WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY DO PROGRAMU PODRÓŻEW CZASIE GWO KLASA II GIMNAZJUM

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY DO PROGRAMU PODRÓŻEW CZASIE GWO KLASA II GIMNAZJUM TEMAT LEKCJI Poziom konieczny ocena dopuszczająca Poziom podstawowy ocena dostateczna Poziom rozszerzający ocena dobra Poziom dopełniający ocena bardzo dobra Poziom wykraczający ocena celująca 1. Początki Polski Skąd pochodzą Słowianie? Początki Polski Uczeń: 1.zna datę: 966, Mieszka I, 3.zna nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie. 4. rozumie pojęcia: książę, Piastowie, monarchia patrymonialna. 5. potrafi wymienić cechy monarchii patrymonialnej na przykładzie państwa Mieszka I, 6. wskazuje przyczyny i określa znaczenie przyjęcia chrztu przez Mieszka I. Uczeń: 1. zna datę: 972, Dobrawy, Hodona. ród, plemię, Słowianie., skąd pochodzą Słowianie, 5. wskazuje na mapie siedziby plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie, 6. przedstawia proces kształtowania się państwa polskiego, 7. wskazuje na mapie granice państwa polskiego w czasach Mieszka I. Uczeń: omówić zmiany terytorialne państwa polskiego za panowania Mieszka I, 2. określa następstwa kulturowe, społeczne i polityczne chrystianizacji Polski. Uczeń: 1.zna pojęcia: kultura archeologiczna, kultura łużycka, Praindoeuropejczycy, ludy bałtyckie. omówić etapy kształtowania się plemion słowiańskich i ich organizację. Uczeń: 1.potrafi wyjaśnić, na czym polegała kulturotwórcza rola Kościoła. 2. Pierwszy król Polski 1. zna daty: 1000, 1025, 2. Zna postacie: Bolesława I Chrobrego, Ottona III. zjazd gnieźnieński, arcybiskupstwo. 4. potrafi zlokalizować na mapie Gniezno, 5.wymienia decyzje podjęte podczas zjazdu gnieźnieńskiego. 1. zna datę: 997, św. Wojciecha. metropolia. 4. potrafi przedstawić przyczyny, przebieg i skutki misji biskupa Wojciecha do Prus, 5.opisuje wygląd grodu w Gnieźnie, 6. przedstawia rozwój terytorialny państwa Bolesława Chrobrego. 1. zna daty: 1004 1018, 1018, Henryka II. diecezja. 4. potrafi omówić przyczyny, przebieg i skutki wojen z Niemcami. polityczne znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego. znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej. 3. Polska pierwszych Piastów gród, podgrodzie. opisać wygląd wczesnopiastowskiego grodu na przykładzie Ostrowa Lednickiego. danina, drużyna, namiestnik. przedstawić strukturę i zadania ludności państwa wczesnopiastowskiego. 1.potrafi omówić organizację państwa polskiego w czasach pierwszych Piastów. opisać życie i obyczaje mieszkańców Polski w X XI w. 4. Trudny wiek XI 1. zna datę: 1025, Mieszka II, Kazimierza I Odnowiciela, Bolesława II Śmiałego. 1. zna datę: 1076, biskupa Stanisława, Galla Anonima, Wincentego Kadłubka. 3. potrafi omówić skutki powstania ludowego, 1. zna daty: 1031, 1039, Brzetysława. powstanie ludowe. 4.potrafi porównać relacje kronikarzy omówić sposób utrzymania wojska i Kościoła, który rozwinął się za panowania Kazimierza Odnowiciela, 1.potrafi ocenić skutki polityki Bolesława Śmiałego w stosunku do cesarza Henryka IV. 1

3. potrafi wskazać przyczyny kryzysu państwa polskiego za Mieszka II. 4. przedstawia podłoże i konsekwencje konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem. Galla Anonima i Wincentego Kadłubka i wskazać różnice w sporządzonych przez nich opisach konfliktu między królem Bolesławem a biskupem Stanisławem, 5. omawia zmiany terytorialne państwa pierwszych Piastów. 2.synchronizuje wydarzenia w Polsce z wydarzeniami w Europie w XI w, 3. charakteryzuje i ocenia osiągnięcia Kazimierza Odnowiciela w odbudowie państwa polskiego. 5. Decyzja Bolesława Krzywouste go Polityka wewnętrzna i zagraniczna Bolesława Krzywouste go Decyzja Bolesława Krzywouste go 1. zna datę: 1138, Bolesława III Krzywoustego. ustawa sukcesyjna. 4. potrafi omówić zasady statutu Bolesława Krzywoustego. 1. zna daty: 1079, 1109, Władysława I Hermana, Zbigniewa. zasada senioratu, senior, dzielnica senioralna, dzielnice dziedziczne. przyczyny i skutki wydania statutu Bolesława Krzywoustego, 5. przedstawia przyczyny i przebieg walk polskoniemieckich w 1109 r., 6. wskazuje na mapie dzielnice utworzone na mocy ustawy sukcesyjnej. 1. zna datę: 1102, - postacie: Henryka V, synów Bolesława Krzywoustego. opisać okoliczności objęcia władzy w Polsce przez Bolesława Krzywoustego, 3. przyporządkowuje dzielnicę senioralną i dzielnice dziedziczne poszczególnym synom Bolesława Krzywoustego. 1. zna datę: 1113 1123. wyjaśnić znaczenie Pomorza dla sprawnego funkcjonowania gospodarki państwa polskiego, 3. ocenia panowanie Bolesława Krzywoustego. znaczenie wojny obronnej dla kształtowania się poczucia wspólnoty narodowej. Powstanie i rozwój państwa Piastów (lekcja powtórzenio wa) 1. zna przełomowe wydarzenia z dziejów Polski od X do XII w. umiejscowić w czasie i przestrzeni państwo pierwszych Piastów. wyjaśnić przyczyny i skutki kluczowych wydarzeń oraz procesów w dziejach państwa piastowskiego. 1.rozumie procesy polityczne, społeczne i kulturalne, które dokonały się w państwie pierwszych Piastów. przemiany, jakie nastąpiły w państwie polskim w okresie panowania pierwszych Piastów. omówić i ocenić dokonania pierwszych Piastów. wskazać mocne i słabe strony monarchii wczesnopiastows kiej, jej szanse i zagrożenia. 6. Podzielona Polska Podzielona Polska Prawo niemieckie, prawo polskie 1. zna postać: Władysława II Wygnańca. rozbicie dzielnicowe. 3. potrafi wyjaśnić przyczyny upadku zasady senioratu. 1. zna datę: 1241, Henryka I Brodatego, Henryka II Pobożnego. kolonizacja niemiecka, lokacja, prawo niemieckie, prawo polskie, sołtys, dziesięcina. 4. potrafi przedstawić politykę książąt śląskich: Henryka Brodatego i Henryka Pobożnego, 5. omawia przyczyny i skutki kolonizacji niemieckiej. 1.rozumie pojęcie: prawo składu. wskazać przejawy i skutki słabej obronności granic Polski w dobie rozbicia dzielnicowego, 3.charakteryzuje proces kolonizacji niemieckiej, 4.charakteryzuje okres rozbicia dzielnicowego w Polsce, 5. wskazuje na mapie ziemie utracone w trakcie rozbicia dzielnicowego (do połowy XIII w.). beneficjum, gospodarka towarowo-pieniężna. 2.potrafi wyjaśnić, jak doszło do powstania gospodarki towarowopieniężnej, 3. omawia sytuację gospodarczą wsi i miast polskich w XIII w. dostrzec związki między rozwojem ruchu osadniczego a ożywieniem gospodarczym. 2

7. Ku zjednoczeniu Krzyżacy i Brandenbur gia Ku zjednoczeniu 8. Król Władysław Łokietek Kręte ścieżki jednoczenia państwa Król Władysław Łokietek 9. Wielki król Otoczony przez wrogów polityka zagraniczna Kazimierza Wielkiego 1. zna datę: 1230, Konrada I Mazowieckiego. zakon krzyżacki. 4. potrafi opisać przyczyny i okoliczności pojawienia się Krzyżaków na ziemiach polskich, 5. wymienić grupy społeczne, które popierały ideę zjednoczenia państwa polskiego, oraz te, które się jej sprzeciwiały. 1. zna daty: 1295, 1320, Przemysła II, Władysława I Łokietka. 3. potrafi wymienić etapy jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka. 1. zna daty: 1333 1370, 1364, 2.zna postać: Kazimierza III Wielkiego. Akademia Krakowska. przyczyny założenia Akademii Krakowskiej. 1. zna datę: 1228. omówić rozwój terytorialny państwa krzyżackiego, 3. wskazuje czynniki jednoczące kraj, 4. wyjaśnia, jakie były przyczyny poglądów różnych grup społecznych na kwestię zjednoczenia państwa polskiego. 1. zna datę: 1300, Wacława II. starosta, wójt. 4. potrafi opisać starania polskiego księcia o koronę królewską, 5. wskazuje na mapie ziemie zajęte przez Łokietka i pozostające poza granicami państwa. 1. zna datę: 1343. statut, monarchia stanowa. 3. potrafi wskazać na mapie zmiany terytorialne państwa polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego. 1. zna- postać: Jakuba Świnki. Marchia Brandenburska, immunitet. 3. potrafi opisać okoliczności powstania Marchii Brandenburskiej i wyjaśnić, jakie zagrożenia dla Polski niosła jej polityka, 4. uzasadnia potrzebę zjednoczenia państwa polskiego. 1. zna daty: 1308, 1331, 1332. omówić drogę Przemysła II do korony królewskiej, 3. omawia relacje polsko-krzyżackie w latach 1308 1332. 1. zna datę: 1339. kodyfikacja prawa. 3. potrafi omówić i ocenić dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej i zagranicznej. 1. zna daty: 1237, 1283. działalność Krzyżaków prowadzoną na opanowanych obszarach, 3. charakteryzuje rolę Kościoła jako instytucji przyczyniającej się do rozwoju kultury. 1. zna postać: Wacława III. rządy Wacławów czeskich. zmiany struktury społecznowyznaniowej Królestwa Polskiego po przyłączeniu ziem ruskich. skutki sprowadzenia zakonu krzyżackiego dla państwa polskiego, 2.ocenia rolę Kościoła w utrzymaniu jedności państwa polskiego. panowanie Władysława Łokietka. rolę Kazimierza Wielkiego w tworzeniu pozycji Polski w Europie. Jak Kazimierz Wielki rządził swoim krajem? 10. W Polsce Piastów 1. zna nazwy stanów społecznych Polski średniowiecznej. rocznik, kronika. 3. potrafi wymienić najważniejsze osiągnięcia kulturalne Polski piastowskiej. 1. zna imiona pierwszych kronikarzy Polski. wyjaśnić, na czym polegały różnice między stanami społecznymi w Polsce, 3. wskazuje charakterystyczne cechy budownictwa romańskiego i gotyckiego. opisać proces powstawania stanów społecznych w Polsce, 2. opisuje życie codzienne mieszkańców Polski w okresie piastowskim. zmiany w strukturze społecznej Polski od X do XIV w., 2.wyjaśnia kulturotwórczą rolę Kościoła w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia codziennego w Polsce piastowskiej. : - ocenić wpływ religii chrześcijańskiej na życie społeczeństwa polskiego X XIV w. 3

Korona Królestwa Polskiego (lekcja powtórzenio wa) 1. zna przełomowe wydarzenia z dziejów Polski od X do XIV w. 1. rozumie procesy polityczne, które dokonały się w państwie polskim w X XIV w. 1. rozumie procesy gospodarcze i społeczne, które dokonały się w państwie polskim w X XIV w. 1.potrafi omówić zmiany terytorialne, wydarzenia polityczne, gospodarcze, społeczne i kulturowe, które nastąpiły w Polsce od X do XIV w. 11. Unia Polski z Litwą Pod berłem Andegawen ów Unia Polski z Litwą 1. zna daty: 1385, 1386, Władysława Jagiełły, 3. wymienia postanowienia unii polsko-litewskiej. 4. rozumie pojęcie: unia personalna. 5. potrafi wyjaśnić przyczyny unii polsko-litewskiej, 6. wskazuje na mapie państwo polskolitewskie oraz sąsiadujące z nim kraje. 1. zna daty: 1370, 1374, Ludwika Węgierskiego (Andegaweńskiego), Jadwigi, 3.wymienia postanowienia przywileju koszyckiego. 4. rozumie pojęcia: szlachta, przywilej, poradlne. 5. potrafi wyjaśnić przyczyny i konsekwencje wydania przywileju koszyckiego, 6. wskazuje na mapie państwo polsko-węgierskie powstałe w wyniku unii, 7. wskazuje na mapie miejsce zawarcia umowy między Polską a Litwą. 1. zna datę: 1400. bojarstwo. 3. potrafi przedstawić okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez Ludwika Andegaweńskiego, 4. przedstawia okoliczności koronacji Jadwigi na króla Polski. podać skutki zawarcia unii polsko-litewskiej dla obydwu narodów i Europy. dokonać bilansu panowania Ludwika Andegaweńskieg o. 12. Rządy Władysława Jagiełły 1. zna datę: 15 VII 1410, Ulricha von Jungingena, 3. zna postanowienia pierwszego pokoju toruńskiego. przyczyny konfliktu polsko-krzyżackiego za panowania Władysława Jagiełły. 1. zna daty: 1409 1411, 1411, 1414, Witolda, Pawła Włodkowica. kontrybucja, sobór. 4. potrafi sytuować na mapie miejsca związane z konfliktem polskokrzyżackim i postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego. 1. zna przebieg bitwy pod Grunwaldem, 2. zna różne źródła informacji o bitwie grunwaldzkiej. polonizacja. 4. potrafi omówić relacje między Polakami a Litwinami po zawarciu unii w Krewie. 1. zna postanowienia unii Polski z Litwą, zawartych w 1401 i 1413 r. zanalizować dysproporcję między zwycięstwem grunwaldzkim a postanowieniami pierwszego pokoju toruńskiego, 3. wyjaśnia ponadczasową wartość zwycięstwa grunwaldzkiego jako źródła tradycji i umacniania tożsamości narodowej Polaków. dostrzec w wystąpieniu Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji zapowiedź tworzenia idei praw człowieka. 13. Synowie Jagiełły. Druga unia z Węgrami Król Kazimierz Jagiellończyk 1. zna daty: 1444, 1454, 1454 1466, Władysława Warneńczyka, Kazimierza Jagiellończyka. dynastia Jagiellonów, inkorporacja, lenno, Prusy Królewskie, Prusy Zakonne. monarchia elekcyjna, Związek Pruski, pospolite ruszenie. omówić przebieg wojny trzynastoletniej, 3. wyjaśnia znaczenie odzyskania Pomorza Gdańskiego i ujścia Wisły dla dalszego rozwoju Polski, 4. wskazuje na mapie 1. zna daty: 1447, 1462, Zbigniewa Oleśnickiego. wojsko zaciężne. 4. potrafi zanalizować przyczyny i skutki wystąpienia Związku Pruskiego przeciwko Krzyżakom. 1. zna datę: 1440. omówić okoliczności zawarcia drugiej unii z Węgrami, 3. lokalizuje na mapie imperium Turków osmańskich oraz państwa zagrożone ich najazdem. postacie Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka. 4

Część III. Wojna trzynastolet nia 4. potrafi przedstawić postanowienia drugiego pokoju toruńskiego. tereny odzyskane przez Polskę w wyniku wojny trzynastoletniej i tereny pozostawione poza granicami Królestwa. 14. Szlachta, chłopi, mieszczanie Szlachta, chłopi, mieszczanie Wisłą do Gdańska 15. Polska u schyłku średniowiecza Polska późnego średniowiec za (lekcja powtórzenio wa) 1. zna treść przywilejów szlacheckich wydanych w 1374 r. i w 1454 r. 2. rozumie rolę Gdańska w Polsce XV XVI w. 3. potrafi podać cechy charakterystyczne stanu szlacheckiego. Jana Długosza, Wita Stwosza. rozpoznać i wymienić zabytki architektury oraz sztuki gotyckiej w Polsce. 1. zna przełomowe wydarzenia polityczne i militarne z dziejów Polski i Litwy w XV w. 1. zna cechy charakterystyczne gospodarki folwarcznopańszczyźnianej. sejmik, folwark, pańszczyzna, 3. rozumie wpływ przywilejów na proces przekształcania się rycerstwa w szlachtę, 4.zna przyczyny słabości miast i mieszczaństwa w Polsce. 5. potrafi wskazać przyczyny i przejawy dominacji szlachty w polityce i gospodarce, 6.wymienia najważniejsze zabytki Gdańska. wskazać cechy charakterystyczne społeczeństwa polskiego w XV XVI w., 2. określa rolę Kościoła w XV XVI w. przedstawić cechy charakterystyczne gospodarki, kultury i polityki państwa polskiego pod rządami Andegawenów i pierwszych Jagiellonów. Uczeń rozumie: - pojęcie: łaszt. Uczeń potrafi: - organizację i sposób funkcjonowania folwarku szlacheckiego, - określić czynniki, które zadecydowały o znaczącej roli i potędze Gdańska. 1. rozumie znaczenie tolerancji dla utrzymania jedności państwa polskiego. omówić rolę Akademii Krakowskiej. 1. rozumie powiązania między przemianami politycznymi, gospodarczymi i społecznymi oraz skutki tych przemian dla wizerunku Polski w Europie w XV XVI w. Uczeń potrafi: - wyjaśnić, jak zmieniło się położenie chłopów wraz z rozwojem gospodarki folwarcznopańszczyźnianej, - dostrzec różnicę między życiem codziennym na wsi i w mieście. przedstawić etapy edukacji w Polsce późnego średniowiecza. Uczeń rozumie: - związek między przemianami gospodarczymi w Europie Zachodniej a rozwojem gospodarki folwarcznopańszczyźnianej w Polsce. 16. Odkrycie świata i człowieka 1. zna datę: 1492, Jana Gutenberga, głównych twórców europejskiego renesansu (Leonarda da Vinci, Michała Anioła, Mikołaja Kopernika) i ich dzieła. epoka nowożytna, renesans (odrodzenie), teoria heliocentryczna. 4. potrafi opisać cechy charakterystyczne nowej epoki. głównych twórców europejskiego renesansu (Filippa Brunelleschiego, Rafaela Santi, Erazma z Rotterdamu) i ich dzieła. humanizm, mecenat. 3.potrafi przedstawić źródła rozwoju kultury renesansu, 4. wymienia i charakteryzuje najważniejsze osiągnięcia renesansu w dziedzinie kultury i sztuki. 1. zna datę: ok. 1450. wskazać różnice w postrzeganiu człowieka i świata w okresie średniowiecza i renesansu. rolę druku w upowszechnieniu idei renesansu oraz rozwoju cywilizacji europejskiej. 5

17. Nowy Świat 18. Korzenie kapitalizmu 19. Podzielony Kościół 20. Odnowić Kościół 1. zna daty: 1492, 1497, 1519 1522, Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana, 3. wymienia przyczyny odkryć geograficznych. 4. rozumie pojęcia: Stary i Nowy Świat. 5. potrafi sytuować w czasie i przestrzeni wyprawy Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana. manufaktura, kapitalizm. - wyjaśnić, jak doszło do podziału gospodarczego Europy na rzemieślniczy Zachód i rolniczy Wschód. 1. zna datę: 1517, Marcina Lutra, Jana Kalwina. reformacja, protestanci. 4. potrafi wymienić czynniki, które doprowadziły do rozłamu w Kościele zachodnim. 1. zna daty: 1545 1563, 2.zna reformy soboru trydenckiego. kontrreformacja (reforma Kościoła), inkwizycja. cele zwołania soboru trydenckiego. 1. zna datę: 1453. kolonie. 3. potrafi wskazać na mapie posiadłości kolonialne Portugalii i Hiszpanii. system nakładczy, bank, gospodarka towarowopieniężna, 2. rozumie sposób funkcjonowania systemu nakładczego i manufaktury. 3. potrafi porównać dwa odrębne systemy ekonomiczne: na wschód i na zachód od Łaby. 1.zna daty: 1534, 1555, Henryka VIII. odpust, luteranizm, kalwinizm, anglikanizm, wojny religijne, noc św. Bartłomieja, pokój religijny. 4. potrafi opisać cele i działalność Marcina Lutra i Jana Kalwina, 5. wskazuje na mapie państwa objęte reformacją. 1. zna postać: Ignacego Loyoli. Święte Oficjum, indeks ksiąg zakazanych, Towarzystwo Jezusowe (jezuici), 3. rozumie rolę Kościoła w dobie kontrreformacji. 4. potrafi wskazać postanowienia soboru trydenckiego, które miały wzmacniać katolicyzm. 1. zna daty: 1488 1522. karawela, handel trójkątny, plantacje. 3. potrafi ocenić wpływ odkryć geograficznych na życie społecznogospodarcze oraz kulturowe Europy i Nowego Świata. weksel, inflacja, popyt. dostrzec różnorodne formy aktywizacji ekonomicznej szlachty i mieszczaństwa, 3.charakteryzuje przemiany, jakie dokonały się w Europie w XVI w. 1. zna datę: 1572. hugenoci. 3. potrafi omówić okoliczności powstania kościoła anglikańskiego, 4.wymienia różnice między nowymi wyznaniami a katolicyzmem. 1. zna daty: 1540, 1542, 2.zna postać: Giordana Bruna. 3. potrafi omówić cele działalności Świętego Oficjum i jezuitów. 1. rozumie rolę pieniądza i systemu bankowego w rozwoju kapitalizmu. omówić wpływ odkryć geograficznych na życie społecznogospodarcze Europy. 1. rozumie pojęcie: ekumenizm. omówić charakter i skutki wojen religijnych w Europie w XVI w. podać przyczyny wydania indeksu ksiąg zakazanych, 2. omówić skutki reformacji dla Kościoła katolickiego i Europy XVI w. wpływ odkryć geograficznych na życie społecznogospodarcze Europy. działalność Kościoła w dobie kontrreformacji. 6

21. Trzeci Rzym 22. Czasy Ludwika XIV 23. Czy władza króla jest bezprawna? Rewolucja angielska Anglia monarchią parlamentar ną 1.zna postać: Iwana IV Groźnego. Wielkie Księstwo Moskiewskie, car, samowładztwo. 3. potrafi wskazać cele polityki wewnętrznej i zagranicznej władców Moskwy. kardynała Richelieu, Ludwika XIV. monarchia absolutna. 3. potrafi na przykładzie Francji Ludwika XIV ustrój monarchii absolutnej. 1. zna datę: 1649, Karola I Stuarta, Olivera Cromwella. parlament, monarchia parlamentarna. 4. potrafi wymienić charakterystyczne cechy monarchii parlamentarnej. 24. Barok 1. zna postać: Giovanniego Lorenza Berniniego i jego dzieła, 2. zna ramy chronologiczne baroku w Europie. barok. 4. potrafi podać charakterystyczne cechy stylu barokowego w architekturze i sztuce. Początki nowożytnej Europy (lekcja powtórzenio wa) 1. zna przełomowe wydarzenia polityczne oraz przemiany gospodarcze, społeczne i kulturowe, jakie nastąpiły w 1. zna kolejne etapy rozwoju państwa moskiewskiego. Ruś Kijowska, chan, trzeci Rzym, sobór (świątynia prawosławna), Kreml. 3. potrafi wyjaśnić okoliczności powstania i znaczenie teorii o trzecim Rzymie. racja stanu, edykt nantejski. wskazać cele polityczne działalności kardynała Richelieu i sposób ich realizacji, 3. wymienia przejawy dominacji kulturalnej Francji w Europie w XVII XVIII w. 1. zna daty: 1640 1660, 1688 1689, 2.zna postacie: Elżbiety I Wielkiej, Wilhelma III Orańskiego. Izba Lordów, Izba Gmin, Deklaracja praw, chwalebna rewolucja. 4. potrafi przedstawić skład i zadania parlamentu angielskiego, 5. omawia najważniejsze wydarzenia rewolucji angielskiej. głównych myślicieli i twórców baroku (Galileusza, Isaaca Newtona, Kartezjusza, Rembrandta, Antonia Vivaldiego, Jana Sebastiana Bacha) i ich dzieła. racjonalizm. 3. potrafi: - wyjaśnić, dlaczego Kościół odrzucał nowożytne teorie naukowe, 4. wymienia najsłynniejsze zabytki architektury barokowej. opisać zmiany, jakie zaszły w epoce nowożytnej w XVI i XVII w. opricznina, opricznicy, 2. rozumie rolę religii prawosławnej w umacnianiu państwa moskiewskiego. 3. potrafi omówić życie codzienne w państwie moskiewskim. 1. zna daty: 1598, 1685, Jeana Baptiste`a Colberta, Moliera, 3. zna postanowienia edyktu nantejskiego. 4. rozumie pojęcie: merkantylizm. 5. potrafi wyjaśnić, na czym polegała polityka gospodarcza Colberta. 1. zna datę: 1642, Jakuba I Stuarta. purytanie, petycja, Armia Nowego Wzoru, lord protektor. 4. potrafi porównać monarchię parlamentarną z monarchią absolutną uwzględniając zakres władzy monarszej, prawa i obowiązki poddanych oraz rolę instytucji stanowych. lęk przed pustką, opera, 2.rozumie genezę baroku. 3. potrafi przedstawić osiągnięcia nauki w XVII w., 4. wskazuje różnice między sztuką i architekturą baroku i renesansu. 1. rozumie powiązania między przemianami politycznymi, gospodarczymi i społecznymi oraz ich skutki dla Europy w 1. zna daty: 1380, 1480. 2. rozumie konsekwencje cywilizacyjne przyjęcia chrztu przez Rusinów ze strony Bizancjum. 3. potrafi przedstawić sytuację Rusi pod panowaniem mongolskim. dostrzec związki między polityką ekonomiczną, militarną i zagraniczną Francji czasów Ludwika XIV, ocenić stosunek Ludwika XIV do hugenotów. 1. zna daty: 1588, 1628. Wielka Armada, 3.zna przyczyny klęski polityki Stuartów zmierzającej do wprowadzenia absolutyzmu. 1. rozumie związek między rozwojem baroku a kontrreformacją. omówić życie codzienne mieszkańców Europy w XVII w. panowanie cara Iwana Groźnego, 2.dostrzega rosnącą potęgę państwa leżącego na peryferiach Europy. panowanie Ludwika XIV. 7

Europie w XVI XVII w. XVI XVII w. 25. Sejm i sejmiki Powstanie sejmu walnego Dlaczego demokracja szlachecka? 1. zna daty: 1493, 1505, 2. zna treść konstytucji Nihil novi. sejm walny, izba poselska, posłowie, senat, demokracja szlachecka, 4.rozumie rolę i znaczenie szlachty w kształtowaniu ustroju Rzeczpospolitej. 5. potrafi wymienić instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i ich kompetencje. 1. zna daty: 1374, 1454, 2. zna treść najważniejszych przywilejów szlacheckich. sejmik ziemski, rada królewska, zjazd walny, magnateria, instrukcje poselskie, konstytucja (ustawa sejmowa), 4. rozumie związek między nadawanymi szlachcie przywilejami a jej rosnącą pozycją polityczną w państwie. 5. potrafi opisać organizację i zasady działania sejmu walnego, 6. podaje uprawnienia trzech stanów sejmujących. 1. zna daty: 1422, 1430, 1433. zasada jedności, zasada jednomyślności. 3. potrafi opisać sposób funkcjonowania sejmików szlacheckich, 4. wskazuje różnice między sejmem dawnej Rzeczypospolitej a współczesnym. 1.rozumie pojęcia: nobilitacja, ustrój mieszany, kadencja, 2.rozumie relacje między instytucjami sprawującymi władzę w Rzeczypospolitej szlacheckiej. 3.potrafi relacje między szlachtą a innymi stanami społecznymi, 4. omawia proces tworzenia się sejmu walnego. rozwój uprawnień stanu szlacheckiego. 26. Wspólna Rzeczpospo lita Polityka zagraniczna ostatnich Jagiellonów Ruch egzekucyjny i unia lubelska 27. Polska i Litwa złotego wieku Perły polskiego renesansu Polska i Litwa złotego wieku 1. zna datę: 1569, Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, 3.wymienia postanowienia unii lubelskiej. 4. rozumie pojęcia: unia realna, pierwsza Rzeczpospolita. 5. potrafi wskazać różnice między unią personalną a unią realną, 6. wskazuje na mapie terytoria obu połączonych państw. Mikołaja Reja, Jana Kochanowskiego, Andrzeja Frycza Modrzewskiego. 2.rozumie pojęcie: złoty wiek. 3. potrafi rozpoznać i wymienić zabytki architektury i sztuki renesansowej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu. 1. zna daty: 1525, 1572, Albrechta Hohenzollerna, 3. zna postanowienia hołdu pruskiego. 4. rozumie pojęcia: hołd pruski, ruch egzekucyjny, tolerancja religijna. 5. potrafi omówić przyczyny i następstwa konfliktu polskokrzyżackiego, 6. przedstawia okoliczności zawarcia unii realnej między Polską a Litwą. Bony, Jana Zamoyskiego. arras, arkady, ratusz. 3. potrafi wskazać renesansowy charakter polskiej oświaty, literatury i sztuki, 4. przedstawia osiągnięcia piśmiennictwa polskiego epoki renesansu. wojsko kwarciane, arianie, czasy zygmuntowskie. program ruchu egzekucyjnego i jego realizację, 3. omawia konsekwencje unii lubelskiej oraz wyjaśnia wynikające z niej korzyści i zagrożenia. 1. rozumie pojęcie: urbanistyka, 2. rozumie wkład Zygmunta Starego i królowej Bony w upowszechnienie renesansu w Polsce. 3. potrafi opisać życie codzienne mieszkańców Rzeczypospolitej w XVI w., 4.opisuje wygląd renesansowego miasta. 1. rozumie związek między programem ruchu egzekucyjnego i jego realizacją a rozwojem demokracji szlacheckiej. stosunki wyznaniowe w państwie polskolitewskim i ich specyfikę na tle europejskim. Marcina Kromera, Bartolomea Berrecciego. położenie ludności żydowskiej w Rzeczypospolitej w XVI w. znaczenie hołdu pruskiego, 2. ocenia politykę zagraniczną ostatnich Jagiellonów. 1.potrafi porównać osiągnięcia renesansu polskiego i europejskiego. 8

28. Pierwsi królowie elekcyjni 29. Srebrny wiek 1. zna datę: 1573, Henryka Walezego, Stefana Batorego. artykuły henrykowskie, pacta conventa, konfederacja, wolna elekcja. okoliczności uchwalenia oraz główne założenia artykułów henrykowskich i konfederacji warszawskiej. 1. zna daty: 1605, 1610, 1620, 1621, Zygmunta III Wazy. husaria. 4. potrafi podać przyczyny i skutki wojen Polski ze Szwecją, z Rosją i Turcją za panowania Zygmunta III Wazy. 1. zna datę: 1576, 2.zna postać: Anny Jagiellonki, 3. zna postanowienia artykułów henrykowskich, pacta conventa i konfederacji warszawskiej. 4. rozumie pojęcia: bezkrólewie, sejm elekcyjny, interrex, 5. rozumie wpływ wolnej elekcji na przemiany ustrojowe Rzeczypospolitej. 6. potrafi opisać przebieg i przedstawić zasady wolnej elekcji na przykładzie roku 1573. 1. zna datę: 1627, Jana Karola Chodkiewicza, Stanisława Żółkiewskiego. rokosz, Kozacy, srebrny wiek. 4. potrafi wskazać na mapie miejsca najważniejszych bitew związanych z wojnami Polski ze Szwecją, z Rosją i Turcją. 1. zna datę: 1582. piechota wybraniecka, różnowierca. 3. potrafi omówić cele polityki zagranicznej Stefana Batorego i skutki ich realizacji, 4. wskazuje na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń związanych z wojną o Inflanty za Stefana Batorego. 1. zna daty: 1606, 1629, Mikołaja Zebrzydowskiego, Dymitra Samozwańca. dymitriada, wielka smuta, Zaporoże. przyczyny rokoszu Zebrzydowskiego. 1. rozumie podłoże polityczne tolerancji wyznaniowej w Polsce. 2.potrafi ocenić wolną elekcję z punktu widzenia interesów państwa polsko-litewskiego. 1. zna postać: Michała Romanowa. wyjaśnić okoliczności, w których dynastia Wazów znalazła się na tronie polskim. panowanie Zygmunta III Wazy. 30. Początek niedoli Królestwa 1. zna datę: 1648, Władysława IV, Bohdana Chmielnickiego, Jana II Kazimierza. 3. potrafi wyjaśnić przyczyny, cele i następstwa powstania Chmielnickiego. 1. zna daty: 1654, 1658. rejestr, rebelia. 3. potrafi opisać wydarzenia na Ukrainie w latach 1648 1667, 4. wskazuje na mapie miejsca najważniejszych wydarzeń powstania Chmielnickiego. 1. zna daty: 1649, 1651, Jeremiego Wiśniowieckiego, 3.zna treść ugody w Perejasławiu i ugody hadziackiej. 4. rozumie złożoność przyczyn (ekonomicznych, religijnych i narodowościowych) wystąpień kozackich na Ukrainie. 5. potrafi przedstawić sytuację mieszkańców Ukrainy po przyłączeniu jej do Polski. 1. rozumie wpływ powstania Chmielnickiego na stosunki z Rosją i Turcją. ocenić skutki powstania Chmielnickiego dla późniejszej sytuacji społecznopolitycznej Polski. 1. rozumie okoliczności tworzenia się narodu ukraińskiego. 31. Potop Potop Dla ojczyzny ratowania... 1. zna daty: 1655, 1660, Karola X Gustawa, Stefana Czarnieckiego, 3. zna postanowienia pokoju w Oliwie. 4. rozumie pojęcie: potop. 5. potrafi omówić przyczyny, przebieg i skutki potopu. 1. zna datę: 1657. abdykacja, 3. rozumie konsekwencje przyznania Prusom Książęcym całkowitej niezależności. 4. potrafi omówić społeczno-gospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w. 1. zna datę: 1667, 2.zna postacie: Hieronima Radziejowskiego, Janusza Radziwiłła, 3. zna postanowienia rozejmu w Andruszowie. 4. rozumie pojęcie: wojna szarpana. 5. potrafi wskazać na mapie miejsca społecznogospodarcze i polityczne następstwa wojen XVII w. stosunki polskorosyjskie w II połowie XVII w. 9

najważniejszych wydarzeń z czasów potopu, 6. charakteryzuje ewolucję postaw Polaków w trakcie potopu i wymienić przyczyny zmiany tych postaw. 32. Ku anarchii 1. rozumie pojęcie: liberum veto. wskazać przejawy kryzysu politycznego i społecznogospodarczego Rzeczypospolitej w II połowie XVII w., 3. wymienia cechy charakterystyczne kultury polskiego baroku. 1. zna datę: 1652, Michała Korybuta Wiśniowieckiego. sarmatyzm, 4. rozumie wpływ liberum veto na funkcjonowanie państwa polskiego. 5. potrafi opisać ideologię sarmatyzmu, 6. wyjaśnia przyczyny kryzysu politycznego i społeczno-gospodarczego Rzeczypospolitej w II połowie XVII w. 1. zna daty: 1665 1666, 1668, Jerzego Lubomirskiego. 3. potrafi wskazać cele, do których dążyła magnateria polska w XVII w., 4.potrafi zinterpretować ideę złotej wolności szlacheckiej. 1. zna postać: Andrzeja Maksymiliana Fredry. opisać przyczyny wzrostu znaczenia magnaterii w państwie polskim, 3. przedstawia przyczyny i skutki rokoszu Lubomirskiego. skutki dominacji magnatów w Rzeczypospolitej XVII w. 33. Dni chwały 1. zna datę: 1683, Jana III Sobieskiego. 3. potrafi wskazać sukcesy i porażki polityki zagranicznej Jana III Sobieskiego. 1. zna daty: 1672, 1673. 2. rozumie znaczenie wiktorii wiedeńskiej dla losów Europy w II połowie XVII w. 3. potrafi omówić przebieg konfliktów polsko-tureckich w II połowie XVII w. 1. zna daty: 1674, 1699, Kara Mustafy, Marii Kazimiery. haracz, jasyr, wielki wezyr. 4. potrafi opisać organizację państwa tureckiego, 5. dostrzega związek między wydarzeniami historycznymi a literaturą polską. 1. rozumie pojęcie: giaur. ocenić znaczenie zwycięstw: pod Chocimiem w 1673 r. i pod Wiedniem w 1683 r. dla dalszych losów Rzeczypospolitej. wkład Polski w zwycięstwo chrześcijaństwa nad islamem w Europie w XVII w. 34. Czasy saskie 1. zna datę: 1717, Augusta II Sasa, Stanisława Leszczyńskiego, Augusta III Sasa, 3.zna postanowienia sejmu niemego. 4. rozumie pojęcia: czasy saskie, sejm niemy, 5. rozumie cele polityczne Rosji względem państwa polskiego. 6. potrafi: - omówić okoliczności zawarcia unii polskosaskiej. 1. zna daty: 1697, 1700 1721, Piotra I. Collegium Nobilium, 4. rozumie wpływ wydarzeń politycznych na życie społecznogospodarcze kraju w czasach saskich. 5. potrafi dostrzec różne postawy społeczeństwa polskiego w czasach saskich, 6. uzasadnia potrzebę naprawy Rzeczypospolitej w II połowie XVIII w. 1. zna daty: 1709, 1733, Karola XII, Stanisława Konarskiego. taniec goniony, karczma zajezdna. 4. potrafi podać przyczyny i skutki konfliktów związanych z walką o polski tron za panowania Sasów. dostrzec przejawy ożywienia gospodarczego i kulturalnego w czasach saskich, 2.wyjaśnić zmianę położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w. panowanie Sasów. 10

Rzeczpospo lita szlachecka (lekcja powtórzenio wa) 1. zna przełomowe wydarzenia polityczne i militarne z dziejów Polski i Litwy w XVI XVIII w. 2.potrafi przedstawić główne postanowienia unii realnej między Polską a Litwą, 3. wymienia instytucje ustrojowe demokracji szlacheckiej i ich kompetencje, 4. wskazuje przejawy kryzysu Rzeczypospolitej w II połowie XVII w. i w czasach saskich. omówić osiągnięcia kultury polskiego renesansu i baroku, 2. omawia następstwa wojen w XVII XVIII w., 3. omawia sytuację społeczną i gospodarczą państwa w XVI XVIII w. 1. rozumie charakter przemian politycznych, gospodarczych i społecznych, jakie dokonały się w państwie polskolitewskim, oraz skutki tych przemian dla wizerunku Polski w Europie w XVI XVIII w. ewolucję postawy szlachty wobec państwa w XVI XVIII w. stosunki wyznaniowe w państwie polskolitewskim, 2. ocenia następstwa wojen w XVII XVIII w. charakter zmian systemu politycznoustrojowego Rzeczypospolitej w XVI XVIII w. 11

WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY KLASA III GIMNAZJUM TEMAT LEKCJI 1. Wiek rozumu 2. Nowe potęgi w Europie Poziom konieczny ocena dopuszczająca Uczeń: Kartezjusza, Jeana Jacques a Rousseau, Monteskiusza, Woltera, 2. zna najważniejsze postulaty filozofów oświecenia. nowożytna nauka, oświecenie, filozofowie, prawa człowieka, umowa społeczna, trójpodział władzy. 4. potrafi umiejscowić oświecenie w czasie i przestrzeni, 5. potrafi wymienić idee oświecenia i rozpoznać je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce. 1. zna daty: 1700 1721, 1701, 1709, Piotra I Wielkiego, Katarzyny II Wielkiej, Fryderyka II Wielkiego, Marii Teresy, Józefa II, 3. zna zasadnicze cele, do których realizacji dążyli władcy Rosji, Prus i Austrii. 4. rozumie pojęcie: absolutyzm oświecony. 5. potrafi wskazać na mapie europejskie oświecone monarchie absolutne i kierunki ich ekspansji. Poziom podstawowy ocena dostateczna Uczeń: Immanuela Kanta, Denisa Diderota. wymienić wynalazki XVIII w., 3. wyjaśnia, na czym polegał porządek panujący w Europie w XVII i XVIII w., 4. charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Rousseau, 5. wymienia te idee oświecenia, które przetrwały do czasów współczesnych. trzecia wojna północna, militaryzm, 2. rozumie wpływ idei oświecenia na przemiany ustrojowe w XVIII w. 3. potrafi porównać reformy oświeceniowe wprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii. Poziom rozszerzający ocena dobra Uczeń: braci Montgolfier. racjonalizm, deizm, klasycyzm, Wielka encyklopedia francuska, encyklopedyści, cenzura. 3. potrafi przedstawić stan wiedzy XVIII-wiecznych Europejczyków o świecie, 4. określa stosunek filozofów oświecenia do religii i Kościoła. 1.zna postać: Fryderyka Wilhelma, 2. zna lata panowania Piotra I Wielkiego, Katarzyny II Wielkiej, Fryderyka II Wielkiego, Marii Teresy i Józefa II. 3. rozumie proces przemian cywilizacyjnych, które zaszły w Rosji, Prusach i Austrii. 4. potrafi przedstawić proces powstawania państwa pruskiego, 5. charakteryzuje funkcjonowanie absolutyzmu oświeconego na przykładzie Rosji, Prus i Austrii, 6. omawiaprzebieg ekspansji terytorialnej Rosji i Prus. Poziom dopełniający ocena bardzo dobra Uczeń: 1.rozumie rolę, jaką przypisywano Wielkiej encyklopedii francuskiej, 2. rozumie proces przemian cywilizacyjnych, które zaszły w epoce oświecenia. 3. potrafi przedstawić poglądy Woltera, 4. dostrzega rodzącą się ideę praw człowieka. 1. rozumie pojęcie: wielki elektor. dostrzec rosnącą potęgę sąsiadów Rzeczypospolitej i wynikające stąd zagrożenia. Poziom wykraczający ocena celująca Uczeń: 1.potrafi porównać średniowieczny, renesansowy i oświeceniowy pogląd na świat i człowieka jako element postępu cywilizacyjnego. działalność absolutnych władców Rosji, Prus i Austrii. 3. My, naród Stanów Zjednoczonych... 1. zna daty: 4 VII 1776, 1787, Jerzego Waszyngtona, 3. zna główne instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych. 4. rozumie pojęcia: kolonia, Indianie, konstytucja. 1. zna daty: 1775, 1783, Tadeusza Kościuszki, Kazimierza Pułaskiego, 3. zna najważniejsze treści zawarte w Deklaracji niepodległości i Karcie Praw. 4. rozumie pojęcia: 1. zna daty: 1765, 1773, 1777, 1779, 1781, 1791. bostońska herbatka. 3. potrafi wymienić najważniejsze różnice między koloniami na Północy i na Południu, 4.charakteryzuje relacje między koloniami dostrzec w Deklaracji niepodległości i Karcie Praw realizację oświeceniowej idei praw człowieka. wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych. 12

5. potrafi wskazać na mapie zasięg kolonii angielskich w Ameryce Północnej w II połowie XVIII w., 6. przedstawia przyczyny konfliktu między kolonistami a Wielką Brytanią. opłata stemplowa, system prezydencki. 5. potrafi opisać warunki życia i zajęcia kolonistów europejskich w Ameryce Północnej, 6. wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy. amerykańskimi a Wielką Brytanią, 5. omawia przebieg i następstwa amerykańskiej wojny o niepodległość, 6. przedstawić wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych 4. Ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi... 1. zna daty: 1789 1799, 14 VII 1789, VIII 1789, IX 1791, Ludwika XVI, 3. zna treść najważniejszych dokumentów wydanych w czasie rewolucji francuskiej (w latach 1789 1791). 4. rozumie pojęcia: stan trzeci, burżuazja, rewolucja francuska, Bastylia. 5. potrafi wyjaśnić główne przyczyny rewolucji, 6. wskazuje przyczyny niezadowolenia stanu trzeciego z panującej we Francji sytuacji. 1. zna datę: 4/5 VIII 1789, 2. zna strukturę społeczeństwa francuskiego przed rewolucją. stary ład, Stany Generalne, Zgromadzenie Narodowe, monarchia konstytucyjna, 4. wie, do czego dążyła burżuazja francuska biorąca udział w rewolucji. 5. potrafi przedstawić okoliczności zwołania Stanów Generalnych i utworzenia Zgromadzenia Narodowego. 1. zna daty: V 1789, 17 VI 1789. 2.rozumie pojęcie: wielka trwoga, 3. rozumie wpływ idei oświecenia na wybuch rewolucji francuskiej oraz na treść Deklaracji praw człowieka i obywatela i konstytucji z 1791 r. 4. potrafi opisać główne zasady ideowe rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji praw człowieka i obywatela, 5. omawia ustrój Francji na podstawie konstytucji uchwalonej w 1791 r. 1. zna datę: 1790, 2. zna postać Emmanuela Sieyèsa. 3. potrafi omówić działalność Zgromadzenia Narodowego (w latach 1789 1791), - relacje między Kościołem a państwem w czasie rewolucji francuskiej (w latach 1789 1791). ocenić znaczenie Deklaracji praw człowieka i obywatela dla realizacji oświeceniowej idei praw człowieka. 5. Rewolucja pożera własne dzieci Francja republiką Wielki terror 1. zna daty: 21 IX 1792, 1793 1794, 2. zna postać Maksymiliana Robespierre a. jakobini, wielki terror. 4. potrafi wskazać charakterystyczne cechy dyktatury jakobińskiej. 1. rozumie daty: IX 1792, I 1793, sankiuloci, Konwent, Komitet Ocalenia Publicznego, dekret o podejrzanych, trybunał rewolucyjny. 3. potrafi wymienić postulaty sankiulotów i wyjaśnić, w jaki sposób dążyli oni do ich realizacji, 4.opisuje reakcję władców europejskich na wydarzenia w rewolucyjnej Francji, 5. przedstawia okoliczności, w których doszło do przekształcenia się Francji w republikę prawica, lewica, centrum, Marsylianka. 2.potrafi omówić przebieg wojny Francji z Austrią i Prusami, 3. opisuje działania podejmowane przez Konwent w celu ratowania republiki francuskiej, 4. charakteryzuje relacje między Kościołem a władzami rewolucyjnej Francji (w okresie wielkiego terroru). 1. zna postać: Georges a Dantona. kontrrewolucja, 3. rozumie proces przemian świadomości Francuzów w dobie rewolucji. 4. potrafi omówić i ocenić skutki rewolucji francuskiej. 1. rozumie różnorodność postaw społecznych w warunkach zagrożenia na przykładzie rewolucyjnej Francji. 6. przedstawia skutki wielkiego terroru. 13

6. Od dyrektoriatu do cesarstwa Od dyrektoriatu do konsulatu Cesarz Francuzów 1.zna daty: 1799 1804, XII 1804, Napoleona Bonaparte. dyrektoriat, zamach stanu, konsulat. 4. potrafi przedstawić sytuację panującą we Francji w okresie rządów dyrektoriatu, 5. wyjaśnia okoliczności, w których Napoleon został pierwszym konsulem, 6. wymienia główne cele, do których realizacji dążył Napoleon. 1. zna daty: 1795 1799, 1803 1815, 2. zna najważniejsze przepisy zawarte w Kodeksie Napoleona. konkordat, Kodeks Napoleona, prawo cywilne, blokada kontynentalna. 4. potrafi omówić dokonania Napoleona w okresie konsulatu, 5. wskazuje na mapie państwa, z którymi walczył Napoleon, oraz miejsca najważniejszych bitew stoczonych w latach 1805 1806. 1. zna daty: 1801, 1804, 1805, 1806. liceum, 3.rozumie proces przemian ustrojowych we Francji w latach 1799 1804, 4. rozumie powody, dla których państwa europejskie podjęły walkę z Napoleonem. 5. potrafi omówić przebieg wojen napoleońskich w latach 1803 1806, 6. wyjaśnia przyczyny sukcesów politycznych i militarnych Francji w okresie wojen napoleońskich. 1. rozumie przyczyny przywiązania Francuzów do Napoleona. opisać zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społecznogospodarczych i politycznych, 3. dostrzega wpływ jednostki na dzieje. dostrzec znaczenie Kodeksu Napoleona jako podstawy nowoczesnego prawa cywilnego, - ocenić dokonania Napoleona w polityce wewnętrznej i jako dowódcy wojskowego. 7. Upadek Napoleona Napoleońska Europa Upadek Napoleona 1. zna daty: 1807, 1812, 1813, 1814, 1815, 2. zna postanowienia pokoju w Tylży. Wielka Armia. 4.potrafi wskazać na mapie terytorium cesarstwa francuskiego i kraje, które znajdowały się w strefie jego wpływów, 5. wyjaśnia przyczyny wybuchu wojny Francji z Rosją. bitwa narodów, cesarstwo 100-dniowe, kongres. wskazać na mapie szlak wyprawy Wielkiej Armii i miejsca najważniejszych bitew stoczonych w latach 1807 1815, 3. opisuje przebieg stu dni Napoleona. 1. rozumie pojęcie: nacjonalizm, 2. rozumie powody wzrostu nastrojów nacjonalistycznych w krajach europejskich. 3. potrafi dostrzec słabe strony imperium stworzonego przez Napoleona, 4. omawia przebieg działań wojennych w latach 1812 1815 i ich skutki. 1. zna datę: 1821, Ludwika XVIII. 3.rozumie złożoność przyczyn upadku Napoleona. 4.potrafi opisać zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społecznogospodarczych i politycznych. dokonania Napoleona jako dowódcy wojskowego, 2. dokonuje całościowej oceny epoki napoleońskiej. Czasy rozumu i rewolucji (lekcja powtórzenio wa) 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii Europy i Ameryki Północnej w XVIII i na początku XIX w. przedstawić poglądy najważniejszych filozofów oświecenia. wskazać na mapie najważniejsze zmiany terytorialne w XVIII i na początku XIX w., 2. charakteryzuje przemiany ustrojowe, jakie dokonały się pod wpływem idei oświecenia. 1. rozumie związek między ideami oświeceniowymi a głównymi wydarzeniami politycznymi i przemianami społecznymi, jakie zaszły na przełomie XVIII i XIX w. dostrzec wzrastającą rolę burżuazji jako siły politycznej, 3. określa, jak na przełomie XVIII i XIX w. zmieniło się położenie chłopów. wyjaśnić, jak zmieniał się układ sił w Europie w XVIII i na początku XIX w., 2. wyjaśnia przyczyny utraty pozycji i znaczenia Kościoła, 3. omawia zmiany w organizacji wojska i sposobie prowadzenia wojen na przełomie XVIII i XIX w., 4. wskazuje pozytywne i negatywne strony wydarzeń, które nastąpiły na przełomie XVIII i XIX w. 1.potrafi uzasadnić twierdzenie, że przemiany XVIII i początku XIX w. wciąż wywierają wpływ na współczesność. 14

8. Ostatni król Polski 9. Wiwat 3 maja! Po rozbiorze Sejm Wielki 10. Koniec Polski? Targowica Insurekcja kościuszkow ska 1. zna daty: 1764, 1768 1772, 1772, Stanisława Augusta Poniatowskiego. konfederacja barska. 4.potrafi wyjaśnić przyczyny I rozbioru Polski oraz podać jego skutki, 5.sytuować w czasie I rozbiór Rzeczypospolitej i wskazać na mapie zmiany terytorialne po tym rozbiorze, 6. wyjaśnić przyczyny zawiązania konfederacji barskiej. 1. zna daty: 1764 1795, 1773, 1788 1792, 3 V 1791, -2.zna postacie: Hugona Kołłątaja, Stanisława Staszica, 3. zna stronnictwa polityczne Sejmu Wielkiego, 4. zna postanowienia Konstytucji 3 maja. 5. rozumie:- pojęcia: Komisja Edukacji Narodowej, czasy stanisławowskie, Sejm Wielki (Czteroletni). 6. potrafi przedstawić okoliczności powstania, zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej, 7. sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja. 1. zna daty: 1792, 1793, 24 III 1794, 1794, 1795, 2. postać: Tadeusza Kościuszki. konfederacja targowicka, wojna w obronie Konstytucji 3 maja, insurekcja kościuszkowska. okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej, 5. sytuuje w czasie II i III rozbiór Rzeczypospolitej i 1. zna datę: 1768, 2. zna zasady ustrojowe państwa polskiego zawarte w prawach kardynalnych. Familia, Szkoła Rycerska, Monitor, prawa kardynalne. 4. potrafi rozróżnić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej, 5. określa wpływ państw ościennych na wydarzenia w Polsce w latach 1764 1772. Tadeusza Rejtana, Juliana Ursyna Niemcewicza, Ignacego Krasickiego, 2. zna najważniejsze postanowienia sejmu rozbiorowego i reformy Sejmu Wielkiego. Rada Nieustająca, styl klasycystyczny, Ustawa rządowa. 4. potrafi omówić dokonania wybitnych twórców polskiego oświecenia, 5. przedstawia okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego i uchwalenia Konstytucji 3 maja. 1. zna postać: Józefa Poniatowskiego. Naczelnik powstania, kosynierzy, Uniwersał połaniecki, -3. Rozumie symboliczne znaczenie pojęcia: targowica. 4. potrafi omówić przebieg wojny w obronie Konstytucji 3 maja i przebieg powstania kościuszkowskiego, 5. wskazuje na mapie miejsca najważniejszych 1. zna datę: 1765. protektorat. 3. potrafi przedstawić okoliczności elekcji Stanisława Poniatowskiego na króla Polski, 4. opisuje działalność reformatorską króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, 5. opisuje przebieg konfederacji barskiej, 6. łączy w związki przyczynowo-skutkowe wydarzenia związane z konfederacją barską i I rozbiorem Polski. 1. zna daty: 1789, 1790, 1773 1775, Marcella Bacciarellego, Bernarda Bellotta (Canaletta), Stanisława Małachowskiego. Kuźnica Kołłątajowska, czarna procesja, 4. wie na czym polegał oświeceniowy charakter Konstytucji 3 maja. 5. potrafi omówić przebieg obrad sejmu rozbiorowego, 6. rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i przykłady sztuki okresu klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu. Ksawerego Branickiego, Szczęsnego Potockiego, Seweryna Rzewuskiego, Jana Kilińskiego. order Virtuti Militari, 3. rozumie znaczenie wydania Uniwersału połanieckiego. 4. potrafi ocenić postawę króla Stanisława Augusta podczas wydarzeń 1792 r., 5. omawia stosunek chłopów i mieszczan do powstania. 1. zna dane liczbowe dotyczące terytoriów i ludności utraconych przez Polskę w wyniku I rozbioru. wyjaśnić okoliczności, w których doszło do zawiązania konfederacji przez innowierców i katolików, 3. wyjaśnia zmiany w międzynarodowym położeniu Rzeczypospolitej w XVIII w. 1. rozumie wpływ idei oświecenia na przemiany świadomości Polaków w II połowie XVIII w., 2.rozumie znaczenie Konstytucji 3 maja jako próby ratowania państwa polskiego. 3. potrafi ocenić różne postawy posłów szlacheckich uczestniczących w obradach sejmu rozbiorowego. 1. zna datę: 1798 oraz dane liczbowe dotyczące terytoriów i ludności utraconych przez Polskę w wyniku II i III rozbioru. omówić stosunek społeczeństwa polskiego oraz państw ościennych do reform Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 wyjaśnić, na czym polegają różnice zdań w ocenie konfederacji barskiej. reformy Sejmu Wielkiego i Konstytucję 3 maja. następstwa zawiązania konfederacji targowickiej, 2. dostrzega znaczenie insurekcji kościuszkowskiej jako pierwszego powstania narodowego. 15

11. Jeszcze Polska nie umarła... 12. Księstwo Warszawskie wskazuje na mapie zmiany terytorialne po tych rozbiorach, 6. przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego. 1. zna datę: 1797, Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, 3. zna przyczyny upadku państwa polskiego, 4. zna okoliczności powstania i słowa pieśni legionowej Jeszcze Polska nie umarła.... 5. rozumie pojęcie: Legiony Polskie. 6. potrafi wyjaśnić okoliczności utworzenia Legionów Polskich. 1. zna daty: 1807, 1809, 1813. wyjaśnić okoliczności utworzenia Księstwa Warszawskiego i jego upadku, 3. wskazuje na mapie obszar Księstwa w 1807 i po 1809 r. bitew stoczonych w czasie wojny w obronie Konstytucji 3 maja i podczas powstania kościuszkowskiego. 1. rozumie pojęcie: Galicja, 2.rozumie ponadczasową wartość pieśni Jeszcze Polska nie umarła.... 3. potrafi rozróżnić wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej, 4. omawia organizację Legionów Polskich, 5. omawia plany Napoleona co do Polaków, 6. wyjaśnia, dlaczego Polacy wiązali z osobą Napoleona nadzieje na odzyskanie niepodległości. 1. rozumie przyczyny niezadowolenia Polaków po utworzeniu Księstwa Warszawskiego, 2.rozumie w czym przejawiała się zależność Księstwa Warszawskiego od Francji. 1. rozumie istotę sporu historyków na temat przyczyn upadku państwa polskiego. omówić zmiany, jakie zaszły w życiu poszczególnych warstw społeczeństwa polskiego po rozbiorach. 1. zna daty: 1808, 1812. szwoleżerowie, wolne miasto. 3. potrafi przedstawić postawy i działalność Polaków podczas wojen napoleońskich, 4. omawia przebieg wojny z Austrią w 1809 r. maja. i ocenić różne postawy Polaków w stosunku do zaborców, 2. ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona. wskazać mocne i słabe strony Księstwa Warszawskiego, 2. ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona. opisać i ocenić działalność Legionów na terenie Włoch i Santo Domingo. 3. potrafi opisać cechy ustrojowe Księstwa Warszawskiego. Upadek pierwszej Rzeczypospo litej (lekcja powtórzenio wa) 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii Polski w II połowie XVIII i na początku XIX w. 1. rozumie powody pozytywnego nastawienia Polaków do Napoleona i Francji. omówić próby reform państwa podejmowane w II połowie XVIII w., 3. przedstawia dorobek polskiego oświecenia. omówić zmiany w polskiej wojskowości na przełomie XVIII i XIX w., 2 dostrzega mocne i słabe strony czasów stanisławowskich, 3. przedstawia relacje między Polakami a sąsiadami oraz wyjaśnić, co było ich wynikiem. 1. rozumie na czym polegają różnice w dokonywanej przez historyków ocenie wydarzeń, które doprowadziły do upadku państwa polskiego. różne postawy Polaków w obliczu kryzysu państwa polskiego i prób jego ratowania. próby reform państwa podejmowane w II połowie XVIII w., 2. oceniaróżne postawy Polaków w obliczu kryzysu państwa polskiego i prób jego ratowania. 16

13. Europa Świętego Przymierza 1. zna daty: 1814 1815, 1815. kongres wiedeński, legitymizm, równowaga sił, Święte Przymierze. 3. potrafi przedstawić zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego, 4. wskazuje na mapie zmiany terytorialne po kongresie wiedeńskim, 5. wyjaśnia, w jakim celu powołano Święte Przymierze. 1. zna datę: 1848 1849, - postać: Aleksandra I. naród, świadomość narodowa, ruchy narodowe, Wiosna Ludów, 3.rozumie cele polityczne uczestników kongresu wiedeńskiego. główne założenia idei narodowych w Europie w I połowie XIX w., 5. omawia przyczyny, przebieg i skutki Wiosny Ludów. 1. zna daty: VII 1830, II 1848, Franciszka I, Fryderyka Wilhelma III, Karola X, Ludwika Filipa I, Napoleona III. konserwatyzm, rewolucja lipcowa, rewolucja belgijska, rewolucja lutowa. 4. potrafi ideologię konserwatyzmu, 5. opisuje wpływ rewolucji francuskiej na kształtowanie się świadomości narodowej w Europie w I połowie XIX w., 6. wskazuje na mapie tereny ogarnięte ruchami narodowymi w I połowie XIX w. 1. rozumie wpływ kongresu wiedeńskiego i Świętego Przymierza na sytuację narodów i państw Europy w I połowie XIX w. omówić sytuację polityczną w Europie w latach 1815 1848. wskazać pozytywne i negatywne strony wystąpień narodowych i rewolucji w I połowie XIX w., - przedstawić bilans Wiosny Ludów. 14. Rewolucja przemysłowa Jamesa Watta, George a Stephensona, 2.zna ramy chronologiczne rewolucji agrarnej i przemysłowej w Anglii i w innych krajach. rewolucja agrarna, maszyna parowa, rewolucja przemysłowa. 4. potrafi wymienić cechy charakterystyczne rewolucji przemysłowej, 5.zidentyfikujenajważni ejsze wynalazki i odkrycia XVIII i XIX w. 1. zna daty: 1782, 1825. 2. rozumie przyczyny rewolucji przemysłowej. 3. potrafi omówić przemiany w rolnictwie w XVIII i na początku XIX w., 4. wyjaśnia, dlaczego Anglię określano terminem warsztat świata, 5. podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego. płodozmian, klasa społeczna, związki zawodowe, liberalizm, 2. wskazuje różnice między stanem a klasą społeczną. 3. potrafi wytłumaczyć, dlaczego rewolucja przemysłowa rozpoczęła się w Anglii, 4.scharakteryzuje przemiany społeczne, które nastąpiły pod wpływem rewolucji przemysłowej, 5. wyjaśnia główne założenia idei liberalizmu. wyjaśnić następstwa ekonomiczne i społeczne zastosowania najważniejszych wynalazków i odkryć XVIII i XIX w., 2. dostrzega powiązania między rewolucją przemysłową, przemianami społecznymi a wykształceniem się nowej ideologii liberalizmu. ocenić skutki rewolucji przemysłowej. 15. W Europie XIX stulecia opisać zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w., 2. podaje przykłady walki z biedą i wyjaśnia, czy były one skuteczne. klasa średnia, styl wiktoriański, biedermeier. omówić relacje między przedstawicielami klasy średniej a robotnikami, 3. przedstawia stosunek społeczeństwa w I połowie XIX w. do spraw związanych z higieną. 1. zna datę: 1837 1901, królowej Wiktorii. antyseptyka. 4. potrafi postawy różnych klas społecznych w I połowie XIX w. 1. rozumie na czym polegała sprzeczność interesów między robotnikami a zamożną klasą średnią. wymienić przyczyny różnić społecznych. postępowanie zamożnych przedstawicieli klasy średniej. 17

16. Romantyczna Europa 17. Zjednoczenie Włoch i Niemiec Zjednoczenie Włoch Zjednoczenie Niemiec 18. Jaka będzie Ameryka? 19. Brzemię białego człowieka? Ludwiga van Beethovena, Adama Mickiewicza, Fryderyka Chopina. romantyzm. 3. potrafi umiejscowić romantyzm w czasie i przestrzeni, 4. wymienia główne cechy malarstwa i architektury epoki romantyzmu. 1. zna daty: 1861, 1871, Camilla Cavoura, Giuseppe Garibaldiego, Ottona von Bismarcka. zjednoczenie oddolne, zjednoczenie odgórne. 4. potrafi wskazać na mapie obszar Królestwa Włoch i Cesarstwa Niemieckiego. 1. zna datę: 1861 1865, Abrahama Lincolna. Unia, secesja, Konfederacja, wojna secesyjna. 4. potrafi wymienić najważniejsze różnice między Północą a Południem Stanów Zjednoczonych, 5. opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych. 1. zna ramy chronologiczne kolonializmu i imperializmu. kolonia, kolonializm, imperium, imperializm, rasizm. 3. potrafi wyjaśnić przyczyny i sytuować w przestrzeni kierunki oraz zasięg ekspansji kolonialnej państw europejskich w XIX w., 4. wymienia czynniki, które umożliwiły państwom europejskim podporządkowanie 1. zna główne cechy romantycznego artysty. wybitna jednostka, wieszcz. 3. potrafi wyjaśnić genezę romantyzmu, 4.scharakteryzuje założenia romantyzmu, 5. określa rolę wybitnej jednostki w społeczeństwie epoki romantyzmu. 1. zna daty: 1859 1870, 1866, 1870, Wiktora Emanuela II, Wilhelma I. wyprawa tysiąca. 4. potrafi omówić cele i etapy jednoczenia Włoch i Niemiec, 5. lokalizuje na mapie najważniejsze miejsca i obszary związane z kolejnymi etapami jednoczenia Włoch i Niemiec. 1. zna postać: Roberta Lee. abolicjonizm, wojna totalna, 3.zna związek między wydaniem Proklamacji zniesienia niewolnictwa a przebiegiem działań wojennych. 4. potrafi przedstawić okoliczności, w których doszło do secesji 11 stanów Południa. 1. zna metody, jakich używały państwa w celu podporządkowania sobie kolonizowanych terenów. metropolia, polityka pośredniego panowania. 3. potrafi omówić pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw. Johanna Wolfganga Goethe, Eugène a Delacroix. styl neogotycki. 3. potrafi wyjaśnić, co odróżniało Ludwiga van Beethovena od wcześniejszych kompozytorów. 1. rozumie pojęcie: czerwone koszule. przedstawić sytuację polityczną Włoch i Niemiec po kongresie wiedeńskim, 3. dostrzega podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec. 1. zna daty: 1860, 1861, 1863, 1865. Ameryka Łacińska, jankesi. 3. potrafi omówić przebieg wojny secesyjnej, 4. wskazuje na mapie najważniejsze miejsca związane z przebiegiem wojny secesyjnej. 1. zna datę: 1880 1914. faktoria, Angielska Kompania Wschodnioindyjska, powstanie Mahdiego, wojna opiumowa, gubernator. 3. potrafi opisać różne formy oporu wobec kolonizatorów i wyjaśnić przyczyny niepowodzeń tych działań, 4. przedstawia politykę imperialną Wielkiej Brytanii. 1. rozumie pojęcie: okultyzm. wyjaśnić, jaką rolę w XIX w. odgrywała literatura. 1. rozumie rolę Camilla Cavoura i Giuseppe Garibaldiego w procesie jednoczenia Włoch i Ottona von Bismarcka w procesie jednoczenia Niemiec. 1. zna postać: Winfielda Scotta. Ku-Klux-Klan, segregacja rasowa. 3. potrafi omówić cele i działalność Ku-Klux-Klanu, 4 przedstawia sytuację czarnej ludności Stanów Zjednoczonych po zakończeniu wojny secesyjnej. 1. rozumie wpływ przemian gospodarczych i społecznych na rozwój imperializmu. ocenić pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw. 18

sobie większości świata. 20. Widmo komunizmu 1. zna datę: 1848, Karola Marksa, Fryderyka Engelsa. socjalizm, komunizm, marksizm, walka klas, proletariat, rewolucja socjalistyczna. główne założenia idei socjalizmu, 5. przedstawia poglądy Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. nadprodukcja, kryzys gospodarczy. wymienić cele, do których dążyli robotnicy, i stosowane przez nich metody walki, 3.omawia zmiany w położeniu robotników w XIX w., 4. opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w. 1.rozumie pojęcia: koncern, kartel, monopol, socjaldemokracja, ateizm, socjalizm naukowy, 2. rozumie wpływ przemian gospodarczych i społecznych na kształtowanie się ideologii socjalizmu i komunizmu. 3. potrafi opisać funkcjonowanie gospodarki uprzemysłowionych krajów Europy i Stanów Zjednoczonych w II połowie XIX w. 1. zna postać: Leona XIII. 2. rozumi- pojęcie: utopia. 3. potrafi dostrzec wpływ ideologii socjalistycznej na kształtowanie się świadomości społecznej i politycznej robotników, 4. porównuje ideologię komunistyczną z nauką Kościoła. wskazać najważniejsze błędy w poglądach wyrażanych przez Karola Marksa i Fryderyka Engelsa. 21. Na przełomie wieków Świat pędzi coraz szybciej... (lekcja powtórzenio wa) 1. zna ramy chronologiczne drugiej rewolucji przemysłowej. druga rewolucja przemysłowa (rewolucja techniczna). 3. potrafi zidentyfikować najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX i początków XX w., 4. wymienia cechy charakterystyczne drugiej rewolucji przemysłowej (rewolucji technicznej). 1. zna najważniejsze postacie i wydarzenia z historii powszechnej XIX w., 2. zna umowne ramy czasowe XIX w., 3. zna najważniejsze wynalazki i odkrycia dokonane od II połowy XVIII do początków XX w. oraz sposoby ich zastosowania. Ludwika Pasteura, Wilhelma Roentgena, Marii Skłodowskiej- Curie, Karola Darwina, Thomasa Edisona. teoria ewolucji. 3. potrafi wskazać różnice między pierwszą a drugą rewolucją przemysłową, 4. przedstawia skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska naturalnego. 1. rozumie wpływ przemian cywilizacyjnych na społeczeństwo, gospodarkę i politykę państw europejskich w XIX w. podać przyczyny, które doprowadziły do załamania się porządku powiedeńskiego, 1. zna datę: 1871 1914, Karla Benza, braci Wright, Grahama Bella, braci Lumière, Claude a Moneta. kultura masowa, powszechne prawo wyborcze, partia polityczna, emancypacja, piękna epoka (la belle époque), impresjonizm, - powody, dla których przełom XIX i XX w. został nazwany piękną epoką. 4. potrafi przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego, 5. przedstawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe. omówić sposoby praktycznej realizacji idei praw człowieka w XIX i na początku XX w., 2.charakteryzuje XIXwieczny imperializm, 3. przedstawiaprzemiany, jakie zaszły w kulturze i sztuce w XIX w. 1. rozumie pojęcie: sufrażystki. wyjaśnić następstwa ekonomiczne i społeczne zastosowania najważniejszych wynalazków i odkryć XIX i początków XX w., 3. omawia metody i efekty walki kobiet o zrównanie w prawach z mężczyznami. opisać zmiany w wojskowości w XIX w. 19

, na czym polegał porządek europejski ustanowiony na kongresie wiedeńskim. 3.charakteryzuje przemiany gospodarcze, które zaszły w państwach europejskich i Stanach Zjednoczonych pod koniec XVIII i w XIX w. 22. Polska po kongresie wiedeńskim 23. Powstanie listopadowe Od niezadowole nia do nocy listopadowej Powstanie listopadowe 24. Po klęsce Wielka Emigracja Kraj po powstaniu 1. zna datę: 1815, wielkiego księcia Konstantego, 3. zna decyzje kongresu wiedeńskiego w sprawie polskiej. 4. rozumie pojęcie: germanizacja. 5. potrafi wskazać na mapie nowy układ granic państw zaborczych na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim. 1. zna daty: 29 XI 1830, 1830 1831, Mikołaja I, Piotra Wysockiego, Józefa Chłopickiego. sprzysiężenie podchorążych, noc listopadowa. 4. potrafi sytuować w czasie i przestrzeni powstanie listopadowe, 5. przedstawia przyczyny wybuchu powstania. 1. zna daty: 1846, 1848, Jakuba Szeli. Wielka Emigracja, Hotel Lambert, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, rabacja, 4 zna przyczyny emigracji Polaków po powstaniu listopadowym. 5. potrafi główne nurty i postacie 1. zna postać: Ksawerego Druckiego- Lubeckiego. autonomia, ziemie zabrane, uwłaszczenie. 3. potrafi ustrój Królestwa Polskiego, 4. wymienia przypadki łamania konstytucji przez władców Rosji, 5. przedstawia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie. 1. zna datę: 1832, Jana Skrzyneckiego. Statut organiczny, 4. zna przyczyny klęski powstania. 5. potrafi omówić przebieg nocy listopadowej i wydarzeń lat 1830 1831, 6. wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych podczas powstania, 7. omawia system represji wprowadzony przez cara Mikołaja I po klęsce powstania. 1. zna liczebność i kierunki emigracji Polaków po powstaniu listopadowym. mesjanizm. 3. potrafi omówić sytuację Polaków po klęsce powstania listopadowego w zaborze rosyjskim i na ziemiach zabranych oraz w zaborze pruskim i Rzeczypospolitej Krakowskiej. 1. zna datę: 1823, 2.zna postać: Adama Czartoryskiego. departament, ziemianie, inteligencja. cele i opisać metody działań zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej oraz Śląska, 5. opisuje sytuację gospodarczą panującą w Wielkim Księstwie Poznańskim i w Galicji, 6. opisuje sytuację polityczną Galicji po 1815 r. Ignacego Prądzyńskiego, Józefa Sowińskiego. dyktator powstania. 3.potrafi podać przykłady tajnych stowarzyszeń i przedstawić cele ich działalności, 4. omawia różne postawy Polaków w czasie nocy listopadowej i powstania, 5. rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa wydarzeń z lat 1830 1831. emisariusz, gubernia, 2.rozumie złożoność przyczyn wystąpień chłopskich w Galicji w 1846 r. 3. potrafi podać przyczyny popularności idei mesjanizmu w społeczeństwie polskim, - omówić przebieg Wiosny Ludów na ziemiach polskich, 4. rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstańczych ruchów porównać zakres autonomii Królestwa Kongresowego, Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Rzeczypospolitej Krakowskiej, 2. ocenia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie. Waleriana Łukasińskiego, Iwana Paskiewicza. filomata, katorga. 3. potrafi ocenić różne postawy Polaków w czasie nocy listopadowej i powstania, 5 ocenia znaczenie powstania listopadowego dla trwania idei niepodległościowej. Wiktora Heltmana, Tadeusza Krępowieckiego. przedstawić okoliczności wybuchu i upadku powstania krakowskiego oraz jego skutki, 3. dostrzega wpływ idei romantycznych na postawy Polaków. omówić przebieg i skutki ekonomiczne uwłaszczenia chłopów w Wielkim Księstwie Poznańskim. przedstawić argumenty za i przeciw w dyskusji na temat szans na zwycięstwo w powstaniu. wyjaśnić związki polskiej literatury romantycznej z historią narodu. 20