HANDEL DROBIEM Grzegorz Dybowski

HANDEL DROBIEM Grzegorz Dybowski 1. OGÓLNE OMÓWIENIE BRANŻY Handel mięsem drobiowym Mięso drobiowe na terenie kraju sprzedawane jest, podobnie jak mięso czerwone, w różnego typu sklepach detalicznych, a także na targowiskach i bazarach. Po integracji z UE obowiązują przepisy regulujące zasady tzw. sprzedaży bezpośredniej. Jak wynika z badań ankietowych przeprowadzonych przez IERiGŻ, wśród podstawowych kanałów zbytu przemysłu drobiarskiego w Polsce przeważają obce hurtownie i inne formy pośrednictwa handlowego. Coraz większy jest też udział supermarketów, które stały się bardzo ważnym rynkiem finalnym o rosnącej skali obrotów handlowych. Nadal ok. jedna piąta całej sprzedaży realizowana jest przez własne kanały zbytu przedsiębiorstw drobiarskich. Firmy te stosują silnie zindywidualizowaną strategię sprzedaży. Działalność eksportową firmy drobiarskie prowadzą wykorzystując zarówno własne działy marketingowe, jak i usługi pośredników, tj. wyspecjalizowanych firm eksportowych. Jednak coraz częściej tworzone są własne kontakty handlowe z odbiorcami za granicą. 2. OGÓLNA INFORMACJA O POLSKIM RYNKU Przed akcesja do UE polski rynek drobiarski nie podlegał żadnej formie interwencji państwowej. Polska nie stosowała też subwencji do eksportu produktów drobiarskich, chociaż zagwarantowała sobie taką możliwości w liście koncesyjnej do WTO. Jedynym instrumentem regulacji rynku była taryfa celna. W Polsce, podobnie jak w Unii Europejskiej i wielu innych krajach, produkty drobiarskie zaliczane są do tzw. towarów wrażliwych na konkurencję zagraniczną. W związku z tym podlegały relatywnie wysokiej ochronie celnej. Po krótkim 1

okresie niskich ceł na początku lat 90-tych poziom tej ochrony znacząco się zwiększył. Zgodnie ze zobowiązaniami Polski wobec WTO, corocznie wydzielana była kwota minimalnego dostępu do rynku równa 8,5% produkcji z roku poprzedniego (do 2000 r.). Kwota ta była dzielona na kwartały w równych częściach, aby zapobiegać kumulowaniu się importu w krótkich okresach. W ramach kwoty importowej przywóz obciążany był obniżoną stawką celną w wysokości 30% nie mniej niż 0,3 EUR/kg. Po przekroczeniu kwoty stosowana była stawka w pełnej wysokości tj. 60%, nie mniej niż 0,6 EUR/kg. Import z Czech i Słowacji obciążany był w ramach układu CEFTA (Środkowoeuropejska Strefa Wolnego Handlu) stawką 28% bez ograniczeń ilościowych. W przypadku Węgier, ze względu na zagrożenie dla rynku krajowego, cofnięte zostały preferencje dla importu mięsa drobiowego, wynikające z umowy CEFTA. Preferencyjna stawka celna 30%, min 0,3 EUR/kg pobierana była też przy imporcie ze Słowenii, ale w ramach kwoty wynoszącej 500 ton mięsa drobiowego rocznie, a z Bułgarii w ramach kwoty 280 ton. Kwota minimalnego dostępu do rynku dla 2003 roku wynosiła 47 736 ton. Ponadto, w ramach opcji 00 obowiązywała kwota 25,1 tys. ton dla importu z krajów UE. Przy imporcie drobiu żywego kwota taryfowa wynosiła 340 ton a obniżona w ramach tej kwoty stawka celna 10%. Poza kwotą stosowane były zróżnicowane cła, a mianowicie: pisklęta niosek i brojlerów kurzych 80% maksimum 0,21 EUR/sztukę pisklęta indyków i drobiu wodnego 10% (dla krajów CEFTA 9%) pozostałe pisklęta 20% (kraje CEFTA 10%) drób żywy powyżej 2000 g: kaczki 20% (kraje CEFTA 10%) gęsi 50% (kraje CEFTA 10%) indyki 20% (kraje CEFTA 10%) Przy imporcie wyrobów z drobiu (przetworów) stawka celna wynosiła 40% (dla Czech, Słowacji i Węgier 15%). W imporcie produktów drobiarskich nie były stosowane zredukowane stawki celne dla krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych. Importerzy musieli uzyskiwać pozwolenia na import wydawane przez Departament Weterynarii Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. 2

3. OGÓLNA INFORMACJA O RYNKU UNII EUROPEJSKIEJ Obowiązująca w Unii Europejskiej zasada swobodnego przepływu towarów na obszarze całej Wspólnoty powoduje, że nawet kraje będące dużymi producentami mięsa drobiowego uczestniczą jednocześnie w handlu międzynarodowym zarówno po stronie wywozu, jak i przywozu. Francja, Wielka Brytania, czy Hiszpania zaliczane do największych producentów są równocześnie dużymi obszarami zbytu mięsa drobiowego dla dostawców z innych krajów Wspólnoty. Obroty zewnętrzne stanowią ok. 40-45% ogólnego eksportu UE i zaledwie ok. 15-20% jej ogólnego importu. Do największych eksporterów mięsa drobiowego w Unii Europejskiej należą: Francja (ponad 800 tys. ton), Holandia (ok. 560 tys. ton), Belgia (ok. 300 tys. ton), a także Wielka Brytania, Dania i Włochy. Najwięksi importerzy to: Niemcy (ok. 400 tys. ton), Wielka Brytania (ponad 240 tys. ton), Belgia (ok. 150 tys. ton), Holandia (ok. 140 tys. ton), Francja (ok. 125 tys. ton) i Hiszpania (ponad 90 tys. ton). Unia Europejska jako ugrupowanie jest eksporterem netto mięsa drobiowego. Wspólnota jest w pełni samowystarczalna w produkcji mięsa drobiowego, a stopień tej samowystarczalności utrzymuje się na poziomie 104 110%. W 2003 r. konsumpcja mięsa drobiowego w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosła 23,4 kg i była o ok. 13% większa niż w 1998 r. Wzrostowa tendencja spożycia utrzymuje się również w 2004 r. 4. PRZEPISY DOTYCZĄCE HANDLU DROBIEM W UE Po akcesji do UE Polska przejęła regulacje unijne dotyczące zasad i reżimu handlowego, a także zewnętrzną taryfę celną Wspólnoty. 4.1 Regulacje w odniesieniu do rynku wewnętrznego Na rynku unijnym przy wprowadzaniu mięsa drobiowego do obrotu handlowego obowiązują następujące podstawowe zasady: 3

klasyfikacja mięsa drobiowego na klasy handlowe A i B, związana m.in. ze stopniem umięśnienia, otłuszczenia, uszkodzeniami tuszki, stłuczeniami, zabarwieniem itp. Klasyfikacja taka nie obowiązuje, gdy mięso dostarczane jest do zakładów dzielenia lub przetwórstwa, wymogi termiczne w odniesieniu do mięsa drobiowego, dopuszczane są trzy stany termiczne: mięso schłodzone - świeże (o temperaturze od 2º do +4º), mrożone (do -12º) i głęboko mrożone (poniżej -18 ), ponadto w zakładach dokonuje się taryfikacji mięsa mrożonego i głęboko mrożonego na klasy wagowe. 4.2 Regulacje w odniesieniu do handlu zagranicznego Do lipca 1995 r. oprócz stawek celnych Wspólnota stosowała dla ochrony rynku drobiu również opłaty wyrównawcze i ceny śluzy. W ramach uzgodnień Rundy Urugwajskiej GATT zostały one staryfikowane, tzn. przeliczone na cła, równe średniej wysokości opłatom wyrównawczym z lat 1986-88. W taki sposób ustalona została nowa stawka podstawowa. Zlikwidowano natomiast wszelkie pozacelne bariery w handlu. Instrumentami zewnętrznej polityki handlowej na rynku drobiu są: W imporcie: stawki celne podstawowe stosowane erga omnes (wobec wszystkich), stawki celne zredukowane (tzw. stawki taryfowe WTO), cła preferencyjne wynikające z umów handlowych Wspólnoty o uprzywilejowanych warunkach handlu, obniżone stawki celne wynikające z preferencji udzielonych przez Wspólnotę jednostronnie, kontyngenty minimalnego dostępu do rynku o stawkach celnych zredukowanych, kwoty, w ramach których stosowane są preferencyjne stawki celne, SSG klauzula bezpieczeństwa, określająca ceny progu i cła dodatkowe, licencje importowe. W eksporcie: subsydia eksportowe, pułapy eksportowe, licencje eksportowe. 4

W Unii Europejskiej stawki celne mogą występować w postaci cła ad valorem (procent od wartości) lub cła specyficznego (kwotowego - tam gdzie uprzednio występowały opłaty wyrównawcze). Przeważają cła specyficzne chroniące przed zaniżaniem wartości celnej importowanych towarów. W ramach kontyngentów taryfowych, stosowane są zredukowane stawki celne. Dotyczą one prawie wszystkich pozycji w grupie produktów drobiarskich. W imporcie tych produktów Unia Europejska stosuje zróżnicowany poziom obciążeń celnych w ramach tej samej grupy towarowej. Większość pozycji towarowych określana jest za pomocą kodów ośmiocyfrowych, czyli o wysokim stopniu szczegółowości. Poza kwotami obowiązują stawki celne podstawowe - w pełnej wysokości (tzw. stawki związane w WTO). W ramach stawek preferencyjnych stosowane są również specjalne niskie stawki celne, a nawet stawki zerowe, dla krajów rozwijających się i najmniej rozwiniętych, w zależności od tego, do której grupy preferencyjnej dany kraj zostaje zaliczony. Przyznawane są one jednostronnie. Unia Europejska stosuje stawki preferencyjne wobec krajów objętych porozumieniami dwustronnymi takich jak: kraje EFTA, kraje Maghrebu oraz państwa Bałkańskie. Aby skorzystać z preferencyjnej stawki celnej, należy przedstawić świadectwo pochodzenia towaru oraz ważną licencję importową, a także zmieścić się w kwocie preferencyjnej ograniczającej zakres uprzywilejowanych warunków handlu. Klauzula bezpieczeństwa (SSG) stanowi dodatkowe, dopuszczone w porozumieniu WTO, zabezpieczenie rynku unijnego przed nadmiernie tanim importem, zagrażającym stabilności rynku. Pozwala ona na nałożenie cła dodatkowego, jeśli cena importowa przez okres dwóch tygodni utrzymuje się na poziomie niższym niż 90% ceny progowej. Cło dodatkowe naliczane jest wówczas od różnicy pomiędzy reprezentatywną ceną rynkową, ustalaną przez Komisję UE na podstawie cen przekazywanych w ramach systemu informacji rynkowej, a ceną progową (cena odniesienia z lat 1986-1988). Cło dodatkowe może być stosowane tylko do końca roku kalendarzowego, w którym zostało wprowadzone. Import mięsa drobiowego na obszar Unii Europejskiej może odbywać się wyłącznie po spełnieniu określonych warunków przez eksporterów z krajów pozaunijnych. Do warunków tych należą w szczególności: udokumentowane badanie przedubojowe żywca drobiowego, świadectwo zdrowia, pochodzenie surowca z uprawnionego i kontrolowanego zakładu uboju, rozbioru, przetwórstwa lub chłodni składowej, stosowanie opakowań zgodnych z przepisami unijnymi, 5

transport w warunkach określonych przepisami Wspólnoty, nadzór weterynaryjny nad fermami dostarczającymi żywiec do zakładów ubojowych o uprawnieniach eksportowych do UE. W ramach tegoż nadzoru powinny być przeprowadzone na koszt właściciela fermy: - badania laboratoryjne próbek pasz i wody, - na dwa tygodnie przed zamierzonym ubojem badanie bakteriologiczne w kierunku salmonelli. Importu dokonać może wyłącznie podmiot posiadający licencję importową. Licencji udziela Agencja Interwencyjna państwa członkowskiego (w Polsce jest to ARR). Warunkiem jej wydania jest zdeponowanie zabezpieczenia finansowego gwarantującego, że przywóz towaru nastąpi w okresie ważności licencji a także udokumentowanie, że w ciągu ostatnich dwóch lat podmiot ubiegający się o licencję dokonał importu, co najmniej 80 ton mięsa drobiowego. Kontyngenty minimalnego dostępu do rynku, w ramach, których zastosowane są stawki celne zredukowane, podlegają ustalonemu reżimowi administrowania nimi. Przy podziale tych kontyngentów między poszczególnych importerów, powinna być stosowana jedna z następujących metod lub metoda mieszana: według chronologicznego porządku wpływania wniosków, w proporcji do zgłoszonych ilości w chwili otrzymania wniosku, według tradycyjnych zasad prowadzenia handlu. Subwencje eksportowe (dopłaty eksportowe) są instrumentem, którego celem jest wyrównanie unijnym eksporterom niekorzystnych dla nich różnic pomiędzy cenami na wewnętrznym rynku Unii Europejskiej a cenami światowymi. Zgodnie z unijną listą koncesyjną do WTO, na każdy rok określana jest maksymalna wartość subwencji eksportowych oraz pułap wolumenu eksportu subsydiowanego dla poszczególnych grup towarowych. Corocznie Komisja Unii Europejskiej uruchamia tylko część pozycji taryfowych wyszczególnionych w liście koncesyjnej. Wysokość dopłat eksportowych zróżnicowana jest zarówno wg grup towarowych jak i w ramach tychże grup wg krajów wywozu. Stawki dopłat obowiązują czasowo. Lista produktów, dla których przyznane zostały subwencje eksportowe oraz ich wysokość dla poszczególnych kierunków i produktów jest ustalana i ogłaszana, co najmniej raz na trzy miesiące. Zmienia się je zależnie od wewnętrznej sytuacji rynkowej i warunków zewnętrznych. Od 2000 r. pułap ilościowy eksportu mięsa drobiowego z dopłatami wynosi 290,6 tys. ton rocznie, a maksymalne wydatki Unii Europejskiej na ten cel nie mogą przekroczyć 91,6 mln 6

EUR. Największe dopłaty eksportowe występują przy wywozie towarów do Rosji i pozostałych krajów WNP. Wyłączony z subsydiowania jest eksport do USA, Bułgarii, Rumunii oraz Szwajcarii. Potencjalnie możliwe jest subsydiowanie eksportu następujących grup produktów drobiarskich: w grupie żywiec drobiowy można subsydiować eksport prawie wszystkich pozycji taryfowych, tj.: pisklęta żeńskie kurcząt w 2 i 3 pokoleniu, pisklęta indycze, gęsie, kacze, perlicze, kurczęta żywe o masie powyżej 185 g, w grupie mięso i podroby dopłatom eksportowym mogą podlegać wybrane pozycje z grup towarowych mięso i jadalne podroby z drobiu: świeże, chłodzone i mrożone, na liście koncesyjnej nie zapisano możliwości subsydiowania wątróbek drobiowych i tłuszczu drobiowego, wśród przetworów drobiowych refundacjami eksportowymi objęty jest tylko eksport homogenizowanych przetworów z wątroby gęsiej lub kaczej oraz przetworów innych niż z kurcząt i indyków. Do eksportu mięsa drobiowego upoważnione są zakłady posiadające weterynaryjne uprawnienia eksportowe. Podlegają one regularnym kontrolom służb weterynaryjnych Unii Europejskiej lub państw członkowskich. Eksportu mięsa drobiowego poza rynek Unii Europejskiej z refundacją eksportową może dokonać tylko ten podmiot gospodarczy, który otrzymał licencję eksportową. Podobnie jak w przypadku licencji importowych, wydaje ją Agencja Interwencyjna odpowiedniego kraju członkowskiego wyłącznie na ściśle określony przepisami czas (w Polsce jest to ARR). Licencja zachowuje ważność do końca drugiego miesiąca od daty jej otrzymania. Warunkiem uzyskania tejże licencji jest zdeponowanie finansowego zabezpieczenia, które stanowi gwarancję dokonania transakcji w wyznaczonym terminie. Ponadto eksporter zobowiązany jest do udowodnienia, że działalność eksportową w zakresie produktów drobiarskich prowadził już w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku licencyjnego. Niektóre produkty i kierunki eksportowe obwarowane są dodatkowo wymogiem udokumentowania dwuletniej działalności oraz wykazania eksportu 1000 ton mięsa rocznie. 7

5. BEZPOŚREDNIE SKUTKI AKCESJI Skutki dla handlu zagranicznego Przeważająca część polskiego wywozu produktów drobiarskich kierowana jest na rynki rozszerzonej UE. Od momentu akcesji handel ten stanowi obroty wewnętrzne dokonywane w ramach jednolitego rynku. Z analizy dotychczasowej struktury towarowej i geograficznej polskiego eksportu drobiu wynika, że obszar rozszerzonej Wspólnoty również w przyszłości dominować będzie jako odbiorca polskiego żywca drobiowego oraz mięsa i podrobów z drobiu. Przetwory drobiowe nadal kierowane będą głównie poza UE. Dostęp polskiego towaru do rynku unijnego poprawił się przede wszystkim wskutek zniesienia limitów ilościowych, gdyż poziom preferencyjnych stawek celnych w ramach stosowanych przed akcesją kontyngentów, szczególnie po liberalizacji wzajemnych obrotów od początku 2001 r. był już w wielu przypadkach niski lub nawet zerowy. Równocześnie jednak wyzerowanie wszystkich stawek celnych spowodowało utratę preferencji relatywnych i zaostrzyło konkurencję między poszczególnymi dostawcami. Po akcesji polskie artykuły drobiarskie, spełniające standardy unijne mogą, być bez ograniczeń sprzedawane na rynkach pozostałych państw członkowskich Wspólnoty. Jedyne ograniczenia wynikają z wynegocjowanych okresów przejściowych dla pewnej liczby zakładów m.in. w przemyśle drobiarskim, które nie zdążyły zakończyć procesów przystosowawczych do wymogów unijnych. Okres na dokończenie takich procesów kończy się 31 grudnia 2007 r. i dotyczy firm, które mają zatwierdzone plany i harmonogramy restrukturyzacji. Postępy tych prac będą kontrolowane. Jednak firmy objęte okresem przejściowym mogą sprzedawać swe produkty tylko na polskim rynku i to z oznaczeniem, że nie spełniają one standardów UE. Według stanu z połowy września 2004 r. uprawnienia sprzedaży na obszarze UE ma 158 podmiotów. Kolejne 73 zakłady uzyskały okresy przejściowe na dokończenie dostosowań. Zwiększyły się też możliwości rozwoju eksportu poza UE dzięki wykorzystaniu refundacji eksportowych Wspólnoty. Skala ich wykorzystania będzie jednak ograniczona w świetle wprowadzonych przez Rosję, od kwietnia 2003 r. i utrzymanych na dalsze lata, kwot importowych na mięso drobiowe. Jednocześnie z chwilą akcesji z polskiej listy towarów uprawnionych do dopłat eksportowych wycofane zostały przetwory drobiowe i tłuszcz, gdyż eksport tych produktów nie podlega w UE refundacjom. Nie ma to jednak większego 8

znaczenia, gdyż jak było mówione Polska nie uruchomiła dopłat do eksportu produktów drobiarskich, do czego była uprawniona. Import do Polski produktów drobiarskich w jeszcze większym niż eksport stopniu skoncentrowany jest w krajach obecnej UE. Na obszarze Wspólnoty kupujemy przeważające ilości sprowadzanego z zagranicy żywego drobiu, przetworów drobiowych, a także mięsa drobiowego. Po akcesji ta część polskiego rynku przestała być chroniona przy pomocy systemu ceł i kwot. Poziom ochrony polskiego rynku drobiarskiego po akcesji zmienił się nie tylko wskutek zniesienia ceł i ograniczeń ilościowych w obrotach z krajami członkowskimi nowej Wspólnoty, ale także w następstwie przejęcia zewnętrznej taryfy celnej UE, która funkcjonuje w inny sposób niż polska taryfa przed integracją. Ze względu na częste występowanie cła specyficznego nie można w sposób prosty i jednoznaczny porównać obu poziomów ochrony rynku. Tabela 1 Obroty handlu zagranicznego drobiem (w tys. ton) Obroty 2001 2002 2003 2004 Eksport: 44,8 58,1 108,0 126,0 Drób żywy 0,2 0,4 1,3 1,4 Mięso 38,0 51,7 99,6 109,6 Przetwory 6,6 6,0 7,1 15,0 Import: 29,0 31,3 23,7 45,0 Drób żywy 2,6 1,8 1,2 2,0 Mięso 23,5 25,5 20,3 42,0 Przetwory 2,9 4,0 2,2 1,0 Źródło: Centrum Informatyki Handlu Zagranicznego I VI 2003 2004 37,2 46,0 0,2 0,6 33,4 39,9 3,6 5,5 11,7 23,0 0,5 1,2 9,7 21,2 1,5 0,6 9

6. SPODZIEWANE EFEKTY RYNKOWE Zmiany na polskim rynku drobiu Biorąc pod uwagę geografię polskiego importu produktów drobiarskich trzeba stwierdzić, że dokonane w wyniku akcesji zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych we wzajemnych obrotach między partnerami w sposób znaczący zwiększyło dostęp do polskiego rynku drobiarskiego dla towaru pochodzącego z zagranicy, przy czym dotyczy to przeważającej części całego przywozu produktów drobiarskich. Większa ochrona przez system ceł i kwot dotyczy jedynie części tego rynku zaopatrywanej przez dostawców spoza Wspólnoty, w tym z Ameryki Płn. (USA, Kanada), którzy jednak w ostatnich latach znacznie ograniczyli eksport do Polski. Zwiększa się natomiast znaczenie dostaw mięsa drobiowego z Brazylii. Ważnym problemem związanym z konkurencyjnością na krajowym rynku produktów drobiarskich jest poziom cen, jaki ukształtuje się w Polsce i innych krajach rozszerzonej Wspólnoty w wyniku włączenia nowych państw. Z porównania dotychczasowego poziomu cen tych produktów w różnych krajach członkowskich obecnej UE wynika, że w okresie niskich cen na polskim rynku, notowania żywca drobiowego na szczeblu fermy były w Polsce konkurencyjne zarówno w przypadku kurcząt, jak i indyków. Inaczej było w okresach dobrej koniunktury na żywiec, kiedy to jego ceny skupu przekraczały często ceny niemieckie, belgijskie czy holenderskie. Ponadto, ze względu na nadwyżkę podaży nad popytem w rozszerzonej UE, nie można tu liczyć na znaczące dla polskich producentów żywca podwyżki cen skupu w długim okresie. Jeszcze bardziej konkurencyjne były ceny zbytu tuszek i elementów drobiowych oferowane przez polskie ubojnie drobiu, a także ceny na poziomie detalu. Jeżeli polski przemysł drobiarski oraz handel nie ulegną pokusie nadmiernego podnoszenia cen, co mogłoby doprowadzić do redukcji skali obrotów, będą one stanowić najlepszą ochronę rynku przed nadmiernym napływem towaru od partnerów ze Wspólnoty. Tym bardziej, że sprzedaż na obszarze rozszerzonej UE odbywa się bez subwencji eksportowych. Z drugiej strony przyczynią się do rozwoju sprzedaży polskich wyrobów drobiarskich na rynku unijnym, gdyż głównym motorem wzrostu wywozu żywca i mięsa drobiowego z Polski w pierwszych miesiącach po akcesji do UE były różnice cen występujące na obu obszarach. 10

Wzajemna liberalizacja obrotów produktami drobiarskimi między Polską a UE dokonana na początku 2001 r. sprawiła, że w ostatnich latach przed akcesją zwiększył się również import drobiu z UE. Import ten nie był, bowiem w ramach kwoty obciążony cłem. W efekcie unijna oferta była o ok. 20% tańsza niż amerykańska czy kanadyjska. Eksport z tych krajów na polski rynek obniżył się znacząco. Równocześnie mniejsza podaż drobiu w UE, będąca następstwem epidemii ptasiej grypy, przyczyniła się do silnego wzrostu eksportu mięsa drobiowego z Polski do Wspólnoty w 2003 r. eksport ten wzrósł do ok. 109 tys. ton. Szacuje się, że również w 2004 r. wywóz mięsa drobiowego z Polski będzie wysoki i wyniesie ok. 126 tys. ton, co oznacza wzrost o 16% w relacji do poziomu ubiegłorocznego. Wielkość importu oceniana jest na ok. 45 tys. ton. 7. PODSTAWY PRAWNE 7.1 Podstawowe akty prawne dotyczące rynku mięsa drobiowego w Unii Europejskiej: Rozporządzenie Rady EWG 2777/75 z 29 października 1975 r. ustanawiające wspólną organizację rynku drobiowego UE Rozporządzenie Rady 1906/90 z 26 czerwca 1990 r. dotyczące norm handlowych na mięso drobiowe Rozporządzenie Komisji 1538/91 z 5 czerwca 1991 r. dotyczące norm handlowych Dyrektywa Rady UE nr 71/118 z 18 lutego 1971 r. w sprawie problemów sanitarnych w handlu świeżym mięsem drobiowym Dyrektywa Rady UE nr 90/539 z 15 października 1990 r. w sprawie warunków sanitarnoweterynaryjnych handlu drobiem i jajami wylęgowymi Rozporządzenie Komisji 1431/94 z 22 czerwca 1994 r. regulujące zasady przyznawania licencji importowych Rozporządzenie Komisji 633/2004 z 30 marca 2004 r.. regulujące zasady przyznawania licencji eksportowych Dyrektywa 64/1994 z 14 grudnia 1994 r. nt. finansowania inspekcji zdrowia i kontroli mięsa świeżego i mięsa drobiu 11

Decyzja KE nr 2004/118/WE z dnia 28 stycznia 2004 r. zmieniająca poprzednie decyzje odnoszące się do zasad przywozu żywego drobiu i jaj wylęgowych, świeżego mięsa drobiowego oraz produktów z tego mięsa Decyzja KE nr 2004/436/WE (z korektą) z dnia 29 kwietnia 2004 r. wprowadzająca poprawki do przepisów dotyczących warunków zdrowotnych oraz świadectw weterynaryjnych dla świeżego mięsa drobiowego przewożonego lub czasowo składowanego na obszarze Wspólnoty 7.2 Podstawowe akty prawne dotyczące rynku mięsa drobiowego w Polsce: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie sprzedaży bezpośredniej (Dz. U. 2004, nr 130 poz. 1393) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 marca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy prowadzeniu działalności związanej ze sprzedażą bezpośrednią (Dz. U. 2004, nr 50 poz. 489) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie procedur dotyczących kontroli granicznej towarów (Dz. U. 2004 nr 16 poz. 163) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych dla handlu i przy przywozie świeżego mięsa drobiowego (Dz. U. 2004 nr 76 poz. 720) Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 listopada 2003 r. w sprawie wzorów świadectw zdrowia dla towarów przywożonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2003, nr 205 poz. 1989) 8. BIBLIOGRAFIA 1. Kijowski J., System HACCP w przemyśle drobiarskim w Hodowla i produkcja drobiu Poznań IV Forum Rolnicze Polagra Farm, 2002 2. Zalewski R.I. Zarządzanie jakością w produkcji żywności Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2002 3. Biuletyny Informacyjne Krajowej Rady Drobiarstwa-IG z lat 2000-2003 12

4. Adamowicz M., Rynek drobiu i jaj w serii Prawo rolne Unii Europejskiej a polski sektor rolny FAPA, Warszawa 2000 5. Faruga A., Niektóre normatywy unijne, dotyczące warunków chowu drobiu w Ogólnopolski Informator Drobiarski nr 2/2003 6. Integracja z Unią Europejską, FAPA, Warszawa 2002 7. Czechowski P., Proces dostosowania polskiego prawa rolnego i żywnościowego do prawa Unii Europejskiej, TWIGGER 2001 8. Dybowski G i inni: Rynek drobiu i jaj- stan i perspektywy z serii Analizy Rynkowe IERiGŻ z lat 2000-2003 9. Dybowski G., Kobuszyńska M., Analiza przekrojowa rynku drobiu i jaj oraz strategia rozwoju do 2005 r., IERiGŻ, Studia i Monografie nr 109, 2002 10.Dybowski G., Regulacje dotyczące rynku drobiu w Unii Europejskiej i w Polsce. Znaczenie informacji. Materiały opracowane dla Departamentu Przetwórstwa i Rynków Rolnych MRiRW, Warszawa kwiecień 2003 11. Kobuszyńska M.: Rynek drobiu i jaj charakterystyka, regulacje, informacje. W: Rynki Rolne, Funkcjonowanie, Regulacje Interwencja a Informacja. Phare 2002, Warszawa 2004 r. 12. Dybowski G., Rynek drobiu i jaj spożywczych w 2003 r. W: Analiza Produkcyjnoekonomicznej Sytuacji Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w 2003 r. IERiGŻ Warszawa, 2004 r. 13