8/1. Przydzia³ œrodków ochrony indywidualnej oraz odzie y i obuwia roboczego

OPINIE 8/1. Przydzia³ œrodków ochrony indywidualnej oraz odzie y i obuwia roboczego Stanis³aw Wójcik Rozdzia³ 8/1. 8. kwiecieñ Odzie Przydzia³ 8/1. 2005 robocza, œrodków œrodki ochrony indywidualnej oraz odzie y i obuwia roboczego Spis treœci 1. Komentarz... 1 2. Przyk³ad opracowania zasad przydzia³u œrodków ochrony indywidualnej oraz ubrania i obuwia roboczego... 2 Wzór. Tabela Norm przydzia³u œrodków ochrony indywidualnej, odzie y i obuwia roboczego.... 7 Wzór. Karta Ewidencyjna Wyposa enia... 8 1. Komentarz Przepisami prawa pracy, a konkretnie zapisami artyku³ów 237 6 i 237 6 Kodeksu pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), zobowi¹zano pracodawcê do dostarczenia pracownikom nieodp³atnie œrodków ochrony indywidualnej oraz odzie- y i obuwia roboczego. Co wiêcej w art. 237 9 Kp zapisano, e nie wolno dopuœciæ pracownika do pracy, jeœli nie zosta³ on wyposa ony w œrodki ochrony indywidualnej, odzie i obuwie robocze przewidziane do stosowania na danym stanowisku pracy. Œrodki ochrony indywidualnej musz¹ spe³niaæ wymagania dotycz¹ce oceny zgodnoœci okreœlone w odrêbnych przepisach, a odzie i obuwie robocze powinny spe³niaæ wymagania okreœlone w Polskich Normach. Pracodawca dostarcza ubranie robocze i œrodki ochrony indywidualnej na zasadach okreœlonych przez siebie (zgodnie jednak z przepisami, instrukcjami zak³adowymi itp.), z tym, e ustalenie zasad przydzia³u musi odbyæ siê po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami (art. 237 8 Kp). Warto te w tym miejscu dodaæ, e zarówno ubranie i obuwie robocze, jak i œrodki ochrony indywidualnej stanowi¹ w³asnoœæ pracodawcy. Pracodawca mo e ustaliæ stanowiska, na których dopuszcza siê u ywanie przez pracowników, za ich zgod¹, w³asnej odzie y i obuwia roboczego, spe³niaj¹cych wymagania bezpieczeñstwa i higieny prac (237 7 2 Kp). Nale y przy tym zdecydowanie podkreœliæ, ze powy sza zasada nie dotyczy stanowisk, na których s¹ wykonywane prace zwi¹zane z bezpoœredni¹ obs³ug¹ maszyn i innych urz¹dzeñ technicznych albo prace powoduj¹ce intensywne brudzenie lub ska enie odzie y i obuwia roboczego œrodkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materia³ami biologicznie zakaÿnymi. Zasady przydziału Pracownikowi u ywaj¹cemu w³asnej odzie y i obuwia roboczego, pracodawca wyp³aca ekwiwalent pieniê ny. Ekwiwalent ten powinien uwzglêdniaæ aktualne koszty zakupu odzie y i obuwia roboczego (237 7 4 Kp). Je eli pracodawca nie mo e zapewniæ prania odzie y roboczej, mo e powierzyæ tê czynnoœæ pracownikowi wyp³acaj¹c mu ekwiwalent w wysokoœci kosztów pokwiecień 2005 1

OPINIE Dokumentowanie przydziału Środki higieny osobistej 8. Odzież robocza, środki ochrony indywidualnej niesionych przez pracownika (za zu ycie wody, energii elektrycznej, œrodków pior¹cych itp.) (237 9 3 Kp). Obowi¹zuje bezwzglêdny zakaz powierzania pracownikowi prania, konserwowania, odpylania, czy odka ania wszelkich przedmiotów, które w wyniku stosowania w procesie pracy uleg³y ska eniu: œrodkami chemicznymi lub promieniotwórczymi, materia³ami biologicznie zakaÿnymi. Bez wzglêdu na to, kto pierze, czy konserwuje ubrania, obuwie robocze lub œrodki ochrony indywidualnej, to zawsze na pracodawcy spoczywa obowi¹zek zapewnienia, aby posiada³y one w³aœciwoœci u ytkowe i ochronne (237 9 2 Kp). Zasady wyposa ania pracowników w œrodki ochrony indywidualnej oraz odzie i obuwie robocze, a tak e warunki stosowania w³asnej odzie y i obuwia roboczego oraz zasady wyp³acania ekwiwalentów powinny znaleÿæ siê w zak³adowym regulaminie pracy lub w uk³adzie zbiorowym pracy. Je eli pracodawca nie jest zobowi¹zany do wprowadzenia regulaminu pracy (zatrudnia mniej ni 20 pracowników), to Zasady przydzia³u powinny stanowiæ odrêbny (samoistny) dokument w zak³adzie pracy. W celu dokumentowania faktu przydzia³u œrodków ochrony indywidualnej oraz odzie y i obuwia roboczego, pracodawca musi za³o yæ i prowadziæ na bie ¹co dla pracownika zgodnie z 8 pkt 3 rozporz¹dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28.5.1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach zwi¹zanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz.U. Nr 62, poz. 286, ze zm.) kartê ewidencyjn¹ przydzia³u odzie y i obuwia roboczego oraz œrodków ochrony indywidualnej, zwan¹ tak e Kart¹ ewidencyjn¹ wyposa enia. Pracodawca zobowi¹zany jest tak e prowadziæ odrêbnie dla ka dego pracownika ewidencjê wyp³acanych mu kwot ekwiwalentu pieniê nego za u ywanie w³asnej odzie y i obuwia roboczego oraz za ich pranie i konserwacjê. Pracodawca obowi¹zany jest równie zapewniæ pracownikom niezbêdne œrodki higieny osobistej. Œrodki te stanowi¹ w wiêkszoœci zak³adów wyposa enie urz¹dzeñ higieniczno-sanitarnych. Jednak e niektóre œrodki, takie jak: rêczniki bawe³niane, myd³o, krem do r¹k, sanda³y k¹pielowe przydziela siê równie pracownikom indywidualnie. Zasady przydzia³u ww. œrodków higieny osobistej mo na w³¹czyæ do zasad przydzia³u pracownikom œrodków ochrony indywidualnej oraz odzie y i obuwia roboczego. 2. Przyk³ad opracowania zasad przydzia³u œrodków ochrony indywidualnej oraz ubrania i obuwia roboczego Aby u³atwiæ Pañstwu opracowanie Zasad przydzia³u we w³asnym zak³adzie, przedstawiamy poni ej przyk³ad. Nie uwzglêdniono tu, co prawda, œrodków higieny osobistej, ale zasady ich przydzia³u i u ytkowania s¹ zbli one do zasad przydzia³u odzie y i obuwia roboczego. 2 kwiecień 2005

8/1. Przydział środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego OPINIE ZASADY PRZYDZIA U PRACOWNIKOM ŒRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ ORAZ ODZIE Y I OBUWIA ROBOCZEGO w.... PRZYKŁAD 1. Stanowiska pracy oraz zakres wyposa enia pracowników na nich zatrudnionych w œrodki ochrony indywidualnej oraz odzie i obuwie robocze okreœla Tabela norm przydzia³u œrodków ochrony indywidualnej, odzie y i obuwia roboczego stanowi¹ca za³¹cznik do niniejszych Zasad przydzia³u, zwana dalej Tabel¹ przydzia³u. 2. Pracownik u ywa przydzielony mu œrodek ochrony indywidualnej do czasu utraty przez ten œrodek w³asnoœci ochronnych. Œrodek, którego termin przydatnoœci do u ycia, okreœlony przez producenta, min¹³, uwa a siê za nieprzydatny do u ycia, czyli za taki, który utraci³ ju w³asnoœci ochronne. 3. Okresy u ywalnoœci odzie y i obuwia roboczego podaje Tabela przydzia³u. Okres u ywalnoœci przydzielonej rzeczy przed³u a siê odpowiednio w przypadku, gdy przerwa w wykonywaniu pracy przez pracownika by³a nieprzerwana i trwa³a co najmniej 1 miesi¹c (30 dni). Pracy w godzinach nadliczbowych nie uwzglêdnia siê. Pracownikom zatrudnionym w niepe³nym wymiarze czasu pracy okresy u ywalnoœci przed³u a siê odwrotnie proporcjonalnie do wymiaru etatu (np. pracownikowi zatrudnionemu na 1/4 etatu okres u ywalnoœci przed³u a siê 4-krotnie). Okres u ywalnoœci zaczyna biegn¹æ od dnia wydania odzie y lub obuwia pracownikowi. 4. Przydzielone œrodki ochrony indywidualnej powinny spe³niaæ wymagania dotycz¹ce oceny zgodnoœci, a odzie i obuwie robocze wymagania okreœlone w Polskich Normach. 5. Pracownik zobowi¹zany jest u ytkowaæ przydzielone œrodki ochrony indywidualnej oraz odzie i obuwie robocze zgodnie z przeznaczeniem i dbaæ o ich dobry stan. 6. Pracodawca zapewnia, aby przydzielone œrodki ochrony indywidualnej oraz odzie i obuwie robocze pasowa³y rozmiarami do pracownika oraz posiada³y w³aœciwoœci ochronne i u ytkowe poprzez ich pranie, konserwacjê, naprawê, odpylanie i odka anie. Nie dotyczy to odzie y osobistej (koszul, podkoszulków, kaleson, czepków, beretów) i obuwia, które pracownik pierze i konserwuje we w³asnym zakresie. Ekwiwalent pieniê ny za pranie i konserwacjê wynosi... z³/miesi¹c. 7. W Tabeli przydzia³u zaznaczono te stanowiska, na których dopuszcza siê, za zgod¹ pracowników, u ywanie w³asnej odzie y i obuwia roboczego spe³niaj¹cych wymagania bezpieczeñstwa i higieny pracy. 8. Wysokoœæ ekwiwalentu za u ywanie w³asnej/w³asnego: koszuli wynosi... z³/miesi¹c, podkoszulka... z³/miesi¹c, ubrania roboczego... z³/miesi¹c, czapki... z³/miesi¹c, obuwia... z³/miesi¹c, itd. 9. Kierownicy komórek organizacyjnych zak³adu w porozumieniu i za zgod¹ podleg³ych im pracowników zatrudnionych na stanowiskach, o których mowa w pkt 8, mog¹ dopuœciæ do u ywania przez pracowników w³asnej odzie y (w komplecie lub ich poszczególnych elementów sk³adowych, np. koszul, kurtek) i obuwia roboczego. Po ustaleniu listy pracowników i rodzaju w³asnej odzie y i obuwia, które oni bêd¹ u ywaæ, kierownicy sporz¹dzaj¹ stosowne wykazy i przekazuj¹ do dzia³u ekonomicznego w celu naliczenia ekwiwalentu. Wyp³ata ekwiwalentu odbywa siê raz na rok w styczniu za rok ubieg³y. W przypadku rozwi¹zania umowy o pracê lub jej wygaœniêcia, ekwiwalent wyp³aca siê razem z wyp³at¹ innych nale noœci. 10. Odzie i obuwie robocze po up³ywie okresu ich u ywalnoœci przechodzi na w³asnoœæ pracownika. 11. Pracodawca mo e przydzieliæ pracownikowi u ywane œrodki ochrony osobistej lub odzie robocz¹, je eli rzeczy te zachowa³y w³aœciwoœci ochronne i u ytkowe, s¹ czyste i zdezynfekowane w stopniu odpowiadaj¹cym wymaganiom higieniczno-sanitarnym. Nie dotyczy to obuwia i odzie y osobistej pracownik otrzymuje je od pracodawcy nowe. Okres u ywania odzie y u ywanej ustala pracodawca po dokonaniu jej przegl¹du. kwiecień 2005 3

OPINIE 8. Odzież robocza, środki ochrony indywidualnej. Po rozwi¹zaniu lub wygaœniêciu umowy o pracê pracownik jest zobowi¹zany zwróciæ w terminie 7 dni przydzielone rzeczy pracodawcy, je eli okres ich u ywalnoœci nie min¹³. Nie dotyczy to sytuacji, w których nastêpuje zawarcie nastêpnej umowy w ci¹gu 7 dni. 13. Pracodawca mo e za ¹daæ od pracownika na podstawie art. 1, w trybie i w wysokoœci okreœlonych w rozdziale I dzia³u pi¹tego Kodeksu pracy odszkodowania za przydzielone mu rzeczy w przypadku: niedokonania zwrotu, o którym mowa w pkt., utraty z winy pracownika tej rzeczy lub jej cech ochronnych lub u ytkowych. 14. Pracodawca, niezale nie od postêpowania wyjaœniaj¹cego przyczynê utraty rzeczy przez pracownika, wydaje mu nastêpn¹, je eli dopuszcza go do pracy wymagaj¹cej jej stosowania. 15. W przypadku utraty przydatnoœci odzie y lub obuwia roboczego do u ycia przed up³ywem okresu ich u ywalnoœci ustalonej w Tabeli przydzia³u, pracownikowi przys³uguje nastêpny, nowy egzemplarz po zwrocie u ywanego (uszkodzonego, zu ytego). O przydatnoœci, b¹dÿ nieprzydatnoœci zwróconej odzie y lub obuwia roboczego, a tak e o stopniu (procencie) zu ycia zwróconej pracodawcy odzie y postanawia protokolarnie komisja w sk³adzie: pracownik s³u by bhp (ewentualnie osoba wykonuj¹ca jej zadania w zak³adzie), bezpoœredni prze³o ony pracownika, przedstawiciel pracowników. 16. Pracownik zobowi¹zany jest zg³osiæ swojemu prze³o onemu niesprawnoœæ (utratê funkcji ochronnych) œrodka ochrony indywidualnej lub podejrzenie utraty sprawnoœci i zwróciæ ten œrodek pracodawcy. Niedopuszczalne jest u ywanie niesprawnego œrodka. 17. Po dokonaniu oceny technicznej (ekspertyzy) zwróconego œrodka, pracodawca podejmuje decyzjê o dalszym jego stosowaniu. 18. Osoba kieruj¹ca pracownikami (prze³o ony pracowników) zobowi¹zana jest dbaæ o sprawnoœæ œrodków ochrony indywidualnej oraz nadzorowaæ ich stosowanie przez pracowników zgodnie z przeznaczeniem, a tak e dopilnowaæ, aby pracownicy u ywali odzie i obuwie robocze w nale ytym stanie higieniczno-sanitarnym. 19. W przypadku koniecznoœci czasowego wy³¹czenia przydzielonego œrodka ochrony indywidualnej, odzie y lub obuwia roboczego z u ywania przez pracownika w zwi¹zku np. z jego praniem, konserwacj¹, napraw¹, odpylaniem lub odka aniem, pracownikowi przys³uguje drugi egzemplarz. Przydzia³ drugiego (wymiennego) egzemplarza i jego u ywanie odbywa siê na takich samych zasadach i w tym samym trybie okreœlonym w niniejszych Zasadach przydzia³u. Okresy u ywalnoœci odzie y i obuwia roboczego jednego i drugiego egzemplarza ulegaj¹ 2-krotnemu przed³u eniu ze wzglêdu na ich przemienne u ywanie. 20. Wydawane pracownikom rzeczy podlegaj¹ ewidencji w imiennych Kartach ewidencyjnych wyposa enia, które znajduj¹ siê w magazynie odzie owym. Przyjêcie rzeczy potwierdza pracownik podpisem w jego Karcie. Zwrot rzeczy do magazynu jest potwierdzany w jego Karcie podpisem magazyniera. 21. Rzeczy jednorazowego u ytku oraz o okresie u ywalnoœci do 2 tygodni wydawane s¹ pracownikowi przez jego bezpoœredniego prze³o onego za pokwitowaniem w Ksi¹ ce rozchodów prowadzonej przez prze³o onego....... (przedstawiciel pracowników) (pracodawc 4 kwiecień 2005

8/1. Przydział środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego OPINIE TABELA NORM przydzia³u œrodków ochrony indywidualnej, odzie y i obuwia roboczego PRZYKŁAD Lp. Stanowisko pracy (zawód) 1. Operator obrabiarki (tokarz, frezer) Zakres wyposa enia beret koszula ubranie drelichowe kpl. trzewiki bezrêkawnik ocieplany rêkawice drelichowe okulary ochronne ochronniki s³uchu (wk³adki przeciwha³asowe) krem regeneruj¹cy skórê 100 gram 2. Laborant pó³buty (trepy) ubranie kwasoodporne rêkawice ochronne fartuch przedni kwasoodporny okulary ochronne pó³maska z poch³aniaczem 3. Pracownik gospodarczy 4. Kierowca samochodu osobowego pó³buty buty gumowe czapka uszanka beret podkoszulek koszula kalesony ubranie drelichowe kpl. spodnie ocieplane kurtka ocieplana rêkawice drelichowe rêkawice ocieplane p³aszcz przeciwdeszczowy fartuch drelichowy pó³buty rêkawice drelichowe krem regeneruj¹cy skórê 100 gram 5. Magazynier czapka lub beret ubranie drelichowe kpl. koszula trzewiki kurtka ocieplana rêkawice drelichowe Okres u ywalnoœci (w miesi¹cach) 15 9 36 1/2 (15 dni) 1 48 15 3 9 36 1/2 (15 dni) 36 1/2 (15 dni) 1 6 9 36 1/2 (15 dni) Uwagi Dopuszczalne jest stosowanie w³asnej odzie y i obuwia roboczego. Dopuszczalne jest stosowanie w³asnej odzie y i obuwia roboczego. kwiecień 2005 5

OPINIE 8. Odzieżrobocza, środki ochrony indywidualnej PRZYKŁAD... (zak³ad pracy/wydzia³) KARTA EWIDENCYJNA WYPOSA ENIA Nr... Pracownik......... (nazwisko i imiê) (nr ewidencyjny) (stanowisko pracy) (data rozpoczêcia pracy) Wzrost.... Obwód klatki piersiowej.... Obwód pasa.... Obwód bioder.... Nr ko³nierzyka.... Rozmiar stopy.... Symbol Nazwa wyposa enia % przydatnoœci Okres u ywalnoœci Jednostka miary Data pobrania Data zdania koszula 100 9 szt..3.2005 r. 1 beret 100 15 szt..3.2005 r. 1 ubranie 100 szt..3.2005 r. 1 drelichowe kpl. okulary ochronne szt. 17.3.2005 r. 1 Iloœæ Potwierdzenie odbioru Potwierdzenie zdania Numer protoko³u strat Uwagi 6 kwiecień 2005

TABELA NORM przydzia³u œrodków ochrony indywidualnej, odzie y i obuwia roboczego Rozdzia³ 8/1. Lp. Stanowisko pracy (zawód) Zakres wyposa enia Okres u ywalnoœci (w miesi¹cach) Uwagi 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

... (zak³ad pracy/wydzia³) KARTA EWIDENCYJNA WYPOSA ENIA KARTA EWIDENCYJNA WYPOSA ENIA Nr... Pracownik......... (nazwisko i imiê) (nr ewidencyjny) (stanowisko pracy) (data rozpoczêcia pracy) Wzrost.... Obwód klatki piersiowej.... Obwód pasa.... Obwód bioder.... Nr ko³nierzyka.... Rozmiar stopy.... Symbol Nazwa wyposa enia % przydatnoœci Okres u ywalnoœci Jednostka miary Data pobrania Data zdania Iloœæ potwierdzenie odbioru potwierdzenie zdania Numer protoko³u strat Uwagi