Laboratorium Elementów i Układów Automatyzacji

Transkrypt

1 Politechnika Poznańska Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Instytut Technologii Mechanicznej Laboratorium Elementów i Układów Automatyzacji Przekaźniki czasowe Instrukcja do ćwiczenia

2 OGÓLNE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS WYKONYWANIA ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH! Przed przystąpieniem do ćwiczenia należy zapoznać się z instrukcją dydaktyczną.! Dokonać oględzin urządzeń, przyrządów i przewodów używanych podczas ćwiczenia. W przypadku zauważenia nieprawidłowości lub uszkodzeń bezzwłocznie powiadomić prowadzącego.! Zabrania się samodzielnego załączania stanowiska bez sprawdzenia połączeń i wydaniu zgody przez prowadzącego.! Zmian parametrów lub konfiguracji stanowiska przy użyciu dostępnych przełączników i potencjometrów można dokonywać po uprzednim przeanalizowaniu skutków takich działań.! Zmian w konfiguracji obwodów elektrycznych polegających na zmianie połączeń przewodów lub wymianie przyrządów, należy dokonywać po uprzednim wyłączeniu zasilania stanowiska.! Zabrania się wykonywania przełączeń (przewodów, urządzeń) w układzie znajdującym się pod napięciem.! Przy obsłudze stanowisk, które zawierają elementy zasilane napięciem elektrycznym wyższym niż napięcie bezpieczne, należy zachować szczególną ostrożność w celu uniknięcia porażenia prądem elektrycznym.! Stosowanie ustawień i procedur innych niż opisane w instrukcji lub zalecone przez prowadzącego może spowodować nieprzewidziane działanie, a nawet uszkodzenie stanowiska.! Przekroczenie dopuszczalnych parametrów (napięć, prądów) może doprowadzić do uszkodzenia elementów stanowiska, pożaru lub porażenia prądem.! W przypadku nieprawidłowego działania urządzeń lub wystąpienia objawów uszkodzeń (np. iskrzenie, zapach spalenizny) należy natychmiast wyłączyć stanowisko i powiadomić prowadzącego.

3 1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z działaniem i programowaniem przekaźników czasowych stosowanych w cyfrowych systemach sterowania produkcją. 2. WIADOMOŚCI TEORETYCZNE 2.1. Przekaźniki czasowe Przekaźniki czasowe są elementami układów sterowania, które umożliwiają realizację funkcji czasowych, tj. włączenie urządzenia po zadanym czasie, wyłączenie urządzenia po zadanym czasie lub cykliczne włączanie/wyłączanie urządzenia w określonych odstępach czasu. Przekaźniki czasowe posiadają cztery podstawowe tryby pracy: A opóźnione włączenie Po załączeniu napięcia zasilającego U rozpoczyna się odmierzanie nastawionego czasu T. Po upływie zadanego czasu przekaźnik wykonawczy R włączy się i pozostanie w tym stanie aż do wyłączenia napięcia zasilającego U. B opóźnione wyłączenie Po załączeniu napięcia zasilającego U następuje włączenie przekaźnika wykonawczego R i rozpoczyna się odmierzanie nastawionego czasu T. Po upływie zadanego czasu przekaźnik wykonawczy R wyłączy się. Wyłączenie napięcia zasilającego U podczas pracy przekaźnika spowoduje także wyłączenie przekaźnika wykonawczego R. C praca cykliczna rozpoczynająca się od wyłączenia Po załączeniu napięcia zasilającego U rozpoczyna się odmierzanie nastawionego czasu T. Po upływie zadanego czasu przekaźnik wykonawczy R włączy się i ponownie rozpocznie się odmierzanie czasu T. Po upływie tego czasu przekaźnik wykonawczy R wyłączy się i nastąpi rozpoczęcie kolejnego cyklu pracy przekaźnika. Cykl trwa do momentu wyłączenia napięcia zasilającego U. 3

4 D praca cykliczna rozpoczynająca się od włączenia Po załączeniu napięcia zasilającego U następuje włączenie przekaźnika wykonawczego R i rozpoczyna się odmierzanie nastawionego czasu T. Po upływie zadanego czasu przekaźnik wykonawczy R wyłączy się i ponownie rozpocznie się odmierzanie czasu T. Po upływie tego czasu przekaźnik wykonawczy R wyłączy się i nastąpi rozpoczęcie kolejnego cyklu pracy przekaźnika. Cykl trwa do momentu wyłączenia napięcia zasilającego U. 3. PRZEBIEG ĆWICZENIA 3.1. Czynności do wykonania A. Odnaleźć noty katalogowe przekaźników czasowych użytych w ćwiczeniu w dokumentacji załączonej do instrukcji. B. Narysować schemat połączeń i zmontować układ pracy przekaźnika czasowego programowanego mechanicznie (zasilacz, przekaźnik, włącznik, obciążenie). Sprawdzić działanie kilku różnych funkcji czasowych i naszkicować ich przebieg. C. Narysować schemat połączeń i zmontować układ pracy mikroprocesorowego przekaźnika czasowego (zasilacz, przekaźnik, włącznik, obciążenie). Zaprogramować i sprawdzić działanie kilku różnych funkcji czasowych i naszkicować ich przebieg. D. Zaproponować zastosowanie dla jednego z przedstawionych w ćwiczeniu przekaźników. E. Udzielić odpowiedzi na następujące pytania: Do czego służą przekaźniki czasowe? Jakie są podstawowe tryby pracy przekaźników czasowych? 3.2. Sprawozdanie z ćwiczenia W sprawozdaniu należy zamieścić opis czynności wykonanych podczas ćwiczenia, krótką charakterystykę badanych przekaźników, wymagane schematy połączeń, szkice przebiegów czasowych, odpowiedzi na postawione pytania oraz własne uwagi, komentarze i wnioski Zagadnienia budowa i zasada działania przekaźnika, zasada działania przekaźnika czasowego, tryby pracy przekaźnika czasowego 4. LITERATURA [1] Strona internetowa firmy Relpol S.A. Żary 4

5 Elektroniczny przekaźnik czasowy RTx-40 Właściwości Dane techniczne Wielofunkcyjny: (A) opóźnione załączanie (B) załączanie na nastawiony czas (C) praca cykliczna (start od opóźnionego załączania) (D) praca cykliczna (start od załączenia na nastawiony czas) Cztery zakresy czasowe z analogową nastawą czasu Pięć wersji o napięciach zasilania od 12V do 230V Przekaźnik wykonawczy o dwóch zestykach przełącznych zwłocznych Dioda LED sygnalizująca obecność napięcia zasilania (U) Dioda LED sygnalizująca stan zestyków przekaźnika wykonawczego (R) Mocowane w gniazdach 11-biegunowych z zaciskami śrubowymi lub końcówkami do lutowania Napięcie zasilania U (opcje): 12V DC, 24-48, , 110/127, 220/230V AC/DC Dopuszczalne zmiany napięcia zasilania: (0,8-1,1) U Częstotliwość: 50/60Hz Zakresy czasowe: 0,1-1,0min.; 0,4-4min.; 3-30min.; min. Czas regeneracji: 0,1s Zdolność łączeniowa: 5A/230V AC Rozrzut: 1%+10ms Dokładność nastawy: ±5% końcowej wartości zakresu Temperatura pracy: ( )ºC Gniazda: G11, G11B, GS11B, GL11B 5

6 Instrukcja obsługi przekaźnika czasowego Multi-12 Przekaźnik Multi-12 jest przekaźnikiem wielofunkcyjnym, w którym każda funkcja jest zdefiniowana jako tryb pracy (MODE) Identyfikacja trybów pracy: 1. Przełączenie zestyków przekaźnika następuje po nastawionym czasie ON TIME od chwili załączenia zasilania (Opóźnione załączenie). 2. Przełączenie zestyków przekaźnika następuje po nastawionym czasie ON TIME, od chwili załączenia zasilania (Opóźnione wyłączenie). 3. Cykliczne przełączanie styków przekaźnika rozpoczynające się od rozłączenia styku przez czas OFF TIME a następnie załączenie styków na czas ON TIME. 4. Cykliczne przełączanie styków przekaźnika rozpoczynające się od załączenia styku przez czas ON TIME a następnie rozłączenie styków na czas OFF TIME. 5. Praca cykliczna jak w trybie 3, z możliwością programowania liczby cykli w zakresie Praca cykliczna jak w trybie 4, z możliwością programowania liczby cykli w zakresie Po włączeniu zasilania następuje przełączenie zestyków przekaźnika, jeśli zestyk 9-11 jest zwarty. Po rozwarciu zestyku 9-11 rozpoczyna się odmierzanie czasu ON TIME. Zwarcie zestyku podczas odmierzania czasu powoduje jego zatrzymanie a ponowne rozwarcie rozpoczęcie odmierzania czasu od nowa. 8. Po włączeniu zasilania następuje przełączenie zestyków przekaźnika. Chwilowe zwarcie zestyku 9-11 rozpoczyna odmierzanie czasu ON TIME. Zwieranie i rozwieranie zestyku podczas odmierzania czasu nie ma wpływu na stan pracy przekaźnika. Zmiana trybu pracy: 1. Załączyć zasilanie przekaźnika 2. Za pomocą klawiszy MODE i DOWN/UP ustalić żądany tryb pracy. 3. Wybór trybu pracy zatwierdzić jednocześnie przyciskając klawisze ON TIME i TIME RANGE. Zmiana trybu pracy: 1. Za pomocą klawiszy TIME RANGE i DOWN/UP ustalić żądany zakres czasowy. Możliwe jest nastawienie jednego z 3 zakresów pracy przekaźnika: Zakres 1: godz/min 00: (1 min 79 godz i 59 min) Zakres 2: min/sek 00: (1 sek 99 min i 59 sek) Zakres 3: sek/0.01sek 00: (0.01 sek 99, 99 sek) 6

7 2. Wybór zakresu pracy zatwierdzić jednocześnie przyciskając klawisze ON TIME i TIME RANGE. Zmiana czasów pracy: 1. Za pomocą klawiszy ON TIME (lub OFF TIME) i DOWN/UP ustalić żądany czas pracy przekaźnika. 3. Wybór czasu pracy zatwierdzić jednocześnie przyciskając klawisze ON TIME i TIME RANGE. Zmiana ilości cykli: Dotyczy tylko 5 i 6 trybu pracy przekaźnika. 1. Nacisnąć jednocześnie przyciski OFF TIME i DOWN (lub UP). Na wyświetlaczu pojawi się czas OFF TIME. 2. Po wyzerowaniu się wyświetlacza (ok. 3 sek) nacisnąć ponownie przyciski OFF TIME i DOWN (lub UP). Na wyświetlaczu powinien pojawić się znacznik RELAY przekaźnika. 3. Przy podświetlonym znaczniku RELAY ustawić żądaną liczbę cykli za pomocą klawiszy UP i DOWN. 4. Wybór nastaw zatwierdzić jednocześnie przyciskając klawisze ON TIME i TIME RANGE. Widok wyprowadzeń przekażnika Widok panelu czołowego przekaźnika: 1. Wskaźnik 4 cyfrowy 2. Znaczniki zakresu czasowego 3. Przyciski sterujące 4. Znacznik RELAY zadziałania przekaźnika 7

8 8

9 9