POWIATOWY URZĄD PRACY W ŁUKOWIE Informacja o stanie i kształtowaniu się poziomu bezrobocia w Łukowie Łuków, październik 2015 r.
Wstęp Informacja poniższa koncentruje się na ukazaniu sytuacji na rynku pracy w mieście Łukowie. Bezrobocie jest dzisiaj w Polsce jednym z najważniejszych problemów ekonomicznych i dotkliwym problemem społecznym. Aby skutecznie przeciwdziałać bezrobociu trzeba w sposób realistyczny ocenić jego skalę i strukturę. W Polsce bezrobocie staje się bezrobociem długookresowym. W pierwszych latach okresu transformacji, główne cele polityki makroekonomicznej w Polsce dotyczyły stabilizacji gospodarki i redukcji poziomu inflacji. Obecnie walka z bezrobociem to programy rynku pracy przez politykę rynku pracy czyli programy pasywne, oraz aktywne. Głównym źródłem finansowania programów rynku pracy jest Fundusz Pracy, którego środki pochodzą ze składek płaconych przez pracodawców. Rynek pracy bardzo szybko się zmienia. Miejsca pracy zawsze jednak tworzyli i tworzą pracodawcy. Urzędy pracy stanowią istotne wsparcie dla przedsiębiorców w procesie rekrutacji pracowników. 1. Charakterystyka i poziom bezrobocia Rok 2015 rozpoczął się od wzrostu stopy bezrobocia z 10,8 punktów procentowych w grudniu 2014 roku do 11,5 w styczniu 2015r. Wzrost można tłumaczyć m.in. powrotem do rejestru bezrobotnych osób, które były zatrudnione na czas określony m.in. w budownictwie, obuwnictwie i handlu. Marzec br. charakteryzował się utrzymaniem liczby bezrobotnych, których było 1 503 osoby a stopa bezrobocia nadal wynosiła 11,4 %. Zbliżająca się wiosna zwiastowała na rynku pracy spadek bezrobocia co prawda tylko o 2,3 punktu procentowego na koniec czerwca 2015. 1
Od czerwca do września 2015 nadal utrzymywał się spadek stopy bezrobocia, które zmniejszyło się jeszcze o 0,3%. Stopa bezrobocia w powiecie łukowskim i województwie lubelskim w okresie od grudnia 2014 do sierpnia 2015 roku ( wyliczona przez GUS) Miesiące Stopa bezrobocia w województwie lubelskim w % Stopa bezrobocia w powiecie łukowskim w % Grudzień 12,7 10,8 Styczeń 13,2 11,5 Luty 13,3 11,6 Marzec 13,0 11,4 Kwiecień 12,5 10,6 Maj 12,0 9,8 Czerwiec 11,5 9,1 Lipiec 11,4 9,0 Sierpień 11,3 8,8 2
Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku Na koniec grudnia 2014 roku prawo do zasiłku dla bezrobotnych posiadało 230 osoby ( w tym 133 kobiety), czyli zaledwie 16,5 % ogółu zarejestrowanych w PUP (1386). We wrześniu 2015 r. do zasiłku uprawnionych było 150 osób (w tym 92 kobiety) tj. 14,0% z ogółu zarejestrowanych (1067). Spadek liczby osób uprawnionych do tej formy pomocy wynika z faktu, iż osoby rejestrujące się w urzędzie nie przepracowały wymaganego czasu. Mamy do czynienia z nietrwałością zatrudnienia, bezrobotni najczęściej podejmują prace sezonowe, tymczasowe, trwające kilka miesięcy, po czym powracają do ewidencji. 1.1 Bezrobocie w poszczególnych gminach powiatu łukowskiego Powiatowy Urząd Pracy w Łukowie obejmuje swoim zasięgiem działania: miasta - Łuków i Stoczek Łukowski (88), oraz gminy: Adamów (207), Krzywda (419), Łuków (630), Serokomla (152), Stanin (329), Stoczek Łukowski (193), Trzebieszów (161), Wojcieszków (266), Wola Mysłowska (144). Liczba bezrobotnych zamieszkałych w Łukowie wyniosła na koniec grudnia 2014 roku 1386 osób ( w tym 714 kobiet). Jest to 28,5% wszystkich zarejestrowanych bezrobotnych. Na 30 września br. było 1067 osób, co stanowiło 29,1% pozostających w ewidencji. 2. AKTUALNA STRUKTURA BEZROBOTNYCH W ŁUKOWIE 2.1 Bezrobotni według wieku Młodzi ludzie, a w szczególności absolwenci szkół stanowią grupę, której najtrudniej jest zaistnieć na rynku pracy z uwagi na brak doświadczenia 3
zawodowego, nieumiejętność poruszania się po rynku pracy oraz brak znajomości metod aktywnego poszukiwania pracy. Sytuacja, w jakiej się znajdują niejednokrotnie ich przerasta, zaś napotykane trudności w poszukiwaniu odpowiedniej pracy, zniechęcają do dalszej aktywności, co powoduje, że wielu młodych ludzi, przede wszystkim absolwentów szkół, swój start w życie zawodowe rozpoczyna od rejestracji w urzędach pracy. Struktura bezrobotnych według wieku - stan na 30.09.2015r 600 500 400 300 200 100 147 347 230 190 103 50 0 18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64 Na koniec września 2015 roku zarejestrowanych było 147 osób w wieku 18-24 lata, bezrobotna młodzież stanowiła 13,7% ogólnej liczby zarejestrowanych. Natomiast do najliczniejszej grupy należą osoby w wieku 25-34 lata, którzy stanowią 32,5 % ogółu bezrobotnych z miasta Łukowa. 2.2 Poziom wykształcenia i staż pracy bezrobotnych O szansach wyjścia z bezrobocia w dużym stopniu decyduje poziom wykształcenia i przygotowania zawodowego. Oceniając strukturę bezrobotnych według wykształcenia w Łukowie należy stwierdzić, że wśród osób pozostających w ewidencji Urzędu Pracy dominują osoby bezrobotne o stosunkowo niskich kwalifikacjach zawodowych, lub bez kwalifikacji. 4
Z analizy natężenia bezrobocia wynika, że poziom wykształcenia jest istotnym czynnikiem wpływającym na status osób bezrobotnych. Największe problemy z podjęciem pracy mają osoby o niskim poziomie wykształcenia, bez kwalifikacji pożądanych na rynku pracy. Osoby z wykształceniem wyższym posiadają największe umiejętności radzenia sobie na rynku pracy, ale niestety brakuje dla nich na lokalnym terenie zajęcia, przez co zmuszeni są szukać go w miastach, w których studiowali, bądź poza granicami kraju. Zaś najniższą gotowość do zmiany zawodu wykazują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym i niższym. Struktura bezrobotnych według poziomu wykształcenia stan na koniec września 2015 roku 500 400 300 200 100 0 216 256 147 240 208 Wyższe Polic.i śr.zaw. Śr.ogólne Zasadn.zawod. Gimnazj.i poniżej Wyższe Polic.i śr.zaw. Śr.ogólne Zasadn.zawod. Gimnazj.i poniżej W końcu września 2015 roku najbardziej liczną grupę bezrobotnych stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym, gimnazjalnym i niższym 448 osób stanowiące 41,9% ogółu. Osoby te w dużym stopniu zagrożone są zjawiskiem długotrwałego bezrobocia. Udział osób z wyższym wykształceniem w ogólnej liczbie osób bezrobotnych na koniec września 2015 roku wyniósł aż 20,2% (216 osób). 5
Bezrobotni według stażu pracy na koniec września 2015 roku 300 250 277 164 200 150 100 168 130 165 108 50 55 0 do 1 roku 1-5 5-10 10-20 20-30 30 lat i więcej bez stażu Pierwszą pod względem liczebności grupą są bezrobotni, którzy legitymują się stażem pracy do 1 roku i od 1 roku do 5 lat 445 osób co stanowi 41,7% ogółu zarejestrowanych. Spośród zarejestrowanych bezrobotnych w PUP w Łukowie 164 osoby (w tym 89 kobiet) nie posiada żadnego doświadczenia zawodowego, co utrudnia im skuteczne wejście na rynek pracy. Osoby te stanowią 15,3% ogółu bezrobotnych z miasta Łukowa. 2.3 Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy Analizując czas pozostawania bez pracy, najtrudniejszą do zaktywizowania grupę wśród bezrobotnych stanowią osoby, które w ewidencji PUP w Łukowie pozostają bez pracy ponad 12 m-cy na koniec września 2015 roku było 530 osób tj. 49,6% ogółu bezrobotnych. 6
Zjawisko długotrwałego bezrobocia jest jednym z poważniejszych problemów, z jakimi borykają się obecnie urzędy pracy. Długotrwałe bezrobocie dotyka przede wszystkim kobiety, które objęte są również bezrobociem chronicznym. W ostatnich kilkunastu latach wytworzył się specyficzny styl bycia bezrobotnym polegający na efektywnym korzystaniu z pomocy społecznej. Chroniczne bezrobocie jest trwałym elementem statusu społecznego osób nim dotkniętych. Kobiety są bardziej podatne na dekoniunkturę na rynku pracy i jednocześnie trudniej im wrócić do stanu zatrudnienia. Wynika to z możliwości godzenia stanu bezrobocia z funkcjonowaniem w gospodarstwach domowych, pracą sezonową i dorywczą. Obserwując trendy w ostatnich latach należy zauważyć, iż bezrobocie długotrwałe jest na ustabilizowanym poziomie i będzie się tylko nieznacznie zmniejszać w najbliższych latach. Problem długotrwałego bezrobocia jest aktualnie najważniejszą kwestią społeczną w większości krajów Unii Europejskiej, Transformacji systemu gospodarczego Polski od początku towarzyszyło zjawisko bezrobocia. Jedną z najbardziej palących kwestii bezrobocia w Polsce jest znaczny odsetek osób długotrwale pozostających bez pracy. Długotrwałe bezrobocie jest zjawiskiem niezwykle negatywnym. Wyklucza bowiem zarówno z aktywności zawodowej jak i społecznej. Powoduje utratę zdolności oceny sytuacji oraz brak umiejętności podejmowania jakichkolwiek działań na rzecz poprawy swojej sytuacji. Im większa przerwa w pracy, tym mniejsze szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania pracowników, zmiany technik i organizacji pracy, konieczności uzupełniania kwalifikacji lub w ogóle zmiany zawodu nie są czynnikami sprzyjającymi skracaniu okresu pozostawania bez pracy. 7
Za osoby długotrwale bezrobotne zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, uznaje się bezrobotnych pozostających w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat. Prowadzona statystyka wskazuje, iż problem długotrwałego bezrobocia jest niezwykle istotny, dotyka on zdecydowaną większość osób zarejestrowanych w ewidencji urzędu pracy. Grupa osób pozostających długotrwale bez pracy jest nadal najliczniej reprezentowaną grupą wśród wszystkich bezrobotnych pozostających w rejestrze. 3. PŁYNNOŚĆ BEZROBOCIA 3.1 Napływ do bezrobocia W okresie od stycznia do września 2015 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Łukowie zarejestrowano w sumie 1 443 osoby zamieszkujące w Łukowie, średnia miesięczna napływu wyniosła 160 osób. 3.2 Odpływ z bezrobocia W okresie od stycznia do września 2015 roku wyłączono z ewidencji 1 752 osoby, a średni miesięczny odpływ z bezrobocia wyniósł 194 osoby. Wśród najczęściej występujących powodów wyłączeń wymienić należy: - podjęcia pracy 718 osób - niepotwierdzenie gotowości do pracy w wyznaczonym terminie 456 osób 8
- dobrowolna rezygnacja ze statusu bezrobotnego 209 osób 3.3 Oferty Pracy Liczbę ofert pracy zgłaszanych w poszczególnych miesiącach 2015 roku przedstawia poniższa tabela. Oferty pracy w okresie od stycznia do września 2015 roku Miesiąc Ogółem Styczeń 114 Luty 161 Marzec 246 Kwiecień 282 Maj 273 Czerwiec 303 Lipiec 316 Sierpień 171 Wrzesień 296 Razem 2162 Zgłoszone oferty pracy najczęściej dotyczyły takich zawodów jak: magazynier, robotnik budowlany, obuwnik, krawiec-szwacz, pracownik biurowy, kierowca oraz sprzedawca. 9
WYBRANE INSTRUMENTY I USŁUGI RYNKU PRACY Główne formy wsparcia aktywizacji zawodowej bezrobotnych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Łukowie: staże, bony stażowe, szkolenia, bony szkoleniowe, bony zatrudnieniowe, bony na zasiedlenie, prace interwencyjne, dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej, roboty publiczne, refundacja kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy, prace społecznie użyteczne, pośrednictwo pracy poradnictwo zawodowe, W analizowanym okresie tj. od stycznia do września 2015 roku, najwięcej osób bezrobotnych - mieszkańców Łukowa - skierowano na staże 136 osób, prace interwencyjne - 19 osób, bon zatrudnieniowy otrzymało 5 osób, prace społecznie użyteczne 6 osób, 13 osób zostało zatrudnione w wyniku refundacji kosztów utworzenia nowego miejsca pracy przez przedsiębiorcę. Szkolenie rozpoczęło 16 osób. Ponadto starosta przyznał 23 bezrobotnym jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej. Podsumowanie W polskim społeczeństwie borykającym się z wieloma problemami, bezrobocie zajmuje kluczową rolę. Około 10 % Polaków pozostaje bez pracy. Ludzie tracący pracę, przeważnie nie dysponują środkami, które pozwalałyby im 10
się przekwalifikować, bądź uzyskać dodatkowe atuty zwiększające prawdopodobieństwo otrzymania zatrudnienia. Dzisiaj trudności na rynku pracy najbardziej odczuwa młodzież, co roku brakuje miejsc pracy dla tysięcy młodych ludzi. Skuteczna walka z bezrobociem musi opierać się na solidnych fundamentach państwowych, gdzie instytucje rządowe oraz samorządowe współpracują ze sobą i uzupełniają się wzajemnie. 11