Liczba podatników INFORMACJA dotycząca ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za 2012 rok 900 000 800 000 700 000 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa tel.: +48 22 694 33 26, fax: +48 22 694 33 31 Departament Podatków Dochodowych e-mail:sekretariat.dd@mofnet.gov.pl Warszawa, czerwiec 2013 r. www.mf.gov.pl
I. Wstęp Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych stanowi uproszczoną formę opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych. Ten system rozliczania podatku został wprowadzony od 1994 r. Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych: - z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych, - z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Ta forma opodatkowania ma charakter fakultatywny. Podatnik wybiera opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych składając stosowne oświadczenie. W przypadku prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych, oświadczenie o wyborze opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych składają wszyscy wspólnicy. Opodatkowanie ryczałtem przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą wybrać podatnicy, którzy: - rozpoczną prowadzenie działalności w roku podatkowym i nie korzystają z opodatkowania w formie karty podatkowej bez względu na wysokość przychodów, - prowadzili działalność w poprzednim roku, a ich przychód z tej działalności nie przekroczył określonej ustawowo kwoty. W 2012 roku podatek w tej formie mogli płacić podatnicy, którzy w 2011 roku: - uzyskali przychody z działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 150 000 euro (661 680 zł), lub - uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 150 000 euro (661 680 zł). Opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie stosuje się do podatników osiągających w całości lub w części przychody m. in. z tytułu prowadzenia aptek, działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych, działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych. 2
Przychodów opodatkowanych ryczałtem nie łączy się z innymi przychodami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W 2012 roku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosił: 20% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów, 17% przychodów ze świadczenia niektórych usług niematerialnych, 10% przychodów z odpłatnego zbycia określonych praw majątkowych lub nieruchomości wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej, 8,5% przychodów osiąganych m.in.: - z działalności usługowej, w tym z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, - z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, 5,5% przychodów m. in. z działalności wytwórczej, robót budowlanych, 3,0% przychodów osiąganych m. in.: - z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, - z działalności usługowej w zakresie handlu. Podstawę opodatkowania ryczałtem stanowi przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania. Podatnicy korzystający z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, są obowiązani posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów, prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ewidencję wyposażenia oraz, odrębnie za każdy rok podatkowy, ewidencję przychodów. Obowiązek prowadzenia ewidencji nie dotyczy podatników osiągających przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli ich wysokość wynika z umowy zawartej w formie pisemnej. W przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, a także w przypadku stwierdzenia istnienia związków gospodarczych podatnika, wymienionych w przepisach, organ podatkowy określa wartość niezaewidencjonowanego przychodu, w tym również w formie oszacowania, i określa od tej kwoty ryczałt. Ryczałt ten stanowi pięciokrotność stawki, która byłaby zastosowana do przychodu w przypadku jego 3
ewidencjonowania, przy czym ryczałt nie może być wyższy niż 75% tego przychodu. Podatnicy korzystający z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych mają prawo do odliczenia od przychodu wydatków np. z tytułu ulgi rehabilitacyjnej, darowizn. Natomiast ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ulega obniżeniu m.in. o zapłaconą składkę na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości 7,75% podstawy wymiaru tej składki. II. Liczba podatników Podatnicy korzystający z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych złożyli za 2012 rok 877 371 zeznań (tj. o 41 857 zeznań więcej niż za 2011 rok), - 543 300 zeznań złożyli podatnicy osiągający przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (544 478 za 2011 rok). W 8 844 zeznaniach podatnicy tej grupy wykazali dodatkowo przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (8 264 za 2011 rok), - 334 071 zeznań złożyli podatnicy osiągający przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej (291 036 zeznań za 2011 rok). Przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze podlegają opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych od 2003 roku. Liczba zeznań składanych przez podatników uzyskujących przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, wybierających tę formę opodatkowania, z roku na rok wzrasta. Liczba zeznań składanych przez tę grupę podatników, w poszczególnych latach, wynosiła: 2003 r. 38 999, 2004 r. 63 312, 2005 r. 86 682, 2006 r. 108 119, 2007 r. 133 778, 2008 r. 166 538, 2009 r. 190 755, 4
2010 r. 243 397, 2011 r. 291 036, 2012 r. 334 071. Ustawą z dnia 17 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 3, poz. 13) wprowadzono instytucję umowy najmu okazjonalnego. W 2012 r. 2 608 podatników, o 709 więcej niż w 2011 r., dokonało zgłoszenia zawarcia umowy najmu okazjonalnego. Kwota przychodu podatników, którzy w 2012 r. dokonali zgłoszenia najmu okazjonalnego wyniosła 25 425 tys. zł i była wyższa o 6 347 tys. zł w porównaniu do roku ubiegłego. Średni przychód z tego tytułu przypadający na podatnika w 2012 r. wyniósł 9 749 zł i był niższy o 298 zł w stosunku do roku poprzedniego. III. Przychód Podatnicy płacący ryczałt od przychodów ewidencjonowanych osiągnęli w 2012 roku przychód w łącznej kwocie 39 661 278 tys. zł. Z tego: 33 711 901 tys. zł gospodarczej, stanowił przychód z pozarolniczej działalności 5 949 377 tys. zł przychód z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Z tego: - 146 428 tys. zł stanowił przychód podatników osiągających również przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, - 5 802 949 tys. zł stanowił przychód podatników osiągających przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. 5
1) Przychód wg poszczególnych stawek ryczałtu Wyszczególnienie Liczba podatników Kwota przychodu w tys. zł Struktura przychodu % wg stawki 3,0% 167 449 7 913 044 19,95 wg stawki 5,5% 178 683 16 998 555 42,86 wg stawki 8,5% 523 014 14 617 593 36,86 wg stawki 10% 229 12 104 0,03 wg stawki 17% 5 031 111 874 0,28 wg stawki 20% 438 5 414 0,01 wg stawek określonych przez organ podatkowy 136 2 694 0,01 Razem X 39 661 278 100,00 1/ podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w grupie tej ujęci są także podatnicy osiągający dodatkowo przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze), Wyszczególnienie Liczba podatników Kwota przychodu w tys. zł Struktura przychodu % wg stawki 3,0% 167 449 7 913 044 23,37 wg stawki 5,5% 178 683 16 998 555 50,20 wg stawki 8,5% 188 987 8 814 906 26,03 w tym przychody z tytułu umowy najmu 8 844 146 428 x wg stawki 10% 229 12 104 0,04 wg stawki 17% 5 031 111 874 0,33 wg stawki 20% 438 5 414 0,02 wg stawek określonych przez 112 2 432 0,01 organ podatkowy Razem X 33 858 329 100,00 6
2/ podatników osiągających przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej Wyszczególnienie Liczba podatników Kwota przychodu w tys. zł Struktura przychodu % wg stawki 8,5% 334 027 5 802 687 99,99 wg stawek określonych przez organ podatkowy 24 262 0,01 Razem X 5 802 949 100,00 Wg danych z rozliczenia za 2012 r. najwyższą wartość przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej stanowiły: 1) przychody m.in. z działalności wytwórczej i budowlanej, opodatkowane wg stawki 5,5%, tj. 16 998 555 tys. zł, 2) przychody z działalności usługowej, opodatkowane wg stawki 8,5%, tj. 8 668 478 tys. zł 3) przychody z działalności gastronomicznej i usługowej w zakresie handlu, opodatkowane wg stawki 3%, tj. 7 913 044 tys. zł. Podatnicy osiągający przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, opodatkowane wg stawki 8,5%, wykazali kwotę przychodów w wysokości 5 802 687 tys. zł, wyższą od uzyskanej w roku poprzednim o 840 839 tys. zł, tj. o 16,95%. 7
Struktura przychodów według poszczególnych stawek ryczałtu 42,86% 36,86% 19,95% 0,05% 0,28% stawka 3,0% stawka 5,5% stawka 8,5% stawka 17% pozostałe 8
IV. Odliczenia od przychodu Odliczenia od przychodu wyniosły 1 355 110 tys. zł struktura 1. Składki na ubezpieczenia społeczne 1 334 217 tys. zł 98,46% - składki, o których mowa w art. 26 1 436 tys. zł ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 2. Straty z lat ubiegłych 7 936 tys. zł 0,58% 3. Pozostałe odliczenia 12 957 tys. zł 0,96% w tym odliczenia: 1/ darowizn, o których mowa w art. 26 ust.1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 1 032 tys. zł 0,08% 2/ darowizn wynikających z odrębnych ustaw 77 tys. zł 0,01% 3/ wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych 2 729 tys. zł 0,20% 4/ zwrotów nienależnie pobranych świadczeń 47 tys. zł 5/ wydatków z tytułu użytkowania sieci Internet w lokalu (budynku) będącym miejscem zamieszkania podatnika 6 552 tys. zł 0,48% 6/ wydatków na cele mieszkaniowe 2 520 tys. zł 0,19% odsetek od kredytu mieszkaniowego 2 168 tys. zł Największy udział w odliczeniach od przychodu, wynoszący 98,46% dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne. Pozostałe odliczenia stanowią zaledwie 1,54%, 0,58% odliczenia strat z lat ubiegłych, 0,48% odliczenia wydatków z tytułu użytkowania sieci Internet i 0,48% łącznie odliczenia z pozostałych tytułów. W 2012 roku odliczenia od przychodu stanowiły 3,42% kwoty przychodu ogółem. W porównaniu do 2011 roku wskaźnik ten jest wyższy o 0,24 pkt proc. Niewątpliwie miał na to wpływ m.in. wzrost odliczonych składek na ubezpieczenia społeczne. 9
Odliczenia od przychodu według tytułów w tys. zł 7 000 6 552 6 000 Pozostałe odliczenia od przychodu ogółem 12 957 tys. zł 5 000 4 000 3 000 2 729 2 520 2 000 1 032 1 000 0 77 47 d arow iz ny,o których m ow a w art. 26 ust 1 pkt. 9 ustaw y darow iz ny w ynikające z odsrębn ych ustaw w ydatki na cele rehabilitavyjn e z w ro t nienależ nie pobran ych św iadcz eń w ydatki z tytułu uż ytkow ania sieci In ternet w ydatki na cele m iesz kaniow e 10
V. Ryczałt przed odliczeniami Kwota ryczałtu przed odliczeniami wyniosła 2 354 772 tys. zł VI. Odliczenia od ryczałtu Odliczenia od ryczałtu wyniosły 639 263 tys. zł i stanowiły 27,15% kwoty ryczałtu przed odliczeniami struktura 1. Składka na ubezpieczenie zdrowotne 630 084 tys. zł 98,56% - składka, o której mowa w art. 27b 681 tys. zł ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 2. Pozostałe odliczenia 9 179 tys. zł 1,44% w tym z tytułu: 1/ wyszkolenia uczniów lub z tytułu zatrudnienia pracowników w celu przygotowania zawodowego 7 555 tys. zł 1,18% 2/ składek na ubezpieczenie społeczne opłacone przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu zawarcia umowy aktywizacyjnej z osobą bezrobotną 25 tys. zł 3/ ulgi, o której mowa w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 29 tys. zł 0,01% 4/ wydatków mieszkaniowych 1 570 tys. zł 0,25% Największy udział, tj. 98,56% odliczeń od ryczałtu stanowi odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Pozostałe odliczenia stanowią 1,44%, 1,18% - ulga za wyszkolenie uczniów, 0,25% odliczenia z tytułu wydatków mieszkaniowych i 0,01% pozostałe odliczenia. 11
Odliczenia od ryczałtu według tytułów w tys. zł 8 000 7 000 7 555 Pozostałe odliczenia od ryczałtu ogółem 9 179 tys. zł 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 570 1 000 25 29 0 ulga za w yszkolenie uczniów składki na ubezpieczenie społeczne opłacone przez osobę prow adzącą gospodarstw o domow e z tytułu zaw arcia umow y aktyw izacyjnej z osobą bezrobotną ulga, o której mow a w art. 27g ustaw y o podatku dochodow ym od osób fizycznych w ydatki mieszkaniow e 12
VII. Ryczałt należny 1. Ryczałt należny za 2012 r. wyniósł 1 715 192 tys. zł 2. Kwota wpłaconego ryczałtu za m-ce od stycznia do listopada 2012 roku 1 458 424 tys. zł (tj. 85,03% ryczałtu należnego) 3. Kwota do zapłaty 317 639 tys. zł 4. Nadpłata 60 871 tys. zł VIII. Obciążenie przychodu należnym ryczałtem Obciążenie przychodu ryczałtem należnym za 2012 rok utrzymało się na tym samym poziomie co za 2011 rok i wyniosło 4,3%. Obciążenie przychodu podatników osiągających przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy i innych umów o podobnym charakterze, niezawieranych w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, ryczałtem należnym za 2012 rok, tak jak za 2011 rok, wyniosło 8,4%. 13
Dane ogólne podatników płacących ryczałt Wyszczególnienie Dane Liczba podatników 877 371 Przychód w tys. zł 39 661 278 Odliczenia od przychodu w tys. zł 1 355 110 - składki na ubezpieczenia społeczne w tys. zł 1 334 217 składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2a ustawy o 1 436 podatku dochodowym od osób fizycznych w tys. zł - straty z lat ubiegłych w tys. zł 7 936 - pozostałe odliczenia w tys. zł 12 957 Przychód po odliczeniach w tys. zł 38 306 168 Ryczałt przed odliczeniami w tys. zł 2 354 772 Doliczenia do ryczałtu w tys. zł 125 Odliczenia podatku zapłaconego za granicą w tys. zł 442 Odliczenia od ryczałtu w tys. zł 639 263 - składki na ubezpieczenie zdrowotne w tys. zł 630 084 składka, o której mowa w art. 27b ust. 1 pkt 2 ustawy o 681 podatku dochodowym od osób fizycznych w tys. zł - pozostałe odliczenia w tys. zł 9 179 Ryczałt należny w tys. zł 1 715 192 Stawka nominalna 6,1% Stawka efektywna 4,3% Przeciętne dane na podatnika w zł roczne miesięczne - przychód 45 205 3 767 - odliczenia od przychodu 1 545 129 - przychód po odliczeniach 43 660 3 638 - ryczałt przed odliczeniami 2 684 224 - odliczenia od ryczałtu 729 61 - ryczałt należny 1 955 163 14
Dane podatników osiągających przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, w tym także podatników uzyskujących dodatkowo przychody z tytułu umowy najmu Wyszczególnienie Dane Liczba podatników 543 300 Przychód w tys. zł 33 858 329 Odliczenia od przychodu w tys. zł 1 343 774 - składki na ubezpieczenia społeczne w tys. zł 1 329 429 składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w tys. zł 1 325 - straty z lat ubiegłych w tys. zł 5 752 - pozostałe odliczenia w tys. zł 8 593 Przychód po odliczeniach w tys. zł 32 514 555 Ryczałt przed odliczeniami w tys. zł 1 861 447 Doliczenia do ryczałtu w tys. zł 90 Odliczenia podatku zapłaconego za granicą w tys. zł 437 Odliczenia od ryczałtu w tys. zł 631 609 - składki na ubezpieczenie zdrowotne w tys. zł 625 059 składka, o której mowa w art. 27b ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w tys. zł 673 - pozostałe odliczenia w tys. zł 6 550 Ryczałt należny w tys. zł 1 229 491 Stawka nominalna 5,7% Stawka efektywna 3,6% Przeciętne dane na podatnika w zł roczne miesięczne - przychód 62 320 5 193 - odliczenia od przychodu 2 473 206 - przychód po odliczeniach 59 846 4 987 - ryczałt przed odliczeniami 3 426 286 - odliczenia od ryczałtu 1 163 97 - ryczałt należny 2 263 189 15
Dane podatników osiągających przychody wyłącznie z tytułu umowy najmu Wyszczególnienie Dane Liczba podatników 334 071 Przychód w tys. zł 5 802 949 Odliczenia od przychodu w tys. zł 11 336 - składki na ubezpieczenia społeczne w tys. zł 4 788 składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w tys. zł 111 - straty z lat ubiegłych w tys. zł 2 184 - pozostałe odliczenia w tys. zł 4 364 Przychód po odliczeniach w tys. zł 5 791 613 Ryczałt przed odliczeniami w tys. zł 493 325 Doliczenia do ryczałtu w tys. zł 35 Odliczenia podatku zapłaconego za granicą w tys. zł 5 Odliczenia od ryczałtu w tys. zł 7 654 - składki na ubezpieczenie zdrowotne w tys. zł 5 025 składka, o której mowa w art. 27b ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w tys. zł 8 - pozostałe odliczenia w tys. zł 2 629 Ryczałt należny w tys. zł 485 701 Stawka nominalna 8,5% Stawka efektywna 8,4% Przeciętne dane na podatnika w zł roczne miesięczne - przychód 17 370 1 448 - odliczenia od przychodu 34 3 - przychód po odliczeniach 17 336 1 445 - ryczałt przed odliczeniami 1 477 123 - odliczenia od ryczałtu 23 2 - ryczałt należny 1 454 121 16
Liczba podatników płacących ryczałt w latach 1999-2012 900 000 800 000 700 000 792 514 732 666 676 923 655 673 031 647 507 947639 407 656 248 639 167 732 760 713 585 791 089 835 514 877 371 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 17
Przychód i ryczałt należny w latach 1999-2012 kwoty w mln zł 45 000 41 996 40 000 35 000 30 000 33 862 33 608 30 902 30 094 32 801 33 168 33 598 37 491 36 554 32 957 35 943 39 733 39 661 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 1 218 1 173 1 062 1 049 1 245 1 279 1 350 1 640 1 874 1 615 1 410 1 474 1 690 1 715 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Przychód Ryczałt należny 18
Obciążenie przychodu ryczałtem w latach 1999-2012 7,0% stawka nominalna stawka efektywna 6,2% 6,3% 6,0% 6,1% 6,1% 6,0% 5,6% 5,6% 5,7% 5,8% 5,8% 5,1% 5,2% 5,3% 5,3% 5,0% 4,0% 3,8% 3,9% 4,0% 4,4% 4,5% 4,4% 4,3% 4,1% 4,3% 4,3% 3,6% 3,5% 3,4% 3,5% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 19