Powłoka poleceń Windows XP

Transkrypt

1 Powłoka poleceń Windows XP Rdzeń systemu DOS tworzą następujące pliki: IO.SYS, MSDOS.SYS, COMMAND.COM. Plik command.com jest odpowiedzialny za wykonywanie poleceń wewnętrznych (rezydentnych) oraz zewnętrznych znajdujących się w oddzielnych plikach z rozszerzeniami COM lub EXE. ABC powłoki poleceń Powłoka poleceń systemu Windows XP używa interpretera poleceń Cmd.exe. Można w niej uruchamiać pliki wsadowe (skrypy) w celu zautomatyzowania rutynowych zadań, na przykład do automatyzowania zarządzania kontami użytkowników lub wykonywania kopii zapasowych w godzinach nocnych. Powłoka poleceń działa w trybie tekstowym (trybie konsoli). W tym trybie działa także "Konsola odzyskiwania", która pozwala na ratowanie systemu w stanie poważnej awarii, gdy nie uruchamia się tryb graficzny. Otwieranie okna powłoki poleceń Menu Start \ Uruchom: cmd Linia (wiersz) poleceń C:\>_znak zachęty (prompt) - oczekiwanie na wprowadzanie poleceń Po znaku zachęty należy podać - polecenie do wykonania - parametry polecenia np.: z:\>dir a: /w /o:n polecenie "dir" -parametr "a:" -przełącznik (opcja) "/w" -przełącznik "/o" z wartością "N" Jeśli parametr zawiera znak z wymienionych poniżej: & < > [ ] { } ^ = ;! ' +, ` ~ <spacja> to musi być podawany we wierszu poleceń w cudzysłowach "..." Klawisze strzałek poziomych pozwalają poruszać się po znakach wiersza polecenia, zaś pionowe klawisze strzałek pozwalają na przywołanie historii poleceń

2 Polecenia zewnętrzne, wewnętrzne Polecenia wewnętrzne - zawarte w Cmd.exe. Polecenia zewnętrzne - programy na dysku (pliki wykonywalne wypróbuj "set pathext"). Gdy podamy samą nazwę pliku wykonywalnego, to jest on wyszukiwany najpierw w folderze aktualnym a potem w folderach wymienionych w zmiennej środowiskowej PATH Pomoc dotycząca poleceń: W wierszu poleceń możemy uzyskać pomoc i opis składni komendy wydając polecenie Help komenda albo komenda /? dla informacji szczegółowej. Będąc w Windows uzyskujemy informację na temat polecenia naciskając menu Start Pomoc lub + F1 - szukaj: "wiersz poleceń" potem wybierz: Omówienie powłoki poleceń Pełne informacje dotyczące wiersza polecenia Pliki dyskowe W systemie plików DOS pełna nazwa pliku składa się z <nazwy właściwej> (max. 8 znaków)< kropki> i <rozszerzenia> (max. 3 znaki). Zarówno nazwa jak i rozszerzenie nie może zawierać takich znaków jak:., /, \,:,+,=,, *,?. <,>. W systemie winxp wielkie i małe litery nie są rozróżniane w nazwach, choć są zapamiętywane. Nazwa może mieć do 255 znaków Nazwa pliku dyskowego nie może być nazwą urządzenia: CON, PRN, AUX, CLOCK$, NUL, COM1,... COM9, LPT1,... LPT9. Te nazwy nie mogą również występować z rozszerzeniem. Rozszerzenie stanowi informację dla użytkownika oraz programów użytkowych o formacie pliku czyli inaczej mówiąc o zawartości pliku. Przykłady rozszerzeń: BAT, COM, EXE - pliki programowe - wpisanie ich nazwy i zaakceptowanie <Enter> spowoduje uruchomienie programu, SYS - pliki systemowe, TXT - pliki tekstowe, HLP - pliki pomocy, zawierające instrukcje obsługi, uruchomienia określonego programu. Program lub plik wsadowy jest traktowany jako zewnętrzne polecenie. Np. jeśli na dysku "z:" znajduje się plik uruchom_mnie.bat to polecenie z:\>uruchom_mnie.bat uruchomi zawarty w tym pliku program. PAMIĘTAJ!!! Nigdy nie uruchamiaj nieznanych Ci plików a szczególnie wsadowych!!!

3 Każdy z plików ma ustaloną strukturę wewnętrzną i nie można dowolnie zmieniać rozszerzenia w celu zmiany jego rodzaju. Nazwy folderów podlegają tym samym regułom co nazwy plików. Foldery zawierają pliki i foldery. W poleceniach nazwy folderów kończymy znakiem "\". Specjalnie oznaczone są: "\" folder główny na danym dysku "." folder aktualny ".." folder nadrzędny Symbole wieloznaczne (*,?) Niektóre operacje system operacyjny może wykonywać na grupie programów. Używane są w takich przypadkach znaki wieloznaczne:? - dla zastąpienia pojedynczego znaku i * - dla zastąpienia dowolnej ilości znaków w nazwie lub rozszerzeniu. Przykłady: *.BAT - oznacza wszystkie pliki z rozszerzeniem BAT, test*.* - oznacza wszystkie pliki, których nazwa zaczyna się od słowa test, bilans.* - oznacza wszystkie pliki o nazwie bilans. Plik o nazwie CON (konsola) to nazwa znakowego urządzenia wejścia/wyjścia. Oznacza klawiaturęgdy czytamy ten plik, a ekran (okno konsoli)- gdy zapisujemy do tego pliku. Czasem może być też wykorzystywane urządzenie NUL, tj. urządzenie puste (czarna dziura), do którego przekierowuje się komunikaty, których nie chcemy wyświetlać na ekranie. Oznaczenia urządzeń wejścia/wyjścia w systemie DOS: A:, B:, C:, - oznaczenia dysków; NUL: - puste urządzenie wejścia/wyjścia CON: - (ang. console) oznacza klawiaturę jako urządzenie wejścia lub ekran jako urządzenie wyjścia PRN: (LPT1:) - (ang. printer) - LPT1 oznacza pierwszy port równoległy do którego zazwyczaj podłączamy drukarkę Dyski, dysk aktywny (bieżący) Jeden z dysków komputera jest dyskiem aktywnym, tj. operacje odnoszące się do dysku bez podanej wprost nazwy dysku będą się odnosiły do dysku aktywnego. Przykład zmiany dysku aktywnego z C: na U: C:\>u: (podajemy literę nowego dysku aktywnego, ":" i naciskamy klawisz <ENTER>)

4 Od tego momentu polecenie np. "dir \" jest równoważne "dir u:\" Drzewo folderów (katalogów), bieżący folder dysku Foldery mogą zawierać inne foldery, tworzą więc strukturę drzewiastą Autouzupełnianie nazw Podczas wpisywania nazwy pliku lub foldera wystarczy podać tylko początkowe litery i naciskać klawisz [Tab]. Nazwa zostanie automatycznie uzupełniona na podstawie spisu aktualnych nazw plików/folderów. Kolejne naciskanie [Tab] powoduje podstawienie kolejnej pasującej nazwy, [Shift+Tab] przeszukuje listę wstecz. Można nawet nie podawać żadnej litery początkowej i skorzystać z autouzupełniania. PRZYKŁADY POLECEŃ SYSTEMU OPERACYJNEGO MS DOS Zmiana dysku bieżącego: A: C: Wyświetlenie zawartości katalogu bieżącego (DIR - DIRECTORY): DIR DIR /p DIR /w DIR *.bat DIR ścieżka_dostępu np: dir C:\windows\system DIR \ DIR \windows DIR..\windows Zmiana katalogu bieżącego (CD - CHANGE DIRECTORY) CD CD nazwa katalogu lub CD ścieżka dostępu CD \ CD.. - przejście do katalogu głównego - przejście do katalogu nadrzędnego - o poziom wyżej Sformatowanie dyskietki w stacji A: FORMAT A:

5 Przygotowanie dyskietki do zapisu danych (FORMATOWANIE) Podczas formatowania następuje: zorganizowanie struktury umożliwiającej zapis, zaznaczenie obszarów uszkodzonych, tracone są wszystkie dane, Komunikaty: Enter diskette for drive a and press Enter when ready <Enter> - włóż dyskietkę do stacji a i wciśnij Format komplet - formatowanie zakończone Volume label (11characters, Enter for none) <Enter> jeżeli nie nadajesz nazwy - podaj etykietę (nazwę ) dysku, wciśnij Format another (Y/N)? - czy sformatować jeszcze inną dyskietkę Zakładanie katalogu (MD - MAKE DIRECTORY) MD nazwa zakładanego katalogu Wyświetlenie struktury katalogów w postaci drzewa (TREE) TREE TREE A:\ TREE \ TREE A:\ /f -wyświetlenie struktury katalogów wraz z plikami Kopiowanie plików (COPY) COPY co? dokąd?(nowa nazwa) COPY F:\windows\pub\tm\test1 A:\ COPY F:\windows\pub\ankiety\*.* A:\ COPY *.txt a:\ Kasowanie plików (DEL - DELETE) w poprzednich wersjach DOS również ERASE DEL nazwa kasowanego pliku DEL a:\ankieta.doc DEL *.doc

6 Kasowanie katalogu pustego (RD - REMOVE DIRECTORY) RD nazwa kasowanego katalogu Kasowanie katalogu wraz z zawartością (DELTREE) DELTREE nazwa kasowanego katalogu DELTREE A:\ Zmiana nazwy pliku lub grupy plików (RENAME) REN obecna_nazwa nowa_nazwa REN *.txt *.bak Wyświetlenie zawartości pliku TYPE nazwa_pliku Edycja pliku (EDIT) EDIT nazwa_pliku np. EDIT c:\autoexec.bat Uzyskiwanie pomocy na temat wybranej komendy DOS a polecenie /? lub help polecenie np. DIR /? COPY /? Atrybuty pliku (ATTRIBUTES) R H A S tylko do odczytu ukryty atrybut archiwizacji systemowy ATTRIB - wyświetlenie informacji o atrybutach plików znajdujących się w katalogu bieżącym ATTRIB +R nazwa_pliku - nadanie atrybutu Read only plikowi o podanej nazwie ATTRIB +R - nadanie atrybutu Read only wszystkim plikom z katalogu bieżącego ATTRIB -R nazwa_pliku nazwie - zdjęcie (wyłączenie) atrybutu Read only z pliku o podanej Wyświetlenie/zmiana daty (DATE)

7 DATE Wyświetlenie/zmiana czasu (TIME) TIME Zmiana znaku zgłoszenia się systemu PROMPT $p$g (zazwyczaj) Komunikaty: Not ready reading drive A: lub General failure reading drive A: nie jest możliwy odczyt dysku w stacji A: Abort, Retry, Fail? (brak dysku, dysk nie jest sformatowany, jest uszkodzony, uszkodzona jest stacja) Abort - wyjście/rezygnacja z wykonania polecenia Retry - ponowienie wykonania polecenia np. po sprawdzeniu czy włożona jest dyskietka Fail - uznanie niepowodzenia, zdanie się na podpowiedź DOS-a Current drive is no longer valid nie jet możliwy odczyt z podanego urządzenia należy wpisać nazwę innego np. C: Non system disk or disk error... ten komunikat najczęściej jest wyświetlany, kiedy użytkownik zapomni wyjąć dyskietki przed włączeniem komputera najczęściej należy wyjąć dyskietkę i wcisnąć <Enter> lub ponownie zrestartować komputer <Ctrl+Alt+Delete> i oznacza brak plików systemowych na dysku z którego uruchamiany jest system operacyjny. Zmiana strumieni wejścia / wyjścia Zmiana strumienia we/wy z CON (klawiatura/ekran) na inny plik lub urządzenie. Symbol Zastosowanie > Kieruje strumień wyjściowy do pliku/urządzenia (tworzy nowy plik) >> Dopisuje do pliku. < Pobiera dane z pliku/urządzenia Potok Wbudowane filtry informacji w potokach: sort, more, find Przykłady: dir /b >lista.txt echo Zestaw plików na dyskietce nr. 1 >dir.txt dir a:\*.* >>dir.txt date <tak.txt >dzisiaj.txt dir sort more dir sort >plik.txt

8 Kodowanie znaków Znaki narodowe i semigraficzne mają różne kodowanie w Windows (kodowanie Unicode lub ANSI) i oknie konsoli (kodowanie OEM, MS-DOS). Prostą konwersję plików tekstowych można uzyskać m.in. za pomocą WordPada wykorzystując podczas otwierania/zapisywania pliku opcje "Dokument tekstowy format MS-DOS / Unicode". Jednak ta konwersja dotyczy tylko znaków narodowych, a nie dotyczy znaków semigraficznych np. generowanych przez polecenie "tree". Poprawną konwersję można uzyskać np. poprzez kopiowanie fragmentów ekranu konsoli do notatnika i odwrotnie. a) Konwersja OEM ANSI (lub Unicode): Wyświetlamy tekst na ekranie konsoli, np. efekt polecenia "type" lub "tree". - zaznaczymy myszą obszar do skopiowania i naciskamy [Enter] (nie [Ctrl+C]!); zauważmy, że można skopiować więcej niż widać aktualnie na ekranie, bo w oknie konsoli jest długa historia wyświetlanych wierszy - uruchamiamy "Notatnik" i wklejamy skopiowany obszar. - zapisujemy jako ANSI lub Unicode, np. UTF-8 (w kodowaniu ANSI znaki semigraficzne nie zostaną poprawnie zapisane) b) Konwersja ANSI (lub Unicode) OEM: Kopiujemy tekst w Windows (np. zawartość Notatnika) do schowka w oknie konsoli wpisujemy polecenie: copy con "Jakiś plik oem.txt"[enter] Teraz pojawi się migający kursor na początku wiersza wywołujemy menu klikając ikonę w lewym górnym rogu nagłówka okna konsoli "Edytuj \ Wklej" i po wklejeniu tekstu naciskamy [Ctrl+Z], [Enter]. Programy wsadowe (skrypty) Ciąg poleceń może być zapisany w pliku tekstowym z rozszerzeniem ".BAT" lub ".CMD". Dodatkowo w takim pliku można zorganizować rozgałęzienia ciągu działań i pętle. Pomocne są dodatkowe polecenia np.: Call, Echo, Endlocal, For, Goto, If, Pause, Rem, Setlocal, Shift Parametry skryptu podane we wierszu polecenia są dostępne poprzez %1, %2,..., %9. Przykład pliku wsadowego "szukaj2000.cmd", który dla podanych plików (dowolna ilość parametrów) zapisuje do pliku 2000.txt wszystkie wiersze plików, gdzie znajduje się ciąg znaków off set Wynik="2000.txt" del %Wynik% >NUL

9 :Petla if.%1==. goto koniec Find "2000" %1 >>%Wynik% shift goto Petla :koniec echo Zobacz wyniki w %Wynik%: pause more %Wynik% Przykład wywołania tego pliku wsadowego: szukaj2000 c:\pierwszy.txt u:drugi.txt "trzeci.txt"