EXPERT Certyfikat Energetyczny wersja 1.2

Strona: 1 EXPERT Certyfikat Energetyczny wersja 1.2

Strona: 2 Spis treści Szybki start... 3 1 Instalacja i rejestracja... 4 1.1 Wymagania wstępne do instalacji... 4 1.2 Instalowanie produktu... 4 1.3 Instalowanie serwera licencji (dla uŝytkowników licencji sieciowej)... 4 1.4 Aktualizacja produktu... 4 1.5 Weryfikacja instalacji... 4 1.6 Rozwiązywanie problemów przy instalacji... 5 1.7 Deinstalacja produktu... 5 1.8 Rejestracja produktu... 5 1.9 WypoŜyczanie licencji do pracy zdalnej (dotyczy licencji sieciowej)... 6 1.10 Ponowna rejestracja produktu na innym komputerze... 6 2 Opis ogólny... 7 3 Zakres obliczeń i schemat postępowania... 8 4 Wprowadzanie danych projektowych... 8 4.1 Parametry projektu... 10 4.1.1 Profil budynku... 10 4.1.2 Lokalizacja budynku... 11 4.1.3 Dane projektu... 11 4.2 Charakterystyka budynku... 12 4.2.1 Geometria... 12 4.2.2 Parametry budynku... 19 4.3 Obliczenia... 20 4.3.1 Wentylacja... 20 4.3.2 Ogrzewanie... 21 4.3.3 Ciepła woda... 24 4.3.4 Uwagi końcowe... 27 4.4 Rezultaty... 27 4.4.1 Wyniki obliczeń... 27 4.4.2 Certyfikat... 28 4.4.3 Zapis zadania... 29 5 Licencja... 29

Strona: 3 Szybki start Krok 1: Pobierz oprogramowanie Oprogramowanie dostarczane jest na pojedynczej płytce CD zawierającej program instalacyjny wraz z niezbędnymi komponentami oraz materiały szkoleniowe na temat instalacji i obsługi programu. Krok 2: Sprawdź czy spełnione są wymagania wstępne do instalacji Do prawidłowego działania oprogramowanie wymaga następujących komponentów, których obecność jest sprawdzana przez program instalacyjny: System Windows XP lub Windows Vista Krok 3: Zainstaluj program Instalacja oprogramowania polega na uruchomieniu pliku instalacyjnego. Proces instalacji prowadzony jest automatycznie. Krok 4: Uruchom program Program moŝna uruchomić z menu Start sytemu Windows: Start / Programy /Robobat / Ekspert Certyfikat Energetyczny / EXPERT Certyfikat Energetyczny Krok 5: Zarejestruj program Program dostarczany jest z licencją tymczasową. Aby kontynuować pracę z programem po wygaśnięciu licencji tymczasowej naleŝy zakupić program kontaktując się z działem sprzedaŝy firmy: 1. Po zarejestrowaniu płatności na naszym koncie wysyłamy e-mailem indywidualny kod zamówienia produktu, który posłuŝy do aktywacji produktu. 2. W przypadku zakupu licencji sieciowej niezbędne jest zainstalowanie i skonfigurowanie serwera licencji. Zagadnienie to omawiane jest w następnym rozdziale. 3. Przy kolejnym uruchomieniu programu pojawi się okno rejestracji produktu, w którym naleŝy wybrać typ zakupionej licencji (jednostanowiskowa lub sieciowa). W przypadku zakupu licencji sieciowej do rejestracji produktu wystarczy podać adres komputera, na którym zainstalowano serwer licencji. W przypadku licencji jednostanowiskowej naleŝy podać kod zamówienia produktu. Po kilkunastu sekundach program automatycznie pobierze z serwera firmy Robobat indywidualną licencję uŝytkownika.

Strona: 4 1 Instalacja i rejestracja 1.1 Wymagania wstępne do instalacji Przed rozpoczęciem instalacji oprogramowania naleŝy upewnić się, Ŝe komputer na którym będzie prowadzona instalacja posiada następujące komponenty: System Windows XP lub Windows Vista 1.2 Instalowanie produktu W celu instalacji produktu, naleŝy umieścić nośnik CD w napędzie dysków a program instalacyjny zostanie uruchomiony automatycznie. Do zainstalowania programu w systemie Vista niezbędne jest posiadanie uprawnień administratora systemu. 1.3 Instalowanie serwera licencji (dla uŝytkowników licencji sieciowej) W przypadku zakupu licencji w wersji sieciowej, przed pierwszym uruchomieniem produktu, niezbędne jest zainstalowanie serwera licencji. Instrukcja pobrania i instalacji serwera licencji przekazywana jest klientom, którzy zakupili licencję sieciową. Instalacje serwera licencji naleŝy przeprowadzić na komputerze spełniającym następujące warunki: System operacyjny: Microsoft Windows XP lub Windows Vista Podłączony do sieci komputerowej i dostępny ze wszystkich komputerów, na których oprogramowanie będzie wykorzystywane w ramach dostępnej puli licencji. Łączność pomiędzy oprogramowaniem a serwerem licencji odbywa się standardowo na porcie 6200 protokołu TCP/IP. 1.4 Aktualizacja produktu JeŜeli na komputerze zostało poprzednio zainstalowane oprogramowanie w wersji wcześniejszej (np. wersja BETA) to instalację aktualizacji naleŝy przeprowadzić w identyczny sposób jak instalowanie produktu po raz pierwszy, opisane w rozdziale wcześniejszym. Instalator usunie poprzednią wersję oprogramowania zachowując nienaruszone dane uŝytkownika oraz pliki licencji. 1.5 Weryfikacja instalacji Aby upewnić się, Ŝe instalacja przebiegła prawidłowo naleŝy sprawdzić czy nazwa programu jest widoczna na liście zainstalowanych programów w panelu sterowania systemie Windows. Po zakończeniu instalacji na liście programów powinna się pojawić pozycja: EXPERT Certyfikat Energetyczny

Strona: 5 1.6 Rozwiązywanie problemów przy instalacji JeŜeli instalacja nie przebiegła prawidłowo to naleŝy instalację powtórzyć upewniając się, Ŝe zostały sprawdzone następujące elementy konfiguracji systemu: Spełnione są wszystkie wymagania systemowe przedstawione w rozdziale Wymagania wstępne do instalacji. UŜytkownik posiada uprawnienia administratora do systemu, na którym przeprowadzana jest instalacja. JeŜeli pomimo ponownej próby instalacja nadal się nie powiodła to prosimy o przegląd informacji serwisowych w na stronie www.robobat.pl. 1.7 Odinstalowanie programu Program moŝna odinstalować w dowolnym momencie po uruchomieniu operacji w menu Start sytemu Windows: Start / Programy / Robobat / EXPERT Certyfikat Energetyczny / Odinstaluj. Odinstalowanie oprogramowania moŝliwe jest teŝ przy pomocy standardowych mechanizmów systemu operacyjnego Windows XP lub Vista. W tym celu naleŝy wywołać listę zainstalowanych programów, odszukać pozycję EXPERT Certyfikat Energetyczny i uruchomić operację Odinstaluj. 1.8 Rejestracja produktu Program dostarczany jest z licencją tymczasową. Aby kontynuować pracę z programem po wygaśnięciu licencji tymczasowej, naleŝy zakupić program w dziale sprzedaŝy firmy Robobat. Rejestracja wersji komercyjnej produktu wymaga posiadania indywidualnego kodu zamówienia, który zostanie dostarczony uŝytkownikowi e-mailem. Procedura rejestracji zaleŝna jest od typu licencji, którą posiada uŝytkownik: Licencja jednostanowiskowa uŝytkownik posiada licencję dla pojedynczego komputera. Proces rejestracji polega na wybraniu operacji Aktywuj licencję jednostanowiskową a następnie na podaniu kodu zamówienia, który uŝytkownik otrzymał mailem po zakupie licencji w sklepie internetowym. Po poprawnej weryfikacji uŝytkownika program jest aktywowany automatycznie. Licencja sieciowa przed rozpoczęciem rejestracji produktu naleŝy się upewnić Ŝe serwer licencji został zainstalowany i poprawnie skonfigurowany z zakupioną licencją sieciową. JeŜeli serwer sieciowy jest prawidłowo skonfigurowany to rejestracja oprogramowania sprowadza się do podania nazwy lub adresu komputera, na którym zainstalowany jest serwer licencji. Od tego momentu komputer będzie łączyć się w regularnych odstępach czasu z serwerem licencji aby sprawdzić czy uŝytkownik jest upowaŝniony do korzystania z aplikacji. UpowaŜnienie do korzystania z aplikacji będzie udzielone tylko i wyłącznie w przypadku gdy łączna liczba jednocześnie pracujących uŝytkowników będzie niewiększa niŝ zakupiona liczba licencji. Wersja demonstracyjna Aby zarejestrować wersję demonstracyjną uŝytkownik wybiera operację Zarejestruj wersję demo a następnie podaje dane identyfikacyjne i adres mailowy na który otrzyma unikalny kod aktywacji produktu. Po otrzymaniu kodu aktywacyjnego wybiera operację Aktywacja licencji demo. WaŜne jest, by proces rejestracji i aktywacji licencji wykonać na tym samym komputerze

Strona: 6 1.9 WypoŜyczanie licencji do pracy zdalnej (dotyczy licencji sieciowej) Korzystanie z licencji sieciowej wymaga utrzymywania połączenia sieciowego z serwerem licencji. JeŜeli uŝytkownik planuje pracować z oprogramowaniem poza siedzibą biura w lokalizacji, w której nie ma dostępu do wewnętrznej sieci komputerowej (np. poprzez VPN), to istnieje moŝliwość czasowego wypoŝyczenia licencji do pracy zdalnej. W okresie od wypoŝyczenia do zwrotu licencji nie jest konieczne posiadanie połączenia z siecią aby korzystać z aplikacji. JednakŜe wypoŝyczona licencja nie będzie dostępna dla Ŝadnego innego uŝytkownika w tym okresie czasu, efektywnie zmniejszając pulę dostępnych licencji. 1.10 Ponowna rejestracja produktu na innym komputerze Ze względu na zastosowane zabezpieczenia oprogramowania licencja jednostanowiskowa nie moŝe być w łatwy sposób przeniesiona na inny komputer. JeŜeli uŝytkownik planuje taką operację to powinien skontaktować się z działem serwisu firmy Robobat w celu deaktywacji oprogramowania i otrzymania nowego numeru zamówienia.

Strona: 7 2 Opis ogólny Program EXPERT Certyfikat Energetyczny adresowany jest do audytorów i doradców energetycznych. Program słuŝy do obliczenia rocznego zapotrzebowania budynku na energię pierwotną uŝytkowaną dla celów ogrzewania i wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody uŝytkowej wraz z energią pomocniczą, a następnie sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej w oparciu o metodologię obliczeń zawartą w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. Dodatkowo w pakiecie znajduje się program EXPERT Analiza cieplno-wilgotnościowa, który słuŝy do obliczania oporu cieplnego R i współczynnika przenikania ciepła U dla płaskich przegród o stałej grubości. Obliczenia prowadzone są w oparciu o normę ISO 6946:2007 Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania. Program ten umozliwia takŝe przeprowadzenie analizy cieplno wilgotnościowej dla przegrody, w oparciu o normę normy ISO 13788:2003 Cieplno-wilgotnościowe właściwości komponentów budowlanych i elementów budynku. Temperatura powierzchni wewnętrznej dla uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchni i kondensacji między warstwowej. Metody obliczania. Program EXPERT Certyfikat Energetyczny charakteryzuje się następującymi cechami: obliczenia prowadzone w oparciu o aktualne wytyczne Ministra Infrastruktury (z dnia 6 listopada 2008 r), według najnowszych wersji norm: PN-EN ISO 6946:2008, PN-EN ISO 13370:2008, PN-EN ISO 14683:2008, PN-83/B-03430/Az3:2000 wbudowany edytor graficzny umoŝliwiający wprowadzenie rysunku rzutu kondygnacji i wykorzystanie go do automatycznego wyznaczania danych geometrycznych kubatury budynku, pola powierzchni przegród czy powierzchni uŝytkowej części ogrzewanej budynku moŝliwość importu rysunków rzutów kondygnacji (pliki w formacie DXF) jako podkładów ułatwiających wykonanie obrysu przegród (ścian zewnętrznych i wewnętrznych) i wyznaczenia danych geometrycznych obliczenia współczynnika przenikania ciepła dla przegród o stałej grubości w oparciu o rozbudowane biblioteki materiałów budowlanych (normowych, typowych i producentów) moŝliwość tworzenia własnych bibliotek materiałowych generowanie raportu umoŝliwiającego weryfikację poprawności poszczególnych etapów obliczeń (podgląd pośrednich wartości obliczeniowych) przygotowanie świadectwa energetycznego (zgodnego ze wzorem z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn. 6 listopada 2008 r.) w formacie PDF

Strona: 8 3 Zakres obliczeń i schemat postępowania Podstawowy zakres obliczeń polega na wyznaczeniu rocznego zapotrzebowania na energię końcową dla ogrzewania i wentylacji Q K,H a takŝe dla przygotowania ciepłej wody uŝytkowej Q K,W. Wielkości te przeliczane są (przez odpowiednie współczynniki nakładu w i ) na analogiczne wartości zapotrzebowania na energię pierwotną Q P,H, Q P,W uwzględniające takŝe roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną do napędu urządzeń pomocniczych systemu ogrzewania, wentylacji E el,pom,h i systemu ciepłej wody E el,pom,w. Na tej podstawie obliczane jest roczne zapotrzebowanie na energię pierwotną dla ogrzewania i wentylacji, przygotowania ciepłej wody uŝytkowej oraz napędu urządzeń pomocniczych Q P a w oparciu o te wielkości, wyznaczane są wskaźniki EP i EK charakterystyki energetycznej budynku. Ogólny schemat postępowania podczas wyznaczania zapotrzebowania budynku na energię: definicja profilu budynku (rodzaju, przeznaczenia, typu konstrukcji etc.) określenie lokalizacji budynku (usytuowania budynku, danych klimatycznych) definicja danych projektu (opisu projektu, danych inwestora i projektanta) definicja geometrii budynku (układ przegród zewnętrznych i wewnętrznych dla kaŝdej kondygnacji), charakterystyka elementów przegród (drzwi, okna, mostki termiczne) określenie parametrów wymaganych do obliczeń zapotrzebowania budynku na energię (z uwzględnieniem zysków i strat) dla ogrzewania, wentylacji i przygotowania c.w.u. sformułowanie uwag dotyczących moŝliwych zmian i usprawnień budynku i instalacji w celu zmniejszenia zapotrzebowania budynku na energię generacja raportu z obliczeń generacja certyfikatu 4 Wprowadzanie danych projektowych Interfejs uŝytkownika i zasady wprowadzania danych: Okno programu podzielone jest na trzy części: pasek menu tekstowego u góry okna, zawierający standardowe opcje słuŝące do otwarcia i zapisu projektu (Plik), dostęp do tematów pomocy i informacji o licencji (Pomoc) kolumnę z lewej strony prezentującą kolejne etapy procesu obliczeń okno edycji umoŝliwiające wprowadzanie danych dla wybranej (z kolumny po lewej stronie okna) kategorii

Strona: 9 W oknie edycji poszczególne kategorie danych prezentowane są w formie rozwijalnych menu zawierających podpowiedzi zgodne z wytycznymi rozporządzenia Ministra Infrastruktury, lub pól edycyjnych, które uŝytkownik uzupełnia wymaganym opisem. W części okien dialogowych, obok pola wprowadzania danych znajduje się przycisk (Wybierz). Jego naciśnięcie otwiera kolejne okno dialogowe zawierające w formie tabeli dodatkowe parametry i współczynniki wymagane do analizy charakterystyki energetycznej budynku (patrz przykładowe okno poniŝej). Definicja współczynnika polega na wybraniu odpowiedniej wartości z kolumny z lewej strony okna lub, w przypadku podanego zakresu, wpisaniu wymaganej wartości w polu edycyjnym. Wybór akceptujemy przyciskiem OK. W polu edycyjnym (Inne) moŝemy zdefiniować własną kategorię podając jej nazwę i wartość współczynnika.

Strona: 10 4.1 Parametry projektu Grupa opcji do wprowadzenia danych opisujących projekt (zgodnych z wytycznymi rozporządzenia Ministra Infrastruktury), wymaganych na świadectwie charakterystyki energetycznej budynku. 4.1.1 Profil budynku Zakładka umoŝliwia określenie następujących parametrów: Rodzaj budynku wybór kategorii budynku zgodnie z systematyką rozporządzenia (budynek mieszkalny, zamieszkania zbiorowego lub uŝyteczności publicznej). Przeznaczenie budynku określenie funkcji budynku dla wybranej wcześniej kategorii (np. dla budynku mieszkalnego jednorodzinny lub wielorodzinny, dla budynku zamieszkania zbiorowego hotel lub schronisko/pensjonat a dla budynku uŝyteczności publicznej szpital, szkoła, budynek biurowy etc.). Certyfikat dla określenie czy świadectwo charakterystyki energetycznej wykonujemy dla całości czy części budynku (moŝliwe opcje wyboru - budynek, lokal mieszkalny czy część budynku stanowiąca samodzielną całość techniczno-uŝytkową). Cel wykonania świadectwa określenie w jakim celu świadectwo jest sporządzane (moŝliwe opcje wyboru budynek nowy, budynek istniejący, rozbudowa etc.). W pozostałych polach edycyjnych wpisujemy lata zakończenia budowy budynku i instalacji, rodzaj konstrukcji budynku, liczbę mieszkańców a w przypadku wyboru w kategorii (Certyfikat dla) całego budynku, takŝe liczbę lokali mieszkalnych.

Strona: 11 Zakładka umoŝliwia równieŝ dodanie zdjęcia certyfikowanego budynku (przycisk Dodaj zdjęcie budynku w lewym, dolnym rogu okna edycyjnego). MoŜliwy jest import zdjęcia w formacie GIF, JPG, BMP, PNG. 4.1.2 Lokalizacja budynku Zakładka umoŝliwia określenie lokalizacji budynku (danych adresowych) i najbliŝszej stacji meteorologicznej (do zdefiniowania średniej temperatury powietrza zewnętrznego w analizowanym okresie miesięcznym θ e ). W grupie opcji Usytuowanie budynku wybieramy parametry Zacienienia potrzebne do określenia współczynnika zacienienia budynku Z. Wybieramy takŝe Rodzaj osłonięcia budynku i ilość nieosłoniętych fasad potrzebne do określenia współczynników osłonięcia e i f. 4.1.3 Dane projektu Zakładka słuŝy do określenia danych projektu informacji o inwestorze i firmie sporządzającej certyfikat. Tu podajemy równieŝ nazwę i opisu projektu a takŝe moŝemy zaimportować logo firmy certyfikującej (w formacie GIF, JPG, BMP, PNG).

Strona: 12 4.2 Charakterystyka budynku Grupa opcji do wprowadzenia danych geometrycznych budynku (pola powierzchni przegród A, powierzchni uŝytkowej A f, kubatury budynku V, V e ) i charakterystyk przegród i mostków termicznych (współczynników przenikania ciepła przegród U i liniowych współczynników przenikania ciepła mostków termicznych Ψ) koniecznych do wyznaczenia strat ciepła przez przenikanie. 4.2.1 Geometria Zakładka umoŝliwia zdefiniowanie geometrii kondygnacji a takŝe określenie układu, typów i charakterystyki przegród znajdujących się na poszczególnych kondygnacjach. Okno edycji podzielone jest na dwie części. Kolumna z lewej strony okna prezentuje w formie tabeli listę zdefiniowanych przegród na poszczególnych kondygnacjach, wraz z drzwiami, oknami i mostkami termicznymi występującymi w danej przegrodzie. Właściwości elementów przegrody (drzwi, okna, mostki termiczne) prezentowane są w tabeli, w dolnej części okna. W drugiej kolumnie (po prawej stronie okna) znajduje się grupa opcji do definicji kondygnacji i przegród do nich przynaleŝnych.

Strona: 13 W pierwszej zakładce (Kondygnacje) definiujemy nową kondygnację (przycisk Dodaj kondygnację) wraz z informacją o jej wysokości. W kolejnej zakładce (Przegrody), moŝemy wybrać typ przegrody z rozwijalnego menu (Dodawanie nowej przegrody) i dodać ją przyciskiem (Nowa przegroda) do listy zdefiniowanych przegród. Dla aktywnej przegrody (pozycja wybrana z listy zdefiniowanych przegród), wyświetlane są po prawej stronie jej właściwości. Nazwa przegrody generowana jest automatycznie a wysokość przyjmowana zgodnie z wartością podaną wcześniej w zakładce (Kondygnacje). Po wpisaniu długości przegrody, wyliczana jest jej powierzchnia.

Strona: 14 Aby wyznaczyć współczynnik przenikania ciepła U, konieczne jest określenie budowy przegrody. Przycisk (Typ przegrody) otwiera okno podglądu zdefiniowanych przegród typowych, znajdujących się w bazie przegród. Tu moŝliwy jest wybór odpowiedniej przegrody lub uruchomienie edytora przegród (przycisk Uruchom edytor), który umoŝliwia obliczenie U dla dowolnego układu warstw. Po zdefiniowaniu (Nazwy i Rodzaju przegrody) i określeniu warstw, z których jest zbudowana (przyciski Dodaj powyŝej zaznaczonej warstwy i Dodaj poniŝej zaznaczonej warstwy w sekcji Warstwy przegrody) moŝliwy jest jej zapis (przycisk Zapisz w prawym, dolnym rogu okna) do bazy zdefiniowanych przegród. Program oferuje bogatą bibliotekę materiałów budowlanych (typowych, normowych i branŝowych) do tworzenia własnej biblioteki przegród.

Strona: 15 Po zapisaniu przegrody, na zakładce (Lista przegród), wyświetlana jest baza wszystkich typów przegród uaktualniona o pozycje zdefiniowane przez uŝytkownika. Aby powrócić do definicji geometrii naleŝy zamknąć okno edytora. Edytor pozwala równieŝ na przeprowadzenie analizy cieplno-wilgotnościowej przegrody wg PN-EN ISO 13788:2003 (więcej informacji w pomocy programu Analiza Cieplno- Wilgotnościowa). W oknie (Dostępne typy przegrody), po naciśnięciu przycisku (OdświeŜ listę) prezentowana jest lista przegród danego typu, wraz z przegrodami uŝytkownika. Po wybraniu wymaganej i

Strona: 16 naciśnięciu przycisku (Wybierz i zamknij) wartość współczynnika U pojawia się w (Oknie właściwości) przegrody. Kolejnym etapem definicji geometrii jest dodanie dla kaŝdej zdefiniowanej przegrody informacji o otworach (drzwiach, oknach) i mostkach termicznych. SłuŜy do tego zakładka (Elementy przegród). Przyciski (Dodaj okno, Dodaj drzwi, Dodaj mostek) definiują nowe elementy dla wyselekcjonowanej przegrody otwierając jednocześnie okno właściwości. Tu określamy konieczne parametry elementów przegród. W przypadku okien/drzwi wybieramy z rozwijalnych menu wymiary okna/drzwi (z katalogu elementów typowych) a takŝe rodzaj ich konstrukcji i oszklenia. Przy definicji mostków cieplnych moŝna skorzystać z katalogu mostków liniowych wg PN-EN ISO 14683-2008. Po naciśnięciu przycisku wyświetlane jest (Okno wyboru mostków). Wybór rodzaju mostka z menu rozwijalnego, powoduje wyświetlenie poszczególnych typów dla zadanej kategorii. Wybór mostka (kliknięcie na przedstawiającą go ikonę) i akceptacja przyciskiem (OK) powoduje wypełnienie wartości parametrów w oknie (Właściwości mostka). Aby zakończyć definicję naleŝy jeszcze określić długość mostka w polu edycyjnym (Długość).

Strona: 17 Zdefiniowane elementy przegród wyświetlane są (dla zaznaczonej przegrody) w tabeli, u dołu okna edycyjnego. Pogrupowane są w trzech zakładkach (Okna, Drzwi, Mostki cieplne). Ostatnia zakładka (Zmiana trybu edycji) umoŝliwia przełączenie trybu wprowadzania geometrii przegród z tabelarycznego na graficzny. Po włączeniu tego trybu uruchamiany jest edytor graficzny umoŝliwiający rysowanie rzutów kondygnacji (obrysu ścian). Aby ułatwić proces rysowania rzutu kondygnacji program pozwala na import rysunków (np. z istniejącej dokumentacji CAD) w formacie DXF. Następnie wykorzystując wczytany rysunek jako podkład wykonujemy obrys ścian. Bazując na tym obrysie program wylicza wymagane wielkości (kubaturę, pole powierzchni przegród czy powierzchnię uŝytkową, ogrzewaną budynku). Obsługa edytora graficznego: Po przełączeniu trybu wprowadzania geometrii w tryb graficzny pojawia się okno edytora i trzy grupy opcji:

Strona: 18 poziomy pasek narzędzi u góry ekranu, zawierający przycisk (Otwórz rysunek) i zakładki prezentujące zdefiniowane kondygnacje. pionowy pasek narzędzi z lewej strony okna zawierający filtry zarządzające warstwami (górna część paska), suwak regulujący jasność wyświetlania rysunku podkładu i opcje wyboru trybu nawigacji (dolna część paska): filtry warstw: - przycisk (Wybór warstw) umoŝliwia wybór wartstw wyświetlanych na rysunku - przycisk (PokaŜ wszystkie warstwy) włącza widoczność wszystkich wartstw wyświetlanych na rysunku - przycisk (Ukryj wszystkie warstwy) wyłącza widoczność wszystkich wartstw wyświetlanych na rysunku suwak regulujący jasność wyświetlania rysunku podkładu umoŝliwia dostosowanie widoczności podkładu do własnych preferencji (od całkowitego wyłączenia widoczności po maksymalną) tryb nawigacji: - przycisk (Powiększenie) włącza tryb powiększenia/pomniejszenia obszaru rysowania względem jego środka - przycisk (Przesuwanie obszaru rysowania) włącza tryb przesuwania obszaru rysowania - przycisk (PokaŜ wszystko) maksymalizuje widok rysunku w oknie edytora

Strona: 19 grupa opcji u dołu ekranu umoŝliwiająca wybór trybu rysowania linii (dociągania do obiektów) i uruchomienie trybu rysowania ścian: (Dociągaj do punktów rysunku z podkładu) w trakcie rysowania, przecięcia linii rysunku podkładu są wykrywane automatycznie i proponowane jako punkty charakterystyczne dociągania rysowanych linii. (Dociągaj do punktów rysunku własnego) w trakcie rysowania, przecięcia linii tworzonego rysunku są wykrywane automatycznie i proponowane jako punkty charakterystyczne dociągania rysowanych linii. (Tryb ortogonalny) włącza tryb rysowania linii tylko w orientacji poziomej i pionowej - przycisk,(wstawianie ściany) uruchamia tryb rysowania ścian Uruchomienie trybu rysowania ścian włącza okno właściwości ściany (kolumna po prawej stronie ekranu). Po zdefiniowaniu jej parametrów (analogicznie jak w tabelarycznym trybie pracy patrz rozdział dotyczący definicji przegród), kaŝdy narysowany w edytorze graficznym odcinek (ściana) pojawia się automatycznie w tabeli (Lista zdefiniowanych przegród) z kompletem parametrów. Dzięki temu praca z edytorem graficznym moŝe znacząco przyspieszyć proces definicji przegród. 4.2.2 Parametry budynku Zakładka prezentuje parametry geometryczne budynku (liczbę kondygnacji, kubaturę budynku, kubaturę ogrzewanej części budynku etc.) wyznaczone w oparciu o wcześniej wprowadzone dane (przycisk Wypełnij pola danymi na podstawie geometrii) lub podane wprost w znajdujących się tu polach edycyjnych. Po odznaczeniu opcji (Pojemność cieplna wyznaczana automatycznie) istnieje moŝliwość podania wartości C m ręcznie.

Strona: 20 4.3 Obliczenia Grupa opcji definiujących parametry wymagane do obliczenia rocznego zapotrzebowania budynku na energię pierwotną, uŝytkowaną dla celów ogrzewania i wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody uŝytkowej wraz z energią pomocniczą, 4.3.1 Wentylacja Zakładka umoŝliwia definicję parametrów potrzebnych do obliczenia strat ciepła przez wentylację i wyznaczenia zapotrzebowania na energię pomocniczą dla systemu wentylacji. Straty ciepła przez wentylację: W zaleŝności od rodzaju wentylacji, wybieranej z listy rozwijalnej u góry okna, prezentowana jest lista parametrów wymaganych do obliczeń: dla budynku z wentylacją naturalną, do obliczenia strat ciepła przez wentylację, naleŝy określić strumień powietrza wentylacji naturalnej kanałowej V 0 i krotność wymiany powietrza w budynku wywołaną róŝnicą ciśnień 50 Pa n 50 (dla budynku poddanego próbie szczelności). W obu przypadkach po naciśnięciu przycisku (Wybierz), z prawej strony okna, program udostępnia tablice (według wytycznych PN-83/B- 03430/AZ3:2000) ułatwiające definicję wymaganych wielkości. dla budynku z wentylacją mechaniczną wywiewną lub nawiewną naleŝy zdefiniować oprócz krotności wymiany powietrza w budynku n 50, strumień powietrza wywiewanego mechanicznie V ex i strumień powietrza nawiewanego mechanicznie V su. dla budynku z wentylacją mechaniczną nawiewno- wywiewną, w przypadku występowania urządzeń do odzysku ciepła, wymagane są dodatkowe opcje - skuteczność wymiennika do odzysku ciepła z powietrza wywiewanego η oc1 i skuteczność gruntowego powietrznego wymiennika ciepła η GWC. dla budynku z wentylacją mechaniczną nawiewno-wywiewną działającą okresowo wymagane jest takŝe zdefiniowanie udziału czasu włączenia wentylatorów wentylacji mechanicznej β.

Strona: 21 Zapotrzebowanie na energię pomocniczą dla systemu wentylacji: W dolnej części okna znajduje się lista prezentująca średnie moce jednostkowe układów pomocniczych q el,v i czas działania urządzenia w ciągu roku t el. Przycisk znajdujący się pod oknem tabeli otwiera listę zawierającą średnie moce jednostkowe wentylatorów wraz z ich czasem działania dla róŝnych warunków pracy (zgodną z wytycznymi rozporządzenia Ministra Infrastruktury). Przycisk wiersz tabeli. usuwa zaznaczony 4.3.2 Ogrzewanie Zakładka umoŝliwia definicję parametrów potrzebnych do obliczenia miesięcznych wewnętrznych zysków ciepła a takŝe wyznaczenia rocznego zapotrzebowania na energię końcową i pomocniczą dla systemu ogrzewania. Miesięczne wewnętrzne zyski ciepła: W celu wyznaczenia miesięcznych, wewnętrznych zysków ciepła konieczne jest zdefiniowanie średniej mocy jednostkowej wewnętrznych zysków ciepła q int i temperatury wewnętrznej dla okresu ogrzewania θ int,h (zgodnie z wymogami przepisów techniczno-budowlanych). Wartość q int wyznaczamy bazując na dokumentacji technicznej budynku i instalacji oraz programu jego uŝytkowania, wiedzy technicznej, wizji lokalnej obiektu lub przyjmujemy z listy rozwijalnej znajdującej się u góry okna (przycisk Wybierz, z prawej strony okna).

Strona: 22 W oknie dialogowym (Wewnętrzne zyski ciepła) prezentowane są wartości q int dla róŝnych typów budynków (zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Ministra Infrastruktury). Roczne zapotrzebowanie na energię końcową dla ogrzewania: Do wyznaczenia rocznego zapotrzebowania na energię końcową dla ogrzewania Q K,H konieczne jest zdefiniowanie m.in. sprawności wytworzenia, akumulacji i transportu nośnika ciepła w budynku. Parametry te określamy w tabeli (Rodzaje ogrzewania), klikając przycisk znajdujący się pod tabelą. Przycisk usuwa zaznaczony wiersz tabeli.

Strona: 23 W oknie dialogowym (Parametry źródła ciepła), korzystając z tabel pomocniczych dostępnych dla kaŝdej kategorii, (przycisk Wybierz, z prawej strony okna), wybieramy wymagane wartości. Lista rozwijalna u góry okna umoŝliwia określenie współczynników nakładu energii pierwotnej na wytworzenie i dostarczenie energii końcowej do budynku, natomiast kolejne menu słuŝą do zdefiniowania poszczególnych sprawności. Zapotrzebowanie na energię pomocniczą dla ogrzewania: W dolnej części okna znajduje się lista prezentująca średnie moce jednostkowe układów pomocniczych q el,h i czas działania urządzenia w ciągu roku t el.

Strona: 24 Przycisk znajdujący się pod oknem tabeli otwiera listę zawierającą średnie moce jednostkowe urządzeń pomocniczych wraz z ich czasem działania dla róŝnych warunków pracy (zgodną z wytycznymi rozporządzenia Ministra Infrastruktury). Przycisk zaznaczony wiersz tabeli. usuwa 4.3.3 Ciepła woda Zakładka umoŝliwia definicję parametrów potrzebnych do wyznaczenia rocznego zapotrzebowania na energię końcową i pomocniczą na potrzeby przygotowania ciepłej wody uŝytkowej. U góry okna znajdują się pola definicji parametrów wymaganych do obliczenia rocznego zapotrzebowania ciepła uŝytkowego do podgrzania ciepłej wody. Jednostkowe dobowe zuŝycie ciepłej wody uŝytkowej naleŝy przyjmować na podstawie dokumentacji projektowej, pomiarów zuŝycia w obiekcie istniejącym lub wytycznych rozporządzenia Ministra Infrastruktury. Zgodnie z tymi wymogami, dla określonego rodzaju budynku (zakładka Profil budynku), wartości parametrów V CW (ZuŜycie ciepłej wody) i t UZ (Czas uŝytkowania) są dobierane automatycznie. Temperatura ciepłej wody θ CW wybierana jest przez uŝytkownika z listy rozwijalnej.

Strona: 25 Roczne zapotrzebowanie na energię końcową na potrzeby przygotowania ciepłej wody uŝytkowej: Do wyznaczenia rocznego zapotrzebowania na energię końcową dla ogrzewania Q K,W konieczne jest zdefiniowanie m.in. sprawności wytworzenia, akumulacji i transportu ciepłej wody w budynku. Parametry te określamy w tabeli (Rodzaje ogrzewania ciepłej wody), klikając przycisk znajdujący się pod tabelą. Przycisk usuwa zaznaczony wiersz tabeli.

Strona: 26 W oknie dialogowym (Parametry źródła ciepła), korzystając z tabel pomocniczych dostępnych dla kaŝdej kategorii, (przycisk Wybierz, z prawej strony okna), wybieramy wymagane wartości. Lista rozwijalna u samej góry okna umoŝliwia określenie współczynników nakładu energii pierwotnej na wytworzenie ciepła do przygotowania ciepłej wody uŝytkowej, natomiast kolejne menu słuŝą do zdefiniowania poszczególnych sprawności. Zapotrzebowanie na energię pomocniczą dla systemu przygotowania ciepłej wody uŝytkowej: W dolnej części okna znajduje się lista prezentująca średnie moce jednostkowe układów pomocniczych q el,w i czas działania urządzenia w ciągu roku t el.