Danuta Małkowska 1111111111111I1111111111 10013968 Środki trwałe, wartości niematerialne i prawne Ujęcie podatkowe i rachunkowe Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z 0.0. Gdańsk 2002
Wstęp 7 Konta zastosowane w schematach 8 I. Charakterystyka środków trwałych 11 1. Omówienie definicji środków trwałych 11 1.1. Środki trwałe w ustawie o rachunkowości 11 1.2. Środki trwałe w przepisach podatkowych 15 1.2.1. Środki trwałe określone w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 15 1.2.2. Środki trwałe określone w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych 17 1.3. Zasadnicze różnice pomiędzy definicjami: ustawy o rachunkowości i ustawami podatkowymi 18 2. Kryteria kwalifikowania rzeczowych składników majątku do środków trwałych 19 2.1. Brak w ustawie warunku własności 19 2.2. Kompletność 21 2.3. Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności. 22 2.4. Wartość jednostkowa 26 2.5. Przeznaczone na potrzeby jednostki 29 2.6. Kontrola przez jednostkę 29 2.7. Wpływ korzyści ekonomicznych do jednostki 30 3. Inne składniki majątku zaliczane do środków trwałych jednostki. 30 3.1. Obce składniki majątku będące środkami trwałymi jednostki 30 3.2. Ulepszenia w obcych środkach trwałych 35 3.3. Budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie 36 3.4. Grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów 36 3.5. Inwentarz żywy " 39 4. Nieruchomości niebędące środkami trwałymi w prawie bilansowym 40 5. Środki trwałe a amortyzacja 40 5.1. Pojęcie amortyzacji i umorzenia w prawie bilansowym 40 5.2. Składniki majątku amortyzowane w prawie podatkowym 41 5.2.1. Amortyzacja podatkowa u podatników podatku dochodowego od osób fizycznych 41 5.2.2. Amortyzacja podatkowa u podatników podatku dochodowego od osób prawnych 42 5.3. Składniki majątku nieamortyzowane 43 5.3.1. Składniki majątku nieamortyzowane zgodnie z ustawą o rachunkowości 43 3
5.3.2. Składniki majątku nieamortyzowane u podatników podatku dochodowego od osób fizycznych 44 5.3.3. Składniki majątku nieamortyzowane u podatników podatku dochodowego od osób prawnych 45 6. Klasyfikacja Środków Trwałych 45 6.1. Nowa Klasyfikacja Środków Trwałych 45 6.2. Podziałrodzajowy środków trwałych 47 II. Wartość początkowa składników rzeczowego majątku trwałego 53 1. Rodzaje wartości rzeczowych aktywów trwałych 53 2. Wartość początkowa w razie odpłatnego nabycia 54 2.1. Elementy składowe ceny nabycia 54 2.2. Korekta ceny nabycia 64 2.3. Podatek naliczony od towarów i usług a cena nabycia 66 2.3.1. Zasady odliczania lub zwrotu podatku naliczonego VAT 67 2.4. Nabycie w drodze kupna za granicą 73 3. Aport krajowy 77 4. Aport zagraniczny 86 5. Koszt wytworzenia a wartość początkowa 95 5.1. Istota i rodzaje środków trwałych w budowie 95 5.2. Wycena środków trwałych wytworzonych we własnym zakresie 97 5.2.1. Rozliczenie kosztów pośrednich budowy środków trwałych 99 5.3. Wycena budowy wspólnej 101 5.4. Wycena środków trwałych wytworzonych w wyniku własnej produkcji 103 5.5. Koszt wytworzenia środków trwałych u podatników prowadzących księgę przychodów i rozchodów 106 6. Wartość początkowa ustalana przez podatnika 107 7. Wartość początkowa ustalana przez biegłego 107 8. Wartość początkowa ulepszenia w obcych środkach trwałych 108 8.1. Budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie 111 9. Wzrost wartości początkowej środków trwałych 112 9.1. Ulepszenie 112 9.2. Aktualizacja wyceny (przeszacowanie) 115 9.3. Wartość początkowa środków trwałych używanych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji 119 9.4. Wartość początkowa środków trwałych ulepszonych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji. 119 9.4.1. Ulepszenie budynku mieszkalnego wykorzystywanego na działalność gospodarczą przez podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych 121 10. Wartość według cen sprzedaży (spadek, darowizna, aport) 122 10.1. Nieodpłatne przekazanie/przejęcie środka trwałego 123 4
10.2. Nieodpłatne przekazanie obiektu przez przedsiębiorstwo państwowe innemu przedsiębiorstwu państwowemu 123 10.3. Prawo wieczystego użytkowania gruntu 126 10.4. Dotacje, subwencje i dopłaty na sfinansowanie budowy lub zakupu środków trwałych 131 11. Wartość początkowa składników majątku trwałego po przekształceniu formy prawnej 131 III. Wartości niematerialne i prawne 135 l. Wartości niematerialne i prawne w ustawie o rachunkowości 135 2. Wartości niematerialne i prawne w przepisach podatkowych 137 2.1. Wartości niematerialne i prawne w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych 137 2.2. Wartości niematerialne i prawne w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 139 2.3. Wartości niematerialne i prawne w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług VAT 140 2.4. Zasadnicze różnice pomiędzy definicjami: ustawy o rachunkowości i ustawami podatkowymi 141 3. Rodzaje wartości niematerialnych i prawnych 142 3.1. Autorskie prawa majątkowe i prawa pokrewne 142 3.1.1. Programy komputerowe 143 3.2. Licencje i sublicencje 145 3.3. Prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych, wzorów zdobniczych 147 3.4. Know-how 147 3.5. Koszty zakończonych prac rozwojowych 148 3.6. Wartość firmy 150 3.6.1. Wartość firmy - ujęcie księgowe 150 3.6.2. Wartość firmy - ujęcie podatkowe 154 4. Ulepszenie i aktualizacja wartości niematerialnych i prawnych 156 IV. Zasady i metody amortyzacji 159 l. Amortyzacja w prawie bilansowym od 2002 r 159 1.1. Zasady umorzenia i amortyzacji środków trwałych 159 1.1.1. Trwała utrata wartości środków trwałych 160 1.2. Zmiany w zakresie amortyzacji od 2002 r. w ujęciu bilansowym 165 1.3. Metodyamortyzacji. 166 1.4. Zasady i metody amortyzacji i umorzenia wartości niematerialnych i prawnych 170 1.5. Wycena bilansowa środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych 171 5
2. Amortyzacja w prawie podatkowym 171 2.1. Przepisy określające amortyzację podatkową 171 2.2. Zasady i metody amortyzacji podatkowej 172 2.2.1. Stosowanie stawek amortyzacyjnych z wykazu stawek - metoda liniowa 175 2.2.2. Metoda degresywna 177 2.2.3. Metoda jednorazowa 179 2.2.4. Metoda indywidualna 179 2.2.5. Amortyzacja prawa do lokalu użytkowego w sposób uproszczony 182 2.2.6. Metoda proporcjonalna do okresu umowy 183 2.2.7. Zasada kontynuacji metod 184 2.2.8. Szczególne uregulowania w zakresie amortyzacji samochodów osobowych 185 V. Leasing środków trwałych 187 1. Istota i rodzaje leasingu 187 2. Leasing według Kodeksu cywilnego 188 3. Leasing w prawie podatkowym 190 3.1. Skutki podatkowe umów leasingowych zawartych po 1 października 2001 r 191 3.2. Leasing samochodów osobowych 194 3.3. Problematyka podatku VAT w umowach leasingowych 195 4. Leasing w prawie bilansowym oraz MSR 17 196 4.1. Zasady postępowania ze "starymi" umowami po wejściu w życie nowelizacji ustawy o rachunkowości 198 VI. Dokumentacja i ewidencja składników majątku trwałego 205 1. Wymogi stawiane ewidencji księgowej 205 1.1. Ewidencja syntetyczna 205 1.2. Ewidencja analityczna 206 1.3. Ewidencja na kontach pozabilansowych 214 2. Dokumentacja środków trwałych 215 3. Wymogi ewidencyjne w zakresie księgi przychodów i rozchodów 224 4. Wymogi ewidencyjne stawiane podatnikom podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych 225 5. Ewidencja księgowa zmian ilościowo-wartościowych i wartościowych w środkach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych 229 Spis przykładów, rysunków, tabel, schematów, wzorów 237 Bibliografia 243 6