Komentarz tygodniowy 19-26.08.2016 DANE MAKROEKONOMICZNE Z Z POLSKI Prognozy gospodarcze - MF W serwisie Ministerstwa Finansów opublikowano uzasadnienie do projektu ustawy budżetowej na 2017 r., który został przyjęty przez rząd w miniony czwartek (25.08). W porównaniu z założeniami opublikowanymi w dokumencie z czerwca br. resort finansów skorygował w dół oczekiwania dotyczące tempa wzrostu PKB zarówno w tym, jak i w przyszłym roku (odpowiednio o 0,4 pp. i o 0,3 pp.). Po korekcie, prognozowane przez Ministerstwo podstawowe wskaźniki są bliższe oczekiwaniom banku centralnego, który w prognozie z lipca br. przewidywał osiągnięcie 3,2 % tempa wzrostu PKB w 2016 r. i 3,5 % w 2017 r. W projekcie budżetu na przyszły rok przewiduje się m.in. wzrost dochodów o10,3 mld zł r/r przy jednoczesnym wzroście wydatków o 14,9 mld zł r/r. W efekcie planowanego szybszego wzrostu wydatków niż dochodów, przyszłoroczny deficyt ma wynieść 59,3 mld zł, wobec 54,7 mld zł planowanego deficytu w tym roku. Oczekiwane wpływy z podatków wprowadzonych w tym roku (od niektórych instytucji finansowych oraz od sprzedaży detalicznej) w 2017 r. mają wynieść łącznie 5,5 mld zł. Oznacza to, iż nowe podatki mają pokrywać jedynie niewielką część wydatków związanych z programem Rodzina 500 plus, którego koszty szacowane są na 22,6 mld zł w 2017 r. W tych warunkach głównym filarem finansowania programu społecznego skierowanego do rodzin będzie oczekiwana przez rząd poprawa ściągalności dochodów uzyskiwanych m.in. z VAT. Oparcie finansowania programu na założeniu o poprawie efektywności w ściąganiu podatków stanowi główne źródło niepewności odnośnie stabilności budżetu w kolejnych latach w przypadku, gdyby zakładany przez rząd scenariusz dotyczący stabilnego wzrostu gospodarczego, poprawy sytuacji na rynku pracy oraz wzrostu wpływów podatkowych nie został zrealizowany. Stopa bezrobocia - GUS Stopa bezrobocia na koniec lipca br. ukształtowała się na poziomie 8,6 % (tj. o 1,4 pp. mniej niż na koniec lipca 2015 r.). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec lipca wyniosła 1 361,5 tys. osób (tj. zmniejszyła się o 31,0 tys. m/m). Okresowy spadek bezrobocia rejestrowanego w miesiącach letnich jest naturalnym zjawiskiem, związanym z sezonowym harmonogramem prac w niektórych sektorach (rolnictwo, budownictwo). W ujęciu rocznym, liczba zarejestrowanych bezrobotnych obniżyła się o 224,2 tys. osób. Lepsza niż w poprzednich latach sytuacja na rynku pracy powinna wspierać wzrost konsumpcji, który w najbliższych kwartałach będzie głównym filarem wzrostu PKB. 1
WYDARZENIA GUS opublikował kwartalną informację o rynku pracy. Dane za II kw. 2016 r. wskazują na wzrost liczby pracujących do 16 182 tys. osób (na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności), tj. o 1,2 % r/r, wobec 1,1 % r/r wzrostu w I kwartale br. W kwartalnych danych sprawozdawczych wg BAEL za pracującego uznaje się osobę, która w tygodniu poprzedzającym badanie przynajmniej 1 godzinę wykonywała pracę przynoszącą zarobek, miała pracę lecz jej nie wykonywała ze względu na urlop, chorobę itp., lub pomagała nieodpłatnie w rodzinnej działalności gospodarczej. Warto podkreślić, iż dane z rynku pracy wg metodologii BAEL (w przeciwieństwie do danych o przeciętnym zatrudnieniu w sektorze przedsiębiorstw) uwzględniają wszystkie podmioty, również te najmniejsze, zatrudniające do 9 pracowników. Z tego względu, odnotowany 1,2 % wzrost zatrudnienia w ujęciu rocznym należy ocenić pozytywnie, gdyż potwierdza, iż poprawa sytuacji na rynku pracy dotyczy nie tylko największych podmiotów. Według szacunkowych danych opublikowanych przez Ministerstwo Finansów, dochody budżetu państwa po siedmiu miesiącach 2016 r. wyniosły 188,6 mld zł, wobec 163,5 mld zł przed rokiem i 180,2 mld zł przyjętych w harmonogramie dochodów i wydatków budżetu państwa na 2016 r. Analizując dostępne dane warto odnotować, iż wzrost dochodów ogółem (o 25,1 mld zł w porównaniu ze stanem sprzed roku) wynika przede wszystkim z wpływu czynników jednorazowych (z aukcji LTE pozyskano 9,2 mld zł, zaś wpływy z zysku NBP wyniosły 7,9 mld zł). Na wzrost dochodów złożyły się także wyższe niż przed rokiem wpływy z podatków (w tym VAT o 5,3 mld zł, PIT o 1,9 mld zł). Zaprezentowane dane potwierdzają rynkową ocenę tegorocznego budżetu, którego realizacja nie jest zagrożona. Równocześnie, dane o wykonaniu potwierdzają jednak także obawy o kondycję budżetu w kolejnych latach, kiedy wyczerpią się jednorazowe wpływy. Resort finansów w komunikacie o wykonaniu budżetu podkreśla wprawdzie poprawę ściągalności dochodów z VAT w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku, jednak trzeba zwrócić uwagę, iż dochody z tego tytułu są porównywalne z osiągniętymi w 2014 r. Dane wskazują zatem, iż podobne do tegorocznych, korzystne zmiany wpływów z tytułu VAT w poprzednich latach nie były trwałe. Ponieważ oczekiwana przez rząd poprawa dochodów uzyskiwanych z podatków (m.in. z VAT) jest wskazywana jako jedno z głównych źródeł finansowania programów społecznych ( Rodzina 500 plus, zmiany dotyczące wieku emerytalnego), część uczestników rynku (ze względu na duże wahania dochodów z tytułu VAT w poprzednich latach) może mieć obawy o kondycję budżetu po 2016 r. GUS opublikował dane dotyczące koniunktury w przemyśle, budownictwie i handlu. Z cyklicznego, ankietowego badania podmiotów gospodarczych wynika, iż w sierpniu br. ogólny klimat koniunktury oceniany był podobnie jak w lipcu. W wynikach badania prezentuje się m.in. tzw. procent netto, który jest różnicą między odsetkiem odpowiedzi pokazujących przeciwne kierunki (np. poprawa lub pogorszenie koniunktury), co pozwala pokazać ogólną tendencję w danym sektorze. Oceny koniunktury różnią się znacznie w zależności od branży, w jakiej działają ankietowane podmioty. Wśród podmiotów zajmujących się przetwórstwem przemysłowym najbardziej optymistyczne oceny formułują przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją chemikaliów i wyrobów chemicznych (procent netto 17,7 %), wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (17,5 %), mebli (17,4 %), papieru i wyrobów z papieru (15,7 %) oraz wyrobów farmaceutycznych (14,2 %). Z kolei najbardziej pesymistyczne oceny formułują podmioty zajmujące się produkcją odzieży (minus 9,3 %). Prezes Fed (Janet Yellen) wyraziła przekonanie, iż uwzględniając dobrą sytuację na rynku pracy, w ostatnich miesiącach pojawiło się więcej argumentów przemawiających za podwyżką stóp procentowych w USA. Piątkowa (26.08) wypowiedź prezes Fed zwiększa szanse na zaostrzenie polityki pieniężnej w USA przed końcem roku, co może mieć negatywny wpływ na notowania złotego w relacji wobec głównych walut. Czynnikiem sprzyjającym osłabieniu złotego jest także ryzyko rewizji w dół ratingu Polski przez agencję Moody s w ramach zaplanowanego na 9 września br. przeglądu oceny wiarygodności kredytowej. 2
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA DANE MAKROEKONOCZNE Z POLSKI Strefa euro Indeks Ifo Instytut badawczy Ifo opublikował wyniki najnowszego badania nastrojów podmiotów gospodarczych w Niemczech. W cyklicznym badaniu bierze udział ok. 7 000 niemieckich firm z różnych branż (przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, handel hurtowy i detaliczny). Wartość indeksu Ifo w sierpniu spadła do 106,2 pkt, wobec108,3 pkt w lipcu. Ewentualne pogłębienie spadkowej tendencji w niemieckiej gospodarce w kolejnych miesiącach stanowi jedno z głównych ryzyk dla perspektyw wzrostu gospodarczego w strefie euro w tym roku. Słabsze dane z tego obszaru gospodarczego są czynnikiem ryzyka także dla perspektyw wzrostu PKB w Polsce w najbliższych kwartałach. RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Z opublikowanego w minionym tygodniu opisu dyskusji na lipcowym posiedzeniu RPP wynika m.in., iż większość członków Rady wskazywała, że deflacja nie wywiera negatywnego wpływu na decyzje podmiotów gospodarczych, a w horyzoncie półtora roku oczekiwany jest wzrost dynamiki cen blisko dolnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego (plus 1,5 % w ujęciu rocznym). W tych warunkach, najbardziej prawdopodobnym scenariuszem wydaje się dalsza stabilizacja stóp NBP. Z harmonogramu posiedzeń RPP wynika, iż najbliższa decyzja w sprawie stóp NBP zostanie podjęta w dniach 6-7 września 2016 r. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 22 26.08.2016 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,65% -0,37% 0,52% -0,81% 0,27% 3M 1,71% -0,30% 0,83% -0,74% 0,39% 6M 1,79% -0,19% 1,23% -0,66% 0,52% 1Y 1,81% -0,05% 1,53% -0,49% 0,74% 3
RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 19.08.2016 26.08.2016 Zmiana USD/PLN 3,7905 3,8328 1,1% EUR/PLN 4,2884 4,3270 0,9% CHF/PLN 3,9596 3,9695 0,3% RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 19.08 50,88 1341,22 19,29 22.08 49,16 1338,27 18,87 23.08 49,96 1337,35 18,78 24.08 49,05 1323,25 18,51 25.08 49,67 1321,20 18,50 26.08 49,92 1320,85 18,61 Biorąc pod uwagę kurs ustalony na fixingu NBP, złoty w minionym tygodniu osłabił się zarówno wobec euro, jak i dolara (tabela obok). Osłabienie złotego było m.in. konsekwencją opublikowania w minionym tygodniu komunikatu agencji Moody s w którym stwierdzono, iż eskalacja kryzysu konstytucyjnego pogarsza klimat inwestycyjny oraz może mieć negatywny wpływ na rating kredytowy Polski. Podkreślenie czynników ryzyka ma miejsce przed zaplanowanym na 9 września br. kolejnym przeglądem ratingu przez Moody s. W warunkach możliwej korekty w dół oceny wiarygodności kredytowej w najbliższych tygodniach, kurs złotego w relacji wobec głównych walut prawdopodobnie będzie utrzymywał się na podwyższonym poziomie. W minionym tygodniu opublikowano dane amerykańskiej agencji ds. energii (U.S. Energy Information Administration), które nieoczekiwanie wskazały na wzrost zapasów ropy w Stanach Zjednoczonych (o 2,5 mln baryłek w ujęciu tygodniowym). Efektem publikacji wskazującej na wzrost zapasów był znaczący spadek cen ropy (o 1,9 %). Czynniki podażowe ograniczają zapoczątkowany 11 sierpnia br. wzrost cen surowca, który został wywołany sugestiami saudyjskiego ministra ds. ropy, na temat możliwej współpracy Arabii Saudyjskiej z innymi producentami ropy na rzecz stabilizacji rynku. Warto pamiętać, iż w przeszłości o wypracowanie oraz realizację porozumienia ograniczającego wydobycie pomiędzy krajami zrzeszonymi w OPEC oraz innymi producentami ropy nie było łatwo. Z tego względu do czasu konkretnych działań ze strony producentów obserwowany od 11 sierpnia wzrost cen prawdopodobnie pozostanie jedynie korektą. W tym kontekście, trwały powrót cen surowca (Brent) powyżej 50 dolarów za baryłkę w najbliższych tygodniach wydaje się mało prawdopodobny. 4
RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 stracił 0,8 %, osiągając na zamknięciu w piątek najniższy poziom od początku sierpnia br. Rynek akcji na GPW znajduje się w trendzie bocznym. Wydaje się, iż bez wyraźnego przyspieszenia rozwoju polskiej gospodarki w III i IV kwartale, sytuacja na giełdzie będzie wyglądać podobnie, jak w pierwszej połowie roku (tzn. bez wyraźnego kierunku). Bez wątpienia czynnikiem wspierającym rynki akcji w Europie są oczekiwania na kontynuację łagodnej polityki pieniężnej w Wielkiej Brytanii oraz strefie euro. W ostatnich miesiącach jednak pozytywny wpływ tego czynnika na akcje notowane na GPW był niewielki. KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (29.08-02.09.2016 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 30 sierpnia Polska PKB, zmiana r/r (drugi szacunek) II kw. 3,1 % 31 sierpnia Polska Inflacja konsumentów, (wstępne dane), r/r VIII -0,9 % 1 września Polska Indeks PMI (dane Markit) VIII 50,3 pkt DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5