WOJEWODA MAZOWIECKI --t:ą0;'j~~--i-7i~pt)t-' J {.I(J/ (/d!ekv";; 1 'I/.. I I '/-J'7 ' '" 2013-11- l' '" 3-;--' wrs- V.431.1 0.2013 II)-t!'}"/k~, _- -, Warszawa, d 0_,06,11.2013 r. --, Pani Izabela Środa Przewodnicząca Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Radomiu ul. Wyścigowa 16 26-600 Radom WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 6c ust. 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późno zm.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie trybu i sposobu przeprowadzania kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2013r., poz. 29) pracownicy Oddziału ds. Osób Niepełnosprawnych Wydziału Polityki Społecznej oraz członek Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Warszawie przeprowadzili w dniach 28 sierpnia - 4 września 2013 r. kontrolę problemową w Miejskim Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Radomiu, ul. Wyścigowa 16. Przedmiotem kontroli było dokonanie analizy i oceny organizacji i funkcjonowania Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Radomiu oraz postępowania formalno - prawnego, przestrzegania obowiązującego trybu i procedur, a także poprawności merytorycznej wydawanych orzeczeń, stosowania zasad postępowania przewidzianego w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej -z dnia _l_lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 - go roku życia (Dz.U. nr 17, poz. 162 z późno zm.) oraz rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności stopniu niepełnosprawności (Dz.U. nr 139, poz. 1328, z późno zm.), a także "Standardach postępowania dla zespołów orzekających o stopniu niepełnosprawności" opracowanych przez Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. W związku z kontrolą sprawdzającą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Radomiu został powołany z dniem l lipca 2002 r. na podstawie art. 6 ust. 1 i 6a ust. 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późno zm.) po uzyskaniu zgody Wojewody Mazowieckiego z dnia 29.04.2002 r. Miejski Zespół działa przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Radomiu na podstawie Regulaminu Organizacyjnego Ośrodka, jednocześnie będąc jednostką wyodrębnioną organizacyjnie i merytorycznie. Obsługę finansową i kadrową Miejskiego Zespołu zapewnia Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Radomiu. Obszarem działania Zespołu jest miasto Radom. Aktualnie skład Zespołu tworzą osoby, które przystąpiły do testu sprawdzającego w zakresie objętym szkoleniem zgodnie z programem, o którym mowa w 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 maja 2002 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności oraz 27 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. Nr 139, poz. 1328 ze zm.), oraz uzyskały zaświadczenia zgodnie z 20 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 maja 2002 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności i 23 Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. W kadrze lekarzy - członków Zespołu stwierdzono brak lekarza okulisty, co stanowi naruszenie przepisu 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, według którego przewodniczącym składu orzekającego jest lekarz, specjalista w dziedzinie odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej. Analiza statystyki dotyczącej udziału lekarzy członków zespołu w składach orzekających wykazała, że dwóch lekarzy powołanych na członków zespołu nie bierze udziału w posiedzeniach składów orzekających. Opisana sytuacja dotyczy dwóch lekarzy psychiatrów. 2
Ponadto kontrola ujawniła, że wśród powołanych członków zespołu jest doradca zawodowy który nie bierze udziału w posiedzeniach składów orzekających z uwagi na brak ważnego zaświadczenia uprawniającego do orzekania. Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Radomiu spełnia warunki organizacyjne i techniczne określone w 24 i 25 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Zgodnie z art. 6d ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Miejski Zespół pracuje w Elektronicznym Krajowym Systemie Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności. Kontrola trybu rozpatrywania wniosków o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności pod kątem zachowywania terminów do załatwiania spraw wskazanych w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 267) wykazała, że Miejski Zespół w Radomiu w okresie objętym kontrolą przekraczał ww. terminy. Analizie poddano 102 sprawy wymienione w protokole (s. 11-12). Biorąc pod uwagę ustalenia kontrolujących oraz wyjaśnienia złożone przez Przewodniczącą Zespołu stwierdzono, że 78 (76 %) spośród analizowanych wniosków zostało rozpatrzonych po upływie ustawowego terminu. W każdym przypadku przekroczenia terminu do załatwienia sprawy Miejski Zespół informował osoby zainteresowane zgodnie z art. 36 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Dokumentacja wpływająca do Zespołu w sprawie wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności po zarejestrowaniu analizowana jest pod względem formalno-prawnym, następnie przekazywana do lekarzy, którzy dokonują wstępnej weryfikacji dokumentacji medycznej i decydują o ewentualnej konieczności uzupełnienia. Kontrola wykazała, że Przewodnicząca Zespołu w 20 sprawach (wymienionych w protokole, s. 29) wyznaczyła do składu orzekającego lekarza o specjalizacji nieodpowiedniej do choroby zasadniczej osoby zainteresowanej. Tym samym naruszono 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, według którego przewodniczącym składu orzekającego jest lekarz o specjalizacji odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej. Ponadto kontrolujący ustalili, że w przypadku stwierdzenia braku wystarczającej dokumentacji medycznej Przewodnicząca Miejskiego Zespołu nie zawiadamia osoby zainteresowanej lub opiekuna dziecka o konieczności jej uzupełnienia. Informacja o konieczności dostarczenia dokumentacji wskazanej przy wstępnej weryfikacji wniosku.------ -- -----,1-3
znajduje się w treści zawiadomienia o terminie posiedzenia składu orzekającego. Stanowi to naruszenie 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Analiza organizacji posiedzeń składów orzekających wykazała nieprawidłowości. Posiedzenia składów orzekających odbywają się 3-8 razy w tygodniu, zgodnie z informacją otrzymaną od Przewodniczącej na poszczególne posiedzenia wzywanych jest od 20-25 osób dorosłych lub dzieci, średnio co 5-10 minut. Analiza zawiadomień o terminie rozpatrzenia sprawy na posiedzenie składu orzekającego w dniu 29 sierpnia 2013 r. wykazała, że osoby zainteresowane wzywane są co 5 minut. W ocenie Wojewódzkiego Zespołu czas zaplanowany na badanie lekarskie wywiad ze specjalistą jest zbyt krótki, aby zebrać informacje niezbędne do wydania orzeczenia. Praktyka taka niewątpliwie uniemożliwia rzetelne rozpatrzenie sprawy lub też powoduje, że osoby przyjmowane są ze znacznym opóźnieniem. Zalecenie dotyczące zmian w organizacji posiedzeń składów orzekających zostało zawarte uprzednio w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 20 września 2010 r. Analiza 80 spraw (wymienionych w protokole, s. 13-14) pod kątem prawidłowości, kompletności oraz jakości ocen sporządzanych przez specjalistów - pracowników socjalnych, psychologów i pedagogów ujawniła nieprawidłowości. Oceniono 56 Ocen funkcjonowania społecznego dla potrzeb postępowania o ustalenie stopnia niepełnosprawności, 8 Ocen psychologicznych dla potrzeb orzekania o stopniu niepełnosprawności, 16 Ocen pedagogicznych dla potrzeb postępowania o ustalenie niepełnosprawności. W przypadku 24 Ocen... (wymienionych w protokole, s. 14) wypełnianych przez pracowników socjalnych w sprawach o ustalenie stopnia niepełnosprawności kontrolujący stwierdzili, że oceny nie są dostatecznie wypełnione, zawarte w nich dane nie są spójne z rozstrzygnięciem lub brak jest uzasadnienia. W przypadku 4 Ocen... (wymienionych w protokole, s. 14) wypełnianych przez pedagogów w sprawach o ustalenie niepełnosprawności kontrolujący stwierdzili, że orzecznicy w uzasadnieniu powołują się na stan zdrowia dziecka. Pozostałe Oceny... sporządzane przez pracowników socjalnych, psychologów i pedagogów w większości są wypełniane dostatecznie, a zgromadzony w nich materiał pozwala na uzyskanie informacji potrzebnej do podjęcia decyzji. Kontrolujący stwierdzili, że Ocena psychologiczna dla potrzeb orzekania o stopniu niepełnosprawności nie jest przechowywana w kopercie z pozostałą dokumentacją medyczną. Analiza w zakresie kryteriów medycznych orzekania 102 orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności (wymienionych w protokole, s. 19), dobranych metodą doboru prostego losowego, wydanych w okresie obowiązywania rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie,- 4
kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 - go roku życia oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wykazała niżej wymienione nieprawidłowości. Kontrolująca dokumentację medyczną dr n. med. stwierdziła, że w 39 (tj.38%) przypadkach ustalone u osób orzekanych schorzenia oraz wynikające z nich ograniczenia w funkcjonowaniu' tych osób zgodnie z obowiązującą w dniu wydania orzeczenia definicją niepełnosprawności oraz standardami medycznymi nie uzasadniały ustalenia przyznanego stopnia niepełnosprawności lub zaliczenia dziecka do osób niepełnosprawnych. W przypadku 33 spraw (opisanych w protokole, s. 20-27) stwierdzono, że istnieje uzasadniona wątpliwość co do zgodności orzeczeń ze stanem faktycznym oraz, że orzeczenia zostały wydane w sposób sprzeczny z przepisarru dotyczącymi orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności - zgromadzona w procesie orzeczniczym dokumentacja medyczna potwierdzająca rozpoznanie zasadnicze oraz dane zawarte w ocenie stanu zdrowia nie stanowią wystarczającego uzasadnienia dla zaliczenia dziecka do osób niepełnosprawnych lub osoby zainteresowanej do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, lub stwierdzono brak aktualnej dokumentacji medycznej stanowiącej przesłankę do wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Ponadto kontrolujący stwierdzili, że w 6 przypadkach (opisanych w protokole, s. 27-28) nie wszystkie symbole przyczyny niepełnosprawności uzasadniały orzeczony stopień niepełnosprawności. W przypadku 2 spraw (wymienionych w protokole, s. 28) analizująca dokumentację medyczną dr n. med. nie znalazła podstaw dla zaliczenia wskazania 9 dotyczącego spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r., poz. 1137) - w dokumentacji medycznej i badaniu przedmiotowym brakowało uzasadnienia dla wskazania 9. Analiza Ocen stanu zdrowia wystawianych przez lekarza - przewodniczącego składu orzekającego wykazała, że lekarze członkowie Miejskiego Zespołu nie wypełniają ich dostatecznie. Uchybienia stwierdzono w 28 Ocenach..., gdzie lekarz - przewodniczący składu podał niepełne badanie podmiotowe, 59 Ocenach..., gdzie lekarz - przewodniczący składu podał niepełne badanie przedmiotowe, w 45 - nie wpisano informacji dotyczących określenia zakresu i rodzaju ograniczeń spowodowanych naruszoną sprawnością organizmu osoby orzekanej, wynikającą z rozpoznania choroby zasadniczej i chorób współistniejących, w 92 Ocenach... przewodniczący składu nie uzasadnił podjętego rozstrzygnięcia. Ponadto 5
w 32 sprawach stwierdzono niewłaściwy wpis w punkcie 11e Oceny: "Wymaga opieki", przy kwalifikacji orzekanego do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (sprawy wymienione w protokole, s. 29-30). Kontrola wykazała, że w sprawach rozpatrywanych przez lekarzy oraz.'. Oceny wypełniane są nieczytelnie. Kontrolująca dokumentację medyczną dr n. med. zgłosiła liczne zastrzeżenia (opisane w protokole, s. 31) do sposobu przeprowadzenia wywiadu i badania, jak również wypełniania Ocen w sprawach, którym przewodniczyła pani Kontrola wykazała, że na druku Oceny stanu zdrowia brakuje rubryki dla oceny głowy 1 SZ)'1. Wobec przedstawionej oceny dotyczącej funkcjonowania jednostki poddanej kontroli, zwracam się o realizację poniższych zaleceń pokontrolnych: 1. pilnie podjąć działania w celu wznowienia 39 postępowań w zakwestionowanych sprawach, w których zgromadzona w procesie orzeczniczym dokumentacja medyczna nie uzasadniała ustalenia niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, z uwzględnieniem specjalizacji lekarza odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka 2. lub osoby zainteresowanej; pilnie podjąć działania w celu powołania do Zespołu lekarza okulisty; 3. bezwzględnie pq:estrzegać terminów rozpatrywania spraw określonych w art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego; 4. wyznaczać do składów orzekających lekarzy o specjalizacji odpowiedniej do choroby zasadniczej dziecka lub osoby zainteresowanej zgodnie z 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności; 5. zmienić sposób organizacji posiedzeń składów orzekających tak, aby czas zaplanowany na badanie lekarskie i wywiad ze specjalistą pozwalał na zebranie informacji niezbędnych do wydania orzeczenia; 6. dopilnować, aby lekarze - członkowie Miejskiego Zespołu określali symbole przyczyny niepełnosprawności zgodnie ze standardami orzeczniczymi oraz dokumentacją medyczną; 7. dopilnować, aby lekarze - członkowie Miejskiego Zespołu w sposób staranny i wyczerpujący wypełniali oceny sporządzane w procesie orzeczniczym; 6
8. prawidłowo określać wskazania w orzeczeniu, w szczególności wskazanie 9 (spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym), zgodnie z zasadami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca t..- 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności;,.,.;i~""""'. ł', ~_.-" ~ 9. wystąpić do Prezydenta Miasta Radomia z wnioskiem o odwołanie lekarzy - członków Zespołu, z którymi Zespół nie kontynuuje współpracy w zakresie orzecznictwa, następnie pilnie podjąć działania w celu powołania do Zespołu lekarzy brakujących specjalności (psychiatria), którzy będą uczestniczyć w posiedzeniach składów orzekających; 10. wystąpić do Prezydenta Miasta Radomia z wnioskiem o odwołanie doradcy zawodowego - członka Zespołu, z którym Zespół nie kontynuuje współpracy w zakresie orzecznictwa, następnie pilnie podjąć działania w celu powołania do Zespołu doradcy zawodowego, który będzie uczestniczył w posiedzeniach składów orzekających; 11. rozważyć możliwość wystąpienia do Prezydenta Miasta Radomia z wnioskiem o odwołanie lekarza - członka Zespołu, pani 12. w przypadku stwierdzenia konieczności uzupełnienia dokumentacji wskazanej przy wstępnej weryfikacji wniosku przestrzegać zapisu 6 ust. 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności; 13. dopilnować; aby specjaliści - członkowie Miejskiego Zespołu w sposób staranny, wyczerpujący i spójny wypełniali oceny sporządzane w procesie orzeczniczym; 14. uzupełnić druk Ocen stanu zdrowia wystawianych przez lekarza - przewodniczqcego składu orzekajqcego o brakujące rubryki. o wykonaniu powyższych zaleceń proszę poinformować w terminie 30 dni Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. zup. WOJEW y Do wiadomości: Prezydent Miasta Radom Pan Andrzej Kosztowniak Anna Olszewska Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Wył~cZ8nl.Jawno.cllnfonnacJI publicznej Zakres:.e!&.:~...~.9..~~:-::f..ę...:?.~;~.(..M.~\~... _. 7