Damian Nogaj kl. 2Tib 22.04.09 PODRĘCZNIK UŻYTKOWNIKA SYSTEMU operacyjnego SUSE 11.1 Prowadzący: Artur Rudnicki
Spis treści: I. O Suse. 3 II. Środowisko graficzne...4 1.KDE....4 2. GNOME..6 3. Pulpit...7 III. Menu główne.. 8 1. Ulubione..8 2. Programy 30 2.1 Biuro...30 2.2 Grafika 36 2.3 Internet..38 2.4 Multimedia..42 2.5 Programy użytkowe..44 2.6.System 47 3. Kompurer..52 3.1 YaST...52 3.2 Instalacja oprogramowania... 58 3.3. Informacje o systemie 59 3.4 Sieć 59 3.5 Katalog główny...60 3.6 Kosz..60 3.7 Nośniki wymienne..61 IV. Ostatnio używane.61 V. Opuść..62 2
I.O SUSE SUSE Linux to prosta w obsłudze dystrybucja Linuksa, stworzona z myślą o użytkownikach korzystających na co dzień z interfejsu graficznego, i przeznaczona zarówno dla użytkowników domowych (opensuse), jak i do zastosowań komercyjnych (SUSE Linux Enterprise). Rozwijana początkowo w Niemczech przez SuSE GmbH, w styczniu 2004 przejęta przez firmę Novell. Pierwsza wersja systemu nosiła nazwę S.u.S.E. (skrót od niem. Software- und System-Entwicklungsgesellschaft mbh, Nürnberg, od października 1998 zmieniona na SuSE) i ujrzała światło dzienne w marcu 1994. W grudniu 2006 Novell oddzielił otwartą, ogólnodostępną wersję systemu, nazwaną opensuse i rozwijaną przez społeczność z całego świata, od wydania komercyjnego, oferowanego wraz z pomocą techniczną i skierowanego do zastosowań profesjonalnych. NajwaŜniejsze zmiany w Suse 11.1: GNOME 2.41.1 KDE 4.1.3 OpenOffice.org 3.0 Firefox 3.0.4 Mono 2.0.1 Kernel 2.6.27.7 Cechy dystrybucji System ten korzysta z pakietów w formacie RPM. Doświadczeni użytkownicy znajdą wiele aplikacji umożliwiających programowanie w różnych językach, w tym Mono. Domyślnie, tuż po instalacji SUSE pozwala na m.in. pracę w sieci (popularna przeglądarka Firefox), tworzenie i edycję dokumentów (za pomocą OpenOffice.org), zaawansowaną obróbkę grafiki (GIMP). Świeżo zainstalowany system nie wymaga konfiguracji i jest gotowy od razu do pracy co czyni tę dystrybucję bardzo przyjazną nowicjuszom. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo dobre spolszczenie systemu, obejmujące również program instalacyjny, większość programów użytkowych oraz znaczną część dokumentacji. Centrum sterowania YaST2 Kluczowym składnikiem dystrybucji jest YaST2 - przyjazny w obsłudze program instalacyjny, narzędzie do konfiguracji systemu i zarządzania pakietami w jednym, pozwalający na dostosowanie systemu do własnych potrzeb. Poza instalacją SUSE na dysku twardym, umożliwia wygodne, zautomatyzowane dodawanie, aktualizację i usuwanie programów (poprzez dedykowane repozytoria pakietów) oraz kontrolę usług systemowych. Ponadto, wraz z narzędziem SaX2 (ustawienia wyświetlania obrazu), służy do konfiguracji sprzętu zainstalowanego w komputerze. 3
II. Środowisko graficzne KDE To środowisko graficzne zrealizowane jako wolne oprogramowanie dla systemów operacyjnych Unix i GNU/Linux. Zawiera bogaty system bibliotek do tworzenia aplikacji w środowisku graficznym. Obok GNOME jest jednym z dwóch najpopularniejszych uniksowych środowisk graficznych. Początkowo projekt nosił nazwę Kool Desktop Environment. KDE korzysta z biblioteki graficznej Qt, a także z systemu obiektowego KParts. System ten pozwala na współdzielenie elementów danego programu pomiędzy różnymi aplikacjami KDE, np. emulator terminala Konsole może zostać osadzony w Konquerorze. W KDE menedżerem okien jest KWin, jednak aplikacje można uruchamiać także pod innymi menedżerami. Maskotką projektu KDE jest zielony smok o imieniu Konqi. Można go zobaczyć na stronach poświęconych temu środowisku oraz w wielu aplikacjach, m.in. podczas wyboru opcji wylogowania czy w oknie "informacje o KDE". Nowe menu dla KDE - Kickoff Zauważalną na pierwszy rzut oka nowością od wersji 10.2 (do aktualnej 11.1) systemu jest innowacyjne menu, poprzedzone sponsorowanymi przez firmę Novell testami użyteczności. Przy wsparciu usługi katalogowania informacji (Beagle), pozwala na szybkie przeszukiwanie m.in. w zbiorze zainstalowanych aplikacji, ostatnio odwiedzanych stron internetowych, odebranej poczty elektronicznej czy wiadomości błyskawicznych. Intuicyjny interfejs, cechujący systemy z rodziny SUSE, umożliwia łagodne przejście z Windowsa na Linuksa. Menu Kickoff wraz z KDE4 stało się domyślnym menu w KDE. Ci jednak, którzy nie polubili go, mogą bez problemu wrócić do dawnego menu, znanego z KDE 3.x czy też spróbować innych komponentów menu, jak np. Raptor (Linux). KickOff jest nowym menu KDE. Po kliknięciu na logo KDE znajdujące się w lewej dolnej części ekranu otwiera się menu KickOff, dając nam łatwy dostęp do zainstalowanych aplikacji i ostatnio używanych plików. Dzięki zakładce "Wyjdź" możemy się wylogować lub wyłączyć czy zahibernować komputer. W KickOffie najczęściej używane aplikacje są od razu dostępne bez potrzeby korzystania z hierarchicznego menu. Najważniejszą aplikacją środowiska KDE jest przeglądarka WWW i menedżer plików Konqueror. Aplikacje korzystające z KDE często mają nazwy rozpoczynające się od litery "K" lub zawierają literę "k" zamiast "c" w środku nazwy, ale nie jest to ścisłą regułą. 4
Najpopularniejsze programy napisane pod środowisko KDE: Digikam zarządzanie zbiorami zdjęć, przeglądarka i edytor grafiki, obsługa aparatów cyfrowych Dolphin menedżer plików w KDE 4 K3b program do nagrywania płyt CD/DVD Kandy narzędzie do komunikacji z telefonem komórkowym Kate zaawansowany edytor tekstu KDevelop zintegrowane środowisko programistyczne dla wielu języków programowania KDesktop menedżer pulpitu w KDE 3 KGet menedżer pobierania plików Kicker menedżer panelu w KDE 3 KMail klient pocztowy KNode klient grup dyskusyjnych KolourPaint tworzenie grafiki rastrowej Konsole emulator terminali wyposażony w zakładki Kontact zarządzanie informacjami osobistymi (poczta, kalendarz, notatki, książka adresowa) Kopete multikomunikator internetowy (obsługuje m.in. IRC, Jabber i Gadu-Gadu) KPDF przeglądarka plików PDF KPovModeler program do tworzenia trójwymiarowej grafiki KTTS syntezator mowy; np. potrafi czytać zawartość strony WWW Kview przeglądarka plików graficznych KTorrent program p2p klient sieci Torrent KPPP pozwala na połączenia Dial-Up i sieciowe KSig edytor podpisów pocztowych Odtwarzacze multimedialne Amarok zaawansowany odtwarzacz muzyki JuK odtwarzacz multimedialny z zaawansowaną obsługą playlist Kaffeine, KMPlayer, KPlayer odtwarzacze filmów i muzyki Noatun odtwarzacz multimedialny rozszerzany za pomocą wtyczek KOffice pakiet programów biurowych KWord procesor tekstu WYSIWYG KSpread arkusz kalkulacyjny KPresenter edytor prezentacji Kexi aplikacja do wygodnego budowania baz danych Kivio tworzenie diagramów przepływu Karbon14 grafika wektorowa Krita grafika rastrowa KChart rysowanie wykresów KFormula edytor wzorów matematycznych Plasma przestrzeń robocza KDE 4 (pulpit i panel) 5
GNOME Projekt GNOME stara się dostarczać dwóch rzeczy: środowiska graficznego GNOME, mającego stanowić intuicyjny i atrakcyjny pulpit dla użytkowników końcowych, oraz platformy rozwojowej GNOME, zespołu bibliotek koniecznych dla budowania aplikacji, które integrują się z tym środowiskiem. Silny nacisk położony jest na prostotę oraz wygodę obsługi, a co za tym idzie - internacjonalizację i ułatwienia dostępności. Lista popularnych aplikacji działających w tym środowisku: AbiWord procesor tekstu, Anjuta środowisko programistyczne, Ekiga komunikator rozmów VoIP i wideokonferencji, Epiphany przeglądarka internetowa oparta o silnik Gecko, ten sam, który stosuje Mozilla Firefox (wcześniej była stosowana przeglądarka Galeon), Evolution program pocztowy i zarządca informacji osobistej, zbliżony funkcjonalnie do Microsoft Outlook, Pidgin komunikator, gedit edytor tekstu, GIMP rozbudowany edytor grafiki rastrowej (na potrzeby którego powstała niegdyś biblioteka GTK+, tj. The GIMP Toolkit), Glade program do tworzenia graficznego interfejsu użytkownika, GNOME Terminal emulator terminala, GnuCash aplikacja finansowa, Gnumeric arkusz kalkulacyjny, Inkscape rozbudowany edytor grafiki wektorowej, Metacity menedżer okien (wcześniej Sawfish, jeszcze wcześniej Enlightenment), MrProject program do zarządzania projektami i planowania, Nautilus menedżer plików (wcześniej GMC), Sound Juicer ripper CD, Tomboy aplikacja do tworzenia notatek, Totem odtwarzacz filmów. 6
Pulpit Rozmieszczenie poszczególnych elementów pulpitu ukazuje poniższy obraz. 7
III. MENU GŁÓWNE 1. ULUBIONE 1.1. Przeglądarka WWW Mozilla firefox Przeglądarka internetowa oparta na silniku Gecko, stworzona i rozwijana przez Fundację Mozilla/Korporację Mozilla oraz wolontariuszy. Obecnie jest ona drugą w rankingu najpopularniejszych przeglądarek na świecie pod względem liczby użytkowników [2] oraz pierwszą w Polsce. 8
1.2 Kontact Kontact program do zarządzania informacjami osobistymi. 1.3 Procesor tekstu - Writer Rozbudowany edytor tekstu. 9
1.4 Odtwarzacz audio Amarok 1.5 Zarządzanie zdjęciami- Digikam 10
1.6 Menedżer plików - Dolphin Dolphin jest to prosty menedżer plików dla KDE oparty o zakładki i widok ikon lub drzewa. Niedawno wydana seria 0.8 jest ostatnią dla KDE3, lecz owe narzędzie jest dopracowane i bardzo poręczne. Posiada również polską wersję językową. 11
1.7 Ustawienia systemowe Ustawienia systemowe to zbiór aplikacji i programów do zarządzania systemem. W tym miejscu znajdziemy mnóstwo ustawień administracyjnych takich jak: zmiana daty i czasu, dźwięk, ekran, klawiatura i język, joystick. Umieszczony tu został również instalator czcionek, ustawienia sieci i połączeń, menedżer logowania, zarządzanie energią, skróty klawiszowe, ustawienia aparatów cyfrowych, programy autostart, menadżery sesji i usług czy skojarzenia plików i przeglądarki płyt CD. Okna Powiadomienia Konfiguracja powiadomień systemowych dla poszczególnych aplikacji. Również konfiguracja dźwięków systemowych. 12
Pulpit Konfiguracja efektów pulpitu i wygaszacza pulpitu. Wygląd Jest to miejsce ustawienia wyglądu poszczególnych elementów systemu jakimi są: Styl, Kolory, Czcionki, Okna, Ekran Powitalny, Motywy. Jest to centrum zarządzania wyglądem systemu począwszy od stylu, a skończywszy na kolorze i rodzaju czcionek. 13
Domyślne programy Wybór domyślnych komponentów dla różnych usług. 14
Dostępność Poprawiona dostępność dla osób niepełnosprawnych. Mnóstwo opcji ułatwiających korzystanie osobom niepełnosprawnym korzystanie z systemu i komputera. Powiadamianie głosowe, wydawanie poleceń, powolne klawisze, gesty aktywujące. Możliwość używania brzęczyka systemowego oraz powolnych klawiszy, a także lupy powiększającej. 15
Kraj/region i język Konfiguracja układu klawiatury, zmiana języka pisania/klawiatury. O mnie Jest to miejsce przechowywania ważnych plików, wraz ze ścieżkami do nich. 16
Ustawienia Sieci Konfiguracja proxy, konfiguracja niskopoziomowych ustawień sieciowych, konfiguracja wykrywania usług. Współdzielenie Konfiguracja przeglądania sieci lokalnej dla folderów współdzielonych i drukarek. 17
Data i czas Ustawienia daty i czasu. Zmiana i wybór strefy czasowej. Dźwięk Konfiguracja dźwięków. Funkcje dotyczące zmiany preferowanych urządzeń dźwiękowych i wideo. 18
Ekran Konfiguracja, zmiana rozmiaru i orientacji ekranu. Ustawienia zarządzania mocą z możliwością włączenia oszczędzania energii. Instalator Czcionek Jest aplikacja wyświetlająca zainstalowane w systemie czcionki z możliwością ich zarządzania, podglądu i instalacji nowych czcionek. Wystarczy kliknąć na Dadaj i podać lokalizację nowej czcionki aby ją dodać. 19
Joystick Ustawienia sterowania i testowania joysticków, sprawdzanie poprawności ich działania. Klawiatura i mysz Ustawienia skrótów klawiszowych, Klawiatury i myszy. 20
Zaawansowane Menedżer logowania Konfiguracja sposobu logowania. Do jej funkcji nalezą m.in. wybór motywu logowania, tło logowania, dźwięk startowy, sposób logowania i uwierzytelnienia. Istnieje również możliwość włączenia funkcji logowania automatycznego. 21
Power Management Opcje dotyczące zarządzania energią, oszczędzanie energii, ustawianie kontrastu i jasności monitora. Wszystkie opcje związane z energią. Samba Menadżer, umożliwiający przeglądanie plików i katalogów w sieci lokalnej (pracującej na serwerze Samba). 22
Akcje klawiszowe Ten moduł pozwala skonfigurować działania różnych ułatwień, takich jak gesty myszą czy skróty klawiszowe do wykonywania poleceń oraz uruchamiania programów. Aparat Cyfrowy Konfiguracja kamery pozwalająca na dodawanie własnych aparatów cyfrowych bądź innych urządzeń multimedialnych.. 23
Autostart Narzędzie konfiguracyjne do zarządzania programów, które uruchamiają się razem ze środowiskiem graficznym KDE. Menedżer sesji Konfiguracja menedżera sesji i ustawień wylogowania. W menedżerze tym możemy dokonać zmian dotyczących sposobu ładowania sesji, domyślnych opcji zamykania systemu itp. 24
Menedżer usług Konfigurator usług KDE. Użytkownik określa tutaj, które usługi mają być uruchamiane na żądanie, a które przy starcie KDE. Nepomuk Konfiguracja serwera Nepommuk/Strigi. 25
Pobieranie CDDB Konfiguracja pobierania danych z CDDB. Wyszukiwanie i wysyłanie we freedb. Portfel KDE Konfiguracja portfela KDE 26
Przeglądarka audio CD Ustawienia przeglądarki plików muzycznych, można zmienić. kolejność wyświetlania tytułu, wykonawcy, roku, artysty itp. Skojarzenia plików Konfiguracja skojarzeń plików. Przypisywanie odpowiednich programów, aplikacji, modułów do określonych rozszerzeń plików i dokumentów. 27
Solid Konfiguracja integracji sprzętu. Źródła danych KDE Konfiguracja źródeł danych KDE. KOrganizer może przechowywać zdarzenia, wpisy do dziennika i zadania przy użyciu różnych metod i w różnych lokalizacjach. 28
1.8 Pomoc W tym miejscu dostępna jest obszerna pomoc dla środowiska KDE i całego systemu. 1.9 Terminal Niewątpliwie najważniejszy element wszystkich systemów Unixowych. Za pomocą Terminalu możemy wykonać wszystkie operacje związane z obsługą systemu. Powłoka graficzna nie oferuje takich możliwości jak Terminal. Wiele programów pracuje w jego powłoce. 29
2. Programy 2.1 Biuro Cały zestaw programów biurowych służących do pracy w biurze. Są tutaj: bardzo pomocny arkusz kalkulacyjny czy równie poręczna przeglądarka dokumentów. Wiele programów dotyczy również osobistych informacji o użytkowniku. 30
2.2.1 Arkusz kalkulacyjny - Calc OpenOffice.org 2.2.2. Database Narzędzie ułatwiające zarządzanie bazami danych. 31
2.2.3 Menedżer adresów KaddressBook To główna książka adresowa KDE, umożliwiająca łatwe i wygodne zarządzanie kontaktami,ponieważ jest ona oparta na bibliotece kabc, Twoje zasoby będą mogły być wczytane i zapisane w różnych lokalizacjach nie tylko w lokalnym systemie plików, ale także na serwerach LDAP i bazach danych SQL. Interfejs użytkownika programu przypomina interfejs MS Outlook. Poprzez zmianę wyglądu umożliwia on różne sposoby prezentacji danych kontaktowych; udostępnia przeszukiwanie przyrostowe we wszystkich polach oraz wyposażony jest pasek skoków służący do szybkiego przechodzenia do pojedynczych wpisów. Ponieważ podstawowa biblioteka kabc wykorzystuje format vcard (opisany w RFC 2426) jako domyślny nośnik informacji, KAddressBook pokazuje obsługiwane pola wpisów głównie w trybie graficznym. 32
2.2.4 Osobisty organizator - KOrganizer Osobisty organizator- jest to narzędzie ułatwiającą prace i pomagające wykorzystywać i organizować swój czas. Dzięki osobistemu organizatorowi użytkownik zaplanuje swój tydzień czy doda ważne wydarzenie do pamięci organizatora aby o nim nie zapomnieć. Organizator ten pozwala użytkownikowi zaplanować dzień. 2.2.5 Pakiet biurowy Open Office.org Zbiór programów komputerowych rodziny OpenOffice.org służących do typowych zastosowań biurowych, takich jak edycja tekstu, wykonywanie obliczeń księgowych, czy obsługa baz danych, które są sprzedawane jako jeden zintegrowany produkt. Pakiety biurowe, jakkolwiek tworzone z myślą o pracy w biurze, są także powszechnie stosowane w komputerach domowych. 33
2.2.6 Prezentacja Prezentacja- to narzędzie służy do tworzenia oraz modyfikacji prezentacji przez nas stworzonych. Jego odpowiednikiem w Windows XP jest Microsoft PowerPoint. Aplikacja ta podobnie jak kilka innych wchodzi w skład pakietu biurowego i pozwala na tworzenie, modyfikowanie, edycję prezentacji multimedialnych. 2.2.7 Procesor tekstu - writer Zaawansowany edytor tekstowy umożliwiający oprócz edycji czystej zawartości tekstowej, także formatowanie tekstu, czyli nadanie mu odpowiedniej szaty typograficznej (np. stosowanie krojów pisma, ustalanie łamów, regulacja świateł itd.), stosowanie różnych kolorów, łączenie tekstu z grafiką, a jednocześnie określenie formatu papieru, na którym dany dokument ma być wydrukowany. 34
2.2.8 Program do zarządzania informacjami osobistymi Program do zarządzania informacjami osobistymi- jest jednym z podprojektów KDE. Jego zadaniem jest dostarczenie kompletu programów do zarządzania informacjami osobistymi. 2.2.9 Przeglądarka dokumentów Okular Okular jest uniwersalną przeglądarką dokumentów dla KDE, bazującą na kodzie KPDF. Pomimo tego, Okular posiada własne funkcje, jak np. tryb widoku ogólnego, lepszą obsługę prezentacji i dodawanie adnotacji. 35
3. Grafika Tutaj znajdują się tylko i wyłącznie programy graficzne, przeglądarki grafiki, edytory grafiki. 3.1 Edytor obrazu GIMP 3.2 Image Scanning Application Aplikacja służąca do skanowania obrazów za pomocą zainstalowanego w systemie skanera, bądź urządzenia wielofunkcyjnego. 36
3.3 Przeglądarka obrazków Gwenview Przeglądarka graficzna dla KDE. Od wersji 2.0 ma uproszczony interfejs w stosunku do poprzednich wersji i jest standardową przeglądarką graficzną KDE4 uwzględnioną w module kdegraphics. 3.4 Rysunek Program tworzenia grafiki wektorowej. 37
3.5 Zarządzanie zdjęciami DigiKam to program komputerowy służący do zarządzania zdjęciami cyfrowymi, przeznaczony dla środowiska graficznego KDE. Umożliwia pobieranie zdjęć z aparatu cyfrowego oraz ich organizowanie, przeglądanie i prostą edycję. Aplikacja ta została opisana już wcześniej na 19 stronie tego podręcznika. 2.4 INTERNET 2.4.1 Czat W tym miejscu znajduja się programy do komunikacji między użytkownikami. 38
2.4.2 Przeglądarka WWW - Konqueror Jest to jednocześnie menedżer plików i przeglądarka dokumentów. 39
2.4.3 Wymiana danych Zawiera aplikacje służące do wymiany danych między urządzeniami. Narzędzie do wymiany, pobierania i odbierania, danych przez bluetooth, bądź klienta sieci bittorrent. 2.4.4 Czytnik RSS Przeglądarka kanałów RSS. 40
2.4.5 Program pocztowy Program Kmail jest przyjaznym klientem pocztowym dla środowiska graficznego KDE. Celem twórców jest dążenie do tego, aby Kmail był estetyczny i intuicyjny, jednak bez utraty funkcjonalności. 2.4.6 Web Page Creation To zestaw narzędzi umożliwiający amatorskie, a także te bardziej zaawansowane tworzenie stron internetowych. Zawiera w sobie również odtwarzacz multimediów. 41
2.5 Multimedia 2.5.1. Nagrywanie dźwięków - KRecord Aplikacja do nagrywania dźwięków z otoczenia. 42
2.5.2 Nagrywanie płyt CD/DVD Program do nagrywania płyt CD i DVD przeznaczoną dla środowiska graficznego KDE. Program cechuje bardzo przyjazny interfejs użytkownika, pozwalający wykonać większość operacji związanych z nagrywaniem płyt, np. nagrać płytę audio CD z zapisanych na twardym dysku skompresowanych plików muzycznych w formacie Ogg lub MP3. 2.5.3 Odtwarzacz audio - Amarok Program do odtwarzania muzyki dla środowiska KDE. Został opisany wcześniej. 2.5.4 Odtwarzacz CD- KaCD 2.5.5 Odtwarzacz multimedialny- Kaffeine Odtwarzacz multimedialny Program posiada wiele opcji konfiguracyjnych, oraz zestaw filtrów graficznych. Po zainstalowaniu dodatkowych zamkniętych może odtwarzać media zapisane w formacie promowanym przez Microsoft lub inne firmy produkujące zamknięte oprogramowanie. 43
2.5.6 Ustawienia głośności Narzędzie do kontrolowania głośności dźwięku. Zawiera w sobie narzędzie zwane Mikserem, które umożliwia regulacje dźwięku lub jego całkowite wyciszenie. 2.6 Programy użytkowe 2.6.1 Drukowanie Narzędzia do drukowania: Faks Narzędzie tak jak nazwa wskazuje za którego pomocą możemy wysyłać faksy. Zadania drukowania Aktualnie drukowane pliki przez drukarkę Zarządzanie drukowaniem Program pozwalający na monitorowanie drukarek oraz zadań administracyjnych 44
2.6.2 Edytor Prosty edytor tekstu nie zawiera może zbyt wielu opcji formatowania tekstu jak edytor w pakiecie openoffice, ale również jest to bardzo przydatne narzędzie szczególnie gdy użytkownik chce napisać prosty tekst czy kilka zdań. Jest odpowiednikiem windowsowego notatnika, ale z większymi możliwościami. Do tych edytorów zaliczamy KWrite i Kate. 45
2.6.3 Pulpit Asystent KDE Groupware, Deskop Effects - efekty pulpitu Narzedzie do zabijania okien gwałtowne zabijanie okien, zmykanie ich Odświeżanie ekranu polecenie odśwież Pełnoekranowe rozpoznawanie gestów Powiększenie pulpitu systemowa lupa Program do robienia zrzutów ekranu Przeglądarka schowka, Przełącznik pulpitów Ustawienia QT 4 Wirtualna klawiatura Wybór koloru, Żółte karteczki 2.6.4 Kalkulator naukowy Aplikacja służąca do wykonywania skomplikowanych obliczeń matematycznych. 2.6.5 Narzedzie do archiwizacji - Ark Ark jest programem do zarządzania różnymi typami archiwów dla środowiska KDE. Mogą one być przeglądane, wypakowywane, tworzone i modyfikowane w Arku. Program może obsługiwać różne formaty archiwów, jak np. tar, gzip, bzip2, zip, rar i lha (jeśli są zainstalowane odpowiednie programy tekstowe). 46
2.6.6 Narzędzie do szyfrowania Program do szyfrowania danych. 2.7 System System ta zakładka kojarzy się użytkownikom z dostępem do zaawansowanych opcji systemu, do programów umożliwiających nowe funkcje nie dostępne dla zwykłego uzytkownika, i słusznie. To co użytkownik znajdzie pod tą zakładką to potężne narzędzia do prawdziwego administrowania systemem SuSe 11.1. 2.7.1 Dostęp zdalny Współdzielenie pulpitu - aplikacja pozwalająca do przeglądania swojego pulpitu przez inne osoby. Można taką osobę zaprosić do przeglądania oraz kontroli naszego pulpitu. 47
2.7.2 Aplet pulpitu Podsystem portfela KDE to wygodny i bezpieczny sposób na przechowywanie wszystkich Twoich haseł. Użytkownicy komputerów zmagają się codziennie z wielkimi ilościami danych. Niektóre z nich są osobiste i wrażliwe na osoby trzecie. W praktyce zapewne posiadasz wiele haseł do różnych rzeczy. Zapamiętanie ich jest trudną sztuką, zapisanie na kartce papieru lub w pliku tekstowym jest niebezpieczne, a używanie narzędzi w stylu PGP jest nużące i niewygodne. Portfel KDE zapisuje wszystkie wrażliwe dane w silnie zaszyfrowanym pliku, dostępnym dla wszystkich programów. Wszystkie te dane są oczywiście chronione przez jedno główne hasło. Żeby zwiększyć bezpieczeństwo, zalecane jest ustawienie jednego portfela dla haseł lokalnych, a innego dla haseł i danych sieciowych. Możesz to zrobić za pośrednictwem Centrum sterowania KDE w module Portfel KDE. Mimo to, domyślnie wszystko przechowywane jest w jednym portfelu. Portfel domyślnie jest zamknięty, co oznacza, że do jego otwarcia musisz znać hasło. Gdy portfel zostanie otwarty, można dostać się do jego zawartości. Kupdateapplet- aplikacja wyszukująca, pobierająca oraz instalująca na naszym systemie aktualizacje. Są one niezbędne jeśli chcemy czuć się bezpieczniejsi podczas pracy w sieci. Oraz poprawiają wiele luk przez które system może się zawiesić. Także jest to bardzo przydatne narzędzie ponieważ zaleca się aktualizowanie systemu na bieżąco. 2.7.3 Konfiguracja Czyli narzędzie pozwalające na kontrole nad naszym systemem. Tutaj można zmieniać rozdzielczość monitora, Pozwala ustawić opcje myszy oraz język klawiatury. Jeżeli posiadamy ekran dotykowy również tutaj nim możemy sterować. 2.7.4 Menedżer plików KGet to menedżer pobierania plików. KGet jest częścią składową środowiska KDE. 48
2.7.5 Monitor Informacje o obciążeniu systemu - zawiera informacje o aktualnym obciążeniu systemu przez system operacyjny. Menadżer urządzeń HP - czyli menadżer drukarek oraz urządzeń firmy HP. Tutaj można zainstalować sprzęt tej firmy po uprzednim wybraniu go z listy urządzeń wyszukanych przez program. Monitor systemu - monitoruje wszystkie operacje oraz procesy wykonywane na komputerze. Jest również podgląd na obciążenie systemu. Monitor wydajności - monitoruje pracę wszystkich operacji na komputerze oraz sprawdza przy tym wydajność naszego systemu podając obciążenie. Pozwala również na zakańczanie wybranego procesu poprzez zaznaczenie go oraz kliknięcie na przycisk zabij. Smolt desktop profiler - podaje podstawowe informacje o oprogramowaniu oraz o urządzeniach znajdujących się wewnątrz naszego komputera. 49
2.7.6 System plików System plików to narzędzia do wyszukiwania plików i katalogów. 2.7.7 Terminal Terminal, czyli systemowa konsola już był wcześniej opisywany w tym podręczniku. 2.7.8 Asystent folderów sieciowych Asystent folderów sieciowych jest programem bardzo prostym w obsłudze. Po uruchomieniu asystenta należy wybrać rodzaj foldera sieciowego, do którego użytkownik chciałby uzyskać dostęp. Po przejściu do następnego ekranu, należy wypełnić wymagane do podłączenia informacje techniczne. Ostatnim etapem jest wprowadzenie nazwy użytkownika i hasła dla podłączanego zasobu sieciowego. Jak widać na przedstawionym zrzucie ekranu, asystent tworzenia folderów sieciowych umożliwia podłączenie do czterech rodzajów serwerów sieciowych: WebDav, FTP, dysków sieciowych Microsoft Windows (lub Samby) oraz SSH. 50
2.7.9 Instalacja hyperwizora i narzędzi Konfiguracja serwera maszyny wirtualnej. 2.8 Pomoc 2.9 Ustawienia administratora Ustawienia administratora to zestaw aplikacji do zarządzania systemem. Znajdują się tutaj opisywane na dalszych stronach YaST oraz SaX2. SaX2 system konfigurujący grafikę. 51
3. Komputer Zakładka umożliwiająca użytkownikowi dostęp do plików na dysku, zarządzania systemem, dostęp do katalogów lokalnych i sieciowych. 3.1 Yast YaST to program wykorzystywany przy instalacji oraz konfiguracji opensuse. Został doceniony przez użytkowników ze względu na intuicyjny i atrakcyjny interfejs graficzny. Oferuje możliwość szybkiego dostosowania systemu do swoich potrzeb w trakcie instalacji lub po jej zakończeniu. Procedura instalacji jest prowadzona poprzez YaST i została podzielona na kilka etapów. Przy użyciu YaST można ustawić wiele opcji i parametrów dotyczących obsługi sprzętu, systemu operacyjnego, sieci, itp. Poniżej omówię to miejsce. Oprogramowanie: 52
Aktualizacja online - Pobiera uaktualnienia, które poprawiają i usprawniają twoją instalację opensuse, Aktualizacja systemu - Aktualizuje cały system, Automatyczna aktualizacja online - Konfiguruje automatyczną aktualizację systemu, Konfiguracja aktualizacji online - Konfiguruje aktualizację online, Sprawdzanie nośnika - Weryfikuje integralność nośnika CD/DVD, Zarządzanie oprogramowaniem - Instaluje dodatkowe pakiety oprogramowania i usuwa dotychczas zainstalowane, Aktualizacja z płyty CD z poprawkami -- Instaluje poprawki z płyty, Instalacja do katalogu - Instaluje system do katalogu, Produkt dodatkowy - Instaluje dodatkowe produkty, Źródła instalacji - Wskazuje źródła (płyta CD, sieć, itp.) dla instalacji pakietów oprogramowania; Sprzęt: Bluetooth - Konfiguruje serwer Bluetooth, Dźwięk - Konfiguruje kartę dźwiękową, Joystick - Konfiguruje joystick podłączony do karty dźwiękowej, Karta graficzna i monitor - Konfiguruje parametry karty graficznej i monitora, Model myszy - Zmienia model myszy, Tryb DMA urządzeń IDE - Konfiguruje tryb DMA dla urządzeń IDE, Urządzenia na podczerwień - Konfiguruje urządzenia działające na podczerwień (IrDA), Drukarka - Konfiguruje drukarki, Informacje o sprzęcie - Pokazuje informacje o zasobach sprzętowych komputera, Karta TV - Konfiguruje kartę TV, Kontroler dysku - Konfiguruje kontrolera dysku, Skaner - Konfiguruje skaner, Układ klawiatury - Wybiera układ klawiatury; 53
System: Data i czas - Ustawia strefę czasową, datę i czas systemowy, Edytor etc/sysconfig - Zmienia ustawienia w plikach konfiguracyjnych etc/sysconfig, Kopia zapasowa systemu - Archiwizuje pliki i obszary systemowe, Menedżer profili - Konfiguruje profile SCPM, Partycjonowanie - Dzieli na partycje dysk twardy (w tym RAID, LVM i zaszyfrowane systemy plików), Program rozruchowy - Konfiguruje program rozruchowy, Usługi systemowe (poziom pracy) - Konfiguruje poziomy pracy, Dyskietka startowa lub ratunkowa - Tworzy samodzielną dyskietkę startową lub awaryjną, Język - Konfiguruje ustawienia językowe i instaluje dodatkowe języki, LVM - Tworzy konfiguruje grupy woluminów oraz woluminów fizycznych i logicznych, Odtwarzanie systemu - Przywraca pliki z kopii zapasowych, Powertweak - Konfiguruje ustawienia powertweak (dla ekspertów), Ustawienia_systemu - Konfiguruje niskopoziomowe opcje systemu, Zarządzanie energią - Konfiguruje zarządzanie energią; 54
Urządzenia sieciowe: DSL - Konfiguruje połączenia DSL, Karta sieciowa - Konfiguruje karty sieciowe, ISDN - Konfiguruje połączenia ISDN, Modem - Konfiguruje modem; Usługi sieciowe: 55
Agent transportu poczty (MTA) - Konfiguruje pocztą e-mail, Klient Kerneros - Konfiguruje klienta Kerberos, Klient NFS - Konfiguruje klienta NFS, Klient iscsi - Konfiguracja klienta iscsi, Pośrednik (Proxy) - Konfiguruje Proxy, Przynależność do domeny Windows - Konfiguruje przynależność do domeny Windows, Serwer DNS - Konfiguruje serwer DNS, Serwer Samba - Konfiguruje serwer Samba, Zdalna administracja - Konfiguruje zdalną administrację, DNS i nazwa komputera - Konfiguruje nazwę komputera i serwery nazw, Klient LDAP - Konfigurje klienta LDAP, Klient NIS - Konfiguruje klienta NIS, [[YaST_Nazwy_komputerów ]] - Przypisuje nazwy komputerów i aliasów do adresów IP, Przeglądarka LDAP - Umożliwia przejrzenie repozytorium LDAP, Routing - Konfiguracja routingu, Serwer HTTP - Konfiguracja serwera Apache 2, Usługi sieciowe (xinetd) - Konfiguruje usługi sieciowe (xinetd), Konfiguracja NTP - Konfiguruje serwer lub klienta NTP; Novell AppArmor: Centrum sterowania AppArmor - Konfiguruje główne ustawienia AppArmor, Kreator aktualizacji profilów - Aktualizuje profile, Raporty AppArmor - Umożliwia przejrzenie raportów AppArmor, Usuwanie profilu - Umożliwia usunięcie profilu AppArmor, Edycja profilu - Umożliwia edycję profilu AppArmor, Kreator dodawaia profilów - Kreator profilów, Ręczne dodawanie profilów - Umożliwia ręczne dodawanie profilów; 56