MłodzieŜ na rynku pracy w regionie warmińsko mazurskim w latach 2006-2008

WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY ul. Głowackiego 28, 10-448 OLSZTYN 522-79-05, fax. 522-79-01, e-mail: olwu@praca.gov.pl MłodzieŜ na rynku pracy w regionie warmińsko mazurskim w latach 2006-2008 Olsztyn, 2009

Spis treści Spis treści...2 Wstęp...3 1. Diagnoza i struktura bezrobocia wśród młodzieŝy w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2006-2008...4 1.1 Wykształcenie....6 1.2 Dotychczasowy staŝ pracy.....7 1.3 Czas pozostawania bez pracy..... 8 2. Płynność bezrobocia młodzieŝy...9 4. Bezrobotni absolwenci szkół wyŝszych...10 5. Formy aktywizacji bezrobotnej młodzieŝy w województwie warmińsko mazurskim...14 6. Podsumowanie...17 7. Rekomendacje...18 2

Wstęp Utrzymująca się od wielu lat trudna sytuacja ludzi młodych na rynku pracy jest niezwykle niekorzystnym zjawiskiem społecznym. Grupa ta, jest przedmiotem szczególnego zainteresowania zarówno krajowej jak i wojewódzkiej polityki rynku pracy. Stosowne zapisy odzwierciedlające to zainteresowanie, znajdują się w Strategii Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich w województwie warmińsko mazurskim do roku 2020 oraz Regionalnym Planie Działań na rzecz Zatrudnienia. Dokumenty te, formułują priorytety w zakresie wojewódzkiej polityki społecznej i zatrudnieniowej. Stanowią, iŝ młodzieŝ jest jedną z najwaŝniejszych grup, wymagających szczególnego potraktowania w zakresie zwiększenia szans zatrudnienia, poprzez wykorzystanie wszystkich dostępnych moŝliwości. NajwaŜniejszym czynnikiem decydującym o powodzeniu młodego człowieka na rynku pracy jest odpowiednie wykształcenie. Wykształcenie (szczególnie wyŝsze) traktowane jest obecnie jako inwestycja, która moŝe zwiększyć moŝliwości uzyskania pracy, zapewnić satysfakcjonujące wynagrodzenie i perspektywy zawodowe. Powinno ono równieŝ uczyć poruszania się po rynku pracy, a takŝe dawać moŝliwość elastycznego dostosowania swoich kwalifikacji do zmieniających się potrzeb. System kształcenia ustawicznego, samokształcenia, mobilność i gotowość do zmiany zawodu są istotnymi czynnikami sprzyjającymi osiągnięciu sukcesu na rynku pracy. W niniejszym opracowaniu dokonano analizy sytuacji młodzieŝy na rynku pracy w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2006-2008. Materiał zawiera ponadto dane pozwalające na ocenę skali bezrobocia wśród absolwentów szkół wyŝszych. Do sporządzenia niniejszej nalizy wykorzystano dane ze Sprawozdania MPiPS 01 o rynku pracy, a takŝe dane powiatowych urzędów pracy, funkcjonujących w województwie warmińsko mazurskim. 3

1. Diagnoza i struktura bezrobocia wśród młodzieŝy w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2006-2008 Na koniec grudnia 2008 r. w urzędach pracy województwa warmińskomazurskiego zarejestrowanych było 18 189 osób do 25 roku Ŝycia. Na przestrzeni badanych trzech lat statystyki odnotowują systematyczny spadek poziomu bezrobocia młodzieŝy liczony w liczbach bezwzględnych. W stosunku do grudnia roku poprzedniego liczba bezrobotnej młodzieŝy zmniejszyła się o 591 osób, tj. o 3,1 %. W stosunku do końca 2006 roku, poziom bezrobocia wśród młodzieŝy w naszym województwie obniŝył się aŝ o 8 897 osób, tj. o 32,5%. W ciągu ostatniego roku (grudzień 2007 do grudnia 2008) wzrósł natomiast procentowy udział młodzieŝy w ogólnej liczbie bezrobotnych. Na koniec 2008 roku wskaźnik ten wynosił 20,8%. W tym samym okresie 2007 roku kształtował się na poziomie 19,0% (wzrost o 1,8 pkt procentowego). Na koniec grudnia 2006 r. procentowy udział osób do 25 roku Ŝycia wśród bezrobotnych Warmii i Mazur wynosił 21,2%. Wykres 1. Udział procentowy bezrobotnej młodzieŝy do 25 lat w latach 2006 2008 Liczba bezrobotnych 30000 25000 20000 15000 10000 21 20 19 18 Procentowy udział w ogólnej liczbie bezrobotnych 5000 XII 2006 XII 2007 XII 2008 17 Liczba bezrobotnych do 25 roku Ŝycia Udział procentowy młodzieŝy w ogólnej liczbie bezrobotnych Udział mlodzieŝy w ogólnej liczbie bezrobotnych (linia trendu) Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 NajwyŜszą liczbę bezrobotnych do 25 roku Ŝycia w grudniu 2008 roku odnotowano w powiatowych urzędach pracy w: Ostródzie 1 380 osób, Bartoszycach 1 259 osób, Ełku 1 247 osób, Szczytnie 1 168 osób. Najmniej bezrobotnych w tym wieku, w tym samym okresie figurowało w rejestrach urzędów pracy w: Gołdapi (350 osób), Węgorzewie (393 osoby), Nidzicy (501 osób) oraz w Nowym Mieście Lubawskim (538 osób). 4

W grudniu 2008 roku, w porównaniu do końca roku 2006 liczba bezrobotnych do 25 roku Ŝycia w województwie warmińsko mazurskim spadła we wszystkich powiatach województwa, przy czym największy spadek miał miejsce w powiatach: iławskim o 57,1%, nowomiejskim o 49,6%, giŝyckim o 48,5%, gołdapskim o 47,7%. Analiza roczna zmian poziomu bezrobocia wśród osób do 25 roku Ŝycia (XII 2008 do XII 2007) wskazuje spadek liczby bezrobotnych w 14 powiatach województwa, natomiast w pozostałych 7 powiatach zaobserwowano wzrost liczby bezrobotnych w tym przedziale wiekowym. W okresie grudzień 2007 grudzień 2008 największy spadek tej populacji odnotowano w powiatach: braniewskim o 24,6%, mrągowskim o 20,3%, lidzbarskim o 19,8%, węgorzewskim o 19,0%, giŝyckim o 18,7%, olsztyńskim o 18,6%. Wzrost liczby młodych osób figurujących w ewidencji bezrobotnych zanotowano w: mieście Elblągu o 37,1 %, powiecie oleckim o 33,7 %, powiecie Elbląskim o 29,0%, powiecie działdowskim 20,6%, Mieście Olsztynie o 15,8%, powiecie nidzickim o 5,5%, powiecie piskim o 1,3%. Wykres 2. Udział procentowy bezrobotnej młodzieŝy do 25 lat (XII 2008 do XII 2007) 50,0 40,0 30,0 20,0 15,8 20,6 29,0 33,7 37,1 % 10,0 0,0-0,6-0,5 1,3 5,5-10,0-20,0-30,0-17,0-15,8-20,3-19,8-19,0-18,7-18,6-24,6-8,7-4,1-2,8-2,8 województwo: -3,1% Braniewo Mrągowo Lidzbark Warminski Węgorzewo GiŜycko Olsztyn-powiat ziemski Nowe Miasto Lubawskie Ilawa Ostróda Goldap Ketrzyn Bartoszyce Szczytno Ełk Pisz Nidzica Olsztyn-powiat grodzki Działdowo Elbląg - powiat ziemski Olecko Elbląg - powiat grodzki Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 5

Procentowy udział młodzieŝy w ogólnej populacji bezrobotnych jest zróŝnicowany przestrzennie od 15,9% w powiecie gołdapskim do 26,2% w powiecie nowomiejskim. WyŜszy niŝ średnio w województwie (20,8%) odsetek młodzieŝy w ogólnej populacji bezrobotnych występuje w 10 powiatach: piskim (21,1%), mrągowskim (21,5%), mieście Elblągu (22,3%), działdowskim (22,3%), szczycieńskim (23,0%), powiecie elbląskim (24,0%), oleckim (23,0 %), nidzickim (24,3%), iławskim (24,4%), nowomiejskim (26,2%). Najmniejszy wskaźnik odnotowują Powiatowe Urzędy Pracy w : Gołdapi 15,9%, Mieście Olsztynie 17,1%, Braniewie 17,5%. Prawo do zasiłku, w tej kategorii bezrobotnych na koniec grudnia 2008 r. posiadało 2 666 osób, a więc 14,7%. 1.1 Wykształcenie Na koniec grudnia 2008 roku wśród osób do 25 roku Ŝycia zarejestrowanych w urzędach pracy województwa warmińsko-mazurskiego najliczniejszą grupę (29,3% ogółu młodzieŝy) stanowiły osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niŝszym 5 331 osób. Ponad 18% młodzieŝy posiadającej status bezrobotnego to absolwenci zasadniczych szkół zawodowych 3 393 osoby. W sumie procentowy udział osób z niskim poziomem wykształcenia w ogólnej liczbie bezrobotnych do 25 roku Ŝycia wynosił w naszym województwie 48%. Ponad 23%, tj. 4 201 bezrobotnych w tym okresie, to młodzieŝ z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. Absolwenci liceum ogólnokształcącego stanowili 23,2% w grupie młodzieŝy figurującej w ewidencji urzędów pracy (tj. 4 217 osób). Razem te dwie populacje liczyły 46,3%. Absolwenci szkół wyŝszych stanowili tylko 5,8% (tj. 1 047 osób) osób do 25 roku Ŝycia zarejestrowanych w urzędzie pracy. Dane statystyczne z lat 2006-2008 wskazują na zmiany zachodzące w poziomie wykształcenia zarejestrowanej młodzieŝy. W analizowanym okresie systematycznie spada odsetek osób z niskim wykształceniem (udział procentowy tej grupy wynosił w 2006 roku 51,6%, w 2007r. - 50,7%, w 2008-48%). W tym samym okresie rośnie stopniowo odsetek młodzieŝy legitymującej się wykształceniem policealnym i średnim zawodowym oraz średnim ogólnokształcącym, który wynosił odpowiednio 45,1% w 2006 r. oraz 45,4% w 2007 r. i 46,3% w 2008 roku. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, Ŝe w okresie ostatnich trzech lat w naszym województwie wśród młodzieŝy objętej statystykami urzędów pracy systematycznie 6

wzrasta procentowy udział osób legitymujących się wykształceniem wyŝszym (z 3,9% w 2006 roku, poprzez 4,0% w 2007 do 5,8% w 2008 roku). Wykres 3. Struktura bezrobotnych do 25 roku Ŝycia według poziomu wykształcenia w latach 2006-2008 2006 26,8 24,3 18,3 26,8 3,9 2007 28,6 22,0 20,4 25,0 4,0 2008 29,3 18,7 23,2 23,1 5,8 0% 20% 40% 60% 80% 100% gimnazjalne i ponizej zasadnicze zawodowe średnie ogólnoksztalćące policealne i srednie zawodowe wyŝsze Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 1.2 Dotychczasowy staŝ pracy MłodzieŜ stanowi najbardziej aktywną i mobilną grupę wśród bezrobotnych. Ponad 47% tj. 8 581 osób do 25 roku Ŝycia zarejestrowanych w urzędach pracy Warmińsko-Mazurskiego zdobyło juŝ pierwsze doświadczenia zawodowe. Krótki staŝ pracy trwający maksymalnie do 12 miesięcy posiadało 20,5% (tj. 3 726 osób) omawianej populacji. Co czwarty młody bezrobotny (4 563 osoby, tj. 25,1%) deklarował posiadany staŝ pracy trwający od roku do 5 lat. DłuŜszym niŝ 5 - letnim staŝem pracy legitymowało się 1,6% omawianej populacji (292 osoby). Bez Ŝadnego doświadczenia zawodowego na koniec grudnia 2008 roku pozostawało 9 608 młodzieŝy (tj. 52,8%), w tym tegoroczni absolwenci szkół ponad gimnazjalnych. Podobne tendencje w strukturze bezrobotnej młodzieŝy, biorąc pod uwagę jej staŝ pracy utrzymują się na przestrzeni całego badanego okresu. Analiza danych z ostatnich trzech lat pozwala takŝe na stwierdzenie, Ŝe w grupie młodzieŝy zgłaszającej się do urzędu pracy, systematycznie rośnie odsetek osób posiadających juŝ za sobą pierwsze doświadczenie zawodowe. 7

Od 2006 roku procentowy udział młodych osób ze staŝem pracy wzrósł od 41,9%, poprzez 44,0% w 2007 r., do 47,2% w grudniu 2008 roku (wzrost o 5,3 punktu procentowego). Wykres 4. Bezrobotna młodzieŝ do 25 roku Ŝycia według kryterium staŝu pracy w latach 2006-2008 60,0 50,0 40,0 30,0 58,1 56,0 52,8 20,0 10,0 2,2 2,0 1,6 23,7 25,1 24,0 20,5 17,9 16,0 0,0 bez staŝu 5-10 lat 1-5 lat do 1 roku 2006 2007 2008 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 1.3 Czas pozostawania bez pracy Okres poszukiwania pracy przez osoby do 25 roku Ŝycia zarejestrowane w urzędach pracy województwa warmińsko-mazurskiego jest bardzo zróŝnicowany. Na koniec grudnia 2008 roku najliczniejszą grupę stanowiła młodzieŝ, dla której okres pozostawania bez pracy zamykał się w przedziale od 1 do 3 miesięcy 5 967 osób (tj. 32,8%). Drugą co do liczebności grupę tworzyły osoby, które status bezrobotnego posiadały od 3 do 6 miesięcy 3 803 osoby (20,9%). Przez okres do jednego miesiąca w ewidencji urzędów pracy do końca grudnia 2008 r. figurowało 2 670 osób w wieku do 25 lat. StaŜ bezrobotnego wynoszący od 6 do 12 miesięcy posiadało 2680 osób. Udział procentowy osób w ogólnej liczbie zarejestrowanej młodzieŝy dla kaŝdej z tych grup wynosił po 14,7%. Od ponad roku do dwóch lat bez pracy pozostawało 1 886 osób z omawianej populacji (tj.10,4%), a ponad 6,5% (1 183 osoby) zatrudnienia poszukuje od ponad 2 lat. Analiza danych statystycznych z lat 2006-2008 pozwala na zaobserwowanie wśród bezrobotnych do 25 roku Ŝycia stałego spadku udziału osób, z dłuŝszym staŝem pozostawania bez pracy. Najwyraźniej spadek ten widać w grupie osób, dla których czas pozostawania bez zatrudnienia wynosił od 12 do 24 miesięcy. Udział procentowy tej populacji wśród zarejestrowanej młodzieŝy wynosił w 2006 roku 12,7%, w 2007r. 11,1%, w 2008-6,5% (w okresie 3 lat spadek o 6,5 pkt. procentowego). 8

W tym samym okresie odsetek młodzieŝy figurującej w ewidencji urzędów pracy od 6 do 12 miesięcy spadł o 5,6 pkt procentowego i wynosił odpowiednio 16,0% w 2006 roku oraz 13,8% w 2007 r. i 10,4% w 2008 roku. Najmniejszy spadek wynoszący 2,6 pkt procentowego odnotowano w grupie osób do 25 roku Ŝycia, która posiadała status bezrobotnego od 6 do 12 miesięcy. Wskaźnik ich procentowego udziału w ogólnej liczbie zarejestrowanej młodzieŝy w poszczególnych latach wynosił: 17,3% w 2006 roku, 14,3% w 2007 r., 14,7% w 2008 roku. Wykres 5. Czas pozostawania bez pracy osób w wieku 18-25 lat w latach 2006-2008 35,0 30,0 25,0 28,2 32,8 20,0 % 15,0 10,0 12,3 9,5 14,7 24,9 20,3 20,9 19,7 17,3 14,3 14,7 16,0 13,8 10,4 12,7 11,1 5,0 6,5 0,0 do 1 miesiąca 1-3 3-6 6-12 12-24 pow. 24 2006 2007 2008 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 2. Płynność bezrobocia młodzieŝy Z bilansu bezrobotnych do 25 roku Ŝycia wynika, Ŝe w 2008 roku napływ tej kategorii bezrobotnych stanowił 31,0% wszystkich nowo rejestrujących się i wynosił 47 657 osób. Dynamiczny odpływ młodzieŝy z rejestrów urzędów pracy 45 206 osób (55,9% ogółu wyrejestrowanych) świadczy o duŝej mobilności zawodowej tej kategorii bezrobotnych. Tabela 1. Bilans bezrobotnych w latach 2006-2008 Rok Napływ ogółem bezrobotnych Napływ 18-25 % 3:2 Odpływ ogółem bezrobotnych Odpływ 18-25 % 6:5 1 2 3 4 5 6 7 2006 rok 2007 rok 2008 rok 170 903 169 252 153 798 55 265 48 503 47 675 32,3 28,7 31,0 87 167 90 466 80 881 57 411 53 049 45 206 65,9 58,6 55,9 Źródło: sprawozdawczość MPiPS-01 o rynku pracy. 9

W 2008 roku, około 34,6% (15 657 osób) bezrobotnych w wieku 18-25 lat wyrejestrowano z powodu podjęcia przez nich pracy, w tym: subsydiowanej 2 567 osób, tj. 16,4% (prace interwencyjne 1 025 osób; roboty publiczne 172 osoby; dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej otrzymały 422 osoby) niesubsydiowanej - 13 090 osób, tj.83,6%. Ponad 19%, tj. 8 795 bezrobotnych w omawianej grupie wyrejestrowano z powodu rozpoczęcia staŝu zawodowego, a 2 231 osób (tj. 4,9 %) ze względu na rozpoczęcie szkolenia. Niespełna 1,6% (728 osób) wyrejestrowano z ewidencji bezrobotnych po rozpoczęciu przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Wykres 6. Przyczyny odpływu młodzieŝy do 25 lat z rejestru bezrobotnych w latach 2006-2008 2008 34,6 4,9 19,5 29,1 0,6 11,3 2007 37,3 4,9 17,5 29,2 0,7 10,4 2006 40,0 5,0 14,9 29,9 0,5 9,7 0% 20% 40% 60% 80% 100% podjęcie pracy rozpoczęcie staŝu rozpoczęcie prac społecznie uŝytecznych rozpoczęcie szkolenia nie potw ierdzenie gotow ości pozostale Źródło: sprawozdawczość MPiPS-01 o rynku pracy. 4. Bezrobotni absolwenci szkół wyŝszych Jedną z kategorii osób, które wchodzą w skład grupy bezrobotnych do 25 roku Ŝycia jest grupa absolwentów, w tym absolwentów szkół wyŝszych. Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie definiuje bezpośrednio pojęcia absolwent. RównieŜ statystyki urzędów pracy nie uwzględniają tej grupy bezrobotnych. Z informacji przekazanych przez powiatowe urzędy pracy, według stanu na dzień 31.12.2008 r. w województwie warmińsko-mazurskim, zarejestrowanych było ogółem 3 966 bezrobotnych tegorocznych absolwentów, z czego 1 195 osób z wykształceniem wyŝszym. 1 Stanowili oni 30,1% ogółu zarejestrowanych absolwentów. Na koniec lipca 2008 roku liczba absolwentów zarejestrowanych w urzędach pracy była niŝsza i wynosiła 2 755 osób, z czego 30,6% (842 osoby) stanowili absolwenci szkół wyŝszych. Przez okres czterech miesięcy wzrosła liczba rejestrujących się absolwentów szkół ponadgimnazjalnych - z 2755 osób w lipcu do 3966 osób zarejestrowanych na koniec grudnia 200r. Wzrosła równieŝ liczba absolwentów z wykształceniem wyŝszym (analogicznie z 842 osób do 1195). W okresie tym 1 W zakres grupy absolwentów wchodzi zarówno młodzieŝ do 25 roku Ŝycia, jak i osoby starsze kończące szkołę ponadgimnazjalną. 10

zmniejszył się w niewielkim stopniu (o 0,5 pkt. procentowego) udział absolwentów z wykształceniem wyŝszym w ogólnej populacji zarejestrowanych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych: z 30,6% w lipcu 2008r. do 30,1% w grudniu tego samego roku. Na koniec grudnia 2008 roku najwięcej bezrobotnych absolwentów szkół wyŝszych figuruje w ewidencji Miejskiego Urzędu Pracy w Olsztynie: 238 osób, tj. 19,9 % ogółu tej populacji w województwie oraz w powiatowych urzędach pracy w: Elblągu 153 osoby (12,8%), Ełku 94 osoby (7,9%), powiecie olsztyńskim 81 osoby (6,8%), Bartoszycach 76 osób (6,4%). Najmniej absolwentów szkół wyŝszych zarejestrowało się w: Nidzicy 18 osób, tj. 1,5% zarejestrowanych absolwentów, Gołdapi 21 osób (1,8%) Nowym Mieście Lubawskim 24 osób (2,0%). Piszu 24 osób (2,0%). Wykres 7 - Liczba bezrobotnych absolwentów z wykształceniem wyŝszym w województwie warmińsko-mazurskim wg stanu na 31.12.2008 r. 250 200 238 150 153 100 50 0 Bartoszyce 76 36 Braniewo Działdowo 63 Elbląg Ełk 94 GiŜycko 37 Gołdap 67 48 21 Iława Kętrzyn Lidzbark Warmiński 30 27 24 18 Mrągowo Nidzica Nowe Miasto Lubawskie Olsztyn grodzki Olsztyn powiat 81 Ostróda 43 Olecko 46 31 24 Pisz Szczytno Węgorzewo 38 Źródło: Dane Powiatowych Urzędów Pracy Procentowy wskaźnik udziału osób z wykształceniem wyŝszym wśród bezrobotnych absolwentów w województwie warmińsko-mazurskim kształtował się na poziomie 30,1%. W sześciu powiatowych urzędach pracy wskaźnik ten przekroczył średni wskaźnik wojewódzki. Szczególnie jest to widoczne w Miejskim Urzędzie Pracy w Olsztynie, gdzie wynosił on 69,9%. Ponadto na liście powiatów o największym udziale procentowym absolwentów posiadających wykształcenie wyŝsze w ogólnej liczbie 11

absolwentów znajdują się powiaty: ełcki 40,5 % gołdapski 36,8 %, kętrzyński 35,1 %, węgorzewski 32,2 %, iławski 31,8 %, Najmniejszy procentowy udział tej grupy absolwentów odnotowały powiatowe urzędy pracy w : Ostródzie 16,9 % Nowym Mieście Lubawskim 18,9 % Piszu 20,9 % Liczbę absolwentów szkół wyŝszych na tle ogólnej liczby zarejestrowanych absolwentów obrazuje poniŝszy wykres: Wykres 8. Liczba bezrobotnych absolwentów, w tym absolwentów szkół wyŝszych w województwie warmińsko-mazurskim wg stanu na 31.12.2008r. Bartoszyce Braniewo Działdowo Elbląg Ełk GiŜycko Gołdap Iława Kętrzyn Lidzbark Warmiński Mrągowo Nidzica Nowe Miasto Lubawskie Olecko Olsztyn grodzki Olsztyn powiat Ostróda Pisz Szczytno Węgorzewo 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100% absolwenci ogółem w tym: absolwenci szkół wyŝszych Źródło: Dane Powiatowych Urzędów Pracy % W sytuacji, gdy coraz więcej osób posiada wykształcenie wyŝsze powszechnym stał się fakt, iŝ nie kaŝdy dyplom wyŝszej uczelni gwarantuje zatrudnienie. Ponad 44,6% absolwentów z wyŝszym wykształceniem zarejestrowanych w urzędach pracy 12

naszego województwa to absolwenci Uniwersytetu Warmińskiego - Mazurskiego (533 osoby). Analizując dane nadesłane z powiatowych urzędów pracy, moŝemy stwierdzić, Ŝe stosunkowo wysoki odsetek wśród bezrobotnych absolwentów legitymujących się wyŝszym wykształceniem stanowią takŝe absolwenci następujących uczelni: Olsztyńskiej Szkoły WyŜsza im. Rusieckiego 101 osób, tj. 8,5% bezrobotnych absolwentów z wykształceniem wyŝszym, WyŜszej Szkoły Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie 85 osób, tj. 7,1%, Państwowej WyŜszej Szkoły Zawodowej w Elblągu 66 osób, tj.5,5%, Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej 37 osób, tj. 3,1%, WyŜszej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku 33 osoby, tj. 2,8%. Trudna sytuacja na rynku pracy dla absolwentów wynika takŝe z błędnych decyzji o wyborze kierunku studiów. Wielu młodych ludzi decyduje się na dany kierunek nauczania ze względu na modę, czy rodzinną tradycję, nie biorąc pod uwagę zapotrzebowania pracodawców. Uczelnie uruchomiły równieŝ sporo nowych kierunków, które nie odzwierciedlają sytuacji panującej na rynku pracy. Studenci kształcą się na specjalistów, dla których nie ma pracy, bowiem rynek pracy jest juŝ nimi nasycony. W związku z tym spora część z nich nie znajduje zatrudnienia w zawodzie, po czym zmuszona jest do przekwalifikowania się. Szczegółowa analiza danych nadesłanych przez powiatowe urzędy pracy pozwala na ustalenie listy zawodów, najczęściej reprezentowanych wśród bezrobotnych absolwentów szkół wyŝszych. Na liście tej znalazły się takie zawody jak: pedagog 146 osób, tj. 12,2 % zarejestrowanych absolwentów, specjalista administracji publicznej 109 osób, tj. 9,1 %, ekonomista 89 osoby, tj. 7,4%, politolog 36 osób, tj. 3,0%, pozostali specjaliści administracji publicznej gdzie indziej nie sklasyfikowani 34 osoby, 2,8%, specjalista do spraw marketingu i handlu (sprzedaŝy) 33 osoby, tj. 2,8%, prawnik legislator 32 osoby, tj. 2,7%, fizjoterapeuta 29 osoby, tj. 2,4%, socjolog 26 osoby, tj. 2,2%, specjalista ochrony środowiska 25 osoby, tj. 2,1%, filolog filologia obcojęzyczna 24osoby, tj. 2,0%, specjalista do spraw integracji europejskiej 23 osoby, tj. 1,9%, inŝynier technologii Ŝywności 21 osoby, tj. 1,8%. 13

Dla potrzeb tej analizy poszczególne zawody i specjalizacje zebrano zgodnie z Klasyfikacją Zawodów i Specjalności w bardziej zagregowane grupy. Najliczniejszą grupę wśród absolwentów wyŝszych uczelni rejestrujących się w urzędach pracy województwa warmińsko-mazurskiego stanowią specjaliści nauk społecznych i pokrewnych 293 osoby, tj. 24,5% ogółu bezrobotnych absolwentów szkół wyŝszych. Drugą, co do liczebności grupę tworzą specjaliści ds. ekonomi i zarządzania 221 osób (tj. 18,5%). Stosunkowo niewielkie szanse na uzyskanie zatrudnienia po zakończonych studiach mają takŝe specjaliści administracji publicznej - 166 zarejestrowanych bezrobotnych z tej specjalności (tj. 13,9% ogółu bezrobotnych absolwentów szkół wyŝszych) oraz specjaliści szkolnictwa 109 osób (9,1%). Tabela 2. Liczba bezrobotnych absolwentów szkól wyŝszych w podziale na grupy zawodowe wg Klasyfikacji Zawodów i Specjalności stan na 31.12.2008 r. Wyszczególnienie SPECJALIŚCI NAUK FIZYCZNYCH, MATEMATYCZNYCH I TECHNICZNYCH, z tego: Źródło: Dane Powiatowych Urzędów Pracy Ogółem Fizycy, chemicy i pokrewni 8 Matematycy, statystycy i pokrewni 7 Informatycy 45 InŜynierowie i pokrewni 85 SPECJALIŚCI NAUK PRZYRODNICZYCH I OCHRONY ZDROWIA, z tego: Specjaliści nauk biologicznych 19 Specjaliści nauk rolniczych i pokrewni 96 Specjaliści ochrony zdrowia 69 SPECJALIŚCI SZKOLNICTWA 109 POZOSTALI SPECJALIŚCI, z tego: 757 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 221 Prawnicy 50 Archiwiści, bibliotekoznawcy i specjaliści informacji naukowej 6 Specjaliści nauk społecznych i pokrewnych 293 Specjaliści kultury i sztuki 21 Specjaliści administracji publicznej 166 145 184 5. Formy aktywizacji bezrobotnej młodzieŝy w województwie warmińsko mazurskim Trudna sytuacja młodzieŝy na rynku pracy od wielu lat pozostaje w sferze zainteresowania publicznych słuŝb zatrudnienia. Dla tej właśnie grupy beneficjentówokreślonej w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jako jedna z kategorii osób pozostających w szczególnej sytuacji na rynku pracy - przewidziane są róŝne moŝliwości wsparcia z zastosowaniem środków z Funduszu Pracy. Bezrobotni 14

w wieku do 25 roku Ŝycia korzystają z całego wachlarza usług i instrumentów rynku pracy, takich jak: doradztwo i informacja zawodowa, szkolenia i przekwalifikowania, skierowania do pracy, w tym na dotowane z Funduszu Pracy miejsca pracy organizowane w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych, organizacja staŝów zawodowych, wspomaganie dotacjami samozatrudnienia, skierowania do udziału w projektach regionalnych i programach lokalnych współfinansowanych z innych źródeł niŝ Fundusz Pracy, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, stypendia i dodatek aktywizacyjny, zwrot kosztów dojazdu i zakwaterowania. W 2008 w województwie warmińsko-mazurskim zaktywizowano 14 588 bezrobotnych do 25 roku Ŝycia. MłodzieŜ stanowiła 34,5% ogółu bezrobotnych objętych róŝnorodnymi formami wsparcia ze środków Funduszu Pracy. Jest to o 480 osób mniej niŝ przed rokiem (spadek o 3,2%), i o 319 osób więcej niŝ w 2006 roku (wzrost o 2,2%). Procentowy udział młodzieŝy w liczbie zaktywizowanych bezrobotnych wynosił odpowiednio: w 2007 roku 35,9%, w 2006 39,4%. Dodatkowo w 2008 roku, 13 090 bezrobotnych do 25 roku Ŝycia podjęło pracę na wolnym rynku, niesubsydiowaną przez urzędy pracy, jest to o 3 863 osoby mniej niŝ w 2007 roku i o 7 288 osób mniej niŝ w 2006 roku. Najwięcej bezrobotnych w wieku do 25 lat - 8 795 osób, tj. 60,3% ogółu zaktywizowanej młodzieŝy w 2008 skierowanych zostało przez powiatowe urzędy pracy do odbywania staŝu. O popularności jaką cieszyła się ta forma aktywizacji świadczy równieŝ fakt, Ŝe wydatki na stypendia z tytułu odbywania staŝu, z Funduszu Pracy w 2008 roku wynosiły 53 651,2 tys. zł, co stanowi 27,4% wszystkich wydatków z FP, poniesionych w tym okresie. 2 Jest to najwaŝniejsza pozycja w strukturze wydatków na aktywne formy poniesione w województwie w tym czasie. Drugą, co do wielkości grupę wśród zaktywizowanej w 2008 roku młodzieŝy (2 567 osób, tj.17,6%). stanowiła młodzieŝ, która skorzystała z róŝnorodnych form pracy subsydiowanej Najpopularniejszą formą aktywizacji w tej grupie były prace interwencyjne, na które skierowano 1 025 osób (tj. 39,9% młodzieŝy podejmującej pracę współfinansowaną środkami Funduszu Pracy). Zatrudnienie w ramach robót publicznych rozpoczęło w 2008 r. 172 młodych bezrobotnych (6,7%). W tym samym okresie urzędy pracy naszego województwa przyznały 422 dotacje na dofinansowanie rozpoczęcia działalności gospodarczej bezrobotnym w przedziale wiekowym do 25 lat (16,4%). 2 Z ogółu wydatków FP nie moŝna wyodrębnić wydatków poniesionych na inne niŝ staŝe formy aktywizacji młodzieŝy do 25 roku Ŝycia, poniewaŝ wydatki dotyczą wszystkich aktywizowanych bezrobotnych, bez względu na wiek. Tylko staŝe są formą, z której moŝe skorzystać wyłącznie młodzieŝ i dlatego moŝna wyodrębnić kwotę środków wydatkowanych na ten cel. 15

Ponad 15% młodych bezrobotnych (2 231 osób), których objęto róŝnymi formami aktywizacji skierowanych zostało na szkolenie zawodowe. Przygotowanie zawodowe w 2008 roku rozpoczęło 728 osób, tj. 5% korzystających ze wsparcia z zastosowaniem środków z Funduszu Pracy. Niewielki odsetek - 1,8% (tj. 267 osób) stanowiła młodzieŝ, która wykonywała prace społecznie uŝyteczne. Tabela 3. Aktywizacja zawodowa bezrobotnych do 25 roku Ŝycia w latach 2006-2008 Wyszczególnienie 2006 2007 2008 bezrobotni % bezrobotni % bezrobotni do 25 2:1 do 25 5:4 do 25 ogółem roku ogółem roku ogółem roku Ŝycia Ŝycia Ŝycia % 8:7 Podjęcie pracy subsydiowanej z Funduszu Pracy w tym: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 953 2 577 21,6 13 762 2 833 20,6 13 629 2 567 18,8 prace interwencyjne 2 5 662 1 490 26,3 4 935 1 264 25,6 4 415 1 025 23,2 roboty publiczne 3 2 479 163 6,6 3 078 147 4,8 3 234 172 5,3 dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej 4 1 981 385 19,4 2 341 416 17,8 2 673 422 15,8 Rozpoczęcie szkoleń 5 7 727 2 892 37,4 8 620 2 595 30,1 9 231 2 231 24,2 Rozpoczęcie pracy społecznie uŝytecznej 6 4 990 269 5,4 6 143 348 5,7 5 733 267 4,7 Rozpoczęcie staŝu 7 8 960 8 531 95,2 9 739 9 292 95,4 9 282 8 795 94,8 Rozpoczęcie przygotowania 8 2 747 x x 3 700 x x 4 447 728 16,4 zawodowego Ogółem (w.1+5+6+7+8) 9 36 377 14 269 39,2 41 964 15 068 35,9 42 322 14 588 34,5 Źródło: sprawozdawczość MPiPS-01 o rynku pracy. Wśród działań podejmowanych przez urzędy pracy na rzecz aktywizacji młodzieŝy wymienić takŝe naleŝy takŝe poradnictwo zawodowe, z którego w 2008 roku skorzystało 8 512 osób bezrobotnych w wieku do 25 lat. MłodzieŜ stanowiła 28,8% ogółu bezrobotnych objętych poradnictwem. Ponadto w analizowanym okresie 2 878 młodych osób skorzystało z grupowej informacji zawodowej. Obserwując przez lata sytuację panującą na lokalnym rynku pracy i wzrastającą liczbę bezrobotnej młodzieŝy urzędy pracy działające na terenie województwa zaplanowały i zrealizowały wiele programów rynku pracy zorientowane na niesienie im kompleksowej i co najwaŝniejsze - efektywnej pomocy. Na aktywizację młodych osób przeznaczone są takŝe środki pochodzące z Europejskiego Funduszu Społecznego. Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie pełnił w poprzednim okresie programowania 2004-2006, rolę instytucji wdraŝającej dla Działania 1.2. Perspektywy dla młodzieŝy SPO RZL. Projekty w ramach tego działania skierowane były do młodych ludzi poniŝej 25 roku Ŝycia mających trudności ze znalezieniem pracy i zagroŝonych bezrobociem. Łączna wysokość środków zaangaŝowanych w realizację projektów współfinansowanych przez EFS w Działaniu 1.2 to 64,4 mln zł. Liczba beneficjentów objętych wsparciem wynosiła 16 489 osób. 16

W przypadku Działania 1.2 najczęściej stosowanymi formami wsparcia były staŝe i szkolenia zawodowe. Młodzi bezrobotni (w wieku do 25 roku Ŝycia) najczęściej wybierali szkolenia, w których łączy się nabywanie umiejętności zawodowych z nauką języka obcego (np. szkolenia barman - kelner, obsługa ruchu turystycznego, pracownik biurowo - administracyjny). Oprócz tego chętnie wybierali kursy na prawo jazdy, szkolenia z zakresu księgowości, obsługi komputera, a takŝe szkolenia z zasad podejmowania własnej działalności gospodarczej. Ten ostatni rodzaj szkolenia jest często był połączony z ubieganiem się przez bezrobotnych o jednorazowe środki na podjęcie własnej działalności gospodarczej. RównieŜ w obecnym okresie programowania 2007 2013 w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki finansowanego ze środków Unii Europejskiej Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków krajowych duŝy nacisk kładzie się na projekty, w ramach, których wsparcie kierowane będzie do osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy, wymienionych w pkt. I.2 Planu działania na lata 2007-2008 POKL dla Priorytetu VI POKL m.in. osób młodych do 25 r. Ŝycia. Reasumując, naleŝy podkreślić, iŝ wszystkie proponowane młodzieŝy formy wsparcia są odzwierciedleniem faktycznych potrzeb podstawowych podmiotów rynku pracy, tj. poszukujących pracy i pracodawców. Wiedzy na temat, jakie są to potrzeby dostarcza nam monitoring zjawisk zachodzących na rynku. 6. Podsumowanie Statystyki powiatowych urzędów pracy województwa warmińsko-mazurskiego na przestrzeni badanych trzech lat odnotowują: systematyczny spadek bezrobotnych do 25 roku Ŝycia od 27 086 osób w 2006 roku, poprzez 18 780 w roku 2007 do 18 189 osób w 2008 r. zmiany zachodzące w poziomie wykształcenia zarejestrowanej młodzieŝy. Systematycznie spada odsetek osób z niskim wykształceniem (od 51,6% w 2006 roku do 48% w 2008), rośnie stopniowo odsetek młodzieŝy legitymującej się wykształceniem policealnym i średnim zawodowym oraz średnim ogólnokształcącym (od 45,1% w 2006 r. do 46,3% w 2008 roku). Niepokojącym zjawiskiem jest natomiast fakt, Ŝe systematycznie wzrasta w tej grupie procentowy udział osób legitymujących się wykształceniem wyŝszym (z 3,9% w 2006 roku, do 5,8% w 2008 roku). coraz większy odsetek młodzieŝy rejestrujących się w urzędach pracy Warmińsko- Mazurskiego zdobyło juŝ pierwsze doświadczenia zawodowe. Od 2006 roku procentowy udział młodych osób ze staŝem pracy wzrósł od 41,9%, poprzez 44,0% w 2007 r., do 47,2% w grudniu 2008 roku (wzrost o 5,3 punktu procentowego). okres poszukiwania pracy przez osoby do 25 roku Ŝycia zarejestrowane w urzędach pracy województwa warmińsko-mazurskiego jest bardzo zróŝnicowany. Od 2006 roku najliczniejszą grupę stanowiła młodzieŝ, dla której okres 17

pozostawania bez pracy zamykał się w przedziale od 1 do 3 miesięcy (24,9% zarejestrowanych osób do 25 roku Ŝycia w 2006 r., 28,2% w 2007 r. i 32,8% w 2008 r.). W okresie ostatnich trzech lat obserwujemy stały spadek udziału bezrobotnej młodzieŝy ze staŝem powyŝej 12 miesięcy (od 28,7% w 2006 r., do 16,9% w 2006 roku). od 2006 roku systematycznie spada liczba młodzieŝy napływającej do rejestru bezrobotnych. Jednocześnie maleje liczba osób do 25 roku Ŝycia wykreślanych z ewidencji urzędów pracy. Analiza przyczyn odpływu młodzieŝy wskazuje, Ŝe w ciągu badanego okresu podstawową przyczyną utraty przez młodzieŝ statusu bezrobotnego jest: podjecie pracy (37,5% odpływu ), nie potwierdzenie gotowości (29,5%), rozpoczęcie staŝu (17,1%). NajniŜszy udział procentowy stanowią wykreślenia z powodu rozpoczęcia prac społecznie uŝytecznych (0,6%) w 2008 w województwie warmińsko-mazurskim zaktywizowano 14 588 bezrobotnych do 25 roku Ŝycia. Jest to o 480 osób mniej niŝ przed rokiem (spadek o 3,2%), i o 319 osób więcej niŝ w 2006 roku (wzrost o 2,2%). Procentowy udział młodzieŝy w liczbie zaktywizowanych bezrobotnych wynosił odpowiednio: w 2008 r. 34,5%, w 2007 roku 35,9%, w 2006 39,4%. 7. Rekomendacje Trudna sytuacja młodzieŝy na rynku pracy od wielu lat pozostaje w sferze zainteresowania publicznych słuŝb zatrudnienia. Proponowane młodzieŝy formy wsparcia powinny być odzwierciedleniem faktycznych potrzeb podstawowych podmiotów rynku pracy, tj. poszukujących pracy i pracodawców. Wiedzy na temat, jakie są to potrzeby dostarcza nam monitoring zjawisk zachodzących na rynku, W minionych latach podstawowym narzędziem aktywizacji były staŝe zawodowe. Są one dobrą alternatywą dla młodych bezrobotnych, którzy w ich trakcie mogą zdobyć niezbędne doświadczenie. Pracodawcy mają natomiast moŝliwość sprawdzenia przydatności zawodowej staŝystów pod kątem ich ewentualnego zatrudnienia po zakończeniu staŝu. Instrument ten ze względu na obopólne korzyści powinien być w dalszym ciągu w pełni wykorzystywany w aktywizowaniu młodzieŝy, Szczególną rolę w całym wachlarzu usług, na którą naleŝy zwrócić uwagę odgrywają szkolenia, które młodzieŝy bez przygotowania zawodowego nadają kwalifikacje i pozwalają zaistnieć na rynku pracy, Niezbędnym warunkiem ograniczenia bezrobocia wśród młodzieŝy jest dostosowanie sytemu edukacji do potrzeb rynku pracy. Budowa systemu kształcenia ukierunkowanego na potrzeby rynku pracy wymaga ścisłej współpracy pomiędzy róŝnymi partnerami, Decyzja młodzieŝy o wyborze kierunku kształcenia powinna wynikać z analizy rynku pracy i zapotrzebowania pracodawców, a nie z istniejącej mody czy tradycji 18

rodzinnych. Młodzi ludzie przy podejmowaniu tej decyzji powinni mieć takŝe, moŝliwość współpracy z psychologami i doradcami zawodowymi, którzy mają pomóc w zaplanowaniu przyszłości. Opracowano w Wydziale Analiz i Programów Rynku Pracy WUP w Olsztynie. 19

Załącznik nr 1 Liczba bezrobotnych w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2006-2008 (stan na 31.12) Wyszczególnienie Liczba bezrobotnych -ogółem 2006 2007 2008 w tym: młodzieŝ do 25 roku Ŝycia % 3:2 Liczba bezrobotnych -ogółem w tym: młodzieŝ do 25 roku Ŝycia % 5:4 Liczba bezrobotnych -ogółem w tym: młodzieŝ do 25 roku Ŝycia 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Bartoszyce 7 938 1 736 21,9 6945 1295 18,6 6 791 1 259 18,5 Braniewo 5 790 1 206 20,8 5207 1013 19,5 4 356 764 17,5 Działdowo 5 436 1 144 21,0 4398 892 20,3 4 823 1 076 22,3 Elbląg - powiat grodzki 8 298 1 353 16,3 5891 823 14,0 5 066 1 128 22,3 Elbląg - powiat ziemski 5 910 1 206 20,4 4344 796 18,3 4 286 1 027 24,0 Ełk 8 111 1 595 19,7 6552 1253 19,1 6 094 1 247 20,5 GiŜycko 6 345 1 244 19,6 4815 788 16,4 3 142 641 20,4 Gołdap 3 242 669 20,6 2354 365 15,5 2 200 350 15,9 Iława 7 410 1 996 26,9 4445 1017 22,9 3 503 856 24,4 Kętrzyn 6 962 1 390 20,0 5427 927 17,1 4 804 901 18,8 Lidzbark Warmiński 5 302 1 172 22,1 4329 849 19,6 3 603 681 18,9 Mrągowo 5 001 1 193 23,9 4355 988 22,7 3 652 787 21,5 Nidzica 2 868 708 24,7 2250 475 21,1 2 060 501 24,3 Nowe Miasto 4 066 1 068 26,3 2988 648 21,7 2 056 538 26,2 Lubawskie Olecko 3 346 764 22,8 2481 507 20,4 2 946 678 23,0 Olsztyn-powiat grodzki 5 630 812 14,4 3721 539 14,5 3 640 624 17,1 Olsztyn-powiat ziemski 9 051 1 948 21,5 6842 1380 20,2 5 440 1 123 20,6 Ostróda 10 722 2 184 20,4 8222 1512 18,4 6 781 1 380 20,4 Pisz 6 362 1 376 21,6 5401 1053 19,5 5 057 1 067 21,1 Szczytno 6 734 1 660 24,7 5495 1175 21,4 5 077 1 168 23,0 Węgorzewo 3 050 662 21,7 2533 485 19,1 2 043 393 19,2 Województwo 127 574 27 086 21,2 98 995 18 780 19,0 87 420 18 189 20,8 % 8:7 20

Załącznik nr 2 Bilans bezrobotnych w wieku do 25 roku Ŝycia w latach 2006-2008 Wyszczególnienie 2006 2007 2008 Napływ Odpływ w tym z powodu: Napływ Odpływ w tym z powodu: Napływ Odpływ w tym z powodu: podjęcia pracy rozpoczęcia szkolenia rozpoczęcia staŝu niepotwierze -nia gotowości podjęcia pracy rozpoczęcia szkolenia rozpoczęcia staŝu niepotwierd ze-nia gotowości podjęcia pracy rozpoczęcia szkolenia rozpoczęcia staŝu niepotwierd ze-nia gotowości 0 1 2 3 4 5 6 8 9 10 11 12 13 15 16 17 18 19 20 Bartoszyce 2 392 2 530 893 171 246 732 2 244 2 437 873 104 247 769 2 414 2 236 787 165 290 34 Braniewo 1 699 1 672 601 90 379 419 1 666 1 668 544 124 377 468 1 471 1 566 425 56 499 10 Działdowo 2 760 3 102 1 625 21 414 768 2 355 2 443 1 215 54 357 618 2 436 2 117 1 001 77 350 5 Elbląg -grodzki 4 067 4 199 1 407 106 879 1 390 3 251 3 581 1 097 31 916 1 161 3 433 2 934 827 79 863 4 Elbląg -ziemski 2 400 2 576 756 48 625 796 2 161 2 406 677 11 610 796 2 399 2 027 484 60 620 13 Ełk 3 918 4 005 1 522 178 787 1 048 3 555 3 654 1 293 300 622 924 3 494 3 309 1 126 181 631 6 GiŜycko 2 261 2 282 949 81 330 736 2 177 2 457 921 156 466 703 1 758 1 799 703 70 342 4 Gołdap 1 527 1 591 553 21 366 437 1 419 1 644 490 43 442 450 1 391 1 348 364 67 464 0 Iława 3 745 3 805 1 991 322 172 1 045 3 160 3 916 1 844 179 600 983 2 798 2 814 1 426 109 268 4 Kętrzyn 2 850 2 904 1 013 218 402 1 101 2 419 2 690 867 195 394 1 049 2 325 2 182 707 115 322 24 Lidzbark 1 506 1 524 718 92 136 365 1 428 1 580 673 114 204 396 1 486 1 519 537 122 233 13 Warmiński Mrągowo 2 301 2 454 973 87 405 731 2 160 2 221 859 134 433 576 2 167 2 209 683 121 437 3 Nidzica 1 554 1 652 749 78 230 469 1 414 1 539 574 88 251 479 1 306 1 200 478 34 210 24 Nowe Miasto 1 952 2 034 949 182 261 510 1 842 2 135 880 63 466 521 1 668 1 691 669 48 270 0 Lubawskie Olecko 1 567 1 599 665 65 293 402 1 543 1 687 635 102 338 454 1 546 1 296 444 97 334 2 Olsztyn- grodzki 3 646 3 715 1 243 120 716 1 308 2 856 2 932 909 73 618 1 075 2 874 2 604 789 95 568 24 Olsztyn- ziemski 4 220 4 372 1 772 256 586 1 410 3 383 3 674 1 427 224 543 1 155 3 299 3 338 1 060 225 485 26 Ostróda 4 277 4 360 1 912 264 585 1 236 3 457 3 856 1 674 258 686 961 3 530 3 467 1 274 152 840 13 Pisz 2 761 3 115 1 098 198 405 1 045 2 516 2 669 989 95 329 849 2 362 2 199 742 98 375 51 Szczytno 2 796 2 890 1 183 211 154 964 2 504 2 774 966 204 184 781 2 530 2 348 810 194 157 7 Węgorzewo 1 066 1 030 383 83 160 280 993 1 086 379 43 209 324 988 1 003 321 66 237 0 Województwo 55 265 57 411 22 955 2 892 8 531 17 192 48 503 53 049 19 786 2 595 9 292 15 492 47 675 45 206 15 657 2 231 8 795 267 21

Załącznik nr 3 Liczba bezrobotnych absolwentów w województwie warmińsko-mazurskim Wyszczególnienie Bezrobotni absolwenci - ogółem w tym - bezrobotni absolwenci szkół wyŝszych 31.07.2008 31.12.2008 31.07.2008 31.12.2008 1 2 3 4 5 Bartoszyce 78 257 25 76 Braniewo 121 127 53 36 Działdowo 332 273 60 63 Elbląg 247 553 79 153 Ełk 280 232 106 94 GiŜycko 73 158 18 37 Gołdap 77 57 14 21 Iława 132 151 18 48 Kętrzyn 113 191 33 67 Lidzbark Warmiński 99 141 25 30 Mrągowo 81 96 19 27 Nidzica 52 85 22 18 Nowe Miasto Lubawskie 120 127 34 24 Olsztyn grodzki 183 342 129 238 Olsztyn powiat 131 348 50 81 Ostróda 194 255 45 43 Olecko 60 125 14 31 Pisz 147 115 18 24 Szczytno 150 215 67 46 Węgorzewo 85 118 13 38 Województwo 2755 3966 842 1195 22

Wyszczególnienie Załącznik nr 4 Struktura bezrobotnych absolwentów szkół wyŝszych w województwie warmińsko-mazurskim wg ukończonej szkoły Razem Bartoszyce Braniewo Działdowo Elbląg - miasto Elbląg -powiat Ełk 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Razem 1195 76 36 63 104 49 94 37 21 48 67 30 27 18 24 238 81 43 31 24 46 38 GiŜycko Gołdap Iława Kętrzyn Lidzbark Warmiński Mrągowo Nidzica Nowe Miasto Lubawskie Olsztyn grodzki Olsztyn powiat Ostróda Olecko Pisz Szczytno Węgorzewo Akademia Medyczna w Gdańsku 1 1 Akademia Morska w Gdyni 2 1 1 Akademia Muzyczna w Gdańsku 1 1 Akademia Muzyczna w Łodzi 1 1 Akademia Muzyczna w Poznaniu 1 1 Akademia Pomorska w Słupsku 2 1 1 Akademia Rolnicza w Lublinie 1 1 Akademia Rolniczo-Techniczna w Bydgoszczy 4 4 Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku 1 1 Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1 1 Akademia Wychowania Fizycznego w Gdańsku 4 1 1 2 Akademia Wychowania Fizycznego w Poznaniu 2 1 1 Akademia Wychowania Fizycznego W Warszawie 2 1 1 Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna 37 5 25 5 2 Katolicki Uniwersytet Lubelski 4 1 1 2 Kujawsko - Pomorska Szkoła WyŜsza w Bydgoszczy 1 1 Nauczycielskie Kolegium Językow Obcych w Olsztynie 1 1 Niepaństwowa WyŜsza Szkoła Pedagogiczna w Białymstoku 2 1 1 Olsztyńska Szkoła WyŜsza im. Rusieckiego 101 10 2 13 1 2 4 1 6 7 4 3 1 2 25 8 7 1 4 Olsztyńska Szkoła WyŜsza Informatyki i Zarządzania 7 1 1 1 1 1 1 1 Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Ciechanowie 1 1 Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Elblągu 66 1 4 37 21 1 1 1 Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w GiŜycku 7 7 23

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Legnicy 1 1 Państwowa WyŜsza Szkoła Zawodowa w Płocku 4 4 Politechnika Koszalińska 1 1 Politechnika Białostocka 13 2 5 1 2 1 2 Politechnika Gdańska 13 5 1 1 1 1 3 1 Politechnika Poznańska 3 1 2 Politechnika Radomska 1 1 Politechnika Warszawska 3 2 1 Politechnika Wrocławska 1 1 Pomorska Akademia Pedagogiczna w Słupsku 1 1 Prywatna WyŜsza Szkoła Zawodowa w GiŜycku 7 5 1 1 Rosyjski państwowy Uniwersytet w Kaliningradzie 1 1 Społeczna WyŜsza Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania 2 1 1 w Łodzi Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 1 1 Szkoła Główna SłuŜby PoŜarniczej w Warszawie 1 1 Szkoła WyŜsza ATENEUM w Gdańsku 1 1 Szkoła WyŜsza im. B. Jańskiego w Elblągu 8 1 6 1 Szkoła WyŜsza im. P. Włodkowica w Płocku 21 14 6 1 Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej w Sopocie 1 1 Szkoła WyŜsza Psychologii Społecznej w Warszawie 3 1 1 1 Śląska WyŜsza Szkoła Zarządzania im. Generala J. Ziętka 1 1 Uniwersytet Białostocki 26 6 3 2 1 2 3 5 1 3 Uniwersytet Bedford w Toronto 1 1 Uniwersytet Gdański 17 1 7 1 1 1 2 1 2 1 Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu 4 1 1 1 1 Uniwersytet Jagielloński w Krakowie 2 1 1 Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy 4 2 1 1 Uniwersytet Łódzki 1 1 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 28 3 2 4 4 1 3 1 2 2 2 1 2 1 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu 1 1 Uniwersytet Rzeszowski 1 1 24

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Uniwersytet Szczeciński 2 2 Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy 3 2 1 Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie 533 33 14 22 6 13 39 15 2 14 25 18 14 12 8 171 56 24 8 7 21 11 Uniwersytet Warszawski 2 1 1 Uniwersytet Wrocławski 2 2 Wszechnica Mazurska w Olecku 23 4 4 10 2 3 Wszechnica Warmińska w Lidzbarku Warmińskim 1 1 Wyzsza Szkoła Zarządzania i Marketingu w Białymstoku 3 3 WyŜsza Szkola Ekonomiczno-Humanistyczna w 1 1 Skierniewicach WyŜsza Szkola Zawodowa w Białej Podlaskiej 1 1 WyŜsza Szkoła Administracji w Gdańsku 1 1 WyŜsza Szkoła Administracji Publicznej w Białymstoku 2 1 1 WyŜsza Szkoła Administracji Publicznej w Ostrołęce 6 1 1 1 1 2 WyŜsza Szkoła Agrobiznesu w ŁomŜy 1 1 WyŜsza Szkoła Bankowa w Gdańsku 3 2 1 WyŜsza Szkoła Biznesu i Zarządzania w Ciechanowie 1 1 WyŜsza Szkoła Cła i Logistyki w Warszawie 2 1 1 WyŜsza Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie 1 1 WyŜsza Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie 1 1 WyŜsza Szkoła Finansów i Rachunkowości w Sopocie 1 1 WyŜsza Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku 33 26 2 1 1 3 WyŜsza Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 4 2 2 WyŜsza Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych w Warszawie 1 1 WyŜsza Szkoła Hotelarstwa, Gastronomii i Turystyki w 3 1 2 Warszawie WyŜsza Szkoła Humanistyczna w Ciechanowie 1 1 WyŜsza Szkoła Humanistyczna w Gdańsku 3 1 2 WyŜsza Szkoła Humanistyczna w Pułtusku 4 1 1 1 1 WyŜsza Szkoła Informatyki i Ekonomii TWP w Olsztynie 85 11 3 4 2 22 4 4 1 11 8 5 7 3 WyŜsza Szkoła Informatyki i Zarządzania we Wrocławiu 1 1 25

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 WyŜsza Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu 1 1 WyŜsza Szkoła MenedŜerska SIG w Warszawie 1 1 WyŜsza Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu 1 1 WyŜsza Szkoła Pedagogiczna TWP w Olsztynie 18 4 1 1 1 1 7 3 WyŜsza Szkoła Pedagogiczna w Pułtusku 1 1 WyŜsza Szkoła Pielęgnacji i Zdrowia w Poznaniu 1 1 WyŜsza Szkoła SłuŜb Społecznych w Suwałkach 2 1 1 WyŜsza Szkoła Społeczno-Ekonomiczna w Warszawie 9 2 1 6 WyŜsza Szkoła Suwalsko-Mazurska w Suwałkach 7 7 WyŜsza Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku 1 1 WyŜsza Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Warszawie 3 2 1 WyŜsza Szkoła Umiejętności Spolecznych w Poznaniu 1 1 WyŜsza Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie 1 1 26

Załącznik nr 5 Wyszczególnienie Struktura bezrobotnych absolwentów szkół wyŝszych w województwie warmińsko-mazurskim wg ukończonej szkoły Razem Bartoszyce Braniewo Działdowo Elbląg - grodzki Elbląg - ziemski Ełk GiŜycko Gołdap Iława 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Kętrzyn Lidzbark Warmiński Mrągowo Nidzica Nowe Miasto Lubawskie Olsztyn- grodzki Olsztyn- ziemski Ostróda Olecko Pisz Szczytno Węgorzewo Razem 1195 76 36 63 104 49 94 37 21 48 67 30 27 18 25 238 80 43 31 24 47 37 SPECJALIŚCI NAUK FIZYCZNYCH, MATEMATYCZNYCH I TECHNICZNYCH, z tego: Fizycy, chemicy i pokrewni Fizyk 2 1 1 Chemik technologia chemiczna 1 1 Chemik 3 1 1 1 Geograf 2 1 1 Matematycy, statystycy i pokrewni Matematyk 7 1 1 1 1 3 Informatycy Administrator baz danych 1 1 Administrator systemów 6 3 1 1 1 komputerowych InŜynier systemow komputerowych 2 1 1 Programista 1 1 Administrator sieci informatycznej 8 1 1 2 1 3 Specjalista zastosowań informatyki 16 1 2 3 4 1 3 1 1 Grafik komputerowy 1 1 Analiztyk systemów komputerowych 1 1 Pozostali informatycy gdzie indziej niesklasyfikowani 9 2 1 2 1 1 1 1 27

InŜynierowie i pokrewni 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Architekt krajobrazu 1 1 Urbanista 2 1 1 InŜynier budownictwa budownictwo ogólne InŜynier budownictwa konstrukcje budowlano-inŝynierskie InŜynier inŝynierii środowiska instalacje sanitarne InŜynier inŝynierii środowiska gospodarka wodna i hydrologia InŜynier inŝynierii środowiska - oczyszczanie miast i gospodarka odpadami Pozostali inŝynierowie budownictwa i inŝynierii środowiska 8 5 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 9 2 3 1 1 2 InŜynier elektryk 6 1 1 1 1 1 1 InŜynier elektronik 7 1 4 2 InŜynier telekomunikacji 2 1 1 InŜynier mechanik - maszyny i urządzenia przemysłowe InŜynier mehanik - maszyny i urządzenia do obróbki metali 1 1 1 1 Pozostali inŝynierowie mechanicy 5 1 2 1 1 InŜynier technologii chemicznej 1 1 InŜynier geodeta - geodezyjne pomiary podstawowe i satelitarne 1 1 Pozostali inŝynierowie geodeci i 11 1 1 7 1 1 kartografowie Specjalista kontroli jakości 14 1 10 2 1 InŜynier organizacji i planowania 3 1 2 produkcji InŜynier inzynierii materiałowej 1 1 28

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 InŜynier poŝarnictwa 1 1 Specjalista ds. pakowania i opakowań 1 1 Inzynier automatyki i robotyki 2 1 1 Pozostali inŝynierowie i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani SPECJALIŚCI NAUK PRZYRODNICZYCH I OCHRONY ZDROWIA Specjaliści nauk biologicznych 3 1 1 1 Biolog 9 1 2 1 1 1 2 1 Ekolog 3 1 1 1 Biotechnolog 7 1 1 1 3 1 Specjaliści nauk rolniczych i pokrewni Doradca rolniczy 1 1 InŜynier ogrodnictwa 5 1 1 1 1 1 InŜynier rolnictwa 19 1 2 1 1 10 1 2 1 InŜynier rybactwa 5 2 3 InŜynier zootechniki 10 3 1 1 2 2 1 InŜynier automatyki i robotyki 0 Specjalista ochrony środowiska 25 1 1 1 1 3 7 3 2 1 1 4 Pozostali inŝynierowie rolnictwa, 3 1 1 1 leśnictwa i pokrewni Specjalista Ŝywienia człowieka 6 2 1 1 2 InŜynier technologii Ŝywności 21 1 1 1 1 12 3 1 1 Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy Specjalisci ochrony zdrowia 1 1 Lekarz weterynarii 7 2 1 3 1 Fizjoterapeuta 29 4 1 3 2 3 1 1 2 1 1 5 1 3 1 Promotor zdrowia 1 1 Dietetyk 2 1 1 29

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Specjalista zdrowia publicznego 1 1 Specjalista terapii uzaleznień 1 1 Specjalista Ŝywienia człowieka 6 2 3 1 Terapeuta zajęciowy 1 1 Pielęgniarki i połoŝne 1 1 Kosmetolog 15 2 1 1 1 5 1 4 Pozostali specjaliści ochrony zdrowia 5 1 1 1 1 1 SPECJALIŚCI SZKOLNICTWA Nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Nauczyciel chemii 2 1 1 Nauczyciel historii 13 1 1 1 2 1 1 4 1 1 Nauczyciel informatyki / technologii 6 1 4 1 informacyjnej Nauczyciel języka obcego 11 1 2 1 1 2 3 1 Nauczyciel języka polskiego 13 1 6 4 1 1 Nauczyciel matematyki 5 1 1 2 1 Nauczyciel przedmiotów zawodowych 2 2 artystycznych Nauczyciel przedmiotów zawodowych 1 1 technicznych Nauczyciel religii 4 1 1 1 1 Nauczyciel muzyki 2 1 1 Nauczyciel plastyki 2 2 Nauczyciel techniki 4 1 3 Nauczyciel wychowania fizycznego 20 1 2 2 4 2 1 3 3 2 Nauczyciel nauczania początkowego 9 4 1 1 1 1 1 Nauczyciel przedszkola 2 2 Nauczyciel upośledzonych (oligofrenopedagog) Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 2 1 1 11 1 1 1 1 3 3 1 30

POZOSTALI SPECJALIŚCI 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania Ekonomista 90 9 2 3 11 6 3 1 8 12 1 1 1 18 5 3 2 2 2 Specjalista bankowości 3 1 1 1 Specjalista do spraw finansów (analityk 12 1 4 2 1 1 2 1 finansowy) Specjalista do spraw rachunkowości 5 1 2 1 1 Pozostali specjaliści do spraw 2 1 1 finansowych Doradca zawodowy 8 1 1 3 2 1 Pozostali specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi 1 1 Pośrednik w obrocie nieruchomościami 8 1 1 5 1 Zarządca nieruchomości 1 1 Pozostali specjaliści do spraw rynku 7 1 6 nieruchomości Specjalista do spraw marketingu i 34 2 3 5 2 2 1 2 1 3 2 4 2 1 1 3 handlu (sprzedaŝy) Specjalista do spraw organizacji i 8 1 4 3 rozwoju transportu Specjalista do spraw organizacji usług 20 1 1 1 2 4 1 1 2 3 1 1 2 gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych Specjalista ds. reklamy 2 1 1 Pozostali specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani Prawnicy 20 5 11 1 1 2 Asystent prawny 4 1 3 Prawnik legislator 32 6 1 1 1 1 16 1 2 3 Pozostali prawnicy gdzie indziej niesklasyfikowani 14 2 1 1 10 31

Archiwiści, bibliotekoznawcy i specjaliści informacji naukowej 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Archiwista 2 2 Bibliotekoznawca 4 1 1 1 1 Specjaliści nauk społecznych i pokrewnych Pedagog 146 13 8 18 1 5 7 5 1 5 14 8 4 3 8 13 6 9 4 1 8 5 Socjolog 26 4 1 1 1 1 2 7 3 1 3 2 Archeolog 1 1 Filozof 6 1 1 1 1 1 1 Historyk 2 1 1 Politolog 36 2 1 4 3 4 2 12 6 1 1 Filolog - filologia klasyczna 1 1 Filolog filologia obcojęzyczna 24 1 1 3 2 1 1 6 1 2 6 Filolog filologia polska 9 1 1 1 4 2 Pozostali filolodzy i tłumacze 1 1 Psycholog 4 1 1 2 Specjalista ds. rodziny 4 4 Specjalista pracy socjalnej 17 2 2 3 4 2 2 2 Teolog 12 1 1 1 1 3 1 2 1 1 Wychowawca w jednostkach penitencjarnych Specjaliści kultury i sztuki 4 1 3 Kulturoznawca 2 1 1 Dziennikarz 12 1 1 10 Artysta grafik 1 1 Artysta malarz 2 1 1 Artysta muzyk wokalista 1 1 Artysta muzyk instrumentalista 1 1 Plastyk 1 1 Animator kultury 1 1 32