PS.1.JM.0931/5/10 Data sporządzenia: Szczecin, 9 sierpnia 2010r. P R O T O K Ó Ł z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku w dniu 28-29 czerwca 2010 r. Adres placówki: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ul. Wiatraczna 1 78-400 Szczecinek Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: Janusz Modrzejewski - starszy inspektor wojewódzki - legitymacja słuŝbowa nr 13/2010, osoba kierująca zespołem, Anna Jasina starszy inspektor - legitymacja słuŝbowa nr 45/2007, na podstawie UpowaŜnienia Nr 63/2010 z dnia 15 czerwca 2010 r. wydanego przez Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2008 r. do dnia kontroli. Przed przystąpieniem do czynności kontrolnych zapoznano Panią Małgorzatę Kubiak-Horniatko dyrektora kontrolowanej jednostki z programem kontroli. Zakresem kontroli objęto realizacja zadań własnych powiatu i zleconych z zakresu administracji rządowej, zapisanych w art. 19, art. 20 i art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Podczas kontroli analizie poddana została następująca tematyka: 1) organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy niespokrewnionym z dzieckiem rodzinom zastępczym, 2) zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pobawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczowychowawczych dla dzieci i młodzieŝy, w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a takŝe tworzenie i wdraŝanie programów pomocy dziecku i rodzinie, 3) przyznawanie pomocy pienięŝnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąŝy, 1
rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieŝowe ośrodki socjoterapii zapewniające opiekę lub młodzieŝowe ośrodki wychowawcze, 4) prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób, 5) szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu, 6) doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu, 7) sprawowanie nadzoru nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych, ośrodków interwencji kryzysowej, 8) pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, 9) finansowanie pobytu w całodobowych placówkach opiekuńczowychowawczych oraz w rodzinach zastępczych dzieciom cudzoziemców. Wyjaśnień udzielała: Pani Małgorzata Kubiak-Horniatko dyrektor jednostki kontrolowanej, Pani Mgdalena Mazur-Balcerzak pracownik socjalny, Pani Dominika Pieczyńska pracownik socjalny, Pani Magdalena Niedzielin - pracownik socjalny. Ustalenia kontroli: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku jest jednostką organizacyjną, która zgodnie z art. 112 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.), realizuje zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej, określone w art. 19 pkt 3, 4, 6, 10, 14, 15 oraz w art. 20 ust. 1 pkt 5 i art. 112 pkt 8. Realizacja zadań powiatu w zakresie pomocy społecznej, określonych w art. 19 pkt 8 oraz w art. 20 ust. 1 pkt 1 nie miała miejsca ze względu na nie występowanie potrzeb w tym zakresie. Kierownikiem kontrolowanej jednostki od dnia 7.06.2004 r. jest Pani Małgorzata Kubiak-Horniatko. 1) Organizowanie opieki w rodzinach zastępczych Zabezpieczenie opieki w rodzinach zastępczych (Zał. Nr 16) w 2008 r. to 92 rodzin spokrewnionych, w których przebywało 112 dzieci, 12 rodzin niespokrewnionych, w których przebywało 37 dzieci, 3 zawodowe niespokrewnione z dzieckiem wielodzietne rodziny zastępcze, w których przebywało 18 dzieci, 1 zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza o charakterze pogotowia rodzinnego, w której przebywało 4 dzieci. 2
Liczba dzieci w 2008 roku w tych rodzinach zastępczych wynosiła odpowiednio w rodzinach spokrewnionych 14, w rodzinach niespokrewnionych 11, w rodzinach zawodowych 5. Zabezpieczenie opieki w rodzinach zastępczych w 2009 r. to 101 rodzin spokrewnionych, w których przebywało 131 dzieci, 13 rodzin niespokrewnionych, w których przebywało 36 dzieci, 4 zawodowe niespokrewnione z dzieckiem wielodzietne rodziny zastępcze, w których przebywało 29 dzieci, 1 zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza o charakterze pogotowia rodzinnego, w której przebywało 3 dzieci. Liczba dzieci w 2009 roku w tych rodzinach zastępczych wynosiła odpowiednio w rodzinach spokrewnionych 28, w rodzinach niespokrewnionych 11, w rodzinach zawodowych 10 Zabezpieczenie opieki w rodzinach zastępczych w 2010 r. do dnia kontroli przedstawiało się następująco: 93 rodziny spokrewnione, w których przebywało 125 dzieci, 13 rodzin niespokrewnionych, w których przebywało 32 dzieci, 5 zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem wielodzietnych rodzin zastępczych, w których przebywało 28 dzieci, 1 zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza o charakterze pogotowia rodzinnego, w której przebywało 3 dzieci. Liczba dzieci w 2010 roku w rodzinach zastępczych wynosiła odpowiednio w rodzinach spokrewnionych 11, w rodzinach niespokrewnionych 7, w rodzinach zawodowych 3. W porównaniu do 2009 r. było o jedną więcej zawodową wielodzietną rodzinę zastępczą. Poza terenem powiatu zostało w spokrewnionych rodzinach zastępczych w 2008 roku 0 dzieci, w 2009 roku - 2 dzieci, a w 2010 roku - 1 dziecko. W niespokrewnionych rodzinach zastępczych zostało 3 dzieci jedynie w 2009 roku. Nie było umieszczeń w zawodowych rodzinach zastępczych. Z terenu innych powiatów w rodzinach zastępczych na terenie Powiatu Szczecineckiego umieszczono w spokrewnionych rodzinach zastępczych po 5 dzieci w 2008 r. i w 2009 r. Nie było umieszczeń w niespokrewnionych oraz w zawodowych rodzinach zastępczych. W roku 2009 r. została utworzona nowa zawodowa wielodzietna rodzina zastępcza, a w roku 2010 kolejna. Umieszczanie dzieci w niespokrewnionych z dzieckiem zawodowych rodzinach zastępczych w poszczególnych miesiącach 2009 roku przedstawiało się następująco (Zał. Nr 11). W zawodowej wielodzietnej rodzinie zastępczej z Godzisławia od stycznia do czerwca było 7 dzieci, a od lipca do grudnia było 6 dzieci. Miesięczne przekroczenie liczby dzieci o jedno było wynikiem przyjęcia dwójki rodzeństwa i pozostawienia w rodzinie wychowanki, która osiągała pełnoletność. W zawodowej wielodzietnej rodzinie zastępczej ze Szczecinka 3
przez cały rok przebywało 3 dzieci. Jedynie w październiku przebywało 4 dzieci. W zawodowej wielodzietnej rodzinie zastępczej z Przeradza od stycznia do września przebywało 5 dzieci, w czerwcu była 6 dzieci, w październiku i listopadzie 6 dzieci, w grudniu 10 dzieci. Przekroczenie liczby przebywających jednocześnie liczby dzieci w grudniu o jedno dziecko, wynikało z konieczności interwencyjnego przyjęcia czwórki rodzeństwa w trakcie trwającego postępowania sądowego. W zawodowej wielodzietnej rodzinie zastępczej z Turowa od stycznia do czerwca było 5 dzieci, od lipca do listopada było 4 dzieci, a w grudniu ponownie 5 dzieci. W zawodowej wielodzietnej rodzinie zastępczej z Sitna przez cały rok przebywało 6 dzieci. W zawodowej rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego z Łubowa od lutego do grudnia przebywało po 3 dzieci. Dzieci które trafiły z rodzin zastępczych do innych rodzin zastępczych lub placówek opiekuńczo wychowawczych W badanym okresie z rodzin zastępczych do innych rodzin zastępczych lub placówek opiekuńczo wychowawczych trafiło 9 dzieci (Zał. Nr 8). W 2008 roku były 3 umieszczenia dzieci w całodobowych placówkach opiekuńczowychowawczych po wcześniejszym pobycie w rodzinie zastępczej. W roku 2009 nie było umieszczeń, a w 2010 roku 1 dziecko umieszczono w placówce po wcześniejszym pobycie w rodzinie zastępczej (Zał. Nr 16). W przypadku K.G. miało miejsce umieszczenie dziecka w spokrewnionej rodzinie zastępczej u babci, a przy nienaleŝytym wykonywaniu obowiązków, umieszczenie w niespokrewnonej rodzinie zastępczej, aby później wraz z rodzeństwem przebywać w rodzinie zawodowej. Następnie w wyniku pracy z rodziną biologiczną dziecko powróciło do domu rodzinnego. W przypadku W.M. umieszczenie z niespokrewnionej do zawodowej rodziny zastępczej było spowodowane łączeniem rodzeństwa. W przypadku M.M. przy niezaradności spokrewnionej rodziny zastępczej w osobie babci, nastąpiło umieszczenie w placówce, a następnie umieszczenie w spokrewnionej rodzinie zastępczej u siostry. W przypadku rodzeństwa W.P.Ś. miało miejsce umieszczenie dzieci w spokrewnionej rodzinie zastępczej u kuzyna, a po jego umieszczeniu w zakładzie karnym umieszczenie u cioci. W przypadku N.M. nastąpiło przeniesienie ze spokrewnionej rodziny zastępczej od ciotki do babki. W przypadku rodzeństwa A.M.T.Ś. zmiana pobytu spowodowana została nienaleŝytym wykonywaniem obowiązków przez niespokrewnioną rodzinę zastępczą, rozwiązaną przez sąd i umieszczeniem dzieci w placówce. W przypadku A.B. rozwiązanie spokrewnionej rodziny zastępczej nastąpiło z uwagi na konflikt między dziećmi, a rodziną zastępczą oraz rozwód rodziców zastępczych. Dziecko samowolnie uciekło do domu rodzinnego, a następnie zostało umieszczone w placówce. 4
2) Zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pobawionym opieki rodziców Na dzień kontroli zabezpieczenie miejsc w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie Powiatu Szczecineckiego to 46 miejsc w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej w Szczecinku, w której na dzień kontroli przebywało 50 dzieci. Na terenie powiatu nie funkcjonuje ośrodek adopcyjno-opiekuńczy. Umowy na świadczenie usług z zakresu rodzicielstwa zastępczego zawierane są z Ośrodkiem Adopcyjno Opiekuńczym w Koszalinie, ul. Morska 43. Trwają rozmowy dotyczące udziału w posiedzeniach zespołu ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w placówce opiekuńczo-wychowawczej. Na terenie Powiatu Szczecineckiego nie funkcjonują placówki wsparcia dziennego. W 2009 roku kontynuowano realizację Powiatowego programu pomocy dziecku i rodzinie na lata 2007-2010, przyjętego uchwałą Nr IX/63/2007 Rady Powiatu Szczecineckiego (Zał. Nr 1). Realizacja postanowień sądowych o umieszczeniu w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i rodzinach zastępczych przedstawiała się następująco: W roku 2008 liczba wydanych i zrealizowanych postanowień sądowych o umieszczeniu w rodzinach zastępczych wynosiła 23. Liczba wydanych postanowień sądowych o umieszczeniu w placówkach opiekuńczowychowawczych wynosiła 14, a wydanych skierowań na dzieci wynosiła 36, w tym 13 z 2007 roku. W 2009 roku zrealizowano 6 postanowień sądowych wydanych przez Sąd Rodzinny w 2008 roku o umieszczeniu w placówkach opiekuńczowychowawczych. Ponadto liczba wydanych i zrealizowanych postanowień sądowych o umieszczeniu w rodzinach zastępczych wynosiła 30. Liczba wydanych postanowień sądowych o umieszczeniu w placówkach opiekuńczowychowawczych wynosiła 8, a wydanych skierowań na dzieci wynosiła 7. Na dzień 30 grudnia 2009 roku było 3 dzieci oczekujących na umieszczenie w rodzinie zastępczej oraz 7 dzieci oczekujących na umieszczenie w placówce. W roku 2010 liczba wydanych i zrealizowanych postanowień sądowych o umieszczeniu w rodzinach zastępczych wynosiła 12. Liczba wydanych postanowień sądowych o umieszczeniu w placówkach opiekuńczowychowawczych wynosiła 1, a wydanych skierowań na dzieci wynosiła 8, w tym 3 z 2009 roku. Mimo trudności pojawiających się przy realizacji postanowień sądowych o umieszczeniu w placówkach, realizacja postanowień sadowych odbywała się na 5
bieŝąco, a czas oczekiwania dzieci na umieszczenie w placówkach opiekuńczowychowawczych nie przekraczał 3 miesięcy (Zał. Nr 16). Jednak w 2008 roku dla 2 dzieci wyniósł do 6 miesięcy, dla 3 dzieci do 12 miesięcy, a w jednym przypadku ponad 12 miesięcy. W 2009 roku był jeden przypadek oczekiwania na umieszczenie dziecka w placówce do 12 miesięcy i jeden przypadek oczekiwania do 6 miesięcy w 2010 roku. Umieszczanie dzieci w całodobowych placówkach opiekuńczo - wychowawczych. Na dzień 30 grudnia 2009 r. z terenu Powiatu Szczecineckiego w placówkach opiekuńczo-wychowawczych było 20 dzieci. W 2009 roku 15 dzieci zostało w placówce wielofunkcyjnej na terenie powiatu. Poza terenem powiatu zostało 5 dzieci w placówce opiekuńczowychowawczej (Zał. Nr 5). W 2008 roku 2 dzieci została zabrana z placówki opiekuńczo-wychowawczej i umieszczona w niespokrewnionej rodzinie zastępczej. W 2009 roku 5 dzieci zostało zabranych z placówki opiekuńczowychowawczej i w spokrewnionej, a 6 w niespokrewnionej rodzinie zastępczej. Natomiast w 2010 roku 2 dzieci zostało zabranych z placówki opiekuńczo-wychowawczej i w spokrewnionej, a 4 w niespokrewnionej rodzinie zastępczej (Zał. Nr 16). Zbadano 3 indywidualne przypadki umieszczenia dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (Zał. Nr 4). T.Ś. razem z rodzeństwem na czas toczącego się postępowania o rozwiązanie rodziny zastępczej i zmianę sposobu ograniczenia władzy rodzicielskiej, został umieszczony w Wielofunkcyjnej Placówce Opiekuńczo-Wychowawczej w Mostach na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Szczecinku. Skierowanie wydał PCPR w Goleniowie. Chłopiec od 2003 roku przebywał w niespokrewnionej rodzinie zastępczej. Rodzina biologiczna była rodziną wielodzietną otrzymującą pomoc z MGOPS w Barwicach. Utrzymywała się z prac dorywczych. Rodzice zamieszkują wraz z 6 pozostałych dzieci w mieszkaniu 2 pokojowym wymagającym remontu. Ojciec naduŝywa alkoholu. Dzieci były urlopowane na czas wakacji. Chłopiec posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Na podstawie orzeczenia sądu został umieszczony w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Szczecinie. D.K. przebywała wraz z rodzeństwem w Zespole Placówek Opiekuńczo- Wychowawczych w Człuchowie na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego. W efekcie poszukiwań wolnych miejsc w placówkach przez PCPR w Szczecinku, skierowanie wydał PCPR w Człuchowie, a dziewczynka została umieszczona w placówce. Nie było pisma do placówki wskazującego przekazanie dokumentów dziecka. Rodzina wielodzietna otrzymywała pomoc z GOPS w Szczecinku w postaci świadczeń z pomocy społecznej i stypendiów dla dzieci. W rodzinie występowały problemy alkoholowe i niewydolność opiekuńczo-wychowawcza. Dzieci były urlopowane na czas ferii i wakacji do 6
domu rodzinnego. Rodzice nie wywiązali się z zobowiązania przeprowadzenia remontu mieszkania. Matka sporadycznie odwiedzała dzieci w placówce. Ojciec przebywał w zakładzie karnym. P.M. przebywał wraz z braćmi na czas toczącego się postępowania w WPOW w Szczecinku na podstawie postanowienia sądowego. Następnym postanowieniem rodziców pozbawiono władzy rodzicielskiej a kolejnym postanowieniem dzieci zostały umieszczone w niespokrewnionej rodzinie zastępczej zam. w gminie Grzmiąca. OPS w Grzmiącej nie mógł podjąć działań ze względu na sytuację rodzinną libacje alkoholowe. Wymagana była asysta policji. RozwaŜano procedury adopcyjne wobec chłopca i jego brata. Jednak po opuszczeniu przez pełnoletniego brata placówki, jego starszy brat odmówił zgody na adopcję. Liczba dzieci w całodobowych placówkach opiekuńczowychowawczych po wcześniejszym pobycie w rodzinie zastępczej przedstawiała się następująco: w 2008 roku 3 rodzeństwa umieszczono z niespokrewnionej rodziny zastępczej, a w 2009 roku 1 dziecko ze spokrewnionej rodziny zastępczej. W roku 2010 nie było takiego przypadku. Powodem umieszczenia w placówce po pobycie w niespokrewnionej rodzinie zastępczej było nienaleŝyte wykonywanie obowiązków przez rodzinę zastępczą i rozwiązanie jej przez sąd. Natomiast w przypadku spokrewnionej rodziny zastępczej powodem była niezaradność wychowawcza babci. Po umieszczeniu w placówce, nastąpiło umieszczenie dziecka w spokrewnionej rodzinie zastępczej u siostry. Liczba dzieci, które powróciły do domu rodzinnego z poszczególnych form opieki zastępczej przedstawia się następująco: 1) na skutek usamodzielnienia w 2008 roku powróciło 1 dziecko z rodziny spokrewnionej, 4 dzieci z placówek socjalizacyjnych; w 2009 roku powróciło po 1 dziecku z rodzin spokrewnionych, niespokrewnionych i zawodowych, 3 dzieci z placówek socjalizacyjnych; w 2010 roku powróciło 2 dzieci z placówek socjalizacyjnych; 2) na skutek przywrócenia władzy rodzicielskiej w 2008 roku powróciło po 1 dziecku ze spokrewnionej i z niespokrewnionej rodziny zastępczej oraz 8 dzieci z placówek socjalizacyjnych; w 2009 roku powróciło 1 dziecko z rodziny spokrewnionej i 3 dzieci z rodziny zawodowej oraz 15 dzieci z placówek socjalizacyjnych; w 2010 roku powróciło 5 dzieci ze spokrewnionej i 2 dzieci z niespokrewnionej rodziny zastępczej oraz 6 dzieci z placówek socjalizacyjnych. Łącznie w analizowanym okresie 2008-2010 do domu rodzinnego z róŝnych form opieki zastępczej powróciło 55 dzieci, w tym na skutek przywrócenia władzy rodzicielskiej 42 dzieci. 7
Przestrzeganie zasady dotyczącej nierozdzielania rodzeństw przy umieszczaniu w opiece zastępczej Zgodnie z pisemną informacją przekazaną przez dyrektora PCPR w Szczecinku przed umieszczeniem w placówce bądź rodzinie zastępczej rozdzielono z rodzeństwem 34 dzieci, a po umieszczeniu 15 dzieci (Zał. Nr 6). A.L. 9 lat, P.L. 11 lat. Rodzeństwo zostało umieszczone w spokrewnionej rodzinie zastępczej. Starszy brat został umieszczony w MOW w Renicach. Dzieci mają cały czas kontakt ze sobą. A.M. i P.M. Rodzeństwo zostało umieszczone w niespokrewnionej rodzinie zastępczej. Starszy brat pozostał w placówce oczekując umieszczenia w MOW. Obecnie utrzymywany jest sporadyczny kontakt między rodzeństwem. T.Ś. 12 lat, M.Ś. 13 lat, A.Ś. 15 lat. Rodzeństwo przebywało w DDz. w Mostach. Najstarszy brat wyjechał za granicę, a drugi pełnoletni brat wrócił do domu rodzinnego. Rodzeństwo ma regularny kontakt ze sobą. K.R. przebywa w WPPR w Szczecinku, a jej siostra została umieszczona w MOW w Radzionkowie. Siostry utrzymują kontakt telefoniczny. S.R. przebywa w WPPR w Szczecinku, a jego brat został umieszczony w MOW w Debrznie. Bracia utrzymują kontakt telefoniczny Rodzeństwo H.,J.,A.,L. przebywa w WPPR w Szczecinku. Zostało rozdzielone z bratem umieszczonym w MOW w Radawnicy. Rodzeństwo utrzymuje stały kontakt ze sobą. Rodzeństwo D.,W.,T.K. przebywa w ZPOW w Człuchowie filia w Czarnem. Rodzeństwo zostało rozdzielone ze względu na reorganizację placówki. Starszy brat pozostał w Człuchowie, gdzie kończy szkołę z wymaganą praktyką zawodową. Uzgadnianie umieszczenia dziecka w placówce z jej dyrektorem Zgodnie z 15 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 r. w sprawie placówek opiekuńczo -wychowawczych (Dz. U. Nr 201, poz. 1455) powiat wydaje skierowanie do placówki w porozumieniu z jej dyrektorem. Jak wynikało z rozmowy przeprowadzonej z dyrektorem PCPR podczas kontroli, decyzja o umieszczeniu dziecka w placówce poza terenem powiatu uzgadniana jest z dyrektorem PCPR na terenie którego znajduje się placówka. Następnie zgodnie z przepisami zawierane jest porozumienie. Losowo wybrana dokumentacja dotyczyła dzieci poza terenem powiatu. Dyrektor PCPR w Szczecinku poinformował ustnie, Ŝe w przypadku dzieci w WPPR w Szczecinku sporządzane są notatki słuŝbowe, świadczące o dokonanych uzgodnieniach z dyrektorem placówki w sprawie przyjęcia dziecka. 8
Zgodnie z 19 pkt 1 w/w rozporządzenia do skierowania do placówki powiat kierujący załącza: 1) odpis aktu urodzenia dziecka, a w przypadku sierot lub półsierot równieŝ odpis aktu zgonu zmarłego rodzica; 2) orzeczenie sądu o umieszczeniu dziecka w placówce albo wniosek rodziców lub opiekunów prawnych o umieszczenie dziecka w placówce; 3) dostępną dokumentację o stanie zdrowia dziecka; 4) dokumenty szkolne, w szczególności ostatnie świadectwo szkolne, karty szczepień; 5) kwestionariusz aktualnego rodzinnego wywiadu środowiskowego wraz ze szczegółowym opisem sytuacji dziecka oraz dokumentację dotychczasowych działań podjętych wobec dziecka i rodziny. Na podstawie wybranej losowo dokumentacji (Zał. Nr 4a, 4b) stwierdzono, Ŝe do skierowań dołączana była obowiązująca dokumentacja, a w przypadku jednostkowych braków była szybko uzupełniana. Zasadność umieszczenia dziecka w placówce opieki całodobowej Zgodnie 10 pkt 1, 2, 4 Rozporządzenia w sprawie placówek opiekuńczo - wychowawczych w placówce działa stały zespół do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka, zwany dalej stałym zespołem. Stały zespół dokonuje okresowej oceny sytuacji dziecka w miarę potrzeb, nie rzadziej niŝ co pół roku. Na podstawie rozmowy przeprowadzonej z pracownikiem PCPR stwierdzono, Ŝe w posiedzeniach stałego zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka w WPPR w Szczecinku, uczestniczył pracownik PCPR. Okresowa ocena sytuacji dziecka dokonywana była w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niŝ co pół roku. Opinie z posiedzeń zespołu formułowane były na piśmie. Na podstawie wybranej losowo dokumentacji (Zał. Nr 4a, 4b) stwierdzono, Ŝe w posiedzeniach stałego zespołu do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poza terenem Powiatu Szczecineckiego nie uczestniczył pracownik PCPR. Procedura interwencyjnego zabierania dzieci z domów rodzinnych Dzieci do 10 roku Ŝycia zabierane interwencyjnie z domów rodzinnych są umieszczane w zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego. Ponadto placówka socjalizacyjna przyjmuje dzieci poniŝej 13 roku Ŝycia w przypadku stwierdzenia zagroŝenia Ŝycia, zdrowia lub gdy dziecko zostało porzucone. W takich sytuacjach nawiązywana jest bezpośrednia współpraca z kuratorem zawodowym oraz pracownikiem socjalnym ośrodka pomocy społecznej oraz policją (Zał. Nr 2). Oświadczenie w powyŝszej sprawie złoŝyła dyrektor PCPR (Zał. Nr 2a). 9
Pomoc udzielana wychowankom umieszczanym w młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii i młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych Na dzień 30 grudnia 2009 r. w młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii i młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych było 7 wychowanków. Dla sześciu z nich w czasie pobytu w WPPR w Szczecinku udzielano pomocy specjalistów psychologa, terapeuty, pracownika socjalnego, pedagoga. W jednym przypadku w czasie pobytu w spokrewnionej rodzinie zastępczej wychowanek był na obserwacji w szpitalu psychiatrycznym. Kontynuuje leczenie farmakologiczne (Zał. Nr 7). 3) Przyznawanie pomocy pienięŝnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki Ustaleń dokonano w oparciu o analizę listy usamodzielnianych wychowanków z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych, przygotowaną przez PCPR (Załącznik Nr 17) oraz losowo wybranej dokumentacji 3 wychowanków. Liczba pełnoletnich wychowanków z rodzin zastępczych, które rozpoczęły proces usamodzielnienia w kontrolowanym okresie wynosiła 31 osób. Naukę kontynuują 24 osoby, z których 14 otrzymuje pomoc pienięŝną na jej kontynuowanie, a 10 pozostaje w strukturach rodziny zastępczej. Pomoc pienięŝną na zagospodarowanie w formie rzeczowej otrzymało 6 osób. Na usamodzielnienie przyznano pomoc dla 2 wychowanków. R.K. uzyskał pełnoletność w rodzinie zstępczej. Indywidualny program usamodzielnienia został opracowany i zatwierdzony. Pomoc pienięŝną na kontynuowanie nauki przyznano decyzją. Wypłata świadczeń w wysokości 494,10 zł dokonywana jest systematycznie co miesiąc. Wychowanek złoŝył wniosek i wydano decyzję przyznającą wypłatę świadczenia na zagospodarowanie w formie rzeczowej na kwotę w wysokości 4.836 zł. Po przedstawieniu przez wychowanka faktur na zakupiony towar, w ciągu 7 dni dokonywany był przelew na konta sklepów. Wychowanek złoŝył wniosek wraz z uzasadnieniem na przyznanie pomocy na usamodzielnienie. Wydano decyzję na kwotę w wysokości 3.294 zł (Zał. Nr 17a). E.K. uzyskała pełnoletność w domu dziecka. Indywidualny program usamodzielnienia został opracowany i zatwierdzony. Wychowanka opuściła placówkę nie podejmując nauki. ZłoŜył wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej i wydano decyzję o wypłacie świadczenia na kwotę w wysokości 4.836 zł. Po przedstawieniu przez wychowankę faktur na zakupiony towar, w ciągu 7 dni dokonywany jest przelew. Wychowanka złoŝył wniosek wraz z uzasadnieniem na przyznanie pomocy na usamodzielnienie. Wydano decyzję przyznającą świadczenie na kwotę w wysokości 3.294 zł (Zał. Nr 17b). 10
Liczba pełnoletnich wychowanków z placówek opiekuńczowychowawczych, które rozpoczęły proces usamodzielnienia w kontrolowanym okresie wynosiła 13 osób. Naukę kontynuuje 12 osób, z których 6 otrzymuje pomoc pienięŝną na jej kontynuowanie, a 6 pozostaje w placówkach na prawach wychowanka. Pomoc pienięŝną na zagospodarowanie w formie rzeczowej oraz na usamodzielnienie otrzymała 1 osoba. E.K. uzyskała pełnoletność w domu dziecka. Indywidualny program usamodzielnienia został opracowany i zatwierdzony. Wychowanka opuściła placówkę nie podejmując nauki. ZłoŜyła wniosek wraz z uzasadnieniem o przyznanie pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej oraz na usamodzielnienie. Wydano dwie decyzje przyznające świadczenia na kwoty w wysokości 3.270 zł i 3.294 zł. Po przedstawieniu przez wychowankę faktur na zakupiony towar, dokonywany był przelew na konta sklepów (Zał. Nr 17c). 4) Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie szczecineckim na lata 2006 2010 przyjęta została uchwałą nr XL/336/2006 Rady Powiatu Szczecineckiego z dnia 30 maja 2006 r. Zadania w zakresie polityki społecznej realizowane są w dwóch obszarach: pomocy społecznej i opieki nad osobami niepełnosprawnymi. Ustaleń dokonano w oparciu o analizę materiału przygotowanego przez PCPR (Załącznik Nr 15). Umieszczanie osób w domach pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym. Rozpatrywanie wniosków o umieszczenie w DPS przedstawia się następująco Lp. Wnioski o umieszczenie w DPS Ilość wniosków w 2008 r. Ilość wniosków w 2009 r. Ilość wniosków w 2010 r. Ilość wniosków ogółem 30 52 15 Wnioski rozpatrzone pozytywnie 26 41 14 Wnioski rozpatrzone negatywnie 4 9 1 Wnioski w trakcie rozpatrywania - - - Przyczyną negatywnego rozpatrzenie wniosków był brak domu pomocy społecznej właściwego ze względu na chorobę oraz niepełnoletność osób kierowanych, pogorszenie stanu zdrowia, konflikt z byłym małŝonkiem przebywającym w DPS-ie. Nie było wniosków załatwianych powyŝej 1 miesiąca. Powiadamianie osób o wpisaniu na listę osób oczekujących oraz o przewidywanym terminie oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej w razie niemoŝności umieszczenia w DPS z powodu braku wolnych miejsc / art. 59 ust. 3/ przedstawiało się następująco 11
Lp. Powiadomienia o wpisie na listę oczekujących na miejsce w DPS - ogółem Ilość powiadomień w 2008 r. Ilość powiadomień w 2009 r. Ilość powiadomień w 2010 r. 29 3 12 14 Odnotowano po jednym przypadku w 2008 i w 2009 roku umieszczania osób bezwzględnie wymagających pomocy bez zgody ww. osoby lub jej przedstawiciela ustawowego (art. 54 ust. 4). Po jednym przypadku w 2008 i w 2009 roku wystąpiono do sądu z zawiadomieniem w przypadku osób bezwzględnie wymagających pomocy o braku wyraŝenia zgody ww. osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej oraz wycofujących zgodę po umieszczeniu (art. 54 ust.4). Umieszczanie w domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliŝej miejsca zamieszkania Osoby pochodzące z terenu innego powiatu umieszczone w DPS na terenie powiatu Lp. ogółem 2008 r. w w 2009 r. Liczba dzieci w 2010 r. 39 19 15 5 PCPR nie posiadał informacji o osobach w DPS poza terenem powiatu. Umieszczanie osób w DPS odpowiedniego typu, z uwzględnieniem stopnia ich fizycznej i psychicznej sprawności przedstawia się następująco Lp. - ogółem w 2008 r. w 2009 r. w 2010 r. 59 23 27 9 Umieszczanie osób w DPS, które nie zostały zakwalifikowane do odpowiedniego typu domu przedstawia się następująco: Lp. - ogółem w 2008 r. w 2009 r. w 2010 r. 4 1 3 0 Umieszczenie wszystkich osób było podyktowane ich młodym wiekiem i chorobą na stwardnienie rozsiane, a przy DPS w Bornym Sulinowie funkcjonuje ośrodek rehabilitacji osób chorych na stwardnienie rozsiane. Wydawanie decyzji o odpłatności za pobyt w DPS przedstawia się następująco 12
Lp. Liczba wydanych decyzji o odpłatności za DPS - ogółem Liczba wydanych decyzji o odpłatności za DPS w 2008 r. Liczba wydanych decyzji o odpłatności za DPS w 2009 r. Liczba wydanych decyzji o odpłatności za DPS w 2010 r. 59 23 27 9 Nie zanotowano przypadków koniecznej pomocy w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do Ŝycia, opuszczających domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych intelektualnie /art. 19 ust. 7. 5) i 6) Szkolenie, doskonalenie zawodowe i doradztwo metodyczne dla pracowników pomocy społecznej Ustaleń dokonano w oparciu o analizę materiału przygotowanego przez PCPR (Załącznik Nr 13) i dokumentów dotyczących jednego szkolenia przeprowadzonego w 2009 r. (Zał. Nr 13a). PCPR dla kadr pomocy społecznej z terenu powiatu zorganizowało w 2009 roku szkolenie nt. Podnoszenie jakości współpracy pracownika socjalnego z sądem. Dokumenty dotyczące tego szkolenia zawierały zaproszenie wraz z podaniem tematyki szkolenia i osoby prowadzącej oraz listy obecności. W 2010 roku odbyły się natomiast spotkania szkoleniowe w zakresie działania na terenie powiatu terapii uzaleŝnień oraz wsparcia dla ofiar przemocy, realizacji interwencyjnego trybu przyjęcia dziecka do placówki socjalizacyjnej, kompetencji słuŝb społecznych róŝnego szczebla w zakresie opieki nad dzieckiem i rodziną, procedur kierowania dzieci do zastępczych form opieki, a takŝe projektu ustawy o rodzinnej pieczy zastępczej i związanych z nią zmian w systemie opieki nad dzieckiem i rodzina. Jednak przedstawiona dokumentacja nie zawierała programu szkoleń i list obecności. Doradztwo prowadzone było z zakresu opieki nad dzieckiem i rodziną, działań w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki oraz pomocy osobom niepełnosprawnym. 7) Sprawowanie nadzoru nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej i jednostek pomocy społecznej W Powiecie Szczecineckim nadzór w imieniu starosty nad działalnością rodzinnej opieki zastępczej, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, jednostek specjalistycznego poradnictwa, ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych, ośrodków interwencji kryzysowej sprawuje Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Plan kontroli na rok 2010 jednostek podległych został sporządzony w dniu 26.05.2010 r. W kontrolowanym okresie PCPR przeprowadził następujące kontrole (Zał. Nr 14): 1) W maju 2010 r. kontrolę sposobu rozpatrywania skarg i wniosków mieszkańców w Domu Pomocy Społecznej w Bornym Sulinowie. Natomiast w marcu 2009 r. w związku ze skargą, na wniosek PCPR kontrolę przeprowadził 13
audytor starostwa w zakresie gospodarki finansowej. Sporządzono protokoły bez zaleceń. 2) W maju 2010 r. kontrolę problemową w zakresie pracy z rodzicami naturalnymi na rzecz powrotu dzieci w Wielofunkcyjnej Placówce Pomocy Rodzinie w Szczecinku. Sporządzono protokół z zaleceniami. Natomiast w grudniu 2008 r. kontrolę przeprowadził audytor starostwa w zakresie prawidłowości gospodarowania zasobami magazynowymi oraz mieniem placówki. Sporządzono protokół. 8) Pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą W okresie kontrolowanym nie było takich przypadków. 9) Finansowanie pobytu w całodobowych placówkach opiekuńczowychowawczych oraz w rodzinach zastępczych dzieciom cudzoziemców W okresie kontrolowanym w dniach od 10.08.2009 r. do 12.08.2009 r. przebywała w Wielofunkcyjnej Placówce Pomocy Rodzinie w Szczecinku małoletnia obywatelka Belgii. Skierowanie o umieszczenie w placówce wydał PCPR w Szczecinku na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Szczecinku. Małoletnią odebrali z placówki jej rodzice naturalni. Starosta Szczecinecki wystąpił z pismem do Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego z wnioskiem o refundację kosztów pobytu małoletniej w WPPR w Szczecinku w wysokości 293,10 zł (Zał. Nr 18). PowyŜsze zapisy zostały omówione z dyrektorem kontrolowanej jednostki. Dokonano wpisu w ksiąŝce kontroli pod pozycją 4 / 2010. Przedstawicielowi kontrolowanej jednostki, po zapoznaniu się z treścią protokołu, przysługują następujące uprawnienia: 1. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany moŝe zgłosić umotywowane zastrzeŝenia na piśmie co do jego treści w ciągu 7 dni od dnia otrzymania do podpisu. 2. Prawo odmowy podpisania protokołu powinno być poprzedzone złoŝeniem pisemnych przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, które otrzymują: - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku - egzemplarz nr 1 - a / a - egzemplarz nr 2 14
Dyrektor kontrolowanej jednostki Kontrolujący Szczecin, dnia 19 sierpnia 2010 r. 15