KRAJOWY ZWIĄZEK REWIZYJNY SPÓŁDZIELNI INWALIDÓW I SPÓŁDZIELNI NIEWIDOMYCH ul. Gałczyńskiego 4 00-953 Warszawa 37 skr. 42 tel 022 828 46 96 tel/fax 022 827 86 80 e-mail kzrsiisn@poczta.onet.pl TRÓJKĄT POŻYTKU PUBLICZNEGO Instrumenty wsparcia zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych finansowane ze środków PFRON Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i pośrednictwa pracy (art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). I. ZADANIA USTAWOWE Podjęcie działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może otrzymać ze środków Funduszu jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej do maksymalnej wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych na ten cel. Wniosek o udzielenie dotacji składa się do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu. Art. 12a Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U. Nr 194 poz. 1403). Pomoc dla pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne. Wyposażenie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych Pracodawca, który przez co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy 1
niepozostającą w zatrudnieniu, może otrzymać (na wniosek) zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy. Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy nie może przekraczać dokonywany jest do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Zwrotu kosztów, na wniosek pracodawcy dokonuje starosta powiatu po uzyskaniu pozytywnej opinii PIP. Art. 26e Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz. U. z 2011 nr 62 poz. 317) Przystosowanie tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych Pracodawca, który zatrudni przez okres co najmniej 36 miesięcy osoby niepełnosprawne: - bezrobotne lub poszukujące pracy i nie pozostające w zatrudnieniu, skierowane do pracy przez powiatowy urząd pracy, - pozostających w zatrudnieniu u pracodawcy występującego o zwrot kosztów, jeżeli niepełnosprawność tych osób powstała w okresie zatrudnienia u tego pracodawcy, z wyjątkiem przypadków, gdy przyczyną powstania niepełnosprawności było zawinione przez pracodawcę lub przez pracownika naruszenie przepisów, w tym przepisów prawa pracy, może otrzymać, na wniosek, zwrot kosztów: - adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; - adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy; - zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności; - rozpoznania przez służby medycyny pracy potrzeb, o których mowa wyżej. Zwrot kosztów dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Zwrot kosztów nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia za każde przystosowane stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej. Realizatorem tego zadania jest starosta. 2
Art. 26 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 nr 62 poz. 316) Dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzeń wypłacane jest na osoby niepełnosprawne, które zostały ujęte w prowadzonej przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych. Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego przysługuje w kwocie: 1) 180% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2) 100% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3) 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Powyższe kwoty zwiększa się o 40 % najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, u których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych. Miesięczne dofinansowanie wypłacane jest w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy pracownika niepełnosprawnego. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nieosiągającemu wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6%. Ograniczenia dofinansowania: 1) Kwota miesięcznego dofinansowania nie może przekroczyć kwoty 90% faktycznie poniesionych miesięcznych kosztów płacy, a w przypadku pracodawcy wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, 75% tych kosztów. 2) Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje na pracowników zaliczonych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury, 3) W przypadku gdy pracownik niepełnosprawny jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy w wymiarze czasu pracy nieprzekraczającym ogółem pełnego wymiaru czasu pracy, miesięczne dofinansowanie przyznaje się na tę osobę pracodawcom, u których jest ona zatrudniona, w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy tej osoby. Jeżeli pracodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 złotych, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu miesięcznego dofinansowania do czasu uregulowania zaległości przez pracodawcę. 3
Realizatorem tego zadania jest Biuro PFRON. Art. 26 a-c Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2011 r. nr 127 poz. 721). Zobacz również: ustawa z dnia 29 października 2010 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz niektórych ustaw (Dz. U. z 2010 nr 226 poz. 1475) Zwrot kosztów wynagrodzenia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu Pracodawca może otrzymać zwrot miesięcznych kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy. Wysokość zwrotu stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu i miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu, z zastrzeżeniem, że liczba godzin przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu nie może przekraczać liczby godzin odpowiadającej 20 % liczby godzin pracy pracownika w miesiącu. Zwrot kosztów dotyczy wyłącznie dodatkowych kosztów pracodawcy wynikających z zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Realizatorem tego zadania jest starosta. Art. 26d Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz, Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 marca 2011 r. w sprawie zwrotu dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 nr 62 poz. 316). Szkolenia zawodowe organizowane przez pracodawcę Na wniosek pracodawcy poniesione przez niego koszty szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych mogą być zrefundowane maksymalnie do wysokości 80%, nie więcej jednak niż do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę. Wysokość refundacji uzależniona jest od typu szkolenia (specjalistyczne, ogólne) i wielkości przedsiębiorcy (mały, średni, duży). Zwrotu kosztów dokonuje starosta na warunkach i w wysokości określonych w umowie zawartej z pracodawcą. Zwrotowi nie podlegają koszty poniesione przez pracodawcę przed datą podpisania umowy. Pracodawca, chcąc otrzymać tego rodzaju wsparcie, składa wniosek jednostce wskazanej przez starostę. 4
Art. 41 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 marca 2009 r. w sprawie warunków i trybu dokonywania refundacji kosztów szkolenia pracowników niepełnosprawnych (Dz. U. z 2009 nr 57 poz. 472). Pomoc dla osoby niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą. Kontynuowanie działalności gospodarczej przez osobę niepełnosprawną Osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą albo własne lub dzierżawione gospodarstwo rolne może otrzymać, ze środków Funduszu, dofinansowanie do wysokości 50% oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności, jeżeli: 1) nie korzystała z pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo pożyczka została w całości spłacona lub umorzona; 2) nie otrzymała bezzwrotnych środków na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej albo prowadziła tę działalność co najmniej przez 24 miesiące od dnia otrzymania pomocy na ten cel. Realizatorem tego zadania jest starosta. Art. 13 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne Fundusz refunduje (pod warunkiem terminowego opłacenia składek w całości): 1) osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, 2) niepełnosprawnemu rolnikowi lub rolnikowi zobowiązanemu do opłacania składek za niepełnosprawnego domownika, składki na ubezpieczenia społeczne rolników wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalnorentowe Refundacja składek osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą przysługuje w wysokości: 1) 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności; 2) 60% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności; 3) 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Realizatorem tego zadania jest Biuro PFRON. 5
Art. 25a Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 stycznia 2009 r. w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2009 nr 8 poz. 42 z późn. zm.). Pomoc dla osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w PUP. Instrumenty rynku pracy Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu korzysta z dofinansowanych ze środków Funduszu usług lub instrumentów rynku pracy na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.) tj. ze: 1) szkoleń; 2) stażu; 3) prac interwencyjnych; 4) przygotowania zawodowego w miejscu pracy; 5) badań lekarskich, 6) zwrotu kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania i powrotu do miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, odbywania u pracodawcy stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy, szkolenia lub odbywania zajęć z zakresu poradnictwa zawodowego, oraz kosztów ewentualnego zakwaterowania. Realizatorem wymienionych wyżej usług lub instrumentów rynku pracy są urzędy pracy. Art. 11 ust. 2 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Finansowanie szkoleń organizowanych przez kierownika powiatowego urzędu pracy dla osób niepełnosprawnych bezrobotnych, poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu Przepisy ustawy dotyczące zwrotu kosztów szkoleń inicjowanych i organizowanych przez kierowników powiatowych urzędów pracy dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych lub innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i nie pozostających w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy są zawarte w art. 38 i 40 ustawy o rehabilitacji (...). Szkolenia organizowane są w celu zwiększania szans osób niepełnosprawnych na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej. W szczególności szkolenia są organizowane w razie braku kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych, konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem odpowiedniego zatrudnienia lub w razie utraty zdolności do pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie. Szkoleniem mogą być również objęte osoby niepełnosprawne będące w okresie 6
wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracodawcy. Szkolenie może trwać do 36 miesięcy. Koszty szkolenia obejmują w szczególności należność przysługującą jednostce szkolącej, koszty ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków, w części lub w całości koszty zakwaterowania i wyżywienia, koszty przejazdu na szkolenie, koszty usług tłumacza języka migowego albo lektora dla niewidomych czy koszty niezbędnych badań lekarskich. Osoba niepełnosprawna, która nie ukończyła szkolenia z własnej winy, jest obowiązana do zwrotu jego kosztów. Nie dotyczy to przypadku, w którym powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie zatrudnienia. Wysokość dofinansowania może wynieść 100% kosztów szkolenia, nie więcej jednak niż do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Inne tytuły wskazane w ustawie o rehabilitacji (...). Zlecanie zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych Zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, obejmujące: 1) prowadzenie rehabilitacji osób niepełnosprawnych w różnych typach placówek, 2) organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów, warsztatów, grup środowiskowego wsparcia oraz zespołów aktywności społecznej dla osób niepełnosprawnych aktywizujących zawodowo i społecznie te osoby, 3) organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów i warsztatów dla członków rodzin osób niepełnosprawnych, opiekunów, kadry i wolontariuszy bezpośrednio zaangażowanych w proces rehabilitacji zawodowej lub społecznej osób niepełnosprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących procesu integracji osób niepełnosprawnych w najbliższym środowisku i społeczności lokalnej, zwiększania ich aktywności życiowej i zaradności osobistej oraz niezależności ekonomicznej, podnoszenia umiejętności pracy z osobami niepełnosprawnymi, w tym sprawowania nad nimi opieki i udzielania pomocy w procesie ich rehabilitacji, 4) prowadzenie poradnictwa psychologicznego, społeczno-prawnego oraz udzielanie informacji na temat przysługujących uprawnień, dostępnych usług, sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy technicznej dla osób niepełnosprawnych, 5) prowadzenie grupowych i indywidualnych zajęć, które: a) mają na celu nabywanie, rozwijanie i podtrzymywanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych, b) rozwijają umiejętności sprawnego komunikowania się z otoczeniem osób z uszkodzeniami słuchu, mowy, z autyzmem i z niepełnosprawnością intelektualną, c) usprawniają i wspierają funkcjonowanie osób z autyzmem i z niepełnosprawnością intelektualną w różnych rolach społecznych i w różnych środowiskach, 6) organizowanie i prowadzenie zintegrowanych działań na rzecz włączania osób niepełnosprawnych w rynek pracy, w szczególności przez: a) doradztwo zawodowe, b) przygotowanie i wdrożenie indywidualnego planu drogi życiowej i zawodowej, 7
c) prowadzenie specjalistycznego poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, mających na celu przygotowanie do aktywnego poszukiwania pracy i utrzymania w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, 7) zakup, szkolenie i utrzymanie w trakcie szkolenia psów przewodników dla osób niewidomych oraz osób z niepełnosprawnością ruchową, 8) organizowanie i prowadzenie szkoleń dla tłumaczy języka migowego oraz tłumaczyprzewodników; 9) organizowanie lokalnych, regionalnych i ogólnopolskich imprez kulturalnych, sportowych, turystycznych i rekreacyjnych dla osób niepełnosprawnych wspierających ich aktywność w tych dziedzinach, 10) promowanie aktywności osób niepełnosprawnych w różnych dziedzinach życia społecznego i zawodowego, 11) prowadzenie kampanii informacyjnych na rzecz integracji osób niepełnosprawnych i przeciwdziałaniu ich dyskryminacji, 12) opracowywanie lub wydawanie publikacji, wydawnictw ciągłych oraz wydawnictw zwartych, stanowiących zamkniętą całość, w tym na nośnikach elektromagnetycznych i elektronicznych: a) dotyczących problematyki związanej z niepełnosprawnością, b) kierowanych do osób niepełnosprawnych w tym publikowanych drukiem powiększonym, pismem Braille'a lub publikowanych w tekście łatwym do czytania, mogą być realizowane na zlecenie Funduszu przez fundacje oraz organizacje pozarządowe. Zadania, o których mowa powyżej, mogą być realizowane ze środków Funduszu przez fundacje i organizacje pozarządowe również na zlecenie samorządu województwa lub powiatu. Podmioty uprawnione do ubiegania się o środki PFRON w ramach tego tytułu określone zostały w przepisach ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie są to również spółdzielnie socjalne. Szczegółowy zasady ubiegania się o środki w ramach tego tytułu określa każdorazowo ogłoszenie o konkursie. Konkurs o zlecenie realizacji zadań w ramach art. 36 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych może zostać ogłoszony przez PFRON lub przez samorządu województwa/powiatu. Art. 36 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2008 r. w sprawie rodzajów zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zlecanych fundacjom oraz organizacjom pozarządowym (Dz. U. z 2008 nr 29 poz. 172) 8
II. PROGRAMY CELOWE PFRON Program JUNIOR Program stanowi uzupełnienie działań realizowanych przez urzędy pracy w ramach kolejnych edycji Krajowego Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów Pierwsza Praca. Celem Programu jest aktywizacja zawodowa młodych osób niepełnosprawnych. Program skierowany jest do absolwentów będących osobami z orzeczonym znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności w wieku do 25 lub w przypadku osób, które ukończyły szkołę wyższą - do 27 roku życia, skierowane na staż zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.). W ramach programu udzielana jest ze środków PFRON pomoc finansowa: 1) absolwentowi, skierowanemu na staż przez powiatowy urząd pracy, w formie dofinansowania będącego świadczeniem na rehabilitację zawodową. Wysokość dofinansowania jest ustalana przez powiatowy urząd pracy w zależności od stopnia niepełnosprawności osoby skierowanej na staż od 30% do 50% najniższego wynagrodzenia (ww. świadczenie na rehabilitację zawodową, jest wypłacane dodatkowo oprócz stypendium przysługującego stażyście odbywającemu staż ustawowy), 2) doradcy zawodowemu w postaci premii za opiekę nad stażystą, w wysokości do 10% najniższego wynagrodzenia (za każdego stażystę objętego opieką), 3) pracodawcy uczestniczącemu w programie z wyłączeniem pracodawców prowadzących zakłady aktywności zawodowej w postaci premii z tytułu odbycia stażu przez absolwenta, w wysokości stanowiącej iloczyn liczby miesięcy odbytego stażu i kwoty stanowiącej do 20% najniższego wynagrodzenia, obowiązującego w dniu 1 stycznia roku, w którym rozpoczęto staż jeśli stażysta jest osobą o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności albo absolwentem szkoły specjalnej, natomiast do 10% najniższego wynagrodzenia jeśli stażysta jest osobą o lekkim stopniu niepełnosprawności. Tryb składania wniosków Niepełnosprawni absolwenci oraz pracodawcy zainteresowani przyjęciem na staż zawodowy osób niepełnosprawnych powinni zgłaszać się do właściwych miejscowo Powiatowych Urzędów Pracy. Wnioski o przystąpienie do realizacji programu powiat (Powiatowy Urząd Pracy) składa do Oddziału PFRON właściwego terytorialnie dla siedziby powiatu do dnia 30 listopada roku poprzedzającego rok realizacji zadania. Program aktywizacji zawodowej absolwentów niepełnosprawnych zatwierdzony został uchwałą nr 17/2002 Rady Nadzorczej Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z dnia 23 kwietnia 2002 r. z późn. zm. Obowiązujące Procedury realizacji programu zostały przyjęte uchwałą nr 236/2006 Zarządu PFRON z dnia 27 kwietnia 2006 roku z późn. zm 9