I. Człowiek i społeczeństwo Temat 1. Oto jest człowiek człowiek i jego najważniejsze umiejętności 2. Człowiek wśród innych co wyróżnia nas od innych, potrzeby człowieka. człowiek jako istota społeczna, człowiek na społecznej scenie (role społeczne), więzi społeczne. Jednostka dydaktyczna 1 lekcja 1 wymienia swoje niektóre uzdolnienia i umiejętności ( Pytania i polecenia polecenie 1, s. 12), wymienia i opisuje najważniejsze elementy osobowości człowieka (Karta pracy ćwiczenie 2). Jednostka dydaktyczna 2 lekcja 2 charakteryzuje człowieka jako istotę społeczną i wskazuje stosowne przykłady (Karta pracy ćwiczenie 2), opisuje role społeczne, wymienia kilka przykładów ról społecznych, które odgrywa (Karta pracy ćwiczenia: 5 i 6). Przeprowadź rozmowy z dorosłymi na temat tego, co w życiu jest najważniejsze być, czy mieć. Uzyskane informacje zaprezentuj w formie wystąpienia. Wyobraź sobie, że pewnego dnia budzisz się w świecie, w którym z powodu nieudanego eksperymentu z klonowaniem wszyscy ludzie są identyczni pod względem wyglądu i osobowości. Napisz opowiadanie opisujące jeden dzień spędzony w takim świecie. Zaproponuj tytuł tego opowiadania. Rozdział 1 (s. 8 12) Rozdział 2 (s.12 17) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 1
Jednostka dydaktyczna 3 lekcja 3 opisuje grupy społeczne i wskazuje, jaką rolę odgrywają (Karta pracy ćwiczenie 1), charakteryzuje różne grupy społeczne, wskazując ich specyficzne cechy (Karta pracy ćwiczenie 3), dokonuje podziału grup społecznych na formalne i nieformalne oraz pierwotne i wtórne, duże i małe (Karta pracy ćwiczenia: 3, 4, 5). Jednostka dydaktyczna 4 lekcja 4 3. Być w grupie społecznej grupa społeczna jako fundament życia społecznego, rodzaje grup społecznych. Rozdział 3 (s. 18 21) 4. Razem, mości panowie!!!, czyli nie ma jak w grupie normy grupowe, role odgrywane w grupie, różne typy przywództwa w grupie, sposoby podejmowania decyzji w grupie. wymienia, jakie role można odgrywać w grupie (Karta pracy ćwiczenie 3), opisuje rożne typy przywództwa w grupie (Karta pracy ćwiczenie 6), charakteryzuje różne sposoby podejmowania decyzji w grupie oraz wskazuje ich dodatnie i ujemne strony (Karta pracy ćwiczenie 5), wskazuje dobre i złe strony różnych typów przywództwa (Karta pracy ćwiczenie 6). Przygotujcie w grupach projekty działań na rzecz innych, w których jest realizowana norma wzajemności. Przygotujcie (wykorzystując charakterystykę różnych typów przywódców) i przeprowadźcie wśród przewodniczących samorządów klasowych i szkolnych ankietę, która bada, jakie typy przywódców są im najbliższe. Wyniki swoich badań zaprezentujcie na forum klasy. Rozdział 4 (s. 21 27) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 2
Temat Jednostka dydaktyczna 5 lekcja 5 5. Wszystko zaczyna się w rodzinie rodzina jako szkoła życia w społeczeństwie, duże zbiorowości społeczne: społeczność a społeczeństwo. wymienia i opisuje podstawowe funkcje pełnione przez rodzinę (Karta pracy ćwiczenie 3), opisuje rodzinę jako małą grupę społeczną (Karta pracy ćwiczenie 2), wyjaśnia, na czym polega różnica między społecznością a społeczeństwem (Karta pracy ćwiczenie 4), charakteryzuje na wybranych przykładach społeczeństwo otwarte i społeczeństwo zamknięte (Karta pracy ćwiczenie 5). Zaprojektuj zmiany, których można dokonać w najbliższej okolicy twojej szkoły, a których celem będzie poprawa jakości życia społeczności lokalnej. Zastanów się, jakie działania można podjąć, aby twój projekt urzeczywistnić. Rozdział 5 (s. 27 32) wskazówki metodyczne Jednostka dydaktyczna 6 lekcja 6 6. Podziały, zróżnicowanie i problemy społeczeństwa być albo mieć, czyli o wartościach i stylach życia, zróżnicowanie społeczeństwa, o społeczeństwie polskim i jego problemach. opisuje, na czym polega zróżnicowanie społeczeństwa ( Pytania i polecenia polecenie 2, s. 36), wskazuje problemy społeczne w swojej najbliżej okolicy (Karta pracy ćwiczenie 7). Przygotujcie w grupach ankiety i przeprowadźcie w waszej szkole badania dotyczące problemów szkolnych uczniów, a następnie zaproponujcie program działań, który mógłby pomóc w ich rozwiązaniu. Poszukaj informacji o problemach społecznych występujących w twojej okolicy. Spróbuj wskazać działania, które mogłyby je zlikwidować. Rozdział 6 (s. 32 36) wskazówki metodyczne Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 3
Jednostka dydaktyczna 7 lekcja 7 7. Walczyć, odejść, negocjować pojęcie konfliktu, przyczyny powstawania konfliktów, sposoby rozwiązywania konfliktów, sztuka prowadzenia negocjacji. wymienia najważniejsze rodzaje konfliktów (Karta pracy ćwiczenie 1), wskazuje przyczyny powstawania konfliktów (Karta pracy ćwiczenie 2), podejmuje próbę rozwiązania prostego konfliktu interpersonalnego na drodze negocjacji (Karta pracy ćwiczenie 7), opisuje najważniejsze zasady prowadzenia negocjacji (Karta pracy ćwiczenia: 5, 6). Lekcja 8 napisał i zaliczył test z zakresu działu tematycznego Człowiek i społeczeństwo. Korzystając z prasy lub Internetu, przygotuj wystąpienie o konfliktach międzynarodowych, które zdarzyły się w ciągu ostatnich lat na świecie. Opowiedz o sposobach ich rozwiązania. Przygotujcie scenki w formie dramy pokazujące przebieg negocjacji między państwami, które stanęły wobec groźby konfliktu zbrojnego. Rozdział 7 (s. 36 41) 8. Powtórzenie i podsumowanie działu tematycznego Człowiek i społeczeństwo. Test sprawdzający sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów. Do powtórzenia dział tematyczny Człowiek i społeczeństwo (s. 8 41) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 4
II. Być uczniem, być obywatelem. Temat Jednostka dydaktyczna 8 lekcja 9 9. Jestem uczniem, czyli lekcja o szkole zasady i normy funkcjonowania szkoły, kodeks ucznia, blaski i cienie społeczności szkolnej. opisuje, jakie funkcje pełnią w szkole: dyrektor, rada rodziców, rada pedagogiczna i samorząd szkolny (Karta pracy ćwiczenie 3), wskazuje co najmniej kilka ważnych funkcji, jakie pełni szkoła (Karta pracy ćwiczenie 1), podaje, jaką rolę w życiu społeczności szkolnej odgrywa kodeks ucznia (Karta pracy ćwiczenie 4). Przygotujcie akcję Nasza Szkoła, w trakcie której zaprezentujcie np. jej historię, znanych absolwentów oraz informacje o tym, jak obecnie działa wasza szkoła. Efekty tych działań możecie sprawdzić, przeprowadzając wśród uczniów badania ankietowe lub konkurs wiedzy o szkole. Rozdział 8 (s. 44 48) wskazówki metodyczne Jednostka dydaktyczna 9 lekcja 10 10. Ile zależy od nas samych, czyli słów kilka o samorządzie szkolnym różne znaczenia pojęcia samorządności, funkcjonowanie samorządu szkolnego, jak zorganizować wybory samorządowe w szkole. wskazuje najważniejsze funkcje, jakie pełni samorząd szkolny (Karta pracy ćwiczenia: 3, 4), podaje najważniejsze zasady wyboru samorządu szkolnego (Karta pracy ćwiczenie 5). Na podstawie analizy ankiet wcześniej przeprowadzonych wśród społeczności szkolnej, przygotujcie w grupach program, jaki powinien realizować wasz samorząd szkolny w najbliższym roku. Rozdział 9 (s. 48 51) wskazówki metodyczne Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 5
Jednostka dydaktyczna 10 lekcja 11 11. Umiejętności i cnoty obywatelskie katalog cnót i umiejętności obywatelskich, znaczenie cnót i umiejętności obywatelskich, cechy dobrego obywatela. określa znaczenie cnót i umiejętności obywatelskich (Karta pracy ćwiczenie 2), wskazuje cechy dobrego obywatela, odwołując się do przykładów współczesnych i historycznych (Karta pracy ćwiczenie 6) oraz ( Pytania i polecenia polecenia: 2 i 3, s. 55). Przygotuj i przeprowadź akcję plakatową i informacyjną na terenie szkoły promującą zachowania społeczne i obywatelskie. Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych określ, które z postaci historycznych i współczesnych są wskazywane jako wzorce dobrego obywatela. Opracuj pytania ankietowe w ten sposób, aby wyjaśniały motywy wyboru określonej postaci. Wyniki opracuj w formie plakatu i zaprezentuj na forum klasy. Rozdział 10 (s. 52 55) wskazówki metodyczne Jednostka dydaktyczna 11 lekcja 12 12. Społeczeństwo obywatelskie społeczeństwo obywatelskie, różnorodność działań obywatelskich, Polacy jako społeczeństwo obywatelskie. opisuje, czym jest społeczeństwo obywatelskie (Karta pracy ćwiczenie 1), wskazuje, jak można aktywnie uczestniczyć w życiu publicznym i obywatelskim (Karta pracy ćwiczenie 2), wskazuje działania, jakie podejmuje społeczeństwo obywatelskie (Karta pracy ćwiczenia: 2, 3). Przygotuj projekt działań na rzecz innych na przykład projekt akcji charytatywnej czy pomocy innym w nauce który mógłbyś przeprowadzić samodzielnie lub wspólnie ze znajomymi. Rozdział 11 (s. 55 61) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 6
Temat Lekcja 13 13. Powtórzenie i podsumowanie działu tematycznego Być uczniem, być obywatelem. Test sprawdzający sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów. napisał i zaliczył test z zakresu działu tematycznego Być uczniem, być obywatelem. Do powtórzenia dział tematyczny Być uczniem, być obywatelem (s. 44 61) III. W świecie mediów i informacji Temat Jednostka dydaktyczna 12 lekcja 14 14. Środki masowego przekazu we współczesnym świecie różnorodność środków masowego przekazu, rola mediów w społeczeństwie, środki masowego przekazu jako czwarta władza. opisuje różne rodzaje mediów (Karta pracy ćwiczenia: 2, 3), opisuje różne sposoby interaktywnej komunikacji (Karta pracy ćwiczenia: 2, 4), wskazuje, jaką rolę odgrywają media we współczesnym społeczeństwie (Karta pracy ćwiczenia: 1, 5), wykazuje, dlaczego media są nazywane czwartą władzą (Karta pracy ćwiczenie 6). Rozdział 12 (s. 64 70) wskazówki metodyczne Jednostka dydaktyczna 13 lekcja 15 15. Jak korzystać ze środków masowego przekazu? odróżnianie informacji od komentarza, wyszukuje w mediach potrzebne informacje ( Pytania i polecenia polecenie 5, s. 75), Przygotuj projekt reklamy społecznej dotyczącej problemów twojej szkoły. Rozdział 13 (s. 71 75) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 7
rola reklamy w mediach, badania opinii publicznej i ich znaczenie dla społeczeństwa. odróżnia informację od komentarza (Karta pracy ćwiczenie 2), krytycznie odbierać przekaz reklamowy (Karta pracy ćwiczenie 3), opisuje znaczenie badań opinii publicznej (Karta pracy ćwiczenie 5), odczytuje i interpretuje sondaże opinii publicznej (Karta pracy ćwiczenie 6). Jednostka dydaktyczna 14 lekcja 16 16. Jak zdobywać, przetwarzać i prezentować informacje? informacja na wagę złota a społeczeństwo informacyjne, opinie a fakty, trudna sztuka prezentacji. odróżnia opinie od faktów (Karta pracy ćwiczenia: 5, 6), przygotowuje samodzielnie prezentację i publicznie ją przedstawia (Projekt uczniowski), opisuje i stosuje zasady komunikowania się i budowania współpracy w ramach grupy (Karta pracy ćwiczenie 7). Lekcja 17 napisał i zaliczył kartkówkę lub poprawił błędy, które w niej popełnił. Korzystając z zamieszczonego w podręczniku schematu prezentacji, przygotuj krótkie (maksymalnie 5 minut) wystąpienie na temat związany z mediami. Rozdział 14 (s. 76 81) wskazówki metodyczne 17. Powtórzenie i podsumowanie działu tematycznego W świecie mediów i informacji w formie kartkówki uczniowie piszą kartkówkę w czasie 20 30 minut, po zakończeniu krótkie omówienie sprawdzianu. Do powtórzenia dział tematyczny W świecie mediów i informacji (s. 64 81) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 8
IV. Samorząd terytorialny Temat Jednostka dydaktyczna 15 lekcja 18 18. Nic o nas bez nas Kilka słów o samorządzie terytorialnym samorząd terytorialny, sposób powoływania władz samorządowych i ich struktura, zadania gminy, powiatu, województwa. wyjaśnia, czym jest samorząd terytorialny (Karta pracy ćwiczenia: 1, 2), opisuje strukturę i wymienia najważniejsze zadnia samorządu terytorialnego (Karta pracy ćwiczenia: 8, 9), podaje sposób powoływania władz samorządu terytorialnego (Karta pracy ćwiczenie 6), podaje nazwę gminy, powiatu i województwa, w którym mieszka (Karta pracy ćwiczenie 3). Przygotuj prezentację o gminie, powiecie lub województwie, w którym mieszkasz. W prezentacji uwzględnij następujące elementy: władze, obszar i ludność, ciekawe miejsca, kultura, historia. Przeprowadź wywiad z działaczem samorządowym w twojej gminie na temat jego działalności w samorządzie terytorialnym. Wywiad zaprezentuj na forum klasy. Rozdział 15 (s. 84 88) Jednostka dydaktyczna 16 lekcja 19 19. Społeczność lokalna i sposoby jej zorganizowania samorządność jako sposób organizowania się społeczności, wpływ obywateli na decyzje władz samorządowych, samorząd terytorialny a władza centralna. wskazuje, w jaki sposób obywatele mogą wpływać na decyzje władz samorządowych (Karta pracy ćwiczenie 3), pisze petycję lub list otwarty skierowany do władz samorządu lokalnego (Projekt edukacyjny, karta pracy ćwiczenie 6). Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych określ listę najważniejszych problemów, którymi powinien się zająć samorząd lokalny. Następnie w formie listu otwartego lub petycji do radnego opisz najczęściej pojawiający się problem i wskaż propozycję jego rozwiązania. Rozdział 16 (s. 88 91) wskazówki metodyczne Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 9
Jednostka dydaktyczna 17 lekcja 20 podaje, jakie sprawy można załatwić w urzędach samorządu terytorialnego (Karta pracy ćwiczenie 5), opisuje najważniejsze sposoby postępowania przy załatwianiu różnych spraw w urzędach (Karta pracy ćwiczenie 1, 2), sporządza pismo urzędowe (Karta pracy ćwiczenie 6). Jednostka dydaktyczna 18 lekcja 21 20. Jak funkcjonują urzędy samorządu terytorialnego? procedury obowiązujące w załatwianiu spraw w urzędach, załatwiamy sprawy urzędowe w gminie, powiecie i województwie. Rozdział 17 (s. 91 94) 21. To, co najbliżej mała Ojczyzna pojęcie małej Ojczyzny i regionu, czynniki kształtujące odrębność regionalną, patriotyzm obywatelski. wyjaśnia, czym jest mała Ojczyzna i region (Karta pracy ćwiczenie 1), wymienia czynniki kształtujące odrębność regionalną (Karta pracy ćwiczenie 5), wskazuje cechy charakterystyczne regionu, w którym mieszkam (Karta pracy ćwiczenie 6), wyjaśnia, czym jest patriotyzm obywatelski (Karta pracy ćwiczenie 7). Przygotuj projekt lub prezentację regionu, w którym mieszkasz. Napisz opowiadanie: Moja mała Ojczyzna to... Rozdział 18 (s. 95 97) wskazówki metodyczne Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 10
Temat Lekcja 22 22. Powtórzenie i podsumowanie działu tematycznego Samorząd terytorialny w formie kartkówki uczniowie piszą kartkówkę w czasie 20 30 minut, po zakończeniu krótkie omówienie sprawdzianu. napisał i zaliczył kartkówę. Do powtórzenia dział tematyczny Samorząd terytorialny (s.81 97) V. Państwo i władza demokratyczna Temat Jednostka dydaktyczna 19 lekcja 23 23. Na początku było państwo geneza państwa, funkcje państw, geneza narodów. charakteryzuje najważniejsze teorie powstania państwa (Karta pracy ćwiczenie 3), wymienia funkcje państwa (Karta pracy ćwiczenie 4), podaje genezę współczesnych narodów i wie, jak kształtuje się poczucie tożsamości narodowej (Karta pracy ćwiczenie 6). Opracujcie w grupach projekty własnych państw. Prezentując je, pamiętajcie o instytucjach, które tworzą państwo, systemie rządzenia, a także symbolach narodowych. Rozdział 19 (s. 100 106) Jednostka dydaktyczna 20 lekcja 24 24. Polak czy polski obywatel? o obywatelstwie polskim, siła stereotypów jak postrzegamy inne narody, a jak inni nas postrzegają. wyjaśnia, czym się różni obywatelstwo od narodowości (Karta pracy ćwiczenie 4), podaje, w jaki sposób można nabyć obywatelstwo na zasadzie ziemi i krwi (Karta pracy ćwiczenia: 5, 6), Przygotujcie i przeprowadźcie w szkole kampanię skierowaną przeciwko fałszywym stereotypom narodowościowym. Po jej zakończeniu sprawdźcie za pomocą badań ankietowych jakie są jej efekty. Rozdział 20 (s. 107 111) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 11
wymienia prawa i obowiązki obywatelskie wynikające z konstytucji (Karta pracy ćwiczenie 7), wyjaśnia, czym jest stereotyp i jak funkcjonuje. Jednostka dydaktyczna 21 lekcja 25 25. Trudna sztuka patriotyzmu polskie symbole narodowe, Ojczyznę kochać trzeba i szanować różne oblicza patriotyzmu, młodzi ludzie a patriotyzm. opisuje, jak powstały polskie symbole narodowe (Karta pracy ćwiczenia: 2, 4), wyjaśnia, odwołując się do różnych przykładów, czym jest patriotyzm (Karta pracy ćwiczenia: 1, 3), wskazuje różnice między patriotyzmem a nacjonalizmem, szowinizmem, kosmopolityzmem (Karta pracy ćwiczenia 7). W ciekawej formie (np. komiksu lub ilustrowanego opowiadania) przedstaw legendarne opowieści o powstaniu polskich symboli narodowych. Rozdział 21 (s. 112 116) Jednostka dydaktyczna 22 lekcja 26 26. Inni u nas, my u innych o mniejszościach narodowych, etnicznych i Polonii mniejszości narodowe a mniejszości etniczne, Polacy na obczyźnie, o budowaniu szacunku dla innych narodów. odróżnia mniejszości narodowe od mniejszości etnicznych (Karta pracy ćwiczenie 1), wymienia mniejszości narodowe i etniczne żyjące obecnie w Polsce i przedstawia ich prawa (Karta pracy ćwiczenie 2), wyjaśnia, co to jest Polonia i w jaki sposób Polacy żyjący za granicą podtrzymują swoją więź z ojczyzną ( Pytania i polecenia polecenia: 1, 2, s. 120). Poszukajcie informacji o mniejszościach narodowych i uchodźcach przebywających w Polce i opracujcie projekt działań, które mogłyby przedstawić i przybliżyć społeczności szkolnej ich sytuację. Rozdział 22 (s. 116 122) wskazówki metodyczne Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 12
Temat Jednostka dydaktyczna 23 lekcja 27 27. O najważniejszych zasadach demokracji dzieje demokracji, najważniejsze zasady nowożytnej demokracji, wady i zalety demokracji. wymienia najważniejsze etapy w dziejach demokracji (Karta pracy ćwiczenie 1), określa najważniejsze zasady nowożytnej demokracji (Karta pracy ćwiczenie 4), wskazuje mocne i słabe strony demokracji ( pytania i polecenia polecenie 5, s. 128). Opracuj projekt na temat wyspy nazwanej Antydemokracja. Przedstaw w formie komiksu jeden fragment z dziejów demokracji. Rozdział 23 (s. 123 128) Jednostka dydaktyczna 24 lekcja 28 28. Systemy autorytarne i totalitarne wiek XX wiekiem totalitaryzmu i autorytaryzmu, władza a obywatel w systemach autorytarnych, władza a obywatel w systemach totalitarnych. wyjaśnia, czym są systemy totalitarne i autorytarne (Karta pracy ćwiczenia: 1, 2), określa, na czym polega negatywna rola systemów totalitarnych i autorytarnych (Karta pracy ćwiczenia: 4, 5, 6). Przygotuj prezentację o współczesnych państwach rządzonych w sposób totalitarny lub autorytarny. Przeprowadź z osobami pamiętającymi lata 40. i 50. XX wieku wywiad na temat wprowadzania w Polsce komunizmu i czasów stalinowskich. Rozdział 24 (s. 129 133) Jednostka dydaktyczna 25 lekcja 29 wymienia najważniejsze tradycje demokracji polskiej (Karta pracy ćwiczenia: 1, 2), opisuje, jak powstała III Rzeczpospolita (Karta pracy ćwiczenie 3), 29. Polskie tradycje demokratyczne polskie tradycje demokratyczne, władza autorytarna i totalitarna w tradycji państwa polskiego, III Rzeczpospolita. Rozdział 25 (s. 134 143) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 13
wymienia najważniejsze sukcesy III Rzeczypospolitej (Karta pracy ćwiczenie 5). Lekcja 30 30. Powtórzenie i podsumowanie działu tematycznego Państwo i władza demokratyczna. Test sprawdzający sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów. napisał i zaliczył test z zakresu działu tematycznego Państwo i władza demokratyczna. Do powtórzenia dział tematyczny Państwo i władza demokratyczna (s. 100 143) VI. Aktywność polityczna Temat Jednostka dydaktyczna 26 lekcja 31 31. Wyborcy i wybory o prawie do uczestnictwa w wyborach, zasady demokratycznych wyborów, kryteria, którymi się kierują wyborcy, kampania wyborcza. wskazuje argumenty za udziałem w wyborach (Karta pracy ćwiczenie 1), wymienia najważniejsze zady demokratycznych wyborów (Karta pracy ćwiczenie 3), wymienia najważniejsze z punktu widzenia wyborcy cechy kandydata ( Pytania i polecenia polecenie 1, s. 151). Razem z opiekunem samorządu szkolnego opracujcie ordynację wyborczą do samorządu szkolnego. Na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród uczniów opracujcie charakterystykę idealnego kandydata na przewodniczącego samorządu szkolnego. Rozdział 26 (s. 146 151) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 14
Temat Jednostka dydaktyczna 27 lekcja 32 32. Współczesne systemy partyjne systemy partyjne i ich podział, charakterystyka polskiego systemu partyjnego. wskazuje różnice między różnymi systemami partyjnymi (Karta pracy ćwiczenia: 2, 3), charakteryzuje wybrany system partyjny i wskazuje jego wady i zalety (Karta pracy ćwiczenie 1). Przygotujcie obrady gabinetu cieni poświęcone ocenie pracy aktualnego rządu. Rozdział 27 (s. 152 155) Jednostka dydaktyczna 28 lekcja 33 33. Partyjny, bezpartyjny, a może związkowiec? cechy i funkcje partii politycznych i związków zawodowych, charakterystyka najważniejszych partii politycznych i związków zawodowych działających w Polsce. wymienia najważniejsze funkcje partii politycznych (Karta pracy ćwiczenie 1), charakteryzuje partie polityczne obecne w Sejmie, wskazując, które należą do koalicji rządzącej, a które do opozycji uczniowski projekt edukacyjny, omawia najważniejsze funkcje związków zawodowych (Karta pracy ćwiczenie 3). Przygotuj prezentację na temat: obecnie polskie partie polityczne. Rozdział 28 (s. 156 162) wskazówki metodyczne Jednostka dydaktyczna 29 lekcja 34 34. Blaski i cienie życia politycznego od polis do współczesnego polityka, kultura polityczna, moralność a polityka określa cechy, jakimi powinien się odznaczać dobry polityk (Karta pracy ćwiczenie 2), wyjaśnia, na czym polega kultura polityczna ( Pytania i polecenia polecenie 3, s. 169), Przygotuj zestaw dziesięciu pytań, które chciałbyś zadać znanemu politykowi. Rozdział 29 (s. 162 169) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 15
podaje, przykłady zachowań etycznych w polityce a także sytuacji, gdy nie są one przestrzegane, ( Pytania i polecenia polecenia: 1, 2, s. 168), sporządza oficjalny list lub petycję (Edukacyjny projekt uczniowski). Lekcja 35 napisał i zaliczył test z zakresu działu tematycznego Aktywność polityczna. Napisz list otwarty lub petycję w sprawie, którą uważasz za szczególnie ważną dla życia politycznego Polaków, na przykład w sprawie korupcji wśród polityków, niskiej frekwencji wyborczej, brutalizacji zachowań wśród młodzieży. 35. Powtórzenie i podsumowanie działu tematycznego Aktywność polityczna. Test sprawdzający sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów. Do powtórzenia dział tematyczny Aktywność polityczna (s.144 169) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 16
I. Ustrój Rzeczypospolitej Temat 1. Konstytucja jako najważniejszy akt prawny 2. Prawa i obowiązki wynikające z Konstytucji RP o konstytucjach polskich, konstytucja jako najwyższy akt prawny, najważniejsze zasady ustrojowe zapisane w konstytucji. katalog praw i obowiązków wynikających z Konstytucji, o znajomości praw i obowiązków zapisanych w Konstytucji, prawa obywatelskie a prawa człowieka. Jednostka dydaktyczna 30. (1) lekcja 36. (1)* Uczeń: Przygotuj prezentację na temat: wymienia najważniejsze polskie Historia konstytucji polskich. konstytucje (Karta pracy Prezentację poprzedź przeprowa- ćwiczenie 2), dzeniem ankiet (wśród uczniów) określa rolę, jaką odgrywa o konstytucjach polskich. konstytucja w państwie (Karta pracy ćwiczenie 4), charakteryzuje najważniejsze zasady ustrojowe zapisane w polskiej konstytucji ( Polecenie, s. 12). Jednostka dydaktyczna 31. (2) lekcja 37. (2) podaje przykłady praw i wolności zapisanych w Konstytucji (Karta pracy ćwiczenia: 1 i 2), opisuje, czym są prawa człowieka (Karta pracy ćwiczenia: 3 i 4), opisuje organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka (Karta pracy ćwiczenie 5). Przeprowadźcie badania w waszej szkole, które pokażą, na ile uczniowie znają swoje prawa i obowiązki zapisane w Konstytucji RP. Opracujcie wyniki badań i zaproponujcie stosowne działania. Rozdział 1 (s. 8 13) Rozdział 2 (s. 13 18) * Jednostka dydaktyczna 30. (1) oznacza, że jest to w ramach programu nauczania 30. jednostka dydaktyczna, ale pierwsza w ramach drugiego roku nauczania i odpowiada treściom 1. rozdziału z podręcznika ; lekcja 36. (1) oznacza, że jest to kolejna 36. lekcja w ramach lekcji wiedzy o społeczeństwie, ale pierwsza w ramach drugiego roku nauczania. Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 17
Jednostka dydaktyczna 32. (3) lekcja 38. (3) 3. Władza ustawodawcza Sejm i Senat 4. Władza wykonawcza Rzeczypospolitej Polskiej sposób powoływania władzy ustawodawczej, zakres władzy i funkcje Sejmu i Senatu, etapy tworzenia ustawy, praca polskiego parlamentu. sposób powoływania władzy wykonawczej prezydent, Rada Ministrów, zakres władzy premiera i prezydenta, służba cywilna. wyjaśnia zasadę trójpodziału władzy na przykładzie państwa polskiego ( Polecenia: 1 i 2, s. 19), wyjaśnia, jak są przeprowadzane w Polsce wybory parlamentarne (Karta pracy ćwiczenia: 1 i 2), omawia zadania, zasady działania i funkcje polskiego Parlamentu (Karta pracy ćwiczenie 4), opisuje proces uchwalania ustawy ( Polecenia: 1 i 2, s. 25). Jednostka dydaktyczna 33. (4) lekcja 39. (4) wymienia przykłady uprawnień prezydenta w różnych dziedzinach (Karta pracy ćwiczenie 3), wyjaśnia, jak jest powoływany i czym się zajmuje rząd (Karta pracy ćwiczenia: 2 i 7), podaje nazwisko aktualnego premiera i kilku ministrów (Karta pracy ćwiczenie 1), wyjaśnia, na czym polega konstruktywne wotum nieufności ( Polecenia pytanie 2, s. 30), Na podstawie obserwacji wybranych obrad parlamentu, sporządź notatkę prasową na temat ich przebiegu i przygotuj krótkie wystąpienie sejmowe w wybranej sprawie. Przygotujcie symulację posiedzenia rządu, na którym przedstawicie sprawy, jakimi powinny się zająć poszczególne resorty oraz propozycje działań, jakie powinny być podjęte w celu realizacji tych zadań. Rozdział 3 (s. 19 25) Rozdział 4 (s. 26 33) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 18
Temat 5. Jak działa system sądowniczy w Rzeczypospolitej Polskiej? 6. Organy wymiaru sprawiedliwości, kontroli państwowej i ochrony prawa organizacja systemu sądownictwa w III RP, zasady określające działalność władzy sądowniczej. organy wymiaru sprawiedliwości, sądy i trybunały, organy kontroli prawa. Jednostka dydaktyczna 33. (4) lekcja 39. (4) cd. wyjaśnia, w jakim celu jest powoływana służba cywilna i czym powinien się charakteryzować urzędnik służby cywilnej ( Polecenia polecenie 1, s. 32). Jednostka dydaktyczna 34. (5) lekcja 40. (5) opisuje organy władzy sądowniczej ( Pytania i polecenia polecenie 2, s. 38, Karta pracy ćwiczenie 5), określa zasady, na podstawie których działają sądy (Karta pracy ćwiczenie 2). Jednostka dydaktyczna 35. (6) lekcja 41. (6) wyjaśnia, jak działają sądy powszechne (Karta pracy ćwiczenia: 1, 2, 5), wyjaśnia, jaką rolę odgrywa w Polsce Trybunał Konstytucyjny, a jaką Trybunał Stanu ( Pytania i polecenia polecenie 2, s. 43). Przeprowadźcie wśród uczniów ankietę oceniająca działalność polskiego sytemu sądownictwa, a następnie przygotujcie w grupach argumenty do dyskusji na temat: Jak działa system sądowniczy w Polsce? Przygotowując się do dyskusji, poszukajcie na ten temat informacji na przykład w mediach. Wcielając się w różne role występujące w sądach (np. sędziego, obrońcy), przygotujcie w klasie przebieg rozprawy sądowej rozstrzygającej w sprawie cywilnej lub karnej. Odwiedźcie stronę internetową Rzecznika Praw Dziecka (www.brpd.gov.pl) i zapoznajcie się z jej zawartością, a następnie Rozdział 5 (s. 33 38) Rozdział 6 (s. 38 43) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 19
przeprowadźcie w szkole kampanię informacyjną na temat działalności Rzecznika Praw Dziecka. Lekcja 42. (7) 7. Powtórzenie i podsumowanie działu tematycznego Ustrój Rzeczypospolitej. Test sprawdzający sprawdzenie wiedzy i umiejętności uczniów. napisał i zaliczył test z zakresu działu tematycznego Ustrój Rzeczypospolitej. Do powtórzenia dział tematyczny Ustrój Rzeczypospolitej (s. 8 43). II. Polska, Europa i współczesny świat Temat 8. Polska w Europie, Polska na świecie najważniejsze kierunki polskiej polityki zagranicznej, relacje Polski z sąsiadami, polskie przedstawicielstwa zagraniczne. Jednostka dydaktyczna 36. (7) lekcja 43. (8) Scharakteryzuj relacje Polski z wybranym krajem na podstawie samodzielnie zebranych informacji. Odwołaj się do historii, polityki, gospodarki i kultury. Uczeń: przedstawia najważniejsze kierunki polskiej polityki zagranicznej (Karta pracy ćwiczenie 1), charakteryzuje relacje Polski z wybranym krajem na podstawie samodzielnie zebranych informacji ( Polecenia polecenia: 1 i 2, s. 50), wyjaśnia, czym się zajmują ambasady i urzędy konsularne ( Polecenia polecenia: 1 i 2, s. 50), Rozdział 7 (s. 46 53) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 20
Temat 9. We wspólnej Europie najważniejsze etapy tworzenia Unii Europejskiej, cele i zasady funkcjonowania wspólnej Europy, instytucje Unii Europejskiej, przyszłość integracji Europejskiej. Jednostka dydaktyczna 36. (7) lekcja 43. (8) cd. wymienia najważniejsze cele polskiej polityki obronnej i podjęte w tym celu inicjatywy ( Polecenia polecenie 2, s. 52). Jednostka dydaktyczna 37. (8) lekcja 44. (9) wymienia cele integracji europejskiej oraz wyjaśnia, jak w UE są realizowane zasady pomocniczości i solidarności ( Polecenia: 1 i 2, s. 57), opisuje etapy integracji europejskiej oraz wskazuje na mapie Europy starych i nowych członków Unii Europejskiej (Karta pracy ćwiczenie 1), wyjaśnia, czym się zajmują najważniejsze instytucje Unii Europejskiej (Karta pracy ćwiczenie 2), formułuje własne stanowisko na temat dalszego rozszerzenia Unii Europejskiej oraz pogłębienia integracji ( Polecenia polecenie 1, s. 60). Przygotuj obchodów Dnia Europy w twojej szkole. Rozdział 8 (s. 53 61) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 21