Seminarium Produkty Lokalne - Szanse i Wyzwania 9 września 2011 r. Minikowo Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Prezentacja opracowana przez Forum Aktywizacji Obszarów Wiejskich Prezentacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
DOSTAWY BEZPOŚREDNIE ŚRODKÓW SPOśYWCZYCH ORAZ SPRZEDAś BEZPOŚREDNIA PRODUKTÓW POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO Marek Szczygielski Minikowo, wrzesień 2011
Kto moŝe realizować dostawy bezpośrednie środków spoŝywczych lub sprzedaŝ bezpośrednią produktów pochodzenia zwierzęcego? W myśl przepisów: - dostawy bezpośrednie (dotyczą produktów pochodzenia roślinnego) mogą realizować producenci rolni oraz zbieracze runa leśnego - sprzedaŝ bezpośrednią produktów pochodzenia zwierzęcego prowadzić mogą producenci rolni, właściciele pasiek, zbieracze ślimaków, rybacy oraz myśliwi
DOSTAWY BEZPOŚREDNIE ŚRODKÓW SPOśYWCZYCH
Istota dostaw bezpośrednich Dostawy bezpośrednie mogą obejmować produkty produkcji pierwotnej pochodzenia roślinnego (zboŝa, owoce, warzywa, grzyby i zioła uprawne), pochodzące wyłącznie z własnych upraw, niestanowiących działów specjalnych produkcji rolnej, oraz osobiście zbierane zioła i runo leśne Dostawy bezpośrednie obejmują równieŝ środki spoŝywcze w postaci suszonej lub kiszonej, pod warunkiem Ŝe pochodzą z wyŝej wymienionych surowców Dostawy bezpośrednie realizowane mogą być osobiście przez producenta produkcji pierwotnej lub zbieracza runa leśnego, dostarczającego małe ilości środka spoŝywczego konsumentowi finalnemu lub do handlu detalicznego zaopatrującego konsumentów finalnych
Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spoŝywczych (Dziennik Ustaw z dnia 27 czerwca 2007 r. nr 112, poz. 774)
Co reguluje rozporządzenie? Określa wielkość obrotów w ramach dostaw bezpośrednich - nie mogą one przekraczać wielkości plonów poszczególnych surowców uzyskiwanych rocznie w gospodarstwie realizującego dostawy bezpośrednie, lub ilości osobiście zbieranych ziół i runa leśnego Teren, na którym moŝe być prowadzona działalność - teren województwa, na którym prowadzona jest produkcja pierwotna, oraz województwa przyległe Określa wymagania higieniczne i obowiązki dotyczące prowadzenia dokumentacji Określa wymagania higieniczne dotyczące urządzeń, sprzętu, wyposaŝenia i narzędzi mogących mieć bezpośredni kontakt z Ŝywnością
Obowiązki Istnieje wymóg udostępniania organowi urzędowej kontroli Ŝywności lub zakładowi detalicznemu, do którego realizowane są dostawy, na ich Ŝądanie, pisemnych oświadczeń o stosowanych środkach ochrony roślin, występowaniu szkodników lub chorób, które mogą zagrozić bezpieczeństwu produktów pochodzenia roślinnego (producent rolny musi prowadzić taką ewidencję zgodnie z zasadami wzajemnej zgodności), oraz innych informacji istotnych ze względu na zdrowie człowieka.
MoŜliwości odstępstw od wymagań higienicznych przy produkcji Ŝywności tradycyjnej pochodzenia niezwierzęcego Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18 lutego 2009 r. Rozporządzenie dopuszcza ogólne odstępstwa od wymagań higienicznych w zakresie, jaki jest niezbędny dla umoŝliwienia stosowania tradycyjnych metod produkcji, o ile są one opisane: - we wniosku o wpis na Listę Produktów Tradycyjnych, lub - we wniosku o rejestrację produktu jako ChNP,ChOG lub GTS Odstępstwa nie mogą mieć negatywnego wpływu na bezpieczeństwo produkowanej Ŝywności, a w szczególności nie mogą przyczyniać się do jej zanieczyszczenia
SPRZEDAś BEZPOŚREDNIA PRODUKTÓW POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO
Istota sprzedaŝy bezpośredniej Produktami przeznaczonymi do sprzedaŝy bezpośredniej mogą być wyłącznie produkty wytworzone przez rolnika w prowadzonym przez niego gospodarstwie. Działalność taka dotyczy jedynie produktów pozyskanych w gospodarstwie rolnym producenta, właściciela pasieki, właściciela stawów rybnych i sprzedawanych bezpośrednio przez niego osobiście w samym gospodarstwie, na targowiskach, w halach targowych bądź do zakładów prowadzących handel detaliczny sprzedających konsumentom końcowym.
Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaŝy bezpośredniej (Dz. U. z 2007 r. Nr 5, poz. 38)
Co reguluje rozporządzenie? Wymagania weterynaryjne, jakie powinny być spełnione przy produkcji i przez produkty pochodzenia zwierzęcego przeznaczone do sprzedaŝy bezpośredniej, Wielkość, zakres i obszar produkcji ww. produktów, Wymagania weterynaryjne dla miejsc prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej.
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla drobiu a) Ubój w gospodarstwie rolnym producenta, którego roczna produkcja nie przekracza 2500 sztuk (indyki, gęsi) albo 10000 sztuk (inny gatunek drobiu), b) SprzedaŜ tuszek drobiowych - Konsumentowi końcowemu w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej (w tym na terenie gospodarstw rolnych), - Konsumentowi końcowemu na targowiskach, - Do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego.
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla zajęczaków a) Ubój w gospodarstwie rolnym zgodnie z przepisami o ochronie zwierząt oraz o ochronie Ŝycia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, b) SprzedaŜ tuszek zajęczaków: - Konsumentowi końcowemu w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej (w tym na terenie gospodarstw rolnych), - Konsumentowi końcowemu na targowiskach, - Do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego.
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla zwierząt łownych sprzedaŝ a) Tusz grubej zwierzyny łownej nieoskórowanej lub b) Tuszek drobnej zwierzyny łownej po odstrzale wykonanym zgodnie z prawem łowieckim, konsumentowi końcowemu w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej lub do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego.
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla produktów rybołówstwa a) SprzedaŜ przez uprawnionego do rybactwa Ŝywych lub schłodzonych produktów rybołówstwa, nie poddanych czynnościom naruszającym ich pierwotną budowę anatomiczną, konsumentowi końcowemu ze statków (z wyłączeniem zamraŝalni i przetwórni), w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej (w tym na terenie gospodarstw rybackich, na targowiskach, do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego. b) uśmiercanie, wykrwawianie, odgławianie, usuwanie płetw i patroszenie produktów rybołówstwa, oraz sprzedaŝ produktów poddanych tym czynnościom konsumentowi końcowemu ze statków (z wyłączeniem zamraŝalni i przetwórni), w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej (w tym na terenie gospodarstw rybackich, na targowiskach, do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego.
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla Ŝywych ślimaków lądowych z gatunku Helix pomatia L, Helix aspersa Muller, Helix lucorum oraz gatunków z rodziny Achatinidae sprzedaŝ: - Konsumentowi końcowemu w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej (w tym na terenie gospodarstw rolnych), - Konsumentowi końcowemu na targowiskach, - Do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego.
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla mleka surowego lub surowej śmietany, pozyskanych w gospodarstwie rolnym producenta sprzedaŝ: - Konsumentowi końcowemu w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej (w tym na terenie gospodarstw rolnych), - Konsumentowi końcowemu na targowiskach, - Do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego - Nowa forma sprzedaŝy - Mlekomat?
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla jaj konsumpcyjnych sprzedaŝ: - Konsumentowi końcowemu na targowiskach lub - Do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego ale nie w gospodarstwie!
Co dopuszcza się w ramach sprzedaŝy bezpośredniej? (zgodnie z 2. 1 rozporządzenia) Dla produktów pszczelich nieprzetworzonych (miód, pyłek pszczeli, pierzga, mleczko pszczele) pozyskanych z pasiek będących w posiadaniu producenta sprzedaŝ: - Konsumentowi końcowemu w miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej (w tym na terenie gospodarstw rolnych), - Konsumentowi końcowemu na targowiskach, - Do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta końcowego (jeŝeli zostały opakowane w opakowania jednostkowe).
Zakres terytorialny sprzedaŝy bezpośredniej SprzedaŜ bezpośrednia moŝe być prowadzona na obszarze województwa, na obszarze którego jest prowadzona produkcja, lub na obszarze sąsiadujących z nim województw. W przypadku zamiaru prowadzenia sprzedaŝy na obszarze powiatu innego niŝ powiat, na obszarze którego prowadzona jest produkcja, naleŝy poinformować powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce prowadzenia sprzedaŝy w terminie 7 dni przed dniem rozpoczęcia sprzedaŝy.
Wielkość produkcji Do 50 sztuk tygodniowo dla tuszek indyków lub gęsi Do 200 szt. tygodniowo - dla tuszek innych gatunków Do 100 szt. tygodniowo dla tuszek zajęczaków Do 1000 litrów tygodniowo dla mleka surowego Do 500 litrów tygodniowo dla surowej śmietany Od 350 do 2450 szt. tygodniowo dla jaj konsumpcyjnych
Temperatura przechowywaniu i transportu Nie moŝe być wyŝsza niŝ: 4 st. C dla tuszek drobiowych, zajęczaków i drobnej zwierzyny łownej niewypatroszonej, 3 st. C dla narządów wewnętrznych grubej zwierzyny łownej nieoskórowanej, 7 st. C dla tusz grubej zwierzyny łownej nieoskórowanej, 6 st. C dla mleka surowego i surowej śmietany, 2 st. C dla produktów rybołówstwa, z wyłączeniem Ŝywych produktów rybołówstwa.
Pomieszczenia przeznaczone do produkcji Powinny być skonstruowane w sposób zapewniający przestrzeganie zasad higieny, Powinny być wyposaŝone w: - Odpowiedni sprzęt i urządzenia zapewniające ochronę przed gromadzeniem się zanieczyszczeń, - Wentylację, - Naturalne lub sztuczne oświetlenie nie powodujące zmiany barw produktów, - BieŜącą zimną i ciepłą wodę Powinny być zabezpieczone przed dostępem zwierząt (owadów, ptaków, gryzoni), Mieć ściany, posadzki, sufity, drzwi i okna w dobrym stanie technicznym oraz łatwe do czyszczenia i dezynfekcji; okna i drzwi szczelne.
W miejscach prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej zapewnia się: Wyodrębnione miejsce na sprzęt i środki do czyszczenia i dezynfekcji, Co najmniej 1 umywalkę z ciepłą i zimną wodą, zaopatrzoną w środki do mycia rąk i ich suszenia, Toaletę spłukiwaną wodą z drzwiami nie otwieranymi bezpośrednio do pomieszczenia, w którym znajdują się produkty, wyposaŝoną w wentylację, lub Toaletę spłukiwaną wodą, zlokalizowaną w pobliŝu miejsca produkcji lub miejsca prowadzenia sprzedaŝy bezpośredniej, wyposaŝoną w wentylację.
Osoby mające kontakt z produktami pochodzenia zwierzęcego przy wykonywaniu czynności związanych ze sprzedaŝą bezpośrednią powinny: Przestrzegać zasad higieny w procesie produkcji i sprzedaŝy, Posiadać orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy wymagającej kontaktu z Ŝywnością,, UŜywać czystej, w jasnym kolorze, odzieŝy roboczej, nakrycia głowy zasłaniającego włosy oraz obuwia roboczego, Myć ręce przed kaŝdym przystąpieniem do pracy lub po ich zabrudzeniu.