Zespół Szkół w Karpaczu Szkoła Podstawowa w Karpaczu Przedmiotowy System Oceniania z matematyki dla klasy IV i V szkoły podstawowej (wg programu Matematyka wokół nas ) Opracowała: Lucyna Krawiec
Jest to materiał, z którym nauczyciel przedmiotu powinien zapoznać na początku roku szkolnego uczniów w klasie oraz rodziców, aby byli świadomi tego, jak będzie wyglądać współpraca nauczyciela z klasą, jakie umiejętności będą u uczniów kształtowane, a także jak i za co uczniowie będą oceniani. I. Ogólne zasady oceniania uczniów 1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanego w szkole programu nauczania z matematyki uwzględniającego tę podstawę. 2. Nauczyciel: informuje ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych oraz o postępach w tym zakresie; udziela uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; motywuje ucznia do dalszych postępów w nauce, dostarcza rodzicom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia. 3. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. II. Kontrakt między nauczycielem i uczniem 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Prace klasowe, sprawdziany, kartkówki, odpowiedzi ustne i prace domowe są obowiązkowe. 3. Prace klasowe i sprawdziany są zapowiadane, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy. 4. Krótkie sprawdziany wiedzy (kartkówki) nie muszą być zapowiadane. 5. Uczeń nieobecny na pracy klasowej musi ją napisać w terminie uzgodnionym z nauczycielem. 6. Każdą pracę klasową, napisaną na ocenę niedostateczną należy poprawić. Poprawa jest dobrowolna i odbywa się w terminie ustalonym z nauczycielem. 7. Uczeń ma prawo do trzykrotnego w ciągu semestru zgłoszenia nieprzygotowania się do lekcji. Przez nieprzygotowanie się do lekcji rozumiemy: brak pracy domowej, niegotowość do odpowiedzi. 8. Po wykorzystaniu limitu określonego powyżej, uczeń otrzymuje za każde nieprzygotowanie ocenę niedostateczną. 9. Aktywność na lekcji nagradzana jest plusami. Za 5 zgromadzonych plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. Przez aktywność na lekcji rozumiemy: częste zgłaszanie się na lekcji i udzielanie poprawnych odpowiedzi, rozwiązywanie zadań dodatkowych w czasie lekcji, aktywną pracę w grupach. 10. Za kartkówki, odpowiedzi ustne i prace domowe nie przewiduje się oceny celującej. 11. Przy ocenianiu, nauczyciel uwzględnia możliwości intelektualne ucznia. 2
III. Narzędzia, czas pomiaru i obserwacji osiągnięć uczniów Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą następujących narzędzi: 1. prace klasowe - prace pisemne, trwające jedną godz. lekcyjną, sprawdzające opanowanie określonego działu programowego, zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej; 2. testy - prace pisemne złożone z zadań jednokrotnego wyboru, krótkiej odpowiedzi, zadań z luką, zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem; 3. sprawdziany - prace pisemne obejmujące treści z 2 3 zagadnień programowych trwające 15 20 minut, zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem; 4. kartkówki - prace pisemne obejmujące treści maksymalnie z trzech ostatnich lekcji lub prac domowych, sprawdzające opanowanie jednej lub kilku umiejętności, trwające 5 10 minut, nie są zapowiadane; 5. odpowiedzi ustne - rozmowa z uczniem w celu poznania jego toku myślenia, umiejętności analizowania treści i wysnuwania wniosków oraz rozwiązywanie zadań przy tablicy; 6. prace domowe - ćwiczenia do wykonania w domu w celu przećwiczenia poznanych w szkole umiejętności. 7. prowadzenie zeszytu przedmiotowego i zeszytów ćwiczeń, 8. obserwacja ucznia: a) przygotowanie do lekcji, b) aktywność na lekcji, c) praca w grupie. 9. inne formy aktywności np. rozwiązywanie zadań dodatkowych, udział w konkursach matematycznych, wykonywanie pomocy dydaktycznych. Liczba i częstotliwość pomiarów jest zależna od realizowanego programu nauczania oraz liczby godzin w danej klasie. IV. Ocenianie i klasyfikowanie uczniów 1. Wszystkie formy aktywności ucznia oceniane są w skali stopniowej. 2. Punkty uzyskane z prac klasowych przeliczane są na stopnie wg następującej skali: 90% 100% bardzo dobry 75% 89% dobry 50% 74% dostateczny 31% 49% dopuszczający 0% 30% niedostateczny Celujący w przypadku wykazania się wiedzą wykraczającą ponad program (dodatkowe zadanie). Z zastrzeżeniem: Jeżeli autor pracy klasowej lub sprawdzianu przewidział inną skalę ocen dopuszcza się ocenianie według jego punktacji. 3. Ocenione i omówione kartkówki uczniowie wklejają do zeszytu przedmiotowego. 4. Ocena z prac klasowych uzasadniana jest w formie pisemnej przedstawiającej osiągnięcia, trudności ucznia oraz kierunek dalszej pracy. 5. Uczeń otrzymuje prace klasową do wglądu na lekcji, następnie jest ona przechowywana przez nauczyciela do końca roku szkolnego. 6. Prace klasowe udostępniane są rodzicom do wglądu na zebraniach rodziców, w czasie dni otwartych lub podczas indywidualnych spotkań z nauczycielem. 7. Ocenę roczną wystawia się na podstawie uzyskanych ocen w ciągu całego roku. 8. Wszystkie sprawy sporne, nie ujęte w PSO, rozstrzygane będą zgodnie z WZO oraz rozporządzeniami MEN. 3
V. Kryteria ocen z matematyki w klasie IV. Uczeń: na ocenę dopuszczającą: o dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100 z przekroczeniem progu dziesiętnego, o zna kolejność wykonywania działań, gdy nie występują nawiasy, o odczytuje współrzędne punktu na osi liczbowej oraz zaznacza liczby na osi, o rozumie istotę systemu pozycyjnego, o stosuje cyfry rzymskie do oznaczania wieków, o stosuje algorytmy działań pisemnych, o mnoży liczby z zerami na końcu, o oblicza różnicę danych liczb, o wskazuje dzielnik danej liczby, o zaznacza wielokrotności liczb naturalnych na osi liczbowej, o zna podstawowe figury geometryczne, o zna rodzaje kątów, o mierzy kąty, o zna pojęcie prostokąta, o kreśli okrąg o danym promieniu, o kreśli przekątne kwadratu i prostokąta, o zna pojęcie ułamka jako części całości, o porównuje ułamki zwykłe o równych mianownikach, o dodaje i odejmuje ułamki zwykłe o jednakowych mianownikach, o zapisuje ułamek dziesiętny bez kreski ułamkowej, o zapisuje ułamek dziesiętny w postaci ułamka zwykłego, o dodaje i odejmuje ułamki dziesiętne, o rozumie pojęcie miary pola jako liczby kwadratów jednostkowych, o oblicza pole kwadratu, o zna pojęcie prostopadłościanu. na ocenę dostateczną: o wykonuje dzielenie z resztą, o oblicza czynnik, gdy dany jest drugi czynnik i iloczyn, o zapisuje cyframi i słowami liczby w systemie dziesiętnym, o stosuje cyfry rzymskie do oznaczenia dat, o powiększa liczbę o liczbę naturalną, o oblicza liczbę kilka razy mniejszą od danej liczby, o wskazuje wspólne wielokrotności liczb naturalnych, o stosuje cechy podzielności, o mierzy długość łamanej, o kreśli proste prostopadłe i równoległe na papierze gładkim, o oblicza obwód prostokąta, o porównuje ułamki zwykłe o równych licznikach, o skraca i rozszerza ułamki zwykłe, o odczytuje współrzędne ułamka zaznaczonego na osi liczbowej oraz zaznacza dany ułamek na osi liczbowej, o dodaje i odejmuje liczby mieszane o jednakowych mianownikach, 4
o oblicza składnik, gdy dana jest suma i drugi składnik, o odczytuje oraz przedstawić ułamek dziesiętny na osi liczbowej, o stosuje ułamki dziesiętne do zmiany wyrażeń dwumianowych na jednomianowe, o dodaje i odejmuje ułamki dziesiętne sposobem pisemnym, o buduje figury z kwadratów jednostkowych, o oblicza pole prostokąta, o kreśli siatkę sześcianu, o oblicza pole powierzchni sześcianu. na ocenę dobrą: o zapisuje i oblicza odpowiednią potęgę, o oblicza kwadrat danej liczby, o tworzy wyrażenie arytmetyczne na podstawie treści zadania i oblicza jego wartość, o odczytuje liczby zapisane w systemie rzymskim, o zapisuje najmniejszą liczbę czterocyfrową i wykonuje dzielenie z resztą, o znajduje brakującą cyfrę w liczbie, tak aby była podzielna przez daną liczbę, o kreśli poszczególne rodzaje kątów, o oblicza rzeczywistą długość odcinka na podstawie podanej skali, o zamienia liczbę mieszaną na ułamek niewłaściwy, o odejmuje ułamek od całości, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania ułamków zwykłych, o porównuje ułamki dziesiętne, o dostrzega w ułamkach dziesiętnych zera nieistotne, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania ułamków dziesiętnych, o rozwiązuje zadania tekstowe na porównywanie różnicowe, o oblicza bok kwadratu, gdy dane jest jego pole, o oblicza pole powierzchni prostopadłościanu. na ocenę bardzo dobrą: o oblicza wartość wielodziałaniowego wyrażenia arytmetycznego, o porównuje liczby zapisane w systemie rzymskim, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem działań łącznych, o stosuje cechy podzielności przy szukaniu liczb spełniających dany warunek, o kreśli czworokąt o danych kątach, o oblicza długość boku prostokąta przy danym obwodzie i długości drugiego boku, o opisuje części figury lub zbioru skończonego za pomocą ułamka, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych, o zamienia ułamki zwykłe i liczby mieszane na ułamki dziesiętne poprzez rozszerzanie, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków dziesiętnych, o oblicza pole figury złożonej z kilku prostokątów, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem pól powierzchni prostopadłościanów. na ocenę celującą: uczeń zna wszystkie dotychczasowe zagadnienia, a ponadto jest bardzo aktywny na lekcjach, wykonuje dodatkowe zadania, rozwija się samodzielnie, a jego wiedza wykracza poza ramy programu klasy czwartej oraz osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach matematycznych. 5
VI. Kryteria ocen z matematyki w klasie V. Uczeń: na ocenę dopuszczającą: o porównuje liczby naturalne, o dodaje, odejmuje, mnoży i dzieli liczby naturalne sposobem pisemnym, o rozumie pojęcie ułamka jako wyniku podziału całości na równe części, o dodaje ułamki zwykłe o tych samych mianownikach, o porównuje ułamki zwykłe o równych mianownikach, o zna algorytm mnożenia ułamka przez liczbę naturalną, o mnoży ułamek zwykły przez ułamek zwykły, o podaje liczbę odwrotną do danej, o zna pojęcia równoległoboku i rombu, o określa rodzaj narysowanego trójkąta, o zna sumy miar kątów wewnętrznych trójkąta, o porównuje ułamki dziesiętne, o mnoży i dzieli ułamek dziesiętny przez 10, o zna algorytm dodawania i mnożenia ułamków dziesiętnych, o rozumie pojęcie pola jako liczby figur jednostkowych, o oblicza pole kwadratu, o oblicza pole prostokąta, o zna pojęcie liczb przeciwnych, o oblicza sumy liczb ujemnych, o zaznacza liczby całkowite ujemne na osi liczbowej oraz odczytuje współrzędne zaznaczonej liczby, o wskazuje graniastosłup prosty spośród figur przestrzennych, o wskazuje krawędzie prostopadłe i równoległe graniastosłupa. na ocenę dostateczną: o odczytuje współrzędne punktu zaznaczonego na osi liczbowej oraz zaznacza dany punkt na osi, o określa podzielność danej liczby przez: 2, 3, 4, 5, 9, 10, 25, 100, o przedstawia liczbę mieszaną na osi liczbowej oraz odczytuje współrzędną liczby zaznaczonej na osi, o wyłącza całość z ułamka niewłaściwego, o powiększa lub pomniejsza ułamek zwykły n razy, o dzieli liczbę mieszaną przez ułamek zwykły, o oblicza obwód trapezu, o rysuje równoległobok, mając dane dwa narysowane boki, o odejmuje i dzieli ułamki dziesiętne sposobem pisemnym, o zamienia ułamek zwykły na dziesiętny poprzez rozszerzanie, o stosuje ułamek dziesiętny do zamiany wyrażeń dwumianowanych na jednomianowane, o rysuje wysokości trójkąta, o zamienia jednostki pola, o porównuje liczby całkowite ujemne, o oblicza sumy liczb o różnych znakach, o rysuje siatki graniastosłupa, o oblicza objętość prostopadłościanu. 6
na ocenę dobrą: o pomniejsza liczby naturalne n razy, o znajduje NWD liczb naturalnych, o uzupełnia brakujący licznik lub mianownik w równościach ułamków zwykłych, o uzupełnia brakującą liczbę w odejmowaniu ułamków o różnych mianownikach, aby otrzymać ustalony wynik, o uzupełnia brakującą liczbę w mnożeniu ułamków zwykłych, aby otrzymać ustalony wynik, o wykonuje działania łączne na ułamkach zwykłych, o określa miary kąta przyległego, wierzchołkowego, odpowiadającego, naprzemianległego na podstawie danych kątów na rysunku, o oblicza długość podstawy trójkąta równoramiennego, znając długość obwodu i ramienia, o rozwiązuje zadania z zastosowaniem porównywania ilorazowego, o wykonuje działania na liczbach wymiernych dodatnich, o oblicza długości wysokości (podstawy) równoległoboku, gdy znane jest jego pole i długość podstawy (wysokości), o oblicza pole narysowanego trapezu, o pomniejsza liczby całkowite, o uzupełnia brakujące składniki sumy, aby uzyskać ustalony wynik, o zamienia jednostki objętości, o oblicza pole powierzchni graniastosłupa prostego o podanej siatce. na ocenę bardzo dobrą: o rozwiązuje zadania tekstowe dotyczące porównań różnicowych, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem dodawania i odejmowania ułamków zwykłych oraz porównywania ułamków, o rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem obliczania ułamka z liczby, o rysuje czworokąt spełniający podane warunki, o rozwiązuje zadania tekstowe związane z działaniami na ułamkach zwykłych i dziesiętnych, o rozwiązuje zadania związane z obniżką lub podwyżką, o oblicza długość przekątnej rombu, znając jego pole i długość drugiej przekątnej, o rozwiązuje zadania związane z dodawaniem i odejmowaniem liczb całkowitych, o oblicza objętość graniastosłupa prostego o podanej siatce. na ocenę celującą: uczeń zna wszystkie dotychczasowe zagadnienia, a ponadto jest bardzo aktywny na lekcjach, wykonuje dodatkowe zadania, rozwija się samodzielnie, a jego wiedza wykracza poza ramy programu klasy piątej oraz osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach matematycznych. 7