Polski Rynek Paliw Płynnych 2004
Międzynarodowy rynek ropy naftowej Polskie rafinerie zaopatrują się w ropę Ural z rurociągu biegnącego z Rosji. Cena, jaką rafinerie płacą za ropę nie jest ujawniana. Natomiast jest ona ściśle związana z ceną ropy na rynkach światowych. Coraz więcej analityków twierdzi, że wysoki pułap cen ropy determinowany jest odczuwalnym wyczerpywaniem złóż. Jednak dziś należy sądzić, że jest to wynik popytu a nie podaży. Szybko rozwijająca się gospodarka Chin wykazuje nieograniczony popyt na ropę. Popyt ten jest też ściśle związany z sezonem grzewczym w USA i innych krajach.
W roku 2004 cena ropy była najwyższa od roku 1981 (wojna Iraku z Iranem). Na wykresie przedstawione są średnioroczne ceny ropy Brent notowane na międzynarodowym rynku w Londynie (źródło: IEA, Oil Market Reports). Wzrost cen w tych notowaniach w przekroju ubiegłego roku wyniósł ponad 30%. Jeszcze wyższe ceny notowano na nowojorskiej giełdzie NYNEX, gdzie średnioroczna cena ropy doszła do 41,5 USD/bar., a średnia cena dla I kwartału 2005 przekroczyła 50 USD/bar., bywały dni kiedy cena baryłki przekraczała nawet 57 USD.
Śrdnioroczne ceny ropy naftowej Brent 40 35 30 25 20 15 10 5 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 $US/bar. 20 19,32 16,97 15,82 17,02 20,67 19,09 12,72 17,97 28,5 24,44 25,02 28,83 38,17
Średniomiesięczne ceny ropy naftowej w 2004 r. 55 50 45 40 35 30 25 20 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII $US/bar. 31,23 30,83 33,79 33,25 37,6 35,04 38,32 43,04 43,25 49,54 42,64 39,53
Krajowe wydobycie ropy Ubiegłoroczne wydobycie z polskich złóż było rekordowo wysokie, o 16% wyższe niż w 2003. Wydobyty surowiec stanowił ok. 5% ropy niezbędnej rafineriom do przerobu. Przerób ropy w rafineriach Wszystkie rafinerie przerobiły 18,1 mln ton ropy wobec 17,4 mln ton w roku 2003 (wzrost o 3,9%).
Produkcja paliw Krajowa produkcja paliw wzrosła w roku 2004 o 6,7%. Jest to już drugi z rzędu rok wzrostu produkcji po roku 2003, kiedy wzrosła o 3,7%. Produkcja benzyn odnotowała niski przyrost 0,8% podobnie, jak w roku 2003. Spośród paliw najwyższy wzrost produkcji zanotował olej napędowy 12,4%. Produkcja oleju opałowego wzrosła o 5,8%.
Krajowe wydobycie ropy naftowej 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 tys. ton 242 284 292 317 289 357 425 653 767 728 754 877
Przerób ropy naftowej w Polsce 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 PKN Orlen S.A. Płock Trzebinia Jedlicze Grupa Lotos S.A. Gdańsk Czechowice Glimar Jasło 2002 2003 2004
Produkcja paliw w Polsce 9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 PKN Orlen S.A. Płock Trzebinia Jedlicze Grupa Lotos S.A. Gdańsk Czechowice Glimar Jasło 2002 2003 2004
Ceny W roku 2004 korekty cen detalicznych paliw w Polsce podążały za zmianami notowań tych produktów oraz ropy naftowej na giełdach. Ceny benzyny na międzynarodowym rynku ARA wzrosły o 22,5%, oleju napędowego o 74 proc., a oleju opałowego o prawie 57 proc. Dynamika wzrostu cen benzyny była niższa w porównaniu z cenami ropy surowej (ponad 32%), a olejów znacznie wyższa. Giełdowe notowania paliw gotowych na rynku międzynarodowym w roku ubiegłym nie w pełni przełożyły się na zmiany cen detalicznych tych produktów w kraju. Ceny benzyny bezołowiowej Pb95 wzrosły o niecałe 11,3 proc., a oleju napędowego o 15,6 proc.
Średnie ceny detaliczne w zł/l 4 3,73 3,5 3,25 3,14 3,2 3,35 3 2,5 2 1,5 1 0,5 1,13 0,96 1,25 1,06 1,45 1,22 1,68 1,81 1,39 1,44 2,18 1,75 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2,7 2,51 2,58 2,75 3,18 Pb-95 ON
Głównym powodem znacznie niższej dynamiki cen paliw w Polsce była mocna pozycja złotego na rynku walutowym oraz formuła umowna ropy wschodniej względem cen światowych. Ten czynnik poprawiał opłacalność importu i dzięki temu pozwalał na relatywnie niższe kształtowanie się poziomu cen towarów pochodzących z importu, a więc ropy i paliw. Wzrost cen byłby zapewne jeszcze niższy, gdyby nie równoczesna podwyżka akcyzy i wprowadzenie opłaty paliwowej na początku roku 2004, choć po paru miesiącach Ministerstwo Finansów obniżyło nieco poziom akcyzy pod wpływem obserwacji rynku światowego. Wpływ podatku akcyzowego, podwyższanego zwykle z początkiem roku, na ceny paliw jest zresztą rzeczą ogólnie wiadomą.
Podatek akcyzowy na paliwa w zł/1000l 1600 1500 1464 1498 1514 1565 1400 1300 1200 1099 1100 980 1003 1014 1000 900 800 2002 2003 2004 2005 Pb95 ON
mld zł 18,0 Wpływy do budżetu z tytułu podatku akcyzowego od paliw 15,0 13,0 13,6 14,3 15,2 15,6 12,0 9,0 6,0 3,0 0,0 2000 2001 2002 2003 2004
Konsupcja paliw w Polsce 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 2001 2002 2003 2004 Benzyny 4 710 4 423 4 240 4 232 Oleje napędowe 4 842 4 866 5 700 6 415 Lekki olej opałowy 2 872 2 677 2 640 2 806
Sieci detaliczne Po gwałtownej ekspansji w latach 90. ilościowy rozwój sieci stacji paliwowych w Polsce został przyhamowany. Liczba stacji jest szacowana na ok. 7 tys. Wyróżnione zostały najobszerniejsze sieci. Poza nimi pozostaje ok. 3 700 obiektów (ponad połowa ogólnej liczebności), które stanowią obiekty pojedyncze bądź złożone z niewielkiej ilości stacji. Należy dodać, że największe sieci, zwłaszcza krajowe złożone są z obiektów własnych i patronatów w zróżnicowanej formie prawnej. Np. Orlen posiada tylko 1 315 stacji własnych (dodatkowo 494 w Niemczech), Grupa Lotos 78.
Wśród zagranicznych sieci pominięte zostały jako mało liczebne Slovanft (6 stacji) i AS 24 (11 stacji). Łącznie sieci zagraniczne liczą ok. 1 000 obiektów (14% wszystkich), wliczając stacje przy zagranicznych marketach. Dynamika wzrostu wyraźnie osłabła, przybyło zaledwie ok. 20 stacji zagranicznych. W latach 90. roczny przyrost tej grupy bywał 10- krotnie większy. W grupie stacji przy hipermarketach największą sieć posiada Auchan 10 obiektów, następnie Carrefour 9 stacji, Champion i Intermarche również 9. Mniej liczne sieci posiadają także Geant, Leclerc, Ahold (Hypernova). Stacje przy marketach to z pewnością najszybciej rozwijający się segment rynku detalicznego, jednakże dynamika i tak jest niższa niż wcześniejsze zapowiedzi ich rozwoju formułowane przez same koncerny handlowe.
Sieci stacji w Polsce 1901 3659 400 PKN Orlen Grupa Lotos S.A. Koncerny zagraniczne Hipermarkety Pozostałe (szacunek) 40 1000
Podział rynku według wartości sprzedaży 30% 29% 6% 6% PKN Orlen Grupa Lotos S.A. BP, Shell, Statoil Esso, Fortum, JET, markety Pozostałe 29%
4,20 4,00 3,80 3,60 3,40 3,20 3,00 2,80 2,60 Porównanie średnich cen Pb95: wszystkich operatorów na rynku do cen hurtowych w okresie 01.2003 r. - 12.2004 r. Marzec '03 Kwiecien '03 Maj '03 Czerwiec '03 Lipiec '03 Sierpien '03 Wrzesien '03 Pazdziernik '03 Listopad '03 Grudzien '03 Styczen '04 Luty '04 Marzec '04 Kwiecien '04 Maj '04 Czerwiec '04 Lipiec '04 Sierpien '04 Wrzesien '04 Pazdziernik '04 Listopad '04 Grudzien '04 Średnia Pb95 Grupa LOTOS Hipermarket Koncern PKN Orlen Prywatna Hurt PKN Orlen Luty '03 Styczen '03 zł/l
3,80 3,60 3,40 3,20 3,00 2,80 2,60 2,40 2,20 2,00 Porównanie średnich cen ON: wszystkich operatorów na rynku do cen hurtowych w okresie 01.2003 r. - 12.2004 r. Marzec '03 Kwiecien '03 Maj '03 Czerwiec '03 Lipiec '03 Sierpien '03 Wrzesien '03 Pazdziernik '03 Listopad '03 Grudzien '03 Styczen '04 Luty '04 Marzec '04 Kwiecien '04 Maj '04 Czerwiec '04 Lipiec '04 Sierpien '04 Wrzesien '04 Pazdziernik '04 Listopad '04 Grudzien '04 Średnia ON Grupa LOTOS Hipermarket Koncern PKN Orlen Prywatna Hurt PKN Orlen Luty '03 Styczen '03 zł/l
Sprzedaż autogazu 1600 1400 1440 1200 1070 tys. ton 1000 800 700 860 600 550 400 250 295 300 395 200 0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Samochody na gaz płynny 2000 1800 1723 1600 1450 1400 Liczba w tys.szt. 1200 1000 800 1220 1000 700 600 400 550 492 200 0 Korea Płd Polska Włochy Turcja Meksyk Rosja Australia
2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1753 Liczba litrów Pb 95 jaką może kupić obywatel w poszczególnych krajach UE (15) i Polski za średnie miesięczne wynagrodzenie 1672 1546 1513 1439 1435 1360 1325 1269 1144 1128 822 752 724 417 356 Portugalia Dania Niemcy Belgia Austria Szwecja Finlandia Irlandia Holandia Wielka Brytania Wlochy Grecja Francja Hiszpania Polska Luksemburg
2500 2000 1500 1000 500 0 2270 Liczba litrów ON jaką może kupić obywatel w poszczególnych krajach UE (15) i Polski za średnie miesięczne wynagrodzenie 2054 1976 1841 1788 1727 1683 1507 1431 1361 1351 1261 1120 910 591 488 Polska Dania Belgia Finlandia Holandia Szwecja Austria Niemcy Irlandia Francja Wlochy Hiszpania Wielka Brytania Grecja Portugalia Luksemburg
4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 4256 Liczba litrów oleju opałowego jaką może kupić obywatel w poszczególnych krajach UE (15) i Polski za średnie miesięczne wynagrodzenie 4172 4112 3671 3367 2757 2575 2395 2324 2258 2126 1827 1368 1048 923 842 Polska Luksemburg Niemcy Wielka Brytania Finlandia Austria Francja Irlandia Holandia Dania Hiszpania Szwecja Wlochy Grecja Portugalia Belgia
70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 62,1 58,7 Procentowy udział akcyzy w średniej cenie Pb 95 w 2004 roku w krajach UE (15) i Polski 52,8 52,5 49,0 48,5 48,2 47,3 46,5 44,1 40,2 39,1 37,0 36,9 32,8 29,9 Niemcy Szwecja Hiszpania Holandia Finlandia Luksemburg Dania Wlochy Belgia Irlandia Austria Portugalia Polska Grecja Francja Wielka Brytania %
70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 64,5 Procentowy udział akcyzy w średniej cenie ON w 2004 roku w krajach UE (15) i Polski 47,3 44,8 42,9 41,8 41,5 41,2 40,6 39,7 39,3 38,8 37,4 36,3 34,1 33,9 31,7 Polska Francja Dania Wlochy Irlandia Niemcy Finlandia Holandia Belgia Portugalia Hiszpania Austria Luksemburg Szwecja Grecja Wielka Brytania %
60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 49,3 Procentowy udział akcyzy w średniej cenie oleju opałowego w 2004 roku w krajach UE (15) i Polski 43,5 39,1 25,6 19,9 18,8 17,9 15,4 14,3 12,2 10,6 9,0 7,4 6,8 0 0 Luksemburg Wlochy Grecja Wielka Brytania Austria Hiszpania Portugalia Finlandia Niemcy Francja Polska Irlandia Szwecja Holandia Belgia Dania %
120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 22,8 Procentowy udział akcyzy przypadajacej na 1000l Pb 95 względem średniej płacy w krajach UE (15) i Polski 93,7 54,3 49,1 41,4 41,6 42,7 45,0 37,9 38,6 35,1 28,0 29,0 30,7 31,3 112,9 Portugalia Luksemburg Dania Austria Belgia Irlandia Niemcy Finlandia Hiszpania Holandia Wlochy Grecja Francja Wielka Brytania Polska Szwecja %
70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 16,0 Procentowy udział akcyzy przypadajacej na 1000l ON względem średniej płacy w krajach UE (15) i Polski 64,9 57,6 37,3 34,8 30,7 31,8 29,2 27,5 19,7 20,1 21,8 22,2 22,4 22,7 66,6 Portugalia Szwecja Belgia Dania Austria Finlandia Holandia Niemcy Irlandia Hiszpania Wlochy Francja Grecja Wielka Brytania Polska Luksemburg %
40 35 30 25 20 15 10 5 0 0 0 Procentowy udział akcyzy przypadającej na 1000l oleju opałowego względem średniej płacy w krajach UE (15) i Polski 19,4 21,8 12,6 7,0 7,2 8,9 2,9 3,5 3,8 4,1 4,6 4,7 31,8 37,3 Grecja Holandia Niemcy Irlandia Szwecja Finlandia Francja Wielka Brytania Austria Hiszpania Polska Portugalia Dania Wlochy Belgia Luksemburg %
4,00 3,90 3,80 3,70 3,60 3,50 3,40 3,44 3,50 3,61 3,72 Średnie ceny detaliczne Pb95 w 2004 r. 3,92 3,86 3,83 3,84 3,82 3,87 3,82 3,65 Listopad Grudzien Wrzesien Pazdziernik Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Kwiecien Marzec Luty Styczen zł/1l
3,60 3,50 3,40 3,30 3,20 3,10 3,00 2,90 2,80 2,89 2,92 2,99 3,07 Średnie ceny detaliczne ON w 2004 r. 3,19 3,23 3,11 3,10 3,31 3,45 3,50 3,46 Listopad Grudzien Pazdziernik Wrzesien Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Kwiecien Marzec Luty Styczen zł/1l
2,10 2,00 1,90 1,80 1,70 1,60 1,50 1,40 1,53 1,53 1,53 1,53 Średnie ceny detaliczne LPG w 2004 r. 1,71 1,71 1,68 1,73 1,85 1,96 2,03 1,99 Listopad Grudzien Pazdziernik Wrzesien Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Kwiecien Styczen Luty Marzec zł/1l
zł/1000l 3 800 3 700 Porównanie hurtowych cen brutto Pb95 w 2004 r. 3 681 3 600 3 500 3 400 3 300 3 200 3 171 3 237 3 235 3 364 3 353 3 673 3 461 3 446 3 449 3 438 3 485 3 482 3 421 3 418 3 384 3 378 3 498 3 499 3 284 3 284 3 100 3 000 3 168 3 068 3 059 Styczen Luty Marzec Kwiecien Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Wrzesien Pazdziernik Listopad Grudzien PKN Orlen Grupa Lotos
zł/1000l 3 800 3 700 Porównaie hurtowych cen brutto U95 w 2004 r. 3 694 3 600 3 500 3 400 3 300 3 200 3 100 3 184 3 170 3 250 3 248 3 377 3 365 3 685 3 474 3 459 3 461 3 450 3 499 3 494 3 447 3 430 3 410 3 401 3 524 3 524 3 310 3 308 3 094 3 000 3 084 Styczen Luty Marzec Kwiecien Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Wrzesien Pazdziernik Listopad Grudzien PKN Orlen Grupa Lotos
zł/1000l 3 900 3 800 Porównanie hurtowych cen brutto Pb98 w 2004 r. 3 788 3 700 3 600 3 500 3 400 3 300 3 200 3 259 3 256 3 319 3 317 3 436 3 423 3 578 3 559 3 779 3 543 3 536 3 585 3 584 3 527 3 515 3 484 3 472 3 591 3 589 3 374 3 372 3 151 3 100 3 155 3 000 Styczen Luty Marzec Kwiecien Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Wrzesien Pazdziernik Listopad Grudzien PKN Orlen Grupa Lotos
zł/1000l Porównanie hurtowych cen brutto ON w 2004 r. 3 400 3 319 3 300 3 200 3 100 3 000 2 900 2 800 2 700 2 638 2 658 2 767 2 767 2 809 2 808 2 909 2 912 2 793 2 801 2 873 2 877 3 071 3 074 3 091 3 093 3 293 3 231 3 188 3 089 3 086 2 600 2 641 2 659 2 500 Styczen Luty Marzec Kwiecien Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Wrzesien Pazdziernik Listopad Grudzien PKN Orlen Grupa Lotos
zł/1000l 2 200 2 100 2 000 Porównanie hurtowych cen brutto lekkiegom oleju opałowego w 2004 r. 2 103 2 097 1 900 1 800 1 700 1 600 1 500 1 400 1 482 1 478 1 430 1 428 1 549 1 549 1 717 1 620 1 712 1 609 1 614 1 609 1 690 1 676 1 825 1 815 1 880 1 862 1 840 1 842 1 706 1 696 Styczen Luty Marzec Kwiecien Maj Czerwiec Lipiec Sierpien Wrzesien Pazdziernik Listopad Grudzien PKN Orlen Grupa Lotos
2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 0 0 0 Stawki akcyzy za LPG w Europie 630 672 568 437 454 461 475 489 819 839 1 185 1 293 2 127 Dania Austria Wlochy Niemcy Wielka Brytania Portugalia Luksemburg Irlandia Francja Hiszpania Polska Szwecja Grecja Finlandia Holandia zł/1000kg Belgia
8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 4 290 4 319 4 094 3 629 3 372 Średnia cena brutto Pb95 w Europie 4 874 4 924 5 049 5 107 5 158 5 184 5 365 5 667 5 900 5 999 7 241 Hiszpania Francja Portugalia Belgia Szwecja Dania Wlochy Finlandia Niemcy Wielka Brytania Holandia Polska Grecja Luksemburg Austria Irlandia zł/1000l
6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 2 935 3 162 3 277 3 442 3 558 Średnia cena brutto ON w Europie 3 999 3 999 4 021 4 091 4 108 3 669 3 731 3 809 4 263 5 317 5 478 Niemcy Wielka Brytania Austria Belgia Finlandia Irlandia Francja Holandia Szwecja Dania Wlochy Portugalia Grecja Hiszpania Polska Luksemburg zł/1000l
4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 Średnia cena brutto lekkiego oleju opałowego w Europie 2 846 2 389 2 240 2 279 1 949 2 042 2 083 2 114 1 672 1 701 1 721 1 733 3 095 3 738 3 866 4 213 Szwecja Wlochy Dania Wielka Brytania Polska Luksemburg Belgia Niemcy Hiszpania Finlandia Francja Austria Portugalia Irlandia Grecja Holandia zł/1000l
Stawki akcyzy i minima UE dla Pb95 w Polsce liczone w Euro 450 400 350 359 361 393 300 287 250 200 150 100 50 0 min. Akcyzowe od 1.V.2004r. min. Akcyzowe od 1.I.2009r. Kurs Euro z X 2004r. Średni kurs Euro z II. 2005r.
Stawki akcyzy i minima UE dla ON w Polsce liczone w Euro 350 300 274 302 276 296 250 245 200 150 100 50 0 min. Akcyzowe od 1.V.2004r. min. Akcyzowe od 1.I.2008r. min. Akcyzowe od 1.I.2011r. Kurs Euro z X 2004r. Średni kurs Euro z II. 2005r.
Stawki akcyzy i minima UE dla oleju opałowego w Polsce liczone w Euro 70 60 54 59 50 40 30 20 21 10 0 min. Akcyzowe Kurs Euro z X 2004r. Średni kurs Euro z II. 2005r.
Zapraszamy na XII Międzynarodowe Targi Stacja Paliw 2005 4 6 maja EXPO XXI, ul. Prądzyńskiego 12/14
Zapraszamy na Konferencje: Stacja Paliw Paliwa Płynne i Gazowe 2005 4 maja w godzinach 11.00 17.00 sala C Co w paliwach XXI wieku 5 maja w godzinach 11.00 16.00 sala B Oleje opałowe znaczenie dla gospodarek narodowych 5 maja w godzinach 13.00 16.00 sala C
Zapraszamy na: Seminaria 4 maja w godzinach 10.30 16.30 sala A 5 maja w godzinach 10.30 16.30 sala A Prezentację ofert specjalnych dla stacji 4 maja w godzinach 11.00 14.30 sala B
Panel dyskusyjny Instytucje kontroli na stacji tankowania LPG 6 maja w godzinach 10.30 14.30 sala A Panel dyskusyjny Sklep na stacji 6 maja w godzinach 10.00 14.00 sala B Szczegóły na www.paliwa.pl/targi
POLSKA IZBA PALIW PLYNNYCH jest przeciwna zrównywaniu stawek akcyzy na oleje opałowe i napędowe. Postulujemy o wspólne opracowanie nowej ustawy o podatku akcyzowym, której dotychczasowy kształt i proponowane zmiany nie są spójne i kompleksowe.