Załącznik do sprawozdania Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie

2012 Działania realizowane w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego przez członków Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego oraz Wojewódzkie Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Załącznik do sprawozdania Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie

2

DZIAŁANIA REALIZOWANE W ZAKRESIE BRD PRZEZ CZŁONKÓW KRBRD ORAZ WRBRD 2012 r. Spis treści 1. BEZPIECZNY CZŁOWIEK... 5 1.1. FAKTY... 5 1.2. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ CZŁONKÓW KRBRD... 9 1.3. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKIE RADY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO... 20 2. BEZPIECZNE DROGI... 45 2.1. FAKTY... 45 2.2. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ CZŁONKÓW KRBRD... 48 2.3. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKIE RADY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO... 50 3. BEZPIECZNA PRĘDKOŚĆ... 65 3.1. FAKTY... 65 3.2. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ CZŁONKÓW KRBRD... 66 3.3. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKIE RADY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO... 68 4. BEZPIECZNY POJAZD... 75 4.1. FAKTY... 75 4.2. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ CZŁONKÓW KRBRD... 78 4.3. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKIE RADY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO... 81 5. RATOWNICTWO I OPIEKA POWYPADKOWA... 89 5.1. FAKTY... 89 5.2. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ CZŁONKÓW KRBRD... 91 5.3. DZIAŁANIA PODEJMOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKIE RADY BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO... 93 6. SYSTEM ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM RUCHU DROGOWEGO... 103 7. SŁOWNIK UŻYTYCH SKRÓTÓW... 105 3

Spis tabel Tab. 1. Ofiary śmiertelne wypadków drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012 r.... 5 Tab. 2. Ciężko ranni w wypadkach drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012 r.... 6 Tab. 3. Wypadki i ich ofiary wg obszaru w Polsce w latach 2007-2012... 45 Tab. 4. Ciężkość wypadków na drogach wg lokalizacji w Polsce w latach 2007-2012... 46 Tab. 5. Wypadki i ich ofiary wg kategorii dróg w Polsce w latach 2007-2012... 46 Tab. 6. Pojazdy uczestniczące w wypadkach drogowych w 2012r.... 75 Tab. 7. Wypadki i ich ofiary wg rodzajów pojazdów uczestniczących w 2012 r.... 76 Tab. 8. Stan techniczny pojazdów uczestniczących w wypadkach drogowych w 2012 r.... 77 Tab. 9. Wypadki i ich ofiary w Polsce w 2012 wg województw... 89 Spis rysunków Rys. 1. Ofiary śmiertelne wypadków drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012 r.... 5 Rys. 2. Ciężko ranni w wypadkach drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012r.... 6 Rys. 3. Kierujący sprawcy wypadków wg płci i wieku w 2012 r.... 7 Rys. 4. Uczestnicy wypadków pod wpływem alkoholu w Polsce w 2012 r udział procentowy... 8 Rys. 5. Ofiary śmiertelne wypadków spowodowanych przez kierujących w 2012 r. udział procentowy... 8 Rys. 6. Wypadki i ich ofiary wg obszaru w Polsce w latach 2007-2012... 45 Rys. 7. Wypadki w Polsce w latach 2007-2012 wg kategorii drogi i w miastach... 47 Rys. 8. Ofiary wypadków drogowych wg kategorii dróg w Polsce w 2012 r.... 47 Rys. 9. Kierujący uczestniczący w wypadkach wg płci i wieku w 2012 r.... 65 Rys. 10. Ofiary śmiertelne wypadków spowodowanych przez kierujących w 2012 r. udział procentowy... 66 Rys. 11. Pojazdy uczestniczące w wypadkach w 2012 r.... 75 Rys. 12. Ciężkość obrażeń ofiar wypadków wg rodzaju środka transportu 2012 r.... 76 Rys. 13. Ciężkość wypadków wg rodzaju pojazdów uczestniczących w wypadkach w Polsce w 2012 r.... 77 Rys. 14. Zmarli na miejscu wypadku i ciężko ranni w Polsce w 2012 r. wg województw udział %... 89 Rys. 15. Liczba zabitych na miejscu i zmarłych 30 dni po wypadku na 1 mln mieszk. w Polsce wg woj.... 90 Rys. 16. Liczba ciężko rannych na 1 milion mieszkańców w Polsce w 2012 r. wg województw... 90 4

1. Bezpieczny człowiek 1 1.1. Fakty Ofiary wypadków Najczęściej ofiarami wypadków drogowych są kierowcy i pasażerowie samochodów osobowych i piesi. Analiza wieku ofiar wypadków wykazała (tab.1, rys.1), że wśród pieszych najliczniejszą grupą poszkodowanych są osoby starsze, w wieku powyżej 65 lat (31%) i osoby w wieku 55-64 lata (19%). Ofiary śmiertelne wśród kierowców i pasażerów samochodów osobowych to przede wszystkim osoby młode w wieku 18-24 lata (25%) i osoby w wieku 25-34 lata (24%). Ofiary śmiertelne wśród motocyklistów to również osoby młode w wieku 18-24 lata (33%) i 25-34 lata (36%). Wśród zabitych rowerzystów dominującą grupą są osoby starsze w wieku powyżej 64 lat (40%). Tab. 1. Ofiary śmiertelne wypadków drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012 r. Wiek Piesi Kierowcy sam. osobowych Pasażerowie sam. osobowych Kierowcy i pasażerowie sam. ciężarowych Rowerzyści Motorowerzyści Kierowcy i pasażerowie motocykli Kierowcy i pasażerowie autobusów Razem brak danych 5 0 0 0 1 0 0 0 6 0% 0-6 lat 8 0 21 1 0 0 1 0 31 1% 7-9 lat 11 0 6 0 4 0 0 0 21 1% 10-14 lat 15 0 16 0 2 4 0 0 37 1% 15-17 lat 21 10 32 0 6 11 5 0 86 2% 18-24 lat 68 240 160 9 7 9 87 0 585 16% 25-34 lat 112 267 116 22 15 6 95 7 645 18% 35-44 lat 144 160 59 22 20 10 47 6 469 13% 45-54 lat 196 142 69 28 55 12 16 2 528 15% 55-64 lat 224 118 46 17 72 12 9 1 508 14% 65 i więcej 353 88 65 5 118 18 1 2 655 18% Razem 1157 1025 590 104 300 82 261 18 3571 100% Rys. 1. Ofiary śmiertelne wypadków drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012 r. 1 Analizy danych o wypadkach opracowano w Instytucie Transportu Samochodowego przy wykorzystaniu danych źródłowych z policyjnej bazy SEWiK 5

Bardzo podobne tendencje występują wśród ciężko rannych (tab.2, rys.2). Ciężko ranni wśród pieszych to osoby starsze, w wieku powyżej 65 lat (24%) i osoby w wieku 55-64 lata (16%). Ciężko ranni wśród kierowców i pasażerów samochodów osobowych to przede wszystkim osoby młode w wieku 18-24 lata (24%) i osoby w wieku 25-34 lata (24%). Ciężko ranni motocykliści to również osoby młode w wieku 18-24 lata (33%) i 25-34 lata (33%). Wśród ciężko rannych rowerzystów dominująca grupą są osoby starsze w wieku powyżej 64 lat (24%) i osoby w wieku 55-64 lata (18%). Tab. 2. Ciężko ranni w wypadkach drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012 r. Wiek Piesi Kierowcy sam. osobowych Pasażerowie sam. osobowych Kierowcy i pasażerowie sam. ciężarowych Rowerzyści Motorowerzyści Kierowcy i pasażerowie motocykli Kierowcy i pasażerowie autobusów Razem brak danych 7 1 2 0 2 0 0 0 12 0% 0-6 lat 75 0 81 5 6 1 1 3 175 1% 7-9 lat 82 0 53 1 29 0 1 1 169 1% 10-14 lat 213 2 96 1 86 53 6 7 469 4% 15-17 lat 143 13 177 8 51 139 50 2 586 5% 18-24 lat 331 643 675 36 89 97 291 11 2189 18% 25-34 lat 382 756 528 91 137 84 295 18 2316 19% 35-44 lat 317 540 286 60 139 67 148 15 1595 13% 45-54 lat 441 352 294 65 158 54 64 42 1491 12% 55-64 lat 522 285 254 45 222 58 33 49 1374 11% 65 i więcej 803 126 186 6 286 42 6 88 1673 14% Razem 3316 2718 2632 318 1205 595 895 236 12049 100% Rys. 2. Ciężko ranni w wypadkach drogowych w Polsce wg wieku i rodzaju w 2012r. 6

Sprawcy wypadków Najczęstszymi sprawcami wypadków drogowych są kierujący pojazdami. W 2012 roku we wszystkich wypadkach drogowych na polskich drogach uczestniczyło 59 586 kierujących pojazdami, z czego 78% stanowili mężczyźni (rys.3), a 20% osoby młode w wieku 18-24 lata. Rys. 3. Kierujący sprawcy wypadków wg płci i wieku w 2012 r. 52% (30 873) kierujących uczestniczących w wypadkach zachowało się niezgodnie z przepisami i według policjantów będących na miejscu wypadku byli sprawcami wypadków. W szczególności: 8 715 (15% kierujących uczestniczących w wypadkach) nie dostosowało prędkości do warunków ruchu, 8 013 (13%) nie udzieliło pierwszeństwa przejazdu, 4 436 (7%) nieprawidłowo przejeżdżało przejścia dla pieszych lub nie udzieliło pierwszeństwa pieszemu, 2 791 (5%) pod wpływem alkoholu, w tym 418 bez innych błędów, 37 (0,1%) pod wpływem innego środka. W 2012 r. w wypadkach drogowych uczestniczyło także 11 001 pieszych. 36% spośród nich swoim zachowaniem przyczyniło się do wypadku: 2 164 (20%) nieostrożnie weszło na jezdnię przed jadącym pojazdem, 467 (4%) przekraczało jezdnię w miejscu niedozwolonym, 454 (4%) nieostrożnie weszło na jezdnię zza pojazdu, 329 (3%) weszło na jezdnię przy czerwonym świetle, 1 590 (7%) pieszych było pod wpływem alkoholu. W 2012 r. 4 381 uczestników wypadków było pod wpływem alkoholu (rys.4): 44% stanowili kierowcy samochodów osobowych, 36% piesi, 8% rowerzyści, 5% motorowerzyści, 4% motocykliści. 7

Rys. 4. Uczestnicy wypadków pod wpływem alkoholu w Polsce w 2012 r udział procentowy Pieszy, pod wpływem alkoholu 36% Rowerzysta 8% Motorowerzysta 5% Kierowca samochodu osobowego 44% Motocyklista 4% Inni kierujący 3% Rys. 5. Ofiary śmiertelne wypadków spowodowanych przez kierujących w 2012 r. udział procentowy Niedostosowanie prędkości do warunków ruchu 31% Nieprawidłowe: wyprzedzanie, omijanie, wymijanie, zmiana pasa ruchu 12% Nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu 11% Nieprawidłowe przejeżdzanie przejść dla pieszych, nieudzielene pierwszeństwa pieszemu Kierujący pod wpływem alkoholu, bez innego zachowania 6% 6% Kierujący pod wpływem alkoholu i inne, błędne zachowanie 4% Jazda po niewłaściwej stronie drogi 4% Nieprawidłowe: skręcanie, cofanie, zawracanie 3% Zmęczenie, zaśnięcie 2% Niezachowanie bezp. odl. między pojazdami 2% Wjazd przy czerwonym świetle, nieprzestrzeganie innych sygnałów 1% Pozostałe 1% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Nieprawidłowe, niezgodne z przepisami zachowanie kierujących przyczyniło się do śmierci na drogach 2 598 osób (73% ogółu zabitych), w szczególności: 1 105 (31%) osób zginęło w wypadkach, w których kierujący nie dostosował prędkości do warunków ruchu, 428 (12%) osób zginęło w wypadkach, w których kierujący nieprawidłowo: wyprzedzał, omijał, wymijał, zmieniał pas ruchu, 388 (11%) osób zginęło w wypadkach, w których kierujący nie udzielił pierwszeństwa przejazdu, 364 (10%) osoby zginęły w wypadkach, w których kierujący był pod wpływem alkoholu, 8

231 (6%) osób zginęło w wypadkach, w których kierujący nieprawidłowo przejeżdżał przez przejście dla pieszych lub nie udzielił pieszemu pierwszeństwa. W wypadkach, w których pieszy przyczynił się swoim zachowaniem do wypadku zginęło 704 osoby (20% ogółu zabitych), w szczególności: 307 (9%) osób zginęło, gdy pieszy nieostrożnie wszedł na jezdnię przed jadącym pojazdem, 200 (6%) osób w wypadkach, w których pieszy był pod wpływem alkoholu, wszystkie te osoby to byli pijani piesi, 141 (4%) osób zginęło, gdy pieszy stał, leżał na jezdni, 86 (2%) osób zginęło, gdy pieszy przekraczał jezdnię w miejscu niedozwolonym, 30 (1%) osób zginęło, gdy pieszy wszedł na jezdnię przy czerwonym świetle. 1.2. Działania podejmowane przez członków KRBRD Sekretariat KRBRD Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Prowadzenie współpracy z partnerami w zakresie rozpowszechniania zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym Prowadzenie działań informacyjnoedukacyjnych oraz współpracy w tym zakresie Prowadzenie współpracy międzynarodowej Rowerem bezpiecznie do celu współpraca z MSW oraz KGP; założeniem kampanii była promocja bezpieczeństwa w ruchu drogowym wśród dzieci i młodzieży oraz nauka prawidłowych i odpowiedzialnych zachowań na drodze; Bezpieczeństwo i mobilność dla wszystkich współpraca z firmą Renault przy programie edukacyjnym dla szkół podstawowych; Rok Janusza Korczaka współpraca z Rzecznikiem Praw Dziecka w ramach Zespołu Organizacyjnego; Współpraca z instytucjami, organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi, w tym z Partnerstwem dla Bezpieczeństwa Drogowego, Polskim Związkiem Motorowym (PZM), Stowarzyszeniem Droga i Bezpieczeństwo; Uczestniczenie w audycjach radiowych, telewizyjnych, szkoleniach. Opracowywanie i publikacja danych dotyczących stanu brd w Polsce oraz działań podejmowanych w tym zakresie w postaci informacji, sprawozdań, a także strony internetowej; Tydzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ogłoszenie kolejnej edycji akcji. Seminarium brd w ambasadzie Wielkiej Brytanii; Seminarium brd w ambasadzie Francji; posiedzenia grup roboczych organizacji europejskich (m.in.: High Level Group on Road Safety); międzynarodowe konferencje, sympozja, warsztaty i przedsięwzięcia. Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 15 lutego 2012 r. w sprawie egzaminów dla kierowców przewożących towary niebezpieczne (Dz. U. poz. 191 i 1297) Określenie formy i trybu przeprowadzania egzaminów dla kierowców przewożących towary niebezpieczne, określenie wzoru zaświadczenia ADR - dokumentu upoważniającego do przewozu towarów niebezpiecznych. 9

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych (Dz. U. poz. 619) Podjęcie prac legislacyjnych w celu wydania rozporządzenia w sprawie kontroli ośrodków szkolenia kierowców zawierającego tryb i zakres przeprowadzania kontroli w OSK Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, instruktorów i wykładowców (Dz. U. poz. 1019) Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie uzyskiwania świadectwa doradcy do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych (Dz. U. poz. 691) Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 4 czerwca 2012 r. w sprawie formularza listy kontrolnej i formularza protokołu kontroli (Dz. U. poz. 655) Podjęcie prac legislacyjnych w celu wydania rozporządzenia w sprawie kierowców pojazdów uprzywilejowanych i pojazdów przewożących wartości pieniężne zawierającego program szkolenia dla ww. grup kierowców Określenie, m.in. rodzaju i zakresu kursów (dla kierowców przewożących towary niebezpieczne i kandydatów na doradców do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych) oraz ich ramowych programów. Wydanie rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie kontroli ośrodków szkolenia kierowców (Dz. U poz. 84). Zakres i tryb przeprowadzanej kontroli pozwoli na skuteczniejszy nadzór nad OSK, co pozytywnie wpłynie na jakość świadczonych szkoleń dla kandydatów na kierowców.. Nowe programy określają zakres niezbędnej wiedzy i umiejętności odpowiednio do kierowania pojazdem, do wykonywania czynności instruktora nauki jazdy oraz do wykonywania czynności wykładowcy. Mają również na celu właściwie przygotować osoby szkolone odpowiednio do egzaminów państwowych na prawo jazdy, egzaminów dla kandydatów na instruktorów nauki jazdy oraz egzaminów dla kandydatów na wykładowców. Określenie, m.in. warunków, formy i trybu przeprowadzania egzaminów dla doradców do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych. Określenie formularza listy kontrolnej stosowanej przez Inspektorów ITD podczas kontroli pojazdów przewożących towary niebezpieczne. Program szkolenia określa zakres niezbędnej wiedzy i umiejętności kierowcy pojazdu uprzywilejowanego lub przewożącego wartości pieniężne. Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Kampania w ramach programu Drogi Zaufania Drogi zaufania to program ochrony życia i zdrowia ludzi na drogach krajowych, realizowany od 2007 roku przez GDDKiA. Od 2010 roku realizacja programu współfinansowana jest przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Drogi Zaufania to kompleksowy program poprawy bezpieczeństwa drogowego w Polsce łączący działania inżynieryjne z komunikacją społeczną. Celem strategicznym programu jest zmniejszenie do roku 2013 liczby śmiertelnych ofiar wypadków na tych drogach o 75 %. Program składa się przede wszystkim z prac inżynieryjnych, które mają poprawić bezpieczeństwo drogowe. W ramach Dróg Zaufania prowadzone są też działanie edukacyjne, których celem jest zmiana niebezpiecznych postaw i zachowań w ruchu drogowym. 10

Główny Inspektor Transportu Drogowego Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Akcja Bezpieczny Autokar - Ferie 2012 2 Akcja Bezpieczny Autokar - Wakacje 2012 3 Partner akcji Krajowego Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Bezpiecznie - Chce się żyć Działalność informacyjna Patronowanie akcjom wspierającym i promującym bezpieczeństwo, takich jak m.in. Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj, Szkolenie młodego kierowcy, a bezpieczeństwo na drodze Udział w skoordynowanych akcjach kontrolnych BUS i TRUCK w ramach ECR/TISPOL Udział w akcji Pasy Udział w akcji Alkohol i Narkotyki Kontrola przestrzegania norm czasu prowadzenia pojazdu, przerw i odpoczynków kierowców 2 Kontrola przestrzegania przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym 2 Skontrolowano 800 autokarów przewożących dzieci i młodzież na wypoczynek na terenie 16 wojewódzkich inspektoratów transportu drogowego (zatrzymano 12 dowodów rej.). Celem akcji jest poprawa bezpieczeństwa pasażerów, w szczególności dzieci poprzez wzmożone kontrole stanu technicznego pojazdów oraz czasu pracy kierowców autokarów podczas ferii zimowych. Skontrolowano 1 653 autokary przewożące dzieci i młodzież na wypoczynek na terenie 16 wojewódzkich inspektoratów transportu drogowego (zatrzymano 77 dowody rejestracyjne). Celem akcji jest poprawa bezpieczeństwa pasażerów, w szczególności dzieci poprzez wzmożone kontrole stanu technicznego pojazdów oraz czasu pracy kierowców autokarów w okresie wakacyjnym. Wpływanie na zmianę zachowań uczestników ruchu drogowego poprzez aktywne wspieranie akcji, w tym organizacji spotkań oraz konferencji, podczas których poruszane są kwestie dotyczące brd i pokazywane są skutki nieodpowiedzialnej jazdy. Propagowanie wiedzy o zagadnieniach związanych z transportem drogowym za pośrednictwem mediów, z wykorzystaniem programów telewizyjnych, radiowych oraz narzędzi internetowych. Propagowanie wiedzy o zagadnieniach związanych z transportem drogowym. W ramach międzynarodowych skoordynowanych akcji kontrolnych BUS i TRUCK w 2012 r., trwających łącznie 8 tygodni (obejmujących m.in. kontrolę czasu pracy kierowców, ADR, warunków technicznych pojazdów) Inspekcja Transportu Drogowego poddała kontroli łącznie 20 702 pojazdów, z czego w 3 595 przypadkach stwierdzono łącznie 7 526 naruszeń. Kontrole drogowe mające na celu zwiększenie udziału stosowania pasów bezpieczeństwa przez kierowców i pasażerów pojazdów. Kontrole ukierunkowane na ujawnienie i eliminowanie z ruchu drogowego osób kierujących pojazdami pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających działających podobnie do alkoholu. Działania kontrolne w tym zakresie wpływają bezpośrednio na poprawę bezpieczeństwa transportu drogowego. Wyniki wskazują, że naruszenia przepisów w zakresie czasu pracy kierowców oraz dotyczących użytkowania analogowych i cyfrowych urządzeń rejestrujących stanowią blisko 85% wszystkich naruszeń stwierdzanych podczas kontroli drogowych oraz kontroli przedsiębiorstw. W 2012 r. inspektorzy transportu drogowego nałożyli ponad 26 000 mandatów karnych z tytułu naruszenia przepisów ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym wpływając tym samym na poprawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym. 2 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczny pojazd 3 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczny pojazd 11

Kontrola przepisów w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) 2 Kontrola pojazdów pod kątem dopuszczalnych mas, nacisków na osie i wymiarów pojazdów (w tym przejazdy ponadnormatywne) przyczyniając się do poprawy bezpieczeństwa na drogach oraz ochrony stanu infrastruktury drogowej, poprzez zapobieganie procesowi degradacji dróg. 4 Minister Spraw Wewnętrznych Podejmowano działania kontrolne w zakresie przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) w liczbie blisko 20 tys. przeprowadzonych kontroli (przekroczenie liczby wskazanej przez MTBiGM w Ramowym Planie Kontroli na 2012 r.). Przeprowadzono kontrolę ponad 22 tys. pojazdów w zakresie wymiarów, masy oraz nacisków na osie (przekraczając liczbę wskazaną przez MTBiGM w Ramowym Planie Kontroli na rok 2012). Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Realizacja rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań Razem bezpieczniej Seminarium Zobowiązania i wyzwania dla policjantów z pionu ruchu drogowego, przedstawicieli instytucji i organizacji rządowych i pozarządowych działających na rzecz brd. Kampania policyjna pn. Rowerem bezpiecznie do celu. Działania pn. Bezpieczne wakacje 2012 - realizacja wspólnych inicjatyw administracji zespolonej oraz zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych i instytucji organizujących wypoczynek dzieciom i młodzieży. Program ustanowiony na lata 2007-2015 na podstawie uchwały Nr 218/2006 Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2006 roku oraz uchwały zmieniającej Nr 219/2009. Program łączy działania Policji, administracji rządowej i samorządowej oraz partnerów społecznych, zainteresowanych poprawą bezpieczeństwa i porządku publicznego. Koordynatorem działań realizowanych w ramach Programu jest Minister Spraw Wewnętrznych. Głównymi celami Programu są: wzrost realnego bezpieczeństwa w Polsce, wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców Polski, zapobieganie przestępczości i aspołecznym zachowaniom. Jednym z obszarów wskazanych w Programie, zakwalifikowanych do przeprowadzenia stosownych działań jest bezpieczeństwo w ruchu drogowym. W roku 2012, w obszarze Bezpieczeństwo w ruchu drogowym dofinansowanych zostało 5 projektów na kwotę 385 100 zł. Organizacja wspólnie z brd KGP i ITS seminarium podsumowującego działania podejmowane w 2011 r. i zadania planowane do realizacji w roku 2012, wymiana doświadczeń, wypracowanie postulatów i wniosków Podczas spotkania omówione zostały działania resortu spraw wewnętrznych, a także podmiotów współpracujących w obszarze ruchu drogowego. Zadanie realizowane we współpracy z Biurem Ruchu Drogowego KGP, którego celem było promowanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym rowerzystów, a w szczególności dzieci i młodzieży. Przeprowadzona w okresie od czerwca do sierpnia 2012 r. akcja miała na celu edukację rowerzystów w zakresie zagrożeń, z którymi spotykają się na drogach oraz nawyku poszanowania przepisów prawa o ruchu drogowym. Założeniem działań pn. Bezpieczne Wakacje było kompleksowe ich zintegrowanie z rządowym programem ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań Razem bezpieczniej. Zadania: zwiększenie liczby policjantów ruchu drogowego i prewencji na trasach i drogach dojazdowych do miejscowości turystycznych; wykorzystywanie zintegrowanego systemu służby patrolowej i operacyjnej m.in. na dworcach kolejowych i autobusowych oraz na szlakach komunikacyjnych; zwiększenie liczby policjantów w miejscach masowego wypoczynku (miejscowości turystyczne, pola namiotowe, itp.); dyslokowanie służby patrolowej stosownie do potrzeb w zakresie poprawy bezpieczeństwa wakacyjnego, w tym organizowaniu posterunków sezonowych w miejscach masowego wypoczynku; organizacja akcji, kampanii oraz realizacja podprogramów o charakte- 4 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarach: Bezpieczne drogi i Bezpieczny pojazd 12

rze profilaktycznym. Turnieje: Ogólnopolski Turniej Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów Ogólnopolski Turniej Motoryzacyjny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych Ogólnopolski Turniej Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla uczniów Szkół Specjalnych i Specjalnych Ośrodków Szkolno- Wychowawczych Konkurs Bezpieczny weekend - stop komórkom Projekt Budujemy Miasteczka Ruchu Drogowego w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. Organizacja i przeprowadzenie Turniejów, które od wielu lat cieszą się ogromnym zainteresowaniem dzieci i młodzieży, jak również nauczycieli. Działania mają charakter edukacyjny i przyczyniają się do podniesienia poziomu wiedzy i kwalifikacji młodych uczestników ruchu drogowego. Stanowią one rodzaj programu edukacyjnego, przygotowującego dzieci i młodzież do bezpiecznego, odpowiedzialnego uczestnictwa w ruchu drogowym. Reedukacja w zakresie brd. Celem działania było zwrócenie uwagi na zagrożenia wynikające m.in. z rozmowy przez telefon komórkowy podczas prowadzenia pojazdu. Codziennie od 23 do 27 kwietnia 2012 r. w audycji Sygnały Dnia, zostały zadane pytania konkursowe dotyczące tematyki brd. Pytania powtarzane były w audycjach: Cztery Pory Roku, Z kraju i ze Świata oraz Muzyczna Jedynka Celem projektu jest wybudowanie nowoczesnego miasteczka ruchu drogowego w każdym województwie, co powinno przyczynić się do podniesienia bezpieczeństwa na polskich drogach poprzez edukację niechronionych uczestników ruchu drogowego. Projekt jest realizowany przez MSW we współpracy z Urzędami Wojewódzkimi i Policją i zakończy się w 2013 r. W ramach projektu przyjęto, iż powstanie 21 nowoczesnych miasteczek ruchu drogowego w 15 województwach. Budżet projektu Budujemy miasteczka ruchu drogowego wynosi 10 mln zł, z czego 8,5 mln zł pochodzi ze środków unijnych. W 2012 r. wybudowano i oddano do użytku 2 miasteczka ruchu drogowego. Komendant Główny Policji Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania kontrolno-profilaktyczne Alkohol i NAR- KOTYKI Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania kontrolno-profilaktyczne Pasy Alkohol i NARKOTYKI działania ukierunkowane na eliminowanie z ruchu kierujących w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości bądź środków działających podobnie do alkoholu (działania przeprowadzono 6 krotnie). W trakcie prowadzonych działań: poddano badaniu na zawartość alkoholu 561 837 kierujących (2011 r. 418 742) wzrost o 34% i 1 772 kierujących na zawartość środków działających podobnie do alkoholu (2011 r. 2 356) spadek o 25%; ujawniono 4220 kierujących pod wpływem alkoholu (2011 r. 4 725) spadek o 11% oraz 60 kierujących będących pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu (2011 r. 50) wzrost o 20%; ujawniono 414 przestępstw z art. 244 KK (kierowanie w czasie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów) (2011 r. 474) spadek o 13%. Pasy działania ukierunkowane na stosowanie się kierujących i pasażerów do obowiązku jazdy w pasach bezpieczeństwa oraz stosowanie urządzeń do przewozu dzieci (działania prowadzone były 12 krotnie w ramach działań Alkohol i NARKOTYKI i PRĘDKOŚĆ oraz 4 krotnie w ramach działań odrębnych razem 16). W trakcie działań: skontrolowano 769 024 (2011 r. 630 118) wzrost o 22% pojazdy; ujawniono 40 150 (2011 r. 38 909) wzrost o 3,2% przypadków 13

Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania kontrolno-profilaktyczne Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania kontrolno-profilaktyczne Bezpieczne wakacje, Bezpieczna droga do szkoły Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania kontrolno-profilaktyczne BEZPIECZNY WEEKEND 5 Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach kampanii Rowerem bezpiecznie do celu Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach Programu Fundusze Europejskie w drodze do szkoły niekorzystania z pasów bezpieczeństwa przez kierujących, 5 046 (2011 r. 5 125) spadek o 1,5% przypadków nieskorzystania z pasów przez dorosłych pasażerów oraz 942 (2011 r. 1 009) spadek o 6,6% przypadki nieprawidłowego przewożenia dzieci. Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego działania mające na celu bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów oraz ich stosowanie się do przepisów ruchu drogowego (działania przeprowadzono 4 razy). W trakcie działań ujawniono: 2 412 wykroczeń popełnione przez kierujących pojazdami silnikowymi polegających na naruszeniu przepisów o zachowaniu się wobec pieszych (2011r. 2 404) wzrost o 0,3%; 5 507 wykroczeń popełnionych przez rowerzystów (2011r. 5 651) spadek o 2,6%; 39 267 wykroczeń popełnionych przez pieszych (2011r. 32 332) wzrost o 22%. Bezpieczne wakacje (Ferie) podstawowym zadaniem działań jest czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem w ruchu drogowym podczas wzmożonych przejazdów wakacyjnych oraz w miejscowościach (bądź rejonach) wypoczynkowych działania długofalowe, realizowane w codziennej służbie. W trakcie ich realizacji należy uwzględnić prowadzenie szeroko rozumianych działań profilaktycznych, ukierunkowanych na poprawę brd, do których włączyć należy regionalne i lokalne środki masowego przekazu. Realizowane były w terminach: ferie zimowe: 16 stycznia 29 stycznia 2012 r. województwa: dolnośląskie, mazowieckie, opolskie, zachodniopomorskie, 23 stycznia - 5 lutego 2012 r. województwa: podlaskie, warmińsko mazurskie, 30 stycznia - 12 lutego 2012 r. województwa: lubelskie, łódzkie, podkarpackie, pomorskie, śląskie, 13 lutego - 26 lutego 2012 r. województwa: kujawsko pomorskie, lubuskie, małopolskie, świętokrzyskie, wielkopolskie; wakacje letnie - 30 czerwca - 31 sierpnia 2012 r. (uwzględnić należy, jako element składowy działań Bezpieczne Wakacje, organizację i przeprowadzenie działań Bezpieczny weekend w pierwszy i ostatni weekend wakacji, których intensywność powinna wynikać z analizy występujących zagrożeń brd). Bezpieczna droga do szkoły prowadzone będą w dniach od 3 do 7 września 2012 r., ich celem jest czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem w ruchu drogowym, w rejonach szkół oraz drogach prowadzących do szkół i placówek oświatowo wychowawczych w początkowym okresie nauki, po przerwie wakacyjnej. Działania nie były objęte programem statystycznym. BEZPIECZNY WEEKEND działania polegające na czuwaniu nad bezpieczeństwem i porządkiem w ruchu drogowym podczas wzmożonych wyjazdów i powrotów. Intensywność oraz sposób przeprowadzenia tych działań dostosowana była przez jednostki terenowe Policji do występujących, lokalnych zagrożeń brd (działania przeprowadzono 4 krotnie). Zadanie realizowane we współpracy z Ministrem Spraw Wewnętrznych, którego celem było promowanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym rowerzystów, a w szczególności dzieci i młodzieży. Przeprowadzona w okresie od czerwca do sierpnia 2012 r. akcja miała na celu edukację rowerzystów w zakresie zagrożeń, z którymi spotykają się na drogach oraz nawyku poszanowania przepisów prawa o ruchu drogowym. Zadanie realizowane we współpracy z Ministrem Rozwoju Regionalnego, którego celem było podniesienie bezpieczeństwa w ruchu drogowym dzieci klas I-szych i II-gich szkół podstawowych realizowany w ramach porozumienia Komendanta Głównego Policji oraz Ministra Rozwoju Regionalnego. Głównym elementem kampanii był rysunkowy konkurs edukacyjny, a główną nagrodą w konkursie lekcja wychowania komunikacyjnego z Maksymilianem Europejskim i wyposażenie zwycięskiej klasy 5 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarach: Bezpieczna prędkość i Bezpieczny pojazd 14

w pakiety odblaskowe. Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez turnieje: Ogólnopolski Turniej Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów Ogólnopolski Turniej Motoryzacyjny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych Ogólnopolski Turniej Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla uczniów Szkół Specjalnych i Specjalnych Ośrodków Szkolno- Wychowawczych Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach kampanii Klub pancernika klika w fotelikach Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach kampanii Chroń życie, załóż odblask! Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach Programu Jeżdżę z głową Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach kampanii Piłeś? Nie jedź! Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach kampanii Bezpieczny przejazd zatrzymaj się i żyj Współorganizacja i współprowadzenie Turniejów, które od wielu lat cieszą się ogromnym zainteresowaniem dzieci i młodzieży, jak również nauczycieli. Działania mają charakter edukacyjny i przyczyniają się do podniesienia poziomu wiedzy i kwalifikacji młodych uczestników ruchu drogowego. Stanowią one rodzaj programu edukacyjnego, przygotowującego dzieci i młodzież do bezpiecznego, odpowiedzialnego uczestnictwa w ruchu drogowym. Współpraca przy kolejnej edycji kampanii pn. Klub pancernika klika w fotelikach, która ma przekonywać dzieci w wieku 4 12 lat i ich rodziców do prawidłowego stosowania urządzeń zabezpieczających najmłodszych w trakcie każdej podróży. Działania rozpoczęły się w listopadzie 2012 roku. Akcja skierowana była przede wszystkim do osób starszych będących pieszymi uczestnikami ruchu drogowego i prowadzona była na terenie wszystkich parafii województwa mazowieckiego. Partnerzy: Orlen (sponsor kampanii),, diecezje województwa mazowieckiego. Elementy odblaskowe oraz plakaty i ich wysyłka zostały sfinansowane przez PKB Orlen. 200 tys. elementów odblaskowych, pakiety po 100 szt. trafiły do komend powiatowych Policji, które przekazywały je parafiom, policjanci brali również udział w spotkaniach z seniorami. Kampania organizowana była wspólnie z Bankiem Gospodarki Żywnościowej, który był sponsorem przedsięwzięcia. Kampania była adresowana do uczniów szkół gimnazjalnych, objęła swoim zasięgiem 100 gimnazjów z miejscowości poniżej 50 tys. mieszkańców. Biuro Ruchu Drogowego KGP, wspólnie z Ministrem Edukacji Narodowej oraz Krajową Radą brd udzieliło wsparcia merytorycznego kampanii. Jednym z elementów przedsięwzięcia było propagowanie zmian w prawie o ruchu drogowym dot. rowerzystów. Kampania w 2012 roku zorganizowana została po raz czwarty przez Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy (ZP PPS) przy udziale merytorycznym. 30 sekundowy spot był emitowany na antenie stacji TVN oraz TVN TURBO, TVN STYLE i TVN7 oraz kinach sieci Multikino w Bydgoszczy, Elblągu, Krakowie, Poznaniu, Warszawie, Włocławku, Wrocławiu i Zabrzu, co pozwoliło dotrzeć do ok. 166 tys. osób. Widzowie odwiedzający te kina mogli poprzez aplikację Bluetooth odebrać krótki komunikat dotyczący kampanii. Ponadto spoty kampanii były obecne na 80 ekranach LCD na 20 uczelniach w 15 miastach w całym kraju. Natomiast kierowcom korzystającym z 400 stacji BP rozdano 450 tys. ulotek. Organizatorem działań, których pierwsza edycja miała miejsce w 2005 roku, jest spółka PKP PLK. Program ten ma na celu poprawę bezpieczeństwa na przejazdach kolejowych, w szczególności zwrócenie uwagi kierowców na bezwzględną potrzebę respektowania znaku Stop. W ramach wspierania powyższej kampanii policjanci w całej Polsce nawiązują współpracę ze Strażą Ochrony Kolei, dokonując wspólnej lustracji ( i SOK) stanu oznakowania i zabezpieczeń technicznych znajdujących się w obrębie przejazdów kolejowych poszczególnych kategorii. W pobliżu przejazdów uznanych za szczególnie niebezpieczne pełnią służbę zwracając uwagę na zachowania użytkowników dróg pokonujących te przejazdy. 15

Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach kampanii Klub Bezpiecznego Puchatka Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego oraz ochrona uczestników ruchu drogowego poprzez działania w ramach Programu Bezpieczeństwo dziecka na drodze Przygotowania do kampanii społecznej na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym adresowanej do wybranych uczestników ruchu drogowego w ramach realizacji Projektu Bezpieczeństwo w ruchu drogowym, ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Organizacja skoordynowanych akcji kontrolnych BUS i TRUCK w ramach ECR/TISPOL 6 Kampania ogólnopolska organizowana w latach 2009-2012 przez firmę Maspex Polska. Głównym celem programu jest edukacja i poprawa bezpieczeństwa dzieci, które rozpoczynają swoją naukę w szkole, a także wytworzenie u nich naturalnych sposobów unikania i reagowania na zagrożenia. Organizatorzy przekazują szkołom materiały edukacyjne recenzowane przez Biuro Ruchu Drogowego KGP przeznaczone dla nauczycieli wraz ze scenariuszami lekcji, a także książeczki dla dzieci Zostań członkiem Klubu o tematyce brd, broszurę informacyjną dla rodziców. nci goszczą w szkołach na lekcjach wychowania komunikacyjnego, które prowadzą w oparciu o powyższe materiały. Kampania jest finansowana przez firmę Maspex Polska. Ogólnopolska kampania informacyjno-edukacyjna organizowana przez Statoil Polska, mająca na celu zapoznanie najmłodszych uczniów z zasadami bezpiecznego korzystania z dróg publicznych. Podczas kampanii w szkołach odbywają się spotkania z udziałem uczniów, nauczycieli i przedstawicieli Policji, których integralną częścią są konkursy i quizy. Dzieci mogą w ten sposób sprawdzić swoje wiadomości z zakresu bezpieczeństwa drogowego. Zwycięzcy otrzymują nagrody ufundowane przez Statoil Polska (rowery, gry planszowe, odblaski). Podstawowe komponenty programu to: przygotowanie i przeprowadzenie ogólnopolskiej kampanii społecznej mającej na celu wzrost świadomości najbardziej zagrożonych uczestników ruchu drogowego; warsztaty szkoleniowe dla Policji i jednostek samorządu terytorialnego z najbardziej zagrożonych pod względem wypadków drogowych rejonów Polski; wykonanie inwestycji poprawiających brd w jednostkach samorządu terytorialnego; zakup policyjnych nieoznakowanych pojazdów z wideorejestratorem; wyjazdy studyjne przedstawicieli Szwajcarii w Polsce i przedstawicieli Polski w Szwajcarii wymiana dobrych praktyk pomiędzy polskimi a szwajcarskimi przedstawicielami instytucji i stowarzyszeń działających na rzecz brd na szczeblu centralnym i lokalnym. Działania TRUCK których celem był ujawnianie i eliminowanie nieprawidłowości związanych z wykonywaniem transportu drogowego osób i rzeczy (działania przeprowadzono 4 razy). W trakcie działań: skontrolowano 68 179 pojazdów (2011 r. 70 969) - spadek o 3,9%, w tym 4 003 autobusy (2011 r. 3 406) wzrost o 17,5% oraz 28 695 samochodów ciężarowych (2011 r. 29 839) spadek o 3,8%; ujawniono 31 037 przypadków naruszeń przepisów ruchu drogowego (2011 r. 31 291) spadek o 0,8% oraz 283 naruszenia związane z tachografem (2011 r. 338) spadek o 15% i 336 naruszeń związanych z czasem pracy kierowcy (2011 r. 343) spadek o 2,0%; ujawniono 666 kierujących pod wpływem alkoholu (2011 r. 633) wzrost o 5,2% i 7 pod wpływem narkotyków (2011 r. 10) spadek o 30%; ujawniono 29 nieprawidłowości przy przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych (2011 r. - 28) wzrost o 3,6%; nałożono 27 143 mandaty karne (2011 r. 27 300) spadek o 0,6%, zatrzymano 432 prawa jazdy (2011 r. 430) wzrost o 0,5% oraz 7 383 dowody rejestracyjne (2011 r. 7 370) wzrost o 0,2%. Działania BUS polegające na ujawnianiu i eliminowaniu nieprawidłowości występujących w przewozie osób, w szczególności dzieci i młodzieży (przeprowadzono 4 razy). W trakcie działań: skontrolowano 67 620 pojazdów (2011 r. 65 977) - wzrost o 2,5%, w tym 11 195 autobusów (2011 r. 11 269) spadek o 0,7% oraz 15 993 samochody ciężarowe (2011 r. 16 503) spadek o 3,1%; ujawniono 30 284 przypadki naruszeń przepisów ruchu drogowego (2011 r. 28 828) wzrost o 5,1% oraz 119 naruszeń związanych z ta- 6 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczny pojazd 16

chografem (2011 r. 182) spadek o 35% i 146 naruszeń związanych z czasem pracy kierowcy (2011 r. 224) spadek o 35%; ujawniono 819 kierujących pod wpływem alkoholu (2011 r. 640) wzrost o 28% i 7 pod wpływem narkotyków (2011 r. 12) spadek o 42%; ujawniono 11 nieprawidłowości przy przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych (2011 r. - 14) spadek o 21%; nałożono 26 460 mandatów karnych (2011 r. 25 091) wzrost o 5,5%, zatrzymano 452 prawa jazdy (2011 r. 449) wzrost o 0,7% oraz 6 099 dowodów rejestracyjnych (2011 r. 6 146) spadek o 0,8%. Minister Sprawiedliwości Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw Projekt założeń projektu ustawy o zmianie zasad ponoszenia odpowiedzialności za niektóre zachowania stanowiące wykroczenia oraz o zmianie ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia Prace legislacyjne nad nowelizacją prawa karnego materialnego i procesowego w zakresie rzutującym na efektywność postępowania w obszarze brd. Prace koncepcyjne nad założeniami nowelizacji Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oraz zmiany zasad odpowiedzialności za typy czynów zabronionych jako wykroczenia, m.in. związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego w zakresie w jakim ochrona określonych dóbr jest w przeważającej mierze zadaniem prawa administracyjnego, do reżimu administracyjno-karnego. Minister Obrony Narodowej Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Konferencja połączona ze szkoleniem w zakresie profilaktyki brd pojazdów Sił Zbrojnych RP Wieloszczeblowy konkurs o miano Najlepszego kierowcy Sił Zbrojnych Wyposażenie Żandarmerii Wojskowej w symulator do szkolenia z techniki kierowania pojazdem Opracowanie i druk 4500 egz. Informatora kierowcy 7 Wydanie 2000 egz. mapy samochodowej Polski zawierającej materiały z zakresu brd Kursy dla kierowców z zakresu techniki jazdy i ratownictwa drogowego Szkolenia w jednostkach wojskowych dla kierowców z przedstawicielami Żandarmerii Wojskowej, Prokuratury i psychologami Biuletyn z konferencji rozkolportowano do jednostek wojskowych. Doskonalenie techniki jazdy, szkolenie z ratownictwa medycznego. Symulator do szkolenia kierowców. Rozkolportowano do jednostek wojskowych z przeznaczeniem dla kierowców pojazdów służbowych. Rozkolportowano do jednostek wojskowych z przeznaczeniem dla kierowców pojazdów służbowych. Przeszkolono grupę kierowców. Przeszkolono grupę kierowców. 7 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczna prędkość 17

Instytut Transportu Samochodowego Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Kampania Klub Pancernika Klika w Fotelikach - kolejna edycja kampanii w 2012 roku SafeWay2School - zintegrowany system bezpiecznego przewożenia dzieci do szkół - realizacja projektu UE 2010-2013 AVENUE realizacja projektu UE 2010-2013 Działalność wydawnicza - Psychologiczne badania kierujących pojazdami. Vademecum Psychologa Transportu. - monografia. Działalność wydawnicza - Wpływ czynników psychicznych na sprawność kierowcy - skrypt ITS Zmiana zachowań uczestników ruchu drogowego. Wdrożenie pilotażowe na drodze lokalnej - oznakowanie przystanków z wykorzystaniem technologii its - zmniejszenie prędkości średniej pojazdów. Organizacja Centrum Edukacji BRD pokazy brd dla ok. 50 tys. osób m.in. z wykorzystaniem symulatorów. Wydrukowano 1 000 sztuk. Wydrukowano 1 000 sztuk. Instytut Badawczy Dróg i Mostów Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Kontynuacja projektu: Proekologiczne Systemy Transportu Miejskiego (GUTS) Rozpoczęcie projektu: Wnioski wynikające z różnic w zachowaniach komunikacyjnych: badanie porównawcze miast europejskich (STEPING-STONES) Rozpoczęcie projektu: Badanie zachowań kierowców w warunkach naturalnych (UDRIVE) Monitorowanie pojazdów niestosujących się do czerwonego światła" Zwiększenie rozwoju zrównoważonego transportu miejskiego w krajach Europy środkowej. Opracowanie zestawu najbardziej skutecznych metod przekonywania mieszkańców miast do zmiany zachowań komunikacyjnych na bardziej racjonalne, bezpieczne i proekologiczne. Opracowanie katalogu i rankingu zachowań kierowców prowadzących do zagrożeń brd oraz wniosków odnośnie poprawy metod szkolenia. Ochrona pieszych na wyznaczonych przejściach. Przemysłowy Instytut Motoryzacji Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Analizy obciążeń i obrażeń pasażerów pojazdów w czasie wypadków drogowych Działania edukacyjne w ramach współpracy przy akcjach i kampaniach na rzecz poprawy brd Analiza możliwości minimalizacji obciążeń dynamicznych i obrażeń osób dorosłych oraz dzieci na fotelach autobusowych w czasie wypadku drogowego. Projekt badawczy nr N N509 554440 NCN; Analiza obciążeń działających na dziecko przewożone w urządzeniu przytrzymującym w trakcie zderzenia bocznego i czołowego dwóch pojazdów. Próba zderzeniowa lokomotywy z samochodem osobowym w ramach kampanii PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Bezpieczny przejazd Zatrzymaj się i żyj; Próba zderzeniowa tramwaju z samochodem osobowym w ramach akcji zorganizowanej przez Tramwaje Warszawskie Bądźmy razem bezpieczni. 18

Badania pojazdów i ich wyposażenia pod kątem bezpieczeństwa pasażerów i niechronionych uczestników ruchu drogowego Badanie przednich układów zabezpieczających (orurowań) pod kątem bezpieczeństwa niechronionych użytkowników dróg 8 ; Badania dziecięcych urządzeń przytrzymujących do przewozu dzieci w pojazdach samochodowych 9. Polski Związek Motorowy Legislacja Działanie przeprowadzone w 2012 r. Opis Organizacja przedsięwzięć i udział w imprezach ukierunkowanych na zwiększenie świadomości w zakresie bezpiecznego poruszania się po drogach Eliminacja wojewódzkich Ogólnopolskich Turniejów brd i Motoryzacyjnego oraz Szkół Specjalnych i Specjalnych Ośrodków Szkolno- Wychowawczych XXXV Ogólnopolski Finał Turnieju brd; XVI Ogólnopolski Finał Turnieju Motoryzacyjnego; V Ogólnopolski Finał Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla Uczniów Szkół Specjalnych i Specjalnych Ośrodków Szkolno- Wychowawczych; XXVII Europejski Konkurs Edukacji Drogowej ETEC FIA; Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego; Światowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków Drogowych; Ogólnopolski Turniej Ligi Mistrzów brd o Puchar Prezydenta Miasta Kędzierzyna-Koźla; Samochodowy Rajd Pań, impreza turystyczna z konkursem brd, organizowana na terenie Polski; XIII Konkurs Chodzę i jeżdżę bezpiecznie po Europie; Liga Mistrzów brd - Turniej dla dzieci i młodzieży; Sprawdziany do zdobycia karty motorowerowej i rowerowej dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych; Organizacja konkursów i imprez towarzyszących obchodom Dnia Dziecka; Uczestnictwo w kampanii społecznej PPS Piłeś, nie jedź; Organizacja i uczestnictwo w imprezach z okazji Międzynarodowego Dnia bez Samochodu; Doskonalenie techniki jazdy - Bezpieczne kierowanie pojazdami w ekstremalnych warunkach pogodowych; Imprezy związane z bezpiecznym zachowaniem na drodze (odblaski) - Jestem bezpieczny; V Ogólnopolski Samochodowy Rajd Seniora; Konkurs plastyczny dla dzieci i młodzieży Bezpieczna Droga do Szkoły; Prelekcje w szkołach w ramach akcji Bezpieczna droga do szkoły, Bądź przezorny na drodze, Światełko odblaskowe, Bezpieczeństwo pieszego, Uwaga pirat drogowy. 8 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczny pojazd 9 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczny pojazd 19

1.3. Działania podejmowane przez WRBRD Województwo dolnośląskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego 42 działania (Alkohol i Narkotyki, Narkotyki, Pasy, NURD, Bezpieczny weekend, Bezpieczne wakacje/ferie, Bezpieczny wypoczynek, Bezpieczna droga do szkoły, Krajowa Ósemka, Krajowa Piątka, Krajówki Dolnego Śląska, Pieszy kontra pojazd), ukierunkowane na: zwalczanie niestosowanie się do obowiązku stosowania pasów bezpieczeństwa w pojazdach, fotelików i urządzeń ochronnych dla dzieci; ujawnianie i zwalczanie naruszeń popełnianych przez młodych kierowców; ochronę bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego; ujawnianie nietrzeźwych użytkowników dróg. Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Liczba wykroczeń ujawnionych przez policjantów ruchu drogowego (w akcjach i codziennej służbie): niestosowanie pasów bezpieczeństwa/fotelików 24 545, nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu 3 843, nieprawidłowe wyprzedzanie 5 190, nieprawidłowa zmiana pasa ruchu, kierunku jazdy 4 687, niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej 4 217. Stała współpraca z radiem, telewizją, prasą; Teleturniej MOTOKLASA dla młodzieży gimnazjalnej; Konkursy wiedzy i plastyczne dla dzieci i młodzieży; Współpraca z fundacjami i stowarzyszeniami: Drogi Na Szóstkę, Krajowym Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Warszawie; Ogólnopolskie kampanie społeczne Klub Pancernika Klika w fotelikach, Bezpieczna Droga z Radami SpongeBoba, Bezpieczeństwo Dziecka na Drodze; Działania profilaktyczne i represyjne z Dyrekcją PKP Zatrzymaj się i żyj Bezpieczny przejazd; Program profilaktyczny Szerokiej drogi Motocyklisto; na imprezach masowych; Szkolenia: nauczycieli wychowania komunikacyjnego szkół podstawowych i gimnazjów osób naruszających przepisy ruchu drogowego, kandydatów na strażników miejskich. Spotkania edukacyjne z dziećmi i młodzieżą. Województwo kujawsko-pomorskie 20 Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Działania: Bezpieczna Droga, Motocyklowy Patrol, Alkohol i narkotyki, Pasy, Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego, Bezpieczny weekend, Bezpieczna droga do szkoły, Bezpieczne wakacje (Ferie), Alkohol Dokonano 561 184 kontroli. Ogólna ilość osób legitymowanych: 568 755. Nałożono 209 865 mandatów karnych. Alkohol w zakresie ujawniania nietrzeźwych kierujących ujawniono 1 732 wykroczeń i ujawniono 7 999 przestępstw z art. 178 1i2 Kodeksu karnego;

Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Przestrzeganie norm czasu prowadzenia pojazdu skontrolowano 10 135 pojazdów, podjęto 56 kontroli w przedsiębiorstwach; Kontrola uprawnień do kierowania pojazdem oraz stanu trzeźwości kierowców i prowadzenia pojazdów pod wpływem narkotyków. Ujawniono 1 732 wykroczenia, 7 999 przestępstw z art. 178 1i2 Kodeksu karnego. Doposażono Policję w 3 nowe urządzenia Alcoblow (urządzenie do wstępnej analizy ilościowo-orientacyjnej dotyczącej zawartości alkoholu w organizmie), 3 urządzenia Alcoquant 6020 (analizator wydechu) oraz 1 urządzenie Awat A2.0 i 1 urządzenie Alco-Sensor IV (analizatory wydechu). Wydanie płyty Prawo Jazdy; Bezpieczni na drodze; Pilotażowy program Odpowiedzialny Młody Kierowca; Akcja OK. DRIVER; Działania promocyjne na łamach kwartalnika społeczno-kulturalnego Hybryda; Działania w zakresie edukacji najmłodszych uczestników ruchu drogowego, ze szczególnym naciskiem na utrwalanie noszenia elementów odblaskowych oraz zasad bezpiecznego uczestniczenia w ruchu drogowym; Eliminacje powiatowe, okręgowe i wojewódzkie XXXV Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla szkół podstawowych i gimnazjów; Eliminacje okręgowe i wojewódzkie XVI Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego dla szkół ponadgimnazjalnych; Wyposażanie miasteczek i sal komunikacyjnych w szkołach; Toruński Wyścig Rowerowy dla dzieci z Radiem GRA; X Międzyprzedszkolny Przegląd Scenek Dramowych pt. Jestem bezpieczny; Dzień Otwarty WORD; Festyn rodzinny Wakacje z głową; VII Międzyszkolny Konkurs Komunikacyjny; Akcja edukacyjna dla dzieci pn. Z bezpieczeństwem za pan brat; Akcja Caritas Jestem widoczny jestem bezpieczny; dzieci w Centrum Edukacji Komunikacyjnej Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Toruniu; komunikacyjna w WORD we Włocławku; Międzyszkolny konkurs plastyczny Bezpieczny Pierwszak; Warsztaty z zakresu doskonalenia techniki jazdy motocyklem i samochodem. Opracowanie II etapu Wojewódzkiego Programu Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT KUJAWSKO-POMORSKI; Posiedzenia Kujawsko-Pomorskiej WRBRD. Województwo lubelskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Bezpieczne ferie, Bezpieczny weekend, Bezpieczne wakacje, Bezpieczna droga do szkoły, Spotkania, pogadanki (organizacja i uczestnictwo 1 962 spotkań środowiskowych z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi, w których uczestniczyło 61 260 osób). WORD Chełm 14 pogadanek dla dzieci i młodzieży z udziałem ok. 1 000 osób; Akcja Pijesz Jedziesz - Giniesz dla młodzieży szkół ponadgimnazjalnych z powiatu chełmskiego przeprowadzono 47 spotkań, w których uczestniczyły 2 733 osoby; Pogadanki, akcje, rajdy rowerowe i samochodowe oraz turnieje, podczas których przekazano 3 923 różnego rodzaju elementy odblaskowe (kamizelki od- 21

Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego blaskowe, pakiety brd, opaski, naklejki na rower itp.). WORD Zamość Spotkania w zakresie edukacji komunikacyjnej podczas Tygodnia Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w szkołach podstawowych dla 223 uczniów; Pogadanki w przedszkolach i szkołach podstawowych na temat stosowania przepisów ruchu drogowego (uczestniczyło 1361 uczniów); Akcja Z odblaskiem bezpieczniej spotkania promujące bezpieczne zachowania w ruchu drogowym wraz z wyposażaniem uczniów w elementy odblaskowe (2708 szt.); Zakup i dystrybucja elementów odblaskowych i kamizelek odblaskowych dla placówek oświatowych na imprezy i konkursy brd; Przekazanie zestawów przenośnych znaków drogowych mini miasteczek ruchu drogowego dla 18 szkół podstawowych; Utworzenie Gminnego Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Zespole Szkół w Suchowoli i wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne; Organizacja spotkania konsultacyjno-szkoleniowego z instruktorami nauki jazdy, kierownikami starostw na temat wejścia przepisów ustawy o kierujących pojazdami 80 osób; Organizacja spotkania ze 112 nauczycielami wychowania komunikacyjnego w szkołach podstawowych; Obchody Dnia Dziecka dla 8 szkół podstawowych (280 uczniów); Współpraca z instytucjami i stowarzyszeniami zajmującymi się problematyką brd organizacja konkursów, przeprowadzenie czterech imprez dla 207 uczniów; V edycja konkursu plastycznego Bezpieczni na drodze dla 78 szkół podstawowych (227 uczniów); Konkursy wiedzy i umiejętności stosowania przepisów ruchu drogowego w szkołach podstawowych;. WORD Lublin (we współpracy z policją ruchu drogowego) Spotkania na temat bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym i wyposażenie uczestników w elementy odblaskowe; Akcja Jesteś widoczny jesteś bezpieczny 5 tysięcy odblasków i 1 000 szt. plakatów przekazanych do szkół; Akcje i imprezy brd połączone z przekazaniem elementów odblaskowych (kamizelki, odblaski samoprzylepne, naklejki rowerowe) i 322 pakietów brd dla niechronionych uczestników ruchu drogowego; Doposażenie 8 szkół w materiały edukacyjne i pomoce dydaktyczne; Festyn z okazji Dnia dziecka połączonym z Dniem otwartym WORD Lublin przeprowadzono konkursy brd, jazdę na trolejach, próbę Stewarta, jazdy przedegzaminacyjne na placu WORD u; Akcje i festyny: akcja Bezpieczny powrót do szkoły, akcja Dobre wakacje w dobrym towarzystwie, festyn na terenie Szkoły Podstawowej nr 27 w Lublinie, festyn Europejski dzień bez samochodu, festyn organizowany przez MOPR Pożegnanie lata przy Szkole Podstawowej nr 10 w Lublinie, akcja Bezpieczna droga do szkoły, akcja Bezpiecznie w domu i szkole (zorganizowana przez Zespół Szkół w Zakrzówku). Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego (11 działań), Pasy, Trzeźwy Poranek, Alkohol i narkotyki (10 działań). WORD-y: Zamość, Biała Podlaska, Chełm, Lublin Wykorzystanie mobilnych miasteczek ruchu drogowego do: szkoleń teoretyczno-praktycznych dla uczniów ubiegających się o wydanie karty motorowerowej, egzaminów praktycznych na kartę rowerową i motorowerową. 22

Usprawnienie systemu zarządzania prędkością Inne działania Stała współpraca z radiem, telewizją, prasą; Teleturniej MOTOKLASA dla młodzieży gimnazjalnej; Konkursy wiedzy i plastyczne dla dzieci i młodzieży 6; Współpraca z fundacjami i stowarzyszeniami: Drogi Na Szóstkę, Krajowym Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Warszawie; Ogólnopolskie kampanie społeczne Klub Pancernika Klika w fotelikach, Bezpieczna Droga z Radami SpongeBoba; Bezpieczeństwo Dziecka na Drodze; Działania profilaktyczne i represyjne z Dyrekcją PKP Zatrzymaj się i żyj Bezpieczny przejazd 16; Program profilaktyczny Szerokiej drogi Motocyklisto; na imprezach masowych; Szkolenia: nauczycieli wychowania komunikacyjnego szkół podstawowych i gimnazjów 1, osób naruszających przepisy ruchu drogowego 25, kandydatów na strażników miejskich 2; Spotkania edukacyjne z dziećmi i młodzieżą. Działania Gimbus. Kampania Bezpieczna Droga z Radami Spangeboba Szkolenia motocyklistów: JESTEŚ WIDOCZNY, JESTEŚ BEZPIECZNY, Piłeś nie jedź. WORD - y woj. lubelskiego Współfinansowanie i współorganizacja Turnieju brd dla szkół podstawowych i gimnazjalnych oraz Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego dla szkół ponadgimnazjalnych (eliminacje gminne, powiatowe, miejskie, wojewódzkie). Województwo lubuskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Dystrybucja materiałów edukacyjnych i pomocy dydaktycznych związanych z brd dla najmłodszych uczestników ruchu drogowego: książeczki, ćwiczenia, podręczniki, gry i zabawki edukacyjne, rowery do ćwiczeń dla szkół, rowerowe tory przeszkód, tablice edukacyjne z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej; Turnieje brd dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych; Konkurs nt Ruchu Drogowego 2012 roku; Szkolenia do dzieci i młodzieży ubiegających się o uzyskanie karty rowerowej z wykorzystaniem mobilnego miasteczka ruchu drogowego; Konkurs Bezpieczne Wakacje połączony z obchodami Dnia Dziecka; Konferencja metodyczna dla nauczycieli pn. komunikacyjna dzieci i najnowszych zmian w przepisach ruchu drogowego; Lubuski Konkurs Wiedzy o Bezpieczeństwie w Ruchu Drogowym: W Europie Jeździmy Bezpiecznie; Ćwiczenia na płytach poślizgowych w ODTJ Tomaszowo - ośrodek WORD-u Zielona Góra; Jazdy treningowe i pokazowe samochodami i motocyklami; Akcja Kulturalny i Bezpieczny Kierowca; Edukacyjne wycieczki rowerowe ze studentami uniwersytetu Trzeciego Wieku Pogadanki dla dzieci na temat zasad poruszania się po drogach; Imprezy plenerowe poświęcone kontroli umiejętności kierowania rowerem, samochodem oraz innymi pojazdami i w warunkach specjalnych. 23

Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Sezon letni; Bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży; Bezpieczna droga do szkoły; Bezpieczne ferie; Bezpieczne wakacje; Dni otwarte komendy Policji; Bezpieczny poniedziałek; Trzeźwość; Trzeźwy poranek; Woodstock; Alkohol i narkotyki; Bezpiecznie-Chce się żyć seminaria z Krajowym Centrum brd. Miasto Zielona Góra Wydanie przewodnika-mapki Zielona Góra na rowerze. Spotkania nauczycielskie w celu wymiany doświadczeń i wdrożenia wniosków ewaluacyjnych dotyczących Wychowania Komunikacyjnego oraz doskonalenia regulaminów turniejów brd. Działania: Pieszy; Pasy; Niechronieni uczestnicy Ruchu Drogowego. Dystrybucja elementów odblaskowych (kamizelki, czapeczki, plecaki, szkolne worki, rowerowe saszetki, trójkąty ostrzegawcze, opaski). Egzaminy na kartę motorowerową. Województwo łódzkie 24 Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Alkohol i NARKOTYKI 6 działań w ramach akcji ogólnopolskich Trzeźwy poranek 16 działań ogólnowojewódzkich Bezpieczne Ferie; Bezpieczne Wakacje; Klub Pancernika klika w fotelikach; Bezpieczna droga do szkoły; Jedź z głową w kasku; Gimbus; Zatrzymaj się i żyj bezpieczny przejazd; Patrz w lusterka motocykle są wszędzie i Uwaga motocykliści; Zachowaj trzeźwy umysł; Bądź trzeźwy kierowco; Bezpieczne przejście; Patrole ze Św. Mikołajami sprawdzającymi wiedzę uczniów, rozdającymi m.in. gadżety związane z brd; Pogadanki prowadzone w szkołach podstawowych, gimnazjach w ramach wspierania wychowania komunikacyjnego oraz zajęcia teoretyczne i praktyczne przy wykorzystaniu wozu propagandowego, który jest wyposażony w mobilne miasteczko ruchu drogowego; Rajdy rowerowe, jarmarki, pikniki tematyczne i okolicznościowe, festyny, konkursy plastyczne, współpraca ze stacjami diagnostycznymi, pogadanki ze starszymi użytkownikami dróg, prelekcje w zakładach karnych, ocena umiejętności jazdy przed wydaniem kart rowerowych i motorowerowych, spotkania z kandydatami na kierowców w ośrodkach szkolenia kierowców; Debaty społeczne z udziałem przedstawicieli spółdzielni mieszkaniowych, rozpowszechnianie kamizelek odblaskowych i kompletów oświetleniowych do

rowerów, apele w kościołach i prelekcje podczas uroczystości, konferencje i debaty, Jabłko i cytryna, Przedszkolaki poznają znaki, Prezydenckie Rajdy Rowerowe, Rajdy Rodzinne itp; Happeningi Uwaga motocykliści, Jestem sprawny, Mistrz kierownicy, Wypadki porozmawiajmy; Cykl spotkań przeprowadzonych w kinach i teatrach dla dorosłych oraz informacje przekazywane przez środki przekazu; Konferencja Bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu drogowego. Ratownictwo medyczne; Prowadzenie warsztatów dla pedagogów wychowania komunikacyjnego w Centrum Doskonalenia Nauczycieli w Łodzi; Przeprowadzenie zajęć dla osadzonych w Zakładzie Karnym w Łodzi dot. wpływu alkoholu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym; Udział w licznych piknikach, festynach i innych okolicznościowych imprezach, podczas których szerzona była wiedza z zakresu bezpiecznego poruszania się po drogach wszystkich uczestników ruchu, połączona z praktyczną jazdą na rowerze po wyznaczonym torze i test z alkoholami ukazujący efekt braku sprawności po alkoholu Kuratorium Oświaty w Łodzi Realizacja programów edukacyjnych; Konkursy wiedzy o ruchu drogowym; Udział w akcjach edukacyjnych; Wykonywanie makiet miasteczka ruchu drogowego, zajęcia z wykonywaniem znaków drogowych; Projekcja filmów edukacyjnych oraz słuchanie opowiadań, bajek oraz słuchowisk o tematyce brd; Apele i spotkania z dziećmi związane z bezpiecznym poruszaniem się po drogach; Wykonywanie gazetek o tematyce brd; Pogadanki, zajęcia szkoleniowe oraz prezentacje multimedialne dla rodziców na temat bezpiecznej drogi do i z przedszkola czy szkoły; Przekazywanie rodzicom materiałów informacyjnych (ulotki WORD, broszury policyjne); Spotkania z funkcjonariuszami policji i straży miejskiej w przedszkolach i szkołach; Wycieczki do KPP, KMP lub do miejscowych posterunków policji; Korzystanie z kamizelek oraz elementów odblaskowych podczas wyjść i spacerów; Zabawy w miasteczkach ruchu drogowego; Oglądanie przedstawień teatralnych, koncertów muzycznych o tematyce związanej z bezpieczeństwem dziecka w ruchu drogowym; Zapoznawanie uczniów z przepisami dotyczącymi bezpiecznego poruszania się po drogach, utrwalanie wiedzy i podwyższanie umiejętności z zakresu wychowania komunikacyjnego; Pogadanki i apele przygotowujące uczniów do roli świadomego i bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym, wyposażanie uczniów elementy odblaskowe; Teoretyczne i praktyczne przygotowanie uczniów do egzaminu na kartę rowerową i motorowerową; Tworzenie kodeksu bezpiecznego rowerzysty i motorowerzysty; Realizacja programów edukacyjnych i udział w akcjach; Organizacja konkursów i turniejów wiedzy i umiejętności; Konkursy plastyczne; Happeningi nt. bezpieczeństwa; Ekspozycja gazetek informacyjno-edukacyjnej nt. Rowerzysta w ruchu drogowym; Umieszczanie informacji o działaniach z zakresu brd na szkolnych stronach internetowych; Wykorzystywanie metod aktywizujących w realizacji zadań związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego; Popularyzacja portalu edukacyjnego Wychowanie komunikacyjne Bezpieczna droga do szkoły; Tworzenie map miejsc niebezpiecznych w okolicy szkół; Przygotowanie i udział uczniów w eliminacjach szkolnych, międzyszkolnych, 25

Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego powiatowych oraz wojewódzkich Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego i Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego; Doskonalenie techniki jazdy na rowerze i motorowerze w Miasteczkach Ruchu Drogowego; Stałe doposażenie szkół w pomoce dydaktyczne z zakresu brd; Zaangażowanie wszystkich nauczycieli w działania na rzecz bezpieczeństwa uczniów w ruchu drogowym poprzez realizację treści z tego zakresu na różnych przedmiotach. Centrum BRD w Łodzi Organizacja imprez edukacyjnych dla dzieci z zakresu brd Kacper dziecko bezpieczne na drodze; Współudział w organizacji mobilnego miasteczka ruchu drogowego dla gminy Bełchatów. Centrum BRD w Łodzi Organizacja XI Międzynarodowej konferencji p.n. Bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu drogowego, Ratownictwo medyczne WORD w Piotrkowie Trybunalskim Spotkanie dla naczelników WRD Komend Policji będących w zasięgu działania WORD omówienie wspólnych działań; XII Bałtyckie Targi Militarne Balt-Military-Expo pt. Synergia działań warunkiem poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym; X Międzynarodowa Konferencja Bezpieczeństwo niechronionych uczestników ruchu drogowego, Ratownictwo medyczne w Uniejowie. 10 WORD-y w Łodzi, Sieradzu, Skierniewicach, Piotrkowie Trybunalskim Współpraca z partnerami: Kuratorium Oświaty w Łodzi, Komendą Wojewódzką Policji w Łodzi i Wydziałem Ruchu Drogowego, Zarządem Okręgowym Polskiego Związku Motorowego w Łodzi, Automobilklubem Łódzkim, Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Łodzi, Strażą Miejską w Łodzi, Teatrem Wspólnota w Łodzi; Wspieranie zajęć wychowania komunikacyjnego w szkołach: Objazdowe miasteczka ruchu drogowego sprawdzanie umiejętności jazdy rowerem i motorowerem i znajomość przepisów ruchu drogowego, Współpraca z nauczycielami - koordynatorami wychowania komunikacyjnego w szkołach i w placówkach oświatowych, Budowa Stacjonarnego Miasteczka Ruchu Drogowego budowę sfinansowano ze środków WORD-ów, Mobilne Miasteczka Ruchu Drogowego z wykorzystaniem elementów mobilnego miasteczka ruchu drogowego przeprowadzono szkolenia i egzaminy na kartę rowerową, Doposażenie szkół w sprzęt szkoleniowy i pomoce dydaktyczne mające na celu kształtowanie zasad bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym, Inne zajęcia, pomoc sprzętowa, wyposażenie miasteczka dla KM Policji w Łodzi, Udzielanie porad i instruktaży w ramach prowadzonej edukacji komunikacyjnej w lokalnych mediach. (7-dni, Nad Wartą, Dziennik Łódzki), Wyposażanie uczniów w elementy odblaskowe i książeczki Ja, rower i przepisy, Przeprowadzenie szkolenia dla nauczycieli we współpracy z WODN w Sieradzu; Organizacja lub współorganizacja zawodów rowerowych, turniejów, konkursów teoretycznych i praktycznych, sprawnościowe jazdy rowerem, przeprowadzono eliminacje do Ogólnopolskich Turniejów brd i Motoryzacyjnego ufundowano nagrody dla finalistów oraz upominki dla wszystkich uczestników; Rajdy piesze, rowerowe i samochodowe organizowane przez koła PTTK, hufce ZHP, organizacje społeczne oraz Automobilklub w Sieradzu; Organizacja, współorganizacja lub udział w akcjach edukacyjnych lub imprezach masowych (w których uczestniczyło około 4 000 dzieci): Jestem bezpiecznym i widocznym rowerzystą, Bezpieczne wakacje z WORD, 10 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Ratownictwo i opieka powypadkowa 26

Bezpieczny powrót z wakacji, Bezpieczny powrót do szkoły, Akademia bezpieczeństwa, Jestem widoczny jestem bezpieczny, Przedszkolak, uczeń bezpieczni na drodze, Jestem bezpiecznym uczestnikiem ruchu drogowego, Jak bezpiecznie dojść do szkoły, Bezpieczny wypoczynek; Realizacja 10 spektakli teatralnych dla młodzieży ze szkół podstawowych i dzieci z przedszkoli; Udział w festynach, konkursach, rajdach, oraz innych imprezach odbywających się pod hasłem Bezpieczeństwo na drodze. Dla uczestników przewidziano m. in. książeczki Ja, rower i przepisy, elementy odblaskowe oraz drobne nagrody i gadżety propagujące brd; Bezpieczne Wakacje z WORD przygotowanie i wyemitowanie na antenie rozgłośni radiowej Nasze Radio oraz Radia Ziemi Wieluńskiej audycji poświęconej bezpieczeństwu na drodze dzieci; Inne akcje i wydarzenia: Obchody Dnia Dziecka, Mikołaj na drodze, Dni otwarte WORD, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Odblaskowe przedszkolaki, akcja Pierwszaczek, Bezpieczna droga do szkoły, Bezpieczny powrót do szkoły, akcje Cytryna Jabłko, akcja Niechronieni, Bezpieczne wakacje, Rowerem bezpiecznie do celu, Bądź widoczny, bądź bezpieczny, Rodzinny Rajd Rowerowy, Klub Pancernika, Razem bezpieczniej, Światowy Tydzień BRD, Bezpieczny przedszkolak, Przedszkolaki znają znaki, Rodzinny piknik ZNP, Konferencje wojewódzkie, rejonowe o tematyce brd. Województwo małopolskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Nałożono 20 008 mandatów karnych na uczestników ruchu drogowego. WITD Realizacja zadań określonych w ramowym planie kontroli sformułowanym zgodnie z założeniami Krajowej Strategii Kontroli przepisów w zakresie czasu jazdy i czasu postoju, obowiązkowych przerw i czasu odpoczynku kierowców na lata 2011 2012; Prowadzenie, szczegółowych kontroli w siedzibach przedsiębiorstw w zakresie stosowania przez przewoźników i kierowców norm czasu prowadzenia pojazdów, wymaganych przerw i odpoczynków oraz przepisów o stosowaniu urządzeń rejestrujących; Udział w ośmiu skoordynowanych kontrolach drogowych kierowców pojazdów objętych zakresem rozporządzeń dotyczących norm czasu prowadzenia pojazdu, przerw w jeździe oraz odpoczynku kierowców oraz stosowania urządzeń rejestrujących w transporcie drogowym; Inspektorzy dokonali 8 735 kontroli pod kątem analizy czasu jazdy i odpoczynku nakładając 628 decyzji administracyjnych na kwotę 1 970 800 złotych. Na kierowców nałożono łącznie 2 658 mandatów karnych na kwotę 950 400 zł. Odblaskowa Szkoła - akcja we współpracy z Małopolską Wojewódzką Radą Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Wydziałem Ruchu Drogowego oraz Małopolskim Kuratorium Oświaty, przy wsparciu Małopolskiego Urzędu Marszałkowskiego, Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego; Dystrybucja kamizelek odblaskowych dla około 20 tys. uczniów, elementów odblaskowych dla około 35 tys. Uczniów; Imprezy promujące brd; Wychowanie komunikacyjne; Turnieje wiedzy o bezpieczeństwie w ruchu drogowym etapy miejskie/powiatowe i wojewódzkie następujących turniejów: Ogólnopolskiego Tur- 27

nieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym (dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych) i Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego (dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych). Wzięło w nich udział około 30 tys. uczniów. MORD w Krakowie Realizacja programów telewizyjnych: Jedź bezpiecznie i Jak uniknąć mandatu oraz radiowego Zapnij pasy; Powołanie Klubu Jedź bezpiecznie; Odblaskowa Szkoła III edycja akcji skierowanej do szkół podstawowych w województwie małopolskim; Akcja Gazety Krakowskiej Bezpieczna Droga do szkoły (zorganizowana wspólnie z WRD KWP w Krakowie a także m.in. Stowarzyszeniem Alter Ego, GDDKiA oraz innymi podmiotami); Szkolenia dla osób naruszających przepisy ruchu drogowego, tzw. szkolenia za punkty karne. W Krakowie w roku 2012 skorzystało ze szkolenia 876 osób; Profilaktyczne kursy doszkalające dla pracowników firm; Organizacja, przeprowadzenie oraz współorganizacja kilku akcji związanych z brd, skierowanych dla dzieci i młodzieży z wykorzystaniem mobilnego miasteczka ruchu drogowego; Organizacja konkursów z zakresu brd oraz egzaminów na kartę rowerową; Organizacja festynu rodzinnego z okazji Dnia Dziecka (współpraca z: Centrum Kultury i Wypoczynku w Proszowicach, KPP w Proszowicach, OSP w Proszowicach, Ośrodkiem Szkolenia Kierowców Pik w Proszowicach); Kontynuacja kampanii Odblask dla seniora skierowanej do osób w podeszłym wieku. MORD w Nowym Sączu Eliminacje powiatowe turnieju motoryzacyjnego dla szkół średnich (we współpracy z Zespołem Szkół Samochodowych w Nowym Sączu, Kuratorium Oświaty, Urzędem Miasta w Nowym Sączu, Komendą Miejską Policji w Nowym Sączu); Pokazy, prelekcje, imprezy z wykorzystaniem symulatora zderzeń pokazujące przeciążenia podczas niewielkich prędkości, w sytuacji kiedy pasy są zapięte i niezapięte; Gminne i powiatowe eliminacje Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym, m. in. w powiatach: nowotarskim, nowosądeckim, limanowskim, gorlickim, dla dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i gimnazjów; Egzaminy na kartę rowerową i motorowerową przy wykorzystaniu miasteczka rowerowego (wspólnie z Komendą Miejską Policji); MORD czyli Młodzież o Ruchu Drogowym (wspólnie z Zespołem Szkół Samochodowych w Nowym Sączu) kilkanaście prelekcji poświęconych zasadom bezpiecznego poruszania się po drogach dzieci ze szkół podstawowych m.in. z terenów Sądecczyzny na których nie ma chodników i poboczy. MORD w Tarnowie Organizacja konkursu Małopolski Instruktor Roku 2012 popularyzującego bezpieczne zachowania w ruchu drogowym; Współorganizacja Powiatowego Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego dla uczniów szkół średnich i ufundowanie nagród dla zwycięzców; Współorganizacja powiatowej edycji Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy o brd oraz ufundowanie nagród dla zwycięzców; Promocja prawidłowych zachowań brd wśród osób niepełnosprawnych jako uczestników ruchu drogowego; XIV Konferencja z problematyki brd dla dyrektorów i nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjalnych; VI Festyn z problematyki brd (gry, konkursy wiedzy i sprawnościowe) z udziałem uczniów i nauczycieli przedszkoli i szkół podstawowych (Przez zabawę do bezpieczeństwa; Współudział w organizacji XXIX Ogólnopolskiego Seminarium Szkoleniowego z cyklu Bezpieczeństwo w transporcie drogowym towarów niebezpiecznych; Współorganizacja akcji Jeżdżę bezpiecznie, jestem bezpieczny; Przeprowadzenie konkursu filmowego Bezpieczny gimnazjalista w ruchu drogowym; Współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego, szkołami, Policją, OSP, stowarzyszeniami i innymi jednostkami w zakresie popularyzacji oraz realizacji 28

Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego przedsięwzięć zmierzających do poprawy bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego; Powiatowe akcje promujące brd: bezpieczne wakacje, bezpieczna droga do szkoły, bezpieczna zima na drogach. WITD Doposażenie przez WRBRD w laserowy miernik prędkości oraz alkomaty, za łączną kwotę 33 tysięcy złotych. 11 i WITD Policyjne kontrole samochodów osobowych ujawniły 6 553 przypadki niestosowania się do obowiązku jazdy w pasach bezpieczeństwa przez kierujących i pasażerów pojazdów oraz 78 przypadków przewożenia dzieci niezgodnie z przepisami (poza fotelikami ochronnymi lub innymi urządzeniami ochronnymi); Nasilona działalność profilaktyczna w czasie ferii w miejscach zorganizowanego zimowego wypoczynku dzieci i młodzieży (wspólnie z organizatorami ferii, przedstawicielami oświaty, samorządami lokalnymi i innymi instytucjami zainteresowanymi bezpieczeństwem wypoczywającej młodzieży) 483 spotkania, pogadanki edukacyjne z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym; 56 wystąpień w środkach masowego przekazu; Publikowanie wykazów objazdów i tras alternatywnych na stronach internetowych KWP w Krakowie; Kontrole zapinania pasów bezpieczeństwa w czasie jazdy przez wszystkich podróżnych w pojeździe oraz przewożenia dzieci w fotelikach ochronnych. Kontrole ujawniły 7 950 przypadków niestosowania się do obowiązku jazdy w zapiętych pasach bezpieczeństwa i 116 przypadków niewłaściwego przewozu dzieci; Zaostrzone kontrole polegające na każdorazowym sprawdzaniu stanu trzeźwości kierującego podczas kontroli drogowej. Ujawniono i wyeliminowano z ruchu 2 019 nietrzeźwych kierujących; 115 wystąpień w mediach. Blisko 460 spotkań edukacyjnych dla dzieci i młodzieży; Bezpieczna droga do szkoły wzmożone działania w dn. 3 7 września 2012r., których głównym celem było zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom poruszającym się drogami. Służbą policyjną objęte zostały rejony szkół zagrożonych wypadkowością oraz rejony szkół o dużym natężeniu ruchu. Skontrolowano 60 autobusów dowożących dzieci do szkół. Podczas tych kontroli ujawniono 6 nieprawidłowości, w tym 4 z nich dotyczyły stanu technicznego. W sumie podczas prowadzenia działań policjanci ujawnili 1 633 wykroczenia drogowe, najwięcej z nich, aż 739 dotyczyło kierujących przekraczających prędkość, a 470 wykroczeń odnotowano za brak zapiętych pasów bezpieczeństwa, 47 przypadków dotyczyło niewłaściwego przewozu dzieci w samochodach, a 25 nieprawidłowego przejeżdżania przejść dla pieszych w rejonach szkół. Za wykroczenia, policjanci nałożyli 2 326 mandatów karnych, sporządzili 41 wniosków o ukaranie do sądów grodzkich oraz pouczyli 488 sprawców wykroczeń; Alkohol i Narkotyki przeprowadzono 118 834 badań na zawartość alkoholu oraz przebadano 120 kierujących na zawartość narkotyków w organizmie. Podczas działań ujawniono w sumie 874 kierujących znajdujących się pod wpływem alkoholu i narkotyków; Stop-probierz 2012 przebadano 301 292 kierujących na zawartość alkoholu i narkotyków. Ujawniono w sumie 1 861 kierujących pod wypływem alkoholu i narkotyków; Kontrole kierujących pojazdami (w tym samochodami osobowymi) gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że kierują pojazdem w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu; Kontrole kierujących samochodami osobowymi, którzy rażąco naruszyli przepisy o ruchu drogowym lub spowodowali zagrożenie bezpieczeństwa. Bezpieczna Majówka prezentacja symulatora zderzeń, alkogogli, rowerowego toru przeszkód dla dzieci i młodzieży; Akcja WRD KWP w Krakowie (wspólnie z Oddziałem Żandarmerii Wojskowej w Krakowie, Urzędem Miasta Zakopane oraz Gazetą Krakowską) w czasie Pucha- 11 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczna prędkość 29

Inne działania Województwo mazowieckie ru Świata w Skokach Narciarskich w Zakopanem promująca bezpieczeństwo na drodze przy wykorzystaniu symulatora zderzeń, alko gogli, policyjnego alkotestu AlcoBlow; Bezpieczne dziecko na drodze (wspólnie ze Stowarzyszeniem Junior Rally Team) przekazanie dzieciom jak być bezpiecznym na drodze, ćwiczenie jazdę na rowerze w specjalnie przygotowanym miasteczku ruchu drogowego, egzaminy na kartę rowerową, nauka udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. MORD w Nowym Sączu Akcje Bezpieczna droga do szkoły, Odblaskowy pierwszak, Bezpieczne ferie, Bezpieczne wakacje zakupiono i rozdano dzieciom, młodzieży ok. 15 000 szt. elementów odblaskowych; Akcja wyposażania osób starszych w odblaski. MORD w Krakowie Cykliczne audycje telewizyjne Jedź bezpiecznie; Strona internetowa Małopolskiego Ośrodka Ruchu Drogowego w Krakowie www.mord.krakow.pl z programami TV: Jedź bezpiecznie i Jak uniknąć mandatu oraz radiowym: Zapnij pasy; Organizacja i współfinansowanie finałów wojewódzkich Turniejów Motoryzacyjnych i brd (wspólnie z PZM oraz WRD KWP w Krakowie). MORD w Nowym Sączu Wydawnictwa dla dzieci i młodzieży z zakresu brd, na potrzeby prelekcji organizowanych przez MORD Nowy Sącz; Imprezy i wydarzenia promujące bezpieczeństwo w ruchu drogowym dla najmłodszych: m. in. w Gorlicach, Limanowej, Biegonicach, Nowym Sączu, Nowym Targu, Muszynie, Bukowinie Tatrzańskiej; Święto patrona kierowców Św. Krzysztofa; Warsztaty (wspólnie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Małopolskiego oraz Szkołą Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie) dotyczące zasad postępowania podczas zagrożeń związanych z drogowym przewozem towarów niebezpiecznych (ADR); Cykl seminariów dla kierowników i instruktorów ośrodków szkolenia kierowców z zakresu brd. MORD w Tarnowie Przygotowanie i wykonanie ulotek propagujących brd oraz materiałów odblaskowych; Obsługa szkoleń i pokazów dla dzieci organizowanych w mobilnym miasteczku ruchu drogowego w MORD Tarnów. Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego KWP w Radomiu ujawniono 135 836 naruszeń prędkości, wylegitymowano 35 779 pieszych nakładając ponad 10 tys. mandatów, pouczono 9 310 osób KSP w Warszawie ujawniono 165 824 osób przekraczających prędkość, ujawniono 10 880 pieszych nie stosujących się do obowiązujących przepisów ruchu drogowego. Prowadzono działania kontrolujące trzeźwość, wyjazdy weekendowe oraz Bezpieczny pieszy, Pasy, Prędkość; 12 Ujawnienie 12 201 osób kierujących pod wpływem alkoholu, zatrzymano 82 uprawnienia do kierowania pojazdami. Ujawniono 6 059 wykroczeń popełnionych przez niechronionych uczestników ruchu drogowego; Kontrola czasu pracy kierowców skontrolowano 2 893 kierowców; Kontrolowanie stanu trzeźwości kierujących. 12 Ze względu na swój charakter działanie wykazano również w filarze Bezpieczna prędkość 30

Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego WORD-y w Płocku, Siedlcach, Ciechanowie, Ostrołęce, Warszawie Zajęcia reedukacyjne dla kierowców. Urząd Marszałkowski Program Bezpieczna droga do szkoły w programie wzięło udział ponad 63 tys. dzieci w wieku 10-14 lat z terenu 16 powiatów oraz dodatkowo 4 miast/gmin. Na realizację programu wydano ok. 1 407 tys. zł. Działania promujące używanie pasów bezpieczeństwa; Działania reedukacyjne; Działania edukacyjne wśród motocyklistów; Prowadzenie strony internetowej omawiającej bieżące wydarzenia; Organizacja wystaw, festynów, prezentacji z zakresu brd. WORD w Ostrołęce Szkolenia dla 43 kierowników OSK; Reedukacja: 23 szkolenia 86 uczestników; Publikacja artykułów prasowych, audycji radiowych; Realizacja programów Samorządu Województwa z zakresu promocji brd; Organizacja ogólnopolskiego turnieju brd; Zajęcia edukacyjne w szkołach. WORD w Ciechanowie Reedukacja: 27 zajęć reedukacyjnych oraz 18 zajęć informacyjno edukacyjne. Działania promujące brd z rozgłośnią radiową; Akcja Zapnij pasy, Fotelik, Przedszkolak; Program Bezpieczna droga do szkoły; Wyposażanie szkół w rowery i motorowery do nauki jazdy. Zakup rowerowych torów przeszkód dla szkół podstawowych i gimnazjów; Wyposażanie szkolnych pracowni brd; Organizacja rajdów rowerowych; Promocja pasów bezpieczeństwa; 14 zajęć edukacyjnych z młodzieżą szkolną prowadzonych w RCBRD; Realizacja projektu Wzrost kompetencji kadry OSK; Prowadzenie 13 kursów z zakresu kierowania ruchem drogowym dla strażników szkolnych, kierowców autobusów szkolnych, przedstawicieli zarządców dróg; Tydzień BRD promocja elementów odblaskowych. WORD w Warszawie 12 szkoleń dla 75 kierowców zawodowych podnoszących świadomość i wiedzę z brd; 7 spotkań z 200 przedstawicielami OSK; Prowadzenie miasteczka ruchu drogowego; Konkursy, turnieje, współpraca z mediami, zakup i przekazywanie elementów brd; Szkolenia dla nauczycieli; 39 szkoleń dla 738 osób kierujących ruchem drogowym; Finansowanie nagród dla laureatów konkursów brd. WORD w Radomiu 4 spotkania z 320 rodzicami uczniów szkół podstawowych; Współpraca z mediami; Druk i kolportaż materiałów brd; Realizacja spotu TV z zakresu bezpieczeństwa dzieci (foteliki, pasy, kamizelki, odblaski) oraz spotu z zakresu bezpiecznych zachowań rodziców i dzieci; 39 spotkań z 1 300 uczniami promujące wiedzę z zakresu brd; Imprezy rowerowe z użyciem miasteczka ruchu drogowego dla 952 uczniów; 39 prelekcji dla 1 300 uczniów szkół podstawowych; 4 spotkania dla 320 rodziców kierujących pojazdami. WORD w Płocku Zajęcia edukacyjne dla dzieci szkół podstawowych i gimnazjów; Udział w organizacji turniejów ogólnopolskich brd oraz turniejów powiatowych z wykorzystaniem symulatora zderzeń. 31

Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Województwo opolskie WORD w Siedlcach Spotkania dla kadry kierowniczej OSK; Kampania medialna skierowana do kierowców; 9 imprez plenerowych nt. brd; Nagranie audycji TV dla motocyklistów oraz organizacja rajdu promującego zasady brd; 18 zajęć dla uczniów na symulatorze jazdy na motorowerze; Akcja Bądź widoczny; Udział w konferencji brd dla 200 dyrektorów szkół z regionu; Udział w pracach Społecznej Rady BRD. WORD Ciechanów 4 posiedzenia zespołów doradczych ds. brd z udziałem przedstawicieli zarządców dróg oraz służb działających na drogach. WORD w Warszawie Prowadzenie internetowej mapy zdarzeń drogowych. Ujawniono 28 tys. przypadków niestosowania pasów bezpieczeństwa oraz 49 przypadków niewłaściwego przewozu dzieci. Propagowanie w szkołach i na spotkaniach z dorosłymi używania pasów bezpieczeństwa; Organizacja debat, spotkań, konkursów; Przekazywanie materiałów edukacyjnych. 32 Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego WORD Opole Szkolenie i egzaminowanie uczniów na kartę rowerową w szkołach i WORDzie; Turniej brd na poziomie powiatu i województwa dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjum i szkół specjalnych; Okręgowe mistrzostwa PCK dla szkół ponadgimnazjalnych; Międzyprzedszkolna olimpiada dla przedszkolaków Torba Kangura ; Turniej Motoryzacyjny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych; Turnieje rowerowe dla klas IV szkół podstawowych p.t. Jeżdżę bezpiecznie ; Szkolenie dla przedstawicieli starostw w ramach wzrostu kompetencji osób odpowiedzialnych za nadzór nad Szkołami Nauki Jazdy x 2 razy; Kampanie społeczne Bezpieczny przejazd kolejowy 4 kampanie (Kolej Regionalna). Kuratorium Oświaty w Opolu, we współdziałaniu m. in. z policją, strażą pożarną i ośrodkami szkolenia kierowców, przyjęło umacnianie działań w zakresie: dzieci, młodzieży i kierowców; Podnoszenie świadomości przestrzegania przepisów ruchu drogowego organizacja turniejów brd i motoryzacyjnych; Współorganizacja projektów pn. Bezpieczny rowerzysta, Bezpieczny motorowerzysta, Pierwsza pomoc przedmedyczna, Bezpieczna droga do szkoły, Bezpieczny młody kierowca, Bądź widoczny na drodze. Straż Miejska Opole W prelekcjach p.t. Bezpieczny rowerzysta, przedszkolak, pierwszoklasista i inne uczestniczyło ok. 2 800 dzieci. Straż Miejska Opole Prowadzono patrole prewencyjne w okolicach szkół w związku z przestrzeganiem zasad ruchu drogowego. Działaniem objęto wszystkie szkoły na terenie gminy Opole. Alkohol i narkotyki;

Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Inne działania Pasy; Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego; Bezpieczny weekend; Bezpieczne wakacje (ferie); Bezpieczna droga do szkoły. WITD Normy czasu prowadzenia pojazdu 6 053 kontroli drogowych, stwierdzono 2 199 naruszenia przepisów dot. wymaganych przerw i odpoczynków kierowcy. Powyższy zakres kontrolowano również podczas kontroli 78 przedsiębiorstw. stwierdzono 2 987 naruszeń nałożono 1 586 mandatów karnych na prowadzących pojazdy, 208 mandatów karnych na zarządzającego transportem w konkretnej firmie oraz 469 kar w formie decyzji administracyjnej na przewoźnika. Kontrola uprawnień do kierowania pojazdem 6 692 kontroli, w 14 przypadkach stwierdzono naruszenie tych przepisów i brak aktualnych badań lekarskich lub psychologicznych potwierdzających brak lub istnienie przeciwwskazań do pracy na stanowisku kierowcy. Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego ochrona pieszych, kontrola pieszych na przejściach dla pieszych, prewencyjne działanie na drodze i w szkołach. Polski Związek Motorowy Promocja bezpiecznych zachowań na drodze Opolskie Stowarzyszenie Automobilistów, Automobilklub Kędzierzyńsko Kozielski w ramach rajdów turystyczno-nawigacyjnych przygotowują zadania teoretyczne z testów brd oraz punktowane zadania praktyczne promujące prawidłowe postawy i zachowania na drodze; Opolskie Stowarzyszenia Automobilistów - zorganizowało 3 imprezy; Automobilklub Kędzierzyńsko-Kozielski - zorganizował 3 imprezy; Turystyczny Klub Motorowy - zorganizował 2 imprezy; M-GTS Siódemka- Sekcja Motorowa w Ozimku - zorganizował 1 imprezę. Uczestniczenie w imprezach: Rajd Energetyków 2012; Karlik 2012; Dni Miasta Kędzierzyna-Koźla; Bezpieczne Wakacje; Bezpieczne Wakacje z Hyundai; Stop! Życie w twoich rękach; 3*P; Bezpieczna droga do szkoły. WORD Opole Szkolenie zmniejszające ilość punktów karnych 613 osób; Szkolenie w zakresie kierowania ruchem drogowym 322 osoby ; Wydanie i sfinansowanie książeczek Bezpieczny Rowerzysta, Pierwszaki, Przedszkolak, Dziewiątka 15 tys. szt. 33

Województwo podkarpackie 34 Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Dyscyplinowanie uczestników ruchu w zakresie ograniczenia liczby zdarzeń drogowych z udziałem niechronionych uczestników ruchu drogowego. Ujawniono 613 naruszeń przepisów o zachowaniu się kierujących wobec pieszych oraz 14 874 wykroczenia popełnione przez samych pieszych. Wśród nich stwierdzili 127 przypadków nieudzielenia pierwszeństwa pojazdowi, 2 660 sytuacji, w których piesi nie stosowali się do wskazań sygnalizacji świetlnej, 8 973 wykroczeń polegających na przechodzeniu przez jezdnię w miejscu niedozwolonym oraz 3 114 przypadków chodzenia po niewłaściwej stronie jezdni; Niechronieni uczestnicy ruchu wzmożone działania na drogach, w tym kontrola niechronionych uczestników ruchu pod kątem respektowania przepisów ruchu drogowego. Sprawdzano widoczność niechronionych uczestników ruchu na drodze, w tym posiadanie elementów odblaskowych, a także stan trzeźwości. Ujawniono 1 993 wykroczenia popełnione przez pieszych: niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej 186 wykroczeń, przechodzenie przez jezdnię w miejscach niedozwolonych 1 179 razy, inne wykroczenia 628. Karano również kierowców, którzy dopuszczali się wykroczeń wobec pieszych. Ujawniono 2 549 wykroczeń popełnionych przez kierujących pojazdami silnikowymi i 561 wykroczeń popełnionych przez rowerzystów; Działania Pieszy poprawa bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu. Ujawniono 599 wykroczeń popełnionych przez pieszych, w tym: niestosowanie się do sygnalizacji świetlnej 131 wykroczeń, przechodzenie przez jezdnie w miejscach niedozwolonych 308 razy, inne wykroczenia 160. Ujawniono również 812 wykroczeń popełnionych przez rowerzystów; Spotkania profilaktyczne (we współpracy z Urzędem Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego) z nauczycielami, rodzicami i dziećmi w 740 szkołach województwa podkarpackiego; Bezpieczna Droga z Radami SpongeBoba; Podkarpaccy nci w ramach akcji profilaktycznej pn. Kampania Klub pancernika klika w fotelikach akacja profilaktyczna: Bezpieczne Wakacje z Pancernikiem Gustawem. Kuratorium Oświaty w Rzeszowie Wojewódzki program Razem bezpieczniej; Zadania priorytetowego kierunku rozwoju edukacji określone przez MEN; Bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w środowisku szkolnym; Działania na rzecz bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego w województwie podkarpackim PAT ogólnopolski program Profilaktyka a Ty, którego celem jest promowanie bezpiecznych zachowań wśród młodzieży oraz kampania programu PaT NIE WSIADAM! dotycząca prowadzenia pojazdów przez nietrzeźwych kierowców; Koalicja na rzecz dbałości o sprzyjające rozwojowi i bezpieczne dla uczniów środowisko. Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego na Podkarpaciu Eliminacje na szczeblu szkolnym, powiatowym i wojewódzkim do Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych; Eliminacje powiatowe i wojewódzkie do Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego; Konkursy, szkolenia, pogadanki z dziećmi i młodzieżą w zakresie brd; Współpraca w działaniach o charakterze edukacyjno profilaktycznych organizowanych przez Komendy Policji; w zakresie przeprowadzania egzaminów na kartę rowerową i motorowerową; WORD y w Rzeszowie i w Tarnobrzegu współorganizują konkursy i turnieje z wykorzystaniem mobilnego miasteczka ruchu drogowego. Pogadanki z dziećmi i młodzieżą: w przedszkolach, szkołach podstawowych,

gimnazjach i szkołach średnich, jak również na koloniach wakacyjnych; Spotkania z pracownikami w zakładach pracy; Wzmożone działania o charakterze profilaktyczno edukacyjnym dla zapewnienia bezpieczeństwa w czasie podróży oraz wypoczynku w okresie ferii i wakacji; Pozyskanie (przy wsparciu z Unii Europejskiej) specjalistycznego furgonu przeznaczony do działań profilaktyczno edukacyjnych dla WRD KWP. Samochód jest wykorzystywany m. in. do nauczania zasad i przepisów ruchu drogowego oraz kształtowania nawyków prawidłowego zachowania w ruchu drogowym wśród najmłodszych; Lokalne i ogólnopolskie kampanie społeczne, których celem była popularyzacja wiedzy o brd oraz kształtowanie pozytywnych postaw u dzieci w zakresie poruszania się po drogach. WORD y oraz Propagowanie noszenia materiałów odblaskowych oraz jazdy na rowerze w kaskach ochronnych. Województwo podlaskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Budujemy Miasteczka Ruchu Drogowego zlecenie wykonania projektu technicznego miasteczka ruchu drogowego w Łomży, w ramach unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. WITD Kontrole drogowe 13 WITD: skontrolowano 8 866 pojazdów; wydano 1 061 decyzji administracyjnych o ukaraniu na łączną kwotę 3 641 850 zł, nałożono 1 226 mandatów karnych na łączną kwotę 202 550 zł za naruszenia ustawy Prawo o ruchu drogowym; nałożono 2 161 mandatów karnych na łączną kwotę 829 650 zł, za naruszenia ustawy o transporcie drogowym; Kontrole WITD w siedzibie przedsiębiorstwa: skontrolowano 119 przedsiębiorstw wykonujących transport drogowy; w wyniku stwierdzonych naruszeń wydano 88 decyzji administracyjnych o ukaraniu na łączną kwotę 689 350 zł. i WITD Działania Bezpieczny weekend - Monitorowanie ruch na głównych ciągach komunikacyjnych regionu, dokonywanie pomiarów prędkości w formie kaskadowej, intensywne kontrole kierujących pod katem trzeźwości i środków działających podobnie do alkoholu oraz właściwego przewożenia osób w pojazdach KWP Białystok i jednostki podległe. WITD nałożyło 1226 mandatów karnych, na łączną kwotę 202.550 zł, za naruszenia ustawy Prawo o ruchu drogowym; Sprawdzano trzeźwość w autobusach i pojazdach. WORD Łomża, Białystok, Suwałki Zakup materiałów dydaktycznych do nauki zasad brd oraz udzielania pierwszej pomocy na potrzeby wyposażenia szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, Miejskich i Gminnych Centrów brd. KWP Białystok i jednostki podległe, PZM, WORD Łomża, Białystok Suwałki Ogólnopolski Turniej Wiedzy o Bezpieczeństwie Ruchu Drogowego i Młodzieżowy Turniej Motoryzacyjnego; Wojewódzki egzamin na kartę rowerową i motorowerową; Konkurs plastyczny Bezpieczne wakacje na rowerze; 13 Ze względu na swój charakter działania wykazano również w filarach: Bezpieczna prędkość i Bezpieczny pojazd 35

Ochrona uczestników ruchu drogowego Propagowanie zasad i przepisów ruchu drogowego wśród dzieci i młodzieży szkolnej; Egzaminy umożliwiające zdobycie pierwszych uprawnień do kierowania pojazdami. KWP Białystok i jednostki podległe. Akcja Bezpieczny przejazd, zatrzymaj się i żyj (wspólnie z PKP PLK S.A) - akcja edukacyjno-informacyjna prowadzona cyklicznie na przejazdach kolejowych. WORD Łomża, Białystok, Suwałki Szkolenia dla kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego redukcja punktów karnych; Szkolenia dla osób zajmujących się kierowaniem ruchem drogowym; Szkolenia okresowe i kwalifikacyjne dla kierowców wykonujących przewóz drogowy (C+D). WORD Białystok, Łomża Szkolenia z wykorzystaniem mobilnego miasteczka ruchu drogowego. WORD Białystok, Łomża, Suwałki Tworzenie sieci Miejskich i Gminnych Centrów brd; Działania przy użyciu symulatora zderzeń przeprowadzone w okresie wakacyjnym na terenie całego województwa. BŁYSK na terenie całego województwa w godzinach porannych policjanci ruchu drogowego pełnią służbę w sposób statyczny w rejonie przejść dla pieszych; Pasy egzekwowaniu przez policjantów ruchu drogowego stosowania się kierujących i pasażerów do obowiązku jazdy w pasach bezpieczeństwa oraz stosowanie urządzeń do przewozu dzieci; STOP czerwone policjanci ruchu drogowego pełnią służbę w sposób statyczny pojazdami wyposażonymi w wideorejestrator, za pomocą, których rejestrują pojazdy niestosujące się do sygnalizacji świetlnej na skrzyżowaniach; PIESZY zwiększanie bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów oraz ich stosowania się do przepisów ruchu drogowego. Prowadzone w formie działań jednodniowych (od 6.00 do 22.00); Alkohol i narkotyki ujawnianie i eliminowanie z ruchu kierujących pojazdami po alkoholu lub w stanie po użyciu środków działających podobnie do alkoholu. i WITD Trzeźwość i Trzeźwy poranek intensywne kontrole trzeźwości kierujących na głównych ciągach komunikacyjnych regionu oraz w poszczególnych miejscowościach przez policjantów ruchu drogowego; PRĘDKOŚĆ egzekwowanie od kierujących przestrzegania ograniczeń prędkości. Prowadzone we współpracy z podmiotami pozapolicyjnymi w formie działań jednodniowych (od godz. 6.00 do 22.00), przy wykorzystaniu całego sprzętu do pomiaru prędkości będącego w dyspozycji jednostek, tj. ręcznych mierników prędkości, wideorejestratorów; Truck, BUS ukierunkowane na kontrole wykonywania transportu drogowego, ujawnianie przestępstw narkotykowych, celnych, osób poszukiwanych a także kierujących po alkoholu ; Semafor ukierunkowane na ograniczenie liczby zdarzeń drogowych i ich ofiar na przejazdach kolejowych. 36

Województwo pomorskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Liczba legitymowanych uczestników ruchu 332 519, zastosowano 15 772 środków prawnych za naruszenie przepisów przez pieszych i 134 098 śr. prawnych dla kierujących; Zwiększana systematycznie liczba kontroli przy współdziałaniu policji z innymi uprawnionymi służbami mundurowymi skutkuje zmniejszeniem liczby ofiar śmiertelnych; Coraz powszechniejsze stosowanie zasady zero tolerancji w zakresie zachowania pieszych przy przekraczaniu jezdni. Przeprowadzenie 39 kampanii medialnych, akcji przez policję i inne służby mundurowe a także zaangażowania innych organizacji (ośrodki ruchu drogowego, samorządy, ośrodki szkolenia kierowców, Gdańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień, Centrum Szkolenia Nauczycieli); Akcje medialne (prasa lokalna, radio, telewizja) propagujące podstawowe zasady bezpiecznego zachowania uczestników ruchu drogowego 34 razy; Edukacyjne imprezy tematyczne propagujące bezpieczne zachowania w ruchu drogowym kierowane głownie do dzieci i młodzieży (ćwiczenia, festyny, konkursy, turnieje) liczba uczestników 27 100; Rozpowszechnienie broszur i ulotek; Wyposażenie sal wychowania, komunikacyjnego i miasteczek ruchu drogowego 8 sal i 8 miasteczek; Kamizelki dla przedszkolaków; Spotkania z policjantami w szkołach oraz egzaminatorami i instruktorami nauki jazdy w zakresie bezpiecznych zachowań na drodze zwłaszcza do i ze szkoły jak dojście piesze, dojazd rowerem i oczekiwanie, wejście i wyjście z gimbusu; Szkolenia dla nauczycieli wychowania komunikacyjnego; Akcje medialne Koniec wakacji - początek roku szkolnego, Zima. Pomorska Rada BRD Coroczne dwudniowe warsztaty szkoleniowe dla służb powiatowych (wydz. komunikacji, powiatowe zarządy dróg, komendy powiatowe policji i straży pożarnej). Poszczególne służby prezentują swoje działania i prowadzona jest dyskusja (efektywność i celowość działań). Szczególnie podkreślane są przykłady dobrych praktyk zaleceniem ich powszechnego stosowania. i straż pożarna Spotkaniach w szkołach i udział w organizowanych imprezach tematycznych dotyczących poprawnych zachowań uczestników ruchu, zwłaszcza dzieci i młodzieży, w tym noszenie odblasków. Zwiększenie liczby kontroli w zakresie pierwszeństwa pieszych na przejściach wyznaczonych ukaranych 120 938 kierujących; Egzekwowanie mandatowe za nieprawidłowe przejścia pieszych przez jezdnie ukaranych 11 649 pieszych. Informacje medialne o podejmowanych działaniach (wraz z uzasadnieniem ich wprowadzania); Dystrybucja odblasków dla wszystkich klas 0 i 1 szkół podstawowych; Wyposażenie przedszkoli w kamizelki odblaskowe. Popularyzacja stosowania drogowych elementów przyjaznych dla niechronionych uczestników ruchu na warsztatach szkoleniowych dla służb powiatowych (wydz. komunikacji, powiatowe zarządy dróg, komendy powiatowe policji i straży pożarnej) np. rozdzielenie kierunków ruchu na skrzyżowaniach (azyle), progi zwalniające, budowa chodników i ścieżek rowerowych, sygnalizacja świetlna. 37

Inne działania Akcje i kampanie Akcje Bezpieczeństwo podczas ferii; Kampania Bądź widoczny na drodze; Kampania W drodze do prawa jazdy; Piknik ABC bezpieczeństwa na molo w Sopocie; Powrót z wakacji. we współpracy z innymi służbami mundurowymi Kontrole stanu technicznego pojazdów w tym autobusów i autokarów, uprawnień kierowców i stanu trzeźwości. Gdańskie Centrum Profilaktyki Uzależnień Akcje propagujące trzeźwość uczestników ruchu we współpracy z samorządami, policją; Warsztaty w szkołach, Ośrodkach Szkolenia Kierowców a także akcje medialne (negatywy wpływu używania alkoholu i narkotyków przez uczestników ruchu). Inne działania Rozpowszechnienie 12 000 broszurek Nowe prawo rowerowe oraz 10 000 ulotek z telefonami alarmowymi; Rozpowszechnienie 10 000 broszurek (komiks) Grzesiu uważaj przeznaczonych dla przedszkoli; Propagowanie działań społecznych na rzecz brd z nagradzaniem najaktywniejszych społeczników akcja medialna. Inne działania Opracowanie Raportu brd dla woj. pomorskiego zawierającego wnioski i wskazania do działań dla poprawy brd. Raport zawiera ranking przyczyn wypadków w podziale na powiaty i gminy województwa oraz wnioski. Województwo śląskie 38 Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego WITD Kontrola przestrzegania przepisów ruchu drogowego; Kontrola przestrzegania norm czasu prowadzenia pojazdu; Kontrola uprawnień do kierowania pojazdem oraz stanu trzeźwości kierowców i prowadzenia pojazdów pod wpływem narkotyków. Kampania społeczna ukierunkowana na ograniczenie zdarzeń drogowych i ich skutków wśród motocyklistów i motorowerzystów p/n: Szacunek + Zrozumienie + Rozwaga = Bezpieczeństwo: 4. Odsłony; Sympatyczni dawcy; Jeśli chcą przeżyć muszą być widoczni; Symulowane wypadki z udziałem motocyklistów; plakaty Kogo spotkam dzisiaj na drodze; Męski Dzień Dziecka; Impreza pn. Zawsze bezpiecznie; Uczestniczenie w prelekcji na temat bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego pieszych; X jubileuszowy finał miejskiego konkursu Bezpieczna droga do szkoły; Konkurs literacki pt.: Bezpieczeństwo człowieka w ruchu drogowym; Impreza poświęcona propagowaniu bezpieczeństwa na drogach pt. Bezpiecznie chce się żyć; Ostrożny i przezorny pieszy w drodze po bezpieczeństwo. Kuratorium Oświaty w Katowicach Propagowanie tematyki bezpieczeństwa na drodze poprzez 2 sztandarowe Konkursy: Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym; Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego (w Żarnowcu); Rozpowszechnianie informacji o brd dla nauczycieli wychowania komunikacyj-

nego; Przeprowadzenie szkolenia nauczycieli zajmujących się wychowaniem komunikacyjnym 14. Międzyszkolny Konkurs Wiedzy o Ruchu Drogowym dla dzieci specjalnej troski; Konkurs literacki nt.,,bezpieczeństwo człowieka w ruchu drogowym moja bezpieczna podróż ; Szkoła Podstawowa nr 12 w Rybniku została nominowana do nagrody,,partner Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ; Zorganizowano z PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. konkurs Bezpieczny Przejazd -,,Zatrzymaj się i żyj ;,,Wypadki na drogach porozmawiajmy w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki; Szkoła Podstawowa nr 12 w Rybniku zajęła I miejsce w krajowym Finale Konkursu,,Twój pomysł, Twoja inicjatywa organizowanego w ramach 12 edycji międzynarodowego programu edukacyjnego Renault,,Bezpieczeństwo i mobilność. Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Katowicach, w Bielsku Białej i w Częstochowie Prelekcje i Pogadanki przeprowadzenie pogadanek, prelekcji organizowanych w szkołach woj. śląskiego oraz na różnego rodzaju festynach i imprezach plenerowych. Podczas pogadanek były wykorzystywane symulator zderzeń i alkogogle. Przeprowadzane były egzaminy na kartę rowerową i motorowerową; Materiały dydaktyczne i zajęcia dla nauczycieli wychowania komunikacyjnego Dystrybuowano do szkół podstawowych i przedszkoli filmy edukacyjne; WORD dla najmniej chronionych uczestników ruchu drogowego; Biuletyn Bezpieczna Droga - strona internetową o tematyce brd; Doposażenie placówek oświatowych w pomoce naukowe; Przeprowadzanie egzaminów na kartę rowerową i motorowerową oraz akcji profilaktycznych zarówno dla dorosłych i najmłodszych uczestników ruchu; Działania dydaktyczne promujące bezpieczne zachowania na drodze prowadzone na terenie miasteczka ruchu drogowego; Finansowanie działalności miasteczek ruchu drogowego; Kampanie edukacyjne Kampania profilaktyczno - edukacyjnap/n 2012 rokiem bezpiecznego motocyklisty; Kampania profilaktyczno-edukacyjną "Odpowiedzialny Kierowca"; Program edukacyjny "Sprawdź promile"; Bezpieczna droga do szkoły; Warsztaty z bezpieczeństwa na drodze dla najmłodszych organizowane w szkołach i domach kultury; Dalszy udział w wojewódzkim programie działań profilaktycznych ukierunkowanych na ograniczenie wypadków i ich skutków powodowanych przez pieszych uczestników ruchu drogowego 2012 Rok Pieszego; Bezpieczne wakacje; Bezpieczny Wypoczynek ; Współpraca z mediami; Uświadamianie istniejących problemów w zakresie brd podmiotom współodpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa; Organizacja i prowadzenie prelekcji i pogadanek w roku szkolnym w szkołach województwa śląskiego z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym; Wspieranie działań szkół w zakresie brd; Organizacja i przeprowadzenie szkoleń dla nauczycieli wychowania komunikacyjnego wraz z przekazaniem dla szkół kodeksów drogowych dla najmłodszych oraz materiałów metodycznych dla nauczycieli; Organizowanie, współorganizowanie lub udział w turniejach, festiwalach i akcjach masowych Organizowanie turniejów szkolnych powiatowych i okręgowych w zakresie wiedzy o brd oraz turniejów motoryzacyjnych; Udział w festynach i festiwalach promujący brd; Wspieranie drużyny uczniów szkoły w Mazańcowicach uczestnictwa w krajowej lidze brd; Dofinansowanie imprez masowych w programach których zawarte są treści związane bezpieczeństwem w ruchu drogowym; Współorganizowanie Ogólnopolskich Finałów brd; 39

W ramach bezpiecznego poruszania się po drogach wsparcie w zakresie brd Rajdów Rowerowych /odblaski/; Przeprowadzenie wspólnie z KMP w Bielsku kursu reedukacyjnego dla młodych kierowców /200 osób/; Całoroczna akcja Bądź widoczny przekazywania materiałów odblaskowych; Udział w projekcie pod nazwą Manewry Ratownicze - Pewel Ślemieńska 2012; Współorganizowanie z Fundacją na rzecz brd w Bielsku-Białej Ogólnopolskich Dni Bezpieczeństwa, Kultury Ruchu i Ratownictwa Drogowego. Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Zorganizowanie z KWP w Katowicach wojewódzkiego konkursu dla dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i gimnazjalnych z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym; Realizacja z KWP w Katowicach kampanii pn. OSTROŻNY I PRZEZORNY PIESZY W DRODZE PO BEZPIECZEŃSTWO ; Zorganizowanie z KWP w Katowicach Ogólnopolski konkurs dla dzieci i młodzieży z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym; Realizacja z KWP w Katowicach projektu utworzenia Młodzieżowej Służby Ruchu Drogowego ; Udział w realizacji projektu budowy miasteczka ruchu drogowego w Żorach W zakresie realizacji działań nieujętych w regionalnym programie poprawy brd. na 2012 rok; Realizacja z KWP w Katowicach kampanii pn. Z młodym kierowcą w drodze po doświadczenie ; Realizacja z Wydziałem Infrastruktury Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych na Drogach ; Zorganizowanie telefonu interwencyjnego (infolinia) o numerze (32) 20-77- 163, dotyczącego zgłoszeń nieprawidłowości w oznakowaniu dróg województwa śląskiego, zagrażających bezpośrednio bezpieczeństwu ruchu drogowego. Województwo świętokrzyskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Pouczenia 19 332; Mandaty karne 107 852; Wnioski 5 849; oraz ujawniono: 3 650 kierujących będących pod działaniem alkoholu; Udział w akcjach: Alkohol i Narkotyki; Pasy; Niechronieni uczestnicy ruchu drogowego. Autorski program profilaktyczno-edukacyjnego pod nazwą Życie jest zbyt cenne nie zostawiaj go na drodze oraz z jego podprogramem Raz, dwa, trzy, bądź bezpieczny i Ty ; Bezpiecznie - chce się żyć ; Ogłoszenie i rozstrzygnięcie III wojewódzkiego Przeglądu Małych Form Teatralnych dla uczniów szkól średnich; Włączono się do organizacji Dnia Dziecka; Młodzieżowy Turniej Motoryzacyjny dla uczniów szkół średnich i Turniej Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów; VI edycja olimpiady wojewódzkiej pn. Bezpieczeństwo na piątkę ; nci z WRD KWP z okazji obchodzonego Święta Kielc budzili bezpieczeństwo w Kielcach na ul. Sienkiewicza. 40

Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Województwo warmińsko-mazurskie Film Życie jest zbyt cenne nie zostawiaj go na drodze ; Zrealizowano pięć spotów społecznych z udziałem znanych aktorów; 276 spotkań edukacyjno-profilaktycznych na terenie woj. Świętokrzyskiego; Udzielono 65 wywiadów dla lokalnych mediów, w tym dla gazety lokalnej Echo Dnia, telewizji TVP Kielce, Tv NOVA,TV Ratusz i innych. Ogólnopolski konkurs plastyczny pn. Fundusze Europejskie w drodze do szkoły ; Ogłoszono i rozstrzygnięto wojewódzki konkurs pod hasłem Pomóżmy spędzić szczęśliwie wakacje ; nci z WRD KWP w związku ze zbliżającymi się Świętami Bożego Narodzenia odwiedzili najmłodszych pacjentów w jednym z kieleckich szpitali przebywających w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Kielcach; Świętokrzyscy policjanci z drogówki przygotowali niespodzianki dla pań z okazji ich święta; nci z WRD KWP na wywiadówkach z rodzicami; Bądź zawsze bezpieczny -2012 ; Kilkakrotnie w Centrum Targowym w Kielcach dla uczestników odwiedzających targi WRD KWP przygotował stoiska profilaktyczne i organizował wiele konkursów dotyczących zasad bezpiecznego poruszania się po drogach. Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Uczestnictwo w projekcie SOL Safe Our Lives w obszarach pilotażowych; Warsztaty nr III pt. Opracowanie planów działań na rzecz brd w obszarach pilotażowych projektu SOL: Barczewo, Nidzica, Olsztyn, które odbyły się w dniach 16-17.02.2012 w WORD Olsztyn (zadanie: 4.3.4); Warsztaty nr IV pt. Zapobieganie Wypadkom Drogowym Spowodowanym Jazdą Po Spożyciu Alkoholu, które odbyły się w dniach 14-15.03.2012 w WORD Olsztyn (zadanie: 4.1.5); Opracowanie Strategii Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego dla Olsztyna, Nidzicy i Barczewa; Działania edukacyjne w Nidzicy; Seminarium W kierunku zero tolerancji w WORD Regionalnym Centrum brd w Olsztynie; Debata Na podwójnym gazie w Zespole Szkół Samochodowych w Olsztynie; Rajdy rowerowe w Nidzicy i Barczewie; Program edukacyjny na rzecz poprawy bezpieczeństwa na drodze, organizowany przez firmę Michelin i współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej Udział w programie ROSYPE (Road Safety for Young People in Europe) - europejski program edukacyjny na rzecz poprawy bezpieczeństwa na drodze, organizowany przez firmę Michelin i współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej; Konkurs Nie daj się na drodze!; Nowoczesna baza edukacyjna Regionalnego Centrum BRD w Olsztynie doposażenie i modernizacja bazy szkoleniowej, realizacja pakietu szkoleń dla wykładowców; Kampanie medialne i promocyjne. Współpraca z TVP Olsztyn i Radio Olsztyn, organizowanie akcji promocyjnych związanych z udzielaniem I pomocy, uczestnictwem młodzieży w ruchu drogowym itp.; Modernizacja Miasteczka Ruchu Drogowego w Nidzicy przy zespole szkół nr 3 w Nidzicy. 41

Województwo wielkopolskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Alkohol i narkotyki zintensyfikowane działania ujawniono 20 310 wykroczeń i przestępstw kierujących pojazdami (3 687 wykroczeń i 16 623 przestępstwa); Kampania Klub pancernika w fotelikach ; kontrole prawidłowości przewożenia dzieci w pojazdach, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wykorzystano materiały profilaktyczne opracowane przez ITS. Inspekcja Transportu Drogowego w Poznaniu Przeprowadzono 15 473 kontrole kierujących pojazdami pod kątem obowiązujących przepisów dotyczących czasu pracy i odpoczynku, wystawiono 662 decyzje administracyjne i 3 807 mandatów karnych. Na 349 skontrolowanych kierowców u 25 stwierdzono prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu (23 sprawy przekazano policji). WORD-y Kalisz i Piła Zakup alkotesterów dla policji (za 34 283,14 zł). Wielkopolskie WORD-y Kursy w zakresie kierowania ruchem drogowym. 87 spotkań z dziećmi i młodzieżą (ok. 7 500 osób), podczas których omawiano elementarne zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym; Zajęcia ze skazanymi, wyjaśniając prawne i praktyczne konsekwencje prowadzenia pojazdów w stanie nietrzeźwości. Pierwsze zajęcia odbyły się w dniu 08.11.2012 r; Trzeźwe Województwo kontynuowanie działań w ramach programu profilaktycznego. Polski Związek Motorowy, Automobilklub Wielkopolski, KW, KM Policji, WORD-y wielkopolskie, Kuratorium Oświaty i Wychowania Współorganizacja XXXV Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym i XVI Ogólnopolskiego Turnieju Motoryzacyjnego na terenie Wielkopolski. WORD-y Pomoc przy organizacji pracowni wychowania komunikacyjnego i miasteczek ruchu drogowego w placówkach oświatowych (za 744 704,63 zł.) WORD Poznań Podpisanie porozumienia w sprawie utworzenia Szkolnych Centrów BRD na terenie gmin Międzychód, Środa Wlkp., Września, Zbąszyń, z wyposażeniem pracowni wychowania komunikacyjnego i miasteczek ruchu drogowego; Wydawanie comiesięcznego dodatku prasowego do Monitora Wielkopolskiego, poświęconego zagadnieniom związanym z brd; współpraca z KWP w Poznaniu, PSP, AW, PZM, Stowarzyszeniem Droga i Bezpieczeństwo 48 708 zł. Wielkopolskie WORD-y Współorganizacja ze szkołami sprawdzianów na kartę rowerową i motorowerową; Współorganizacja festynów i imprezy masowych połączonych z propagowaniem zasad brd; Opracowanie i druk materiałów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży; Kursy reedukacyjne w zakresie redukcji punktów karnych. WORD Konin wraz z WRD KPP w Kole Akcja Pasy bezpieczeństwa. 42

Województwo zachodniopomorskie Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Kształtowanie bezpiecznych zachowań uczestników ruchu drogowego Ujawniono ogółem 150 639 wykroczeń, w tym 16 074 wykroczeń popełnionych przez pieszych, 132 892 wykroczeń popełnionych przez kierujących. Ujawniono 9 958 kierujących pojazdami mechanicznymi w stanie nietrzeźwości i po użyciu alkoholu. WITD Kontrole dynamiczne za pomocą wideorejestratora zamontowanego w nieoznakowanym pojeździe inspekcji z jednoczesnym ujawnianiem ewentualnych nieprawidłowości w przewozach osób prowadzonych przez firmy transportowe, którym Prezydent Miasta Szczecina wydał zezwolenia na przewozy regularne osób; Wspólne kontrole z BAG (Federalnym Urzędem ds. Transportu Rzeczy) kolejne spotkanie w ramach współdziałania obu służb na rzecz jednolitego stosowania przepisów unijnych oraz wymiany doświadczeń. Kontrole miały miejsce na autostradzie A11, na terenie Niemiec. Ekologicznie na dwóch kółkach projekt KWP Szczecin i WFOŚiGW w Szczecinie; EKOLOGICZNIE = BEZPIECZNIE Projekt KWP Szczecin i WFOŚiGW w Szczecinie; BEZPIECZNIE NAD MORZE Program KWP Szczecin i Zachodniopomorskiego Urzędu Marszałkowskiego. WITD Udział w spotkaniach w szkołach omówienie najczęstszych przyczyn wypadków, zachowania się pieszych na drodze, przepisów dla rowerzystów, wyposażenia roweru, stosowania pasów bezpieczeństwa, konsekwencji prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu wraz z przekazaniem kamizelek odblaskowych; Udział w spotkaniach dotyczących: zasad funkcjonowania OSK, kształcenia zawodowego kierowców, czasu pracy kierowców, przewozów ładunków ponadgabarytowych przekraczających dopuszczalne masy, systemu SEPO, dokumentacji w transporcie; Organizacja i prowadzenie konferencji poświęconej działaniom brd na terenie województwa zachodniopomorskiego; Finał Wojewódzki Turnieju Motoryzacyjnego dla młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych; Spotkanie z Żandarmerią Wojskową w sprawie brd, znaczenia odblasków, bezpiecznego poruszanie się po drogach; Turniej z wiedzy ruchu drogowego. i WITD Egzamin na kartę motorowerową; Działania na rzecz bezpiecznej drogi pierwszoklasistów do szkoły uczniowie otrzymywali odblaskowe zawieszki i cenne wskazówki o bezpieczeństwie, ważne informacje przekazywano również opiekunom; Wspólne działania w celu dyscyplinowania kierowców i podnoszenia świadomości bezpiecznego poruszania się po drodze. WORD Szczecin Działania edukacyjne skierowane do niechronionych uczestników ruchu pogadanki (51 spotkań dla 3 562 osób w różnym wieku), festyny (34 festyny o tematyce brd 8 922 uczestników), konkursy promujące właściwe zachowania w ruchu drogowym; Bezpieczny maluch w samochodzie spotkania edukacyjne z przyszłymi rodzicami informacje dotyczące bezpiecznego przewożenia dzieci w fotelikach oraz zapinania pasów przez dorosłych, szczególnie kobiet w ciąży; Zabezpieczeni na drodze akcja skierowana do gimnazjalistów, którzy po drodze poruszają się jako piesi, rowerzyści lub motorowerzyści. W kampanii zwrócono szczególną uwagę na poprawę widoczności wśród młodzieży. 43

Ochrona uczestników ruchu drogowego Ochrona uczestników ruchu drogowego Inne działania Inne działania ZORD Koszalin - Zorganizowanie 6 edycji lokalnych konkursów, akcji i zabaw o tematyce brd skierowanych do uczestników ruchu drogowego, ze szczególnym uwzględnieniem przeciwdziałaniu jazdy pod wpływem alkoholu i innych środków odurzających. Zachodniopomorskie Kuratorium Oświaty Współorganizacja konferencji zorganizowanej przez ZWRBRD w części edukacyjnej dla przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego m.in. wypracowanie materiałów dotyczących zmian/modyfikacji w edukacji szkolnej kształtującej postawy brd; Współorganizacja 3 turniejów brd. WORD Szczecin Dystrybucja 10 300 szt. elementów odblaskowych i 1 512 szt. kamizelek odblaskowych uczestnikom ruchu drogowego. ZORD Koszalin Zorganizowanie 4 edycji lokalnych konkursów, akcji i zabaw o tematyce brd skierowanych do uczestników ruchu drogowego, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy widoczności, podstawowych zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, m.in. konkursy brd w przedszkolach, akcja Bezpieczne wakacje, konkursy o ruchu drogowym w szkołach podstawowych, turnieje wiedzy Jestem bezpieczny i czujny. WITD Kontrole stanu psychofizycznego kierowców tj. badanie trzeźwości, badanie na obecność narkotyków oraz posiadania ważnych badań lekarskich i psychologicznych. Przeprowadzono 1 067 powyższych kontroli. ZDP Drawsko Budowa chodników i zatoki autobusowej WORD Szczecin Działania z użyciem symulatora dachowania; Egzaminy na kartę rowerową i motorowerową; Współorganizacja konferencji poświęconej profilaktyce brd, propozycjom zmian legislacyjnych oraz wniosków dotyczących infrastruktury drogowej woj. zachodniopomorskiego. WORD Szczecin/ZORD Koszalin/KWP Szczecin XXXV Turniej BRD eliminacje wojewódzkie; XV Turniej Motoryzacyjny eliminacje wojewódzkie. WORD Szczecin/ZORD Koszalin X Turniej BRD dla Specjalnych Ośrodków Szkolno Wychowawczych eliminacje wojewódzkie Turniej BRD dla Specjalnych Ośrodków Szkolno Wychowawczych V finał ogólnopolski ZORD Koszalin Współpraca z samorządami lokalnymi, Strażami Miejskimi i Gminnymi w zakresie działań promujących brd, ze szczególnym uwzględnieniem najsłabszych uczestników ruchu drogowego (Zapnij pasy, Dziecko w foteliku); Wspólne akcje brd ze Strażą Miejską w Kołobrzegu, Będzinie i Biesiekierzu; Projekt Kompetencje i kreatywność projekt dla gimnazjalistów współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Człowiek-najlepsza inwestycja. 44

2. Bezpieczne drogi 14 2.1. Fakty Lokalizacja wypadków W 2012 r. 73% wypadków wydarzyło się na obszarach zabudowanych (odcinki dróg wyznaczone białymi tablicami), a 37% poza obszarami zabudowanymi z czego 2% (0,7% wszystkich wypadków) na autostradach (tab.3, rys.6). Podobne tendencje utrzymują się od wielu lat, jednak w 2012 r. nieznacznie wzrósł procentowy udział wypadków na obszarach zabudowanych. W wypadki na obszarach zabudowanych rzadziej kończą się śmiercią ofiar (46%) ale częściej ciężkimi obrażeniami (68%). W 2012 roku nastąpił spadek liczby: wypadków na obszarze zabudowanym o 7% a poza obszarami zabudowanymi o 9%, ofiar śmiertelnych na obszarach zabudowanych o 16% a poza obszarami zabudowanymi 14%, ciężko rannych w obszarach zabudowanych o 3% a poza obszarami zabudowanymi o 8%. Na autostradach wydarzyło się niewiele wypadków (247), ale niepokojącym jest fakt, że ich liczba wzrosła o 5%. W 2011 r. długość autostrad wynosiła 1 069 km co stanowiło zaledwie 6% wszystkich dróg krajowych i 0,4% całej sieci drogowej. Trwa rozbudowa sieci autostrad i każdego roku oddawane są nowe odcinki. Wzrost długości autostrad nie usprawiedliwia jednak wzrostu liczby wypadków, ponieważ autostrady są najbezpieczniejszym rodzajem dróg. Należy przeanalizować dlaczego na drogach tych w 2012 r. wzrosła także liczba ofiar śmiertelnych (19%) i ciężko rannych (36%). Tab. 3. Wypadki i ich ofiary wg obszaru w Polsce w latach 2007-2012 Rys. 6. Wypadki i ich ofiary wg obszaru w Polsce w latach 2007-2012 14 Analizy danych o wypadkach opracowano w Instytucie Transportu Samochodowego przy wykorzystaniu danych źródłowych z policyjnej bazy SEWiK 45