Celem niniejszego dokumentu jest wprowadzenie nowej elektronicznej procedury odzyskiwania długu do podręcznika w zakresie procedur tranzytowych.

KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. PODATKÓW I UNII CELNEJ Polityka celna Procedury celne Bruksela, dnia 15 września 2009 r. TAXUD/2033/2008 -PL final Dokument roboczy GRUPA ROBOCZA WE-EFTA Podręcznik w zakresie procedur tranzytowych (Nowa elektroniczna) procedura dotycząca długu i odzyskiwania długu Celem niniejszego dokumentu jest wprowadzenie nowej elektronicznej procedury odzyskiwania długu do podręcznika w zakresie procedur tranzytowych. 1

Część VIII Dług i odzyskanie długu... 1. Zakres obowiązywania przepisów... 4 1.1. Definicje... 4 1.2. RozróŜnienie między przepisami finansowymi i karnymi... 5 2. Powstanie/niepowstanie długu, uchybienia i ustalenie dłuŝników i gwarantów... 6 2.1. Powstanie / niepowstanie długu... 6 2.1.1. Kiedy powstaje dług... 6 2.1.1.1. Bezprawne usunięcie towarów spod procedury... 6 2.1.1.2. Niewykonanie obowiązku... 7 2.1.2. Niepowstanie długu... 7 2.2. Uchybienia w stosowaniu procedury... 8 2.2.1. Sytuacje bezprawnego usunięcia... 8 2.2.2. Sytuacje niestanowiące bezprawnego usunięcia... 9 2.3. Pozostałe uchybienia w stosowaniu procedury... 10 2.3.1. Przypadki uchybień, które mogą powodować powstanie długu... 10 2.3.1.1. Niewykonanie jednego z obowiązków wymaganych w związku ze stosowaniem procedury... 10 2.3.1.2. Niewykonanie jednego z obowiązków wymaganych do objęcia towarów procedurą... 11 2.3.2. Uchybienia niepowodujące powstania długu... 13 2.3.2.1. Ogólne warunki pozwalające na odstępstwo w sytuacjach powodujących powstanie długu... 13 2.3.2.2. Określenie przez umawiające się strony sytuacji, w których odstępstwo ma zastosowanie... 14 2.3.3. Dług powstały w powiązaniu z procedurą tranzytową... 15 2.4. Ustalenie dłuŝników i gwarantów.... 16 2.4.1. Kim są dłuŝnicy... 16 2.4.2. Roszczenia wobec dłuŝników... 18 2.4.3. RóŜni dłuŝnicy oraz ich solidarna odpowiedzialność... 18 2.4.4. Powiadomienie dłuŝnika... 19 2.4.5. Roszczenia wobec gwaranta... 20 2.4.5.1. Odpowiedzialność i zwolnienie gwaranta... 20 2.4.5.2. Ograniczenie odpowiedzialności gwaranta... 21 2.4.5.3. Powiadomienie gwaranta... 22 2.4.6. Obliczanie kwoty długu... 24 3. Odzyskanie długu... 28 3.1. Analiza ogólna... 28 3.2. Określenie organu odpowiedzialnego za odzyskanie długu... 28 3.2.1. Organ odpowiedzialny za odzyskanie długu... 28 3.2.2. Miejsce powstania długu... 29 3.2.2.1. Miejsce zajścia zdarzeń powodujących powstanie długu... 29 3.2.2.2. Miejsce, w którym według właściwego organu towary znajdowały się w sytuacji powodującej powstanie długu... 30 3.2.2.3. Domyślne określenie miejsca... 31 3.3. Procedura odzyskania długu... 34 3.3.1. Wymiana komunikatów informacyjnych... 35 3.3.2. Wymiana informacji i współpraca w zakresie odzyskania długu... 36 3.3.3. Wniosek w sprawie odzyskania złoŝony przez właściwy organ kraju wyjścia 37 2

3.3.4. Wniosek w sprawie odzyskania złoŝony przez inny właściwy organ... 38 3.3.5. Akceptacja kompetencji do odzyskania długu przez organ, do którego skierowany jest wniosek... 40 Brak odpowiedzi na wniosek o pobór długu... 42 NaleŜy wziąć pod uwagę, Ŝe istnieje prawny obowiązek udzielenia odpowiedzi na powyŝsze komunikaty.... 42 3.3.6. Zawiadomienie o wszczęciu procedury poboru długu... 42 3.4. Późniejsze ustalenie miejsca powstania długu... 44 3.4.1. Nowe dowody po rozpoczęciu procedury odzyskania długu... 44 3.4.2. Nowy organ właściwy i nowe środki odzyskania długu... 45 3.4.3. Skutki dla pierwotnych działań w kierunku odzyskania długu... 46 3.4.4. Skutki dla odzyskania długu... 47 3.4.4.1. Powiadomienie urzędu wyjścia i składania gwarancji o odzyskaniu długu lub zwolnieniu... 47 3.4.4.2. Powiadomienie gwaranta o odzyskaniu lub zwolnieniu... 48 4. Sytuacje szczególne (pro memoria)... 49 5. Wyjątki (pro memoria)... 49 6. Szczególne instrukcje krajowe (część zastrzeŝona)... 49 7. Część zastrzeŝona wyłącznie dla władz celnych... 49 8. Załączniki... 49 8.1. Wykaz organów odpowiedzialnych za odzyskanie długu w ramach procedury awaryjnej... 49 8.2. Nota informacyjna TC24 i nota w sprawie odzyskania długu TC25... 49 8.3. Wniosek TC30 o podanie adresu/adresów... 49 3

Część VIII Dług i odzyskanie długu 1. Zakres obowiązywania przepisów Tytuł IV Artykuły 203, 204, 213 i 215 Kodeksu Artykuły 341, 450a-450d RWKC Niniejszy rozdział dotyczy zakresu przepisów dotyczących długu i jego odzyskania we wspólnej i wspólnotowej procedurze tranzytowej. Celem niniejszej części VIII jest ustalenie zharmonizowanej wersji przypadków, w których dług powstaje ściśle w trakcie wspólnych lub wspólnotowych operacji tranzytowych, wskazanie dłuŝników oraz jednoznaczne wskazanie państw, które są odpowiedzialne za odzyskanie długu od dłuŝników i gwarantów. Wyczerpuje to jednak zakres spraw regulowanych wspomnianymi przepisami. Pozostawiają one w kompetencjach kaŝdej z umawiających się stron konwencji faktyczne odzyskanie długu zgodnie z własnymi uregulowaniami danej strony w tym zakresie, z wyjątkiem ograniczeń czasowych dotyczących wszczęcia poboru. Dla celów wspólnotowych zharmonizowane zasady w zakresie długu celnego określa Wspólnotowy Kodeks Celny. 1.1. Definicje Dług Artykuł 3 ust. 1 Dla celów o wspólnej procedurze tranzytowej dług oznacza naleŝności przywozowe lub wywozowe i inne opłaty, odnoszące się do towarów objętych wspólną procedurą tranzytową. Dług celny Dla potrzeb Wspólnoty dług celny definiuje się jako 4

Artykuł 4 ust. 9 Kodeksu zobowiązanie danej osoby do zapłaty kwoty naleŝności przywozowych lub wywozowych, przy czym naleŝności te określa art. 20 Kodeksu. W związku z tym, Ŝe Wspólnotowe przepisy tranzytowe skutkują takŝe zawieszeniem pozostałych naleŝności (opłaty krajowe), art. 341 RWKC rozszerza zakres niektórych przepisów Kodeksu na pozostałe naleŝności dla potrzeb gwarancji, długu celnego i egzekucji. Do celów niniejszego dokumentu słowo dług stosuje się w znaczeniu obejmującym obydwie powyŝsze definicje. Odzyskanie długu Ogólny termin odzyskanie, stosowany tutaj w kontekście tranzytu wspólnego i tranzytu wspólnotowego, powinien być rozumiany jako wszystkie działania podejmowane w celu pozyskania wszelkich naleŝnych kwot. 1.2. RozróŜnienie między przepisami finansowymi i karnymi Artykuł 116 Artykuły 203 i 204 Kodeksu W związku z operacją tranzytową dług zawieszony na czas trwania procedury naleŝy odzyskać, jeŝeli procedura tranzytu nie została zwolniona zgodnie z wymogiem, po stwierdzeniu, Ŝe powstał dług w wyniku bezprawnego usunięcia, niewykonania obowiązku lub niespełniania warunku. Sytuacje, w których powstaje dług, często przypominają naruszenia lub nieprawidłowości, które nie skutkują pobraniem kwoty obiektywnie naleŝnej, lecz nałoŝeniem sankcji administracyjnych lub karnych. Niniejsza część podręcznika w zakresie procedur 5

tranzytowych dotyczy jedynie sytuacji, w których powstaje obiektywny dług; nie dotyczy on natomiast aspektu karnego, który pozostaje w kompetencjach poszczególnych państw członkowskich lub innej umawiającej się strony. 2. Powstanie/niepowstanie długu, uchybienia i ustalenie dłuŝników i gwarantów Niniejszy rozdział dotyczy: powstania i niepowstania długu; uchybienia procedurze; pozostałych uchybień w stosunku do procedury; określenia dłuŝników i gwarantów. 2.1. Powstanie / niepowstanie długu 2.1.1. Kiedy powstaje dług 2.1.1.1. Bezprawne usunięcie towarów spod procedury Artykuł 114 ust. 2 lit. a) załącznika I do Artykuł 203 ust. 1 i 2 Kodeksu Dług powstaje w przypadku bezprawnego usunięcia towarów spod dozoru celnego lub, w rozumieniu, spod wspólnej procedury tranzytowej. W razie bezprawnego usunięcia towarów dług powstaje z chwilą usunięcia towarów spod procedury. Artykuł 116 Artykuł 215 Kodeksu Z wyjątkiem przypadków jawnej kradzieŝy towarów ze środka transportu, dokładne określenie tego momentu bywa często równie trudne, jak określenie miejsca 6

dokonania usunięcia, przy czym czas i miejsce są ze sobą w sposób oczywisty powiązane. Niemniej jednak waga ustalenia momentu usunięcia jest relatywna, gdyŝ w normalnym trybie towary są objęte procedurą przez stosunkowo krótki okres i z tego powodu czynniki uwzględniane przy obliczaniu kwoty długu nie powinny w takim okresie ulec radykalnej zmianie. JeŜeli niemoŝliwe jest dokładne określenie miejsca i czasu, za datę przyjmuje się pierwszy dzień roboczy po upłynięciu terminu na przedstawienie towarów w urzędzie przeznaczenia. Przesłanie komunikatu o przekroczeniu granicy (IE118) w ostatnim urzędzie tranzytowym ułatwia ustalenie przynajmniej kraju, gdzie nastąpiło bezprawne usunięcie towarów. 2.1.1.2. Niewykonanie obowiązku Artykuł 114 ust. 2 lit. b) załącznika I do Artykuł 204 ust. 1 lit. a) i art. 204 ust. 2 Dług powstaje w momencie, kiedy jeden z obowiązków, którego niewypełnianie powoduje powstanie długu, przestaje być wypełniany. W praktyce nie zawsze łatwo jest dokładnie określić moment, kiedy takie uchybienie miało miejsce lub się zaczęło. W takich przypadkach praktyka podpowiada, Ŝe moŝna wykorzystać moment wykrycia uchybienia. Artykuł 114 ust. 1 lit. b) załacznika I do Artykuł 204 ust. 1 lit. b) Kodeksu Dług powstaje, gdy towary zostają objęte procedurą tranzytową, a następnie stwierdza się, Ŝe warunek wymagany do objęcia danych towarów taką procedurą nie został spełniony. 2.1.2. Niepowstanie długu 7

Artykuł 114 ust. 3 Artykuł 206 ust. 1 Kodeksu UwaŜa się, Ŝe dług nie powstaje, jeŝeli dana osoba dowiedzie, Ŝe niewykonanie obowiązku nastąpiło w wyniku: całkowitego zniszczenia lub nieodwracalnej utraty towarów (tzn. stały się one niezdatne do uŝytku); w związku z konsekwencjami ich naturalnych właściwości (np. naturalnego wyparowania), nieprzewidywalnymi okolicznościami, siłą wyŝszą lub w wyniku upowaŝnienia przez właściwe organy 1. 2.2. Uchybienia w stosowaniu procedury 2.2.1. Sytuacje bezprawnego usunięcia W zasadzie wszystkie przypadki, w których organy celne nie są juŝ w stanie zapewnić przestrzegania przepisów celnych oraz, w stosownych przypadkach, innych przepisów mających zastosowanie do towarów, mogą być objęte pojęciem bezprawnego usunięcia (zob. pkt 2.1.1.1). Sytuacjami stanowiącymi bezprawne usunięcie towarów spod procedury tranzytowej lub dozoru celnego są w szczególności: 1. Nieprzedstawienie towarów w urzędzie przeznaczenia lub u upowaŝnionego odbiorcy, w tym w sytuacji kiedy: 1 Zgodnie z prawem wspólnotowym zniszczenie jest jednym z przeznaczeń celnych; zob. art. 182 WKC. 8

całość lub część towarów została skradziona lub zniknęła podczas przewozu ( brakujące towary ) 2 ; dowód przedstawienia towarów w urzędzie przeznaczenia został sfałszowany; przewoźnik przedstawi towary bezpośrednio odbiorcy, który nie jest upowaŝnionym odbiorcą; całość lub część zgłoszonych towarów została zastąpiona innymi towarami. Artykuł 865 RWKC 2. Zamiana operacji tranzytowej/statusu celnego towarów (np. zastąpienie wspólnego/wspólnotowego zgłoszenia tranzytowego T1 wspólnym/wspólnotowym zgłoszeniem tranzytowym T2 lub dokumentem potwierdzającym wspólnotowy status T2L lub T2LF lub ich ekwiwalentem, takim jak litera C lub F na manifeście lotniczym lub morskim). 2.2.2. Sytuacje niestanowiące bezprawnego usunięcia Oczywiście przypadki podlegające niniejszemu podpunktowi nie wykazują wyŝej opisanych cech. Przykładem takiego przypadku jest sytuacja, w której pieczęć została zerwana, natomiast przesyłka zostaje prawidłowo przedstawiona w urzędzie przeznaczenia 3. 2 We Wspólnocie art. 900 RWKC pozwala na zwrot lub umorzenie naleŝności przywozowych, kiedy towary niewspólnotowe objęte procedurą tranzytową zostają skradzione, z zastrzeŝeniem, Ŝe towary takie zostaną w niezwłocznie odzyskane i znajdą się ponownie w swojej pierwotnej sytuacji celnej, w takim samym stanie, w jakim zostały skradzione. 3 Inny przykład dot. wspólnotowej procedury tranzytowej: art. 865 pkt 2 RWKC przewiduje, Ŝe błąd w odniesieniu do statusu celnego towarów niewspólnotowych wymienionych w manifeście lotniczym przy zastosowaniu uproszczonej wspólnotowej procedury tranzytowej poziomu 2 (kiedy zamiast symbolu T1 9

JednakŜe fakt, Ŝe towary nie zostały bezprawne usunięte, niekoniecznie oznacza, Ŝe nie miał miejsca przypadek niewykonania innych obowiązków w ramach procedury tranzytowej i Ŝe nie powstał dług (patrz pkt 2.3). 2.3. Pozostałe uchybienia w stosowaniu procedury 2.3.1. Przypadki uchybień, które mogą powodować powstanie długu Artykuł 114 ust. 1 lit. b) załącznika I do Artykuł 204 ust. 1 Kodeksu W przypadku gdy nie usunięto bezprawnie towarów, dług powstaje wskutek: niewykonania jednego z obowiązków wynikających z zastosowania procedury lub niewypełnienia warunku wymaganego do objęcia towarów procedurą. W przypadku, kiedy niewykonanie obowiązku stanowi bezprawne usunięcie towarów spod procedury lub do niego prowadzi, powoduje ono powstanie długu i sprawia, Ŝe zastosowanie mają przepisy o bezprawnym usunięciu (patrz pkt 2.1.1.1 i 2.2.1). 2.3.1.1. Niewykonanie jednego z obowiązków wymaganych w związku ze stosowaniem procedury Jest to sytuacja zachodząca po objęciu towarów procedurą tranzytową i przed zakończeniem tej uŝywa się C ) nie jest uwaŝany za stanowiący bezprawne usunięcie pod warunkiem, Ŝe dane towarzystwo lotnicze ureguluje status towarów poddając je odprawie celnej po ich przybyciu do miejsca przeznaczenia. 10

procedury. Artykuł 26 ust. 2 Artykuł 355 ust. 2 RWKC Artykuł 36 Artykuł 360 RWKC Przykłady: - przewóz trasą inną od wyznaczonej; - zerwanie zamknięć celnych, przekazanie towarów, rozładowanie środka transportu lub inne zdarzenia podczas transportu, przy braku niezbędnych wpisów do dokumentu towarzyszącego towarom oraz nieprzedstawienie ich właściwym organom państwa członkowskiego lub umawiającej się strony, na których terytorium znajduje się środek transportu. - przedstawienie towarów w urzędzie przeznaczenia po upłynięciu terminu, bez odpowiedniego uzasadnienia i w okolicznościach, które mogą zostać uznane za zawinione przez przewoźnika lub głównego zobowiązanego; - niezgłoszenie nieprawidłowości przez posiadacza pozwolenia w uproszczonej lotniczej lub morskiej procedurze tranzytowej; - niespełnienie przez osobę upowaŝnioną do korzystania z uproszczenia warunków określonych w pozwoleniu. 2.3.1.2. Niewykonanie jednego z obowiązków wymaganych do objęcia towarów procedurą Sytuacja ta moŝe wystąpić podczas procedury 11

tranzytowej lub przed objęciem towarów procedurą tranzytową, kiedy fakty nie są znane przed zwolnieniem towarów do procedury tranzytu. (Gdyby zostały wcześniej poznane, nie zostałoby udzielone pozwolenie na zwolnienie towarów do tranzytu.) MoŜliwymi przykładami takiego uchybienia są towary zgłoszone do procedury: - bez waŝnej gwarancji tranzytowej (poniewaŝ dokument taki został cofnięty lub uniewaŝniony albo upłynął termin jego waŝności), lub gwarancja taka nie jest waŝna na danym terytorium (poniewaŝ operacja tranzytu objęła terytorium umawiającej się strony nie ujętej w gwarancji) lub poniewaŝ kwota referencyjna dla gwarancji generalnej lub zwolnienia z obowiązku złoŝenia gwarancji została przekroczona 4 ; - przez upowaŝnionego odbiorcę, kiedy wbrew przepisom lub wymogom pozwolenia: na ładunek nie zostały nałoŝone zamknięcia, nie określono terminu na przedstawienie przesyłki w miejscu przeznaczenia, nie wyznaczono trasy przewozu, choć było to obowiązkowe; - przez posiadacza pozwolenia na korzystanie z uproszczenia, wydanego na podstawie nieprawdziwych lub niepełnych informacji, Artykuł 8 Kodeksu - W tranzycie wspólnotowym równieŝ: po uchyleniu pozwolenia zgodnie z art. 8 Kodeksu; 4 W takim przypadku system zarządzania gwarancjami (GMS) sprawdza waŝność gwarancji. 12

Artykuł 49 załącznika 1 do Artykuł 373 RWKC - w przypadku późniejszego stwierdzenia, Ŝe jeden z określonych warunków korzystania z uproszczenia nie został spełniony (np. nie poinformowanie o zmianie własności podczas procedury wydawania pozwolenia ). 2.3.2. Uchybienia niepowodujące powstania długu Artykuł 114 ust. 1 pkt 2 załącznika I do Artykuł 204 ust. 1 Kodeksu Uchybienia niemające istotnego wpływu na prawidłowe stosowanie procedury nie powodują powstania długu. Przepisy pozostawiają poszczególnym umawiającym się stronom określenie sytuacji, w których zastosowanie moŝe mieć odstępstwo oraz w związku z tym, ograniczenie ich zakresu. 2.3.2.1. Ogólne warunki pozwalające na odstępstwo w sytuacjach powodujących powstanie długu JeŜeli jakikolwiek obowiązek, którego wykonanie jest wymagane do stosowania procedury, nie został wykonany lub nie spełniono któregokolwiek z warunków objęcia towarów procedurą tranzytową, nie moŝna brać pod uwagę odstępstwa, chyba Ŝe odnośne uchybienie: - nie stanowi w najmniejszym stopniu próby bezprawnego usunięcia towarów spod procedury; - nie wskazuje na oczywiste zaniedbanie ze strony 13

zainteresowanej osoby; Oczywiste zaniedbanie ma miejsce między innymi wówczas, gdy dana strona, przy swoim doświadczeniu zawodowym, charakterze wypełnianego obowiązku, warunkach do spełnienia i wszelkich innych zobowiązaniach, np. w związku z pozwoleniem na stosowanie uproszczenia, nie zrobiła wszystkiego, co było w jej mocy, aby zapobiec uchybieniu, lub regularnie uczestniczy w takich nieprawidłowościach. - pozwala na zakończenie formalności niezbędnych do uregulowania sytuacji po odprawie celnej. Sposób dokonania takiego uregulowania zaleŝy od odnośnego obowiązku lub warunku, ale oznacza przywrócenie dozoru celnego (przykładowo korekta w statusie celnym towarów). 2.3.2.2. Określenie przez umawiające się strony sytuacji, w których odstępstwo ma zastosowanie Nawet w przypadku spełnienia warunków wymaganych do zastosowania odstępstwa, od kaŝdej z umawiających się stron zaleŝy określenie odstępstw w danych sytuacjach chociaŝ muszą zostać one ustalone z góry 5. 5 W odniesieniu do tranzytu wspólnotowego art. 859 RWKC zawiera wyczerpującą listę uchybień, które, w rozumieniu art. 204 ust.1 Kodeksu i z zastrzeŝeniem zgodności z ogólnymi warunkami, uwaŝane są za niemające istotnego wpływu na prawidłowe stosowanie procedury. JeŜeli jeden z wymogów nałoŝonych przez wspólnotową procedurę tranzytową zostanie pominięty, ale towary zostały jednak w stanie nienaruszonym przedstawione w urzędzie przeznaczenia i nie wystąpiło oczywiste zaniedbanie ze strony danego podmiotu gospodarczego, nie ma wystarczającego powodu, aby władze celne w dalszym ciągu utrzymywały, Ŝe powstał 14

2.3.3. Dług powstały w powiązaniu z procedurą tranzytową Artykuł 201 RWKC Artykuł 114 Artykuł 202 RWKC Przepisy obowiązujące w odniesieniu do wspólnej lub wspólnotowej procedury tranzytowej nie obejmują zdarzeń powodujących powstanie długu i jego odzyskanie, które nie naleŝą do procedury tranzytowej, nawet jeŝeli wydaje się, Ŝe są one powiązane z operacją tranzytową. Taki rodzaj długu powstaje na przykład: po zgłoszeniu celnym, na podstawie którego dług jest naleŝny po przywozie towarów lub po zakończeniu procedury tranzytowej (np. dopuszczenie do obrotu ) lub w wyniku nielegalnego wprowadzenia ( przemytu ) towarów objętych naleŝnościami celnymi przywozowymi wskutek przemieszczenia towarów (a) bez zgłoszenia tranzytowego ( niedopełnienie obowiązku zgłoszenia ) lub (b) (c) na podstawie zgłoszenia tranzytowego dotyczącego towarów innych niŝ te w rzeczywistości transportowane ( fałszywe zgłoszenie ) lub na podstawie zgłoszenia tranzytowego dotyczącego mniejszej ilości towarów niŝ ilość przewoŝona ( niezgłoszona dług celny; towary pozostają do dyspozycji władz celnych, które mogą nadać im przeznaczenie celne, podczas gdy wchodzące w grę interesy finansowe nie są w Ŝaden sposób zagroŝone. W przypadku towarów objętych wspólnotową procedurą tranzytową, zgodnie z art. 859 RWKC, odstępstwo jest dopuszczalne pod następującymi warunkami: towary objęte procedurą zostały faktycznie przedstawione w stanie nienaruszonym w urzędzie przeznaczenia; urząd przeznaczenia mógł zapewnić nadanie towarom przeznaczenia celnego lub zostały one poddane składowaniu czasowemu po zakończeniu procedury tranzytowej oraz w przypadku gdy został przekroczony termin określony na podstawie art. 361 RWKC i nie ma zastosowania ust. 2 tego artykułu, natomiast towary zostały jednak przedstawione w urzędzie przeznaczenia w odpowiednim terminie. 15

nadwyŝka towarów ), bez objęcia ich procedurą tranzytową. Sytuacje opisane w lit. b) i c) normalnie nie mają wpływu na zwolnienie danej procedury tranzytowej. JednakŜe, jeŝeli zaistnieje jedna z tych powiązanych z tranzytem sytuacji oraz jeŝeli spowodowało to powstanie długu, organ, który wykrył taką sytuację, powinien powiadomić właściwe organy kraju wyjścia o wszelkich podjętych przez niego działaniach (np. pobór od posiadacza w przypadku dopuszczenia do obrotu towarów niezgłoszonych do tranzytu). Ma to na celu umoŝliwienie właściwemu organowi kraju wyjścia określenie moŝliwych nieprawidłowości dotyczących towarów niepodlegających procedurze tranzytu. 2.4. Ustalenie dłuŝników i gwarantów. 2.4.1. Kim są dłuŝnicy Zgodnie z art. 115 ust. 2 (art. 204 ust. 3 Kodeksu): - w razie niewykonania jednego z obowiązków wynikających ze stosowania procedury dłuŝnikiem jest osoba, od której wymagane jest wykonanie obowiązków. Dotyczy to głównego zobowiązanego zgodnie z art. 8 ust. 1 (art. 96 ust.1 Kodeksu), ale takŝe moŝe w równym 16

stopniu dotyczyć przewoźnika lub odbiorcy towarów (art. 8 ust. 2 / art. 96 ust. 2 Kodeksu). W kaŝdym razie ustalenie osoby dłuŝnika uzaleŝnione będzie od tego, który konkretny obowiązek nie został wykonany oraz od brzmienia przepisu, z którego wynika obowiązek. - w razie niewykonania jednego z obowiązków wynikających z objęcia towarów procedurą, dłuŝnikiem jest osoba, od której wymagane jest wykonanie obowiązków. W takich przypadkach dłuŝnikiem jest główny zobowiązany, będący osobą, od której wymagane jest spełnienie warunków objęcia towarów procedurą tranzytową, w tym procedurą uproszczoną. Jednak, jeŝeli na skutek objęcia towarów procedurą, spełnienia warunków wymaga się od osoby trzeciej, strona taka będzie w równym stopniu uwaŝana za dłuŝnika. Artykuł 115 ust.1 Artykuł 203 ust. 3 Kodeksu DłuŜnikiem jest osoba, która usunęła towary spod procedury (spod dozoru celnego). Ponadto dłuŝnikami stają się wszystkie osoby, które brały udział w takim usunięciu (wspólnicy), nabyły lub znalazły się w posiadaniu towarów, o których mowa (odbiorcy lub posiadacze), jeŝeli tylko wiedziały lub w przypadku których zasadne jest stwierdzenie, Ŝe powinny były wiedzieć, Ŝe towary zostały usunięte spod dozoru celnego. Przy ustalaniu, czy daną osobę moŝna uwaŝać za dłuŝnika, naleŝy uwzględnić czynnik 17

działania z premedytacją. Wreszcie, dłuŝnikiem jest równieŝ osoba, od której wymagane jest wykonanie obowiązków wynikających ze stosowania procedury. W tranzycie wspólnym lub wspólnotowym oznacza to przede wszystkim głównego zobowiązanego. Jest on dłuŝnikiem bezwarunkowo i jest całkowicie obiektywnie odpowiedzialny za dług. W określeniu głównego zobowiązanego jako dłuŝnika nie odgrywa roli czynnik działania z premedytacją. NaleŜy jednak zauwaŝyć, Ŝe wykonanie obowiązków wynikających z zastosowania procedury moŝe być wymagane od innych osób. Są to potencjalnie przewoźnik i odbiorca towarów, na których zasady wspólnego lub wspólnotowego tranzytu nakładają określone obowiązki. Oczywiście mogą oni równieŝ stać się dłuŝnikami z innych powodów, takich jak współudział w bezprawnym usunięciu towarów lub posiadanie bezprawnie usuniętych towarów. 2.4.2. Roszczenia wobec dłuŝników Artykuł 117 ust.1 Artykuł 218 ust. 3 Kodeksu Właściwe organy wszczynają postępowanie w celu odzyskania długu natychmiast, kiedy są w stanie obliczyć kwotę długu i wskazać dłuŝnika (lub dłuŝników). 2.4.3. RóŜni dłuŝnicy oraz ich solidarna odpowiedzialność Artykuł 115 ust. 3 Artykuł 213 Kodeksu W przypadku kiedy wskazano więcej niŝ jednego dłuŝnika odpowiedzialnego za ten sam dług, dłuŝnicy są solidarnie odpowiedzialni za spłatę kwoty długu. 18

Oznacza to, Ŝe organ odpowiedzialny za odzyskanie moŝe wezwać dowolnego spośród dłuŝników do zapłacenia takiej kwoty, oraz Ŝe spłata całości lub części długu przez jednego z dłuŝników powoduje wygaśnięcie długu lub części spłaconej wobec wszystkich dłuŝników. W kwestiach szczegółowych stosuje się zasady odpowiedniej umawiającej się strony 6. Artykuł 222 ust. 2 Kodeksu Artykuł 876a ust. 3 RWKC Państwa członkowskie: Obowiązek uiszczenia naleŝności moŝe zostać odroczony przez organy celne, jeŝeli zidentyfikowano co najmniej jednego innego dłuŝnika i został on równieŝ poinformowany o kwocie naleŝności. Termin odroczenia jest ograniczony do jednego roku i zaleŝy od złoŝenia przez gwaranta waŝnego zabezpieczenia pokrywającego całą kwotę odnośnych naleŝności (zablokowanie kwoty odniesienia dla danej operacji tranzytowej nie jest uznawane za takie zabezpieczenie). W przypadku gdy osoba stała się dłuŝnikiem na podstawie art. 203 ust. 3 tiret pierwsze do trzeciego, odroczenia nie stosuje się w przypadku bezprawnego usunięcia towarów spod dozoru celnego. 2.4.4. Powiadomienie dłuŝnika Artykuł 117 ust. 2 i ust. 3 załącznika I do Artykuł 221 i art. 222-232 Kodeksu O kwocie długu informuje się dłuŝnika, który ma ją uiścić przy zastosowaniu metod i w terminie obowiązującym w odniesieniu do danej umawiającej się 6 W tranzycie wspólnotowym art. 222 ust. 2 Kodeksu przewiduje, Ŝe jeŝeli dług celny powstał z zastosowaniem art. 203 i istnieje większa liczba dłuŝników, przypadki i warunki, w których obowiązek uiszczenia naleŝności przez dłuŝnika zostaje odroczony mogą być ustanowione zgodnie z procedurą Komitetu (art. 876a ust. 3 RWKC). Pozostałe umawiające się strony powinny zdecydować, czy przyjąć podobne przepisy dotyczące długu powstającego na ich własnym terytorium. 19

strony. Zasadniczo powiadomienie takie jest wysyłane, kiedy wszystko jest przygotowane do rozpoczęcia procedury odzyskania 7. 2.4.5. Roszczenia wobec gwaranta 2.4.5.1. Odpowiedzialność i zwolnienie gwaranta Artykuł 118 ust. 1 Artykuł 199 ust. 1 Kodeksu Solidarna odpowiedzialność gwaranta za wszelkie długi obciąŝające jego klienta, głównego zobowiązanego, trwa tak długo, jak długo istnieje moŝliwość, Ŝe takie długi staną się płatne, w stopniu, w jakim: główny zobowiązany jest w rzeczywistości dłuŝnikiem w odniesieniu do długu powstałego w trakcie operacji tranzytowej objętej gwarancją udzieloną przez gwaranta; dług jeszcze nie wygasł, np. na skutek spłaty, lub moŝe nadal powstać; naleŝna kwota długu nie przekracza maksymalnej kwoty gwarantowanej przez gwaranta 8 ; gwarant nie został zwolniony ze swoich zobowiązań ze względu na fakt niewysłania przez właściwy organ powiadomienia w ustalonym terminie. 7 W przypadku długu celnego WE jest to natychmiast po wprowadzeniu kwoty długu do ewidencji, tzn. niezwłocznie po ustaleniu organu odpowiedzialnego za odzyskanie (w terminie przewidzianym w art. 450a RWKC), ustaleniu dłuŝnika/dłuŝników oraz obliczeniu kwoty długu. 8 Gwarant jest solidarnie odpowiedzialny za zapłatę kwot do wysokości maksymalnej kwoty, która moŝe wynieść 100 %, 50 % lub 30 % kwoty referencyjnej. W celu uzyskania dodatkowych informacji zob. część III Gwarancje. 20

Artykuł 118 ust. 3 Artykuł 199 Kodeksu Dlatego teŝ gwarant nie moŝe zostać zwolniony ze swoich obowiązków, gdy udzielona przez niego gwarancja moŝe nadal być wykorzystana. Artykuł 450c ust. 2 RWKC 2.4.5.2. Ograniczenie odpowiedzialności gwaranta Ustęp 2 akapit trzeci dokumentu gwarancyjnego, załącznik C1 dodatku III do Załącznik 48 RWKC W przypadku gwarancji generalnej gwarant moŝe ograniczyć swoją odpowiedzialność, w razie kolejnych wezwań do zapłaty, do maksymalnej określonej przez siebie kwoty. Ograniczenie to stosuje się jednak jedynie do operacji tranzytowych rozpoczętych przed upływem trzydziestego dnia od poprzedniego wezwania do zapłaty. Powodem jest utrzymanie ryzyka finansowego ponoszonego przez gwaranta w dopuszczalnych granicach. W konsekwencji jednak w przypadku operacji rozpoczynających się w przeciągu miesiąca po wezwaniu, gwarancja moŝe nie być wystarczająca. Przykład: Dokument gwarancyjny wskazuje maksymalną kwotę 50 000 EUR. Gwarant otrzymuje pierwsze wezwanie do uiszczenia kwoty 40 000 EUR w dniu 15 stycznia i uiszcza ją. Gwarant moŝe ograniczyć swoją odpowiedzialność do salda 10 000 EUR w stosunku do kaŝdej operacji tranzytowej rozpoczętej przed 14 lutego. Nie ma znaczenia, czy operacja ta rozpoczęła się przed czy po 15 stycznia, ani kiedy gwarant otrzyma wezwanie do zapłaty. 21

Artykuł 19 Artykuł 348 RWKC Gwarant jednakŝe ponownie zobowiązany jest zapłacić kwotę do 50 000 EUR, jeŝeli drugie wezwanie do zapłaty dotyczy operacji tranzytowej rozpoczętej w dniu 14 lutego lub później. Gwarant moŝe jednak w kaŝdej chwili odwołać swoje zobowiązanie gwarancyjne i odwołanie takie wchodzi w Ŝycie szesnastego dnia po dacie powiadomienia urzędu składania gwarancji. 2.4.5.3. Powiadomienie gwaranta JeŜeli operacja nie została zwolniona, gwaranta naleŝy powiadomić o niezwolnieniu operacji w następujący sposób: Artykuł 118 ust. 2 Artykuł 450c ust. 1 RWKC Artykuł 118 ust. 3 Artykuł 450c ust. 3 RWKC przez właściwe organy kraju wyjścia z wykorzystaniem komunikatu zawiadomienie gwaranta (IE023) lub równowaŝnego pisma, przed upływem 9 miesięcy od dnia, w którym towary powinny były zostać przedstawione w urzędzie przeznaczenia; a następnie przez właściwy organ odpowiedzialny za egzekucję długu, przed upływem 3 lat od daty przyjęcia zgłoszenia tranzytowego, o tym, Ŝe jest lub nadal moŝe być zobowiązany do uiszczenia wszelkich sum gwarantowanych w związku z odnośną wspólną/wspólnotową operacją tranzytową. Pierwsze powiadomienie 9 musi zawierać numer i datę przyjęcia zgłoszenia tranzytowego, nazwę urzędu 9 Informacja ta zawarta jest w zewnętrznym komunikacie zawiadomienie gwaranta (IE023). 22

wyjścia, nazwisko głównego zobowiązanego oraz tekst powiadomienia. JeŜeli zamiast komunikatu IE023 przesłane zostanie równowaŝne pismo zaleca się zachowanie takiej samej struktury. Drugie powiadomienie musi zawierać numer i datę przyjęcia zgłoszenia tranzytowego, nazwę urzędu wyjścia, nazwisko głównego zobowiązanego oraz odnośną kwotę. Artykuł 6 ust. 4 Artykuł 342 ust. 2 RWKC Aby ułatwić roszczenia względem gwaranta, wymaga się od niego, aby prowadził działalność na terytorium umawiającej się strony, gdzie udzielana jest gwarancja dla danej wspólnej operacji tranzytowej oraz podania adresu korespondencyjnego lub wyznaczenia przedstawiciela w kaŝdej z umawiających się stron zaangaŝowanych w taką operację. W przypadku kiedy jedną z umawiających się stron jest Wspólnota, gwarant podaje adres korespondencyjny lub wyznacza przedstawiciela w kaŝdym państwie członkowskim. Właściwy organ odpowiedzialny za odzyskanie długu nie zawsze jest organem państwa udzielenia gwarancji, dlatego nie jest koniecznie udostępnienie danych (imię, nazwisko i adres) gwaranta i jego przedstawiciela w danym państwie organowi odpowiedzialnemu za odzyskanie. W takich przypadkach naleŝy zastosować komunikat Zapytanie o gwarancje (IE034), a odpowiedzi naleŝy udzielić za pomocą komunikatu Odpowiedź na zapytanie o gwarancje (IE037) 10. W przypadku gdy komunikat wniosek o pobór długu 10 Lub, w przypadku procedury awaryjnej, naleŝy stosować formularz TC30 będący wnioskiem o podanie adresów (wzór w załączniku 8.3). 23

Artykuł 118 ust. 3 Artykuł 450c ust. 3 RWKC (IE150) został wysłany przez urząd wyjścia, moŝe on zawierać informacje na temat gwaranta i jego adresu korespondencyjnego w państwie organu odpowiedzialnego za egzekucję. Uwaga: Gwarant zostaje zwolniony ze swoich zobowiązań w przypadku, gdy w wyznaczonych terminach nie dokonano któregokolwiek z powiadomień. WŁADZE CELNE JeŜeli gwarant nie odpowiada za pośrednictwem adresu korespondencyjnego, właściwy organ odpowiedzialny za odzyskanie powinien skontaktować się bezpośrednio z urzędem składania gwarancji. 2.4.6. Obliczanie kwoty długu ZaleŜy to od: tego jakie naleŝności celne i inne opłaty składają się na dług co z kolei zaleŝy od zastosowanej procedury tranzytowej; oraz jakie inne podlegające naleŝnościom zdarzenia muszą zostać uwzględnione. NaleŜności celne lub inne opłaty róŝnią się w zaleŝności od zastosowanej procedury tranzytowej oraz warunków powodujących powstanie długu (miejsca powstania długu). PoniŜej (z wyłączeniem preferencyjnych zasad przywozu) przedstawiono typowe sytuacje: 24

Wspólny tranzyt Sytuacja 1: Wspólna procedura tranzytowa obejmująca towary znajdujące się w swobodnym obrocie na terytorium umawiającej się strony 11 Przykład 1A: Procedura T2 połączona z dostawą wewnątrzwspólnotową [Wspólnota - Szwajcaria - Wspólnota] 12 (art. 2 ust. 3 ) jeŝeli zdarzenia prowadzące do powstania długu miały miejsce we Wspólnocie: nie ma naleŝności celnych (poniewaŝ są to towary wspólnotowe), naleŝne mogą być inne opłaty, zaleŝnie od przepisów w zakresie podatków krajowych stosujących się do towarów; jeŝeli dług powstał w Szwajcarii: odzyskania długu naleŝy dokonać w Szwajcarii (naleŝności celne i inne opłaty). Przykład 1B: Procedura T2 w połączeniu z wywozem [Wspólnota Norwegia] jeŝeli zdarzenia prowadzące do powstania długu miały miejsce we Wspólnocie: nie ma naleŝności celnych (poniewaŝ są to towary wspólnotowe nie ma zmiany statusu towarów), naleŝne mogą być inne opłaty, zaleŝnie od przepisów w zakresie podatków krajowych mających 11 Towary uznawane są za znajdujące się w obrocie na terytorium umawiającej się strony rozpoczynającej wspólną procedurę tranzytową i kiedy docierają na terytorium innej umawiającej się strony, traktowane są jak towary T1 (tzn. towary wspólnotowe przemieszcza w ramach wspólnej procedury tranzytowej T2). 12 Jest to takŝe wewnętrzna wspólnotowa procedura tranzytowa T2 rodzaju, o którym mowa w art. 163 ust. 2 lit. a) Kodeksu oraz w art. 340c ust. 2 RWKC. 25

zastosowanie w stosunku do tych towarów; jednak procedura wywozu i środki z nią powiązane muszą zostać uniewaŝnione; jeŝeli dług powstał w Norwegii: odzyskania długu naleŝy dokonać w Norwegii (naleŝności celne i inne opłaty). Artykuł 251 ust. 2 i art. 796 RWKC Przykład 1C: Procedura T1 w połączeniu z wywozem towarów podlegających pewnym środkom dotyczącym wywozu 13 [Wspólnota - Szwajcaria] (art. 2 ust. 2 ) jeŝeli zdarzenia prowadzące do powstania długu miały miejsce we Wspólnocie: nie ma naleŝności celnych (poniewaŝ są to towary wspólnotowe), naleŝne mogą być inne opłaty, zaleŝnie od przepisów w zakresie podatków krajowych mających zastosowanie w stosunku do tych towarów. Jednak procedura wywozu i środki z nią powiązane muszą zostać uniewaŝnione; jeŝeli dług powstał w Szwajcarii: odzyskania długu naleŝy dokonać w Szwajcarii (naleŝności celne i inne opłaty). Sytuacja 2: Wspólna procedura tranzytowa dotycząca towarów z państw trzecich lub innych umawiających się stron 14 naleŝności celne i inne opłaty naleŝne są w państwie powstania długu. 13 O sytuacji tej mowa równieŝ w art. 91 ust. 1 lit. b) Kodeksu oraz w art. 340c ust. 3 lit. a) i b) RWKC, dotyczących towarów podlegających pewnym środkom dotyczącym wywozu. 14 Dla tranzytu wspólnotowego: towary niewspólnotowe przewoŝone z zastosowaniem procedury T1 tranzytu wspólnego (art.91 ust. 1 lit. a) oraz art. 93 Kodeksu). 26

Wspólnotowa lub wspólna procedura tranzytowa Artykuł 91 ust. 1 lit. a, art. 91 ust. 2 lit a) i art. 93 Kodeksu. Sytuacja 1: Procedura zewnętrznego tranzytu wspólnotowego T1 obejmująca towary niewspólnotowe naleŝności celne (dług celny) i inne opłaty są naleŝne w państwie członkowskim, w którym dług powstał lub uznaje się, Ŝe powstał. Artykuł 165 Kodeksu Artykuł 419 ust. 7 i art. 434 ust. 9 RWKC Sytuacja 2: Wewnętrzna wspólnotowa operacja tranzytowa T2 Jest to wewnętrzna wspólnotowa operacja tranzytowa T2 między dwoma punktami wewnątrz Wspólnoty, obejmująca przewóz przez państwo trzecie, niebędące krajem EFTA. Przy tym typie operacji zachowany zostaje wspólnotowy status towarów bez zawieszania naleŝności celnych lub innych opłat na rzecz Wspólnoty i jej państw członkowskich. nie ma naleŝności celnych we Wspólnocie, jednakŝe naleŝne mogą być inne opłaty, zaleŝnie od przepisów w zakresie podatków krajowych mających zastosowanie do tych towarów. Artykuł 165 Kodeksu Artykuł 340c ust.1 RWKC Sytuacja 3: Wewnętrzna wspólnotowa operacja tranzytowa T2F nie ma naleŝności celnych (długu celnego), ale inne opłaty są naleŝne w państwie członkowskim powstania długu. Elementy opodatkowania, które naleŝy uwzględnić, to te, które dotyczą towarów wymienionych w zgłoszeniu tranzytowym. NaleŜy je naliczać według stawek 27

obowiązujących w czasie powstania długu w państwie powstania długu. Oblicza się je na podstawie informacji podanych w zgłoszeniu oraz wszelkich innych informacji dostarczonych, np. przez zaangaŝowane organy, głównego zobowiązanego lub w uzyskanych później dokumentach. 3. Odzyskanie długu Niniejszy rozdział dotyczy: określenia organu odpowiedzialnego za odzyskanie długu procedury poboru długu oraz późniejszego ustalenia miejsca powstania długu. 3.1. Analiza ogólna Podstawa prawna dotycząca kompetencji odnośnie do odzyskania długu opiera się na zasadzie, zgodnie z którą odpowiedzialny jest właściwy organ kraju wyjścia i odgrywa on kluczowa rolę w zakresie wszczęcia procedury odzyskania długu, stwierdzenia kraju właściwego dla tych działań lub w stosownym przypadku akceptacji wniosku w sprawie przekazania kompetencji. 3.2. Określenie organu odpowiedzialnego za odzyskanie długu 3.2.1. Organ odpowiedzialny za odzyskanie długu 28

Artykuł 116 ust. 2 Artykuł 215 ust. 3 Kodeksu Zasadnicze znaczenie dla dobrego zarządzania procedurą oraz konsekwencji finansowych takiego zarządzania, ma określenie organu odpowiedzialnego za odzyskanie długu. Organ odpowiedzialny znajduje się w państwie, na obszarze którego dług powstał lub uznaje się, Ŝe tam powstał. Organ taki odpowiedzialny jest za pobór zarówno długu, jak i pozostałych naleŝności. Jednak jeŝeli miejsce powstania długu określono domyślnie (domyślnie odpowiedzialny jest właściwy organ kraju wyjścia), organ taki jest po prostu pierwszy w kolejności i odpowiedzialność moŝe zostać przeniesiona na inny organ, jeŝeli rzeczywiste miejsce powstania długu zostanie prawidłowo określone w terminie późniejszym. W takich przypadkach dalsze kroki zaleŝą od tego, czy zaangaŝowana jest więcej niŝ jedna umawiająca się strona, czy jedynie państwa członkowskie Wspólnoty (patrz ust. 3.3). 3.2.2. Miejsce powstania długu Nie ma zasad co do sposobu ustalania miejsca powstania długu. MoŜna zatem uŝyć dowolnej metody (ewidencja celna, dokumenty przedstawione przez głównego zobowiązanego), pod warunkiem Ŝe jest ona dopuszczalna dla organu odnośnego państwa. 3.2.2.1. Miejsce zajścia zdarzeń powodujących powstanie długu Artykuł 116 ust.1 Artykuł 215 pkt 1 W zasadzie zaleŝy to od ustalenia miejsca, w którym rzeczywiście zaszły zdarzenia powodujące powstanie długu. 29

tiret 1 Kodeksu ZaleŜnie od zdarzenia, które spowodowało powstanie długu, miejsce powstania długu będzie miejscem bezprawnego usunięcia towarów spod procedury, niewykonania obowiązku lub niespełnienia jednego z warunków objęcia towarów procedurą. Artykuł 116 ust. 1 lit. b) załącznika I do Artykuł 215 ust. 1 tiret drugie Kodeksu Artykuł 116 ust. 1 lit. c załącznika I do Artykuł 215 ustęp 1 tiret trzecie Kodeksu Ustalenie miejsca nie zawsze jest jednak moŝliwe. Prawo dopuszcza zatem poczynienie załoŝeń dotyczących miejsca powstania długu w razie niemoŝności ustalenia faktycznego miejsca. MoŜna zakładać, Ŝe jest to: - miejsce, w którym według właściwego organu towary były w sytuacji powodującej powstanie długu; lub - w ostateczności, albo w państwie odpowiedzialnym za ostatni urząd wprowadzenia, w którym stwierdzono, Ŝe komunikat o przekroczeniu granicy (IE118) został złoŝony w urzędzie tranzytowym, lub, jeŝeli to nie będzie moŝliwe, w państwie odpowiedzialnym za urząd wyjścia. 3.2.2.2. Miejsce, w którym według właściwego organu towary znajdowały się w sytuacji powodującej powstanie długu Artykuł 116 ust. 1 lit. b) załącznika I do Artykuł 215 ustęp 1 tiret drugie Kodeksu Z tego stwierdzenia wynika, Ŝe organy celne muszą znać miejsce, w którym znajdują się towary. Samo stwierdzenie, Ŝe powstał dług, przy braku wiedzy o tym, gdzie znajdują się towary, nie wystarcza do określenia, kto ponosi odpowiedzialność za odzyskanie długu. W ten sposób eliminuje się moŝliwość jednoczesnego stwierdzenia przez kilka organów, Ŝe dany dług powstał w ramach ich jurysdykcji. 30

3.2.2.3. Domyślne określenie miejsca Artykuł 116 ust. 1 lit. c załącznika I do Artykuł 215 ustęp 1 tiret trzecie Kodeksu Artykuł 450a RWKC Zasadę umoŝliwiającą właściwemu organowi ustalenie miejsca powstania długu moŝna zastosować: siedem miesięcy po upłynięciu terminu na dostarczenie towarów do urzędu przeznaczenia lub miesiąc po upłynięciu terminu 28 dni (od wysłania IE140 lub równowaŝnego pisma), jeŝeli główny zobowiązany przedstawił niewystarczające informacje na Ŝądnie właściwego organu kraju wyjścia lub w ogóle ich nie przedstawił; jeŝeli potwierdzone zostanie, Ŝe niemoŝliwe jest ustalenie takiego miejsca w drodze określenia, w jakim miejscu faktycznie zaszły odnośne zdarzenia, lub stwierdzenia przez organy celne, Ŝe towary znajdowały się w sytuacji powodującej powstanie długu. Stosowanie tej zasady zaleŝy bezpośrednio od wyników (lub braku wyników) procedury poszukiwawczej. Niemniej jednak, jako środek ostateczny, w świetle powyŝszych komentarzy na temat ustalania rzeczywistego miejsca lub sytuacji towarów, metoda ta będzie stosowana w większości przypadków. JeŜeli po siedmiu miesiącach nie zostanie ustalone inne miejsce powstania długu, uznaje się, Ŝe dług powstał w miejscu określonym w sposób opisany poniŝej: - w tranzycie wspólnym: - w państwie odpowiedzialnym za ostatni tranzytowy urząd wjazdu, z którego przesłano komunikat o przekroczeniu granicy (IE118) (lub w ramach 31

procedury awaryjnej notę tranzytową TC10); - lub, jeŝeli to nie będzie moŝliwe, w państwie odpowiedzialnym za urząd wyjścia. Przykład: Wspólna procedura tranzytowa (obejmująca państwo EFTA) [Wspólnota (Niemcy) Szwajcaria Wspólnota (Francja)] Sytuacja I: jeŝeli ostatni komunikat o przekroczeniu granicy (IE118) (lub w ramach procedury awaryjnej świadectwo przekroczenia granicy TC10) przesłano z urzędu tranzytowego wjazdu na obszar Szwajcarii, uznaje się, Ŝe Szwajcaria jest miejscem, w którym powstał dług. Sytuacja II: jeŝeli ostatni komunikat o przekroczeniu granicy (IE118) (lub w ramach procedury awaryjnej świadectwo przekroczenia granicy TC10) przesłano z urzędu tranzytowego wjazdu na obszar Wspólnoty we Francji, uznaje się, Ŝe Francja jest miejscem, w którym powstał dług. Sytuacja III: jeŝeli nie stwierdzono Ŝadnego komunikatu o przekroczeniu granicy (IE118) (lub w ramach procedury awaryjnej świadectwa TC10), uznaje się, Ŝe Niemcy są miejscem powstania długu, poniewaŝ są krajem wyjścia. w tranzycie wspólnotowym: 32

- w miejscu zgłoszenia towarów do procedury (państwo członkowskie będące krajem wyjścia); - lub w miejscu, w którym towary wprowadzono na terytorium celne Wspólnoty w ramach procedury, która była zawieszona na obszarze państwa trzeciego zgodnie z art. 93 Kodeksu (w tranzycie wspólnotowym oznacza to miejsce przedstawienia towarów w tranzytowym urzędzie wjazdu po przejeździe przez obszar państwa trzeciego na podstawie jednolitego dokumentu przewozowego). Przykłady: wspólnotowa procedura tranzytowa nie obejmująca przejazdu przez państwo trzecie lub kraj EFTA [Dania Niemcy Francja Hiszpania] śaden urząd tranzytowy nie jest zaangaŝowany w operację. Uznaje się, Ŝe Dania jako kraj wyjścia jest miejscem powstania długu. wspólnotowa operacja tranzytowa obejmująca przejazd przez jedno lub więcej państw trzecich lub krajów EFTA oraz angaŝująca urzędy tranzytowe przy wyjeździe i wjeździe do Wspólnoty [Wspólnota (Węgry) Serbia Wspólnota 15 (Bułgaria)] Sytuacja I: jeŝeli komunikat o przekroczeniu granicy (IE118) 15 Jest to takŝe zewnętrzna wspólna procedura tranzytowa rodzaju, o którym mowa w art. 5. 33

(lub w ramach procedury awaryjnej świadectwo TC10) przesłano z urzędu tranzytowego, w którym odnośne towary objęte procedurą zostały wprowadzone do Bułgarii, uznaje się, Ŝe Bułgaria jest miejscem powstania długu. Artykuł 93 lit. b) Kodeksu Artykuł 340d RWKC Sytuacja II: jeŝeli nie stwierdzono Ŝadnego komunikatu o przekroczeniu granicy (IE118) (lub w ramach procedury awaryjnej świadectwa TC10), uznaje się, Ŝe Węgry (kraj wyjścia) są miejscem powstania długu. NB: JeŜeli komunikat o przekroczeniu granicy (IE118) (lub w ramach procedury awaryjnej świadectwo TC10) został przesłany z urzędu tranzytowego przy wyjeździe ze Wspólnoty (Węgry), ale nie został przesłany przy wjeździe do Bułgarii, uznaje się, Ŝe nie powstał dług, gdyŝ bezprawne usunięcie towarów nie nastąpiło w czasie, kiedy towary były objęte wspólnotową procedurą tranzytową, lecz na obszarze państwa trzeciego, gdzie procedura ta (a takŝe dozór celny ze strony właściwych organów odnośnych państw) podlega zawieszeniu. Taka sytuacja moŝe mieć swój dalszy ciąg po zakończeniu procedury poszukiwawczej (więcej informacji na temat procedury poszukiwawczej w części VII). 3.3. Procedura odzyskania długu Artykuł 116 Właściwy organ kraju wyjścia dokonuje ustaleń w określonym terminie (zob. 3.2.2.3). Artykuł 215 34

Kodeksu Artykuł 450a RWKC Artykuł 218 Kodeksu Państwa członkowskie: Po siedmiu miesiącach dług celny zostaje zaksięgowany w terminie dwóch dni (moŝliwe jest przedłuŝenie tego terminu do 14 dni). 3.3.1. Wymiana komunikatów informacyjnych W celu wymiany dodatkowych informacji lub wysłania zapytania na temat konkretnej przesyłki, podczas całej procedury poszukiwawczej i poboru długu moŝna przesyłać komunikaty Informacje o procedurze poszukiwawczej i poboru (IE144) i Wniosek o informacje na temat procedury poszukiwawczej i poboru (IE145). Taką wymianę informacji moŝe rozpocząć zarówno urząd wyjścia, jak i urząd przeznaczenia; W celu kontynuowania procedury nie jest konieczna odpowiedź (komunikaty nie są powiązane). Komunikat IE144 jest wysyłany przez urząd wyjścia; komunikat IE145 jest wysyłany przez urząd przeznaczenia. JeŜeli konieczne jest załączanie dodatkowych dokumentów w formie papierowej, mogą one zostać przesłane inną drogą (faksem, e-mailem) bezpośrednio do osoby kontaktowej wskazanej w komunikacie, z odniesieniem do numeru referencyjnego operacji tranzytowej MRN, którego dotyczą; jeŝeli są przesyłane w formie papierowej powinny być objęte formularzem TC20A (wzór przedstawiono w załączniku 8.4 w części 35

VII). 3.3.2. Wymiana informacji i współpraca w zakresie odzyskania długu Artykuł 13a załącznika IV do Dyrektywa Rady 76/308/EWG Artykuł 119 ust.1 Artykuł 450d ust. 1 RWKC Artykuł 119 ust. 2 Artykuł 450d ust. 2 RWKC Z wyjątkiem sytuacji, kiedy moŝliwe jest ustalenie natychmiast i w sposób jednoznaczny faktycznego miejsca zajścia zdarzenia powodującego powstanie długu (bezprawne usunięcie, niewykonanie obowiązku lub niespełnienie warunku), właściwy organ określany jest na zasadzie załoŝeń. Państwa muszą pomagać sobie nawzajem, nie tylko na etapie samej egzekucji, ale równieŝ wcześniej, na etapie ustalania, który organ jest odpowiedzialny za odzyskanie długu. Oznacza to efektywne zastosowanie zarówno zasad informowania głównego zobowiązanego, Ŝe jego procedura nie została zakończona, jak i procedury poszukiwawczej (zob. część VII). Ponadto taką wzajemną pomoc naleŝy kontynuować po ustaleniu, który organ jest odpowiedzialny za odzyskanie długu. Organ taki musi na bieŝąco informować urząd wyjścia i urząd składania gwarancji o krokach podejmowanych w celu odzyskania długu, stosując komunikat o poborze długu (IE152). Aby zachować zgodność z tym wymogiem urząd musi informować o wszelkich istotnych z punktu widzenia prawa krokach mających wpływ na odzyskanie długu (ściganie, egzekucja, spłata). Wykaz organów odpowiedzialnych za odzyskanie długu w poszczególnych krajach znajduje się na unijnej stronie internetowej Europa Tranzyt - Lista Urzędów 36

Celnych - Strona Główna (http://ec.europa.eu/taxation_customs/dds/csrdhome_pl.htm) w odniesieniu do operacji tranzytowych realizowanych w NCTS oraz w załączniku 8.1. w odniesieniu do operacji tranzytowych realizowanych w procedurze awaryjnej. Wymiana informacji odgrywa jeszcze większą rolę, kiedy organ wskazany jako odpowiedzialny za odzyskanie długu nie jest organem kraju wyjścia odpowiedzialnym za wszczęcie i monitorowanie procedury poszukiwawczej. W przypadkach gdy zaangaŝowane są róŝne organy, waŝne jest, aby organ rozpoczynający procedurę poszukiwawczą mógł mieć pewność, Ŝe uzyskane przez niego rezultaty są faktycznie uwzględniane przy ustalaniu organu odpowiedzialnego za odzyskanie długu. Podejście takie zapobiega równieŝ wszczęciu odrębnych postępowań w stosunku do tego samego długu oraz opóźnieniom w powiadamianiu dłuŝnika i gwaranta a zatem marnotrawstwu środków. Odnosi się to równieŝ do przypadków, w których organ państwa przeznaczenia lub państwa tranzytowego uwaŝa, Ŝe nawet przed otrzymaniem noty poszukiwawczej lub niezaleŝnie od niego, znajduje się w posiadaniu informacji, na podstawie których państwo takie zostałoby określone jako odpowiedzialne za odzyskanie długu (dowodów dotyczących zdarzeń powodujących powstanie długu lub towarów wykrytych w sytuacji powodującej powstanie długu). 3.3.3. Wniosek w sprawie odzyskania złoŝony przez właściwy organ kraju wyjścia 37

Dla celów jednoznacznego ustalenia, który organ jest odpowiedzialny za egzekucję długu, właściwy organ kraju wyjścia musi wszcząć procedurę poszukiwawczą, o ile nie moŝna ustalić, Ŝe Ŝadne inne państwa nie były zaangaŝowane w operację tranzytową. Artykuł 41 Artykuł 365a ust. 1 RWKC Artykuł 116 Artykuł 450a JeŜeli właściwy organ kraju wyjścia w jakikolwiek sposób uzyska dowody dotyczące miejsca powstania długu celnego przed upływem terminu ustalonego w celu rozpoczęcia procedury odzyskania w kraju wyjścia i wydaje się, Ŝe miejsce to znajduje się w innym państwie członkowskim lub na terytorium innej umawiającej się strony, natychmiast przesyła komunikat wniosek o pobór długu (IE150) do tego organu w celu umoŝliwienia przeniesienia kompetencji do poboru (zob. równieŝ pkt 3.2.2.3). Właściwe organy kraju przeznaczenia mogą wówczas przyjąć lub odrzucić wniosek (zob. 3.3.5). 3.3.4. Wniosek w sprawie odzyskania złoŝony przez inny właściwy organ KaŜdy organ państwa zaangaŝowanego w operację tranzytową, który wykryje sytuację, która jednoznacznie, według procedury, powoduje powstanie długu w jego państwie (np. bezprawne usunięcie towarów podczas przewozu, niespełnienie warunku) musi zwrócić się do właściwego organu kraju wyjścia o przekazanie kompetencji w zakresie wszczęcia procedury poboru długu. Ustalenie, Ŝe towary zniknęły w trakcie przewozu lub brakowało ich po przybyciu na miejsce przeznaczenia, przy braku informacji o miejscu ich bezprawnego usunięcia lub o moŝliwym miejscu ich odnalezienia, nie 38