Sytuacja epidemiologiczna w powiecie nowosolskim w I półroczu 28 r. W I półroczu 28 roku nie notowano chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, w tym określanych jako importowane, wiążące się z wyjazdami zagranicznymi w inne strefy klimatyczne (cholera, malaria, żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne). Analizowany przedział czasowy, w porównaniu z I półroczem 27 roku, charakteryzował się spadkiem zachorowań przebiegających z zaburzeniami żołądkowojelitowymi, wywołanych pałeczkami Salmonella i Campylobacter, przy jednoczesnym zwiększeniu liczby nieżytów spowodowanych rotawirusami. Korzystnie zmieniła się sytuacja w zakresie zachorowań szerzących się drogą krwi. Nie zarejestrowano także żadnego przypadku choroby meningokokowej. Zdecydowanie zmniejszyła się liczba chorych na ospę wietrzną, nieznacznie spadła także liczba zgłoszeń płonicy, natomiast w zachorowaniach na świnkę i różyczkę nie zanotowano istotnych zmian. Szczegółowe wielkości zachorowań na choroby zakaźne w I połowie 28 roku oraz zapadalność w przeliczeniu na. mieszkańców, w porównaniu z analogicznym okresem roku 27 przedstawia tabela załączona do opracowania. I. Zakażenia szerzące się drogą krwi. W I półroczu 28r. nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowania na wzw typu B (w okresie porównawczym przypadek, zap.,79). Zapadalność na wzw typu B w powiecie nowosolskim i w Polsce w I półroczu lat 2428 2,5 2 2,3,98 2,34 2,7 2,66,5,5 24r. 25r. 26r. 27r. 28 pow. Nowa Sól Polska Z powyższego zestawienia wynika, że na przestrzeni ostatnich 5 lat w powiecie nowosolskim tylko raz (w I połowie 25r.) wskaźnik zapadalności na wzw typu B był zbliżony do poziomu notowanego w Polsce. W I półroczu 27 zapadalność na wzw typu B była o połowę mniejsza niż w kraju, natomiast w latach 24, 26 i 28 nie notowano tych zachorowań. Zmniejszyła się również liczba zachorowań wywołanych wirusem typu C.
Zgłoszono zachorowanie (zap.), przy 3 przypadkach zarejestrowanych w analogicznym okresie roku 27 (wsk. zap. 3,46). Zapadalność na wzw typu C w powiecie nowosolskim i w Polsce w I półroczu lat 2428 9,2 8 6 4 2,59 4,6 4, 3,66 3,46 3,72 3,7 pow.nowa Sól Polska 2 24r. 25r. 26r. 27r. 28 Z powyższego wykresu wynika, że sytuacja epidemiologiczna zachorowań na wzw typu C w powiecie nowosolskim, korzystnie zmieniła się od roku 26. Wskaźnik zapadalności zarejestrowany w I połowie 24 roku był ponad trzykrotnie wyższy od poziomu notowanego w Polsce a w analogicznym okresie 25 roku również przewyższał średnią krajową. Od roku 26 zapadalność na wzw typu C kształtowała się poniżej wartości ogólnokrajowej. Oprócz zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C, w I półroczu 28r. zarejestrowano 6 przypadków bezobjawowych zakażeń HCV (wskaźnik zap.6,9), tj. o 5 mniej niż w porównywanym okresie roku 27 ( zakażonych, wsk. zap.,52). W tym samym okresie w Polsce wskaźniki zapadalności wynosiły odpowiednio 7,22 i 4,43. Znaczna, bo sześciokrotnie większa od liczby zachorowań liczba nowo wykrywanych zakażeń, ma związek z naturalnym przebiegiem choroby, która tylko w niewielkim odsetku zakażeń przechodzi w fazę ostrą. Tak więc, liczba nowo wykrytych zakażeń obejmuje przypadki z przetrwałym zakażeniem wzw C, które w przyszłości najprawdopodobniej zostaną zarejestrowane jako zachorowania lub zgony z powodu wzw C. Analiza epidemiologiczna poszczególnych przypadków ujawniła, że źródło zakażenia wirusem mogło wiązać się z zabiegami stomatologicznymi, wielokrotnymi hospitalizacjami połączonymi z zabiegami operacyjnymi (w tym endoskopowymi), oraz wykonaniem tatuażu w nieprofesjonalnych warunkach. Mając na uwadze płeć, bardziej narażone na zakażenie były kobiety. Zgłoszono bezobjawowe HCV u 5 kobiet (wskaźnik zap.,2) i jednego mężczyzny (wskaźnik zap. 2,4). 2
Rozkład liczbowy zakażeń ze względu na płeć obrazuje poniższy wykres. Rozkład zakażeń ze względu na płeć 5 kobiety mężczyźni Na zapadalność istotny wpływ miało również środowisko, ponieważ wszystkie zgłoszone zakażenia dotyczyły mieszkańców miast. Prawdopodobnie, z uwagi na łatwiejszy dostęp, mieszkańcy miast częściej korzystają z zabiegów naruszających ciągłość tkanki (medycznych i niemedycznych), które mogą stanowić źródło zakażenia ale zgromadzone dane epidemiologiczne nie pozwalają w sposób jednoznaczny wyjaśnić tej zależności. Rozkład przypadków ze względu na wiek osób zakażonych przedstawia się następująco: Grupa wiekowa Liczba osób zakażonych 2529 lat 3539 lat 444 4549 lat 554 664 Zakażenia wirusem HCV dotyczyły osób powyżej 25 roku życia, lecz nie stwierdzono zwiększonego narażenia w którymkolwiek przedziale wiekowym. W grupie zakażeń przenoszonych drogą krwi zarejestrowano także 2 przypadki zakażenia HIV (wskaźnik zap.2,3), tj. tyle samo co w I połowie 27 roku. W Polsce wskaźniki zapadalności w tym czasie wynosiły odpowiednio,5 i,88. II. Zachorowania szerzące się drogą pokarmową. W I półroczu 28r. zarejestrowano ogółem 4 zatrucia pokarmowe wywołane pałeczkami Salmonella (zapadalność 4,6), tj. o przypadków mniej niż w okresie porównawczym (5 zachorowań wsp. zapad.7,28). Zachorowania wystąpiły u dwojga dzieci poniżej 2 lat i dwóch osób dorosłych. Czynnikiem etiologicznym były w dwóch przypadkach pałeczki Salmonella Enteritidis w pozostałych Salmonella Infantis i Salmonella Newport. Rozkład zachorowań wywołanych pałeczkami Salmonella w I półroczu ostatnich pięciu lat przedstawia poniższy wykres. 3
4 35 3 25 2 5 5 Wskaźniki zapadalności na zatrucia pokarmowe wywoływane pałeczkami Salmonella w powiecie nowosolskim i w Polsce w I połowie lat 24 28 38,6,3 5,86 23,4,37,9 7,28,58 4,6 24 25 26 27 28 8,99 pow.nowa Sól Polska Analizując wskaźniki zapadalności na salmonellozy pokarmowe w I połowie ostatnich pięciu latach należy stwierdzić, że poziom zachorowań rejestrowany na terenie powiatu nowosolskiego, tylko w przypadku był wyższy od notowanego w kraju. Wielkość zachorowań na salmonellozy jest determinowana przez ogniska zatruć zbiorowych. Brak w ostatnich latach dużych ognisk, wpłynął na ustabilizowanie się sytuacji w tym zakresie, uwidaczniając jednocześnie tendencję spadkową zachorowań indywidualnych. W omawianym okresie na terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli zarejestrowano tylko 2 ogniska zatrucia zbiorowego (w 25 i 27 roku) z łączną liczbą 3 osób chorych, w tym 4 dzieci do lat 4. W obu przypadkach były to ogniska rodzinne, a czynnikiem wywołującym zatrucie potrawy przygotowane we własnym gospodarstwie domowym. Poprawa sytuacji epidemiologicznej w zakresie zatruć pokarmowych o etiologii salmonellozowej, ma niewątpliwy związek ze zmieniającą się sytuacją epizootyczną kraju, szczególnie po wdrożeniu przez inspekcję weterynaryjną pilotażowego programu eliminacji salmonelloz na fermach drobiu. Z innych zachorowań przebiegających z zaburzeniami żołądkowojelitowymi na uwagę zasługują nieżyty o etiologii rotawirusowej oraz zakażenia jelitowe wywołane przez bakterie Campylobacter. W Polsce kampylobakterioza jako odrębna jednostka chorobowa, podlega zgłaszaniu od roku 22. Diagnostykę zakażeń bakteriami z rodzaju Campylobacter, jako jedno z nielicznych w Polsce, przeprowadza laboratorium szpitala w Nowej Soli. Dlatego też, wszystkie zgłoszone do PSSE w Nowej Soli zachorowania wywołane tym patogenem to przypadki hospitalizowane, a wskaźniki zapadalności znacząco wyższe od notowanych w kraju. Wskaźniki zapadalności na kampylobakteriozy rejestrowane na terenie powiatu nowosolskiego w porównaniu do wskaźników kształtujących się na terenie Polski przedstawia poniższa tabela: 4
Rok Powiat nowosolski Polska (I połowa roku) Liczba Wskaźnik Liczba Wskaźnik zachorowań zapadalności zachorowań zapadalności 26 6 6,9 47,2 27 2,67 73,9 28 76,2 W ostatnich latach w etiologii zatruć i zakażeń pokarmowych wyraźnie wzrosła rola wirusów, głównie rotawirusów. Wielkość zachorowań na choroby biegunkowe wywoływane przez pałeczki Salmonella,Campylobacer i rotawirusy na terenie powiatu nowosolskiego w I połowie lat 2628, wyrażona w % % 9,8 2,4 2,6 8% 6% 4% 2% % 75,4 5,8 87,2 27,7 4,75,25 26r. 27r. 28r. Campylobacter rotawirusy Salmonella Z analizy powyższego wykresu wynika, że głównym czynnikiem etiologicznym zatruć i zakażeń pokarmowych, u osób zamieszkałych na terenie powiatu nowosolskiego w I półroczu trzech ostatnich lat, były rotawirusy. Stanowiły one najczęstszą przyczynę nieżytów jelitowych, diagnozowanych u małych dzieci. Wśród zgłoszonych w I połowie 28 roku 34 nieżytów jelitowych wywołanych rotawirusami 73,5% przypadków dotyczyła dzieci do lat 2. W I połowie 28 roku nie wystąpiły natomiast takie zachorowania jak wirusowe zapalenie wątroby typu A, czerwonka, dury brzuszne i dury rzekome oraz zatrucia jadem kiełbasianym czy enterotoksyną gronkowcową. W rejestrze stałych nosicieli duru i paradurów figurują 2 osoby (Salmonella typhi E a) i Salmonella paratyphi B). III. Zachorowania objęte Programem Szczepień Ochronnych. W I półroczu 28 roku podobnie jak rok wcześniej nie zgłoszono żadnego zachorowania na błonicę, tężec, krztusiec, poliomyelitis i odrę. 5
Nie odnotowano także żadnego przypadku przebiegającego z ostrym porażeniem wiotkim (OPV), których nadzorowanie związane jest z kontynuacją Programu Eradykacji Poliomyelitis. Wskaźniki zapadalności na różyczkę i świnkę były nieznacznie wyższe od poziomu notowanego w okresie porównawczym roku 27. Odnotowano tylko 7 przypadków różyczki (zap.8,), tj. o 2 zachorowania mniej niż w 27 roku (5 zach., zap.5,8) i 6 zachorowań na świnkę (zap. 6,9), przy 5 przypadkach (zap.5,6) zarejestrowanych w I połowie 27 roku. Zachorowania przebiegały bez powikłań i nie wymagały hospitalizacji. Nie zanotowano przypadków różyczki wrodzonej. IV. Choroba meningokokowi W I półroczu 28 roku w powiecie nowosolskim nie zarejestrowano zachorowania wywołanego dwoinkami Neisseria meningitidis, natomiast w analogicznym okresie roku ubiegłego wykazano przypadek (zapadalność,79), przebiegający pod postacią zapalenia opon mózgowych. Zachorowań o etiologii meningokokowej nie notowano również w I półroczu 26 roku. W Polsce w I półroczu lat 2628 zapadalność na chorobę meningokokową kształtowała się odpowiednio:,32,56,54. W związku z pogarszającą się w kraju sytuacją w tym zakresie, przeprowadzono działania edukacyjne wśród dzieci i młodzieży, stanowiących grupy najwyższego ryzyka. Nieprzerwanie prowadzona jest dystrybucja ulotek i plakatów. V. Zachorowania na choroby odzwierzęce.. W I półroczu 28r., podobnie jak w okresie porównawczym nie rejestrowano zachorowań na brucelozę. 2. Zgłoszono przypadek zachorowania na boreliozę (zap.), tj. tyle samo co w I połowie 27r. (zap.). Większość przypadków boreliozy rejestrowanych jest w II połowie roku po zakończeniu sezonu wypoczynkowego, w którym występuje zwiększone narażenie na ukąszenia kleszczy. 3. W zakresie nadzoru nad wścieklizną również nie zanotowano zmian. Liczba narażonych, u których podjęto profilaktyczne szczepienia ochronne w obu porównywanych okresach pozostała taka sama (5 osób). We wszystkich przypadkach decyzję o szczepieniu podjęto po pokąsaniu ludzi przez zwierzęta domowe (koty i psy), u których nie można było wykluczyć wścieklizny w badaniach przyżyciowych ( zwierzęta zbiegły, właściciel nieznany). Żadna z osób szczepionych nie wymagała zastosowania surowicy odpornościowej. Z zakładu Higieny Weterynaryjnej nadesłano 8 wyników badań w kierunku wścieklizny u zwierzą dzikich (lisy i kuna) oraz 2 wyniki dotyczące kotów domowych. W żadnym przypadku badanie nie potwierdziło wścieklizny. Brak izolacji wirusów wścieklizny u zwierząt utrzymuje się na terenie powiatu nowosolskiego prawie nieprzerwanie od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Wyjątek stanowi rok 2, w którym potwierdzono wściekliznę u nietoperza, będącego sprawcą ukąszenia dziecka. 6
W Polsce obserwowany jest systematyczny spadek zachorowań na wściekliznę u zwierząt, wynikający z realizacji doustnych szczepień zwierząt dzikich. VI. Inne jednostki chorobowe..w grupie chorób wieku dziecięcego zarejestrowano zdecydowany spadek zachorowań na ospę wietrzną. W ciągu I połowy 28 roku zgłoszono 5 przypadków ospy wietrznej (zap.2,96), przy 439 zachorowaniach (zap.55,8) w analogicznym okresie roku ubiegłego. 2. Zachorowania na płonicę, których wzrost odnotowano w roku 26, uległy dalszemu zmniejszeniu. W I półroczu 28r. zarejestrowano 7 zachorowań (zap.9,6), przy 2 przypadkach w analogicznym okresie roku ubiegłego (zap.24,2). 3. Z innych jednostek podlegających rejestracji zgłoszono 8 posocznic, z których przypadek wywołany został przez paciorkowce, 6 przez gronkowce, 6 przez bakterie G(), a 5 zachorowań przez inne drobnoustroje. W okresie porównawczym 27 roku zanotowano zachorowań na posocznicę. Jedną z przyczyn wzrostu liczby posocznic, jest poprawa zgłaszalności tych przypadków, które dopiero od kilku lat są rejestrowane przez inspekcję sanitarną. Czynnikiem etiologicznym największej liczby zachorowań zgłoszonych w I połowie 28 roku były w równym stopniu bakterie G () i gronkowce (po 33,4%). Analiza zgłoszonych przypadków z ostatnich 5 lat nasuwa wnioski, że najczęstszą przyczyną rejestrowanych posocznic są bakterie gramujemne. Udział poszczególnych rodzajów drobnoustrojów jako przyczyny posocznicy za I półrocze 28 roku obrazuje poniższy wykres. Udział czynników chorobotwórczych w etiologii posocznic w I półroczu 28r w powiecie nowosolskim 27,8% 5,5% 33,4% paciorkowce gronkowce bakterie G() inne 33,4% 7
Podsumowanie i wnioski. Analizowany przedział czasowy, w porównaniu z I półroczem 27 roku, charakteryzował się spadkiem zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella, zakażeń jelitowych wywołanych przez Campylobacter, oraz wzrostem liczby nieżytów spowodowanych rotawirusami. Nie wystąpiło ognisko zatrucia zbiorowego. 2.Utrzymana została korzystna sytuacja w zakresie zachorowań szerzących się drogą krwi. W grupie wirusowych zapaleń wątroby zarejestrowano tylko jedno zachorowanie na wirusowe zapalenie wątroby typu C. 2. Nie zgłoszono żadnego przypadku choroby meningokokowej. 3. Zdecydowanie zmniejszyła się liczba chorych na ospę wietrzną, nieznacznie spadła ilość zgłoszeń płonicy a zachorowania na świnkę i różyczkę pozostały na podobnym poziomie co w okresie porównawczym 27 roku. 4. Nie zanotowano przypadków błonicy, krztuśca, odry i poliomyelitis, tj. zachorowań przeciwko którym prowadzona jest długoletnia profilaktyka szczepienna, ani też przypadków przebiegających pod postacią ostrych porażeń wiotkich u dzieci do lat 5., nadzorowanych z uwagi na eradykację poliomyelitis. Sytuację epidemiologiczną w powiecie nowosolskim w I półroczu 28 roku można określić jako dobrą, niemniej jednak wymagającą stałego monitoringu. Szczególnie niepokojące są przypadki bezobjawowych zakażeń HCV, które w przyszłości mogą skutkować rozwojem zachorowania, z jego wszystkimi negatywnymi następstwami. W związku z powyższym prowadzone są systematyczne kontrole sanitarne obiektów służby zdrowia oraz innych zakładów, w których świadczone usługi, mogą sprzyjać szerzeniu się zakażeń. Istotną rolę odgrywa również działalność edukacyjna zarówno wśród osób chorych i zakażonych, jak i prowadzących w/w działalność. 8
Tab. Zachorowania i zapadalność na choroby zakaźne w I półroczu 28 roku w porównaniu do I półrocza 27r. w powiecie nowosolskim Rok 28 Rok 27 Lp. Jednostka chorobowa Liczba Zapadalność Liczba zachorowań na. zachorowań. Salmonelozy zatrucia pok. 4 4,6 5 7,28 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe wyw. przez Campylobacter inne określone i nieokreśl. Zapadalność na. 2,67 4. Nieżyt jelitowy wywołany przez rotawirusy 34 39,7 28 32,26 5. Inne wirusowe zakaż.jelit. 2,67 6. Wirusowe i inne zakażenia 25 28,8 27 3, jelitowe u dzieci do l.2 8. Płonica 7 9,58 2 24,9 Choroba meningokokowa ogółem zapalenie opon mózgowych 9. Posocznica paciorkowcowa. Posocznica gronkowcowa 6 6,9 4 4,6. Posocznica wywołana przez 6 6,9 4 4,6 bakterie G () 2. Posocznica inna określona i 5 5,76 3 3,46 nieokreślona 4. Róża 4 4,6 2 2,3 5. Borelioza 6. Szczepienia na wściekliznę 5 5,76 5 4,6 po narażeniu 7. Ospa wietrzna 5 2,96 439 55,79 8. Różyczka 7 8,6 5 5,76 9. WZW typu B przewlekłe 2. WZW typu C 3 3,46 2. Bezobjawowy stan zakażenia 2 2,3 2 2,3 wirusem HIV Cytomegalia 22. Świnka 6 6,9 5 5,76 23. Mononukleoza zakaźna 2 2,3 Grzybice kandydoza 24. Toksoplazmoza 25. Lamblioza 26. Wszawica 3 3,46 28. Choroba wywołana przez S. pneumoniae (inwaz.) og. posocznica 29. Bakteryjne zapal.opon mózg. lub/i mózguinne nieokreśl. 2 2,3 9
3. Zapalenia płuc o etiologii zakaźnej 3. Inne zatrucia lekami alkoholem subst. innymi i nieokreśl. 43 49,54 8 2,74 5 3 5,76 3,46 5 4 5,76 4,6 32. Nowe zakażenia HCV 6 6,9,52