Spis treści Rachunki pamięciowe na liczbach naturalnych i ułamkach dziesiętnych... 4 Działania pisemne na liczbach naturalnych i ułamkach dziesiętnych... 9 Działanianaułamkachzwykłych... 14 Ułamki zwykłe i dziesiętne... 18 Kwadraty i sześciany liczb... 19 Sprawdź, ile umiesz... 20 FIGURY NA PŁASZCZYŹNIE Proste, odcinki, okręgi, koła... 23 Trójkąty, czworokąty i inne wielokąty... 25 Kąty... 28 Kąty w trójkątach i czworokątach... 29 Konstruowanie trójkątów o danych bokach... 29 Sprawdź, ile umiesz... 30 LICZBY NA CO DZIEŃ Kalendarz i czas... 32 Jednostkidługościijednostkimasy... 34 Skala na planach i mapach... 36 Zaokrąglanie liczb... 38 Kalkulator... 39 Odczytywanie informacji z tabel idiagramów... 42 Odczytywanie danych przedstawionych na wykresach... 44 Sprawdź, ile umiesz... 45 Pole trójkąta... 61 Pole trapezu... 61 Sprawdź, ile umiesz... 62 PROCENTY Procenty i ułamki... 64 Jaki to procent?... 65 Diagramy procentowe... 66 Obliczenia procentowe... 68 Obniżki i podwyżki... 69 Sprawdź, ile umiesz... 70 LICZBY DODATNIE I LICZBY UJEMNE Liczby dodatnie i liczby ujemne... 72 Dodawanie... 74 Odejmowanie... 75 Mnożenie i dzielenie... 77 Sprawdź, ile umiesz... 78 WYRAŻENIA ALGEBRAICZNE I RÓWNANIA Zapisywanie wyrażeń algebraicznych... 80 Obliczanie wartości wyrażeń algebraicznych 81 Upraszczanie wyrażeń algebraicznych... 82 Zapisywanie równań. Liczba spełniająca równanie... 83 Rozwiązywanie równań... 85 Zadania tekstowe... 86 Sprawdź, ile umiesz... 88 PRĘDKOŚĆ,DROGA,CZAS Droga... 49 Prędkość... 50 Czas... 52 Droga, prędkość, czas... 53 Sprawdź, ile umiesz... 55 FIGURY PRZESTRZENNE Rozpoznawanie figur przestrzennych... 90 Prostopadłościany i sześciany... 92 Graniastosłupy proste... 94 Objętość graniastosłupa... 98 Ostrosłupy... 99 Sprawdź, ile umiesz...101 POLA WIELOKĄTÓW Pole prostokąta... 57 Pole równoległoboku i rombu... 60 Materiały do wycięcia... A
4 Rachunki pamięciowe na liczbach naturalnych i ułamkach dziesiętnych 1. Uzupełnij grafy. 2. Oblicz w pamięci: a) 54 + 36 =... b) 120 + 48 =... c) 57 36 =... d) 42 18 =... 38 + 42 =... 50 + 149 =... 96 24 =... 51 29 =... 56 + 17 =... 128 + 47 =... 60 27 =... 63 44 =... 49 + 13 =... 136 + 55 =... 80 24 =... 74 56 =... 3. Oblicz w pamięci: a) 0,3+0,4=... b) 1,7+0,3=... c) 0,9 0,6=... d)1 0,3=... 1,2+0,7=... 1,4+3,6=... 4,6 0,5=... 2 0,7=... 3,4+2,5=... 2,1+3,9=... 5,7 2,3=... 3 1,4=... 4. Uzupełnij okienka. a) 5,6+ =6 b) 0,9+0,3= c) 4,7 =1,7 d) 1,2 0,3 = 1,7+ =4,7 1,5+0,6= 6,9 =2 1,5 0,7 = 2,8+ =6,8 2,9+1,4= 5 =4,7 2,4 1,7 = 5. W pewnej szkole jest 98 szóstoklasistów. Na wycieczkę pojechało 76 osób z klas szóstych, w tym 48 dziewczynek. a) Ilu uczniów klas szóstych nie wzięło udziału w wycieczce?... Odp.... b) Ilu chłopców z klas szóstych pojechało na wycieczkę?... Odp....
6. Tata Basi kupił jabłka i gruszki. Jabłka ważyły 2,5 kg, a gruszki o 0,7 kg więcej. a) Ile ważyły gruszki? 5... Odp.... b) Ile razem ważyły kupione owoce?... Odp.... 7. W dużej bańce mieści się 1,9 litra mleka, a w małej o 0,4 litra mniej. Ile litrów mleka można wlać do obu baniek?... Odp.... 8. Wykonaj obliczenia w pamięci i uzupełnij zdania. a) Za sok i paluszki trzeba zapłacić... b) Woda mineralna, paluszki oraz czekolada kosztują razem... c) Płacąc banknotem 10-złotowym za wodę mineralną i czekoladę, powinieneś otrzymać... reszty. 9. Uzupełnij tabelki mnożenia. 10. Oblicz: 5 6 8 3 4 2 9 6 10 7 8 5 11. Oblicz w pamięci (pamiętaj, że mnożąc liczby, możesz obliczyć odpowiednie iloczyny, korzystając z tabliczki mnożenia, a potem dopisać zera). a) 18 : 3 =... b) 54 : 6 =... 25 : 5 =... 72 : 8 =... 21 : 7 =... 81 : 9 =... 16 : 4 =... 56 : 7 =... a) 26 10 =... b) 70 2=... c) 40 50 =... 17 100 =... 500 9=... 50 800 =... 27 1000 =... 30 7=... 200 50 =... 10 240 =... 5 800 =... 5 600 =...
6 12. Oblicz w pamięci. Pamiętaj, że najpierw możesz skreślić po tyle samo zer w dzielnej i dzielniku. a) 1500 : 10 =... b) 6000 : 20 =... c) 800 : 20 =... 2300 : 100 =... 180 : 30 =... 9000 : 300 =... 600000 : 1000 =... 160 : 40 =... 10000 : 500 =... 13. Uzupełnij graf. 14. Osiemdziesięciu uczniów wybiera się na wycieczkę. Koszt dla jednego uczestnika wynosi 200 zł. Ile trzeba zapłacić za wszystkich uczestników?... Odp.... 15. Oblicz: a) 1,25 10 =... b) 1,236 100 =... c) 2,3415 1000 =... 0,7 10 =... 0,03 100 =... 2,199 1000 =... 0,08 10 =... 1,4 100 =... 1,234 1000 =... d) 11,6 :10=... e) 125,6 : 100 =... f) 1245,3 : 1000 =... 2,3:10=... 235,4 : 100 =... 341,9 : 1000 =... 0,7:10=... 4,5 : 100 =... 24,5 : 1000 =... 16. a) Długopis kosztuje 1,62 zł. Ile trzeba zapłacić za 100 takich długopisów?... Odp.... b) Opakowanie 10 sztuk gumy do żucia kosztuje 1,90 zł. Ile kosztuje jeden listek gumy do żucia?... Odp....
17. Uzupełnij tabelki. 7 11 15 17 2 16 23 36 3 13 24 46 4 18. Oblicz według wzoru. a) 0,3 0,7 =... c) 0,3 1,2=... e) 6 0,05 =... =... 0,3 0,07 =... 0,03 1,2 =... 0,6 0,05 =... =... b) 0,4 0,6 =... d) 0,4 2,1=... f) 5 0,08 =... =... 0,4 0,06 =... 0,4 0,21 =... 0,5 0,8=... =... 19. Pod każdym działaniem pokoloruj prostokąt z prawidłowym wynikiem. 20. Oblicz w pamięci: a)8:2=... b) 0,6 :3=... c) 12 : 4 =... d) 1,5:3=... 0,8 :2=... 0,06 : 3 =... 1,2 :4=... 0,15 : 3 =... 0,08 : 2 =... 0,006 : 3 =... 0,12 : 4 =... 0,015 : 3 =... 21. Zamień na dzielenie przez liczbę naturalną i oblicz według wzoru. a) 0,8 :0,4=... 8 : 4= b) 0,6 :0,02 =... 60 : 2= c) 3 : 0,6 =... 30 : 6= 1,8 :0,3=... 1,8 :0,02 =... 4:0,2 =... 2,4 :0,4=... 1,6 :0,04 =... 8:0,4 =...
8 22. Uzupełnij tabelki. liczba liczba liczba liczba liczba 3razy o3 3razy o3 większa większa mniejsza mniejsza 18 21 3,9 6,3 liczba liczba liczba liczba liczba 2razy o2 2razy o2 większa większa mniejsza mniejsza 40 15 4,8 2,18 23. Ania korzysta z telefonu komórkowego. Minuta rozmowy kosztuje 0,23 zł. Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F jeśli jest fałszywe. Rozmowa z mamą, która trwała 3 minuty, kosztowała 69 gr. P F Koszt dziesięciominutowej rozmowy z koleżanką wyniósł 23 zł. P F Rozmowa z babcią, trwająca 4 minuty, kosztowała 0,83 zł. P F 24. Na rysunkach podano ceny kilku sztuk każdego produktu. Wykonaj obliczenia w pamięci i zapisz odpowiednie kwoty. Ile kosztuje jeden jogurt?... Ile kosztuje jeden pisak?... reszta:... Ile kosztuje jeden ołówek?... 25. Wykonaj obliczenia w pamięci i wpisz odpowiednie kwoty. a) Adam kupił 10 biletów autobusowych b) Karolina dostała kartę podarunkową po 1,40 zł. Ile reszty otrzymał z 20-złotowego banknotu? 20,50 zł. Ile pieniędzy zostało na karcie? o wartości 50 zł. Kupiła dwie płyty po koszt biletów:... koszt płyt:... kwota, jaka pozostała:...
26. Oblicz, pamiętając o kolejności wykonywania działań. 9 a) 4 (20 12) =... b)13+7 2=... (19 + 8) : 3 =... 20 : 4 + 1 =... 38 (13+8)=... 15 6:3=... (0,7+1,3) 7=... 0,8:2+5=... (2,4+2,6) : 5 =... 0,8 0,4 :2=... 0,9 (1,6 0,8) =... 0,3 1,2+0,7 =... 27. Zapisz działania, które pozwalają ustalić odpowiedzi na poniższe pytania. a) Bartek kupił dwa napoje i czekoladę. Ile zapłacił?... b) Ania kupiła trzy wafelki i napój. Ile zapłaciła?... c) Kasia kupiła dwa wafelki i trzy czekolady. Ile zapłaciła?... Działania pisemne na liczbach naturalnych i ułamkach dziesiętnych 1. Oblicz sposobem pisemnym: a) 8 5 6 + 9 1 7 6 4 + 3 1 1 8 3 4 6, 0 1 2 7 9, 1 0 + 8 5, 3 + 9 1 5, 4 8 b) 485 + 179 87 + 9,25 236,5 + 152,63 1954,6 + 875,23
10 2. Wykonaj obliczenia sposobem pisemnym i zapisz odpowiednie kwoty. a) Kask i rower kosztują razem... b) Rolki i kask kosztują razem... c) Rower, rolki i kask kosztują razem... 3. Oblicz sposobem pisemnym: a) 7 2 9 8 4 2 9 5, 4 1 6 8 7 2 5, 3 0 3 3 6, 0 7 3, 1 4 8 1, 4 b) 92,45 29,13 360,5 147,1 125,7 14,25 425 170,8 4. Wykonaj odpowiednie obliczenia sposobem pisemnym i uzupełnij zdania. a) Cenę spódnicy obniżono o... b) Spodnie i buty po obniżce kosztują... c) Kupując bluzę i buty po obniżce, można zaoszczędzić...
11 5. Hodowcy dyń z całego świata organizują swoje mistrzostwa. W 2011 roku dynia rekordzistka Polski ważyła 580,5 kg, a dynia rekordzistka świata ważyła 824,9 kg. O ile była ona cięższa od najcięższej polskiej dyni? Odp.... 6. Oblicz sposobem pisemnym: a) 237 5 b) 0,34 7 c) 26,18 4 d) 0,318 3 e) 3,271 6 2 3 7 5 0, 3 4 7 7. Oblicz sposobem pisemnym: a) 246 300 b) 3,51 40 c) 89,1 200 d) 42,31 60 4 2 6 3 0 0 3, 5 1 4 0 8. Oblicz sposobem pisemnym: a) 24 31 b) 143 12 c) 308 54 d) 216 23 e) 2150 42 2 4 3 1 f) 13,7 7,9 g) 17,9 0,4 h) 0,52 1,7 i) 2,14 1,3 j) 0,261 3,2 1 3, 7 7, 9
12 9. Do przygotowania jednego bochenka chleba potrzeba 0,75 kg mąki. Ile mąki potrzebuje piekarz, aby przygotować 200 bochenków chleba? Odp.... 10. Pewna szkoła podstawowa bierze udział w akcji Szklanka mleka. Codziennie każdy z 621 uczniów otrzymuje kartonik mleka o pojemności 0,25 litra. Ile łącznie litrów mleka dziennie otrzymują uczniowie tej szkoły? Odp.... 11. Oblicz sposobem pisemnym. Pamiętaj, że gdy w kolejnym etapie dzielenia w dzielnej nie ma już cyfr, które można dopisać, a otrzymaliśmy resztę różną od 0, dopisujemy zero i kontynuujemy dzielenie. 7 9, 4 : 2 1 6 4, 8 5 : 3 5 7 9, 2 : 4 4 5, 4 3 : 1 1 2, 1 3 : 5 2 7, 3 : 6 1 2 7, 4 : 5 3 4 2 : 4 1 0 3 0