Ćwiczenie S 24 MODEOWAIE PRZEMYSŁOWEJ ISTAACJI OŚWIETEIOWEJ 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z działaniem typowych łączników instalacyjnych wykorzystywanych w instalacjach oświetleniowych oraz ze sposobem instalowania ich w obwodach oświetleniowych w celu uzyskania możliwości zapalania wybranych lamp z określonych miejsc. 2. Program ćwiczenia 2.1. Stanowisko badawcze Stanowisko badawcze zbudowane jest w formie tablicy łączeniowej (fot. 1.), której schemat jednokreskowy przedstawiono na rys. 1.1. Transformator ochronny 4 3 2 1 Fot. 1. Widok tablicy łączeniowej w laboratorium - 1 -
4 W4 3 W3 2 W2 1 W1 Rys. 1.1. Jednokreskowy schemat układu do modelowania przemysłowej instalacji oświetleniowej ~ 2.3. Przebieg ćwiczenia o Zaprojektować następujące układy zasilania lamp: ampa 1 załączana i wyłączana z miejsca W1, lampa 2 załączana i wyłączana z miejsca W2, lampa 3 załączana i wyłączana z miejsca W4; ampy 1 i 2 jednocześnie załączane i wyłączane z miejsca W1, a lampy 3 i 4 jednocześnie załączane i wyłączane z miejsca W2; ampy 1 i 2 niezależnie od siebie załączane i wyłączane z miejsca W1, a lampy 3 i 4 niezależnie załączane i wyłączane z miejsca W2; ampy 1, 2, 3 i 4 jednocześnie załączane i wyłączane z dowolnego miejsca W1, W2, W3 i W4. o Oznaczyć końce poszczególnych przewodów w wiązkach tablicy łączeniowej jednakowymi opaskami. o Zidentyfikować łączniki dla aktualnie montowanego układu i uzyskać dostęp do tych zacisków. - 2 -
3. Opracowanie sprawozdania W sprawozdaniu zamieścić schematy montażowe wykonanych układów, z zaznaczeniem wszystkich połączeń w obrębie puszek rozgałęźnych (środkowych) i z wyrysowaniem schematów użytych łączników (w obrębie puszek prawych), zachowując właściwą topografię tablicy łączeniowej (wzajemne usytuowanie lamp i puszek przewodowych). Krótko opisać działanie wykonanych układów. - 3 -
Podstawy teoretyczne do ćwiczenia S24 W elektroenergetycznych instalacjach oświetleniowych wykorzystywane są następujące łączniki: wyłącznik jednobiegunowy; wyłącznik dwubiegunowy; przełącznik świecznikowy łącznik schodowy łącznik krzyżowy. Uwaga: Wyłączniki dwubiegunowe nie są w ćwiczeniu używane. Struktury wewnętrzne łączników wraz z krótkim opisem przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Ważniejsze odmiany łączników instalacyjnych Struktura wewnętrzna p. azwa łącznika Przeznaczenie łącznika 1. Łącznik jednobiegunowy Jednobiegunowe załączanie obwodu klawiszowy obrotowy Jednoliniowy schemat połączeń 2. Łącznik dwubiegunowy Dwubiegunowe załączanie obwodu 3. Łącznik szeregowy (świecznikowy) 4. Przełącznik schodowy Załączanie dwóch obwodów z jednego miejsca Załączanie obwodów z dwóch miejsc 5. Przełącznik krzyżowy (schodowy pośredni) Załączanie obwodów z kilku miejsc (w połączeniu z przełącznikami schodowymi) Do wykonywania czynności łączeniowych w obwodach elektrycznych służą łączniki. W instalacjach mieszkaniowych używa się niedużych łączników - 4 -
instalacyjnych do załączania i wyłączania lamp. Ze względu na łatwość manipulowania obecnie stosuje się głównie łączniki klawiszowe w obudowach o rozmaitych barwach przykładowe łączniki pokazano na rys. 1.2. Łączniki instalacyjne załączają i wyłączają prądy robocze płynące w obwodach, a czynnościom tym towarzyszy powstawanie łuku elektrycznego między stykami łącznika. Aby zapobiec nadmiernemu zużywaniu styków, łuk powinien szybko zanikać i w tym celu styki powinny zamykać się i otwierać z dużą prędkością, niezależnie od regulowania pokrętłem czy dźwignią klawisza. ajprostszy łącznik jednobiegunowy łączy bądź przerywa jeden biegun obwodu elektrycznego. Dość często jednak potrzebne są łączniki o złożonym układzie stykowym, umożliwiające bardziej skomplikowane czynności łączeniowe. Łącznik podtynkowy jednobiegunowy Łącznik podtynkowy szeregowy (świecznikowy) Łącznik podtynkowy schodowy Przełącznik podtynkowy krzyżowy (schodowy pośredni) Rys. 1.2. Fotografie wybranych łączników podtynkowych Prawidłowo połączony układ powinien zapewniać dokonywanie czynności łączeniowych za pomocą wszystkich wykorzystanych w obwodzie łączników. Innymi słowy każdym łącznikiem powinniśmy mieć możliwość załączania i wyłączania obwodu. Mając na uwadze względy bezpieczeństwa należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby przewód fazowy był podłączony do łącznika (łączników). - 5 -
Schematy ideowe umożliwiające załączanie oświetlenia przy wykorzystaniu przedstawionych wcześniej łączników przedstawiono w tab. 2. Tabela 2. Ideowe schematy połączeń typowych łączników puszkowych p. Realizowane zadanie Ideowy schemat połączeń 1. Załączanie obwodu z jednego miejsca 2. Dwubiegunowe załączanie obwodu z jednego miejsca 3. iezależne załączanie dwóch obwodów z jednego miejsca 4. Załączanie obwodu niezależnie z dwóch miejsc 5. Załączanie obwodów niezależnie z trzech miejsc - 6 -