa się zespół orzekający? Jeśli strony nie postanowiły inaczej, orzeka trzech arbitrów. Skład zespołu może też być jednoosobowy lub liczniejszy, najczęściej nieparzysty. W jakim języku prowadzone są sprawy międzynarodowe? Strony same uzgadniają język postępowania. Dotyczy to również wszystkich dokumentów. Sąd Arbitrażowy przy IPP prowadzi sprawy w języku polskim, angielskim, francuskim, niemieckim. Według jakiego prawa są rozstrzygane spory między podmiotami z różnych państw? Takiego, jakie zostanie wybrane przez strony. Uznanie wyroku lub stwierdzenie jego wykonalności odbywa się w kraju wykonania wyroku. Instytut Zatrudnienia Transgranicznego Instytut Zatrudnienia Transgranicznego - www.izt.org.pl jest placówką naukowo-badawczą podejmującą problemy prawne, podatkowe, ubezpieczeniowe oraz społeczne zatrudnienia transgranicznego pracowników w sposób interdyscyplinarny. Badania prowadzone przez Instytut są prekursorskie i w wielu sferach jedyne w skali kraju. Do najważniejszych obszarów badawczych Instytutu Zatrudnienia Transgranicznego - www.izt.org.pl zaliczyć należy: analizy polskiego prawodawstwa i orzecznictwa oraz praktyki urzędów w zakresie stosowania prawa, analizy prawodawstwa państw członkowskich UE, analizy orzecznictwa oraz praktyki urzędów państw członkowskich UE w zakresie stosowania przepisów regulujących status pracowników delegowanych, analizy w zakresie prawa wspólnotowego oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Instytut Zatrudnienia Transgranicznego - www.izt.org.pl: sporządza ekspertyzy na potrzeby postępowań sądowych prowadzonych w kraju i za granicą - na zlecenie sądów powszechnych, stron i pełnomocników stron sporów sądowych, przygotowuje projekty aktów prawnych regulujących status pracowników delegowanych za granicę, przygotowuje publikacje n/t zatrudnienia transgranicznego, prowadzi działalność szkoleniową w zakresie objętym problematyka badawczą. Kontakt: Instytut Zatrudnienia Transgranicznego ul. Poznańska 21/48 PL - 00-685 Warszawa Tel.: + 48 22 621 85 16 Fax: + 48 22 621 98 21 www.izt.org.pl instytut@izt.org.pl 10

czerwiec 2010 Trzy pytania do... Tomasza Majora, Partnera Zarządzającego w kancelarii Brighton & Wood Rozmawia Martyna Anna Śpiewak, redaktor miesięcznika Delegowanie: - Z jakimi problemami borykają się aktualnie firmy delegujące pracowników za granicę? - Z wieloma, ale najważniejsze z nich to: polityka ZUS zmierzająca do ograniczenia liczby delegowanych pracowników, stwierdzania z mocą wsteczną istnienia za granicą zakładu podatkowego oraz niekorzystne dla polskich firm rozumienie przez zagranicznego fiskusa zasady 183 dni. Ok. 85 % spraw, którymi zajmuje się aktualnie nasza kancelaria, to właśnie sprawy z tego zakresu. - wschodząca branża? - bardzo ciekawym rynkiem jest rynek opieki nad osobami starszymi w Niemczech. Nasi klienci delegują tam około 10000 pracowników. Rynek sprawia ogromne problemy natury formalnej, ale jest bardzo chłonny. Niemcy potrzebują ok. pół miliona opiekunek. Polskie firmy nie są w stanie wydelegować tyle osób. - trzy rady dla firm eksportowych Nie dać ZUS-owi odmówić poświadczenia formularza E101, wystrzegać się spełnienia przesłanek ukonstytuowania za granicą zakładu podatkowego, pilnować płatności od zagranicznych partnerów, którzy wykorzystując kryzys odmawiają płacenia za usługi. - dziękuję za rozmowę Rozwiązania dla firm (c.d ze str. 1) Aby uzyskać zezwolenie należy przedłożyć w szczególności następujace dokumenty: 1. Aktuelle Abschrift des Unternehmerregisters beim Landesgerichtsregister (Krajowy Rejestr Sadowy). 2. Nachweis über ein Zertifikat von dem zuständigen Wojewodschaftsarbeitsamt gemäß 18 i des Gesetzes über die Förderung der Beschäftigung und die Institute des Arbeitsmarktes (Ustawa o promocji zatrudnienia i instytuciach pracy). 3. Kopie der Gründungsurkunde der Gesellschaft mit beschränkter Haftung. 4. Auskunft (Zapytanie o udzielenie Informacji o Osobie) aus dem Zentralstrafregister (Krajowy Rejestr Karny) des Justizministeriums für die Antragstellerin/ den Antragsteller oder - bei anderen als natürlichen Personen - für die Vertreter nach Gesetz/Satzung/Gesellschaftsvertrag sowie für Niederlassungsleiter. 5. Auskunft (Zapytanie o udzielenie Informacji o Podmiocie Zbiorowym) aus der Strafkartei von Gesamtunternehmern des Zentralstrafregisters des Justizministeriums bei juristischen Personen oder Personenvereinigungen. 6. Bescheinigung des zuständigen Finanzamtes, ob Steuerrückstände vorliegen. 7. Einverständniserklärung für das Einholen von Auskünften beim Finanzamt Oranienburg (Firmenname A bis M) oder Cottbus (Firmenname N bis Z). 8. Bescheinigung der Sozialversicherungsanstalt (Zakład Ubezpieczeń Społecznych ZUS), ob Beitragsrückstände bestehen. 9. Aktuelle Liquiditätsnachweise: z. B. Kreditbestätigung oder Auszüge aller Geschäftskonten oder betriebswirtschaftliche Auswertung (hinsichtlich der Bonität müssen mindestens 2.000.- pro Leiharbeitnehmer, mindestens jedoch 10.000.- liquide Mittel nachgewiesen werden). 10. Muster eines Leiharbeitsvertrages - bzw. eines Arbeitsvertrages mit Zusatzvereinbarung für Leiharbeitnehmer - gemäß 11 AÜG. 11. Muster eines Überlassungsvertrages gemäß 12 AÜG. Pełną listę dokumentów otrzymacie Państwo w Instytucie Zatrudnienia Transgranicznego, który przygotowuje dla polskich firm wnioski i załączniki o uzyskanie zezwolenia niemieckich władz oraz uwierzytelnia dokumenty sporządzone w języku polskim. Kontakt: Instytut Zatrudnienia Transgranicznego ul. Poznańska 21/48 PL - 00-685 Warszawa Tel.: + 48 22 621 85 16 Fax: + 48 22 621 98 21 www.izt.org.pl instytut@izt.org.pl Profesjonalną obsługę prawną, podatkową oraz księgową polskich agencji zatrudnienia na terenie Niemiec świadczy Kancelaria Brighton&Wood: Brighton & Wood ul. Poznańska 21/48 Tomasz Major Managing Partner Tel.: + 48 22 621 85 16 Mobile: + 48 510 126 903 Fax: + 48 22 621 98 21 Email: TMajor@BrightonWood.net www.brightonwood.net Tomasz Major Managing Partner, Dep. of Cross-Border Employment, Brighton & Wood, TMajor@BrightonWood.net. Autor ponad 100 publikacji książkowych i artykułów n/t transgranicznego zatrudnienia pracowników (www.ipp.org.pl/publikacje). Autor pierwszego komentarza do wspólnotowych przepisów o ubezpieczeniach społecznych pracowników delegowanych za granicę. Na co dzień wdraża nowoczesne formy transgranicznego zatrudnienia pracowników, w szczególności różne konstelacje transgranicznej pracy tymczasowej oraz nowe modele wysyłania pracowników w ramach świadczenia usług. Doradza czołowym polskim ekspor- terom usług i najbardziej prężnym agencjom pracy tymczasowej. Kancelaria Brighton&Wood obsługiwała w 2008 roku ponad 120 firm wysyłających pracowników za granicę. Tomasz Major zarządza grupą fachowców (księgowych, płacowców, prawników i konsultantów) w firmie outsourcingowej ATPO Global Employment Solutions (www.atpo.pl), która dostarcza technologię transferu pracowników za granicę. Prywatnie Tomasz Major jest globtroterem, sternikiem morskim i pilotem samolotowym. Wspiera projekty humanitarne i edukacyjne w krajach trzeciego świata, w szczególności w Azji Południowo-Wschodniej (www.major. tm.pl). 11

Delegowanie Izba Pracodawców Polskich DZIAŁA INFORMUJE UTRZYMUJE PROWADZI zrzesza polskich przedsiębiorców-eksporterów świadczących usługi na terenie Unii Europejskiej. Są wśród nich także agencje pracy tymczasowej użyczające polskich pracowników tymczasowych zagranicznym kontrahentom. Izba Pracodawców Polskich monitoruje rynek usług w UE oraz wspiera firmy świadczące transgraniczne usługi poprzez udzielanie informacji a także wpływanie na zapobieganie szkodliwym praktykom instytucji polskich i zagranicznych. Izba Pracodawców Polskich działa na terenie Polski oraz za granicą. W listopadzie 2003 roku Izba Pracodawców Polskich została członkiem Europejskiej Konfederacji Małych i Średnich Przedsiębiorstw (www.ceapme.org) w Brukseli, która zrzesza w swych szeregach 10% przedsiębiorstw z całej Unii Europejskiej. Izba Pracodawców Polskich informuje polskich przedsiębiorców o zasadach działalności eksportowej. W ramach seminariów i szkoleń firmy otrzymują konkretną wiedzę n/t zasad wysyłania pracowników za granicę. W 2009 roku z pomocy IPP skorzystało ponad 1000 firm! Izba Pracodawców Polskich utrzymuje kontakty z zagranicznymi instytucjami. O ich wynikach IPP regularnie informuje na stronach internetowych (www.ipp.org.pl) oraz na seminariach (http://www.ipp.org.pl/seminaria.php). Izba Pracodawców Polskich prowadzi lobbing w kraju i za granicą na rzecz polskich firm i całej branży eksportowej, oraz na rzecz Agencji Pracy Tymczasowej. W tym celu utrzymuje ścisłe kontakty z władzami polskimi, parlamentarzystami oraz z gremiami w kraju i za granicą, po to, by eksporterom usług móc dać nie tylko informacje z pierwszej ręki na temat obowiązujących zasad działalności ale poinformować także o pracach ustawodawczych. Izba Pracodawców Polskich przekazuje bezpłatnie swym członkom informacje n/t zleceń z zagranicy. Bogate kontakty utrzymywane przez IPP za granicą procentują dla członków konkretnymi zleceniami. Izba Pracodawców Polskich - Związek Pracodawców PL-00-666 Warszawa, ul. Noakowskiego 10 lok. 8A Tel. +48 22 621 85 16, Fax: + 48 22 621 98 21, www.ipp.org.pl email: ipp@ipp.org.pl, reprezentowana przez Dyrektora Generalnego IPP Annę Krasucką, Anna.Krasucka@ipp.org.pl Działająca w strukturze ATPO-Global Employment Solutions (www.globalemployment.eu) Kancelaria Brighton&Wood świadczy specjalistyczne usługi doradztwa prawnego, podatkowego, księgowości płac oraz usługi outsourcingowe dla firm zatrudniających w Polsce cudzoziemców oraz firm delegujących polskich pracowników do pracy za granicą. Jest to jedyna na rynku polskim niszowa kancelaria doradcza zajmująca się wyłącznie transgranicznym zatrudnieniem. W pierwszych procesach sądowych z ZUS Kancelaria Brighton&Wood uzyskała korzystne dla firm rozstrzygnięcia w zakresie wspólnotowych przepisów o ubezpieczeniach społecznych. Poprzez intensywną działalność lobbingową, edukacyjną oraz szkoleniową, kierujący warszawskim biurem Tomasz Major wielokrotnie doprowadzał do sprzyjających firmom zatrudniających cudzoziemców oraz delegującym Polaków za granicę zmian interpretacji urzędowych w kraju i za granicą. Alternatywne sposoby asystowania firmom w trakcie kontroli nieraz pokazały skuteczność działań powadzonych przez pracowników Kancelarii. Młodzi, wykwalifikowani współpracownicy, którzy jeszcze niedawno pełnili funkcje w urzędach kontrolujących (PIP, ZUS, administracja skarbowa) i którzy uwielbiają swoją pracę po drugiej stronie barykady, są rękojmią najlepszej znajomości procedur, zwyczajów i praktyki, ale i wiedzy na temat patologii urzędniczej. Każdy klient traktowany jest przez Brighton&Wood indywidualnie, ponieważ celem Kancelarii nie jest osiągnięcie jak najlepszego wyniku finansowego, ale prowadzenie ciekawych spraw, wygrywanie głośnych sporów, wpływanie na kreowanie rynku transgranicznego zatrudnienia. Stałymi klientami Brighton&Wood są firmy prowadzone przez ciekawych ludzi, spośród których wielu stało się naszymi dobrymi przyjaciółmi. Dla nich, w awaryjnych sytuacjach, pracownicy Brighton&Wood są do dyspozycji 24h na dobę i 7 dni w tygodniu. Z usług Kancelarii Brighton&Wood skorzystało w latach 2008-2009 ponad 120 firm wysyłających pracowników za granicę. Tomasz Major Managing Partner, Dep. of Cross-Border Employment Brighton & Wood, ul. Poznańska 21/48, PL - 00-685 Warszawa Tel.: + 48 22 621 85 16, Mobile: + 48 510 126 903, Fax: + 48 22 621 98 21 Email: TMajor@BrightonWood.net, www.brightonwood.net Brighton & Wood is a Member of ATPO - Global Employment Solutions (www.atpo.pl) - Law-Payroll-Bookkeeping-Risk Management EXPORT CENTER Profesjonalne Biuro Tłumaczeń Usługi: Wykonujemy profesjonalne tłumaczenia pisemne zwykłe i uwierzytelnione (przysięgłe) i ustne. Tłumaczymy korespondencję handlową, teksty urzędowe, prawne, listy prywatne, foldery i ulotki reklamowe, strony www, pocztę elektroniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, przewodniki turystyczne, tłumaczenia dokumentów samochodowych, resume prac dyplomowych, magisterskich, doktorskich. Jakość: Obecnie nasze biuro tłumaczeń dysponuje silnym zespołem wysoko wykwalifikowanych tłumaczy, którzy wykonują tłumaczenia na ponad 55 języków. Tłumaczenia pisemne wykonują tylko wykwalifikowani tłumacze posiadający niezbędną wiedzę translatoryczną. Wysoka jakość wykonywanych usług jest jednym z podstawowych zasad pracy naszego biura, których rygorystycznie przestrzegamy. Tłumaczymy wszelkie formaty dokumentów, np.:.doc,.rtf,.pdf,.jpg,.psd,.gif itd. Poufność: Biuro tłumaczeń EXPORT CENTER przykłada ogromną rolę do zachowania poufności informacji przekazywanej przez zleceniodawców zarówno w przekładach pisemnych, jak i ustnych. Rozumiemy, jaką wartość niesie ze sobą informacja, dlatego gwarantujemy Państwu zachowanie Państwa informacji w bezpieczny sposób i przestrzeganie poufności przekazywanych nam informacji do tłumaczenia. Dziedziny tłumaczonych tekstów: architektura bankowość budownictwo ekonomia fotografia humanistyka informatyka literatura piękna medycyna nauka ochrona środowiska polityka prawo public relations rolnictwo technika telekomunikacja turystyka Na życzenie Klienta wykonujemy również: Tłumaczenia z dodatkową korektą native-speaker a Bezpośrednie tłumaczenie z języka obcego na język obcy (z pominięciem pośrednictwa języka polskiego), w szczególności dotyczy to par języków: o angielski rosyjski o angielski ukraiński o niemiecki rosyjski o niemiecki ukraiński o francuski rosyjski o francuski ukraiński Tłumaczenia całych serwisów www Korekty językowe posiadanych przez Klienta tekstów w języku obcym Anna Krasucka EXPORT CENTER, ul. Grzybowska 5 lok. 1204, 00-132 Warszawa Tel. + 48 22 621 85 16, Mobile: + 48 507 200 477, Fax. + 48 22 621 98 21 www.exportcenter.pl, e-mail: akrasucka@exportcenter.pl 12