K O M E N TA R Z Adam Bartosiewicz VAT 5. wydanie Dodatek specjalny ze zmianami aktualny na 1 czerwca 2011 r.
Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 5 Wstęp... 6 Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332) (wyciąg)... 7 Art. 1... 8 Ustawa VAT zmiany: Art. 2 pkt 1, pkt 4 i 5... 8 Art. 2a... 8 Art. 7 ust. 2... 10 Art. 8 ust. 2... 14 ust. 2a... 16 Art. 13 ust. 4 pkt 4... 17 Art. 15 ust. 8, ust. 8a i 8b, ust. 10 pkt 1... 18 Art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8... 20 ust. 2, ust. 3a... 23 ust. 7... 24 Art. 19 ust. 13 pkt 5... 24 ust. 15, ust. 20... 24 Art. 29 ust. 1... 25 ust. 17 i 18... 25 ust. 18a... 26 ust. 19... 27 Art. 33a ust. 2 pkt 2, ust. 5 i 6, ust. 7 11... 27 Art. 37 ust. 1a i 1b, ust. 2, ust. 3... 30 Art. 38 ust. 2... 32 Art. 43 ust. 1 pkt 18a... 32 pkt 19... 33 pkt 19a... 34 pkt 22 zdanie wstępne... 35 2
Spis treści ust. 3, ust. 4... 36 ust. 17... 37 ust. 17a... 37 Art. 56 ust. 10a... 38 Art. 83 ust. 1 pkt 5 9a, pkt 13, pkt 16 18, ust. 1a 1f, ust. 2a... 39 Art. 86 ust. 2 pkt 4... 43 pkt 6... 43 ust. 10 pkt 2... 44 Art. 87 ust. 6 pkt 3... 44 Art. 88 ust. 1 pkt 1... 44 ust. 3a w pkt 7... 45 Art. 89 ust. 1 pkt 3... 46 Art. 90 ust. 10, ust. 12... 46 Art. 91 ust. 1... 48 Art. 99 ust. 7... 49 ust. 7b pkt 1... 50 ust. 9... 50 Art. 103 ust. 3... 50 Art. 106 ust. 1, ust. 1a... 51 ust. 7... 52 Art. 111 ust. 3a 3d... 52 ust. 6a 6c... 54 ust. 6d 6l... 55 ust. 7a, ust. 9... 58 Art. 113 ust. 13 zdanie wstępne... 59 Art. 117 zdanie wstępne... 60 Art. 127 ust. 5... 61 ust. 8 pkt 4... 61 ust. 11a... 62 ust. 11 c... 62 Art. 128 ust. 2... 62 Art. 129 ust. 1 pkt 3... 63 ust. 2... 63 Art. 130 ust. 1... 64 ust. 2 pkt 3 6... 65 ust. 3 pkt 2... 65 ust. 4... 66 Zmiany dotyczące pojęcia Wspólnota Europejska ( Wspólnota )... 66 Załącznik nr 3 poz. 14... 66 poz. 31 i 32... 67 poz. 52... 68 poz. 76 i 77... 68 3
Spis treści Załącznik nr 5... 69 Załącznik nr 10 poz. 1 pkt 1... 69 poz. 23 kolumna 2... 69 poz. 31... 69 Art. 3... 70 Art. 4... 70 Art. 5... 70 Art. 6... 70 Art. 7... 70 Art. 8... 70 Art. 9... 71 Art. 10... 71 Art. 11... 71 Ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332) (wyciąg)... 72 4
Mariusz Swora, Zdzisław Muras Wykaz skrótów WYKAZ SKRÓTÓW VI dyrektywa VAT szósta dyrektywa 77/388/EWG Rady WE z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. WE L 145 z 13.06.1977, s. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 9, t. 1, s. 23, z późn. zm.) dyrektywa VAT dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. z 2006 r. Urz. nowela z dnia 18 marca 2011 r. TSUE ETS Biul. Skarb. Prz. Pod. UE L 347 z 11.12.2006, s. 1, z późn. zm.) ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Europejski Trybunał Sprawiedliwości Biuletyn Skarbowy Przegląd Podatkowy 5
Wykaz skrótów WSTĘP Z początkiem 2011 r. weszły w życie liczne nowelizacje do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Pierwsza z nowelizacji dotyczyła dostosowania ustawy do klasyfikacji PKWiU z 2008 r. i nowego określenia zwolnień podatkowych. Druga nowelizacja wprowadziła na okres przejściowy podwyższone stawki VAT i określiła regulacje przejściowe związane ze zmianami stawek podatku. Trzecia nowelizacja związana była z wdrożeniem środka specjalnego dotyczącego ograniczeń w odliczaniu podatku od samochodów. Przy okazji znowelizowano także przepisy dotyczące odliczeń podatku od paliwa do tych samochodów oraz zaimplementowano unijne regulacje dotyczące korekty podatku od nieruchomości. Czwarta nowelizacja z kolei, warunkowo (w zależności od wysokości długu publicznego) przewiduje dalsze podwyższenie stawek VAT. Wszystkie te nowelizacje uchwalane były w pośpiechu. Były tworzone, głosowane i publikowane na kolanie, z pogwałceniem zasad prawidłowej legislacji i reguł dotyczących promulgowania aktów prawnych. Stało się to przyczyną istnienia w tych nowelizacjach licznych luk oraz regulacji budzących wątpliwości i kontrowersje. Pospieszny tryb prac nad tymi nowelizacjami spowodował również i to, że pierwotne projekty nowelizacji zostały okrojone do regulacji najbardziej pilnych i istotnych z punktu widzenia dochodów budżetu państwa. Wszystko to spowodowało, że powstała konieczność uchwalenia jeszcze jednej ustawy nowelizacyjnej. Z jednej strony zawiera ona regulacje pierwotnie planowane do wprowadzenia w życie w 2011 r., lecz ze wskazanych już przyczyn pominięte w nowelizacjach, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. Z drugiej strony usuwa (czy też ma usuwać) pewne wadliwości pospiesznie uchwalanych wcześniejszych nowelizacji. Ta ustawa nowelizacyjna to ustawa z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332). Niniejsza publikacja jest komentarzem do zmian wprowadzonych przez tę ustawę do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Stanowi ona uzupełnienie do najnowszego, piątego już wydania Komentarza VAT, który ukazał się w lutym 2011 r. 6
USTAWA z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332) (wyciąg)
Art. 1 Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług Art. 1. W ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 2: a) pkt 1 otrzymuje brzmienie: 1) terytorium kraju rozumie się przez to terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a;, b) pkt 4 i 5 otrzymują brzmienie: 4) terytorium państwa członkowskiego rozumie się przez to terytorium państwa wchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a; 5) terytorium państwa trzeciego rozumie się przez to terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3; ; Powyższe zmiany mają charakter czysto techniczny. Od dnia 1 kwietnia 2011 r. do komentowanego przepisu wprowadzono zastrzeżenie wskazujące na możliwość innego określenia terytorium kraju, terytorium państwa członkowskiego bądź terytorium państwa trzeciego. Może to nastąpić w trybie przewidzianym w art. 2a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), kiedy to w razie wykonywania prac związanych z budową bądź utrzymaniem mostów granicznych, Polska może starać się o wydanie przez Komisję decyzji wprowadzającej środek specjalny, na mocy którego może nastąpić inne (niż wynikające z przebiegu granicy państwowej) określenie terytorium kraju. Zob. kom. do art. 2a. 2) po art. 2 dodaje się art. 2a w brzmieniu: Art. 2a. 1. W przypadku umów zawartych między Rzecząpospolitą Polską a państwem członkowskim lub państwem trzecim w sprawie budowy lub utrzymania mostów transgranicznych, za terytorium kraju uznaje się most i miejsce jego budowy, położone poza terytorium kraju, za które, zgodnie z umową, jest odpowiedzialna Rzeczpospolita Polska, jeżeli w odniesieniu do tej umowy została wydana decyzja Rady upoważniająca do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 5 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej dyrektywą 2006/112/WE. 8
Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług Art. 1 2. W przypadku umów zawartych między Rzecząpospolitą Polską a państwem członkowskim w sprawie budowy lub utrzymania mostów transgranicznych, za terytorium tego państwa członkowskiego uznaje się most i miejsce jego budowy, położone na terytorium kraju, za które, zgodnie z umową, jest odpowiedzialne to państwo członkowskie, jeżeli w odniesieniu do tej umowy została wydana decyzja Rady upoważniająca do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 5 dyrektywy 2006/112/WE. 3. W przypadku umów zawartych między Rzecząpospolitą Polską a państwem trzecim w sprawie budowy lub utrzymania mostów transgranicznych, za terytorium państwa trzeciego uznaje się most i miejsce jego budowy, położone na terytorium kraju, za które, zgodnie z umową, jest odpowiedzialne to państwo trzecie, jeżeli w odniesieniu do tej umowy została wydana decyzja Rady upoważniająca do stosowania środków stanowiących odstępstwo od art. 5 dyrektywy 2006/112/WE. ; 1. Komentowany artykuł wszedł w życie z dniem 1 kwietnia 2011 r. Wskazuje on na możliwość wystąpienia przez Polskę o wprowadzenie środka specjalnego zmieniającego dla potrzeb wykonywania określonych czynności ustawowe terminy: terytorium kraju, terytorium państwa członkowskiego oraz terytorium państwa trzeciego. 2. Powyższa regulacja związana jest z faktem, że czynności, w odniesieniu do których regulacja ta ma być wykorzystywana, a polegające na budowie lub utrzymaniu mostów transgranicznych, w rozumieniu przepisów o miejscu świadczenia są traktowane jako usługi związane z nieruchomościami. Ich miejsce świadczenia znajduje się zatem w państwie (w miejscu) położenia nieruchomości. Biorąc pod uwagę, że prace dotyczą mostu transgranicznego, który często zaczyna się na terytorium jednego państwa członkowskiego, zaś kończy się na terytorium innego państwa członkowskiego, to zastosowanie reguł dotyczących ustalania miejsca świadczenia usług związanych z nieruchomościami będzie prowadzić do tego, że dana usługa będzie miała miejsce świadczenia w więcej niż jednym państwie. To prowadzić może do wielu komplikacji. 3. Z tych właśnie powodów wprowadzono możliwość uznania, że dla potrzeb wykonywania tego rodzaju usług prac polegających na budowie i utrzymaniu mostów transgranicznych terytorium danego państwa (czy to Polski, czy to innego państwa członkowskiego, czy to kraju trzeciego) może być określone inaczej niż wynikałoby to z przebiegu granicy państwowej. 4. To inne określenie terytorium danego państwa (Polski, innego państwa członkowskiego, kraju trzeciego) będzie nawiązywać do zakresu odpowiedzialności każdego państwa za wykonywane roboty. Jeśli więc przykładowo za prace remontowe na polsko-niemieckim moście na Odrze odpowiadać będzie tylko Polska, to wówczas powyższe prace będą w całości miały miejsce świadczenia na terytorium kraju, niezależnie od tego, co wynika ze względów geograficznych. 5. Zastosowanie powyższych regulacji jest uzależnione od uprzedniego wydania przez Radę decyzji stanowiącej odstępstwo od dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, s. 1, z późn. zm.). 9