W praktyce najwięcej problemów może przysporzyć określenie, jaki kurs jest kursem faktycznym - zależy on bowiem od charakteru operacji. Do końca 2008 r. istniały poważne rozbieżności między regulacjami prawa podatkowego i prawa bilansowego w zakresie ujmowania operacji wyrażonych w walutach obcych. Przeczytaj poniższy artykuł i poznaj zasady, dzięki którym unikniesz błędów przeliczając transakcję w walucie innej niż złotówki. Od 1 stycznia 2009 r. zmieniło się brzmienie art. 30 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 ze zm., dalej: uor), który reguluje zasady przeliczania transakcji wyrażonych w walutach obcych na dzień ich przeprowadzenia i na dzień bilansowy. Na dzień bilansowy powinieneś transakcje wyrażone w walucie obcej przeliczyć według następujących zasad: Rodzaj transakcji środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej i innych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego o operacje sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań operacje zapłaty należności lub zobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowanie kursu faktycznego 1 / 8
pozostałe operacje Zasada przeliczania walut obcych według zasad przewidzianych w odrębnych przepisach, a jeśli ich brak, to według zasad przewidzianych faktycznie zastosowany kurs w tym dniu kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego dzień prze kurs średni ogłoszony dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski z dnia poprzedzającego ten dzień p W praktyce najwięcej problemów może przysporzyć Ci określenie, jaki kurs jest kursem faktycznym zależy on bowiem od charakteru operacji. - Prześledź poniższą tabelę. Rodzaj operacji Kurs faktyczny 2 / 8
wpływ na rachunek złotówkowy należności w walucie obcej z tytułu sprzedaży kurs banku obsługującego jednostkę (kupna lub negocjowany) z dnia wpływu należności wpływ na rachunek walutowy jednostki należności w walucie obcej z tytułu sprzedaży kurs kupna banku obsługującego rachunek walutowy jednostki z dnia wpływu należności zakup waluty w banku w celu zasilenia rachunku walutowego kurs banku z dnia zakupu waluty (kurs sprzedaży lub negocjowany) zapłata zobowiązania w walucie obcej walutą zakupioną w kantorze kurs kantorowy z dnia zakupu waluty zakup waluty w kantorze i jej wpłata na rachunek walutowy jednostki kurs kantorowy z dnia zakupu waluty 3 / 8
zapłata zobowiązania w walucie obcej z rachunku walutowego jednostki Kurs, po jakim wyceniono wpływ waluty na rachunek walutowy, tj. kurs historyczny", z uwzględnieniem W praktyce najwięcej technicznych problemów pojawia się w sytuacji ustalenia wartości rozchodowanych" aktywów pieniężnych z tytułu zapłaty zobowiązań walutowych. Czasem także w przypadku stosowania przez banki kilku kursów w ciągu dnia masz wątpliwości, po jakim kursie ująć otrzymaną zapłatę. W tych sytuacjach możesz zarówno dla celów podatkowych, jak i rachunkowych posłużyć się średnim kursem NBP ogłoszonym w dniu poprzedzającym przeprowadzenie operacji. PRZYKŁAD Spółka Alfa posiada w kasie walutowej (według kolejności zakupów): 100 euro zakupione po kursie 4,25 zł/euro, 150 euro zakupione po kursie 4,15 zł/euro, 125 euro zakupione po kursie 3,86zł/euro, 4 / 8
Spółka dokonała zapłaty zobowiązania 240 euro. Wartość rozchodu będzie zależała od przyjętej metody Metoda pierwsze weszło, pierwsze wyszło FIFO - 100 x 4,25 +140 x 4,15 = 1.006 zł. Metoda ostatnie weszło, pierwsze wyszło LIFO - 125 x 3,86 + 115 x 4,15 = 959,75 zł. Metoda kosztu średnioważonego (100 x 4,25 + 150 x 4,15 + 125 x 3,86 ) / (100 + 150 + 125) = 1530/375 Spółka może zastosować średni kurs NBP ogłoszony poprzedniego dnia roboczego, który wynosił 4,12 4 Wycena na dzień bilansowy w księgach rachunkowych Na dzień bilansowy masz obowiązek wszystkie pozycje wyrażone w walucie obcej wycenić po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ogłoszonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. 5 / 8
Tylko jednostki zajmujące się skupem i odsprzedażą walut znajdującą się gotówkę wycenią po kursie, po którym nastąpił jej zakup, jednak w wysokości nie wyższej od średniego kursu ogłoszonego na dzień wyceny dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski. Jeżeli kurs waluty z dnia zarachowania należności czy zobowiązania różni się od średniego kursu waluty obowiązującego na dzień bilansowy, powstaną w związku z tym różnice kursowe: dodatnie bądź ujemne. Dodatnie różnice kursowe powstaną, gdy: - kurs na dzień (zarachowania) powstania należności jest mniejszy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy, - kurs na dzień (zarachowania) powstania zobowiązania jest większy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy. Z kolei ujemne różnice kursowe powstaną, gdy: - kurs na dzień (zarachowania) powstania należności jest większy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy, - kurs na dzień (zarachowania) powstania zobowiązania jest mniejszy od kursu średniego NBP na dzień bilansowy. Różnice kursowe dotyczące należności i zobowiązań wyrażonych w walutach obcych, powstałe na dzień ich wyceny, zalicza się odpowiednio do przychodów (dodatnie różnice kursowe) lub kosztów finansowych (ujemne różnice kursowe). Jednostki są zobowiązane do wycenienia według średniego kursu NBP wszystkich pozycji wyrażonych w walutach obcych. 6 / 8
Wyjątek stanowią środki pieniężne w jednostkach prowadzących skup i sprzedaże walut - są one wyceniane według kursu zakupu, nie wyższego jednak niż kurs średni NBP. Pozostałe wartości wyceniane są na zasadach ogólnych wynikających z art. 30 ust. 1 uor. PRZYKŁAD Spółka posiada należność w kwocie 500 euro, wycenioną na dzień powstania w wartości 1.750 (kurs 3,5 (3,7-3,5) x 500 = 100 dodatnie z należności - kurs wzrósł (2,1-2,5) x 2000 = 800 dodatnie z zobowiązań - kurs spadł. Jednostka ujmie w rachunku zysków i strat jako przychody finansowe (Inne) 800 zł. Pamiętaj! 7 / 8
Różnice kursowe z wyceny bilansowej dla jednostek, które nie poddają swoich sprawozdań finansowych obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta, są tytułem do powstania różnic przejściowych między wartością podatkową i księgową aktywów i pasywów, czyli tworzenia rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Podstawa prawna: art. 30 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223 z poźn. zm.). 8 / 8