PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI dla MIASTA I GMINY MIECHÓW na lata

Miasto i Gmina Miechów PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI dla MIASTA I GMINY MIECHÓW na lata 2004-2015 Załącznik do Uchwały Nr Rady Gminy Miechów, z dnia. 2004r Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

ZESPÓŁ AUTORSKI: Dr inż. Andrzej Włodarczyk Mgr inż. Michał Pyka Mgr inż. Michał Smoła Zespół autorski pragnie złożyć serdeczne podziękowanie pracownikom Urzędu Miasta i Gminy Miechów za udostępnienie niezbędnych materiałów oraz poświęcony czas w przygotowaniu niniejszego opracowania.

Miasto i Gmina Miechów PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA dla MIASTA I GMINY MIECHÓW na lata 2004-2015 Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

4 SPIS TREŚCI: 1.WSTĘP...6 1.1.Cel opracowania...6 1.2.Podstawy prawne... 6 1.3.Opis przyjętej metodyki... 7 2.CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA, WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO I POWIATU MIECHOWSKIEGO JAKO WYTYCZNE DLA GMINY MIECHÓW...10 2.1.Strategia rozwoju Małopolski na lata 2001 2006...10 2.2.Cele strategiczne rozwoju Województwa Małopolskiego...10 2.3.Cele polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego... 12 2.4.Program Ochrony Środowiska dla powiatu Miechowskiego na lata 2003 2015... 13 3.CELE I PRIORYTETY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU MIASTA I GMINY MIECHÓW... 14 3.1.Dane ogólne dotyczące miasta i gminy Miechów...14 3.1.1.Położenie...14 3.1.2.Powierzchnia gminy...15 3.1.3.Demografia...15 3.1.3.1Dane demograficzne... 15 3.1.3.2Prognoza demograficzna...16 3.1.3.3Bezrobocie... 19 3.2.Analiza działalności gospodarczej w gminie...19 3.2.1.Kultura i Turystyka Gminy... 21 3.2.3.Charakterystyka fizjografii gminy Miechów (rzeźba terenu, warunki klimatyczne, hydrografia, gleby, surowce mineralne)... 23 3.2.4.Struktura użytkowania gruntów... 25 3.2.5.Lasy...26 3.2.6.Wody powierzchniowe... 27 3.2.7.Wody podziemne... 29 3.2.8.Środowisko naturalne...29 3.2.8.1Świat roślin... 29 3.2.8.2Świat zwierząt... 33 3.2.9.Obszary przyrodniczo cenne... 34 3.2.10.Pomniki Przyrody...35 3.3.Stan i ocena środowiska w gminie i mieście Miechów... 36 3.3.1.Powietrze atmosferyczne... 36 3.3.1.1Ocena jakości powietrza... 39 3.3.1.2Problemy ochrony powietrza w gminie Miechów...41 3.3.2.Hałas... 42 3.3.2.1Problemy z hałasem środowiskowym... 44 3.3.3.Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne... 44 3.3.4.Wody podziemne... 46 3.3.4.1Źródła zanieczyszczeń wód podziemnych... 50 3.3.4.2Problemy związane z ochroną wód podziemnych... 50 3.3.5.Wody powierzchniowe... 51 3.3.5.1Wody płynące i stojące... 52 3.3.5.2Problemy związane z ochroną wód powierzchniowych...54 3.3.6.Powierzchnia ziemi, gleby... 54 3.3.6.1Ocena stanu zanieczyszczenia gleb...55 3.3.7.Gospodarka odpadami w gminie...56 3.3.8.Edukacja ekologiczna... 58 3.5. 59 4.INFRASTRUKTURA W OBSZARZE OCHRONY ŚRODOWISKA NA TERENIE MIASTA I GMINY MIECHÓW...59 4.1.Sieć wodociągowa...59 4.2.Kanalizacja sanitarna i przydomowe oczyszczalnie ścieków... 60 4.3.1Opis przyjętej technologii... 63 4.3.2 Oczyszczalnia mechaniczna...64

4.3.3Oczyszczalnia biologiczna...64 4.2.3.14.3.3.1 Obiekty do przeróbki osadów ściekowych... 65 4.4Składowisko odpadów komunalnych dla Gminy i Miasta Miechów...65 4.4.1.1Lokalizacja i wielkość składowiska... 65 4.4.1.2Sposób rekultywacji składowiska... 66 4.4.1.3Techniczny sposób zamknięcia składowiska odpadów... 66 4.4.1.4Monitoring składowiska...69 4.5Gospodarka cieplno gazowa... 70 4.6Gospodarowanie energią...70 4.6.1Tendencje rozwoju odnawialnych źródeł energii...71 4.6.1.1Ziarno owsa, słoma, zrębki drewniane...71 4.6.1.2Kolektory słoneczne...72 4.6.1.3Pompy ciepła...74 4.6.1.4Targi Ekologiczne...76 4.7Główne problemy z infrastrukturą w ochronie środowiska... 77 5CELE I SPOSOBY REALIZACJI POLITYKI EKOLOGICZNEJ GMINY MIECHÓW...79 5.3Cele polityki ekologicznej... 79 5.4Działania niezbędne dla realizacji polityki ekologicznej...79 5.4.1Ochrona powietrza atmosferycznego...79 5.4.2Ochrona przed hałasem i promieniowaniem niejonizującym... 80 5.4.3Ochrona zasobów wodnych... 82 5.4.4Ochrona przyrody i krajobrazu... 82 5.4.5Ochrona obszarów leśnych... 83 5.4.6Ochrona flory i fauny... 84 5.4.7Nadzwyczajne zagrożenia środowiska...84 5.4.8Ochrona gleb...84 5.4.9Edukacja ekologiczna... 85 6ZARZĄDZANIE ŚRODOWISKIEM NATURALNYM...85 6.3Instrumenty zarządzania środowiskiem... 85 6.3.1Instrumenty prawne...85 6.3.2Instrumenty finansowe... 87 6.3.3Instrumenty społeczne...87 6.4Organizacja zarządzania środowiskiem...87 6.5Organizacja zarządzania Programem Ochrony Środowiska... 89 6.6Mierniki stopnia realizacji Programu Ochrony Środowiska...89 6.7Monitoring środowiska... 90 7STRESZCZENIE...91 8BIBLIOGRAFIA...94 9ZAŁĄCZNIK TABELE Z WYSZCZEGÓLNIENIEM ZADAŃ...95 9.1Zadania z zakresu ochrony środowiska dla Gminy Miechów...96 9.2Zadania w zakresie ochrony przed hałasem...97 9.3Zadania w zakresie ochrony przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym... 97 9.4Zadania w zakresie gospodarki wodnej i gospodarki wodno-ściekowej... 98 9.5Zadania w zakresie ochrony przyrody i poprawy ładu przestrzennego...99 9.6Zadania w zakresie zwiększenia lesistości gminy... 100 9.7Zadania w zakresie małej retencji i o ochrony przeciwpowodziowej...100 9.8Zadania w zakresie monitoringu środowiska i ochrony przed nadzwyczajnymi zagrożeniami... 101 9.9Zadania w zakresie ochrony powierzchni ziemi i wykorzystania zasobów naturalnych... 101 9.10Zadania w zakresie edukacji ekologicznej i wspierania społecznych ruchów ekologicznych...102 9.11Zadania w zakresie turystyki i agroturystyki oraz rekreacji...103 Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

6 1. WSTĘP. 1.1. Cel opracowania. Celem opracowania jest określenie Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Miechów. Realizacja tego programu doprowadzi do utrzymania korzystnego stanu środowiska naturalnego oraz jego poprawy tam, gdzie należy tego oczekiwać, a także pozwoli na efektywne zarządzanie środowiskiem oraz pozwoli uruchomić skuteczne mechanizmy chroniące środowisko przed degradacją. Wdrażanie programu stworzy również warunki dla sprostania wymaganiom obowiązującego w tym zakresie prawa Unii Europejskiej. Program Ochrony Środowiska określa politykę środowiskową, ustala priorytety dotyczące celów i zadań środowiskowych oraz definiuje szczegółowe programy zarządzania środowiskiem. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Środowiska, program gminny definiuje następujące grupy zagadnień: zadania własne gminy (przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze środków będących w dyspozycji gminy); zadania koordynowane (pod zadaniami koordynowanymi należy rozumieć pozostałe zadania, związane z ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które są finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla powiatowego, wojewódzkiego i centralnego); Przy tworzeniu programu przyjęto założenie, iż powinien on spełniać rolę narzędzia w pracy przyszłych użytkowników, ułatwiającego i przyśpieszającego rozwiązywanie zagadnień techniczno-ekonomicznych związanych z przyszłymi projektami. Ponadto celami Programu Ochrony Środowiska są: rozpoznanie stanu istniejącego i przedstawienie propozycji zadań niezbędnych do kompleksowego rozwiązania problemów ochrony środowiska, wyznaczenie hierarchii ważności poszczególnych inwestycji (ustalenie priorytetów), przedstawienie rozwiązań technicznych, analiz ekonomicznych, formalno-prawnych dla proponowanych działań proekologicznych, wyznaczenie optymalnych harmonogramów realizacji całości zamierzeń inwestycyjnych ze wskazaniem źródeł finansowania. Program wspomaga dążenie do ograniczania w gminie negatywnego wpływu na środowisko źródeł zanieczyszczeń, uwzględniając ochronę i rozwój walorów środowiska oraz racjonalne gospodarowanie jego zasobami, wobec konieczności ochrony środowiska. Stan docelowy w tym zakresie nakreśla Program Ochrony Środowiska. Mechanizm kontroli realizacji programu dostarczy ocena efektów działalności środowiskowej, która zgodnie z obowiązującymi przepisami, powinna być dokonywana okresowo, co dwa lata. 1.2. Podstawy prawne. Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Miechów opracowano zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627) czyli zgodnie z przepisami obowiązującego prawa o ochronie środowiska, a zwłaszcza z uwzględnieniem: Art. 14. 1. Polityka ekologiczna państwa, na podstawie aktualnego stanu środowiska, określa w szczególności: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe. 2. Politykę ekologiczną państwa przyjmuje się na 4 lata, z tym, że przewidziane w niej działania w perspektywie obejmują kolejne 4 lata.

Art. 17. 1. Zarząd województwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio wojewódzkie, powiatowe i gminne programu ochrony środowiska, uwzględniając wymagania, o których mowa w art. 14. 2. Projekty programów ochrony środowiska są opiniowane odpowiednio przez zarząd jednostki wyższego szczebla lub ministra właściwego do spraw środowiska. 3. W miastach, w których funkcje organów powiatu sprawują organy gminy, program ochrony środowiska obejmuje działania powiatu i gminy. Art. 18. 1. Programy, o których mowa w art. 17 ust. 1, uchwala odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu albo rada gminy. 2. Z wykonania programów zarząd województwa, powiatu i gminy sporządza co 2 lata raporty, które przedstawia się odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska dotychczasowe programy zrównoważonego rozwoju oraz ochrony środowiska zastępowane są programami ochrony środowiska. Raporty z ich realizacji mają być sporządzane co 2 lata. Zrównoważony rozwój w myśl prawa polskiego to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Wprowadzenie zasady zrównoważonego rozwoju niesie ze sobą określone konsekwencje. W rezultacie zagadnienia ochrony środowiska należy rozpatrywać systemowo, czyli w powiązaniu z działaniami społecznymi i gospodarczymi. Zawarta w Programie polityka ekologiczna winna więc realizować politykę ekologiczną państwa, rozumianą jako zjednoczenie celów ochrony środowiska z wyzwaniami zrównoważonego rozwoju w warunkach jednoczenia się Europy i rozszerzania ogólnoświatowej troski o Ziemię i jej przyszłych mieszkańców. 1.3. Opis przyjętej metodyki. Program powstał w oparciu o dane pochodzące z dostępnych źródeł i na podstawie opracowań wykonanych dla województwa małopolskiego, powiatu miechowskiego oraz miasta i gminy Miechów. Najważniejsze problemy i cele zawierają dokumenty krajowe: Polityka Ekologiczna Państwa (1991 r.) i II Polityka Ekologiczna Państwa (2001 r.), Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 2010 (2002 r.), Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 2010, Polska 2025, długookresowa strategia trwałego i zrównoważonego rozwoju, Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (2002 r.), Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, uwzględniający uwarunkowania międzynarodowe, a w szczególności: Agendę 21 Ramowy Program Działań, Strategię zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej (2001 r.) oraz Unijne programy ochrony środowiska, dyrektywy UE, konwencje i porozumienia międzynarodowe podpisane i ratyfikowane przez Polskę. Program uwzględnia uwarunkowania wojewódzkie i powiatowe wynikające: ze Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego (1999 r.) Programu Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska dla Województwa Małopolskiego na lata 2001 2015. Programu Ochrony Środowiska dla powiatu Miechowskiego na lata 2003 2015 (2004). Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

8 Opracowywany program ochrony środowiska opiera się o zasady ogólne, które leżą u podstaw polityki ekologicznej państwa i są to:

1) zasada zrównoważonego rozwoju która opiera się na założeniu, że polityka i działania w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego powinny być prowadzone w taki sposób, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenia. Istotą zrównoważonego rozwoju jest równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, co oznacza konieczność integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki. 2) zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego, - którą należy postrzegać w następujących kategoriach: sprawiedliwości międzypokoleniowej - zaspokajanie potrzeb materialnych i cywilizacyjnych obecnego pokolenia z równoczesnym tworzeniem i utrzymywaniem warunków do zaspokajania potrzeb przyszłych pokoleń, sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej - zaspokajanie potrzeb materialnych i cywilizacyjnych grup społecznych i jednostek ludzkich w ramach sprawiedliwego dostępu do ograniczonych zasobów walorów środowiska, równoważenia szans między człowiekiem a przyrodą - zapewnienie zdrowego i bezpiecznego funkcjonowania w sensie fizycznym, psychicznym, społecznym i ekonomicznym jednostek ludzkich przy zachowaniu trwałości podstawowych procesów przyrodniczych wraz z ochroną różnorodności biologicznej. 3) zasada przezorności która przewiduje, że rozwiązywanie pojawiających się problemów ekologicznych powinno następować po bezpiecznej stronie", tj. odpowiednie działania powinny być podejmowane już wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo, że problem wymaga rozwiązania, a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne naukowe tego potwierdzenie. 4) zasada uspołecznienia polityki ekologicznej która powinna być realizowana w gminie poprzez stworzenie instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli, grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej, rozbudzaniu świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowaniu nowej etyki zachowań wobec środowiska naturalnego. 5) zasada zanieczyszczający płaci" - nakłada ona pełną odpowiedzialność, w tym materialną, za skutki zanieczyszczania i stwarzania innych zagrożeń dla środowiska na ich sprawcę, czyli jednostkę użytkującą zasoby środowiska. Innymi słowy, kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia. 6) zasada prewencji pozwala na przeciwdziałanie nadmiernym emisjom przy założeniu, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska naturalnego musi być podejmowane na etapie planowania przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać na środowisko. 7) zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej - oznacza ona potrzebę minimalizacji nakładów inwestycyjnych na jednostkę uzyskanego efektu ekologicznego. Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

10 2. CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PAŃSTWA, WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO I POWIATU MIECHOWSKIEGO JAKO WYTYCZNE DLA GMINY MIECHÓW. Strategicznym celem polityki ekologicznej państwa, na tle przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, w odniesieniu do związków środowiska ze zdrowiem jest zapobieganie zagrożeniom zdrowia w środowisku i ograniczenie ryzyka dla zdrowia wynikającego z narażenia na szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiskowe. Realizacja polityki ekologicznej powinna doprowadzić do zwiększenia bezpieczeństwa ekologicznego społeczeństwa. Osiągnięcia tego celu trzeba dokonać przez działania systemowe obejmujące identyfikację potencjalnych i rzeczywistych zagrożeń zdrowia w środowisku, ocenę narażenia i ryzyka zdrowotnego oraz egzekwowanie przepisów dotyczących kontroli szkodliwych dla zdrowia emisji do środowiska. Podstawowym narzędziem realizacji polityki ekologicznej państwa odnoszącej się do relacji pomiędzy środowiskiem i zdrowiem są zdrowotne kryteria jakości środowiska. 2.1. Strategia rozwoju Małopolski na lata 2001 2006. Wizja rozwoju Województwa Małopolskiego zgodnie z przyjętą Strategią [ ] brzmi: Małopolska regionem szans wszechstronnego rozwoju ludzi i nowoczesnej gospodarki; silnym aktywnością swych mieszkańców, czerpiącym z dziedzictwa przeszłości i zachowującym tożsamość w integrującej się Europie. W Strategii [ ], diagnozując sytuację społeczno-gospodarczą Małopolski zwrócono szczególną uwagę na mocne zróżnicowanie wewnątrzregionalne tego obszaru. Zróżnicowanie środowiska przyrodniczego oraz dotychczasowy rozwój społeczno-gospodarczy wpłynęły na wykształcenie na obszarze Województwa Małopolskiego specyficznych obszarów rozwojowych. Powiat Miechowski zakwalifikowany został do obszarów rozwoju intensywnego rolnictwa, o wysokiej jakości przestrzeni produkcyjnej, stosunkowo dużym jak na teren Polski południowo wschodniej areale gospodarstw rolnych, z rozwijającą się lokalną specjalizacją produkcji. Równocześnie scharakteryzowano go jako obszar, którego cechują: mała aktywność pozarolnicza ludności, czego efektem jest najniższy w województwie wskaźnik przedsiębiorczości, najniższe w województwie dochody budżetów gmin, przy szczególnie niskich dochodach własnych i wpływach z udziału w dochodach podatkowych, ujemny przyrostem naturalnym ludności, ujemny saldem migracji, znaczny udział ludności w wieku poprodukcyjnym, słaby rozwojem ośrodków miejskich. 2.2. Cele strategiczne rozwoju Województwa Małopolskiego. Kierunki rozwoju i diagnoza strategiczna Województwa Małopolskiego powstały w oparciu o analizę SWOT rozwoju województwa oraz szans i zagrożeń, jakie wynikają z jego otoczenia. W wyniku powyższej analizy zdefiniowano w 4 cele strategiczne: Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska Środowisko przyrodnicze województwa małopolskiego na skutek wieloletnich zaniedbań jest w znacznym stopniu zdegradowane. Stopień degradacji wykazuje wyraźne zróżnicowanie przestrzenne korelujące z wielkością źródeł zagrożeń, ale także zależne od wrażliwości ekosystemów. Stąd zanieczyszczenie środowiska występuje nie tylko na obszarach silnie uprzemysłowionych centralnej i zachodniej części województwa, ale również w części południowej. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem Środowisko przyrodnicze województwa małopolskiego cechuje niezwykła różnorodność a zarazem podatność ekosystemów na degradację. Dlatego też racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska w celu niedopuszczenia do rabunkowej eksploatacji oraz zniszczenia, jest zadaniem o decydującym znaczeniu dla jego ochrony.

Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej Województwo małopolskie charakteryzuje się największym w Polsce zróżnicowaniem środowiska przyrodniczego. Stan rozpoznania zasobów przyrodniczych województwa małopolskiego można określić jako dobry. Znaczna część obszarów i obiektów przyrodniczych została już objęta ochroną prawną, natomiast dla pozostałej tworzone są warunki do objęcia ich ochroną w najbliższej przyszłości. Kształtowanie krajobrazu kulturowego. W Małopolsce podobnie jak w całej Polsce - mamy do czynienia z degradacją krajobrazu na niezwykłą skalę. Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele - od złego systemu planowania przestrzennego począwszy, poprzez brak wyraźnie artykułowanej obrony interesu publicznego, po długoletnie szastanie terenem na cele przemysłowe i państwową gospodarkę zasobami mieszkaniowymi z pogwałceniem praw ekonomii. Rozproszenie zabudowy w wielu atrakcyjnych terenach w zasadzie już zaprzepaściło ich szanse rozwojowe. Rozproszenie budownictwa staje się coraz poważniejszą barierą restrukturyzacji przestrzeni rolniczej i hamulcem rozwoju. Podnosi koszt inwestycji infrastrukturalnych lub wręcz czyni je niemożliwymi i utrudnia awans cywilizacyjny terenów wiejskich (dostępność usług - zwłaszcza edukacyjnych). Równocześnie tereny wiejskie są obszarem szybkiego zanikania wartości narodowego dziedzictwa kulturowego. Problem polega na tym, by postęp materialny i cywilizacyjny nie odbywał się kosztem tych zasobów dziedzictwa, tak materialnego jak i niematerialnego. Ma to szczególne znaczenie w Małopolsce, posiadającej największe i najbardziej zróżnicowane zasoby w tym zakresie. Ochrona tego dziedzictwa ma wymiar ekonomiczny, gdyż decyduje m.in. o atrakcyjności oferty agroturystycznej. Małopolska należy do regionów o największych zasobach historycznej architektury. Są to zasoby decydujące o poczuciu narodowej tożsamości Polaków. Nadrzędnym celem w Strategii Rozwoju Małopolski jest: Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i kulturowego. Dla realizacji celu nadrzędnego oraz celów strategicznych w tym polu przyjęto następujące rozwiązania: Ad.1. Zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska poprzez: poprawę jakości wód, ograniczenie emisji zanieczyszczeń, uporządkowanie gospodarki odpadami, rewaloryzację obszarów zdegradowanych. Ad.2. Racjonalne gospodarowanie środowiskiem poprzez: minimalizację zużycia zasobów naturalnych i racjonalizacja zużycia energii, zwiększenie wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii, minimalizację wytwarzania odpadów, zwiększenie stopnia powtórnego wykorzystania i bezpieczne składowanie odpadów, podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, zalesianie nieużytków i słabych użytków rolnych. Ad.3. Ochrona przyrody i różnorodności biologicznej poprzez: zwiększanie obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody, rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody. Ad.4. Kształtowanie krajobrazu kulturowego poprzez: stworzenie systemu ochrony krajobrazu kulturowego, zapobieganie rozproszeniu osadnictwa, ochronę dziedzictwa kulturowego na obszarach wiejskich, ochronę tradycyjnych form gospodarowania, szczególnie na terenach górskich, Miechów, lipiec 2004 Opracowanie wykonane przez: 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

ochronę zabytków i rewitalizacja starej zabudowy, humanizację blokowisk. 12 2.3. Cele polityki ekologicznej Województwa Małopolskiego Integracja Polski z Unią Europejską nakłada na władze samorządowe obowiązek dostosowania się do norm panujących w Unii, także w zakresie ochrony środowiska. Zalecenia dotyczące kształtowania polityki ochrony środowiska wynikające z aktów prawnych obowiązujących w Unii wskazują m.in., że działania prośrodowiskowe winny wymuszać osiągnięcie trzech kluczowych celów: zachowanie, ochrona i poprawa stanu środowiska, ochrona zdrowia ludzkiego, rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych. Cele te można osiągnąć poprzez działania zgodne z czterema podstawowymi zasadami: zapobieganie wszelkim szkodliwym wpływom na środowisko, likwidowaniu lub zmniejszaniu zanieczyszczeń już u jego źródła, stosowaniu zasady zanieczyszczający płaci, integracji wszystkich działań prośrodowiskowych w ramach opracowywanych założeń polityki ochrony środowiska UE. Powyższe cele i zasady były podstawą opracowanego dla Województwa Małopolskiego Programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Ponadto w tym dokumencie uszczegółowiono zapisy dokumentu Strategia rozwoju Małopolski dot. zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, mając na względzie przyjęte w Strategii kierunki rozwoju regionu. Aby rozwiązać aktualne problemy środowiskowe i chronić środowisko przed pojawieniem się nowych, konieczne jest integralne podejście w planowaniu polityki ekologicznej, gospodarczej i społecznej. Te trzy obszary są wzajemnie zależne i nakładające się. Oznacza to, ze rozwiązania dotyczące jednego z obszarów wpływają na pozostałe. Wobec tego należy dążyć do tego, aby pozytywna zmiana w jednym obszarze prowadziła do poprawy pozostałych. Takie podejście wymaga długofalowych, strategicznych działań, które dotyczą nie tylko tradycyjnej ochrony środowiska, ale odnoszą się do podstawowych mechanizmów gospodarki człowieka. W oparciu o diagnozę stanu środowiska zdefiniowano najważniejsze problemy środowiskowe, które są bazą dla długoterminowej polityki i strategii wdrożeniowej zmierzającej do osiągnięcia założonych celów. Należy w tym miejscu podkreślić, że województwo małopolskie jest regionem o dużym zróżnicowaniu pod względem zurbanizowania i uprzemysłowienia. Najbardziej zurbanizowana i uprzemysłowiona jest część środkowa i zachodnia województwa co powoduje, że większość problemów środowiskowych skupia się właśnie na tych terenach. Do najważniejszych problemów środowiskowych zakwalifikowano: bardzo niską jakość wód powierzchniowych spowodowaną nadmiernym obciążeniem ładunkami zanieczyszczeń, przekraczającym zdolności samooczyszczania rzek, zagrożenie wód podziemnych powodowane sposobem zagospodarowania przestrzennego i stanem środowiska, poziom imisji zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł mobilnych (dwutlenek azotu, tlenek węgla, benzo-apiren) w ośrodkach miejskich i przy głównych ciągach komunikacyjnych, stanowiący zagrożenie dla środowiska i zdrowia mieszkańców regionu, poziom imisji zanieczyszczeń specyficznych (formaldehyd, fenol, fluor) wytwarzanych przez przemysł stanowi zagrożenie dla mieszkańców niektórych terenów, ilość wytwarzanych odpadów oraz ilość odpadów składowanych bez przetworzenia, nieprawidłowe składowanie odpadów, zwłaszcza niebezpiecznych, powodujące zagrożenie zdrowotne mieszkańców oraz zagrożenie jakości wód podziemnych i powierzchniowych, zmiany w stosunkach wodnych, szkody w infrastrukturze terenów zurbanizowanych i przemysłowych spowodowane dawną i obecną eksploatacją górniczą (zachodnia część województwa), zagrożenie utraty różnorodności funkcji powierzchni związane z niewłaściwym gospodarowaniem przestrzenią, powodujące utratę walorów przyrodniczych, krajobrazowych i turystycznych województwa, niewystarczający stopień ochrony zasobów przyrodniczych, stanowiących dziedzictwo regionu.

a ponadto dla terenów zurbanizowanych: równoczesne oddziaływanie hałasu i zanieczyszczeń powietrza, występujące głównie w dużych miastach, zwiększające narażenie mieszkańców, chaos przestrzenny, charakteryzujący się nieuporządkowanym rozmieszczeniem zabudowy mieszkalnej, obiektów przemysłowych, sieci transportowej, niefunkcjonalny system infrastruktury transportu, powodujący dużą koncentrację i brak płynności przede wszystkim ruchu miejskiego, co skutkuje lokalnym zwiększeniem uciążliwości akustycznej oraz zanieczyszczeniem powietrza przekraczającym dopuszczalne poziomu niektórych substancji, niefunkcjonalny system transportu zbiorowego, powodujący utrudnienie codziennego życia mieszkańców i w konsekwencji nadmierne wykorzystywanie samochodów osobowych. Przyjęty nadrzędny cel Programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa małopolskiego : Racjonalne gospodarowanie przestrzenne województwa małopolskiego, spajające funkcje środowiskowe, gospodarcze i kulturowe zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju pozwolił na sformułowanie polityki ekologicznej województwa. Program... formułuje politykę długoterminową województwa w tym zakresie do 2015 roku oraz podaje strategię wdrożeniową na lata 2001-2004. 2.4. Program Ochrony Środowiska dla powiatu Miechowskiego na lata 2003 2015. W rozwoju Powiatu Miechowskiego ochrona środowiska powinna być dziedziną pierwszoplanową, warunkującą stały i zrównoważony rozwój Powiatu i jego mieszkańców. W ślad za polityką ekologiczną państwa nadrzędną wartością w polityce ekologicznej Powiatu winien być człowiek. Oznacza to, że zdrowie mieszkańców Powiatu, komfort środowiska, w którym żyją i pracują ludzie, standard życia obywateli są głównymi kryteriami realizacji polityki ekologicznej na każdym szczeblu. Zgodnie z priorytetami założonymi w Programie Ochrony Środowiska dla powiatu Miechowskiego na lata 2003 2015 [ ] działania prośrodowiskowe wymuszają osiągnięcie trzech kluczowych celów: zachowanie, ochrona i poprawa stanu środowiska, ochrona zdrowia ludzkiego, rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych. Powyższe założenia zostaną zrealizowane poprzez: poprawę jakości powietrza atmosferycznego, poprawę stanu wód powierzchniowych i podziemnych, racjonalne korzystanie z zasobów glebowych, ochronę obszarów i obiektów przyrodniczych, zwiększenie lesistości, zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska, zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców, prawidłową gospodarkę odpadami. Miechów, lipiec 2004 Opracowanie wykonane przez: 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

14 3. CELE I PRIORYTETY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU MIASTA I GMINY MIECHÓW. Gmina Miechów jest największą z 7 Gmin położonych w północnej części województwa małopolskiego powiatu miechowskiego. Gmina Miechów boryka się z licznymi problemami dotyczącymi zapewnienia potrzeb swoich mieszkańców. Brak infrastruktury spełniającej odpowiednie standardy w zakresie ochrony środowiska jest słabym punktem w tzw. dobrym gospodarowaniu i decyduje o niskiej atrakcyjności inwestycyjnej gminy. To decyduje również o słabym wizerunku gminy. Niewystarczające inwestycje w zakresie ochrony środowiska stanowią element blokujący i zniechęcający inwestorów. Dlatego też, do najważniejszych celów oraz priorytetów zrównoważonego rozwoju miasta i gminy Miechów należy wymienić: Wysoka jakość środowiska przyrodniczego i naturalnego, zlikwidowanie zaniedbań w ochronie środowiska, poprzez liczne przedsięwzięcia i działania, a to: - rozbudowa i modernizacji oczyszczalni ścieków w miejscowości Komorów, - zamknięcie i rekultywacja wysypiska odpadów komunalnych, - rozbudowa sieci kanalizacyjnej, - objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych, - działania zmierzające do poprawy stany powietrza, - usunięcie wyrobów azbestowych z terenu gminy, - ochrona wód, - inne Promowanie alternatywnych źródeł energii oraz ich powszechne stosowanie. Prowadzenie dobrej polityki inwestycyjnej - stanowi warunek dobrego gospodarowania Wzmocnienie potencjału rozwojowego poprzez zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru gminy. Dostosowanie gospodarstw rolnych do wymogów gospodarki rynkowej. Poprawa warunków i jakości życia mieszkańców poprzez tworzenie dogodnych warunków do rozwoju osobowego i rodzinnego mieszkańców. Analizując istniejący stan oraz zbiór informacji środowiskowych można określić cele środowiskowe, wyłonić listę przedsięwzięć priorytetowych, rozumianych jako zadania inwestycyjne oraz przyjąć strategię działań w celu poprawy sytuacji ekologicznej Gminy przy uwzględnieniu rozwoju gospodarczego.. 3.1. Dane ogólne dotyczące miasta i gminy Miechów. 3.1.1. Położenie. Miechów leży przy międzynarodowej trasie Nr 7, w odległości około 40 km od Krakowa i 80 km od Kielc. Położony jest w dolinie rzeczki Miechówki, lewego dopływu Szreniawy. Miechów położony jest w obrębie Wyżyny Miechowskiej nachylonej łagodnie w kierunku południowowschodnim, pociętej gęsto licznymi głębokimi dolinami. Najwyższym wzniesieniem wyżyny jest Biała Góra (414 m) położona w lasach niedaleko stacji kolejowej Tunel.

3.1.2. Powierzchnia gminy. Powierzchnia gminy Miechów wynosi 148,4 [km 2 ], w tym: 15,5 [km 2 ] miasto oraz 132,9 [km 2 ] wieś. Na rysunku nr 1 przedstawiono podział administracyjny Gminy Miechów. Rys 1. Podział administracyjny Gminy Miechów. 3.1.3. Demografia. 3.1.3.1 Dane demograficzne. Podstawowe dane demograficzne na temat miasta i gminy Miechów przedstawiają się następująco: Ludność gminy [tys.] 20 669, w tym 12 347 zamieszkuje w mieście, 8 322 osób na wsi, Gęstość zaludnienia miasto: 803 os/km 2, gmina: 62 os/km 2, Struktura ludności miasto: kobiety 6554, mężczyźni 5793, gmina: kobiety 4192, mężczyźni 4130. Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

16 Z analizy poziomu liczby ludności przeprowadzonej w latach 1999-2002 widać, że gmina Miechów charakteryzuje się stałym spadkiem liczby ludności. Ponadto z analizy poziomu urodzeń i wielkości zgonów wynika, że gmina Miechów odznacza się ujemnym przyrostem naturalnym ludności. Da się również zauważyć odpływ ludności, co z kolei wpływa na starzenie się społeczeństwa w tym rejonie. Tabela nr 1.Powierzchnia sołectw gminy Miechów wraz z liczbą ludności. Lp. Nazwa miejscowości Powierzchnia Ludność Ha wieś miasto 1. Miasto MIECHÓW 1549 12347 2. Sołectwo BISKUPICE 548,2286 336 3. Sołectwo BUKOWSKA WOLA 714,4595 457 4. Sołectwo BRZUCHANIA 739,9320 303 5. Sołectwo CELINY PRZESŁAWICKIE 364,1585 141 6. Sołectwo DZIEWIĘCIOŁY 458,5279 223 7. Sołectwo FALNIÓW 552,8269 327 8. Sołectwo FALNIÓW WYSIŁEK 139,7400 81 9. Sołectwo GLINICA 167,1673 155 10. Sołectwo JAKSICE 545,6494 532 11. Sołectwo KAMIEŃCZYCE 11,2792 79 12. Sołectwo KOMORÓW 209,7211 212 13. Sołectwo KALINA LISINIEC 394,1059 214 14. Sołectwo KALINA MAŁA 593,8525 360 15. Sołectwo KALINA RĘDZINY 297,0203 182 16. Sołectwo NASIECHOWICE 694,3404 382 17. Sołectwo PARKOSZOWICE 326,5164 169 18. Sołectwo PODLEŚNA WOLA 482,9613 405 19. Sołectwo PODMIEJSKA WOLA 251,6900 101 20. Sołectwo POJAŁOWICE 550,0763 326 21. Sołectwo PORADÓW 229,4798 164 22. Sołectwo PRZESŁAWICE 367,6254 344 23. Sołectwo PSTROSZYCE I 338,7300 259 24. Sołectwo PSTROSZYCE II 290,8344 170 25. Sołectwo SIEDLISKA 198,5910 126 26. Sołectwo SŁAWICE 359,9333 241 27. Sołectwo STRZEŻÓW I 476,3660 271 28. Sołectwo STRZEŻÓW II 276,7620 220 29. Sołectwo SZCZEPANOWICE 726,3956 427 30. Sołectwo WIDNICA 252,2130 160 31. Sołectwo WIELKI DÓŁ 114,2400 125 32. Sołectwo WYMYSŁÓW 400,4135 167 33. Sołectwo ZAGORZYCE 411,4471 239 34. Sołectwo ZAPUSTKA Pow. wliczona w sołectwo Strzeżów I 71 35. Sołectwo ZAROGÓW 695,9024 352 Podsumowanie 13234,157 8322 12347 RAZEM 14783,157 20669 3.1.3.2 Prognoza demograficzna. Tabela nr 2.Prognoza demograficzna ludności powiatu miechowskiego do roku 2015 wg GUS - dla gminy Miechów brak danych. Rok Ludność ogółem Wiek (w latach) 0-17 18 59/64 * 60+/65+ ** 2004 51512 10848 30643 10021 2005 51207 10553 30699 9955 2010 49848 9599 30332 9917 2015 48792 9164 29080 10548 * wiek 18-59/64 mężczyźni i kobiety od 18 do 59 lat i mężczyźni do 64 lat ** wiek 60+/65+ - kobiety 60 lat i więcej oraz mężczyźni 65 lat i więcej

Tabela nr 3.Dane dotyczące faktycznej liczby ludności w latach 2000-2003. Ludność faktyczna, urodzenia i zgony miasta i gminy Miechów od 2000 roku Miechów Stan ludności Małżeństwa Urodzenia żywe Zgony ogółem w tym niemowląt Przyrost naturalny urodz. - zg. ogół. 2000 rok M-G 20 349 128 185 226 1-41 m 9 816 x 98 121 1-23 k 10 533 x 87 105 0-18 M 11 945 66 103 116 0-13 m 5 640 x 53 55 0-2 k 6 305 x 50 61 0-11 G 8 404 62 82 110 1-28 m 4 176 x 45 66 1-21 k 4 228 x 37 44 0-7 2001 rok M-G 20 309 97 197 236 1-39 m 9 778 x 103 131 1-28 k 10 531 x 94 105 0-11 M 11 945 52 121 117 1 4 m 5 630 x 61 62 1-1 k 6 315 x 60 55 0 5 G 8 364 45 76 119 0-43 m 4 148 x 42 69 0-27 k 4 216 x 34 50 0-16 2002 rok M-G 20 009 122 200 219 1-19 m 9 608 x 105 127 1-22 k 10 401 x 95 92 0 3 M 11 826 78 106 97 1 9 m 5 513 x 51 54 1-3 k 6 313 x 55 43 0 12 G 8 183 44 94 122 0-28 m 4 095 x 54 73 0-19 k 4 088 x 40 49 0-9 2003 rok do końca III kwartału M-G 20 009 91 146 197 0-51 m 9 623 x 78 104 0-26 k 10 386 x 68 93 0-25 M 11 842 66 86 100 0-14 m 5 533 x 43 50 0-7 k 6 309 x 43 50 0-7 G 8 167 35 60 97 0-37 m 4 090 x 35 54 0-19 k 4 077 x 25 43 0-18 Jak wynika z powyższych danych zarówno gmina jak i miasto Miechów od kilku lat wykazują niż demograficzny. Ujemny przyrost naturalny występujący obecnie, wpłynie w najbliższych latach na wzrost liczby ludności w wieku poprodukcyjnym (kobiety w wieku powyżej 60 lat i mężczyźni powyżej 65 lat), a zmniejszenie się ludności w wieku produkcyjnym. Według danych GUS zaznacza się również stały odpływ ludności z tego terenu, głównie do większych aglomeracji miejskich, gdzie rynek pracy jest bogatszy. Dotyczy to głównie Miechów, lipiec 2004 Opracowanie wykonane przez: 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

młodzieży i osób w wieku produkcyjnym. Wpływa to na starzenie się społeczeństwa w tym regionie i nie wpływa korzystnie na rozwój społeczno gospodarczy. 18

3.1.3.3 Bezrobocie. - 10,6% (dla powiatu Miechowskiego wg stanu na 31.12.2003 r. dane GUS) dla gminy Miechów brak danych. Na dzień 31.01.2004 r. zarejestrowano 1331 bezrobotnych w tym: na terenie miasta: 907 osób i 424 osoby na terenie gminy (wsi). Powiat Miechowski znajduje się na II miejscu (po powiecie Proszowickim) o najmniejszym stopniu bezrobocia, co nie jest zbyt korzystne dla gminy Miechów z uwagi na małe środki finansowe pozyskiwane z budżetu państwa na cele przeciwdziałania bezrobociu. 3.2. Analiza działalności gospodarczej w gminie. Gmina Miechów jest terenem intensywnego rozwoju gospodarki rolnej, stanowiącym zasobną bazę dla przetwórstwa rolno-spożywczego. Występują tu wysokiej klasy gleby o najkorzystniejszych warunkach agroekologicznych. Funkcjonują tu zakłady produkcyjne, przetwórcze, usługowe dające zatrudnienie kilku tys. osób oraz doskonale rozwinięta sieć instytucji bankowych i pełnej obsługi administracyjno-prawnej. W gminie dominują firmy i zakłady branży handlowej, gastronomicznej, usługi naprawcze i transportowe. Miechów stwarza sprzyjające warunki dla rozwoju działalności gospodarczych. Miasto stanowi główny ośrodek administracyjno - usługowy mieszczą się w nim wszystkie niezbędne instytucje użyteczności publicznej o znaczeniu ponad lokalnym w zakresie pełnej obsługi administracyjnoprawnej, ubezpieczeń, ochrony zdrowia, oświaty i kultury oraz banki: Bank Przemysłowo-Handlowy, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy, Bank Spółdzielczy. Gmina posiada duży potencjał rolnictwa oraz dobre położenie i dostępność komunikacyjną, co stanowi najistotniejszą mocną stronę tego regionu. Dominujące branże gospodarki to: rolnictwo, handel detaliczny, usługi ogólnobudowlane, transport. Ogólna liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w UGiM w Miechowie prowadzących działalność prywatną (stan na dzień: 09.02.2004 r.) wynosi 1922, prowadzą one działalności o różnych branżach, w tym: - gastronomia 81 - handel detaliczny 569 - handel hurtowy 151 - handel okrężny 342 - produkcja 80 - produkcyjno-usługowe - 38 - skup surowców wtórnych 22 - transport 323 - usługi lekarskie 54 - usługi pielęgniarsko rehabilitacyjne - 12 - usługi budowlane 184 - usługi pozostałe 814 podmiotów. Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

20 gastron. h.detal. h.hurt. h.okrę. porduk. pro-usł. skup sur.wtór. transp. usł.lek. usł.piel. usl.bud. usł.pozost. Rys 2. Procentowy udział poszczególnych branż w ogólnej liczbie działalności gospodarczych. Podsumowując, należy zauważyć, że główną działalnością przedsiębiorców prywatnych jest handel detaliczny (21,3%), handel okrężny (12,8%), transport towarowy (12,1%). Zaznaczają się również usługi ogólnobudowlane (6,9%),handel hurtowy (5,7%), gastronomia (3%), produkcja (3%). Marginalne znaczenie mają zakłady produkcyjno-usługowe (1,4%), usługi lekarskie (2%), skup surowców wtórnych (0,8%), usługi pielęgniarsko-rehabilitacyjne (0,5%). Pozostałe dziedziny działalności gospodarczej zajmują usługi pozostałe, które stanowią 30,5%. Tabela nr 4.Podmioty gospodarki narodowej w 2003 r. (stan w dniu 31 XII) Powiat Miechowski - dane dla gminy Miechów nie są znane. Ogółem osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające Sektor osobowości prawnej Ogółem Przedsiębiorstwa publiczny prywatny spółdzielnie pozostałe państwowe 3511 157 3354 3 30 632 Jak wynika z danych przedstawionych w tabeli Nr 4 z ogólnej liczby podmiotów gospodarczych działających na terenie powiatu Miechowskiego tylko 157 podmiotów, to sektor publiczny. Pozostałe działające na tym terenie, to podmioty prywatne. To one zatrudniają przeważającą liczbę pracującej ludności. Przedsiębiorstwa państwowe pozostałe w tym regionie stanowią 0,5%, spółdzielnie 4,5%, zaś 95% stanowią jednostki pozostałe. Z danych GUS zatrudnienie w wybranych sektorach gospodarki narodowej w powiecie Miechowskim (w roku 2001 - dla gminy Miechów brak danych) przedstawia się następująco: ogólnie zatrudnione jest: 3959 osób w tym 2362 kobiet. W rolnictwie, łowiectwie, leśnictwie, rybołówstwie i rybactwie 56 osób, w przemyśle i budownictwie 1275 osób, w usługach rynkowych 871 osób, w usługach nierynkowych 1757 osób. Przedstawione liczby nie uwzględniają podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób i bez pracujących w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Jak wynika z w/ w danych 44,4 % ogólnie pracujących, to osoby zatrudnione w sektorze usług nierynkowych, czyli w sferze publicznej. Jest to spowodowane faktem, że gmina Miechów jest regionem typowo rolniczym, słabo rozwiniętym gospodarczo z małą ilością zakładów produkcyjnych.

3.2.1. Kultura i Turystyka Gminy. Turystyka i agroturystyka, to dziedziny gospodarki, które w przyszłości stanowić mogą ważny element w strategii rozwoju gospodarczego miasta i gminy Miechów. Jednym z elementów, na który należy zwrócić uwagę jest szlak turystyczny długości 54 km Nizinny pieszy szlak turystyczny (Książ Wielki Antolka Tunel Charsznica Miechów) łączący 3 gminy: Miechów, Książ Wielki i Charsznica, ukazujący najpiękniejsze zakątki tych regionów. Do rozwoju tych dziedzin gospodarki może przyczynić się również fakt istnienia kilku ciekawych obiektów zabytkowych i sakralnych. Bogata historia miasta sięgającego swym rodowodem XII wieku silnie związana z zakonem Bożogrobców, dla których Miechów stanowił siedzibę przez niemal siedem wieków. Sprowadzeni do Polski w 1163 roku przez ówczesnego właściciela Miechowa, Jaksę z rodu Gryfitów, wybudowali i poświęcili w 1170 r. kościół. Kościół jest trzynawową trójprzęsłową bazyliką gotycką z wieku XIV/XV z fragmentami romańskimi z pierwszego 30 - lecia XIII wieku, przebudowaną w stylu późno barokowym w drugiej połowie XVIII wieku. W Kościele unikalny obiekt sakralny stanowi Kaplica Grobu Bożego nie tylko z uwagi na jej niepowtarzalność (jest wierną kopią Kaplicy Grobu Bożego w Jerozolimie), ale także na architekturę oscylującą pomiędzy włoskimi wzorami renesansowymi a gotycko - renesansową interpretacją modeli wawelskich. Kaplicę stanowi kwadratowy budynek dostawiony do wschodniego krużganka. Powstała ona w czasie przebudowy kościoła i zakonu po pożarze w 1530 roku. Znaczącą rolę w nowo wprowadzonej przez zakonników liturgii, związanej ze Świętem Zmartwychwstania Pańskiego, odegrała replika św. Grobu Jerozolimskiego, stając się miejscem kultu licznych pielgrzymów. Unikalny obiekt o randze międzynarodowej z zachowanymi fragmentami romańskimi, przebudowanymi w XVIII wieku z bogatym rokokowym wnętrzem i późno barokową plebanią do dziś stanowi chlubę miasta. Nobilitację dla Miechowa i jego świątyni stanowi wielki dar Ojca Świętego 10 kwietnia 1998 r. Jan Paweł II nadał miechowskiemu kościołowi tytuł Bazyliki Mniejszej. Osiem wieków Miechowa potwierdza fakt przynależności do Kapituły Najstarszych Miast i Miejscowości w Polsce. Bazylika stała się miejscem licznych pielgrzymek, co wpływa dodatnio na rozwój turystyczny i gospodarczy miasta. Foto. Bazylika Grobu Bożego w Miechowie Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

22 Wskutek strategicznego położenia na mapie kraju i administrowania przez różne władze kościelne, świeckie i zaborców Miechów był świadkiem ważnych wydarzeń dziejowych. Ślady dramatycznych dziejów i przeszłości są zauważalne do dziś. Przemierzając ziemię miechowską warto zwiedzić wspomniany już unikalny zespół klasztorny. Inny zabytkowy zespół urbanistyczny, nawiązujący do średniowiecznej zabudowy miejskiej, tworzy też czworokątny rynek z ulicami wybiegającymi z jego naroży. Obiektem przypominającym ważne wydarzenie historyczne bitwę stoczoną w pobliskich Racławicach w 1794 r. jest dworek Zacisze, w którym znajduje się stała ekspozycja związana z postacią Tadeusza Kościuszki oraz Muzeum Regionalne. Foto. Dworek Zacisze w Miechowie Ślady najnowszej historii to m.in. pamiątkowa tablica poświęcona ppłk Antoniemu Iglewskiemu ps. Ponar dowódcy Samodzielnego Partyzanckiego Batalionu Szturmowego Suszarnia, 106 Dywizji Piechoty Dom Armii Krajowej. Wydarzenia narodowe i lokalne upamiętniają także napisy umieszczone na Pomniku z Orłem, który wzniesiony w 1916 r. mieści się w centrum miechowskiego rynku. Inne ciekawe zabytki z najbliższych okolic Miechowa, których warto nie ominąć na turystycznym szlaku, to: Siedliska kościół p.w. św. Krzyża wybudowany na przełomie XV i XVI wieku przez Bożogrobców celem wielkopiątkowych procesji (obiekt zabytkowy), Nasiechowice zespół kościoła parafialnego p.w. św. Wita, Modesta i Krescencji z dzwonnicą drewnianą z 1740 r., Pojałowice kaplica z 1763 r. a odrestaurowana w 1883 r., kuźnia drewniana z 1928 r., Wysocice kościół p.w. św. Mikołaja z przełomu XII i XIII wieku z barokowymi ołtarzami, Zagorzyce murowana kapliczka z II połowy XVIII wieku, Zarogów park dworski z XVIII-XIX wieku, Miechów park miejski z XIX wieku (obiekt zabytkowy),

Foto. Kościół św. Krzyża w Siedliskach niewpisane do rejestru zabytków: Obiekt cmentarza, kaplica cmentarna Miechów, Kaplica P.W. Św. Anny Miechów ul. Racławicka, Koszary Miechów ul. Sienkiewicza, Zespół Kościoła Parafialnego P.W.Ś. Wita Modesta i Kresencji Nasiechowice, Kościół Par. P.W. Św. Wojciecha Sławice, ważniejsze miejsca pamięci narodowej znajdujące się na terenie gminy: Pomnik poświęcony poległym w walkach 1794-1918 r. Rynek Główny, Pomnik Bohaterom Walki o Niepodległość Ojczyzny Poległym w Bitwie Miechowskiej dn. 17.02.1922 r. Cmentarz Parafialny w Miechowie, Pomnik Partyzantom Ziemi Miechowskiej Poległym za Wolną Polskę 1939 1945 r. Pl. Kościuszki, Płyta pamiątkowa ppłk Antoniemu Iglewskiemu (1899-1979) - Rynek Główny, Pomnik Rozbicie więzienia w Miechowie - ul. Sienkiewicza 30. W ostatnim latach rozwojowi turystyki sprzyja baza gastronomiczno - hotelowa, zwłaszcza na terenie miasta Miechów. Restauracje i hotele 3.2.2. 1. Restauracja pizzeria- cukiernia MAGNOLIA Miechów ul. Warszawska 2, 2. Restauracja - TURYSTYCZNA Miechów ul. Piłsudskiego 21, 3. Pizzeria Miechów ul. Mickiewicza 3, 4. Zajazd Miechus (hotel - 25 miejsc noclegowych) Miechów, ul. M. Konopnickiej 28, 5. Karczma SIEDLISKO (8 miejsc noclegowych) - Strzeżów II 46, 6. Restauracja - ADRIA - Miechów ul. Mickiewicza 10, 7. Pensjonat DALIA (20 miejsc noclegowych) - Miechów ul. Służba Polsce 5, 8. Hotel na ul. Taborowicza (14 miejsc noclegowych). 3.2.3. Charakterystyka fizjografii gminy Miechów (rzeźba terenu, warunki klimatyczne, hydrografia, gleby, surowce mineralne). Opracowanie wykonane przez: Miechów, lipiec 2004 40-167 Katowice ul. Kaktusów 6

Gmina i Miasto Miechów położone są w północnej części Małopolski. 24 Miechów leży w obrębie Wyżyny Miechowskiej nachylonej łagodnie w kierunku południowowschodnim, pociętej gęsto licznymi głębokimi dolinami i stanowi obszar przejściowy od Niecki Nidziańskiej do Wyżyny Krakowsko Częstochowskiej. Rejon Miechowa odwadniany jest rzeką Cichą stanowiącą lewobrzeżny dopływ rzeki Szreniawy, która uchodzi do rzeki Wisły w rejonie Koszyc. Przez środek Miechowa przepływa rzeka Miechówka biorąca swój początek przy drodze E-77 w rejonie ujęcia wody podziemnej Bezdno. Według podziału klimatycznego Polski gmina Miechów należy do regionu klimatycznego śląskomałopolskiego. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi od 7 ºC do 8 ºC, przy najchłodniejszym miesiącu styczniu (od 3ºC do 7 ºC) i najcieplejszym miesiącu lipcu (+17,7 ºC) Statystycznie zima trwa tu 92 dni, a lato 92 dni. Liczba dni pogodnych w roku wynosi 62, zaś pochmurnych 122 dni. Pokrywa śnieżna zalega przez około 80 dni. Usłonecznienie w lecie wynosi od 550 do 600 godz. a w zimie poniżej 150 godz. Roczna ilość opadów wynosi średnio 610 mm, co jest zbliżone do średniej krajowej opadów. Na terenie gminy Miechów przeważającą część stanowią wiatry zachodnie i północnozachodnie. Średnia wilgotność względna powietrza wynosi około 81%, a średni okres wegetacji roślin wynosi 210 dni. Można zatem powiedzieć, że gmina Miechów należy do obszarów cieplejszych i charakteryzuje się klimatem umiarkowanym w ciągu roku. Takie warunki klimatyczne sprzyjają rozwojowi działalności rolniczej na tym terenie. Pod względem budowy geologicznej jest to zapadlisko, jednak posiada ona charakter wyżynny. Występują tu łagodne fragmenty wierzchowin wyżynnych podzielone dolinami i wydłużonymi obniżeniami potocznie zwanymi padołami. Dominującymi elementami rzeźby tego obszaru są garby, padoły, stare doliny i dużo młodych i wąskich dolin. Gmina dzieli się na liczne pagóry i garby o wysokości wahającej się od 280 do 400 m n.p.m. Na obecny kształt rzeźby terenu Wyżyny Miechowskiej duży wpływ wywarło osadzanie się lessów w późnym plejstocenie, które tworzą zwartą pokrywę o zmiennej miąższości dochodzącej do kilkunastu metrów. W okresie holoceńskim powierzchnia lessów została rozcięta odsłaniając część starszego podłoża. Skłony wierzchowin wyżynnych opadają w kierunku dolin ze spadkiem rzadko przekraczającym 12 %. Na skłonach o większym spadku i na zboczach dolin występują liczne formy antropogeniczne wąwozy drogowe wytworzone wskutek erozji liniowej miąższych gleb lessowych oraz terasy rolne o długości w niektórych miejscach kilkuset metrów i wysokości od 1-3,5 m. Gmina Miechów należy do obszarów gdzie występują gleby o wysokiej wartości przyrodniczej i gospodarczej. Gruba pokrywa lessowa ułożona na utworach wapiennych dość znaczne pofałdowania. Gleby na tym terenie wykazują dużą mozaikowatość, co wynika z faktu, że na wierzchowinach, stokach i miejscach podlegających erozji warstwa lessu uległa wypłukaniu i zostały odsłonięte pokłady kredowe, na których wytworzyły się rędziny. W wąwozach i zagłębieniach pozostały utwory deluwialne zaś w dolinach aluwialne mady. Przeważającą część gminy Miechów zajmują lessy, rędziny oraz gleby brunatne, czarnoziemy i margle. W małych ilościach występują gleby mułowo - torfowe i glejowe. Gleby brunatne wytworzone są z lessów podściełanych wapieniami lub gliną, są to gleby mineralne na ogół zasobne w próchnice o korzystnej strukturze. Czarnoziemy i czarne ziemie to gleby również wytworzone z lessów o miąższości co najmniej 35 cm. Posiadają one dużą zawartość próchnicy i wysoką pojemność wodną. Rędziny to gleby które wytworzyły się z wapieni kredowych i charakteryzują się dużą lub bardzo dużą zawartością węglanu wapnia w całym profilu glebowym, który posiada na ogół małe zróżnicowanie. Gleby mułowo torfowe i glejowe występują w gminie głównie na terenach nadmiernie uwilgotnionych. Zaliczane są one do gleb mineralnych, a ich wartość zależy głównie od stosunków wodnych. Na terenie gminy Miechów brak jest znaczących formacji skalnych, które mogłyby być wykorzystywane przemysłowo. Minimalne ilości surowców mineralnych wykorzystywane są na niewielka skalę przez okoliczną ludność (przede wszystkim odkrywki piasku i marglu).