GLOBALNY RYNEK ZBÓŻ I NASION OLEISTYCH

GLOBALNY RYNEK ZBÓŻ I NASION OLEISTYCH Według przewidywań Amerykańskiego Departamentu Rolnictwa USDA, łączne zbiory zbóż na świecie w nadchodzącym sezonie wyniosą ponad 2025 mln ton, tj. o 33,4 mln ton (o 1,7%) więcej od wielkości produkcji zbóż osiągniętej w sezonie poprzednim. Z tej wielkości, globalna produkcja pszenicy wyniesie około 727 mln ton, tj. o 1,0% mniej niż zebrano w sezonie, kukurydzy - 1011 mln ton (+4,4%), a jęczmienia - 142 mln ton (- 4,2%). Światowy bilans pszenicy w sezonie może już czwarty sezon z rzędu zamknąć się nadwyżką ziarna. Bardziej zrównoważony będzie natomiast światowy bilans kukurydzy. Globalne zapasy zbóż na koniec sezonu przewidywane są obecnie na poziomie ponad 498 mln ton, tj. o 2,2% powyżej wielkości zapasów w sezonie poprzednim. Byłby to najwyższy poziom zapasów zbóż na świecie od 29 lat. Dlalszy wzrost zapasów ziarna spodziewany jest przede wszystkim w odniesieniu do pszenicy. Przewiduje się, iż światowa produkcja rzepaku w nadchodzącym sezonie ulegnie zmniejszeniu czwarty sezon z rzędu i wyniesie 66,2 mln ton, tj. o 2 mln ton mniej niż zebrano w poprzednim sezonie. Tym samym światowy bilans rzepaku w sezonie pozostanie napięty. Globalne zbiory soi w kolejnym sezonie prognozowane są na poziomie 324,2 mln ton, tj. o 8,3 mln ton powyżej wielkości zbiorów soi w sezonie 2014/15. Niemniej jednak, w związku z dalszym, wyraźnym wzrostem globalnego popytu na soję, zapasy soi na koniec sezonu wstępnie przewidywane są na poziomie 68,2 mln ton, a więc o 6 mln ton mniejszym od wielkości zapasów spodziewanych na koniec bieżącego sezonu. Wiele zatem wskazuje na to, iż globalny bilans soi w sezonie będzie mniej komfortowy niż w sezonie. Globalny bilans zbóż ogółem w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 405,8 460,6 487,4 5,8% Zbiory 2031,2 1992,2 2025,6 1,7% Popyt Ogółem 1976,4 1965,4 2014,7 2,5% Zapasy końcowe 460,6 487,4 498,3 2,2% wskaźnik zapasy-zużycie 23,3% 24,8% 24,7% Spodziewana kondycja bilansów głównych zbóż i oleistych na świecie w kolejnym sezonie w porównaniu do ich stanu w sezonie euro/t euro/t 190,00 180,00 170,00 160,00 150,00 140,00 130,00 400,00 390,00 380,00 370,00 360,00 350,00 340,00 330,00 26.X.15 28.X.15 bilans pszenicy bilans kukurydzy bilans rzepaku bilans soi 5.XI.15 11.XI.15 17.XI.15 27.XI.15 25.XI.15 MATIF: CENY PSZENICY KONSUMPCYJNEJ W SEZONIE (kontrakt najbliższy, EURO/t) 9.XII.15 21.XII.15 4.I.16 14.I.16 26.I.16 5.II.16 17.II.16 29.II.16 10.III.16 MATIF: CENY RZEPAKU W SEZONIE (kontrakt najbliższy, EURO/t) 9.XII.15 23.XII.15 8.I.16 22.I.16 5.II.16 19.II.16 4.III.16 22.III.16 18.III.16 1 bardziej komfortowy komfortowy bardziej napięty mniej komfortowy 19.IV.16 27.IV.16 3.V.16 9.V.16 19.V.16 17.V.16 31.V.16 31.V.16 USD/t USD/t 200,00 195,00 190,00 185,00 180,00 175,00 170,00 165,00 160,00 400,00 380,00 360,00 340,00 320,00 300,00 26.X.15 26.X.15 5.XI.15 5.XI.15 17.XI.15 17.XI.15 27.XI.15 27.XI.15 9.XII.15 CBOT: CENY PSZENICY SRW W SEZONIE (kontrakt najbliższy, USD/t) 21.XII.15 4.I.16 14.I.16 26.I.16 5.II.16 17.II.16 29.II.16 10.III.16 CBOT: CENY SOI W SEZONIE (kontrakt najbliższy, USD/t) 9.XII.15 21.XII.15 4.I.16 14.I.16 26.I.16 5.II.16 17.II.16 29.II.16 10.III.16 22.III.16 22.III.16 1 1 27.IV.16 27.IV.16 9.V.16 9.V.16 19.V.16 19.V.16 31.V.16 31.V.16 [Wpisz tekst]

1 SPIS TREŚCI I. KONDYCJA UPRAW ZBÓŻ I OLEISTYCH NA ŚWIECIE POD ZBIORY W SEZONIE 2 II. ZBOŻA 7 1. Podaż i popyt na zboża w sezonie 7 Pszenica Jęczmień Kukurydza Żyto 2. Ceny zbóż na świecie 12 III. NASIONA OLEISTE 15 1. Podaż i popyt na nasiona oleiste w sezonie 15 Rzepak Soja 2. Ceny nasion oleistych na świecie 16 1

2 III. KONDYCJA UPRAW ZBÓŻ I OLEISTYCH NA ŚWIECIE POD ZBIORY W SEZONIE MAPA 1 Ocena wpływu bieżącej kondycji upraw i warunków pogodowych na ceny surowców rolnych (stan na koniec maja 2016): Źródło: HGCA, Sparks Polska PÓŁKULA PÓŁNOCNA Opublikowane w końcu maja br. prognozy unijnego ośrodka badawczego MARS dotyczące plonów zbóż w UE-28 są takie same lub wyższe od tych przed miesiącem oraz wyższe od średnich plonów w ostatnich 5 latach. Według majowych prognoz MARS, tegoroczne średnie plony pszenicy miękkiej w UE-28 wyniosą 6,11 t/ha wobec 6,11 t/ha spodziewanych w kwietniu br. i będą o 2,6% niższe niż rok wcześniej, ale 4,8% wyższe od średniej wieloletniej wysokości plonów. Z kolei, średnie plony jęczmienia przewidywane są obecnie na poziomie 4,99 t/ha (4,94 t/ha przed miesiącem), tj. o 0,7% mniej niż rok wcześniej, ale o 5,7% powyżej średniej wieloletniej. MARS przewiduje średnie plony kukurydzy na poziomie 7,31 t/ha (7,06 t/ha przed miesiącem), tj. o 15,9% więcej niż przed rokiem i o 5,8% powyżej średniej wieloletniej. Z kolei, unijny ośrodek badawczy MARS obecnie przewiduje średnie plony rzepaku w UE-28 na poziomie 3,29 t/ha (3,35 t/ha przed miesiącem), tj. o 2,5% mniej niż przed rokiem. ale o 2,6% więcej od średniej wieloletniej wysokości plonów). 2

3 MAPA 2 Obszary w UE, w których w okresie 22/04/2016-27/05/2016 notowano anomalie pogodowe: niebieskie pasy - nadmierne opady deszczu czerwone pasy - brak wystarczających opadów błękitne pasy - akumulacja zbyt niskich temperatur Źródło: EU MARS Obniżenie oceny kondycji pszenicy ozimej we Francji, obfite opady deszczu budzą obawy uczestników rynku. Według ostatnich prognoz biura rolnego FranceAgriMer, z końca maja, w dobrej/bardzo dobrej kondycji znajduje się 81% areału uprawy pszenicy ozimej, tj. o 2% mniej niż przed tygodniem, głównie za sprawą utrzymujących się obfitych opadów deszczu we Francji. Wśród uczestników rynku narastają obawy o wielkość plonów i jakość tegorocznego ziarna pszenicy we Francji w związku z utrzymującą się mokrą i chłodną pogodą tym bardziej, iż prognozy meteorologiczne nie są optymistyczne. Mokra pogoda może się bowiem utrzymać we Francji do 20 czerwca br. Podobne obawy zaczynają także dotyczyć niektórych regionów uprawy pszenicy na południu Niemiec, aczkolwiek na obecną chwilę nie ma większego zagrożenia dla kondycji jej upraw w tym kraju. Ocenia się, iz ostatnie opady przyniosły więcej korzyści niż strat w tym kraju. W maju i I tygodniu czerwca br., obfite opady deszczu nawiedziły także południe Europy, w tym Węgry i Rumunię. Prognozy bardzo wysokich zbiorów pszenicy, ale nie wykluczona niska zawarto ść białka w ziarnie na południu kraju. Rosyjska firma analityczna IKAR zwiększyła wcześniejszą prognozę zbiorów pszenicy w Rosji o 1 mln ton do 64,5 mln ton. Taka wielkość produkcji pszenicy w Rosji byłaby największa od czasu rozpadu Związku Radzieckiego w 1991 roku. Niemniej jednak, w związku z niesprzyjającą pogodą, pszenica, która zostanie zebrana na południu kraju może charakteryzować się obniżoną zawartością białka na poziomie 11,5%. Coraz lepsze prognozy zbiorów pszenicy na Ukrainie. Według ukraińskiego Biura Meteorologicznego, dzięki wręcz idealnym warunkom pogodowym wiosną br., tegoroczne zbiory pszenicy mogą wynieść około 23 mln ton wobec 27,3 mln ton zebranych w 2015 roku. To o 7% więcej od prognozy firmy analitycznej UkrAgroconsult, ale nieznacznie mniej od prognozy USDA (24 mln ton); Dobra kondycja zasiewów pszenicy ozimej w USA, początki zbiorów pszenicy HRW. W kolejnym raporcie USDA nt. stanu upraw w USA podano, iż na dzień 5/06 w dobrej/bardzo dobrej kondycji znajdowało się 62% areału uprawy pszenicy ozimej wobec 63% przed tygodniem i 43% w tym samym okresie przed rokiem. Z kolei, w złej/bardzo złej kondycji znajdowało się 9% areału uprawy wobec 8% przed tygodniem i 20% przed rokiem. Według USDA, na dzień 5/06 pszenicę ozimą w USA zebrano z 2% areału uprawy wobec 3% w tym samym okresie przed rokiem i 10% średnio w latach 2011-2015. 3

4 Końcówka siewów kukurydzy, zaawansowane siewy soi i dobra kondycja ich zasiewów w USA. Według ostatnich danych USDA, na dzień 5/06 kukurydzą w USA obsiano 98% planowanego areału wobec 94% przed tygodniem, 99% w tym samym okresie przed rokiem i 97% średnio na przestrzeni lat 2011-2015. Z kolei, na dzień 5/06 soją w USA obsiano 83% docelowego areału wobec 73% przed tygodniem, 77% w tym samym okresie minionego roku i 77% średnio w latach 2011-2015. Kondycja już wysianej kukurydzy i soi jest na obecną chwilę lepsza niż w tym samym okresie poprzedniego roku i lepsza od oczekiwań rynku. Na dzień 5/06, około 75% zasiewów kukurydzy i 72% zasiewów soi było w dobrej/bardzo dobrej kondycji wobec odpowiednio 74% i 69% przed rokiem. Duże ryzyko wystąpienia anomalii pogodowej La Niña w 2016 roku. Według ocen amerykańskiego rządu, prawdopodobieństwo wystąpienia anomalii La Niña na świecie przed latem 2016 roku wynosi 45%, a przed jesienią br. - 70%. Z kolei, Australijskie Biuro Meteorologiczne ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia La Nina w bieżącym roku na 50%. La Niña to anomalia pogodowa, polegająca na utrzymywaniu się ponadprzeciętnie niskiej temperatury na powierzchni wody, występująca we wschodniej części tropikalnego Pacyfiku (szczególnie u wybrzeży Ameryki Południowej). La Niña jest związana ze zjawiskiem El Nino oba zjawiska są fazami Oscylacji Południowej. Wiatry pasatowe mają składową wiatru wiejącą ze wschodu i spiętrzają ocean (o około 60 cm) w zachodnim Pacyfiku, transportują także wilgotność. Temperatura oceanu w zachodniej części Pacyfiku jest stosunkowo wysoka co powoduje burze i powstawanie cyklonów tropikalnych. Konsekwencją ruchu wód oceanicznych oraz pasatów są bardziej obfite deszcze monsunowe w Indiach oraz intensywniejsze niż zazwyczaj opady w Australii, Indonezji oraz Afryce południowozachodniej, a z drugiej niższe od średnich opady w niektórych regionach Wielkich Równin i na Środkowym Zachodzie USA. W latach występowania La Niña notowano znaczne spadki plonów kukurydzy w USA. PÓŁKULA PÓŁUDNIOWA Zbiory soi w Brazylii zakończone, w Argentynie soja zebrana z ponad 70% areału. Zbiory soi w Brazylii zostały już zakończone i według USDA wyniosły 99 mln ton, tj. nieznacznie więcej niż w poprzednim sezonie. Z kolei, na dzień 31/05 soję w Argentynie zebrano z ponad 70% areału uprawy. W regionach, które ucierpiały wskutek obfitych opadów i podtopień, zebrana soja będzie niskiej jakości. Według ocen argentyńskich analityków rynku, eksport soi z Argentyny w sezonie będzie o około 25% mniejszy od przewidywanego wcześniej i wyniesie 8,5-9 mln ton, wobec 11,4 mln ton spodziewanych przez USDA. Soja z zalanych obszarów raczej nie będzie spełniała wymaganych standardów jakościowych w eksporcie i może być mieszana z nasionami wysokiej jakości, co w konsekwencji będzie obniżać zawartość białka w soi. Utrzymująca się susza wpływa na korekty prognoz drugiego zbioru kukurydzy w Brazylii. Susza w Brazylii przedłuża się. Firma analityczna Lanworth skorygowała w dół prognozy zbiorów kukurydzy o 5% do 75 mln ton, a eksportu do 23 mln ton. Niekorzystne warunki pogodowe w Brazylii są obecnie jednym w ważniejszych czynników wpływających na ceny kukurydzy pomimo, iż w ujęciu globalnym i w perspektywie nadal obfitych zbiorów i zbyt ciężkiego bilansu na świecie doniesienia te nie powinny mieć aż takiego znaczenia. Rynek wykorzystuje je jednak do uzasadnienia wzrostów notowań. Obfite deszcze pozytywnie wpłyną na wysokość plonów i zbiorów pszenicy w Australii. Spodziewane obfite opady deszczu na wschodnim wybrzeżu Australii zapewne wpłyną na poprawę uwilgotnienia gleby i zwiększenie prognoz zbiorów pszenicy w tym kraju w kolejnym sezonie. Pojawiają się prognozy, iż produkcja pszenicy w Australii w kolejnym sezonie może wynieść ponad 26 mln ton, tj. najwięcej od 4 lat. 4

5 MAPA 3 Odchylenie wielkości opadów atmosferycznych od normy w Europie w maju 2016 roku (%) Źródło: NOAA 5

6 MAPA 4 Odchylenie temperatury od normy w Europie w maju 2016 roku (st. C): Źródło: NOAA 6

7 II. ZBOŻA 1. PODAŻ I POPYT NA ZBOŻA W SEZONIE Prognozy Dalszego Wzrost Zbiorów i Zapasów Zbóż w Nadchodzącym Sezonie Według pierwszych prognoz Amerykańskiego Departamentu Rolnictwa USDA z maja br., łączne zbiory zbóż na świecie w nadchodzącym sezonie wyniosą ponad 2025 mln ton, tj. o 33,4 mln ton (o 1,7%) więcej od wielkości produkcji zbóż osiągniętej w sezonie poprzednim. Z tej wielkości, globalna produkcja pszenicy w sezonie wyniesie około 727 mln ton, tj. o 1,0% mniej niż zebrano w sezonie, kukurydzy - 1011 mln ton (+4,4%), a jęczmienia - 142 mln ton (-4,2%). TABELA 1 Globalny bilans zbóż ogółem w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 405,8 460,6 487,4 5,8% Zbiory 2031,2 1992,2 2025,6 1,7% Popyt Ogółem 1976,4 1965,4 2014,7 2,5% Zapasy końcowe 460,6 487,4 498,3 2,2% wskaźnik zapasy-zużycie 23,3% 24,8% 24,7% WYKRES 1 Globalna produkcja zbóż w sezonach 2001/02- i prognozy zbiorów w sezonie (mln ton) 2200 2000 1800 1600 mln ton 1400 1200 1000 800 600 400 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 (V) Globalne zapasy zbóż na koniec sezonu przewidywane są obecnie na poziomie ponad 498 mln ton, tj. o 2,2% powyżej wielkości zapasów w sezonie poprzednim. Będzie to najwyższy poziom zapasów zbóż na świecie od 29 lat. 7

8 PSZENICA Przewidywane Rekordowo Wysokie Globalne Zapasy Pszenicy na Koniec Kolejnego Sezonu, Pomimo Spodziewanego Spadku Produkcji Według pierwszych prognoz USDA, światowe zbiory pszenicy w nadchodzącym sezonie wyniosą około 727 mln ton i będą o 7 mln ton mniejsze od wielkości produkcji tego zboża w bieżącym sezonie. Spadek zbiorów pszenicy spodziewany jest głównie w UE-28 (o 3,5 mln ton do poziomu 156,5 mln ton) i na Ukrainie (o 3,3 mln ton do 24,0 mln ton). Wyższa produkcja pszenicy prognozowana jest natomiast przede wszystkim w Argentynie (o 2,2 mln ton do poziomu 14,5 mln ton) i Rosji (o 2,0 mln ton do 63,0 mln ton). Pomimo spodziewanego większego zapotrzebowania na pszenicę, bardzo wysokie zapasy, z jakimi rynek wejdzie w nowy sezon przyczynią się do dalszego zwiększenia globalnych zapasów pszenicy na koniec sezonu. Obecnie USDA ocenia je na 257,3 mln ton, tj. o 14,4 mln ton więcej od wielkości zapasów na koniec bieżącego sezonu. TABELA 2 Globalny bilans pszenicy w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 194,18 216,50 242,90 12,2% Zbiory 726,94 734,05 726,99-1,0% Popyt Ogółem 704,59 707,68 712,56 0,7% Zapasy końcowe 216,50 242,90 257,30 5,9% wskaźnik zapasy-zużycie 30,7% 34,3% 36,1% prognoza TABELA 3 Prognozy zbiorów pszenicy u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 UE-28 156,8 160,0 156,5-2,2% USA 55,1 55,8 54,4-2,5% Rosja 59,1 61,0 63,0 3,3% Kanada 29,4 27,6 28,5 3,3% Australia 23,1 24,5 25,0 2,0% Ukraina 24,8 27,3 24,0-12,1% Kazachstan 13,0 13,7 13,0-5,1% Argentyna 14,0 11,3 14,5 28,3% Chiny 126,2 130,2 130,0-0,2% Indie 95,9 86,5 88,0 1,7% ŚWIAT OGÓŁEM 726,9 734,1 727,0-1,0% 8

9 JĘCZMIEŃ Spodziewany Spadek Globalnych Zbiorów i Zapasów Jęczmienia w Sezonie Według wstępnych prognoz USDA, światowe zbiory jęczmienia w kolejnym sezonie wyniosą około 142 mln ton, tj. o 6 mln ton mniej w porównaniu do wielkości zbiorów w poprzednim sezonie. Spośród głównych światowych producentów, spadek produkcji jęczmienia spodziewany jest przede wszystkim na Ukrainie i w Australii. Zbiory jęczmienia w UE-28 przewidywane są na poziomie 60,7 mln ton, tj. o 1,0% mniej od wielkości produkcji sezon wcześniej. Światowe zużycie jęczmienia w sezonie przewidywane jest na poziomie prawie 144 mln ton, tj. o 3 mln ton mniej od rozdysponowana tego zboża w poprzednim sezonie. Wyraźny wzrost zbiorów kukurydzy wpłynie bowiem na mniejsze zużycie innych zbóż na cele paszowe, w tym jęczmienia. Zapasy jęczmienia na świecie na koniec sezonu spodziewane są obecnie na poziomie 23,4 mln ton, tj. o około 2 mln ton mniej od wielkości zapasów tego zboża w sezonie. TABELA 4 Globalny bilans jęczmienia w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 23,87 23,55 25,39 7,8% Zbiory 141,17 147,92 141,72-4,2% Popyt Ogółem 141,49 146,08 143,69-1,6% Zapasy końcowe 23,55 25,39 23,42-7,8% wskaźnik zapasy-zużycie 16,6% 17,4% 16,3% TABELA 5 Prognozy zbiorów jęczmienia u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 UE-28 60,6 61,3 60,7-1,0% Rosja 20,0 17,1 17,8 4,1% Kanada 7,1 8,2 8,5 3,7% Australia 8,0 8,7 8,5-2,3% Ukraina 9,4 8,8 7,8-11,4% USA 4,0 4,7 4,2-10,6% Argentyna 2,9 4,2 3,4-19,0% Kazachstan 2,4 2,7 2,7 0,0% Turcja 4,0 7,4 5,4-27,0% ŚWIAT OGÓŁEM 141,2 147,9 141,7-4,2% 9

10 KUKURYDZA Spodziewany Wyraźny Wzrost Światowej Produkcji Kukurydzy w Kolejnym Sezonie, przy Stabilnym Poziomie Zapasów Według pierwszych prognoz USDA, globalne zbiory kukurydzy w nadchodzącym sezonie wyniosą ponad 1011 mln ton i będą o ponad 42 mln ton większe od wielkości produkcji tego zboża w bieżącym sezonie. Wzrost produkcji kukurydzy spodziewany jest głównie w USA (o 21 mln ton do 366,5 mln ton), Argentynie (o 7 mln ton do 34 mln ton), UE-28 (o 6,3 mln ton do 64,3 mln ton) i na Ukrainie (o 2,7 mln ton do 26,0 mln ton). W związku z przewidywanym kolejnym rekordowo wysokim zapotrzebowaniem rynku światowego na kukurydzę (będącym wynikiem dalszego wzrostu jej zużycia na cele paszowe), światowe zapasy kukurydzy na koniec sezonu spodziewane są na poziomie 207,0 mln ton, a więc nieznacznie niższym (o 0,9 mln ton) od wielkości zapasów na koniec bieżącego sezonu. TABELA 6 Globalny bilans kukurydzy w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 175,20 207,90 207,90 0,0% Zbiory 1013,50 968,90 1011,10 4,4% Popyt Ogółem 980,80 968,90 1011,90 4,4% Zapasy końcowe 207,90 207,90 207,00-0,4% wskaźnik zapasy-zużycie 21,2% 21,5% 20,5% TABELA 7 Prognozy zbiorów kukurydzy u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 USA 361,1 345,5 366,5 6,1% Brazylia 85,0 81,0 82,0 1,2% Ukraina 28,5 23,3 26,0 11,6% Argentyna 28,7 27,0 34,0 25,9% Chiny 215,6 224,6 218,0-2,9% UE-28 75,8 58,0 64,3 10,9% Indie 24,2 21,0 23,0 9,5% RPA 10,6 6,5 13,0 100,0% ŚWIAT OGÓŁEM 1013,5 968,9 1011,1 4,4% 10

11 ŻYTO Przewidywany Wzrost Globalnych Zbiorów Żyta, ale Ciągle Napięty Bilans w Kolejnym Sezonie Według pierwszych prognoz USDA, światowa produkcja żyta w kolejnym sezonie wyniesie około 12,8 mln ton, tj. o 0,7 mln ton więcej od zbiorów produkcji tego zboża osiągniętych w sezonie. W związku ze spodziewanym wzrostem produkcji, zużycie żyta na świecie w sezonie ulegnie niewielkiemu zwiększeniu do około 13 mln ton, co oznacza wzrost o 0,4 mln ton w porównaniu do wielkości jego rozdysponowania sezon wcześniej. Światowe zapasy żyta na koniec sezonu spodziewane są obecnie na poziomie około 1,3 mln ton, tj. o 0,2 mln ton mniejszym od i tak niskiego poziomu zapasów tego zboża w poprzednim sezonie. Spadek zapasów żyta wystąpi przede wszystkim w UE-28. TABELA 8 Globalny bilans żyta w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 1,93 2,01 1,51-24,9% Zbiory 14,43 12,14 12,79 5,4% Popyt Ogółem 14,35 12,64 12,99 2,8% Zapasy końcowe 2,01 1,51 1,32-12,6% wskaźnik zapasy-zużycie 14,0% 11,9% 10,2% TABELA 9 Prognozy zbiorów żyta u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 UE-28 8,9 7,8 8,1 3,8% Rosja 3,3 2,1 2,5 19,0% Ukraina 0,5 0,4 0,4 0,0% Kanada 0,2 0,2 0,3 50,0% ŚWIAT OGÓŁEM 14,4 12,1 12,8 5,8% Źródło: IGC/USDA 11

12 2. CENY ZBÓŻ NA ŚWIECIE PSZENICA Spadek Cen Pszenicy na Giełdzie w Chicago, Nieznaczna Zwyżka Cen na giełdzie w Paryżu w Maju br. Na przestrzeni miesiąca maja br., ceny pszenicy na giełdzie w Chicago osłabły. Prognozy wysokich globalnych zbiorów pszenicy w sezonie, a także rosnące prognozy produkcji tego zboża w USA wywierały presję na ceny pszenicy za oceanem. W końcu maja br., cena pszenicy SRW w kontrakcie najbliższym (lipiec 2016) na giełdzie w Chicago wyniosła 170,64 USD/t i była o 4,8% niższa od ceny tego zboża na początku miesiąca. Z kolei, cena pszenicy SRW w kontrakcie wrześniowym 2016 wyniosła 174,68 USD/t i była o 4,6% niższa niż na początku marca (ceny według stanu na dzień 31 maja br.). W maju br., ceny pszenicy na giełdzie EURONEXT-MATIF nieznacznie wzrosły. Pomimo coraz wyższych prognoz zbiorów pszenicy w UE-28, ceny pszenicy na giełdzie paryskiej wspierał duży popyt na unijną (głównie francuską) pszenicę i utrzymujące się wysokie tempo eksportu tego zboża z unijnego rynku. W dniu 31 maja br., cena pszenicy w kontrakcie najbliższym (wrzesień 2016) na giełdzie EURONEXT-MATIF wyniosła 164,75 EUR/t i była o 1,4% wyższa w porównaniu do ceny tego zboża na początku miesiąca. Z kolei, cena pszenicy w kontrakcie grudniowym 2016 wyniosła 170,25 euro/t i była o 0,6% wyższa. WYKRESY 1-2 Ceny pszenicy w kontraktach najbliższych na giełdach EURONEXT MATIF i CBOT w sezonie 190,00 MATIF: CENY PSZENICY KONSUMPCYJNEJ W SEZONIE (kontrakt najbliższy, EURO/t) 200,00 CBOT: CENY PSZENICY SRW W SEZONIE (kontrakt najbliższy, USD/t) 195,00 180,00 190,00 170,00 185,00 euro/t 160,00 150,00 140,00 130,00 22.X.15 30.X.15 9.XI.15 17.XI.15 25.XI.15 3.XII.15 11.XII.15 21.XII.15 30.XII.15 8.I.16 18.I.16 26.I.16 3.II.16 11.II.16 19.II.16 29.II.16 8.III.16 16.III.16 24.III.16 13.IV.16 21.IV.16 29.IV.16 9.V.16 17.V.16 25.V.16 USD/t 180,00 175,00 170,00 165,00 160,00 22.X.15 30.X.15 9.XI.15 17.XI.15 25.XI.15 3.XII.15 11.XII.15 21.XII.15 30.XII.15 8.I.16 18.I.16 26.I.16 3.II.16 11.II.16 19.II.16 29.II.16 8.III.16 16.III.16 24.III.16 13.IV.16 21.IV.16 29.IV.16 9.V.16 17.V.16 25.V.16 Źródło: EURONEXT-MATIF, CBOT Czynniki kształtujące ceny pszenicy w kolejnych miesiącach sezonu obawy o wielkość plonów i jakość ziarna pszenicy we Francji i innych krajach europejskich. Według ostatnich prognoz biura rolnego FranceAgriMer, na koniec maja br. około 81% areału uprawy pszenicy ozimej we Francji było w dobrej/bardzo dobrej kondycji, tj. o 2% mniej niż przed tygodniem, głównie za sprawą utrzymujących się obfitych opadów deszczu we Francji. Wśród uczestników rynku narastają obawy o wielkość plonów i jakość tegorocznego ziarna pszenicy we Francji w związku z utrzymującą się mokrą i chłodną pogodą tym bardziej, iż prognozy meteorologiczne nie są optymistyczne. Mokra pogoda może się bowiem utrzymać we Francji do 20 czerwca br. Podobne obawy zaczynają także dotyczyć niektórych regionów uprawy pszenicy na południu Niemiec. W maju i 12

13 pierwszym tygodniu czerwca br., obfite opady deszczu nawiedziły także południe Europy, w tym Węgry i Rumunię. dynamiczny wzrost cen kukurydzy na giełdach światowych, co pośrednio umacnia ceny pszenicy. rosnące zaangażowanie kapitału spekulacyjnego na rynku pszenicy, pod wpływem obaw o kondycję upraw pszenicy w Europie oraz w wyniku wzrostowej tendencji cen kukurydzy. rekordowo wysokie globalne zapasy pszenicy, z którymi rynek wejdzie w kolejny sezon. USDA obecnie prognozuje zapasy pszenicy na koniec bieżącego sezonu na wyższym niż przed miesiącem, rekordowym poziomie około 243 mln ton, tj. o 4 mln ton wyższym od prognozy z kwietnia br. oraz o 26,4 mln ton wyższym od wielkości zapasów na koniec minionego sezonu. spodziewane wysokie zbiory i rekordowo duże zapasy pszenicy w sezonie i presja żniwna. Według pierwszych prognoz USDA, światowe zbiory pszenicy w nadchodzącym sezonie wyniosą około 727 mln ton i będą jedynie o 7 mln ton mniejsze od wielkości produkcji tego zboża w bieżącym sezonie. Pomimo spodziewanego większego zapotrzebowania na pszenicę, bardzo wysokie zapasy, z jakimi rynek wejdzie w nowy sezon przyczynią się do dalszego zwiększenia globalnych zapasów pszenicy na koniec sezonu. Obecnie USDA ocenia je na 257,3 mln ton, tj. o 14,4 mln ton więcej od wielkości zapasów na koniec bieżącego sezonu. WYKRES 3 Przewidywane kształtowanie się światowych cen pszenicy w krótkim okresie (VI-VIII 2016) KUKURYDZA Dalszy Wzrost Cen Kukurydzy na Giełdach w Chicago i w Paryżu w Maju br. W maju br., ceny kukurydzy na giełdzie w Chicago wzrosły, drugi miesiąc z rzędu. Na giełdzie CBOT kontrakty na kukurydzę aktywnie kupowały fundusze spekulacyjne. Utrzymujący się silny popyt eksportowy na amerykańską kukurydzę i niepewność co do wielkości jej zbiorów w krajach Ameryki Południowej wspierały ceny tego zboża za oceanem. Ponadto, sygnały, iż amerykańscy farmerzy mogą zwiększyć areał zasiewów soi kosztem kukurydzy także działały zwyżkowo na ceny tego zboża. Należy także zaznaczyć, iż propozycja zwiększenia udziału etanolu w produkowanych benzynach w 2017 roku wysunięta przez amerykański rząd również w pewnym stopniu wpłynęła na umocnienie cen kukurydzy na giełdzie w Chicago. W końcu maja br., cena kukurydzy w kontrakcie najbliższym (lipiec 2016) na giełdzie w Chicago wyniosła 159,28 USD/t i była o 3,3% wyższa od ceny tego zboża na początku miesiąca. Z kolei, cena kukurydzy w kontrakcie wrześniowym 2016 wyniosła 160,07 USD/t i była o 3,7% wyższa (ceny według stanu na dzień 31 maja br.). Z kolei, w maju br. ceny kukurydzy na giełdzie EURONEXT-MATIF także wzrosły, do najwyższego poziomu od sierpnia ub.r. Uszczuplona podaż kukurydzy z ubiegłorocznych zbiorów w krajach Basenu Morza Czarnego, spodziewany mniejszy drugi zbiór kukurydzy w Brazylii w związku z suszą i korekty eksportu jej eksportu z tego kraju, a także stale rosnące ceny kukurydzy na giełdzie w Chicago wspierały ceny kukurydzy na giełdzie paryskiej. W końcu maja br., cena kukurydzy w kontrakcie najbliższym (czerwiec 2016) na giełdzie w Paryżu wyniosła 171,75 euro/t i była o 5,5% wyższa od ceny tego zboża na początku miesiąca. Z kolei, cena kukurydzy w kontrakcie sierpniowym 2016 wyniosła 177,00 euro/t i była o 5,4% wyższa (ceny według stanu na dzień 31 maja br.). 13

14 WYKRESY 4-5 Ceny kukurydzy w kontraktach najbliższych na giełdach EURONEXT MATIF i CBOT sezonie MATIF: CENY KUKURYDZY W SEZONIE ROKU (kontrakt najbliższy, EURO/t) CBOT: CENY KUKURYDZY W SEZONIE (kontrakt najbliższy, USD/t) 190,00 180,00 180,00 170,00 170,00 160,00 euro/t 160,00 150,00 150,00 140,00 140,00 130,00 130,00 120,00 26.X.15 5.XI.15 17.XI.15 27.XI.15 9.XII.15 21.XII.15 4.I.16 14.I.16 26.I.16 5.II.16 17.II.16 29.II.16 10.III.16 22.III.16 1 27.IV.16 9.V.16 19.V.16 31.V.16 26.X.15 5.XI.15 17.XI.15 27.XI.15 9.XII.15 21.XII.15 4.I.16 USD/t 14.I.16 26.I.16 5.II.16 17.II.16 29.II.16 10.III.16 22.III.16 1 27.IV.16 9.V.16 19.V.16 31.V.16 Źródło: EURONEXT-MATIF, CBOT Czynniki kształtujące ceny kukurydzy w kolejnych miesiącach sezonu notowany w ostatnich tygodniach wyraźny spadek podaży kukurydzy w krajach Basenu Morza Czarnego, w tym głównie na Ukrainie, będącej głównym dostawcą tego zboża na unijny rynek; spodziewany mniejszy drugi zbiór kukurydzy w Brazylii w związku brakiem opadów w niektórych kluczowych regionach uprawy kukurydzy w tym kraju; bardzo wysokie zapasy kukurydzy na świecie na koniec bieżącego sezonu. Obecnie ocenia się, iż globalne zapasy kukurydzy na koniec sezonu wyniosą około 209 mln ton i będą zbliżone do wielkości zapasów tego zboża w poprzednim sezonie i ciągle na poziomie wyższym od średniej wieloletniej wielkości zapasów. spodziewany wyraźny wzrost globalnych zbiorów i zapasów kukurydzy w kolejnym sezonie. Według pierwszych prognoz USDA, globalne zbiory kukurydzy w nadchodzącym sezonie wyniosą ponad 1011 mln ton i będą o ponad 42 mln ton większe od wielkości produkcji tego zboża w bieżącym sezonie. WYKRES 6 Przewidywane kształtowanie się światowych ceny kukurydzy w krótkim okresie (VI-VIII 2016) 14

15 III. NASIONA OLEISTE 1. PODAŻ I POPYT NA NASIONA OLEISTE W SEZONIE Według pierwszych prognoz USDA, światowa produkcja nasion i owoców roślin oleistych (soi, bawełny, orzeszków ziemnych, rzepaku, słonecznika, ziaren palmowych, kopry) w sezonie wyniesie prawie 534 mln ton, tj, o 11,2 mln ton więcej od wielkości zbiorów w poprzednim sezonie. Wzrost produkcji spodziewany jest głównie w przypadku soi oraz ziaren bawełny. RZEPAK Spodziewany Spadek Globalnych Zbiorów Rzepaku w Sezonie Według prognoz USDA, światowa produkcja rzepaku w nadchodzącym sezonie ulegnie zmniejszeniu czwarty sezon z rzędu i wyniesie 66,2 mln ton, tj. o 2 mln ton mniej niż zebrano w poprzednim sezonie. Spośród wszystkich głównych światowych producentów, wzrost zbiorów rzepaku w sezonie spodziewany jest tylko w Australii. Produkcja rzepaku w UE-28 przewidywana jest na poziomie około 21,8 mln ton, tj. o 0,3 mln ton mniej niż zebrano sezon wcześniej. Mniejsza produkcja rzepaku wymusi spadek globalnego rozdysponowania rzepaku w sezonie, które obecnie przewidywane jest na poziomie około 67,5 mln ton, tj. o 2,5 mln ton mniej od wielkości zużycia rzepaku w poprzednim sezonie. Zapasy rzepaku na koniec sezonu ulegną dalszej redukcji i obecnie prognozowane są na poziomie jedynie 3,4 mln ton, tj. 1,6 mln ton mniej od wielkości zapasów spodziewanej na koniec bieżącego sezonu i najmniej od 13 lat. Zapasy rzepaku u kluczowych eksporterów mogą bowiem spaść o 0,8 mln ton do 1 mln ton, a największa ich korekta spodziewana jest w Kanadzie. TABELA 10 Globalny bilans rzepaku w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 6,58 6,96 4,95-28,9% Zbiory 71,38 68,23 66,15-3,0% Popyt Ogółem 71,00 69,94 67,46-3,5% Zapasy końcowe 6,96 4,95 3,42-30,9% wskaźnik zapasy-zużycie 9,8% 7,1% 5,1% TABELA 11 Prognozy zbiorów Zbiory rzepaku u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 UE-28 24,6 22,1 21,8-1,4% Ukraina 2,2 1,7 1,3-23,5% Kanada 16,4 17,2 15,5-9,9% Australia 3,4 2,9 3,3 13,8% Chiny 14,8 14,3 13,3-7,0% ŚWIAT OGÓŁEM 71,4 68,2 66,1-3,1% Źródło: IGC/USDA 15

16 SOJA Spodziewane Większe Zbiory Soi w Kolejnym Sezonie, ale Dalszy Spadek Zapasów na Koniec Sezonu w Związku Dynamicznym Wzrostem Popytu Według pierwszych prognoz USDA, globalne zbiory soi w kolejnym sezonie wyniosą 324,2 mln ton, tj. o 8,3 mln ton powyżej wielkości zbiorów soi w bieżącym sezonie. Wzrost produkcji soi spodziewany jest przede wszystkim w Brazylii (o 4 mln ton do 103 mln ton). USDA przewiduje także wysoki poziom zbiorów w USA (103,4 mln ton, tj. jedynie o 3,5 mln ton mniej niż zebrano w bieżącym sezonie). W związku ze spodziewanym dalszym, wyraźnym wzrostem zapotrzebowania rynku światowego na soję, zapasy soi na koniec kolejnego sezonu wstępnie przewidywane są na poziomie 68,2 mln ton, a więc o 6 mln ton mniejszym od wielkości zapasów spodziewanych na koniec bieżącego sezonu. TABELA 12 Globalny bilans soi w sezonach 2014/15- (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 (ocena V 2016) Zapasy początkowe 62,00 78,07 74,25-4,9% Zbiory 319,73 315,86 324,20 2,6% Popyt Ogółem 303,66 319,68 330,24 3,3% Zapasy końcowe 78,07 74,25 68,21-8,1% wskaźnik zapasy-zużycie 25,7% 23,2% 20,7% TABELA 13 Prognozy zbiorów soi u kluczowych producentów w sezonie na tle wcześniejszych sezonów (mln ton) Wyszczególnienie 2014/15 USA 106,9 106,9 103,4-3,3% Brazylia 97,2 99,0 103,0 4,0% Argentyna 61,4 56,5 57,0 0,9% Chiny 12,2 11,8 12,2 3,4% Indie 8,7 7,4 11,7 58,1% Paragwaj 8,1 8,8 9,0 2,3% Kanada 6,0 6,2 6,1-1,6% ŚWIAT OGÓŁEM 319,7 315,9 324,2 2,6% Źródło: IGC/USDA 2. CENY NASION OLEISTYCH NA ŚWIECIE RZEPAK Dalszy Wzrost Cen Rzepaku na Rynku Światowym w Kwietniu br. W maju br., ceny rzepaku na giełdach światowych ponownie wzrosły. Wyraźnie uszczuplona podaż rzepaku z ubiegłorocznych zbiorów na unijnym rynku, dalszy, dynamiczny wzrost cen kompleksu sojowego na gie łdzie w Chicago, a także prognozy niższych zbiorów rzepaku w UE-28 w zbliżającym się sezonie stanowiły wsparcie cen rzepaku na giełdzie paryskiej. Z kolei, rosnące ceny soi i prognozy spadku zbiorów canoli wpłynęły na umocnienie 16

17 cen canoli na giełdzie w Winnipeg. W końcu maja br., cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (sierpień 2016) na giełdzie EURONEXT-MATIF wyniosła 376,75 euro/t i była o 4,0% wyższa od ceny rzepaku na początku miesiąca. Z kolei, cena rzepaku w kontrakcie listopadowym 2016 wyniosła 380,50 USD/t i była o 3,8% wyższa (ceny wg stanu na 31 maja br.). WYKRESY 7-8 Ceny rzepaku i kanadyjskiej canoli w kontraktach najbliższych na giełdach EURONEXT MATIF i WCE w sezonie MATIF: CENY RZEPAKU W SEZONIE (kontrakt najbliższy, EURO/t) WINNIPEG: CENY CANOLI W SEZONIE (kontrakt najbliższy, CAD/t) 400,00 540,00 390,00 530,00 380,00 520,00 510,00 euro/t 370,00 360,00 CAD/t 500,00 490,00 480,00 350,00 470,00 340,00 460,00 450,00 330,00 440,00 28.X.15 11.XI.15 25.XI.15 9.XII.15 23.XII.15 8.I.16 22.I.16 5.II.16 19.II.16 4.III.16 18.III.16 19.IV.16 3.V.16 17.V.16 31.V.16 28.X.15 11.XI.15 25.XI.15 9.XII.15 23.XII.15 8.I.16 22.I.16 5.II.16 19.II.16 4.III.16 18.III.16 19.IV.16 3.V.16 17.V.16 31.V.16 Źródło: EURONEXT-MATIF, WCE Czynniki kształtujące ceny rzepaku w kolejnych miesiącach sezonu utrzymujący się napięty globalny bilans rzepaku i wyraźny spadek zapasów rzepaku na koniec bieżącego sezonu. spodziewany dalszy spadek globalnych zbiorów i zapasów rzepaku w kolejnym sezonie. Według prognoz USDA, światowa produkcja rzepaku w nadchodzącym sezonie ulegnie zmniejszeniu czwarty sezon z rzędu i wyniesie 66,2 mln ton, tj. o 2 mln ton mniej niż zebrano w poprzednim sezonie. mniej komfortowy od wcześniej przewidywanego globalny bilans soi w związku z mniejszą od oczekiwanej produkcją soi w Ameryce Południowej. możliwy dalszy wzrost cen ropy naftowej na rynku światowym, które pośrednio wpływają na kształtowanie się cen nasion oleistych i produktów ich przerobu. spodziewana większa produkcja pozostałych surowców oleistych (soi, słonecznika). Ceny alternatywnych surowców oleistych będą bardziej konkurencyjne w stosunku do cen rzepaku. WYKRES 9 Przewidywane kształtowanie się światowych cen rzepaku/canoli w krótkim okresie (VI-VIII 2016) 17

18 SOJA Dalszy Wzrost Światowych Cen Soi w Maju br. W maju br., ceny soi na giełdzie w Chicago ponownie wzrosły. W końcu miesiąca, cena soi w kontrakcie najbliższym wzrosła do najwyższego poziomu od września 2014 roku. Wyraźna zwyżka cen śruty sojowej, prognozy wskazujące na ograniczony eksport soi z Argentyny w bieżącym sezonie i spodziewany wzrost zapotrzebowania na amerykańską soję w dłuższym okresie i co za tym idzie spadek jej zapasów za oceanem wspierały ceny soi na giełdzie CBOT. Większe wzrosty cen hamowało natomiast notowane umocnienie dolara do koszyka walut i spodziewane zwiększenie areału zasiewów soi przez amerykańskich farmerów ponad poziom przewidywany przez USDA. Notowany w ostatnich tygodniach skokowy wzrost cen soi powinien bowiem zachęcić farmerów do zwiększenia powierzchni uprawy soi, kosztem kukurydzy. W końcu maja br., cena soi w kontrakcie najbliższym (lipiec 2016) na giełdzie w Chicago wyniosła 396,24 USD/t i była o 3,3% wyższa od jej ceny na początku miesiąca. Z kolei, cena soi w kontrakcie sierpniowym 2016 wyniosła 395,51 USD/t wzrosła o 3,1% (ceny według stanu na dzień 31 maja br.). WYKRES 10 Ceny soi w kontrakcie najbliższym na giełdzie CBOT w sezonie CBOT: CENY SOI W SEZONIE (kontrakt najbliższy, USD/t) USD/t 410,00 400,00 390,00 380,00 370,00 360,00 350,00 340,00 330,00 320,00 310,00 300,00 26.X.15 5.XI.15 17.XI.15 27.XI.15 9.XII.15 21.XII.15 4.I.16 14.I.16 26.I.16 5.II.16 17.II.16 29.II.16 10.III.16 22.III.16 1 27.IV.16 9.V.16 19.V.16 31.V.16 Źródło: CBOT Czynniki kształtujące ceny soi w kolejnych miesiącach sezonu korekta prognoz zbiorów i eksportu soi w Argentynie w bieżącym sezonie. Obfite opady deszczu, które wystąpiły w Argentynie w II połowie kwietnia spowodowały spore straty w zbiorach soi. Tym samym eksport soi i śruty sojowej z Argentyny w bieżącym sezonie będzie mniejszy od spodziewanego wcześniej. mniej komfortowy światowy bilans soi w kolejnym sezonie niż sezon wcześniej. Pomimo spodziewanego wzrostu produkcji, dalszy, dynamiczny wzrost zużycia soi wpłynie na zmniejszenie globalnych zapasów soi na koniec sezonu. możliwy dalszy wzrost cen ropy naftowej na rynku światowym, które pośrednio wpływają na kształtowanie się cen nasion oleistych i produktów ich przerobu. 18

19 prognoza wysokich światowych zbiorów soi w kolejnym sezonie. Według pierwszych prognoz USDA, globalne zbiory soi w kolejnym sezonie wyniosą 324,2 mln ton, tj. o 8,3 mln ton powyżej wielkości zbiorów soi w bieżącym sezonie. dalszy, wyraźny wzrost zaangażowania kapitału spekulacyjnego na rynku soi. Uspokojenie sytuacji na rynku soi po notowanym w ostatnich tygodniach dynamicznym wzroście cen, a także pozytywne prognozy odnośnie produkcji soi na świecie w kolejnym sezonie mogą doprowadzić do sprzedawania kontraktów i zamiany pozycji na krótką przez spekulantów. WYKRES 11 Przewidywane kształtowanie się światowych cen soi w krótkim okresie (VI-VIII 2016) 19

20 Niniejszy materiał został przygotowany dla klientów BGŻ BNP PARIBAS S.A. przez SPARKS Polska Sp. z o.o. i jest jedynie materiałem informacyjnym do użytku odbiorcy. Nie może on być uznany za wyraz poglądów Banku BGŻ BNP PARIBAS ani za rekomendację do dokonania jakiejkolwiek inwestycji. Wszystkie opinie i prognozy wyrażone w niniejszym dokumencie są wyrazem oceny SPARKS Polska Sp. z o.o. w dniu publikacji i mogą ulec zmianie bez zapowiedzi. Żadna część jak i całość utworów zawartych w tej publikacji nie może być powielana i rozpowszechniania lub dalej rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób (w tym tak że elektroniczny, mechaniczny lub inny albo na wszelkich polach eksploatacji) w łącznie z szeroko pojętą digitalizacją, fotokopiowaniem lub kopiowaniem, w tym także zamieszczaniem w Internecie - bez uprzedniej pisemnej zgody Banku BGŻ BNP Paribas S.A. z siedzibą w Warszawie. Jakiekolwiek użycie lub wykorzystanie z naruszeniem prawa utworów zawartych w Raporcie, w całości lub w części, bez uprzedniej pisemnej zgody Banku BGŻ BNP Paribas S.A. jest zabronione pod groźbą kary i może być ścigane prawnie. Raport opracowany przez firmę Sparks Polska Sp. z o.o. W celu pozyskania szerszej analizy skontaktuj się z info@sparks.com.pl 20