DOS WYBRANE ZAGADNIENIA

DOS WYBRANE ZAGADNIENIA 1. Wstęp DOS (ang. Disk Operating System), dyskowy system operacyjny rodzina systemów operacyjnych, często utożsamiana z najstarszym systemem operacyjnym komputerów IBM-PC i zgodnych, który powstał ok.1980 roku. Microsoft DOS rozwijany był do roku 1995. Z czasem dołożono do niego graficzną nakładkę i tak powstał system znany pod nazwą MS Windows. Na MS DOS składają się podstawowe moduły systemowe: msdos.sys odpowiadający za obsługę plików, pamięci i procesów, io.sys bezpośrednio współpracujący z BIOS-em komputera (jądro systemu DOS), command.com interpreter poleceń, współpracujący z programami użytkowymi, pozwala na komunikację użytkownika z systemem. Moduły te są umieszczane w pamięci operacyjnej komputera w trakcie jego uruchamiania i pozostają tam aż do wyłączenia. Proces ładowania modułów nazywa się bootowaniem systemu (z ang. booting -,,wciąganie ). DOS zawiera szereg programów użytkowych takich jak: FORMAT, PRINT, COPY itd. ułatwiających korzystanie z systemu MS DOS. 2. Cechy systemu DOS MS DOS jest systemem jednozadaniowym i przeznaczonym dla jednego użytkownika. W przeciwieństwie do systemów uniksowych, nie był tworzony z myślą o pracy w sieci, lecz jako system przeznaczony dla indywidualnych użytkowników w domu lub w biurze pracujących na komputerach wykonujących zadania nie wykraczające poza możliwości pojedynczej maszyny. DOS nie ma wbudowanych mechanizmów zarządzania pamięcią ani ochrony pamięci z tego względu nie jest systemem bezpiecznym dla danych i procesów. System pracuje w trybie tekstowym. 3. Pliki i katalogi w systemie MS DOS Plik jest zbiorem informacji jednego rodzaju. Nazwa pliku składa się trzech członów: nazwy właściwej, kropki i rozszerzenia. Nazwa właściwa to ciąg maksymalnie ośmiu znaków. Nazwa nie może zawierać następujących znaków:., ; [] ^ < > + =? * oraz spacji. Rozszerzenie może mieć maksymalnie trzy znaki. Rozszerzenie nazwy stanowi informacje o typie pliku.,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 1

Specjalne znaki w systemie DOS * (gwiazdka) oznacza dowolny ciąg znaków w nazwie (zastępuje dowolną grupę znaków).? (znak zapytania) oznacza jeden znak w nazwie (dowolny jeden znak) *.txt oznacza wszystkie pliki o rozszerzeniu txt *.* - oznacza wszystkie pliki o dowolnych nazwach?.txt oznacza wszystkie pliki o dowolnym pierwszym znaku Pliki są przechowywane w katalogach. Nazwa katalogu może składać się najwyżej z ośmiu znaków liter i cyfr. Nazwa nie może zaczynać się od cyfry. Katalog oprócz plików może zawierać podkatalogi. Oznaczenia przy katalogach: \ (ang. back slash) katalog główny. (kropka) katalog bieżący.. (dwie kropki) katalog znajdujący się o jeden poziom wyżej w strukturze katalogów (katalog nadrzędny). 4. Zmiana bieżącego napędu dyskowego W systemie DOS nazwa dysku określona jest przez literę i znak dwukropka (:) np. A:, C:, F:. Dyski A: i B: są przyporządkowane najczęściej do stacji dyskietek (FDD), C: i D: to dyski i inne napędy (np. CD-ROM). Aby zmienić bieżący napęd dyskowy, należy podać w wierszu poleceń literowe oznaczenie tego napędu oraz znak dwukropka. Przykład - C: Temat: Wybrane polecenia systemu DOS. Polecenia systemu DOS dzielimy na wewnętrzne (zawarte są w pamięci RAM) i zewnętrzne (są zapisane na twardym dysku w oddzielnych plikach o rozszerzeniach COM i EXE). Podstawowe polecenia Czyszczenie ekranu polecenie CLS Wersja systemu operacyjnego polecenie VER Zmiana czasu systemowego polecenie TIME Zmiana daty systemowej polecenie DATE Wyświetlenie informacji o działaniu polecenia polecenie HELP,,Dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 2

Składania polecenia: HELP polecenie help dir wyświetlenie informacji o działaniu polecenia DIR Wyświetlenie struktury katalogów w postaci drzewa polecenie TREE tree c:\ - pokazuje drzewo katalogów dysku C Zmiana domyślnego koloru tła polecenie COLOR Składania polecenia: COLOR atr atr określa atrybut koloru. Są to dwie cyfry heksadecymalne pierwsza oznacza tło, druga pierwszy plan. Każda cyfra może być jedną z wartości: 0 czarny; 1 niebieski; 2 zielony; 3 błękitny; 4 czerwony; 5 purpurowy; 6 żółty; 7 biały; 8 szary; 9 jasnoniebieski; A jasnozielony; B jasnobłękitny; C jasnoczerwony; D jasnopurpurowy; E jasnożółty; F jaskrawobiały. color fc daje kolor jasnoczerwony na jaskrawobiałym tle. Operacje na katalogach Tworzenie katalogu polecenie MD (pełna nazwa polecenia mkdir) Składania polecenia ma postać: MD nazwa tworzonego katalogu Jeśli katalog jest tworzony w innym miejscu niż bieżący trzeba dokładnie określić gdzie ma być umieszczony. md katalog tworzenie podkatalogu w katalogu bieżącym md c:\roboczy\kopie tworzenie podkatalogu w miejscu podanym przez ścieżkę dostępu. Przeglądanie zawartości katalogu polecenie DIR Składnia polecenia ma postać: DIR ścieżka wskazująca wybrany katalog Najczęściej używane przełączniki /p - zatrzymuje wyświetlanie listy po zapełnieniu całej wysokości okna lub ekranu /w - powoduje wyświetlanie samych nazw plików (bez ich właściwości, takich jak rozmiar czy data ostatniej modyfikacji) w kolumnach okna, dzięki czemu oszczędza się miejsce na ekranie (lista jest krótsza) dir /p wyświetlenie zawartości bieżącego katalogu, z przytrzymaniem ekranu, do momentu wciśnięcia dowolnego klawisza, dir c:\kat1 wyświetlenie zawartości katalogu kat1,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 3

dir roboczy\listy wyświetlenie zawartości katalogu LISTY znajdującego się w katalogu ROBOCZY dir c: - wyświetlenie zawartości dysku C: Zmiana katalogu polecenie CD (pełna nazwa polecenia chdir) Składania polecenia ma postać: CD nazwa katalogu, który ma stać się bieżącym cd.. przejście o jeden poziom wyżej cd \ - przejście do katalogu głównego cd c:\dos zmiana katalogu na C:\DOS cd roboczy przejście do katalogu ROBOCZY cd podane bez parametrów powoduje wyświetlenie nazwy bieżącego katalogu. Kopiowanie katalogów wraz z zawartością polecenie XCOPY Składania polecenia: XCOPY pliki źródłowe pliki docelowe W poleceniu kopiowania katalogów wraz z zawartością stosuje się zapis *.* na określenie wszystkich plików. Jeżeli proces kopiowania ma uwzględnić również niepuste podkatalogi, trzeba użyć opcji e. Najczęściej używane parametry: /s - włącza tryb kopiowania wszystkich katalogów i podkatalogów (z wyjątkiem pustych) /e - włącza tryb kopiowania wszystkich katalogów i podkatalogów (włącznie z pustymi) xcopy c:\roboczy\*.* c:\kopia /e kopiuje zawartość katalogu ROBOCZY do katalogu KOPIA. Zmiana nazwy katalogu polecenie REN Składania polecenia ma postać: REN aktualna nazwa nowa nazwa ren roboczy nowy zmienia nazwę katalogu ROBOCZY na NOWY ren c:\kat2 inny zmienia nazwę katalogu KAT2 na INNY Usuwanie katalogu polecenie RD Składania polecenia ma postać: RD nazwa usuwanego katalogu UWAGA!!! Można jedynie usuwać pusty katalog. rd kat1 usunięcie katalogu kat1 z katalogu bieżącego rd c:\kat1\kat6 usunięcie katalogu kat6 z określonego katalogu Najczęściej używane parametry:,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 4

/s - Włącza tryb w którym usuwany jest katalog, który nie musi być pusty; usuwane są wszystkie pliki i katalogi znajdujące się we wskazanym katalogu rd kat1/s usunięcie katalogu kat1 wraz z całą zawartością Operacje na plikach Zakładanie pliku z klawiatury polecenie COPY CON Składania polecenia ma postać: COPY CON nazwa zakładanego pliku Jeśli zakładany plik ma być umieszczony w katalogu innym niż bieżący, jego nazwę należy poprzedzić ścieżką dostępu. Załóż w katalogu bieżącym plik o nazwie adresy.txt następującej treści Kowalska Maria, ul. Kwiatowa 4 m. 1, 25-000 Kielce Makarski Leon, ul. Królewny Snieżki 5 m. 23, 02-571 Warszawa Etap pierwszy utworzenie pliku o konkretnej nazwie copy con adresy.txt Etap drugi wpisanie treści w pliku Etap trzeci domknięcie pliku Wcisnąć kombinację klawiszy Ctrl + Y (lub Ctrl + Z) Zakładanie pliku za pomocą edytora tekstowego polecenie EDIT Składania polecenia ma postać: EDIT Polecenie te uruchamia edytor tekstowy, który służy między innymi do edycji plików. Wyświetlanie zawartości małych plików polecenie TYPE Składania polecenia ma postać: TYPE nazwa pliku Pod pojęciem mały plik kryje się plik o liczbie wierszy mniejszej bądź równej 25. type roboczy\adresy.dat wyświetlenie zawartości pliku ADRESY.DAT z katalogu ROBOCZY Wyświetlanie zawartości dużych plików polecenie TYPE, MORE Składnia polecenia ma postać: TYPE nazwa wyświetlanego pliku \MORE lub MORE < nazwa wyświetlanego pliku Pod pojęciem duży plik kryje się plik o liczbie wierszy większej niż 25. type praca\dane.txt \more (lub more < praca\dane.txt) wyświetlenie zawartości pliku o nazwie DANE.TXT znajdującego się w katalogu PRACA z podziałem na ekrany.,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 5

Przeglądanie zawartości pliku można przerwać w dowolnym miejscu naciskając kombinację klawiszy Ctrl + C. Zmiana nazwy pliku polecenie REN Składania polecenia ma postać: REN aktualna nazwa nowa nazwa ren roboczy\listy.dat zmiana.dat zmienia nazwę pliku LISTY.DAT na ZMIANA.DAT ren c:\kat2\plik.doc inny.doc zmienia nazwę pliku plik.doc na inny.doc Kopiowanie pliku polecenie COPY Składania polecenia ma postać: COPY nazwa pliku źródłowego nazwa pliku docelowego copy adresy.txt c:\roboczy - skopiowanie pliku ADRESY.TXT do katalogu ROBOCZY na dysku C copy c:\kat2\plik.doc c:\kat1 kopiuje PLIK.DOC z miejsca określonego przez ścieżkę dostępu do katalogu C:\KAT1 Przenoszenie pliku polecenie MOVE Składnia polecenia ma postać: MOVE nazwa pliku źródłowego nazwa pliku docelowego move c:\praca\mouse.txt c:\roboczy przeniesienie pliku MOUSE.TXT z katalogu PRACA do katalogu ROBOCZY bez zmiany nazwy move c:\praca\mouse.txt c:\roboczy\mysz.txt przeniesienie pliku MOUSE.TXT z katalogu PRACA do katalogu ROBOCZY ze zmianą nazwy pliku na MYSZ.TXT Usuwanie pliku polecenie DEL Składania polecenia ma postać: DEL nazwa usuwanego pliku Jeśli nazwę usuwanego pliku podamy w postaci *.* oznaczać to będzie usuwanie wszystkich plików z żądanego katalogu. del roboczy\listy\nazwa.doc usuwa plik NAZWA.DOC z katalogu LISTY del roboczy\listy\*.dat usuwa wszystkie pliki o rozszerzeniu DAT z katalogu LISTY Zmiana atrybutów plików polecenie ATTRIB Składnia polecenia ma postać: ATTRIB [+R -R] [+A -A] [+H -H] [+S -S] nazwa pliku Można określić cztery atrybuty: R plik tylko do odczytu (ang. read only), chroni przed zapisem A plik archiwalny (ang. archive), informuje, że plik został zmieniony (zmodyfikowany),,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 6

H plik ukryty (ang. hidden) S plik systemowy (ang. system). Znak plusa przed atrybutem nadaje dany atrybut, zaś minus odbiera go. attrib +r +s dane.zip nadanie plikowi dane.zip atrybutów R i S. attrib dane.zip wyświetlenie aktualnych atrybutów pliku dane.zip Operacje na dysku Nadanie etykiety dyskowi polecenie LABEL Składania polecenia: LABEL dysk etykieta Polecenie to powoduje nadanie, zmianę lub usunięcie etykiety dyskietki lub dysku twardego. label c: SYSTEM nadanie dyskowi C etykiety SYSTEM label c: - wyświetla bieżącą etykietę i pytanie o wprowadzenie nowej Wyświetlenie etykiety dysku polecenie VOL Składania polecenia: VOL dysk Polecenie to wyświetla etykietę dysku i numer seryjny dysku. vol d: wyświetlenie etykiety i numeru seryjnego dysku oznaczonego d: vol wyświetlenie etykiety i numeru seryjnego bieżącego dysku. Formatowanie dysku polecenie FORMAT Składania polecenia: FORMAT dysk Polecenie to formatuje dysk do użytku w systemie. format a: sformatowanie dyskietki Najczęściej używane parametry: /FS:system_plików - formatuje dysk w podanym systemie plików (FAT, FAT 32, NTFS) format d:/fs:ntfs - sformatuj dysk d w systemie plików NTFS chkdsk sprawdza dysk i wyświetla informację o jego stanie. Najczęściej używane parametry: /f - Napraw błędy na dysku chkdsk /f d: - sprawdź partycję d i napraw znalezione błędy,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 7

convert konwertuje dysk FAT na NTFS. convert E:/fs:ntfs - skonwertuj dysk E z FAT na NTFS Konwersja systemu plików jeżeli któryś z dysków, np. systemowy został sformatowany w systemie plików FAT, FAT32, można go skonwertować do NTFS. Należy pamiętać, że operacja odwrotna nie jest możliwa!!!. Temat: Pliki wsadowe. Plik wsadowy (ang. batch file) to w systemach MS-DOS lub Windows plik tekstowy zawierający serię poleceń, które ma wykonać interpreter komend (np. kasowanie, kopiowanie, uruchamianie). Plik wsadowy jest plikiem tekstowym o rozszerzeniu.bat, w którym każda linia jest osobnym poleceniem. W trybie DOS pliki wsadowe można edytować przy pomocy polecenia EDIT. W jednym pliku wsadowym zawartych jest wiele pojedynczych komend, które wykonują pewne procedury. Zamiast wpisywać je wielokrotnie, można stworzyć plik, umieszczając w nim komendy i wywoływać je w razie potrzeby za pomocą jednego polecenia. Plik wsadowy daje możliwość stworzenia miniprogramów opartych na poleceniach systemu operacyjnego, które automatyzują pracę komputera. Uruchomienie sekwencji poleceń zapisanej w pliku wsadowym polega na podaniu nazwy tego pliku w wierszu poleceń systemu MS-DOS. Przykład pliku wsadowego plik AUTOEXEC.BAT AUTOEXEC.BAT to specjalny program wsadowy uruchamiany podczas startu systemu. Plik ten określa jakie programy zostaną automatycznie załadowane do pamięci komputera po uruchomieniu. Wybrane polecenia związane z plikami wsadowymi Wyświetlanie komunikatów polecenie ECHO ECHO Cześć - wyświetla na ekranie podany ciąg literowy. Uwaga!!! Nie można wyświetlić znaków: <, >, Polecenie echo można wydawać z argumentem ON lub OFF. @ECHO OFF nie wyświetla polecenia. Polecenie to umieszczane jest zazwyczaj na początku pliku wsadowego.,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 8

Zad 1. Napisz plik wsadowy wyświetlający napis Hello Word. echo Hello Word Umieszczanie komentarzy w pliku wsadowym polecenie REM Komentarze są ignorowane przez interpreter. REM To jest komentarz i zostanie on całkowicie zignorowany Przerwanie wykonywania pliku wsadowego do momentu naciśnięcia dowolnego klawisza polecenie PAUSE Zad 2. Napisz plik wsadowy, który wypisze na ekranie informację, że Ala ma kota, zaczeka na naciśnięcie klawisza i wypisze, że Ola ma psa. echo Ala ma kota pause echo Ola ma psa Zad 3. Napisz plik wsadowy, który wyczyści ekran i sprawdzi zawartość dysku C. cls echo... echo SPRAWDZAM ZAWARTOść DYSKU echo... dir /p c: pause Zad 4. Napisz plik wsadowy, który utworzy na dysku C katalog KOPIA, a następnie będzie kopiował zawartość folderu C:\moje do katalogu KOPIA echo Tworze katalog kopia md c:\kopia echo... xcopy c:\moje\*.* c:\kopia Wywołanie innego pliku wsadowego polecenie CALL Call plik.bat,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 9

Zad 5. Napisz plik wsadowy, który wykona plik wsadowy podany w zadaniu 2, a następnie wypisze komunikat o zakończeniu działania. Aby zrealizować powyższe zadanie muszę utworzyć drugi plik wsadowy o podanej treści: call alaiola.bat echo Wykonywanie pliku zakończone alaiola.bat plik wsadowy z zadania nr 2. PARAMETRY Plikom wsadowym można przekazywać dowolną liczbę parametrów. Parametrem może być dowolny tekst. Aby odwołać się do parametru, należy skorzystać ze specjalnych zmiennych %0 %9. %0 nazwa pliku wsadowego %1..%9 poszczególne parametry (pierwszy, drugi, trzeci, itd.) Znakiem oddzielającym kolejne parametry jest znak odstępu (spacji). Zad 6. Napisz plik wsadowy, który wypisze na ekranie wartość parametru pierwszego i drugiego oraz nazwę pliku wsadowego. echo Nazwa pliku wsadowego echo %0 pause echo PARAMETRY echo Parametr 1 echo %1 echo Parametr 2 echo %2 Przykładowe uruchomienie (wywołanie): plik.bat Ala Ola %0 - plik.bat %1 - Ala %2 - Ola Zad 7. Napisz plik wsadowy, który wyczyści ekran, a następnie skopiuje plik podany jako parametr jeden do lokalizacji podanej jako parametr dwa. Następnie program wypisze komunikat o zakończeniu kopiowania i wyświetli swoją zawartość. echo Tworze katalog echo %2 md %2 copy %1 %2 echo Kopiowanie zakończone echo Zawartość pliku wsadowego type %0 Przykładowe uruchomienie: plik.bat c:\robocze\olaiala.bat c:\robocze\kopia W efekcie wywołania tego pliku wsadowego plik olaiala.bat zostanie skopiowany do katalogu kopia Uruchomienie wskazanego programu polecenie START Uwaga! Jeżeli nazwa pliku lub katalogu zawiera znak odstępu (spację) całą nazwę lub ścieżkę należy zawrzeć pomiędzy znakami cudzysłowu.,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 10

Za poleceniem start musisz podać tytuł okna, które ma zostać utworzone, zamknięty znakami cudzysłowu. Nawet jeżeli tytuł nie jest istotny, musisz podać tytuł pusty w postaci dwóch znaków cudzysłowu. Zad 8. Napisz plik wsadowy, który uruchomi program Gadu Gadu. echo Uruchamiam GG start " " "C:\Program Files\Gadu-Gadu\gg.exe" Zad 9. Napisz plik wsadowy, który uruchomi kalkulator i notatnik. echo Uruchamiam Notatnik start " " "c:windows\system32\notepad.exe" echo Uruchamiam Kalkulator start " " "c:windows\system32\calc.exe" Zad 10. Napisz plik wsadowy, który uruchomi program podany jako parametr. echo uruchamiam notatnik start "" %1 Przykładowe uruchomienie: plik.bat c:\windows\system32\calc.exe W efekcie wywołania tego pliku wsadowego zostanie uruchomiony notatnik Komenda warunkowa - Polecenie IF Sprawdza warunek, jeżeli jest prawdziwy to wykonuje polecenie. Polecenie IF ma kilka swoich wariantów: IF EXIST plik polecenie (Sprawdzanie istnienie pliku, katalogu o podanej nazwie) IF ciąg1==ciąg2 polecenie (Porównanie dwóch ciągów znaków i wykonanie polecenia, jeżeli są równe) Aby zanegować warunek należy dodać słowo kluczowe not zaraz po słowie if. Zad 11. Napisz plik wsadowy, który wypisze,,cześć Alu wtedy gdy parametr podany jako pierwszy jest równy ala. if %1==ala echo Cześć Alu if not %1==ala echo Witaj nieznajomy Przykładowe uruchomienie: plik.bat ala,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 11

Zad 12. Napisz plik wsadowy, który sprawdzi czy na dysku c: istnieje katalog podany jako parametr 1, jeżeli go nie ma to należy go utworzyć. Jeżeli istnieje to do tego katalogu należy skopiować plik wsadowy, który uruchomiliśmy. if not exist %1 md %1 echo Katalog utworzony echo... if exist %1 copy %0 %1 echo Kopiowanie zakończone Polecenie GOTO Powoduje przejście do miejsca oznaczonego etykietą. Etykieta jest ciągiem znaków rozpoczynającym się od znaku dwukropka (:) np.: :etykieta, :etykieta2. Zad 13. Napisz plik wsadowy, który sprawdzi czy na dysku c: istnieje katalog podany jako parametr 1, jeżeli go nie ma to należy go utworzyć. Jeżeli istnieje to do tego katalogu należy skopiować plik wsadowy, który uruchomiliśmy. if not exist %1 goto utworz if exist %1 goto kopiuj :utworz md %1 echo Katalog utworzony echo... :kopiuj copy %0 %1 echo Kopiowanie zakończone Temat: Sporządzanie dyskietek systemowych (startowych). Dyskietka systemowa (dyskietka rozruchowa) pozwala na uruchomienie komputera w sytuacji, gdy nie jest to możliwe przy wykorzystaniu twardego dysku. Zawiera ona pliki systemowe niezbędne do uruchomienia systemu. Dyskietkę systemową możemy utworzyć w systemie Windows 98. W późniejszych wersjach Windows jej rolę pełni płyta instalacyjna systemu. Aby utworzyć dyskietkę startową MS-DOS w Windows XP przyjedź do: Mój komputer -> Prawym przyciskiem myszy kliknij na dyskietce -> Formatuj -> Zaznacz Utwórz dysk startowy MS-DOS - > Rozpocznij.,,Dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 12

Aby utworzyć dyskietkę startową MS-DOS w Windows 98 przejdź do: Start -> Ustawienia -> Panel Sterowania -> Dodaj/usuń programy -> Zakładka dysk startowy - > Utwórz dysk startowy. W systemie MS-DOS dysk startowy systemu można utworzyć stosując polecenie format a: /s (wykona formatowanie dyskietki, zmodyfikuje zawartość sektora startowego i zapisze pliki systemowe) lub polecenie sys a: (przekopiuje pliki systemowe i zmieni zawartość sektora rozruchowego dyskietki). Temat: Pamięć dla programów DOS. mem wyświetla informacje o dostępnej pamięci. Wyróżnia się następujące rodzaje pamięci dla programów DOS: Pamięć konwencjonalna (Conventional Memory) podstawowa (640 KB) pamięć operacyjna wykorzystywana przez aplikacje systemu DOS. Pamięć górna (UMB Upper Memory Blocks) obszar od 640 KB do 1 MB. Do niej ładowane są sterowniki karty graficznej, karty sieciowej i innych składników sprzętowych. Pamięć konwencjonalna i górna dają w sumie 1024 KB, czy pierwszy megabajt pamięci RAM. Pamięć poszerzona (Expanded Memory Specyfication EMS) zapewnia dostęp do pamięci dodatkowej (powyżej 1MB) poprzez okno o rozmiarze 64 KB, mieszczące się w obszarze pamięci górnej. Pamięć rozszerzona (ang. EXtender Memory Specification XMS) jest to obszar pamięci operacyjnej powyżej 1 MB. Pamięci rozszerzone mogą być wykorzystywane przez aplikacje bazujące na systemie MS-DOS. Pamięć wysoka (HMA High Memory Area) o rozmiarze 64 KB. Pamięc ta jest najczęściej używana przez część pliku COMMAND.COM, co pozwala systemowi DOS zajmować się znacznie mniejszą część cennego obszaru pamięci konwencjonalnej. Temat: Pliki konfiguracyjne systemu. Plik pif. Informacje dla programów DOS zapisywane są w plikach z rozszerzeniem.pif (ang. program information file). Plik ten powstaje, gdy uruchomiony zostanie program dla systemu DOS. Pliki PIF zawierają takie elementy jak nazwa pliku, folder uruchomieniowy i opcje wielozadaniowości. Aby ustawić właściwości pliku dla trybu DOS, należy kliknąć prawym klawiszem myszy na ikonie programu DOS-owego i wybrać opcję Właściwości. Na zakładce Program możemy określić miedzy innymi nazwę pliku programu, folder roboczy oraz klawisz skrótu programu.,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 13

Konfiguracja systemu operacyjnego MS-DOS opiera się na ustawieniach wprowadzanych w dwóch plikach tekstowych autoexec.bat i config.sys. Po uruchomieniu systemu operacyjnego w pierwszej kolejności przetwarzany jest plik config.sys, a następnie autoexec.bat CONFIG.SYS konfiguruje ładowane na starcie sterowniki urządzeń, włącza i wyłącza składniki DOS-a, ustawia limit zasobów (określa maksymalną liczbę jednocześnie otwieranych plików) itp. AUTOEXEC.BAT to plik zawierający komendy systemu operacyjnego DOS, które są wykonywane podczas startu komputera. Plik ten przekazuje systemowi informacje, które aplikacje mają być uruchamiane automatycznie przy jego starcie, jak ma być zarządzania pamięć operacyjna i jak ma być skonfigurowany system. Autoexec.bat jest przykładem pliku wsadowego. Temat: Drukowanie z aplikacji DOS. Architektura systemu DOS pozwala na wydruk danych bezpośrednio do portu drukarki, najczęściej oznaczanego jako LPT1. Gdy jednak drukarka podłączona jest do portu USB, należy dokonać zmiany w jej konfiguracji. Drukowanie w DOS na drukarce USB 1. Udostępnij drukarkę. (Otwórz START->DRUKARKI i FAKSY i udostępnij sobie drukarkę (tą na USB) - prawy klawisz na drukarce->udostępnianie->zaznacz Udostępnij te drukarkę i wpisz nazwę drukarki) 2. W oknie konsoli wpisz: net use LPT1: \\ścieżka_dostępu\nazwa_drukarki (mapowanie drukarki) gdzie: ścieżka_dostępu - to nazwa sieciowa komputera nazwa_drukarki - nazwa drukarki w sieci (ta nazwa, którą wpisaliśmy w oknie udostępnianie drukarki) np. net use LPT1: \\komputerek\drukarka3 3. Po tym zabiegu możemy już drukować na drukarce USB. Można to sprawdzić wydając polecenie copy nazwa_pliku LPT1: lub polecenia print <nazwa_pliku> Drukowanie w DOS na LPT1 System DOS zawiera mechanizmy pozwalające na przesyłanie zawartości plików bezpośrednio do drukarki. Drukowanie różnych dokumentów w trybie linii poleceń (DOS), polega na użyciu polecenia: copy nazwa_pliku LPT1:,,Dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 14

np. copy plik.prn lpt1: copy c:\windows\pliczek.txt lpt1: Można także użyć polecenia print <nazwa_plik> Np. Print info.txt Ważne: Ma to jednak sens tylko wtedy, gdy drukarka jest faktycznie przyłączona do portu LPT1 (równoległego). Temat: Nakładki na system DOS. Do czego służą programy typu menedżer plików? Wymień przykłady tego typu programów. System DOS jest wyposażony jedynie w interfejs tekstowy wszystkie operacje wymagają tekstowej komunikacji na linii użytkownik komputer. Aby ułatwić nawigację po katalogach zapisanych na dysku, powstało wiele programów będących nakładkami na system. Najpopularniejszy z nich to Norton Commander oraz jego klony Dos Navigator, Volkov Commander. Programy te są menedżerami plików, upraszczającymi zarządzanie plikami i katalogami oraz ułatwiającymi nawigację. Menedżer plików program służący do zarządzania strukturą plików, katalogów i woluminów. Jego główne zadania: kopiowanie przenoszenie usuwanie wyszukiwanie zakładanie katalogów zmiana nazwy nadawanie i usuwanie atrybutów podgląd struktury drzewa,,dos wybrane zagadnienia. Materiał zebrał i opracował mgr inż. Artur Rokicki 15