SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO na lata 2007-2013

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Województwo Łódzkie Załącznik do Uchwały Nr 429/08 Zarządu Województwa Łódzkiego z dnia 9 kwietnia 2008 r. SZCZEGÓŁOWY OPIS OSI PRIORYTETOWYCH REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO na lata 2007-2013 Łódź, kwiecień 2008

SPIS TREŚCI PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT RPO WŁ... 4 OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE SPOSOBU FINANSOWANIA PROGRAMU... 6 SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH RPO WŁ... 8 WYKAZ DOKUMENTÓW SŁUŻĄCYCH REALIZACJI RPO WŁ... 13 OŚ PRIORYTETOWA I: INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA... 16 DZIAŁANIE I.1 DROGI... 17 DZIAŁANIE I.2 KOLEJ... 21 DZIAŁANIE I.3 PORTY LOTNICZE... 25 DZIAŁANIE I.4 MIEJSKI TRANSPORT PUBLICZNY... 28 DZIAŁANIE I.5 INTELIGENTNE SYSTEMY TRANSPORTU... 32 OŚ PRIORYTETOWA II: OCHRONA ŚRODOWISKA, ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM I ENERGETYKA... 35 DZIAŁANIE II.1 GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA... 36 DZIAŁANIE II.2 GOSPODARKA ODPADAMI... 41 DZIAŁANIE II.3 OCHRONA PRZYRODY... 46 DZIAŁANIE II.4 GOSPODARKA WODNA... 50 DZIAŁANIE II.5 ZAGROŻENIA ŚRODOWISKA... 54 DZIAŁANIE II.6 OCHRONA POWIETRZA... 58 DZIAŁANIE II.7 ELEKTROENERGETYKA... 62 DZIAŁANIE II.8 GAZOWNICTWO... 66 DZIAŁANIE II.9 ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII... 69 DZIAŁANIE II.10 SIECI CIEPŁOWNICZE... 74 OŚ PRIORYTETOWA III: GOSPODARKA, INNOWACYJNOŚĆ, PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ... 77 DZIAŁANIE III.1 WSPARCIE JEDNOSTEK B+R... 78 DZIAŁANIE III.2 PODNOSZENIE INNOWACYJNOŚCI I KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW... 82 DZIAŁANIE III.3 ROZWÓJ B+R W PRZEDSIĘBIORSTWACH... 88 DZIAŁANIE III.4 ROZWÓJ OTOCZENIA BIZNESU... 92 DZIAŁANIE III.5 INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNO-REKREACYJNA... 97 OŚ PRIORYTETOWA IV: SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE... 102 DZIAŁANIE IV.1 INFRASTRUKTURA SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO... 103 DZIAŁANIE IV.2 E - USŁUGI PUBLICZNE... 107 DZIAŁANIE IV.3 E - TECHNOLOGIE DLA PRZEDSIĘBIORSTW... 111 OŚ PRIORYTETOWA V: INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA... 115 DZIAŁANIE V.1 INFRASTRUKTURA OCHRONY ZDROWIA... 116 DZIAŁANIE V.2 INFRASTRUKTURA POMOCY SPOŁECZNEJ... 121 DZIAŁANIE V.3 INFRASTRUKTURA EDUKACYJNA... 125 DZIAŁANIE V.4 INFRASTRUKTURA KULTURY... 131 OŚ PRIORYTETOWA VI: ODNOWA OBSZARÓW MIEJSKICH... 136 DZIAŁANIE VI.1 REWITALIZACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH... 137 DZIAŁANIE VI.2 RENOWACJA SUBSTANCJI MIESZKANIOWEJ... 141 OŚ PRIORYTETOWA VII: POMOC TECHNICZNA... 145 DZIAŁANIE VII.1 POMOC TECHNICZNA WSPOMAGAJĄCA REALIZACJĘ RPO WŁ... 146 ZAŁĄCZNIK 1. INDYKATYWNA TABELA FINANSOWA... 150 ZAŁĄCZNIK 2. INDYKATYWNY PODZIAŁ ŚRODKÓW WEDŁUG KATEGORII INTERWENCJI ODNOSZĄCYCH SIĘ DO REALIZACJI CELÓW STRATEGII LIZBOŃSKIEJ... 151 ZAŁĄCZNIK 3. TABELA WSKAŹNIKÓW PRODUKTU I REZULTATU NA POZIOMIE DZIAŁAŃ... 153 ZAŁĄCZNIK 4. LISTA PROJEKTÓW KLUCZOWYCH... 158 ZAŁĄCZNIK 5. KRYTERIA WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH RPO WŁ... 163 ZAŁĄCZNIK 6. SŁOWNICZEK POJĘĆ I SKRÓTÓW... 184

PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT RPO WŁ Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 został przygotowany na podstawie Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999, Rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1783/1999, oraz na podstawie Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Zgodnie z art. 37 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 regionalny program operacyjny składa się z m.in. następujących elementów: - diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej województwa w tym analizy SWOT, - strategii rozwoju województwa, - informacji na temat dotychczasowej pomocy dla województwa, - komplementarności i koordynacji, - informacji o osiach priorytetowych i ich celach, - planu finansowego, - przepisów wykonawczych dla programu operacyjnego. RPO WŁ jest dokumentem o charakterze operacyjnym, określającym główne kierunki rozwoju województwa zmierzające m.in. do poprawy konkurencyjności gospodarczej województwa łódzkiego, promowania zrównoważonego rozwoju regionu oraz zapewnienia większej spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej regionu. Celem strategicznym RPO WŁ jest integracja regionu z europejską i globalną przestrzenią społecznogospodarczą jako środkowoeuropejskiego centrum rozwoju, sprzyjającego zamieszkaniu i gospodarce, oraz dążenie do budowy wewnętrznej spójności przy zachowaniu różnorodności jego miejsc. Ujęte w RPO WŁ cele szczegółowe i operacyjne oraz określone na ich podstawie osie priorytetowe zostały opracowane po wnikliwej analizie sytuacji społeczno-gospodarczej województwa oraz dokumentów programowych zarówno krajowych (NSRO, krajowe programy operacyjne), jak i unijnych (Strategiczne wytyczne Wspólnoty dla spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej na lata 2007-2013, III Raport Kohezyjny na temat spójności społeczno-gospodarczej, Komunikat KE w sprawie nowej perspektywy finansowej). Określone osie priorytetowe wynikają także z priorytetów zawartych w Rozporządzeniu (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady. Osie priorytetowe RPO WŁ dążyć będą do realizacji celów odnowionej Strategii Lizbońskiej poprzez skoncentrowanie środków na rzecz wzmocnienia działań przyczyniających się do realizacji dwóch głównych wyzwań politycznych Unii Europejskiej, tj. promowania konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy. Zgodnie z przyjętym decyzją Komisji Europejskiej z dnia 7 maja 2007 r. dokumentem Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie, instytucjami zarządzającymi regionalnymi programami operacyjnymi są zarządy poszczególnych województw. Oznacza to realizację idei decentralizacji programowania rozwoju regionów w nowym okresie 2007-2013, czyli przekazanie regionom kompetencji w zakresie przygotowania i wdrażania regionalnych programów operacyjnych. RPO WŁ został zatwierdzony przez Komisję Europejską decyzją z dnia 2 października 2007 r. w sprawie przyjęcia w ramach pomocy wspólnotowej programu operacyjnego Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego objętego celem konwergencja dla regionu Łódzkiego w Polsce. Zarząd Województwa Łódzkiego podjął Uchwałę Nr 1393/07 z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie przyjęcia Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 celem realizacji postanowień Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020. Program został przyjęty na okres od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2013 r. Zmiany w treści RPO WŁ mogą następować z inicjatywy państwa członkowskiego oraz Komisji Europejskiej w następujących przypadkach: 4

- po zajściu znaczących zmian społeczno - gospodarczych, - w razie konieczności dokonania istotnych zmian w priorytetach wspólnotowych, krajowych i regionalnych, - po stwierdzeniu potrzeby zmiany w świetle oceny wynikającej z monitorowania programu, - w razie trudności z realizacją programu. Z uwagi na ogólny charakter Programu, Instytucja Zarządzająca RPO WŁ przygotowuje Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. Jest to dokument mający na celu uszczegółowienie zapisów Programu. Podstawą przygotowania U RPO WŁ jest art. 26 ust 1 pkt 2 Ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Dokument ten ze względu na szczegółowość zawartych w nim informacji, stanowi kompendium wiedzy dla beneficjentów w zakresie możliwości realizacji projektów w ramach RPO WŁ. Zawarte w nim informacje dotyczące m.in. osi priorytetowych i działań; szczegółowych typów projektów; listy potencjalnych beneficjentów; ogólnych informacji o finansowaniu i komplementarności z innymi programami; informacji odnoszących się do ogólnych zasad realizacji RPO WŁ i systemu wdrażania ułatwią beneficjentom prawidłowe przygotowanie projektów oraz wniosków o dofinansowanie. U RPO WŁ stanowi także podstawę do przygotowania i przedstawienia Komitetowi Monitorującemu RPO WŁ do zatwierdzenia kryteriów wyboru projektów, o których mowa w art. 65 lit. a Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006. U RPO WŁ będzie obowiązywało w okresie od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2015 r. Przygotowany przez Instytucję Zarządzającą RPO WŁ Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 przekazywany jest do weryfikacji do Departamentu Koordynacji Programów Regionalnych oraz do oceny formalnej do Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. U RPO WŁ jest zatwierdzane przez Instytucję Zarządzającą RPO WŁ w drodze uchwały Zarządu Województwa Łódzkiego. Późniejsze zmiany oraz uzupełnienia w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 mogą być wprowadzane z inicjatywy Instytucji Zarządzającej RPO WŁ. O zmianach wprowadzanych do U RPO WŁ Instytucja Zarządzająca informuje Departament Koordynacji Programów Regionalnych oraz Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Zatwierdzone U RPO WŁ, a także informacje o wszelkich zmianach i uzupełnieniach dokonanych w dokumencie są podawane do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie ich na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi poświęconej regionalnemu programowi operacyjnemu (www.rpo.lodzkie.pl) oraz udostępniane są Ministerstwu Rozwoju Regionalnego w celu umieszczenia także na ich stronach internetowych (www.mrr.gov.pl, www.funduszestrukturalne.gov.pl). 5

OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE SPOSOBU FINANSOWANIA PROGRAMU Zgodnie z tabelami finansowymi zawartymi w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia 2007-2013 wspierających wzrost gospodarczy i zatrudnienie województwo łódzkie będzie dysponować w latach 2007-2013 kwotą wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 1 006,38 mln euro, co w powiązaniu z wkładem własnym beneficjentów wyniesie 1 282,34 mln euro. W ramach wkładu wspólnotowego 37,46% (376,95 mln euro) środków z EFRR przeznaczonych zostanie na realizację celów Strategii Lizbońskiej. Art. 53 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 umożliwia przyjęcie w ramach programów operacyjnych jednej z dwóch metod obliczania wkładu funduszy. Montaż finansowy w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 oparty został na zasadzie total-cofinancing, oznacza to, iż wkład Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na poziomie programu operacyjnego oblicza się w odniesieniu do wydatków publicznych i prywatnych. Poniżej przedstawiono podział środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na poszczególne osie priorytetowe. Oś priorytetowa I: Infrastruktura transportowa 241,5 mln euro Oś priorytetowa II: Ochrona środowiska, zapobieganie zagrożeniom i energetyka 171,1 mln euro Oś priorytetowa III: Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość 271,7 mln euro Oś priorytetowa IV: Społeczeństwo informacyjne 70,4 mln euro Oś priorytetowa V: Infrastruktura społeczna 120,8 mln euro Oś priorytetowa VI: Odnowa obszarów miejskich 100,6 mln euro Oś priorytetowa VII: Pomoc techniczna 30,2 mln euro Dofinansowanie projektów realizowanych w ramach osi priorytetowych RPO WŁ wyniesie maksymalnie 85% kosztów kwalifikowalnych. Przewiduje się możliwość finansowania krzyżowego (cross-financing) do wysokości 10% na poziomie osi priorytetowej (współfinansowanie kosztów projektów w zakresie ich kwalifikowalności zgodnie z zasadami Europejskiego Funduszu Społecznego), tylko w uzasadnionych przypadkach, gdy jest to konieczne dla pomyślnej realizacji danego projektu współfinansowanego z EFRR oraz bezpośrednio z jego realizacją związane, a osiągnięcie zamierzonego celu z wykorzystaniem tylko interwencji wspieranych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nie będzie wystarczające. Instytucja Zarządzająca RPO WŁ będzie czuwała nad właściwą realizacją zasady cross-financingu. W ramach programu zarezerwowane zostanie co najmniej 20% środków RPO WŁ na realizację projektów zintegrowanych obejmujących działania z więcej niż jednej osi priorytetowej RPO WŁ. Nie planuje się udziału pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego w ramach montażu finansowego RPO WŁ 2007-2013. Instytucja Zarządzająca RPO WŁ opracowała dokument pn. Wytyczne w sprawie kwalifkowalności wydatków w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, który uszczegóławia Krajowe wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013. Szczególne zasady montażu finansowego dotyczą jednostek samorządu terytorialnego i jednostek im podległych oraz podmiotów podlegających zasadom udzielania pomocy publicznej: - Jednostki samorządu terytorialnego i jednostki im podległe - zgodnie z podrozdziałem 11.1 Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia środki finansowe beneficjenta, będącego jednostką samorządu terytorialnego lub jednostką podległą, przeznaczone na zapewnienie wkładu własnego muszą przynajmniej częściowo pochodzić ze środków własnych lub pożyczek. Środki te nie mogą być zastępowane środkami pochodzącymi z części budżetowych poszczególnych dysponentów, państwowych funduszy celowych lub innych środków publicznych. Zakaz ten nie dotyczy jednakże projektów, które obejmują swym zakresem zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. W związku z powyższym w ramach wkładu własnego wyróżnić należy dwa odrębne komponenty. Pierwsze obejmować może jedynie środki własne jst (jednostek 6

im podległych) lub niepodlegające umorzeniu pożyczki. Drugi natomiast składa się z innego rodzaju środków. Decyzja o wzajemnym stosunku tych dwu części zależy od beneficjenta. W ramach wkładu własnego jest on jednakże zobowiązany do przedstawienia montażu finansowego zakładającego minimalny udział środków własnych lub pochodzących z pożyczek niepodlegających umorzeniu w wysokości 1% obliczonego w odniesieniu do wartości wydatków kwalifikowanych projektu. Ponadto łączna wartość dofinansowania otrzymanego w ramach RPO WŁ oraz wkładu własnego innego niż przewidziany powyżej nie może przekroczyć 99% wartości wydatków kwalifikowanych projektu. Finansowanie wkładu własnego z innych środków publicznych przewyższające maksymalny poziom, pomniejsza odpowiednio kwotę dofinansowania projektu w ramach programu. Niemniej jednak Instytucja Zarządzająca RPO WŁ zastrzega sobie możliwość zwiększenia minimalnego poziomu wkładu własnego co uzależnione będzie od m.in. sytuacji społeczno-gospodarczej danej jednostki, jej kondycji i możliwości finansowych. - Podmioty podlegające zasadom udzielania pomocy publicznej - w przypadku programów pomocy publicznej minimalna wysokość wkładu własnego wynikać będzie z maksymalnych poziomów intensywności pomocy publicznej określonych w rozporządzeniach Ministra Rozwoju Regionalnego wydawanych na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Dla pomocy udzielanej w ramach Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 roku w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych obowiązuje następująca zasada: w przypadku obliczania maksymalnej dopuszczalnej wielkości pomocy w odniesieniu do wydatków kwalifikowalnych, o których mowa w 6 ust. 1 tego rozporządzenia beneficjent pomocy powinien wnieść wkład własny odpowiadający co najmniej 25% wydatków kwalifikowalnych, pochodzących ze środków własnych lub z zewnętrznych źródeł finansowania, w formie pozbawionej wsparcia ze środków publicznych. W przypadku, gdy z rozporządzeń, o których mowa powyżej wynika taka możliwość, IZ RPO WŁ postanawia o zwiększeniu maksymalnego pułapu intensywności pomocy publicznej dla MŚP. W celu wyeliminowania ewentualnego nakładania się interwencji poszczególnych programów operacyjnych współfinansowanych z funduszy strukturalnych, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich i Europejskiego Funduszu Rybackiego, Instytucja Zarządzająca RPO WŁ będzie stosować się do zapisów Linii demarkacyjnej pomiędzy programami operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej - dokumentu akceptowanego przez Komitet Koordynacyjny NSRO. Linia demarkacyjna określa kryteria rozgraniczające, które opierają się głównie na: zasięgu terytorialnym działań, wartości projektów, rodzaju beneficjenta itd. Podawaną w poszczególnych działaniach w punktach 28 kwotę należy rozumieć w sposób zgodnie z którym projekty w ramach RPO WŁ będą realizowane poniżej danej kwoty, natomiast w programach krajowych w kwocie równej i wyższej. 7

SYSTEM WYBORU PROJEKTÓW W RAMACH RPO WŁ IZ RPO WŁ/IP II zapewnia, że wyłonienie projektów do dofinansowania następuje zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez KM RPO WŁ, a wybrane operacje spełniają mające zastosowanie zasady krajowe i wspólnotowe, przez cały okres ich realizacji. W ramach RPO WŁ przewiduje się następujące tryby wyboru projektów: tryb konkursowy tryb dotyczący projektów indywidualnych tryb dotyczący projektów systemowych TRYB KONKURSOWY wybór projektów dokonywany jest w oparciu o konkurs przeprowadzany jawnie, z zapewnieniem publicznego dostępu do informacji o sposobie jego przeprowadzenia oraz wynikach. a) Konkurs zamknięty: Konkurs przyjmuje formę konkursu zamkniętego, w którym W konkursie zamkniętym określa się z góry jeden (jeśli konkurs będzie organizowany tylko raz) lub kilka następujących po sobie terminów naboru wniosków. IZ RPO WŁ/IP II ogłasza konkurs określając daty otwarcia oraz czas trwania naboru wniosków, tj. okres, w którym będą przyjmowane wnioski Beneficjentów. Ocena formalna i ocena merytoryczna odbywają się po zakończeniu każdego terminu naboru. Zachowany będzie co najmniej 30-dniowy termin pomiędzy datą otwarcia naboru a datą zamknięcia naboru wniosków. b) Konkurs otwarty: W konkursie otwartym nabór wniosków i ich ocena są prowadzone na bieżąco do wyczerpania określonego limitu środków lub do zamknięcia konkursu uzasadnionego odpowiednią decyzją IZ RPO WŁ/IP II. Wyniki oceny są ogłaszane cyklicznie. ETAPY PRZEPROWADZANIA KONKURSÓW (otwartych i zamkniętych) Ogłoszenie konkursu IZ RPO WŁ/IP II najpóźniej do końca pierwszego kwartału każdego roku kalendarzowego przygotowuje harmonogram konkursów, które planuje ogłosić w danym roku. Harmonogram ten aktualizowany jest w ciągu roku na podstawie informacji dotyczących alokacji środków finansowych w ramach poszczególnych osi priorytetowych RPO WŁ. Harmonogram konkursów jest przyjmowany przez Zarząd Województwa Łódzkiego i udostępniany na stronach internetowych www.rpo.lodzkie.pl oraz www.bip.lodzkie.pl. Konkursy (zarówno otwarte, jak i zamknięte) rozpisywane są w oparciu o Regulamin Konkursu, który ustala zasady przeprowadzenia konkursu w taki sposób, aby umożliwić prawidłową i rzetelną ocenę wniosków. Regulamin Konkursu określa w szczególności: - cele konkursu, - poziom dofinansowania projektów, - warunki uczestnictwa w konkursie, w tym: rodzaj projektów podlegających dofinansowaniu, rodzaj podmiotów, które mogą ubiegać się o dofinansowanie, - zasady ogłaszania konkursu, - sposób sporządzenia i dostarczenia wniosku o dofinansowanie do IZ RPO WŁ/IP II, w tym: wzór wniosku o dofinansowanie projektu oraz termin, miejsce i sposób składania wniosków o dofinansowanie projektu, - sposób dokonywania oceny wniosków, - zakres i sposób poprawiania lub uzupełniania wniosku, - sposób podejmowania decyzji o wyłonieniu projektów do dofinansowania, 8

- sposób odwołania się od decyzji Zarządu Województwa Łódzkiego o wyłonieniu projektu do dofinansowania w trybie konkursu, - kryteria wyboru projektów, - wzór umowy o dofinansowanie projektu. IZ RPO WŁ/IP II ogłasza konkurs w formie ogłoszenia o konkursie, zamieszczonego wraz z Regulaminem Konkursu i wzorami załączników na stronach internetowych www.rpo.lodzkie.pl oraz www.bip.lodzkie.pl. Informacja o ogłoszeniu konkursu publikowana jest w prasie o zasięgu regionalnym. IZ RPO WŁ/IP II udziela również bezpośrednich informacji potencjalnym Beneficjentom (w formie serwisu najczęściej zadawanych pytań, spotkań informacyjnych, konsultacji itp.) oraz w odpowiedzi na zapytania drogą mailową i telefoniczną. Możliwość zmiany zasad konkursu jest dopuszczalna pod warunkiem zachowania przepisów art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Nabór i ocena wniosków IZ RPO WŁ/IP II przyjmuje wnioski o dofinansowanie przygotowane w formie i terminie określonym w Regulaminie Konkursu i rejestruje je zgodnie z systemem kancelaryjnym. Ocena formalna Ocena formalna dokonywana jest na podstawie kryteriów formalnych, do których należą m.in.: kwalifikowalność Beneficjenta i projektu w ramach danego konkursu, termin złożenia wniosku, kompletność dokumentacji wymaganej na danym etapie aplikowania, zgodność z dokumentami programowymi itp. Ocena prowadzona jest w systemie 0/1, tzn. w przypadku niespełnienia któregokolwiek z warunków formalnych, Beneficjent wzywany jest do poprawy/uzupełnienia wniosku o dofinansowanie wraz z załącznikami w terminie 5 dni roboczych od dnia wezwania do uzupełnienia. Jeżeli w wyznaczonym terminie uzupełniony lub poprawiony wniosek nie zostanie dostarczony lub wskazany błąd nie zostanie właściwie poprawiony, wniosek nie podlega dalszej ocenie. Wniosek, który wpłynie po dacie zamknięcia naboru zostaje odrzucony. Ocena formalna wniosków o dofinansowanie powinna być przeprowadzona w terminie 45 dni roboczych od daty zamknięcia naboru wniosków. W uzasadnionych przypadkach termin oceny formalnej może zostać przedłużony. Wnioski zaakceptowane pod względem formalnym rejestrowane są w systemie informatycznym, a następnie podlegają ocenie merytorycznej. Ocena merytoryczna Ocenę merytoryczną przeprowadza Komisja Konkursowa (KK) w oparciu o Regulamin Konkursu i zatwierdzone przez KM RPO WŁ kryteria wyboru projektów. W skład KK wchodzą posiadający odpowiednie doświadczenie zawodowe pracownicy komórek organizacyjnych Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi, wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, osoby dokonujące oceny projektów nie będące pracownikami instytucji wskazanych wcześniej (asesorzy), wybierani przez IZ RPO WŁ/IP II w drodze otwartego naboru. Na wniosek przewodniczącego KK, w przypadku projektów z zakresu wysoko wyspecjalizowanych dziedzin, w celu sporządzenia ekspertyzy dotyczącej projektu powoływani będą eksperci. KK może dokonać wyboru eksperta spośród osób znajdujących się na liście opracowanej przez MRR lub związanych m.in. z jednostkami badawczo rozwojowymi w rozumieniu ustawy z dnia 25 lipca 2005 o jednostkach badawczo rozwojowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 33, poz. 388 ze zm.), z uczelniami wyższymi w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), stowarzyszeniami, działającymi na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.), bądź samorządami zawodowymi (tzw. eksperci regionalni). Ocena merytoryczna przeprowadzona jest niezależnie przez co najmniej dwóch członków KK (przy zachowaniu zasady dwóch par oczu ) w oparciu o kartę oceny merytorycznej. Członkowie KK i eksperci opiniujący projekty przed przystąpieniem do oceny podpisują oświadczenie o poufności i unikaniu konfliktu interesów. W pracach KK może uczestniczyć w charakterze obserwatora przedstawiciel Wojewody Łódzkiego. 9

W przypadku pojawienia się wątpliwości na etapie oceny merytorycznej wniosku istnieje możliwość wezwania Beneficjenta w celu złożenia stosownych wyjaśnień. Ocena merytoryczna wniosku o dofinansowanie powinna być przeprowadzona w terminie 30 dni roboczych od zakończenia oceny formalnej wszystkich złożonych wniosków. W uzasadnionych przypadkach termin oceny merytorycznej może zostać przedłużony. Po zakończeniu prac KK sporządza się protokół z konkursu. Lista rankingowa projektów, stanowiąca załącznik do protokołu z konkursu przekazywana jest ZWŁ w celu wyłonienia projektów do dofinansowania. ZWŁ podejmuje decyzję w terminie nie dłuższym niż 7 dni roboczych od daty przekazania listy rankingowej projektów. Ogłoszenie wyników konkursu Beneficjent zostanie pisemnie poinformowany o wyłonieniu, bądź o niewyłonieniu wniosku o dofinansowanie projektu w terminie nie dłuższym niż 10 dni roboczych od daty podjęcia decyzji przez ZWŁ. Informacja o niewyłonieniu projektu musi zostać uzasadniona i zawierać pouczenie o prawie wniesienia protestu. Ponadto listy wniosków, które pozytywnie przeszły każdy etap konkursu zamieszczane będą na stronach internetowych www.rpo.lodzkie.pl i www.bip.lodzkie.pl. Procedura odwoławcza W przypadku odrzucenia wniosku o dofinansowanie projektu Beneficjent ma możliwość wniesienia protestu oraz wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Protest rozpatrywany jest przez Wojewodę Łódzkiego w terminie 1 miesiąca od daty wniesienia. Podpisanie umów o dofinansowanie Dla zapewnienia przejrzystości procesu podpisywania umów IZ RPO WŁ /IP II określa w Regulaminie Konkursu wzór umowy o dofinansowanie projektu w ramach RPO WŁ. Umowa o dofinansowanie projektu podpisywana jest przez ZWŁ z Beneficjentem w terminie nie dłuższym niż 50 dni roboczych od daty podjęcia uchwały Zarządu Województwa Łódzkiego w sprawie wyłonienia projektów do dofinansowania. W szczególnych przypadkach termin może zostać wydłużony. Do umowy w formie załączników dołączane są: - wniosek o dofinansowanie projektu, - harmonogram płatności, - umowa partnerstwa (jeśli dotyczy), - dokument wskazujący na umocowanie do działania w imieniu i na rzecz Beneficjenta (jeśli dotyczy). Warunkiem przekazania dofinansowania jest przedstawienie przez Beneficjenta zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy w formie i na kwotę określoną w umowie o dofinansowanie. Rejestracja umów o dofinansowanie w systemie informatycznym IZ RPO WŁ/IP II prowadzi bazę elektroniczną zawartych umów o dofinansowanie. Na potrzeby koordynacji krajowego systemu informatycznego na poziomie Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia IZ RPO WŁ/IP II wprowadza minimalny zakres danych określony w fiszce informacyjnej systemu informatycznego w zakresie umowy o dofinansowanie. Zgodnie z zapisami art. 7 rozporządzenia Rady (WE) nr 1828/2006, po zarejestrowaniu umowy o dofinansowanie IZ RPO WŁ/IP II ogłasza lub uzupełnia istniejącą informację na temat przyznanego dofinansowania na stronach www.rpo.lodzkie.pl oraz www.bip.lodzkie.pl. Minimalny zakres informacji konieczny do ogłoszenia obejmuje: - nazwę Beneficjenta, - tytuł projektu, 10

- datę zawarcia umowy o dofinansowanie, - wartość dofinansowania ze środków publicznych. Szczegóły dotyczące trybu konkursowego zostały określone w Podręczniku wyboru projektów w trybie konkursu zamkniętego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. TRYB DOTYCZĄCY PROJEKTÓW INDYWIDUALNYCH odnosi się do projektów o strategicznym znaczeniu dla realizacji RPO WŁ, wskazanych przez IZ RPO WŁ, umieszczonych w indykatywnym wykazie indywidualnych projektów kluczowych. Umieszczenie projektu w wykazie jest warunkową deklaracją jego realizacji i wiąże się z zarezerwowaniem środków w ramach danej osi priorytetowej RPO WŁ na jego realizację. Uzyskanie dofinansowania uzależnione jest jednak od spełnienia wymogów formalnych i merytorycznych, dotyczących przygotowania odpowiedniej dokumentacji (w tym wniosku o dofinansowanie wraz z załącznikami) oraz przejścia oceny formalnej i merytorycznej w oparciu o kryteria wyboru projektów, zatwierdzone przez KM RPO WŁ. Lista projektów indywidualnych zakwalifikowanych do realizacji ogłaszana jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym. IZ RPO WŁ przekazuje IK RPO, w terminie 14 dni kalendarzowych od daty publikacji obwieszczenia, informację o każdym z projektów znajdujących się w wykazie, w formie uzgodnionej z IK RPO karty projektu. Umowa wstępna (pre-umowa) W celu zapewnienia prawidłowego i terminowego przygotowania projektu do realizacji zawierana jest umowa wstępna, która określa w szczególności: - oznaczenie stron umowy, - wyjaśnienie definicji i pojęć, - prawa i obowiązki stron, - wartość projektu, źródła finansowania, koszty przygotowania - zakres pomocy publicznej występującej w projekcie, - harmonogram realizacji, - zakres rzeczowy, - inne niezbędne elementy umowy. Informacje o zawartych umowach wstępnych zamieszczane są na stronach www.rpo.lodzkie.pl oraz www.bip.lodzkie.pl. Przedłożenie i ocena wniosku, umowa o dofinansowanie IZ RPO WŁ prowadzi bieżący monitoring realizacji postanowień umowy wstępnej. Podstawę do monitorowania terminowości postępów w przygotowaniu projektów oraz podejmowania działań przewidzianych w przypadku opóźnień stanowi harmonogram przygotowania projektu oraz składane przez Beneficjentów cykliczne informacje miesięczne. Prawidłowo prowadzony proces przygotowania projektu kończy się złożeniem wniosku o dofinansowanie projektu wraz z załącznikami w terminie określonym w umowie wstępnej. Procedura oceny formalnej i merytorycznej złożonego wniosku jest taka sama jak w trybie konkursowym. Ostateczną decyzję w sprawie dofinansowania projektu podejmuje ZWŁ. Wyniki przeprowadzonego postępowania ogłaszane są na stronach internetowych www.rpo.lodzkie.pl oraz www.bip.lodzkie.pl, jak również pisemnie przekazywane Beneficjentowi. Minimalny zakres informacji umieszczonej na temat projektów na stronie internetowej obejmuje: - nazwę Beneficjenta, - tytuł projektu, - wartość przyznanego dofinansowania. 11

Podpisanie umowy o dofinansowanie Umowę o dofinansowanie z Beneficjentem zawiera IZ RPO WŁ. Umowa o dofinansowanie może być podpisana dopiero po dostarczeniu wszystkich niezbędnych dokumentów i pozwoleń (np. pozwoleń na budowę). W przypadku projektów, składających się z kilku podprojektów umowa o dofinansowanie podpisywana jest osobno na każdy podprojekt. Podpisana umowa o dofinansowanie rejestrowana jest w krajowym systemie informatycznym. TRYB DOTYCZĄCY PROJEKTÓW SYSTEMOWYCH polega na dofinansowaniu zadań publicznych, określonych w odrębnych przepisach i ma zastosowanie do projektów w ramach osi priorytetowej VII Pomoc Techniczna. 12

WYKAZ DOKUMENTÓW SŁUŻĄCYCH REALIZACJI RPO WŁ Lista najważniejszych aktów prawnych i dokumentów regulujących zarządzanie i wdrażanie RPO WŁ (I) Akty prawa wspólnotowego, m.in: - Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską (TWE) z dnia 25 marca 1957 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 90 poz.864/2 z późn. zm), - Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 210, poz. 25 z późn. zm.), - Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 210, poz. 1), - Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Dz. U. UE L z 2006 r., Nr 371, poz. 1, sprost Dz. U. UE. L. z 2007 r. nr 45, poz. 3), - Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz. U. UE. L. z 2000 r. Nr 327, poz. 1, Dz. U. UE-sp. 15-5-275 z późn. zm.). (II) Akty prawa krajowego, m.in: - Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2006 r. Nr 277, poz. 1658 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (tj. Dz. U. z 2001 r. Nr 33, poz. 388 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.), - Ustawa z 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tj. Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 855 z poźn. zm.), - Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 19 poz. 115 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2004 r. Nr 238. poz. 2390), - Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 539 z późn. zm.), - Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji (Dz. U. z 2004 r. Nr 283, poz. 2841 z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. z 2006 r. Nr 137, poz. 984), - Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.), - Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 r. w sprawie udzielenia pomocy na usługi doradcze dla mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 193, poz. 1398), 13

- Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 11 października 2007 r. w sprawie udzielania regionalnej pomocy inwestycyjnej w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 193, poz. 1399), - Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy de minimis w ramach regionalnych programów operacyjnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 185, poz. 1316 i 1317), - Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 października 2007 r. w sprawie udzielania pomocy na szkolenia w ramach regionalnych programów operacyjnych (DZ. U. z 2007 r. Nr 185, poz. 1317 i 1318). (III) Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego: - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie trybu dokonywania płatności i rozliczenia (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego nr 4 w zakresie sprawozdawczości (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego nr 6 w zakresie ewaluacji programów operacyjnych na lata 2007-2013 (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego zakresie procesu kontroli w ramach obowiązków Instytucji Zarządzającej Programem Operacyjnym (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sposobu postępowania w razie wykrycia nieprawidłowości w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Krajowe wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013 (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków certyfikacji oraz przygotowania prognoz wniosków o płatność do Komisji Europejskiej w Programach Operacyjnych w ramach NSRO na lata 2007-2013 (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl), - Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie programowania działań dotyczących mieszkalnictwa (dostępne na stronie internetowej www.mrr.gov.pl). (IV) Dokumenty programowe, m.in.: - Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 przyjęty Decyzją Komisji z dnia 2 października 2007 r. w sprawie przyjęcia w ramach pomocy wspólnotowej programu operacyjnego Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego objętego celem konwergencja dla regionu Łódzkiego w Polsce CCI 2007PL161PO009 (dostępny na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Uchwała Nr 1393/07 ZWŁ z dnia 14 listopada 2007 r. przyjmująca Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Komunikat Instytucji Zarządzającej, o którym mowa w art. 20 ust.3 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z późn. zm. - opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa Łódzkiego Nr 395 z dnia 22 grudnia 2007 r. poz. 4133, - Szczegółowy opis osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (dostępny na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Wzór umowy o dofinansowanie (dostępny na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Wzór wniosku o dofinansowanie (dostępny na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Opis Systemu Zarządzania i Kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, 14

- Podręcznik procedur wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie systemów ochrony ziemi (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie systemów zaopatrzenia w wodę (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie infrastruktury drogowej (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie Społeczeństwa Informacyjnego (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie obiektów kubaturowych (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie infrastruktury kultury (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Zasady dotyczące przygotowywania studiów wykonalności w zakresie systemów ochrony powietrza (dostępne na stronie internetowej www.rpo.lodzkie.pl), - Plan Kontroli, - Plan Ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Okresowe Plany Ewaluacji, - Plan Komunikacji dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Roczny plan działań informacyjnych i promocyjnych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Wytyczne dotyczące promocji projektów UE dla beneficjentów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Podręcznik kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Zasady przygotowania Planu Rozwoju Lokalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Zasady przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji/Zintegrowanego Programu Rozwoju Lokalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Podręcznik wyboru projektów w trybie konkursu zamkniętego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - Biznes Plany dla wnioskodawców ubiegających się o wsparcie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, - inne dokumenty przygotowane przez IZ RPO WŁ. 15

OŚ PRIORYTETOWA I: INFRASTRUKTURA TRANSPORTOWA Celem działań realizowanych w ramach osi priorytetowej Infrastruktura transportowa jest poprawa dostępności komunikacyjnej województwa łódzkiego. Wsparcie w ramach osi przeznaczone jest na projekty z zakresu infrastruktury drogowej, infrastruktury transportu kolejowego, infrastruktury portów lotniczych, infrastruktury publicznego transportu miejskiego jak również dla projektów z zakresu inteligentnych systemów transportowych. Realizowane projekty przyczynią się do poprawy stanu istniejącej infrastruktury transportowej jak również połączą regionalną sieć transportową z siecią krajową i europejską, wykorzystując strategiczne położenie województwa w centrum kraju i Europy. Wsparcie w ramach osi przyczyni się do dynamicznego rozwoju społecznogospodarczego regionu, integracji poszczególnych systemów transportu, wzrostu bezpieczeństwa, promocji transportu czystego i przyjaznego środowisku. Oś Priorytetowa I: Infrastruktura transportowa Nr działania Nazwa działania I.1 Drogi I.2 Kolej I.3 Porty lotnicze I.4 Miejski transport publiczny I.5 Inteligentne systemy transportu 16

DZIAŁANIE I.1 DROGI 1 Nazwa programu operacyjnego Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. 2 Numer i nazwa osi priorytetowej Oś priorytetowa I: Infrastruktura transportowa. 3 Nazwa Funduszu finansującego priorytet Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. 4 Instytucja Zarządzająca RPO Zarząd Województwa Łódzkiego, Urząd Marszałkowski w Łodzi, Departament Polityki Regionalnej, Departament ds. Regionalnego Programu Operacyjnego, Departament Finansów. 5 Instytucja Pośrednicząca 6 Instytucja Wdrażająca (Instytucja Pośrednicząca II stopnia) 7 Instytucja Certyfikująca Minister Rozwoju Regionalnego, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Departament Instytucji Certyfikującej. 8 Instytucja pośrednicząca w certyfikacji Wojewoda Łódzki, Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi, Wydział Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji. 9 Instytucja odpowiedzialna za otrzymywanie płatności dokonywanych przez KE Minister Finansów, Ministerstwo Finansów. 10 Instytucja odpowiedzialna za dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów Urząd Marszałkowski w Łodzi, Departament Finansów. 11 Numer i nazwa działania I.1. Drogi. 12 Cel i uzasadnienie działania Celem działania jest zarówno poprawa stanu oraz powiązanie regionalnej i lokalnej sieci dróg województwa łódzkiego z siecią dróg krajowych, transeuropejską siecią transportową TEN-T oraz lotniskami jak i poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie. Przedsięwzięcia realizowane w ramach działania zmierzać będą do wykorzystania strategicznego położenia województwa w centrum kraju, Europy Środkowo-Wschodniej jak również na przecięciu się transeuropejskich korytarzy transportowych. Budowa lub przebudowa dróg, drogowych obiektów inżynierskich lub obwodnic wraz z towarzyszącą infrastrukturą przyczyni się do połączenia stosunkowo dobrze rozwiniętej sieci dróg województwa z siecią dróg krajowych i europejskich co skutkować będzie szybszymi i bezpieczniejszymi połączeniami aglomeracji łódzkiej z głównymi ośrodkami rozwoju w województwie, wyeliminowaniem wąskich gardeł, wzrostem atrakcyjności inwestycyjnej regionu. Poprawi się także przede wszystkim stan techniczny dróg w regionie. Poprawie ulegnie bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego, jak i mieszkańców miast poprzez m.in. przebudowę miejsc szczególnie niebezpiecznych, wyprowadzenie ruchu z centrów miast czy też monitoring bezpieczeństwa ruchu drogowego. Realizowane inwestycje będą zmierzały do osiągania standardów unijnych w zakresie dopuszczalnego nacisku na oś, ochrony środowiska, bezpieczeństwa. W ramach działania wsparcie przeznaczone zostanie także na projekty z zakresu budowy lub przebudowy ciągów pieszo-rowerowych oraz ścieżek rowerowych przyczyniające się do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego jak również do zwiększania atrakcyjności turystycznej regionu. W odniesieniu do projektów zmierzających do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego preferowane będą projekty realizowane w połączeniu z inwestycjami drogowymi. Natomiast w przypadku projektów ukierunkowanych na cele turystyczne, preferowane będą projekty kompleksowe, realizowane w partnerstwach (np. między sąsiadującymi JST). Przedsięwzięcia realizowane będą na drogach wojewódzkich, gminnych, powiatowych (zgodnie z definicją zamieszczoną w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych) lub drogach leśnych uzupełniających drogi publiczne (drogi wojewódzkie, powiatowe, gminne, zgodnie z ww. definicją). Realizowany będzie także jeden projekt na drodze krajowej jako projekt kluczowy, indywidualny, uzgodniony w ramach NSRO z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego. Priorytetowo traktowane będą projekty realizowane na drogach regionalnych (drogi wojewódzkie). Projekty dotyczące dróg lokalnych (drogi powiatowe, gminne i leśne uzupełniające drogi publiczne) będą musiały wykazywać wyraźny wpływ na rozwój regionalny oraz rozwój lokalnych centrów rozwoju i związane z tym tworzenie miejsc pracy. 17

13 Komplementarność z innymi działaniami i priorytetami U PO IiŚ: - Priorytet VI: Drogowa i lotnicza sieć TEN-T, Działanie 6.1. Rozwój sieci drogowej TEN-T. W zakresie działań związanych z infrastrukturą drogową - kryterium demarkacji będzie kategoria drogi. - Priorytet VIII: Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe, Działanie 8.1. Bezpieczeństwo ruchu drogowego, Działanie 8.2. Drogi krajowe poza siecią TEN-T. W zakresie działań związanych z infrastrukturą drogową i bezpieczeństwem ruchu drogowego - kryterium demarkacji będzie kategoria drogi. W ramach RPO WŁ wsparciem objęte będą drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne (z wyłączeniem dróg dojazdowych do gruntów rolnych wydzielanych w ramach projektów scaleniowych). Projekty z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego realizowane będą na drogach podlegających JST (wojewódzkie, powiatowe, gminne, poza drogami krajowymi w miastach na prawach powiatu). PROW: - Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego, Działanie Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa. W zakresie działań związanych z infrastrukturą drogową - kryterium demarkacji będzie wydzielanie w ramach projektów scaleniowych. W ramach RPO WŁ wsparciem będą objęte drogi gminne z wyłączeniem dróg dojazdowych do gruntów rolnych wydzielanych w ramach projektów scaleniowych. - Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej, Działanie Odnowa i rozwój wsi. W zakresie działań związanych z infrastrukturą tras rowerowych - kryterium demarkacji będzie wartość projektu (opisana w pkt 28) oraz lokalizacja (opisana poniżej). - Oś 4: LEADER, Działanie Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju. W zakresie działań związanych z infrastrukturą tras rowerowych - kryterium demarkacji będzie wartość projektu (opisana w pkt 28) oraz lokalizacja (opisana poniżej). W ramach PROW pomoc może być przyznana na projekty realizowane: - w miejscowościach należących do gminy wiejskiej albo, - w miejscowościach należących do gminy miejsko wiejskiej, z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców albo, - w miejscowościach gminy miejskiej o liczbie mieszkańców mniejszej niż 5 tys. Projekty mogą obejmować jedną lub więcej miejscowości w wyżej wymienionych gminach. Na poziomie Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi dokonywana będzie weryfikacja czy na dane przedsięwzięcie wnioskodawca nie otrzymał wsparcia / nie została z nim zawarta umowa w ramach RPO WŁ. 14 Przykładowe rodzaje projektów - budowa, przebudowa dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych, w tym: obwodnic, skrzyżowań, zatok, prace z zakresu poszerzenia pasa drogowego i wzmocnienia nawierzchni dróg wraz z infrastrukturą towarzyszącą wzdłuż realizowanej inwestycji, podnoszącą jakość drogi lub poprawiającą jej funkcjonowanie, - budowa, przebudowa drogowych obiektów inżynieryjnych np. wiaduktów, tunelów, mostów, estakad, przepustów, konstrukcji oporowych, - budowa, przebudowa ciągów pieszo-rowerowych lub ścieżek rowerowych w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego lub zwiększenia atrakcyjności turystycznej regionu, - budowa, przebudowa dróg leśnych, będących uzupełnieniem dróg publicznych (tylko w przypadku, gdy realizowana operacja jest powiązana z budową, przebudową drogi publicznej lub gdy droga publiczna nie wymaga takiej interwencji ), - monitoring bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym: wyposażenie instytucji w urządzenia lub pojazdy wykorzystywane na drogach do śledzenia stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego, - przebudowa miejsc szczególnie niebezpiecznych, zwiększająca bezpieczeństwo ruchu drogowego, - zakup sprzętu dla usprawnienia ratownictwa drogowego, z wyłączeniem wsparcia technicznego regionalnego systemu reagowania kryzysowego oraz ratowniczo gaśniczego w zakresie ratownictwa ekologicznego i chemicznego, - działania prewencyjne, poprawiające bezpieczeństwo ruchu drogowego. Projekty wybrane w trybie indywidualnym są wskazane w załączniku 4 do niniejszego dokumentu. 15 Klasyfikacja kategorii interwencji funduszy strukturalnych a Temat priorytetowy 18

22 - Drogi krajowe, 23 - Drogi regionalne/lokalne, 24 - Ścieżki rowerowe. b Temat priorytetowy (dla interwencji cross-financing) 22 - Drogi krajowe, 23 - Drogi regionalne/lokalne, 24 - Ścieżki rowerowe. c Forma finansowania 01 - Pomoc bezzwrotna. d Typ obszaru 01 - Obszar miejski, 05 - Obszary wiejskie (poza obszarami górskimi, wyspami lub o niskiej i bardzo niskiej gęstości zaludnienia). e Działalność gospodarcza 11 - Transport. f Lokalizacja NUTS II - PL11 Łódzkie. 16 Lista wydatków kwalifikowalnych w ramach działania Zasady kwalifikowalności wydatków określają unormowania: - Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007-2013, - Podręcznika kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. 17 Zakres stosowania cross-financingu Kampanie medialne oraz działania instruktażowe i szkoleniowe z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego, pozostające w ścisłym związku z przedmiotem projektu. 18 Beneficjenci a Typ beneficjentów - Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, - PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, - Administracja rządowa, - Organizacje pozarządowe, - Przedsiębiorcy. b Grupy docelowe (osoby, instytucje, grupy społeczne bezpośrednio korzystające z pomocy) Tryb przeprowadzania naboru i oceny operacji/projektów a Tryb przeprowadzania naboru wniosków o dofinansowanie Tryb konkursowy, Tryb indywidualny. 19 b Tryb oceny wniosków o dofinansowanie Ostateczną decyzję w sprawie dofinansowania projektu podejmuje Zarząd Województwa Łódzkiego w formie uchwały Zarządu. Umowę/decyzję o przyznaniu wsparcia dla projektu zawiera/wydaje Zarząd Województwa Łódzkiego. Część finansowa 20 Alokacja finansowa na działanie ogółem 210 274 411 EUR 21 Wkład ze środków unijnych na działanie 19