KONFERENCJA ADAPTACYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW OPTYMALIZACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ w ramach projektu: DOBRE KADRY SZANSĄ NA INNOWACJE LUBLIN, 18.02.2015 R. AUTORZY: IWONA WOLIŃSKA MAGDALENA BRYGOŁA Człowiek najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
OPTYMALIZACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W WYMIARZE PRAWNYM r. pr. Iwona Wolińska apl. radc. Magdalena Brygoła
Największe zagrożenie dla przedsiębiorców ze strony systemu prawnego to UMOWY
Na co zwracać uwagę przy konstruowaniu umów? 1) prawidłowe oznaczenie stron - reprezentacja
2) zabezpieczenie wykonania umowy
Cel zabezpieczenia: zabezpieczenie interesu wierzyciela eliminacja ryzyka związanego z ewentualnym pomniejszeniem majątku dłużnika po podpisaniu umowy zagwarantowanie wykonania umowy
Sposoby zabezpieczania umów: OSOBISTE weksel własny in blanco poręczenie gwarancja bankowa i ubezpieczeniowa przelew wierzytelności dobrowolne poddanie się egzekucji przez dłużnika zastaw RZECZOWE przewłaszczenie na zabezpieczenie kaucja hipoteka
Kryteria brane pod uwagę przy wyborze formy zabezpieczenia: 1) Rodzaj i wysokość wierzytelności 2) Termin spłaty długu określony w umowie 3) Status prawny dłużnika 4) Sytuacja finansowa, gospodarcza i majątkowa dłużnika 5) Typowe oraz indywidualne ryzyko wierzyciela 6) Cechy danego zabezpieczenia (sposób ustanowienia, przesłanki i zakres odpowiedzialności ) 7) Przewidywany nakład pracy wierzyciela 8) Koszt zabezpieczenia dla dłużnika 9) Realna możliwość zaspokojenia wierzyciela w możliwie najkrótszym czasie
Weksel własny art. 101 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U.1936.37.282 ze zm.) Weksel własny zawiera: - nazwę weksel w tekście dokumentu, w jakim go wystawiono - przyrzeczenia bezwarunkowe zapłacenia określonej sumy pieniężnej - oznaczenie terminu płatności - oznaczenie miejsca płatności - nazwisko osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana - data i miejsce wystawienia weksla - podpis wystawcy weksla
Weksel in blanco Dokument niezawierający wszystkich koniecznych cech weksla, na którym wystawca złożył podpis w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego, pozostawiając odbiorcy uzupełnienia brakujących składników treści, który po wypełnieniu może stać się wekslem zupełnym. Podpis musi być własnoręczny, chociaż pozostała treść weksla może być napisana inną techniką. Podpis osoby prawnej winien składać się z pieczęci formowej oraz podpisu lub podpisów osób reprezentujących tę osobę.
Poręczenie art. 876 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 ze zm.) 1. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. 2. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.
Gwarancja BANKOWA art. 80-84 oraz 86a i 87 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe (Dz.U.1992.72.359 ze zm.) Jednostronne zobowiązanie banku (gwaranta), że po spełnieniu przez podmiot uprawniony (beneficjenta gwarancji) określonych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone określonymi w tym zabezpieczeniu dokumentami, jakie beneficjent załączy do sporządzonego we wskazanej formie żądania zapłaty, bank ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz beneficjenta gwarancji bezpośrednio albo za pośrednictwem innego banku. UBEZPIECZENIOWA art. 3 ust. 3 pkt1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U.2013.950 ze zm.) Zobowiązanie zakładu ubezpieczeń do zapłaty określonej w gwarancji kwoty, w przypadku gdy kredytobiorca nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań wobec banku. Ubezpieczyciel (gwarant) odpowiada wobec banku do wysokości określonej w gwarancji kwoty
Dobrowolne poddanie się egzekucji art. 777 1 pkt 4-5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.2014.101 ze zm.) Akt notarialny, w którym: - dłużnik złoży odpowiednie oświadczenie o poddaniu się egzekucji - określony zostanie obowiązek dłużnika dotyczący zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej, albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt ten określa warunki, które upoważniają wierzyciela do prowadzenia egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, czy obowiązek wydania rzeczy - W razie uchylenia się dłużnika od zapłaty akt ten zastępuje wyrok sądowy i po nadaniu mu klauzuli wykonalności, bez długotrwałego postępowania sądowego umożliwia skierowanie sprawy bezpośrednio do komornika
Przelew wierzytelności na zabezpieczenie (cesja) art. 509 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 ze zm.) 1. Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. 2. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenia o zaległe odsetki.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie Umowa o przeniesienie na wierzyciela własności określonej rzeczy przez dłużnika z zastrzeżeniem, że w przypadku, gdy dług zostanie terminowo spłacony, względnie po rozwiązaniu umowy o współpracy, przeniesienie własności traci moc i dłużnik staje się z powrotem właścicielem rzeczy. Do czasu spłaty długu wierzyciel jest właścicielem przewłaszczonej rzeczy, a dłużnik dopóki nie spłaci długu nie może odzyskać rzeczy, można jednak pozostawić rzecz w posiadaniu dłużnika.
Zastaw art. 306 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 ze zm.) 1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy. Istnieje zastaw zwykły i zastaw rejestrowy
Hipoteka Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U.2013.707 ze zm.) Ustanawiana na nieruchomościach, na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu, użytkowaniu wieczystym dłużnika, jest to ograniczone prawo rzeczowe. Wierzyciel może domagać się zaspokojenia poprzez egzekucję z przedmiotu hipoteki. Hipoteka obciąża nieruchomość bez względu na to, kto jest jej właścicielem. Wierzyciel może domagać się zaspokojenia od każdoczesnego właściciela nieruchomości z pierwszeństwem przed pozostałymi wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Do powstania hipoteki konieczne jest: - zawarcie umowy hipoteki - forma aktu notarialnego dla oświadczenia właściciela - Wpisanie hipoteki do księgi wieczystej
Kaucja Suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. Wpłacania na określony rachunek lub w gotówce i zwracana wraz z odsetkami. Nie jest zaliczana na poczet ceny i podlega zwrotowi po zrealizowaniu warunków umowy
Kary umowne art. 483 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 ze zm.) 1. Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. 2. Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej.
Odstąpienie UMOWNE art. 395 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 ze zm.) 1. Można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenia złożone drugiej stronie. 2. W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą. To, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. USTAWOWE art. 491 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 ze zm.) 1. Jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływy wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Praktyczne wskazówki konstruowania umów: precyzyjnie formułować postanowienia opóźnienie zwłoka zastrzegać kary umowne w wysokości adekwatnej do wynagrodzenia wynikającego z umowy (możliwe miarkowanie kar umownych przez sąd) sporządzić spis załączników do umowy do każdego obowiązku dopasować sankcję za jego niewykonanie zastrzec prawo do odszkodowania uzupełniającego na zasadach ogólnych warto pamiętać o dodatkowych klauzulach umownych, np. dotyczących praw autorskich, klauzuli mediacyjnej, klauzuli salwatoryjnej, klauzuli poufności, o oświadczeniach stron
Dziękujemy za uwagę