Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Brzegu OCENA STANU SANITARNEGO POWIATU BRZESKIEGO 2011
Spis treści: Ocena sta nu sanitarnego Powiatu Brzeskiego w 2011r. Wstęp 3-6 I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych 7-21 II. Stan sanitarny w zakresie epidemiologii 22-28 III.Jakość wody przeznaczonej do spożycia 28-30 IV Obiekty użyteczności publicznej 30-31 V. Stan sanitarny przedsiębiorstw podmiotów leczniczych 31-32 VI. Stan sanitarny szkół i innych placówek oświatowo wychowawczych 32-39 VII. Stan sanitarny środowiska pracy 40-45 VIII Stan sanitarny obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku 45-61 I X. Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 61-63 X. Działalność oświatowo zdrowotna i promocja zdrowia 64-70 XI. Ocena obiektów przekazanych pod nadzór Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego 70-76 - 2 -
WSTĘP Państwowa Inspekcja Sanitarna działa na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej tekst jednolity z dnia 4 maja 2006r.( Dz.U. Nr 122 poz.851 z późn. zm.). Została powołana w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych środowiska oraz zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych. Działalność nadzorowa Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Brzegu, polegająca na kontroli spełnienia wymagań obowiązujących przepisów prawnych w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych jest możliwa dzięki profesjonalnej, stale kształcącej się kadrze pracowników, a także wdrożeniu kompleksowego systemu zarządzania jakością. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzegu sprawuje nadzór nad warunkami: - higieny środowiska - higieny pracy w zakładach pracy - higieny procesów nauczania i wychowania w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych - higieny wypoczynku i rekreacji - zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku - higieniczno sanitarnymi zakładów opieki zdrowotnej. Zadania te realizowane są poprzez: - sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego, - prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych, -inicjowanie, organizowanie, koordynowanie i prowadzenie działalności oświatowo-zdrowotnej w celu kształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzegu obejmuje swoją działalnością następujące gminy: Miasto Brzeg, Gminę Skarbimierz, Gminę Lewin Brzeski, Gminę Grodków, Gminę Lubsza, Gminę Olszanka. Teren ten, o łącznej powierzchni 877 km 2, składający się z 6 gmin, 3 miast tj. Brzeg, Grodków, Lewin Brzeski oraz 118 miejscowości wiejskich, zamieszkuje około 92.002 tyś. mieszkańców. W celu zapewnienia bezpieczeństwa sanitarnego powiatu brzeskiego w 2011 r. Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziła łącznie 1514 kontroli i wizytacji. W celu wyegzekwowania nałożonych podczas kontroli obowiązków wydano 912 decyzji administracyjnych, nałożono 48 mandatów karnych na łączną kwotę 10.000 zł. Do badań w zakresie urzędowej kontroli żywności, monitoringu jakości wody oraz prowadzonego nadzoru epidemiologicznego chorób zakaźnych pobrano łącznie 563 próbki. Realizując swoje obowiązki Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny współpracował ze Starostą Powiatu Brzeskiego oraz Burmistrzami i Wójtami Miast i Gmin w powiecie brzeskim. Współpraca dotyczyła w szczególności działań w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego, działań antykryzysowych oraz promocji zdrowia. Ponadto współpracowano z Powiatowym Lekarzem Weterynarii, Komendantem Państwowej Straży Pożarnej, Komendą Policji, Inspekcją Ochrony Roślin, Inspekcją Ochrony Środowiska oraz z lokalnymi mediami. Przedstawiony w tym opracowaniu stan sanitarno-higieniczny powiatu brzeskiego za 2011 rok prezentuje rzetelnie stan bezpieczeństwa sanitarnego naszego regionu. Zawarte w poszczególnych rozdziałach oceny i analizy są efektem skrupulatnej pracy pracowników tutejszej inspekcji sanitarnej. W roku 2011 były realizowane zadania w następujących zakresach: I. w dziedzinie zapobiegania i zwalczania chorób: Do głównych zadań Oddziału Epidemiologii Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa opolskiego w 2011 roku zakresie należało: 1. sprawowanie nadzoru nad realizacją programu szczepień ochronnych oraz gospodarką szczepionkami, 2. monitorowanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie chorób zakaźnych i zakażeń, 3. sprawowanie nadzoru nad stanem sanitarnym podmiotów leczniczych (zakładów opieki zdrowotnej i innych zakładów świadczących usługi medyczne). - 3 -
II. nadzoru nad warunkami środowiska w placówkach nauczania i wychowania oraz wypoczynku dzieci i młodzieży Do głównych zadań pionu Higieny Dzieci i Młodzieży Państwowej Inspekcji Sanitarnej Województwa Opolskiego w 2011 roku należało podejmowanie działań mających na celu zapewnienie odpowiednich warunków środowiska placówek nauczania i wychowania oraz wypoczynku dzieci i młodzieży, a w szczególności: sprawowanie nadzoru sanitarnego nad szkołami i innymi placówkami oświatowo-wychowawczymi. dokonywanie ocen warunków środowiska placówek nauczania i wychowania w zakresie oświetlenia, wyposażenia w bezpieczny, sprawny sprzęt i ergonomiczne meble oraz zapewnienie odpowiedniej bazy do realizacji wychowania fizycznego, sprawowanie nadzoru nad prawidłową organizacją procesu nauczania i uczenia się poprzez wykonywanie higienicznych ocen rozkładów lekcji, sprawowanie nadzoru nad prawidłową organizacją i przebiegiem wypoczynku letniego i zimowego dzieci i młodzieży, ocena przygotowania placówek szkolnych do rozpoczęcia nowego roku szkolnego 2011/2012, współpraca z dyrektorami placówek, samorządami lokalnymi, służbą zdrowia i innymi instytucjami w celu poprawy warunków środowiska placówek nauczania i wychowania oraz wypoczynku dzieci i młodzieży. III. nadzoru higieny pracy w zakładach pracy tj.: Głównym kierunkiem działania Oddziału Higieny Pracy Państwowej Inspekcji Sanitarnej województwa opolskiego w 2011 roku było zapobieganie chorobom zawodowym, które związane są z występowaniem w środowisku pracy czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych. Podczas prowadzonych kontroli w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego środowiska pracy, zgodnie z zadaniami statutowymi, zwracano uwagę na higieniczne warunki pracy oraz ocenę ryzyka zawodowego pracowników narażonych na działanie czynników szkodliwych (np. substancje i preparaty niebezpieczne, w tym rakotwórcze oraz hałas, zapylenie, mikroklimat zimny, mikroklimat gorący) i uciążliwych (np. oświetlenie). Stopień narażenia określano m.in. na podstawie wyników badań i pomiarów wykonywanych w środowisku pracy. Powyższe zadania miały na celu identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń, ich ocenę oraz podejmowanie działań w przypadku wykazanych nieprawidłowości. IV. nadzoru zapobiegawczego tj.: Główne kierunki działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej - Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego w 2011 r.: 1. uzgadnianie kompletnych dokumentacji projektowych (projekty budowlane) oraz opiniowanie dokumentacji do zmiany sposobu użytkowania - na wniosek inwestorów oraz projektantów, 2. przeprowadzanie oględzin obiektów budowlanych, na wniosek inwestorów, w związku z art. 56 ustawy Prawo budowlane, 3. wydawanie opinii sanitarnej dla obiektów, dla których w decyzji o pozwoleniu na budowę nie nałożono obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie; aptek, celem rejestracji apteki w nadzorze farmaceutycznym; lub obiektów, które były realizowane na podstawie zgłoszenia - na wniosek inwestorów. 4. kontrolowanie obiektów w trakcie ich realizacji oraz przekazywanych do użytkowania pod względem zgodności z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi, 5. współpracowanie z Wydziałem Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego, urzędami miast i gmin oraz z komórkami organizacyjnymi PSSE w Brzegu zakresie: ustalania rozwiązań sanitarnych przy uzgadnianiu projektów budowlanych, uzgadnianiu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz uczestniczeniu we wspólnych odbiorach, 6. wydawanie opinii co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby co do zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (w związku z art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r., o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), 7. wydawanie opinii w sprawie ustalenia zakresu raportu dla przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (w związku z art. 70 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r., o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko) 8. wydawanie opinii przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (w związku z art. 77 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r., o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), - 4 -
9. zajmowanie stanowiska w przypadku zawiadomienia w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiany (w związku z art. 17 pkt 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), 10. uzgadnianie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko (w związku z art. 53 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), 11. opiniowanie i uzgadnianie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (w związku z art. 54 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz z art. 17 pkt 7 lit. c ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), V. nadzoru nad jakością wody do spożycia, wody w kąpieliskach, miejscach wykorzystywanych do kąpieli i basenach kąpielowych oraz nadzór nad obiektami użyteczności publicznej, tj.: 1.Prowadzenie monitoringu jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi obejmującego m.in.: - pobieranie do badań laboratoryjnych próbek wody w miejscach podawania wody do sieci wodociągu oraz w miejscach czerpania wody przez konsumentów, zgodnie z ustalonym harmonogramem pobierania próbek, - prowadzenie kontroli stanu sanitarno-technicznego obiektów służących do zaopatrywania ludności w wodę, - opracowywanie ocen jakości wody przeznaczonej do spożycia, - sprawowanie nadzoru nad materiałami i wyrobami stosowanymi w procesach uzdatniania i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. 2.Nadzór nad jakością wody w kąpieliskach, miejscach wykorzystywanych do kąpieli i basenach kąpielowych : - pobieranie do badań laboratoryjnych próbek wody z kąpielisk, miejsc wykorzystywanych do kąpieli i basenów kąpielowych, - przygotowanie komunikatów o jakości wód w kąpieliskach i miejscach wykorzystywanych do kąpieli przed sezonem letnim i w trakcie trwania sezonu, - ocena stanu sanitarno-technicznego kąpielisk, miejsc wykorzystywanych do kąpieli i basenów kąpielowych. 3.Podejmowanie działań w ramach posiadanych kompetencji na rzecz poprawy stanu sanitarnego miast i gmin oraz obiektów użyteczności publicznej ze szczególnym uwzględnieniem zakładów fryzjerskich, kosmetycznych, odnowy biologicznej, obiektów hotelarskich, obiektów sportowych, zakładów pogrzebowych i przedsiębiorstw podmiotów leczniczych. 4.Prowadzenie kontroli miejscowości, obiektów i tras turystycznych pod kątem ich przygotowania oraz funkcjonowania w okresie sezonu letniego. VI. nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku.: Zapewnienie bezpiecznej żywności wymaga szeregu działań podejmowanych w sposób skoordynowany i zintegrowany. Nadzór nad bezpieczeństwem żywności opiera się na systemie kontroli wewnętrznej realizowanej przez przedsiębiorcę (operatora żywności) oraz systemie kontroli zewnętrznej sprawowanej przez ograny urzędowej kontroli żywności. Celem urzędowej kontroli żywności jest nadzór nad przestrzeganiem przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących: - warunków produkcji, - przechowywania i sprzedaży żywności, - transportu, - warunków żywienia zbiorowego, - nadzoru nad jakością zdrowotną żywności, - warunków produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi. Kontrole przeprowadzane przez przedstawicieli PIS prowadzone są wg wytycznych i procedur opracowanych przez Głównego Inspektora Sanitarnego. W trakcie kontroli kompleksowych przeprowadza się ogólną ocenę stanu sanitarnego obiektów. Kontrola obejmuje stan techniczny obiektu, zaopatrzenie zakładu w wodę, stan higieny personelu, higienę produkcji (w tym obecność szkodników, ciągłość łańcucha chłodniczego środków łatwo psujących się), dystrybucję żywności, dokumentację zakładu (w tym prowadzenie zapisów dotyczących dobrej praktyki higienicznej i produkcyjnej, wdrażanie zasad systemu HACCP). - 5 -
VII. w zakresie promocji zdrowia oświaty zdrowotnej,: Ocena sta nu sanitarnego Powiatu Brzeskiego w 2011r. W roku 2011 główne kierunki działań oświatowo zdrowotnych i promocji zdrowia wynikały z sytuacji epidemiologicznej, występujących problemów, potrzeb zdrowotnych ludności, zapisów Narodowego Programu Zdrowia oraz zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia. Działania oświatowo zdrowotne, prowadzone były także we współpracy z przedstawicielami innych jednostek i dotyczyły: zapobiegania uzależnieniu od tytoniu, promowania aktywności fizycznej i racjonalnego odżywiania w celu zapobiegania otyłości i nadwadze, ukształtowania prawidłowych nawyków i umiejętności prozdrowotnych wśród dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, ich rodziców i opiekunów, promowania projektu pt. Odświeżamy nasze miasta. TOB3CIT (Tobacco Free Cities), który ma na celu poprawę egzekwowania i wzrost przestrzegania postanowień znowelizowanej w 2010 r. ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (DZ. U. 1996, Nr 10, poz. 55 z późn zm.), zwiększenia wiedzy i świadomości na temat dróg szerzenia się zakażenia HCV oraz metod zapobiegania zakażeniom, bezpiecznego wypoczynku dzieci i młodzieży, zapobiegania chorobom zakaźnym ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki HIV i AIDS, profilaktyki antytytoniowej wśród dzieci w wieku przedszkolnym i ich rodziców, profilaktyki grypy, profilaktyki nowotworowej. Z analiz i danych którymi dysponujemy wynika, iż bezpieczeństwo sanitarne powiatu stale się poprawia, co stanowi istotny powód do satysfakcji zawodowej. Pragnąc przybliżyć społeczeństwu dostęp do informacji dotyczącej bezpieczeństwa sanitarnego, raport ten przekazujemy mieszkańcom naszego regionu poprzez umieszczenie go na stronie internetowej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Brzegu: http://pssebrzeg.pis.gov.pl - 6 -
I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ROKU 2011 NA TERENIE POWIATU BRZESKIEGO. Ocenę sytuacji epidemiologicznej w roku 2011 przeprowadzono w porównaniu do roku 2010 stosując podstawowe mierniki epidemiologiczne tj. zapadalność na 100 tyś. mieszkańców. W tabelach oprócz współczynników charakteryzujących rok 2011 podano współczynniki z roku poprzedniego na podstawie których można porównać sytuację epidemiologiczną na terenie Powiatu Brzeskiego i Województwa Opolskiego. Sytuacja demograficzna na terenie Powiatu Brzeskiego w latach 2002-2010. Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ogół. 92.725 92.598 92.674 92.637 92.276 92.216 92.103 92.153 92.095 92.002 Miasto 53.485 53.288 53.198 53.021 52.758 52.620 52.263 52.189 52.940 52.910 Wieś 39.240 39.310 39.476 39.616 39.518 39.596 39.840 39.964 39.155 39.092 Jednostki chorobowe występujące na terenie Powiatu Brzeskiego w roku 2011 Jednostka chorobowa 1. ospa wietrzna 2. nagm. zapal. przyusznicy 3. WZW typ A 4. WZW typ B 5. WZW typ C 6. płonica 7. różyczka 8. styczność i narażenie na wściekliznę 9. zatrucia pokarmowe salmonellozy 10. posocznica 11. inne bakteryjne zakażenia jelitowe wywołane przez Yersinia enterocolitica 12. inne bakteryjne zakażenia jelitowe - nie określone 13. lamblioza 14. wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe wywołane przez rotawirusy 15. wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe - inne określone 16. wirusowe i inne określone zakażenia jelitowe - nie określone 17. wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 18. biegunka i zapalenie żołądkowo jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu w tym u dzieci do lat 2 19. jersinioza pozajelitowa 20. zapalenie opon m-rdz. bakteryjne 21. wirusowe zapalenie opon m-rdz. inne i nie określone 22. choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes - róża 23. choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae 24. kleszczowe zapalenie mózgu 25. borelioza 26. jersinioza pozajelitowa 27. nowo wykryte zakażenia HIV 28. mononukleoza zakaźna 29. grypa i przypadki grypopodobne - 7 -
- 8 -
- 9 -
- 10 -
- 11 -
Zapadalność WZW typu B na 100 tyś. mieszkańców w Powiecie Brzeskim i Województwie Opolskiem w latach 2002-2011 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zapadalność w Powiecie Brzeskim 6,3 5,4 4,1 0,0 2,2 2,2 3,2 3,3 6,5 8,7 Zapadalność w Wojedództwie Opolskim 4,1 3,0 3,1 4,9 4,7 5,8 6,6 7,9 12,0 10,7 Zapadalność na WZW typ - A na 100 tyś. mieszkańców w Powiecie Brzeskim i Wojewówdztwie Opolskim w latach 2002-2011 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zapadalność w Powiecie Brzeski 0,0 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 0,0 1,1 1,1 0,0 Zapadalność w Województwie Opolskim 0,6 0,1 0,0 0,3 0,3 0,1 0,1 0,4 0,2 0,1-12 -
Zapadalność na grypę w Powiecie Brzeskim na 100 tyś. mieszkańców w latach 2002-2011 20 000,0 18 000,0 16 000,0 14 000,0 12 000,0 10 000,0 8 000,0 6 000,0 4 000,0 2 000,0 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zapadalność w Powiecie Brzeski 6 975,0 14 348,0 4 376,0 4 364,0 3 459,0 3 072,0 6 289,7 18 013,5 8 443,5 12 841,0 Zapadlaność na salmonelozę w Powiecie Brzeskim na 100 tyś mieszkańców w latach 2002-2011 30 25 20 15 10 5 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zapadalność w Powiecie Brzeskim 28,7 29,1 22,6 18,3 22,8 15,3 15,2 14,1 10,9 10,9-13 -
Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w miastach i gminach powiatu brzeskiego w roku 2011r. Jednostka chorobowa Jednostka administracyjna Miasto Brzeg Gmina Skarbimierz Miasto i Gmina Lewin Brzeski Miasto i Gmina Grodków Gmina Lubsza Gmina Olszanka Powiat Brzeg Województwo Opole salmonellazatrucie pokarmowe krztusiec płonica borelioza odra różyczka WZW A WZW B W ZW C WZW B+C nagm. zap.przyusz. 18,7-42,7 5,3-13,4-10,7 10,7-10,7 - - 26,8 - - 26,8 - - - - - 7,4-325,1 14,8-147,9-29,6 22,2-7,4 10,2-45,7 15,2 - - - - 5,1-5,1 - - 22,4 11,2-67,2 - - - - - - - - - - 20,1 - - 20,1 - - 10,9-79,3 10,9-36,9-8,7 9,7-6,5 12,9 2,3 51,1 33,2 0,1 8,8 0,1 10,7 11,9-8,9 czerwonka bakteryjna (szigeloza) - - - - - - - - Grypy za rok 2011 ogółem 12.841
Wirusowe zapalenie wątroby typu B w latach 2004-2011 w powiecie brzeskim zapadalność na 100 tyś. mieszkańców. Miasto,Gmina 2004r 2005r 2006r 2007r 2008r 2009r 2010r 2011r Miasto Brzeg Gmina Skarbimierz Miasto i Gmina Lewin Brzeski Miasto i Gmina Grodków Gmina Lubsza Gmina Olszanka Powiat Brzeg Województwo Opole - - - - 2,6 2,6 5,3 10,7 - - - - - 13,4-7,3 - - 7,4 - - 29,6 - - 5,1-5,1 10,1 5,1 - - - 11,6 11,5 11,4-22,4 - - - - - - - - 1,0 - - 2,2 3,2 3,3 6,5 8,7 3,1 4,9-5,8 6,6 7,9 12,0-15 -
Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2010-2011 Jednostka chorobowa Miasto i Gmina Lewin Brzeski Powiat Brzeg Województwo Opole 2011r 2010r 2011r 2010r 2011r 2010r salmonella-zatr.pokarmowe 7,4-10,9 10,9 12,9 14,7 Płonica 325,1 154,6 79,3 58,6 51,1 40,5 zap.opon meningokokowi - - - - 0,3 0,2 zap.opon wirusowe 7,4-10,9 5,4 7,7 8,2 Odra - - - - 0,1 - Różyczka 147,9 434,0 36,9 222,6 8,8 41,6 WZW typ A - - - 1,1 0,1 0,2 WZW typ B 29,6-8,7 6,5 10,7 12,0 WZW typ C 22,2-9,7 8,7 11,9 8,3 WZW typ B+C - - - - - - nagm. zapal. Przyusznic 7,4 6,5 11,9 8,9 9,1 Borelioza 14,8 7,4 10,9 16,3 33,2 29,3-16 -
Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2010-2011, Jednostka chorobowa Brzeg Powiat Brzeg Województwo Opole 2011r 2010r 2011r 2010r 2011r 2010r salmonella-zatr.pokarmowe 15,7 16,0 10,9 10,9 12,9 14,7 Płonica 42,7 53,4 79,3 58,6 51,1 40,5 zap.opon meningokokowi - - - - 0,3 0,2 zap.opon wirusowe 13,4 2,7 10,9 5,4 7,7 8,2 Odra - - - - 0,1 - Różyczka 13,4 109,5 36,9 222,6 8,8 41,6 WZW typ A - 2,7-1,1 0,1 0,2 WZW typ B 10,7 5,3 8,7 6,5 10,7 12,0 WZW typ C 10,7 13,3 9,7 8,7 11,9 8,3 WZW typ B+C - - - - - - nagm. zapal. Przyusznic 10,7 13,3 6,5 11,9 8,9 9,1 Borelioza 5,3 10,7 10,9 16,3 33,2 29,3-17 -
Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2010-2011, Jednostka chorobowa Gmina Skarbimierz Powiat Brzeg Województwo Opole 2011r 2010r 2011r 2010r 2011r 2010r salmonella-zatr.pokarmowe - 26,8 10,9 10,9 12,9 14,7 Płonica 26,8 93,6 79,3 58,6 51,1 40,5 zap.opon meningokokowi - - - - 0,3 0,2 zap.opon wirusowe - - 10,9 5,4 7,7 8,2 Odra - - - - 0,1 - Różyczka 26,8 387,9 36,9 222,6 8,8 41,6 WZW typ A - - - 1,1 0,1 0,2 WZW typ B - 13,4 8,7 6,5 10,7 12,0 WZW typ C - 13,4 9,7 8,7 11,9 8,3 WZW typ B+C - - - - - - nagm. zapal. Przyusznic - 26,8 6,5 11,9 8,9 9,1 Borelioza - - 10,9 16,3 33,2 29,3-18 -
Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2010-2011, Miasto i Gmina Grodków Powiat Brzeg Województwo Opole Jednostka chorobowa 2011r 2010r 2011r 2010r 2011r 2010r salmonella-zatr.pokarmowe 10,2 5,1 10,9 10,9 12,9 14,7 Płonica 45,7 15,2 79,3 58,6 51,1 40,5 zap.opon meningokokowi - - - - 0,3 0,2 zap.opon wirusowe 15,2-10,9 5,4 7,7 8,2 Odra - - - - 0,1 - Różyczka - 147,2 36,9 222,6 8,8 41,6 WZW typ A - - - 1,1 0,1 0,2 WZW typ B - 5,1 8,7 6,5 10,7 12,0 WZW typ C - 5,1 9,7 8,7 11,9 8,3 WZW typ B+C - - - - - - nagm. zapal. Przyusznic 5,1 15,2 6,5 11,9 8,9 9,1 Borelioza 15,2 20,3 10,9 16,3 33,2 29,3-19 -
Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2010-2011, Gmina Olszanka Powiat Brzeg Województwo Opole Jednostka chorobowa 2011r 2010r 2011r 2010r 2011r 2010r salmonella-zatr.pokarmowe - - 10,9 10,9 12,9 14,7 Płonica - 40,2 79,3 58,6 51,1 40,5 zap.opon meningokokowi - - - - 0,3 0,2 zap.opon wirusowe - 60,4 10,9 5,4 7,7 8,2 Odra - - - - 0,1 - Różyczka 20,1 885,3 36,9 222,6 8,8 41,6 WZW typ A - - - 1,1 0,1 0,2 WZW typ B - - 8,7 6,5 10,7 12,0 WZW typ C 20,1-9,7 8,7 11,9 8,3 WZW typ B+C - - - - - - nagm. zapal. Przyusznic - 20,1 6,5 11,9 8,9 9,1 Borelioza - 60,4 10,9 16,3 33,2 29,3-20 -
Analiza zachorowań na niektóre choroby zakaźne zapadalność na 100 tyś. mieszkańców w powiecie brzeskim w latach 2010-2011, Jednostka chorobowa Gmina Lubsza Powiat Brzeg Województwo Opole 2011r 2010r 2011r 2010r 2011r 2010r salmonella-zatr.pokarmowe - 11,2 10,9 10,9 12,9 14,7 Płonica 22,4 11,2 79,3 58,6 51,1 40,5 zap.opon meningokokowi - - - - 0,3 0,2 zap.opon wirusowe 11,2 11,2 10,9 5,4 7,7 8,2 Odra - - - - 0,1 - Różyczka 67,2 33,6 36,9 222,6 8,8 41,6 WZW typ A - - - 1,1 0,1 0,2 WZW typ B - 22,4 8,7 6,5 10,7 12,0 WZW typ C - 11,2 9,7 8,7 11,9 8,3 WZW typ B+C - - - - - - nagm. zapal. Przyusznic - - 6,5 11,9 8,9 9,1 Borelioza 11,2 33,6 10,9 16,3 33,2 29,3-21 -
II. STAN SANITARNY W ZAKRESIE EPIDEMIOLOGII 1. Nadzór nad realizacją programu szczepień ochronnych Walka z chorobami zakaźnymi to przede wszystkim systematyczne prowadzenie szczepień ochronnych. Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna jest koordynatorem szczepień, nadzoruje, planuje, zaopatruje placówki wykonujące szczepienia w szczepionki, sporządza sprawozdania z wykonania szczepień ochronnych. Na terenie powiatu w 2011 roku działało 28 punktów szczepień wykonujących wszystkie szczepienia obowiązujące w ramach Programu Szczepień Ochronnych szczepienia dzieci i młodzieży przeciwko: gruźlicy, wzw typu B, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, odrze, śwince i różyczce, przeciwko Haemophilus influenzae typu B oraz szczepienia przeciwko tężcowi po narażeniu. W trakcie przeprowadzania kontroli w zakresie szczepień ochronnych nie odnotowano znacznych opóźnień w stosunku do obowiązującego kalendarza szczepień. Stwierdzane opóźnienia spowodowane były odsunięciami od szczepień dzieci z uwagi na stan ich zdrowia lub wynikały z niewywiązywania się matek z obowiązku zgłaszania się do szczepień. Niedopełnianie obowiązku szczepień dotyczy głównie dzieci z rodzin romskich. Na terenie powiatu brzeskiego zamieszkuje znaczna liczba rodzin pochodzenia romskiego, które często zmieniają miejsce pobytu w obrębie kraju, a także emigrują za granicę. Z tego względu wyegzekwowanie obowiązku stawienia się matki z dzieckiem do szczepień jest trudne, a w wielu przypadkach niemożliwe. Wpływ na stan zaszczepienia mają również m migracje. Dzieci powracające spoza granic kraju nie mają wykonanych szczepień przeciwko takim jednostkom chorobowym jak m. in: gruźlica, wirusowe zapalenie wątroby typu B. Przyczyną takiego stanu rzeczy są różnice w Programach Szczepień Ochronnych w krajach europejskich. Szczepienia powyższe są systematycznie uzupełniane. Zaobserwowano ponadto zwiększanie się liczby dzieci, których rodzice nie wyrażają zgody na wykonanie szczepień przeciwko wybranym jednostkom chorobowym, np. przeciwko gruźlicy, przeciwko odrze, śwince, różyczce lub odmawiają wykona wszystkich szczepień. W 2011r. dotyczyło to 10 dzieci. Kontrolowano też prowadzenie dokumentacji szczepień i prawidłowość gospodarki preparatami szczepionkowymi. W tym zakresie nie stwierdzano nieprawidłowości. Wyszczepialność wśród dzieci i młodzieży w zakresie poszczególnych szczepień obowiązkowych wynosi średnio 99,04 % (wg rocznego sprawozdania ze szczepień za rok 2011). Wybrane przykłady uodpornienia dzieci przeciwko chorobom wg rocznego sprawozdania za rok 2011 przedstawia poniższa tabela: Błonica, tężec (młodzież ukończony 14 rok życia) Błonica, tężec oraz poliomyelitis (dzieci - ukończony 4 rok życia) Odra, świnka, różyczka (dzieci - ukończony 3 rok życia) Odra, świnka różyczka (dzieciukończony 10 rok życia) Wzw typu B (dzieci ukończony 5 rok życia) Powiat brzeski 98,3 % 98,9 % 99,2 % 98,9 % 99,9 % - 22 -
Porównanie stanu zaszczepienia dzieci i młodzieży w wybranych jednostkach chorobowych w roku 2010 i 2011 wg rocznych sprawozdań ze szczepień ochronnych przedstawia poniższa tabela: Powiat brzeski Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w wybranych jednostkach chorobowych (%). 6 rok życiap/błonicy, 14 rok 19 rok życia- 10 rok życia p/tężcowi i życia- tężcowi p/tężcowi i błonicy p/odrze, i krztuścowi błonicy śwince i różyczce Ogółem średnia (%) 2010r. 80,9 83,8 73,1 88,0 81,5 2011r. 77,0 81,2 78,9 92,9 82,5 W 2011 r., w populacji dzieci przedszkolnych i szkolnych, podlegających szczepieniom w danym roku, uzyskano poprawę wykonania szczepień średnio o 1,0 % w porównaniu do roku ubiegłego. Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B Nadal prowadzone są działania mające poprawić sytuację epidemiologiczną wirusowego zapalenia wątroby typu B. Szczególny nacisk kładzie się na uodpornienie populacji poprzez szczepienie przeciwko wzw typu B. W 2011 roku przeciwko wzw typu B zaszczepiono 1831 osoby, w tym: - 15 osób przebywających w stałym kontakcie z zakażonymi HBV, - 10 pracowników służby zdrowia, - 1 student akademii medycznej, 2 uczniów Policealnej Szkoły Medycznej, - 12 osób dializowanych, - 5 osób z przewlekłym zakażeniem HCV, - 539 osób szczepionką zakupioną z własnych środków finansowych, - 1247 dzieci w ramach obowiązkowego Programu Szczepień Ochronnych. Szczepienia zalecane W 2011r. wykonano następujące szczepienia zalecane, które nie są finansowane przez Ministerstwo Zdrowia: przeciwko wzw typu A - 19 osób, przeciwko grypie 2454 osób, przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu 20 osób, przeciwko durowi brzusznemu 13 osób, przeciwko Streptococcus pneumoniae 157 osób, przeciwko zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego 80 osób, przeciwko ospie wietrznej 15 osób, przeciwko biegunce rotawirusowej 110 niemowlęta, przeciwko Neisseria meningitidis 75 osób. MONITORING SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH I ZAKAŻEŃ wybrane jednostki chorobowe W 2011r. w ramach zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych przeprowadzono 94 dochodzenia epidemiologiczne, dotyczące zachorowań i zakażeń na następujące jednostki chorobowe: borelioza 10, jersinioza 1, posocznica 2, zapalenie opon mózgowo rdzeniowych i mózgu 7, salmoneloza 10, wirusowe zapalenie wątroby typu B 7, wirusowe zapalenie wątroby typu C - 10, gruźlica 17, grypa 4, podejrzenia zakażenia wirusem wścieklizny w przypadku pokąsań przez zwierzęta - 16, zakażenia wywołane przez wirusy zapalenia wątroby typu B 6, zakażenie Salmonellą 3. Powyższe dochodzenia epidemiologiczne przeprowadzane były w sytuacjach takich chorób zakaźnych, w których wymagane jest: - 23 -
- ustalenie źródła zakażenia, - wykrycie czynnika etiologicznego zakażenia bądź zachorowania, - objęcie nadzorem epidemiologicznym osób z otoczenia chorego lub zakażonego, - przeprowadzenie dezynfekcji w celu przerwania dróg szerzenia zakażenia. Jersionioza W 2011r. zgłoszono 1 przypadek zachorowania na w/w jednostkę chorobową, tj. jersiniozę pozajelitową. Była to postać stawowa jersiniozy pozajelitowej, przypadek tzw. prawdopodobny, tj. zgłoszony na podstawie objawów klinicznych i kryteriów laboratoryjnych przypadku prawdopodobnego. W powyższym przypadku nie udało się ustalić źródła zakażenia. Borelioza W 2011r. zgłoszono 10 przypadków zachorowań na tę jednostkę chorobową. Większość zachorowań dotyczyła mieszkańców wsi (8 przypadków) oraz osób dorosłych (wszystkie przypadki). Wszystkie zachorowania zostały potwierdzone laboratoryjnymi badaniami serologicznymi. Analiza przeprowadzonych dochodzeń epidemiologicznych wskazuje, że niemal wszystkie zakażone osoby były narażone na kontakt z wektorami przenoszącymi boreliozę (tj. zgłaszane były ukąszenia przez kleszcze lub stwierdzano wystąpienie rumienia wędrującego). Do zakażeń powyższych doszło wskutek przebywania na terenie kompleksów leśnych, zwłaszcza takich jak: okolice Turawy, Mąkoszyc, Więcmierzyc, Stobrawy, okolice lasów Rogowskich. Salmoneloza W 2011r. zarejestrowano 12 nosicieli pałeczek Salmonella, w tym 6 po przebytym zakażeniu Salmonellą, 3 wykrytych w ramach badań styczności i 3 w grupie badających się do celów sanitarno epidemiologicznych. Po ponownym wykonaniu badań do celów sanitarno epidemiologicznych 9 nosicieli skreślono z ewidencji. W 2011r. zarejestrowano 10 przypadków zachorowań wywołanych pałeczkami Salmonella. Podobnie jak w latach ubiegłych dominującym typem serologicznym była Salmonella Enteritidis. Styczność i narażenie na wściekliznę W zakresie nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi, m. in. nad zakażeniem wirusem wścieklizny kontynuowano współpracę z Powiatowym Inspektoratem Weterynarii w Brzegu. W ramach w/w współpracy otrzymano 143 informacje od Powiatowego Lekarza Weterynarii w Brzegu dotyczących ujemnych wyników przeprowadzonych obserwacji zwierząt w kierunku wścieklizny, 2 informacje dotyczące ujemnych wyników badań zwierząt w kierunku wścieklizny metodą immunofluorescencji bezpośredniej oraz metodą próby biologicznej.. W 2011r. przeprowadzono 16 dochodzeń epidemiologicznych w przypadku podejrzenia zakażenia wirusem wścieklizny po pogryzieniu przez zwierzęta. W 11 przypadkach nie było aktualnych szczepień przeciwko wściekliźnie lub właściciel psa był nieznany, a sprawcą narażenia były zwierzęta domowe - psy i koty oraz tchórzofretka, natomiast w 1 przypadku sprawcą narażenia było zwierzę dzikie (lis). W związku z powyższym wszystkie osoby narażone skierowano do Poradni Chorób Zakaźnych w Opolu (punktu konsultacyjnego szczepień przeciwko wściekliźnie), celem specjalistycznej konsultacji lekarskiej. Na podkreślenie zasługuje fakt efektywnej współpracy z Powiatowym Inspektoratem Weterynarii w Brzegu, jak również natychmiastowe obejmowanie nadzorem weterynaryjnym zwierząt będących sprawcami pokąsań. Grypa Celem nadzoru nad grypą i innymi wirusami oddechowymi, opartego na systemie SENTINEL, jest pozyskiwanie określonych danych na temat aktywności w/w wirusów na danym terenie, w danej populacji. Dane te obejmują informacje epidemiologiczne oraz dane wirusologiczne. Następnie, na podstawie informacji uzyskiwanych w oparciu o system SENTINEL, możliwa jest ocena sytuacji epidemiologiczno wirusologicznej w całym kraju. W związku z występowaniem w sezonie epidemicznym 2011/2012 zakażeń wywoływanych nowym wirusem grypy podtypu A/H1N1 oraz dynamicznie zmieniającą się sytuacją epidemiologiczną i wirusologiczną grypy, wdrożono działania mające na celu uruchomienie nadzoru wirusologicznego i epidemiologicznego nad grypą SENTINEL. Potrzebę wzmocnienia nadzoru nad grypą, rekomenduje zarówno WHO, jak i European Center for Disease Control and Prevention (ECDC). - 24 -
W związku z powyższym lekarzom biorącym udział w programie przesłano aktualne formularze oraz sprzęt niezbędny do realizacji w/w programu tj. sterylne patyczki wymazowe oraz podłoże transportowe przeznaczone do transportu wirusa, Realizacja w/w programu polega przede wszystkim na pobieraniu materiału do badań wirusologicznych od chorych podejrzanych o zakażenie wirusem grypy (z objawami grypy lub grypopodobnymi). Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej biorący udział w programie Sentinel: 1. lek. med. Joanna Bogacka, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ARS-MED. PRZYCHODNIA NR 6 - ESKULAP, ul. Chrobrego 33, 49-300 Brzeg, 2. lek. med. Zbigniew Krzywonos, lek. med. Joanna Bracka, lek. med. Justyna Frątczak Zakład Usług Medycznych KAMMED, ul. Herberta 1, 49-300 Brzeg, 3. lek. med. Aleksander Szpak, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej PRZYCHODNIA TRZY KOTWICE, ul. Trzech Kotwic 6, 49-300 Brzeg. Ponadto w związku z prowadzonym nadzorem nad grypą, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Brzegu podjął działania polegające na: 1. monitorowaniu sytuacji epidemiologicznej w zakresie grypy typu A/H1N1 w powiecie brzeskim (m. in. codziennie raporty dotyczące potwierdzonych przypadków zgonów i zachorowań na grypę), 2. prowadzeniu współpracy z Inspekcją Weterynaryjną, polegającej na informowaniu o przypadkach grypy u osób które miały kontakt z drobiem lub trzodą chlewną, 3. uaktualnieniu Planu postępowania przeciwepidemicznego zawierającego informacje o środkach transportu wykorzystywanych w sytuacjach wystąpienia zachorowań na choroby szczególnie niebezpieczne oraz o obiektach przewidzianych do wykorzystania przy zwalczaniu epidemii. Posocznica W 2011r. zarejestrowano 2 przypadki posocznicy. W jednym przypadku ustalonym czynnikiem etiologicznym był: Streptococcus pneumoniae, natomiast w drugim przypadku nie ustalono czynnika etiologicznego zakażenia. W obydwu przypadkach prowadzona była hospitalizacji oraz wdrożone leczenie przyczynowe. Gruźlica W związku z prowadzonym nadzorem nad gruźlicą w 2011r. Państwowa Inspekcja Sanitarna, przeprowadziła 17 dochodzeń epidemiologicznych, na podstawie których ustalono, iż m. in. w 7 przypadkach osobami chorującymi na gruźlicę były osoby bezrobotne i samotne, natomiast w 2 przypadkach były to osoby tymczasowo przebywające w Zakładzie Karnym. W ramach w/w dochodzeń epidemiologicznych objęto nadzorem lekarskim osoby z tzw. wysokiego ryzyka (ze środowiska domowego), które w okresie ok. 3 miesięcy od rozpoznania kontaktowały się z osobą chorą na gruźlicę. Choroby wieku dziecięcego Większość chorób wieku dziecięcego, przeciwko którym od lat prowadzone są szczepienia ochronne, tj. poliomyelitis, odra, błonica, tężec nie występuje na terenie powiatu brzeskiego. W roku 2011 w dalszym ciągu kontynuowano nadzór nad ostrymi porażeniami wiotkimi dzieci do lat 14-tu hospitalizowanych na oddziałach dziecięcych. W związku z powyższym nadzorem, kontaktowano się z lekarzami oddziału dziecięcego Brzeskiego Centrum Medycznego w Brzegu, z częstotliwością miesięczną, w celu uzyskania informacji o ewentualnych przypadkach ostrych porażeń wiotkich. W 2011r. podobnie jak w 2010r. na terenie powiatu brzeskiego nie odnotowano przypadków ostrych porażeń wiotkich. Inne choroby zakaźne Ogółem w 2011r. odnotowano 5 przypadków zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych oraz 2 zapalenia mózgu. Cztery przypadki zachorowań na zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych zgłoszono jako przypadki bakteryjnego zapalenia opon mózgowo rdzeniowych, nieokreślonego, jeden przypadek był przypadkiem wirusowego zapalenia opon mózgowordzeniowych, nieokreślonego, natomiast przypadki zapalenia mózgu zostały rozpoznane jako przypadki nieokreślone. Choroby zakaźne szczególnie niebezpieczne W związku ze stałą gotowością do działań w przypadku zagrożenia niebezpieczną chorobą zakaźną uaktualniono Plan postępowania przeciwepidemicznego. W PSSE w Brzegu funkcjonuje całodobowy telefon alarmowy, pod którym przyjmowane są informacje o występujących na terenie powiatu brzeskiego zagrożeniach. - 25 -
STAN SANITARNY PRZEDSIĘBIORSTW PODMIOTÓW LECZNICZYCH (ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ I INNYCH ZAKŁADÓW ŚWIADCZĄCYCH USŁUGI MEDYCZNE) Od 2010r. pod nadzór sanitarny Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego przekazano następujące obiekty: - Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Brzeskie Centrum Medyczne, ul. Mossora 1, 49-300 Brzeg, - Dom Pomocy Społecznej, ul. Mickiewicza 15, 49-200 Grodków, - Dom Pomocy Społecznej, Jędrzejów 16,49-200 Grodków. PRZEDSIĘBIORSTWA PODMIOTÓW LECZNICZYCH (ZAKŁADY OPIEKI ZDROWOTNEJ) W 2011r. w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego ogółem skontrolowano 124 zakłady świadczące usługi medyczne, w tym: 52 zakłady opieki zdrowotnej, 68 prywatnych praktyk lekarskich, 1 prywatną praktykę pielęgniarską. Przychodnie, ośrodki zdrowia oraz inne zakłady opieki zdrowotnej Dezynfekcja Na podstawie przeprowadzonych w 2011r. kontroli sanitarnych 52-u przychodni (spośród 73 będących pod nadzorem), stwierdzono, iż zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne w skontrolowanych przychodniach jest wystarczające, nie stwierdzono również nieprawidłowości dot. rejestracji stosowanych środków dezynfekcyjnych Zaopatrzenie w mydło płynne i ręczniki jednorazowego użytku również nie budziło zastrzeżeń. Dobór środków dezynfekcyjnych w 52 skontrolowanych zakładach opieki zdrowotnej był prawidłowy, zakres działania preparatów dezynfekcyjnych był odpowiedni w stosunku do zagrożenia, z wyjątkiem 3 placówek, w których zastosowano niewłaściwy preparat do dezynfekcji powierzchni. Jeżeli chodzi o sposób mycia narzędzi i sprzętu medycznego, to 18 placówek spośród 23 skontrolowanych używających sprzętu wielokrotnego użytku, myje narzędzia wyłącznie w sposób ręczny, natomiast 1 placówka w urządzeniu myjącym. Na 23 placówki używające narzędzi i sprzętu wielokrotnego użytku, miejscem przeprowadzania dezynfekcji narzędzi i sprzętu medycznego w 19 placówkach, jest gabinet zabiegowy, natomiast wydzielone pomieszczenie do tego celu posiada jedynie 4 placówki. Na 52 skontrolowane przychodnie, wszystkie posiadają opracowane instrukcje stosowania i sporządzania środków dezynfekcyjnych. Sterylizacja Na podstawie przeprowadzonych w 2011r. kontroli stwierdzono, iż zaopatrzenie w sprzęt jednorazowego użytku we wszystkich przychodniach jest wystarczające. Wyposażenie w aparaturę sterylizacyjną w przychodniach i innych placówkach będących zakładami opieki zdrowotnej stanowi 19 sterylizatorów parowych. Wszystkie skontrolowane placówki wykonujące sterylizację we własnym zakresie, bądź też zlecające usługę sterylizacji na zewnątrz prowadziły dokumentację procesów sterylizacji. W ramach kontroli wewnętrznej procesów sterylizacji stosowały kontrolę fizyczną, chemiczną i biologiczną. Kontrole skuteczności procesu sterylizacji przy użyciu wskaźników chemicznych wykonywane są w placówkach w sposób systematyczny, wskaźniki chemiczne używane są do każdego procesu, bądź też umieszczane są we wnętrzu każdego pakietu. Kontrole biologicznej skuteczności procesów sterylizacji przy użyciu wskaźników biologicznych wykonywane były systematycznie raz w miesiącu, z wyjątkiem 1 placówki, która nie kontrolowała skuteczności procesów sterylizacji przy użyciu wskaźników biologicznych. Przychodnie dysponują odpowiednią dokumentacją w tym zakresie. Prawidłowe wyniki kontroli świadczą o właściwym stanie technicznym urządzeń oraz prawidłowo monitorowanych procesach sterylizacji mających wpływ na zdrowie publiczne. Dezynsekcja i deratyzacja W 2011r. w 52 skontrolowanych placówkach nie istniała potrzeba przeprowadzania zabiegów dezynsekcji i deratyzacji. - 26 -
PODMIOTY LECZNICZE (PRYWATNE PRAKTYKI LEKARSKIE I PIELĘGNIARSKIE) W 2011r. skontrolowano 68 prywatnych praktyk lekarskich (spośród 81 będących pod nadzorem) i 1 praktykę pielęgniarską (spośród 3 będących pod nadzorem). Stan sanitarno - techniczny praktyk Stan sanitarno techniczny skontrolowanych 69 prywatnych praktyk lekarskich i pielęgniarskich, podobnie jak w roku ubiegłym nie budził zastrzeżeń, z wyjątkiem 2 praktyk lekarskich, w których stwierdzono nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarno technicznego obiektu (brudne ściany). Dezynfekcja Na podstawie przeprowadzonych w 2011r. kontroli sanitarnych w 64 prywatnych praktykach lekarskich, stwierdzono, iż zaopatrzenie w środki dezynfekcyjne w skontrolowanych placówkach jest wystarczające, nie stwierdzono również nieprawidłowości dot. braku rejestracji stosowanych środków dezynfekcyjnych. Zaopatrzenie w mydło płynne i ręczniki jednorazowego użytku również nie budziło zastrzeżeń. Dobór środków dezynfekcyjnych we wszystkich skontrolowanych praktykach jest prawidłowy, zakres działania preparatów dezynfekcyjnych jest odpowiedni w stosunku do zagrożenia. Jeżeli chodzi o sposób mycia narzędzi i sprzętu medycznego, to 28 praktyk lekarskich spośród 42 skontrolowanych używających sprzętu wielokrotnego użytku myje narzędzia wyłącznie w sposób ręczny, natomiast 14 prywatnych praktyk lekarskich stosuje mieszany sposób mycia (ręcznie i w urządzeniach myjących). Miejscem przeprowadzania dezynfekcji narzędzi i sprzętu medycznego w 40 skontrolowanych placówkach jest gabinet zabiegowy, 2 prywatne praktyki lekarskie posiadają wydzielone do tego celu pomieszczenie. Na 64 skontrolowane prywatne praktyki wszystkie posiadają opracowane instrukcje stosowania i sporządzania środków dezynfekcyjnych. Sterylizacja Na podstawie przeprowadzonych w 2011r. kontroli stwierdzono, iż zaopatrzenie w sprzęt jednorazowego użytku we wszystkich przychodniach jest wystarczające. Wyposażenie w aparaturę sterylizacyjną w skontrolowanych prywatnych praktykach lekarskich stanowią 34 sterylizatory parowe. Wszystkie skontrolowane w zakresie sterylizacji praktyki prywatne wykonujące sterylizację we własnym zakresie, bądź też praktyki zlecające usługę sterylizacji na zewnątrz prowadziły dokumentację procesów sterylizacji. W ramach kontroli wewnętrznej procesów sterylizacji, stosowały kontrolę fizyczną, chemiczną oraz biologiczną. Kontrole skuteczności procesu sterylizacji przy użyciu wskaźników chemicznych wykonywane są w prywatnych praktykach lekarskich systematycznie, przy użyciu wskaźników chemicznych kontrolowany jest każdy proces, bądź też wskaźniki chemiczne umieszczane są we wnętrzu każdego pakietu. Kontrole biologicznej skuteczności procesów sterylizacji przy użyciu wskaźników biologicznych wykonywane były systematycznie raz w miesiącu. Praktyki lekarskie posiadają odpowiednią dokumentację w tym zakresie. Prawidłowe wyniki kontroli świadczą o właściwym stanie technicznym urządzeń oraz prawidłowo monitorowanych procesach sterylizacji mających wpływ na zdrowie publiczne. Dezynsekcja i deratyzacja W skontrolowanych w 2011r. praktykach lekarskich nie było konieczności przeprowadzania zabiegów dezynsekcji i deratyzacji. Utrzymanie czystości pomieszczeń i porządku otoczenia W prywatnych praktykach lekarskich i pielęgniarskich utrzymaniem czystości i porządku zajmuje się personel medyczny. W w/w zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Gromadzenie, transport, unieszkodliwianie, magazynowanie odpadów medycznych. Kontrole przeprowadzone w 2011r. wykazały, iż wszystkie skontrolowane w tym zakresie 64 placówki złożyły do Starostwa Powiatowego w Brzegu informację o rodzajach i ilości wytwarzanych odpadów oraz o sposobach gospodarowania wytwarzanymi odpadami, z wyjątkiem dwóch placówek które nie złożyły takiej informacji. Ponadto wszystkie skontrolowane w w/w zakresie placówki posiadały aktualne procedury postępowania z odpadami medycznym i oraz instrukcje stanowiskowe, jak również miały podpisane umowy ze specjalistycznymi firmami na odbiór odpadów medycznych. - 27 -
W zakresie gromadzenia odpadów na stanowisku pracy również nie stwierdzono nieprawidłowości, tj. odpady medyczne zbierane były w miejscu ich wytwarzania w sposób prawidłowy: odpady niebezpieczne o ostrych końcach i krawędziach gromadzone były w sztywnych, odpornych na działanie wilgoci i mechaniczne uszkodzenia pojemnikach. Ponadto stwierdzono, iż magazynowanie odpadów medycznych również odbywa się w sposób prawidłowy, tzn. praktyki lekarskie zaopatrzone były w urządzenia chłodnicze, przeznaczone do magazynowania odpadów medycznych; temperatura magazynowania odpadów medycznych również była prawidłowa. III. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA. Na terenie powiatu brzeskiego w 2011r. nadzorem sanitarnym objętych było 15 wodociągów, w tym: 14 wodociągów publicznych oraz 1 wodociąg zakładowy. W zakresie jakości wody przeznaczonej do spożycia oraz stanu sanitarno technicznego Stacji Uzdatniania Wody skontrolowano 15 wodociągów. W tabeli przedstawiono stan zwodociągowania na terenie powiatu brzeskiego. l.p. Gmina Ogółem liczba miejscowości na terenie gminy Liczba zwodociągowanych miejscowości Liczba ludności zaopatrywanej w wodę na terenie gminy 1 Brzeg 1 1 36 374 2. Lewin Brzeski 25 25 13 411 3. Grodków 36 36 19 795 4. Lubsza 27 27 8 849 5. Olszanka 10 10 5 010 6. Skarbimierz 15 15 7 388 Na terenie powiatu brzeskiego niezwodociagowany jest przysiółek Lednica (gmina Lubsza), zamieszkały przez ok. 10 osób. Wodociągi o produkcji wody poniżej 100 m 3 /d Na terenie powiatu brzeskiego eksploatowane są 3 wodociągi będące w tej grupie, tj.: Michałów, Mikolin, Łosiów. W 2011r. jakość wody z wodociągu Michałów oraz z wodociągu Łosiów nie budziła zastrzeżeń z wyjątkiem jednorazowego stwierdzenia zanieczyszczenia bakteriologicznego wody w sieci wodociągu zakładowego Łosiów. Właściciel wodociągu wprowadził stałą dezynfekcje wody podawanej do sieci ww. wodociągu, badanie kontrolne jakości wody nie wykazało zanieczyszczenia bakteriologicznego. W 2011r. w wodzie podawanej do sieci wodociągu Mikolin nadal występowała ponadnormatywna zawartość niklu (56 µgni/l, przy dopuszczalnej wartości 20 µgni/l) oraz zaniżona wartość ph (6,0 6,2±0,3 przy dopuszczalnej wartości 6,5-9,5). Woda podawana do sieci wodociągu Mikolin przydatna jest do spożycia na warunkach przyznanego przez Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego drugiego odstępstwa pod względem ponadnormatywnej zawartości niklu, w terminie do dnia 27.11.2012r. oraz warunkowo przydatna do spożycia ze względu na zaniżoną wartość ph w wodzie podawanej do sieci wodociągu w terminie do dnia 31.12.2012r. W tabeli przedstawiono wodociągi, w których jakość wody nie odpowiadała wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r., Nr 61, poz. 417 z późn. zm.) na dzień 31.12.2011r. Nazwa wodociągu Parametr niezgodny z wymaganiami Liczba miejscowości zaopatrywanych w wodę Liczba ludności Działania podjęte przez PPIS w Brzegu Decyzja warunkowo dopuszczająca wodę do spożycia w zakresie ph w terminie do dnia 31.12.2012r. oraz decyzja ph Opolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Mikolin 1 280 Nikiel Sanitarnego przyznająca II odstępstwo pod względem zawartości niklu w wodzie przeznaczonej do spożycia do dnia 27.11.2012r. W 2011r. nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie stanu sanitarno technicznego Stacji Uzdatniania Wody. - 28 -
Wodociągi o produkcji wody 100-1000 m 3 /dobę. W tej grupie w 2011r. było 8 wodociągów, tj.: Jankowice Wielkie, Wójtowice, Gnojna, Nowy Świat, Śmiechowice,, Skarbimierz, Brzezina, Strzegów. W 2011r. jakość wody z wodociągu Wójtowice, Gnojna, Skarbimierz, Jankowice Wielkie oraz Brzezina nie budziła zastrzeżeń z wyjątkiem: - jednorazowego stwierdzenia zanieczyszczenia bakteriologicznego wody w sieci wodociągu Brzezina. Przeprowadzone badania kontrolne jakości wody nie wykazały zanieczyszczenia bakteriologicznego. - jednorazowego stwierdzenia ponadnormatywnej zawartości siarczanów (257±40 mg SO 4 /l, przy dopuszczalnej wartości 250 mg SO 4 /l) w wodzie w sieci wodociągu publicznego Jankowice Wielkie. W wyniku przeprowadzonych badań kontrolnych ustalono, że ponadnormatywna zawartość siarczanów występuje w studni nr 1 (256±40 mgso 4 /l), w związku z powyższym zarządca wodociągu wyłączył studnię nr 1 z eksploatacji, obecnie eksploatowana jest studnia zawierająca normatywną zawartość siarczanów. W 2011r. w porównaniu do 2010r. poprawiła się jakość wody podawanej do sieci wodociągu oraz w sieci wodociągu publicznego Śmiechowice w zakresie związków manganu, w związku z wykonaniem przez zarządcę wodociągu obowiązków wynikających z nałożonych decyzji przeprowadzono modernizację Stacji Uzdatniania Wody w Śmiechowicach. W III kwartale 2011r. w wodzie podawanej do sieci oraz w sieci wodociągu publicznego Śmiechowice stwierdzono ponadnormatywną zawartość manganu (64-73 µgmn/l przy dopuszczalnej wartości 50 µgmn/l). W związku z powyższym woda podawana do sieci oraz w sieci wodociągu publicznego Śmiechowice jest warunkowo przydatna do spożycia ze względu na ponadnormatywną zawartość manganu do dnia 31.03.2012r. Wg informacji otrzymanych od zarządcy wodociągu, w celu wykonania obowiązków nałożonej decyzji w procesie technologicznym wprowadzona zostanie korekta ph, która była ujęta w schemacie technologicznym podczas modernizacji Stacji Uzdatniani Wody, jednak jej wprowadzenie dotychczas nie było konieczne, gdyż przy zastosowanym systemie uzdatniania wody nie stwierdzano ponadnormatywnej zawartości manganu w wodzie podawanej do sieci. W 2011r. w wodzie w wodociągu publicznym Strzegów nadal występowała ponadnormatywna zawartość niklu (22-30 µgni/l, przy dopuszczalnej wartości 20 µgni/l). Ze względu na ponadnormatywną zawartość niklu w wodzie podawanej do sieci wodociągu Strzegów woda jest przydatna do spożycia na warunkach przyznanego odstępstwa do dnia 23.06.2013r. Pod koniec I kwartału 2011r. w wodzie pobranej do badań laboratoryjnych w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego z sieci wodociągu publicznego Nowy Świat w jednym punkcie stwierdzono ponadnormatywną zawartość alachloru (pestycydu). Badanie kontrolne jakości wody pobranej z ww. punktu oraz wody podawanej do sieci wodociągu nie wykazało ponadnormatywnej zawartości alachloru. W wyniku przeprowadzonych w 2011r. badań jakości wody stwierdzono obecność alachloru w wodzie surowej we wszystkich trzech studniach zlokalizowanych na Stacji Uzdatniania Wody w Nowym Świecie. Zawartość ww. parametru zmienia się w poszczególnych studniach, a najwyższa zawartość alachloru występuje w studni w danym czasie eksploatowanej. Aby zapobiec występowaniu ponadnormatywnej zawartości alachloru w wodzie podawanej do sieci wodociągu publicznego Nowy Świat, określona ilość wody surowej ujmowanej ze studni w Nowym Świecie poddawana jest dodatkowemu procesowi uzdatniania: odwróconej osmozie, ponadto zarządca wodociągu zwiększa ilość wody podawanej z SUW w Śmiechowicach, do zbiornika wody uzdatnionej zlokalizowanego na Stacji Uzdatniania Wody w Nowym Świecie (w porównaniu do ilości wody ujmowanej ze studni zlokalizowanych w Nowym Świecie). Zarządca wodociągu prowadzi monitoring jakości wody podawanej do sieci ww. wodociągu w zakresie alachoru z częstotliwością raz w miesiącu. W tabeli przedstawiono wodociągi, w których jakość wody nie odpowiadała wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r., Nr 61, poz. 417 z późn. zm.) na dzień 31.12.2011r. Nazwa wodociągu Parametr niezgodny z wymaganiami Liczba miejscowości zaopatrywanych w wodę Liczba ludności Śmiechowice Mangan 18 6 798 Strzegów Nikiel 5 1 203 Działania podjęte przez PPIS w Brzegu Decyzja warunkowo dopuszczająca wodę do spożycia do dnia 31.03.2012r. ze względu na ponadnormatywną zawartość manganu. Decyzja przyznająca odstępstwo pod względem zawartości niklu w wodzie przeznaczonej do spożycia do dnia 23.06.2013r. - 29 -