Pieniądz w gospodarstwie domowym Pieniądze ma się po to, aby ich nie mieć Tadeusz Kotarbiński
Od wieków pieniądz w życiu każdego człowieka spełnia rolę ekonomicznego środka wymiany. Jego wykorzystanie pozwala na swobodne wymianę towarów oraz usług. Dzięki zasobom finansowym każda rodzina może prawidłowo funkcjonować. Od wielkości zasobów pieniężnych gospodarstwa domowego oraz jego potrzeb uzależniony jest poziom życia.
Funkcje pieniądza w gospodarstwie domowym cyrkulacyjna (otrzymanie pieniądza za wykonaną usługę lub pracę, który pozwala na zakup potrzebnych w gospodarstwie domowym dóbr i usług). obrachunkowa (pieniądz stanowi powszechnie uznawany miernik wartości ten sposób wyrażania wartości traktowany jest jako siła nabywcza pieniądza). płatnicza (wykorzystywany jest w transakcjach kupna i sprzedaży oraz pokrywania wszelkich zobowiązań finansowych takich jak opłaty, podatki, wynagrodzenia pracownicze, spłaty kredytów, itp.). tezauryzacyjna (wolne zasoby nie są przeznaczane na bieżące wydatki lecz oszczędzane).
Ponad połowa badanych gospodarstw domowych (ok. 56%) ocenia swoją sytuację materialną jako przeciętną. Prawie co czwarte gospodarstwo postrzega ją jako dobrą i bardzo dobrą. Co piąte jako raczej złą. 73% Polaków uważa, że ich sytuacja w ciągu najbliższych miesięcy nie zmieni się. OBOP- 2010r.
Niespełna 25% badanych dokonuje regularnego, comiesięcznego planowania domowego budżetu. OBOP- 2010r.
OBOP- 2010r.
Przeciętny miesięczny nominalny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwach domowych ogółem w 2009 r. wyniósł około 1114 zł.
W skali ogółu gospodarstw domowych realny poziom dochodów w 2009r. był nieco wyższy niż przed rokiem, chociaż tempo wzrostu nie było tak duże jak w 2008 r. (3% wobec 8%).
W roku 2010 tempo wzrostu dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych w stosunku do roku 2009 wyniosło 0,8%. Prognoza tempa wzrostu na 2011 rok wynosi 1,4%.
Najwyższy przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na gospodarstwo domowe w 2009r. osiągnęły gospodarstwa pracujących na własny rachunek - ok. 4718 zł. W gospodarstwach: rolników wyniósł on ok. 3809 zł, pracowników ok. 3775 zł, emerytów ok. 2239 zł. Najniższym dochodem rozporządzalnym dysponowały gospodarstwa rencistów ok. 1604 zł.
Przeciętny poziom miesięcznych nominalnych wydatków w gospodarstwach domowych na 1 osobę wyniósł około 957 złotych, w tym na towary i usługi konsumpcyjne - około 914 zł.
Koszty utrzymania mieszkania pochłaniają w Polsce siódmą część domowego budżetu, czyli nawet cztery razy więcej niż w bogatszych krajach Unii Europejskiej. Polacy przeznaczają na ten cel podobne kwoty jak znacznie bogatsi Anglicy czy Szwedzi. (raport Home Broker)
Wartość oszczędności gospodarstw domowych w trzecim kwartale 2010r. wzrosła do poziomu 880,2 mld zł, co kształtuje dynamikę na poziomie +4,2%. W ujęciu walutowym, na koniec września 2010r. dysponowaliśmy oszczędnościami na poziomie 221,8 mld EUR.
W oszczędnościach coraz większy udział mają akcje, w które klienci inwestują bezpośrednio na giełdzie, bądź pośrednio poprzez fundusze inwestycyjne, emerytalne, czy też ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe.
W 2009 r. w pięciu województwach gospodarstwa domowe dysponowały dochodami wyższymi od przeciętnej krajowej. Były to gospodarstwa z województw: mazowieckiego, dolnośląskiego, pomorskiego, łódzkiego i zachodniopomorskiego. W województwie śląskim dochód kształtował się na poziomie średniej krajowej.
Przeciętna miesięczna wartość dochodu rozporządzalnego na osobę była najwyższa w woj. mazowieckim ok. 1439 zł, zaś najniższa w woj. podkarpackim i wynosiła ok. 835 zł na osobę w gospodarstwie domowym tj. była niższa o 25,1% od średniej krajowej i o 42% od przeciętnego dochodu w województwie mazowieckim.
W 2009 r. rozporządzalny dochód przypadający na jedną osobę w gospodarstwach domowych zamieszkujących wieś był o ok. 29% niższy od dochodu na osobę w gospodarstwach domowych mieszkających w miastach.
Wydatki W porównaniu do roku ubiegłego obciążenie budżetów rodzinnych podstawowymi wydatkami wzrosło. Spowodowane było to przede wszystkim wzrostem cen na użytkowanie mieszkania i nośników energii.
Poziom wydatków (na osobę) wyższy od przeciętnej krajowej odnotowano w 6 województwach, tj. mazowieckim, opolskim, dolnośląskim, łódzkim, pomorskim i śląskim.
Przeciętna miesięczna wartość wydatków na osobę uzyskana w woj. mazowieckim była wyższa o 28,9% od średniej krajowej, a w woj. podkarpackim niższa o 18,1% od średniej krajowej i o 26,4% od średnich wydatków w woj. mazowieckim.
63% polskich gospodarstw domowych nie posiada żadnych oszczędności. Prawie połowa (46%) spłaca pożyczki i kredyty, 10% zalega z opłatami. Oszczędności częściej deklarują: mieszkańcy miast niż wsi; ludzie młodzi, do 35 roku życia (prawie połowa z nich). Rzadziej - osoby starsze, mające 55 lat i więcej. Według CBOS, wynika to z faktu, że duża część młodych ludzi jeszcze nie wydaje pieniędzy na utrzymanie siebie i rodziny. (Centrum Badania Opinii Społecznej 2010r.)
Pieniądze udało się odłożyć tylko 37% gospodarstw; najczęściej osobom z wykształceniem wyższym (63%). Oszczędnościami dysponuje niespełna połowa (46%) rodzin z wykształceniem średnim. Najmniej odkładają osoby z wykształceniem zawodowym i podstawowym.
Który z wymienionych na liście sposobów oszczędzania wydaje się najlepszy do dodatkowego oszczędzania na emeryturę? Mieszkania, działki, grunty rolne 18% Lokata bankowa 12% Konto oszczędnościowe w banku 11% Konto osobiste 8% Fundusze Inwestycyjne 4% Indywidualne Konta Emerytalne 4% Polisa ubezpieczeniowa 4% Obligacje Skarbu Państwa 3% Rachunek w domu maklerskim, akcje 2% Skarpetka, szuflada 2%
Większość badanych z gospodarstw posiadających oszczędności (65 %) deklaruje, że byliby w stanie się z nich utrzymać dłużej niż dwa miesiące, w tym prawie co piąty (19 %) dłużej niż pół roku. Pozostałe gospodarstwa mogłyby za zgromadzone pieniądze przeżyć najwyżej miesiąc.
Zdecydowana większość respondentów - ponad 85% - deklaruje, że nie zdarza im się zalegać z płatnościami. W pierwszej kolejności Polacy regulują opłaty za wodę, prąd, gaz oraz czynsz za mieszkanie.
Dane CBOS wskazują, że respondenci coraz częściej żyją na kredyt. Prawie połowa badanych (46 %) deklaruje, że w ich gospodarstwach domowych spłaca się różnego rodzaju raty, pożyczki, długi czy kredyty. 7 % ma kłopoty ze spłacaniem długów.
Pożyczanie pieniędzy jest w Polsce dość powszechne, kiedykolwiek zrobiło to 55% dorosłych Polaków. Najczęściej pożyczamy z banku, ale co trzecia pożyczka pochodzi od rodziny lub znajomych. 17% rodzin przeznacza na spłatę stałych zobowiązań ponad połowę swoich dochodów. OBOP 2010r
Najczęściej pożyczają pieniądze osoby w wieku 40-49 lat, oraz 30-39. W tych grupach wiekowych robi to odpowiednio 72% i 65% ankietowanych. Pieniądze pożycza się najczęściej z banku (79%), znacznie rzadziej od rodziny (37%) bądź znajomych (32%). Wśród osób zadłużonych przeważają mężczyźni - stanowią 59 proc. ogółu dłużników.
Jako najczęstszy powód zaciągania pożyczek wymienia się ogólnie życie (36%). Oprócz tego Polacy wspierają się zewnętrznymi środkami pieniężnymi na sfinansowanie zakupu bądź remontu domu lub mieszkania (32%), zakup nowego sprzętu RTV/AGD (29%) bądź samochodu (17%). Mało kto natomiast decyduje się na zaciągnięcie długu, aby opłacić wakacyjne podróże 3% respondentów.
Z badań przeprowadzonych w 200 gospodarstwach domowych (gospodarstwa uczniów ZSE) wynika, że: przeciętny dochód rozporządzalny w tej grupie był niższy od średniego w województwie podkarpackim (mniej niż 835zł) 17% badanych prowadzi działalność gospodarczą 16% badanych nie ma aktualnie stałej pracy 68% badanych nie posiada żadnych oszczędności spośród posiadających oszczędności: 27% - trzyma pieniądze na rachunku oszczędnościoworozliczeniowym, 58% ma lokaty bankowe, pozostali wskazali inne formy inwestowania.
Wyniki badań w ZSE w Rzeszowie Konto w banku posiada 71% Z usług bankowości internetowej korzysta 36% Kredyt, pożyczkę powyżej 10 000zł spłaca 6% Kredyt, pożyczkę od 1 000-10 000zł spłaca 23% Kredyt, pożyczkę PONIŻEJ 1 000zł spłaca 39%