Warszawa, 25 czerwca, 2010 r. SPRAWOZDANIE Z podróŝy słuŝbowej poza granicami kraju A. Część ogólna 1. Skład delegacji Agnieszka Gładysz - - Naczelnik w Wydziale Analiz i Strategii, Departament Analiz Rynku Telekomunikacyjnego Kamil Wierzbowski Specjalista w Wydziale Analiz i Strategii, Departament analiz Rynku Telekomunikacyjnego 2. Cel podróŝy Udział w konferencji poświęconej zagadnieniom z zakresu wymiany doświadczeń na temat rozwoju sieci FTTx & Next Generation Access. Konferencja odbyła się w Londynie. 3. Czas trwania i miejsce delegacji 8-9.06.2010 r., Londyn, Wielka Brytania 4. Informacja o zawarciu w sprawozdaniu informacji poufnych uniemoŝliwiających podanie sprawozdania do publicznej wiadomości Sprawozdanie nie zawiera informacji poufnych. B. Część szczegółowa W dniach 28-29 stycznia 2010 r. firma IIR Telecoms & Technology zorganizowała konferencję mającą na celu zaprezentowanie nowej wiedzy oraz wymianę doświadczeń wśród jej uczestników. Szczegółowy program konferencji został opracowany i przedstawiony w agendzie. Program przewidywał 34 prezentacje prowadzone przez poszczególnych ekspertów z całego świata. KaŜda prezentacja kończyła się dodatkową debatą, tworząc w ten sposób doskonałe forum do wymiany swoich myśli oraz spostrzeŝeń. W szczególności udział w konferencji dawał niepowtarzalną szansę na zdobycie nowej wiedzy oraz informacji o tym, w jaki sposób przedsiębiorcy telekomunikacyjni radzą sobie z pojawiającymi się na rynku telekomunikacyjnym nowymi wyzwaniami. Tematyka poszczególnych wystąpień dotyczyła: Modeli biznesowych NGA 1, Wpływu usług szerokopasmowych na inwestycje w NGA, Wpływu regulacji na rozwój sieci NGA, Studiów przypadków rozwoju dochodowych usług opartych na FTTH 2 i FTTC 3, oceny rozwoju technologii VDSL2 4, MoŜliwości budowy sieci NGA na terenach nisko zurbanizowanych. 1 NGA (ang. Next Generation Access) dostęp następnej generacji 2 FTTH (ang. Fiber to the Home) światłowód do abonenta 3 FTTC (ang. Fiber to the Cabinet) światłowód do szafki ulicznej 4 VDSL2 (ang. Very High Speed Digital Subscriber Line) technologia xdsl umoŝliwiająca szybką transmisję danych przez pojedynczą parę miedzianą
Prezes FTTH Council Europe jako pierwszy przedstawił swoją prezentację dzień przed rozpoczęciem części głównej konferencji oraz przypomniał jej najwaŝniejsze tezy następnego dnia. Rozpoczął od przekonania uczestników o wyŝszości technologii FTTH nad dotychczas stosowanymi rozwiązaniami oraz najnowszymi technologiami CATV 5 DOCSIS. Zalety łączy FTTH powinni docenić przede wszystkim operatorzy usług, dla których łącza tego rodzaju gwarantują niŝsze koszty OPEX, wyŝszą satysfakcję klientów, o 30% wyŝsze ARPU oraz moŝliwość wykorzystania dynamicznie rozwijającej się technologii IPTV. W prezentacji podkreślono takŝe korzyści płynące z wykorzystania łączy FTTH dla społeczeństwa informacyjnego. NaleŜą do nich wzmocnienie wzrostu gospodarczego oraz konkurencyjności, przyciągnięcie i zachowanie nowych rodzajów działalności gospodarczej, zwiększenie wydajności funkcjonowania w dziedzinie edukacji i opieki zdrowotnej, podniesienie jakości Ŝycia obywateli, a nawet zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska. Prezentacja z firmy doradczej Ventura Team dotyczyła przede wszystkim podejścia do wdraŝania sieci NGA. Według autora prezentacji, zanim operator zacznie myśleć o sprzedaŝy detalicznej, powinien rozpocząć kalkulacje dotyczące opłacalności inwestycji. Rentowność zaleŝy przede wszystkim od penetracji łączami po pierwszym roku inwestycji i planowanej docelowej penetracji. WspółzaleŜne od penetracji są koszty budowy sieci i gęstość zaludnienia abonentów. Autor prezentacji pokazał model ekonomiczny, który wskazywał zmiany wartości przychodów i marŝy w zaleŝności od zmiany parametrów inwestycji w sieć nowej generacji. W prezentacji zawarte były takŝe istotne kryteria doboru odpowiednich typów obszarów, na których warto inwestować w sieci dostępowe FTTx 6. Do kryteriów zaliczono przede wszystkim elementy, takie jak: cena Internetu szerokopasmowego, liczba abonentów na danym obszarze, aktualna i planowana technologia, gęstość zabudowy i typ zabudowy, koszt połoŝenia kabli, występowanie na danym terenie i rodzaj dostępu do łączy transmisji TV. Prezentację na temat ewolucji sieci NGA przedstawił członek organizacji Broadband Forum. Według niego, technologie światłowodowe rozwijają się w szybkim tempie, łącza światłowodowe stanowią juŝ 12% udziału na rynku Internetu szerokopasmowego. Do niedawna łącza DSL stanowiły ok. 80% wszystkich łączy na światowym rynku globalnym, dziś stanowią 65%. Nadal 20% udziału to łącza TVK 7. Autor prezentacji opisał najnowsze moŝliwości technologii VDSL2, która po dodaniu vectoringu i bondingu jest w stanie wygenerować przepływność dochodzącą do 320 Mbit/s. Niestety taka przepływność ograniczona jest długością pętli miedzianej do około 1 km. Firma Idate Consulting & Research zaprezentowała dane liczbowe na temat rynku globalnego łączy FTTx. 5 CATV (ang. Cable TV) telewizja kablowa 6 FTTx (ang. Fiber to the x) szerokopasmowy system telekomunikacyjny, w którym medium transmisyjne stanowi światłowód 7 TVK łącze, na którym jest świadczona usługa dostępu do Internetu za pomocą modemu kablowego
Ponad 77% udziału w globalnym rynku FTTH/B posiadała w grudniu 2009 Azja. Widoczne jest zapóźnienie technologiczne Europy w stosunku do innych kontynentów. Natomiast sytuacja rozwoju technologii FTTx w Europie przedstawia się zaskakująco z punku widzenia dominacji krajów w rozwoju tej technologii. Na pierwszym miejscu znajduje się Rosja z liczbą łączy dynamicznie zbliŝającą się do 1 mln. Przedstawicielka fińskiego Telia Sonera przedstawiła strategię zapewnienia dostępu do Internetu szerokopasmowego na terenie całego kraju. Zaprezentowano dwa podejścia do wykonania zadania najtrudniejszego pokrycia terenów wiejskich. Telia Sonera zakłada dostarczenie łączy o przepływności 100Mb/s do kaŝdego gospodarstwa domowego w miejscach opłacalnych, ale takŝe za pomocą rządowego projektu finansowanego z publicznych dochodów oraz środków UE. Nadal jednak istnieją problemy do rozwiązania, aby projekt mógł dojść do skutku, szczególnie jeśli chodzi o część projektu nie obejmującego dotacji. Fiński regulator będzie zajmował się procesem kierowania środków pienięŝnych w odpowiednie miejsca bazując na prawie telekomunikacyjnym oraz instrukcjach Ministerstwa Transportu i Komunikacji. Drugie podejście zakłada dostarczenie sieci
radiowych 3G na tereny bardzo słabo zurbanizowane oraz wykorzystanie istniejących łączy ADSL 8. Brytyjski Openreach zaprezentował wyniki badania rynku, które miało dostarczyć informacji na temat popytu i struktury popytu na superszybki Internet szerokopasmowy. 63% respondentów jest zainteresowanych usługami superszybkiego Internetu. Największe zainteresowanie usługami SFBB 9 (Super Fast Broadband) przejawiają rodziny z dziećmi, które stanowią 22% spośród zainteresowanych tą usługą. Najwięcej chętnych do zakupu SFBB w Wielkiej Brytanii jest wśród intensywnych uŝytkowników Internetu. UŜytkownicy SFBB chcieliby korzystać przede wszystkim z usług wideokonferencji, audio konferencji, narzędzi współpracy online oraz ściągania danych. Wyniki badań pozwoliły na wyciągnięcie wniosków, Ŝe warto inwestować w najnowsze technologie, poniewaŝ istnieje zapotrzebowanie na usługi szybkich łączy. Prezentacja Ofcomu poruszała temat rozwoju Internetu szerokopasmowego i dalszych planów rozwojowych dotyczących sieci NGA. Autorka prezentacji podkreślała, Ŝe Internet szerokopasmowy rozwijał się w Wielkiej Brytanii na bazie konkurencji stworzonej przy pomocy usługi LLU 10. Dzięki temu od 2004 roku średnia cena Internetu spadła z 27,14 do 15,07 w 2009 roku. Według Ofcom, do końca 2011 roku sieć NGA będzie docierała do około 46% gospodarstw domowych za pośrednictwem operatora TVK Virgin Media, a w 2012 roku do 40% za pośrednictwem British Telecom. Na 2015 rok, BT przewiduje penetrację swoimi usługami NGA w wysokości 66%. Ofcom aktualnie przeprowadza konsultacje dotyczące środków zaradczych na rynkach: Wholesale Local Access (WLA) and Wholesale Broadband Access (WBA). Proponowane są następujące środki zaradcze: - Virtual Unbundled Local Access ( VULA ) daje konkurentom dedykowane połączenie pomiędzy ich klientami, a najbliŝszym lokalnym punktem agregacji BT Physical Infrastructure Access ( PIA ) (duct and pole access) 8 ADSL (ang. Asymmetric Digital Subscriber Line) technika umoŝliwiająca asymetryczny dostęp do sieci teleinformatycznych a w tym do Internetu i będąca odmianą DSL. Asymetria polega tutaj na tym, iŝ przesyłanie danych do uŝytkownika (z Internetu) jest szybsze od odwrotnego transferu. 9 SFBB (ang. Super- fast Broadband) bardzo szybkie usługi szerokopasmowe 10 LLU (ang. Local Loop Unbundling) udostępnienie przez operatora sieci lokalnej pętli abonenckiej lub lokalnej podpętli abonenckiej innemu operatorowi, w celu umoŝliwienia świadczenia przez niego usług telekomunikacyjnych względem klienta końcowego
Continuation of existing SLU remedy C. Wnioski Krajowe organy regulacyjne, z uwagi na nieustanny rozwój rynku telekomunikacyjnego, niejednokrotnie stają w obliczu sytuacji, kiedy stosowana dotychczas regulacja jest niewystarczająca bądź nie odpowiada sytuacji rynkowej w danym kraju. W takich przypadkach pomocne moŝe okazać się poznanie regulacji w innych krajach Europy, przedyskutowanie zastosowanych rozwiązań i skorzystanie z doświadczeń innych krajów. Udział w międzynarodowych konferencjach pomaga znaleźć odpowiedzi na pytania bezpośrednio związane z polskimi problemami regulacyjnymi i stanowi doskonałą okazję do ich przedyskutowania na szerszym forum. Aktywny udział w warsztatach i dyskusja z ekspertami z innych krajów pozwoliła na pogłębienie wiedzy na temat analiz i środków regulacyjnych stosowanych na rynku telekomunikacyjnym w krajach UE z punktu widzenia operatorów zasiedziałych, operatorów alternatywnych i identyfikowanych przez nich potrzeb. Ponadto, w związku z trwającymi pracami nad przygotowaniem stanowiska Prezesa UKE w sprawie regulacji NGA w Polsce, spotkanie w Londynie było okazją do zapoznania się z podejściem innych państw w tym zakresie.