SPRAWOZDANIE z podróży służbowej poza granicami kraju

Transkrypt

1 Warszawa,.2011 A. Część ogólna 1. Skład delegacji SPRAWOZDANIE z podróży służbowej poza granicami kraju Agnieszka Gładysz Naczelnik w Wydziale Analiz i Strategii, Departament Analiz Ryku Telekomunikacyjnego. Sławomir Olszewski Specjalista w Wydziale Obowiązków Regulacyjnych, Departament Analiz Ryku Telekomunikacyjnego. Kamil Wierzbowski Specjalista w Wydziale Analiz i Strategii, Departament Analiz Ryku Telekomunikacyjnego. 2. Cel podróży Udział w konferencji poświęconej zagadnieniom z zakresu wymiany doświadczeń na temat rozwoju sieci FTTH Czas trwania i miejsce delegacji , Mediolan, Włochy. 4. Informacja o zawarciu w sprawozdaniu informacji poufnych uniemożliwiających podanie sprawozdania do publicznej wiadomości Sprawozdanie nie zawiera informacji poufnych. B. Część szczegółowa W pierwszym dniu konferencji w Mediolanie najważniejszą, z analitycznego punktu widzenia prezentację, przedstawiła firma IDATE pracująca na zlecenie FTTH Council Europe. Według danych zebranych przez tą firmę (stan na koniec 2010 r.) w Europie do sieci w technologii FTTH/B jest podłączonych 3,9 mln abonentów. Dodatkowo podano informację, że do tej liczby można dodać 4,2 mln abonentów w Rosji. Drugą istotną informacją jest liczba Homes Passed 2 wynosząca 22,3 mln (+10,6 mln w Rosji). Średnia penetracja dostępu w tej technologii wynosi zatem w Europie 17,5% (rok wcześniej wartość ta wyniosła 16,1%). W drugiej połowie 2010 r. w całej Europie przybyło 18% klientów FTTH/B. Najnowszemu rankingowi penetracji FTTH/B wśród populacji przewodzi od jakiegoś czasu Litwa (gdzie abonentów jest ponad 309 tys., a Homes Passed (HP) ponad milion). Pierwsze miejsce tego kraju należy umieścić w kontekście: większość miejsc w czołówce zajmują kraje porównywalne lub mniejsze od bałtyckiego lidera: Słowenia, Słowacja, Łotwa, Estonia. Zaznacza się także dominacja tradycyjnie innowacyjnych krajów Skandynawskich, takich jak Szwecja i Norwegia (miejsca 2. i 3.) oraz Dania czy Finlandia. Wykres 1. Liczba abonentów FTTH/B w podziale na największych inwestorów w Europie. 1 FTTH Fiber to the Home (światłowód do abonenta). 2 Budynki objęte zasięgiem sieci, które można szybko, tanio i bez większych problemów technicznych podłączyć do sieci NGA. 1

2 Źródło: IDATE dla FTTH Council Europe. Na Rosję, według obliczeń FTTH Council Europe, przypada 4,2 mln abonentów usług FTTH/B. Jak tłumaczył na konferencji Aleksandr Kozlov z CTO ER Telecom, dominującą technologią w Rosji jest podłączanie całych budynków (FTTB), co przy blokach wielorodzinnych, jako najpopularniejszej formie mieszkalnictwa jest najskuteczniejszym sposobem na szybkie zwiększanie liczby abonentów. Wykres 2. Liczba Homes Passed w podziale na największych inwestorów w Europie. Źródło: IDATE dla FTTH Council Europe. Mały wzrost liczby HP zanotowano we Francji, Szwecji i Norwegii (odpowiednio 2%, 4% i 5% wzrostu HP w 2 połowie 2010 r.). Najwyższy wzrost liczby HP w 2 połowie 2010 zanotowano w krajach Europy Wschodniej: Łotwa: + 61%, Litwa: +33%, Estonia: +26%. Zauważalne jest pojawienie się w rankingu Ukrainy i Bułgarii. Jednak liczba abonentów jest mniej istotna od penetracji FTTH/B. Najwyższą zanotowano w Norwegii (68,3%), w Szwecji (39,5%), w Turcji (30,8%), na Litwie (29%). A najniższą z analizowanych krajów zanotowano we Francji (8%) i Szwajcarii 5,5%. 2

3 Istotne jest także tempo inwestycji w sieci światłowodowe (w okresie 2 połowie 2010): Łotwa +4,4%, Portugalia +2,2%, Litwa +2%, Słowenia 1,8%, Rosja 1,6%, Norwegia 1,6%, Turcja 1,3%. Według danych FTTH Council Europe w grudniu 2010 r. w Polsce było zaledwie 25,56 tys. abonentów usług telekomunikacyjnych dostarczanych w światłowodowych technologiach FTTH/B. Z kolei do kategorii Homes Passed (HP), zaliczono zaledwie 110,2 tys. budynków. Polska wypada pod względem rozwoju rynku FTTH/B bardzo słabo, nawet jeśli odrzucić premiujący mniejsze kraje wskaźnik penetracja/populacja i poszukać porównania z podobnymi pod względem geograficznym i gospodarczym krajami. I tak np. Węgry, które mogą pochwalić się zaledwie 17,5 tys. abonentów FTTH na koniec grudnia (nieco mniej niż w Polsce), w zasięgu usługi (Homes Passed) mają ponad 235 tys. budynków. To ponad dwa razy więcej niż w Polsce. Rumunia, która nie podała FTTH Council Europe liczby swoich Homes Passed, ma ok. 130 tys. abonentów usług dostarczanych w tym modelu. Trudno nam porównywać się z zachodnimi sąsiadami. Zbliżone obszarem do Polski Niemcy mają 151,5 tys. abonentów i 602 tys. Homes Passed. Gigantem starej Europy" jest Francja, z jej 468,7 tys. abonentów i 5,9 mln budynków w zasięgu. Jako ciekawostkę można podać fakt, że w Wielkiej Brytanii zaledwie 4,5 tys. abonentów korzysta z FTTH, choć w zasięgu usługi jest 275 tys. budynków, znów ponad dwa razy więcej niż w Polsce. Kontekst regulacyjny konferencji został zdominowany przez założenia Europejskiej Agendy Cyfrowej, a w szczególności przez ich realizację w ramach zalecenia Komisji Europejskiej z 20 września 2010 r. w sprawie regulowanego dostępu do sieci NGA 3 (zalecenie NGA), które wprowadziło rekomendacje dla krajowych organów regulacyjnych dotyczące regulacji sieci NGA w krajach Unii Europejskiej. Jak podkreślała przedstawicielka regulatora litewskiego, gdzie występuje jeden z wyższych wskaźników penetracji FTTH/B w Europie, zalecenie NGA umożliwia wprowadzenie środków stymulujących rozwój alternatywnej infrastruktury w stosunku do sieci operatora o znaczącej pozycji rynkowej (SMP), jak również dostęp do nowej lub zmodernizowanej infrastruktury operatora SMP uwzględniający wydatki poniesione na inwestycje. Priorytetem działań regulacyjnych powinno być zapewnienie alternatywnej infrastruktury światłowodowej. Realizacja tego celu powinna się odbywać nade wszystko poprzez pełną informację zarówno o infrastrukturze pasywnej operatora SMP, jak i o innych dostępnych infrastrukturach, w tym jednostek samorządowych oraz podmiotów prowadzących działalność z zakresu użyteczności publicznej. W ślad za tym powinien iść obowiązek dostępu do kanalizacji kablowej i pozostałej infrastruktury pasywnej operatora SMP oraz w miarę możliwości innych podmiotów posiadających infrastrukturę ułatwiającą budowę alternatywnych sieci NGA. Natomiast w opinii regulatora litewskiego uwolnienie sieci NGA operatora SMP, o ile nie wpływa na zwiększenie duplikacji i zasięgu infrastruktury dostępowej, o tyle nie powinno być działaniem priorytetowym, ponieważ nie będzie ono skutkowało trwałym i skutecznym polepszeniem konkurencji na rynku. Wystąpienie Neelie Kroes, Wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej i Komisarz ds. Europejskiej Agendy Cyfrowej, zaadresowane było zarówno do przedsiębiorców branży telekomunikacyjnej, jak i regulatorów rynku telekomunikacyjnego. Wiceprzewodnicząca podkreśliła, że osiągnięcie celów Agendy na rok 2020 wymaga zwiększenia wysiłków 3 Next Generation Access dostęp nowej generacji, rozumiany jako dostęp do przewodowych sieci dostępowych składających się w całości lub w części z elementów światłowodowych i mogących zapewnić świadczenie usług dostępu szerokopasmowego o wyższych parametrach (takich jak wyższa przepustowość) w porównaniu z usługami świadczonymi za pomocą istniejących sieci miedzianych. 3

4 związanych ze wzmożoną realizacją inwestycji w sieci NGA. Przejrzysta regulacja może tutaj stanowić jeden z istotnych czynników, stąd Komisja postanowiła wydać Zalecenie NGA. Spójne podejście regulacyjne wynikające z tego zalecenia opiera się na zapewnieniu bodźców do inwestycji w nowe sieci przy jednoczesnym zapewnieniu ich otwartości dla operatorów alternatywnych, umożliwiającej korzystną dla użytkowników konkurencję usług szerokopasmowych. Zachęty do inwestycji maja być realizowane poprzez oparcie na kosztach opłat za dostęp do sieci wraz z uwzględnieniem premii za ryzyko inwestycyjne. Dzięki temu operatorzy SMP mogą uzyskiwać zwrot zaangażowanego kapitału, przy jednoczesnym zapewnieniu korzystnej marży. Ponadto zalecenie NGA wprowadza bardziej elastyczne podejście do ustalania cen w przypadku wybudowanych sieci FTTH. W szczególności opłaty za dostęp długoterminowy do uwolnionych pętli mogą być niższe. Możliwe są także rabaty ilościowe. W efekcie korzyści mogą być obopólne, gdyż operator SMP otrzymuje pewność zwrotu z inwestycji w określonym czasie, natomiast operator alternatywny może skorzystać z niższej ceny za dostęp. Z kolei wpływ zalecenia NGA na rozwój konkurencji realizowany jest poprzez: - uczciwe i równe opłaty za dostęp; - wzmożony nacisk na przestrzeganie obowiązków niedyskryminacji nałożonych na zintegrowanego pionowo operatora SMP. Powyższe powinno zapewnić jak najlepszy warunki do inwestycji oraz konkurencji. Właściwa opłata za dostęp powinna być bowiem kształtowana na poziomie zapewniającym przychód, który umożliwi operatorowi SMP migrację z sieci miedzianej do światłowodowej. Z drugiej strony opłaty te nie mogą być tak wysokie, że spowodują one brak konkurencji. Z tego względu niezbędne jest spójne podejście rozumiane jako stosowanie jednakowych modeli kalkulacji kosztów w odniesieniu do opłat za dostęp do usług stanowiących część tego samego łańcucha wartości. W opinii Komisji tylko w taki sposób uda się zapewnić odpowiednie bodźce do migracji do sieci NGA, jak również perspektywę przechodzenia przedsiębiorców korzystających z dostępu na produkty z wyższych szczebli drabiny inwestycyjnej. W celu wdrożenia powyższego podejścia Komisja zamierza w pełni stosować procedurę art. 7 dyrektywy ramowej, aby wspierać jednolite podejście do regulacji NGA we wszystkich krajach członkowskich, uwzględniając interesy wszystkich stron zaangażowanych w realizację założeń Agendy Cyfrowej. C. Wnioski Wiedza i informacje zdobyte dzięki udziałowi w konferencji, pozwolą lepiej ocenić podejście do regulacji rynku telekomunikacyjnego w Polsce na tle przedsięwzięć i rezultatów osiągniętych w innych krajach europejskich, w kontekście stymulowania rozwoju sieci NGA. Sposoby wdrożenia sieci NGA oraz efekty tych wdrożeń przy istniejącym w danym kraju (dotychczasowym oraz planowanym) otoczeniu regulacyjnym pozwalają uwzględnić dodatkowe aspekty oceny skuteczności zarówno obecnej, jak i planowanej regulacji ex ante na gruncie rynku polskiego. W rezultacie przyszłe działania Urzędu dotyczące regulacji NGA będą mogły lepiej osiągać cele polityki regulacyjnej, o których mowa w ustawie Prawo telekomunikacyjne. 4

5 5