ó!!"
#$ ó operatorska moliwo zachowania dotychczasowego numeru przy zmianie operatora, lokalizacyjna wystpuje tylko w sieciach stacjonarnych, w przypadku zmiany lokalizacji przyłcza abonenta i pozostania w sieci dotychczasowego operatora (obecnie numer mona było zachowa jeeli w nowej lokalizacji abonent nadał byłby obsługiwany przez t sam central która obsługiwała go w jego dotychczasowej lokalizacji), usługowa pozostawienie dotychczasowego numeru przy zmianie usługi np. zmiana w telefonii stacjonarnej z dostpu analogowego (POTS Plain Ordinary Telephone Service) na dostp cyfrowy (ISDN Integrated Services Digital Network). O ile przenoszenie usługowe w praktyce funkcjonuje gdy wprowadzenie jego nie wymaga dodatkowych zmian i nakładów finansowych o tyle przenono operatorska i lokalizacyjna nie jest prosta i tania w implementacji.
% &'( NP (Number Portability) obowizek prawny dla sieci stacjonarnych został wprowadzony w noweli ustawy Prawo telekomunikacyjne (ustawy z lipca 2000 roku), poczwszy od 1 padziernika 2003 roku, prawo do przeniesienia numeru ograniczone jest do strefy numeracyjnej (,których jest 49 i pokrywaj si obszarowo z granicami administracyjnymi starych województw) dla numerów telefonicznych powizanych z obszarem (czyli zwykłych numerów abonentów, np. (22) 4261000), przenaszalno dla numerów nie powizanych z obszarem np. 0800... ma by zapewniona na terenie całego kraju; przenoszenie w sieciach mobilnych MNP (Mobile Number Portability) zostało wprowadzona w nowej ustawie Prawo telekomunikacyjne, z dnia 16 lipca 2004 roku (art. 71 ust. 1 ustawy), i obowizuje od 3.09.2004; nie jest dozwolone przenaszenie numeru pomidzy sieciami stacjonarnymi i mobilnymi; operator od którego przenosi si abonent moe pobra jednorazow opłat za przeniesienie numeru, ale jej wysoko nie powinna zniechca abonenta do skorzystania z prawa do przeniesienia numeru do innej sieci; rozliczenia midzy operatorskie w zakresie połczenia sieci z tytułu przenoszenia numerów powinny by oparte o koszty; proces przeniesienia numeru reguluje rozporzdzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 1 marca 2006 r. w sprawie warunków korzystania z uprawnie w publicznych sieciach telefonicznych. kwestie zwizane z kierowaniem ruchu definiuje rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 9 stycznia 2008 r. w sprawie szczegółowych wymaga dotyczcych zasad adresowania dla właciwego kierowania połcze;
% & ( Schemat postpowania abonenta w przypadku gdy chce zawrze umow z nowym dostawc zachowujc swój dotychczasowy numer -> według rozporzdzenia. 2 7 dni na sprawdzenie i odpowied czy moe zawrze umow o wiadczenie usług Nowy operator Abonent udaje si do nowego operatora z wnioskiem od starego w celu zawarcia umowy o wiadczenie usług z zachowaniem numeru 7 3 1 Jeeli TAK to abonent otrzymuje pisemne potwierdzenie z inf. o przewidywanym terminie rozpoczcia wiadczenia usług 4 Stary operator 6 5 Operator ma 14 dni na rozpatrzenie wniosku o rozwizanie umowy z zachowaniem przydzielonego numeru i zawiadomienie klienta podajc termin rozwizania umowy Zmiana procesu moe znacznie ułatwi obsług klienta.
% &'( Usługa jest prosta w przekazie marketingowym ale skomplikowana organizacyjnie, pracochłonna i kosztowna w realizacji technicznej; Wprowadzenie usługi burzy logik funkcjonowania istniejcych sieci telekomunikacyjnych gdzie numer katalogowy (numer telefoniczny abonenta) słuy zarówno do identyfikowania abonenta jak i przynalenoci do sieci konkretnego operatora co umoliwia odpowiednie kierowanie ruchu na podstawie kilku pocztkowych cyfr numeru (prefiksu). Po wprowadzeniu usługi numer bdzie słuył tylko do zidentyfikowania konkretnego uytkownika, aby odpowiednio kierowa ruch telekomunikacyjny trzeba wprowadza dodatkowe mechanizmy w sygnalizacji midzy centralowej SS7 (Signalling System nr 7); Wprowadzenie usługi uniemoliwia dzwonicemu proste zidentyfikowanie operatora w sieci którego znajduje si abonent a przez to naraa go na wysze koszty gdy połczenie (teoretycznie) wewntrz sieciowe w praktyce wychodzi poza sie, (ewentualn informacj który operator aktualnie obsługuje klienta mona byłoby uzyska na danie poprzez SMS, stron internetow); Nie istniej midzynarodowe normy ani wymagania techniczne, które jednoznacznie okrelałyby sposób realizacji przenonoci numerów pomidzy sieciami rónych operatorów, kady kraj musi rozwiza problem samodzielnie biorc pod uwag propozycje zawarte w standardach, drobne rónice (ale czasami istotne) w krajowych wersjach protokołów sygnalizacyjnych, róny stan prawny.
% & ( W zwizku z faktem e przenaszalno numeru nie była brana pod uwag przy tworzeniu standardów i protokołów telekomunikacyjnych, budowaniu scenariuszy usług oraz logiki działania aplikacji IT wprowadzenie odpowiednich modyfikacji na obecnym etapie: jest kosztowne dla operatorów, wymaga powanych zmian w systemach IT i elementach sieci telekomunikacyjnej (w Szwecji prawdopodobnie kosztowało ponad 100 mln EURO - wszystkich operatorów), w Polsce, tylko samych operatorów ruchomych kosztowało prawdopodobnie minimum kilkadziesit milionów złotych. powoduje nieefektywne kierowanie ruchu (w niektórych scenariuszach połczeniowych), tranzytowanie ruchu przez sie operatora bdcego pierwotnym włacicielem numeru a w niektórych z moliwych rozwiza nawet tromboning (przykład Francji), niektóre usługi nie bd prawidłowo funkcjonowa dla abonentów którzy zmienili operatora pozostawiajc swój pierwotny numer, np. SMSy, MMSy w roamingu w niektórych krajach i niektórych sieciach, nie jest moliwe (jak si powszechnie uwaa) w 100% przeniesienie abonenta do innego operatora, to znaczy wykasowanie wszystkich aranacji dotyczcych abonenta który si przeniósł do innego operatora w bazach danych operatora przekazujcego, wprowadzenie rozwizania umoliwiajcego bardziej efektywne kierowanie ruchu znacznie podnosi nakłady inwestycyjne i wydłua czas wdroenia, szczególnie w sieciach stacjonarnych; wdroenie usługi w sieciach stacjonarnych jest bardziej kłopotliwe, kosztowne i czasochłonne w porównaniu z sieciami mobilnymi - głównie w przypadku gdy wprowadzamy rozwizanie które ogranicza do minimum liczb tranzytu przez operatora bdcego włacicielem numeru, rónica w nakładach inwestycyjnych na abonenta moe siga nawet 2-4 razy (pomidzy sieciami stacjonarnymi a mobilnymi) ze wzgldu na inn architektur i sposób działania sieci stacjonarnych i mobilnych,
ł) Usługa bardzo popularna w Hong Kongu i Stanach Zjednoczonych. W USA w cigu roku zmieniło operatora pozostawiajc dotychczasowy numer około 10% abonentów, W Hong Kongu w cigu pierwszego roku operatora zmieniło około 20% klientów pozostawiajc dotychczasowy numer, wybuchła wojna cenowa, znacznie spadły ceny; W Europie usługa generalnie nie jest popularna (ale s wyjtki, Finlandia 22% wszystkich klientów przeniosło si w przecigu roku, Norwegia 25% w 2,5 roku, Szwecja 5,6% w cigu 20 miesicy, Irlandia 3,2 % po pierwszym roku). Statystycznie dla wszystkich krajów europejskich które wdroyły usług liczba przeniesie w stosunku do liczby abonentów to około 1,5 % rocznie. Po ominiciu w statystykach krajów w których usługa funkcjonuje krócej ni 18 miesicy wskanik powyszy spada do około 1,1% rocznie. Usługa ma minimaln popularno gdy abonent musi zapłaci jednorazowo za przeniesienie wicej ni 10 EURO, np. we Francji 15 EUR. Duy wpływ na popularno usługi ma uciliwo dla abonenta procedury zwizanej z przeniesieniem numeru do innej sieci, czyli czy idzie do jednego operatora, czy do dwóch, do którego w pierwszej kolejnoci, czas na przeniesienie który zawiera si od kilku godzin w Stanach Zjednoczonych do nawet 2 miesicy w krajach europejskich. W Polsce w sieciach ruchomych w cigu ponad 2 lat funkcjonowania usługi przeniosło si prawie 200 ty. abonentów i uytkowników pomimo bardzo uciliwego procesu przeniesienia i pocztkowo wysokiej opłaty za usług.
$ ) ó $ ł) Dla operatorów którzy maj podobne udziały w rynku jest to gra o stawk zero, w wikszoci wypadków rónice pomidzy operatorami w pozyskaniu / stracie netto klientów którzy zmienili operatora zachowujc numer sigaj od 0,5 do 2,5%, zyski z pozyskania nie zwróc si w zwizku duymi nakładami finansowymi koniecznymi do wdroenia usługi. Przy takim podziale rynku operatorzy nie reklamuj usługi, np. w Grecji do promocji usługi przygotowuje si regulator. Usługa jest korzystna dla nowych i małych operatorów którzy maj ułatwion drog pozyskiwania klientów od duych operatorów, szczególnie chodzi o klientów biznesowych dla których numer katalogowy odgrywa du warto, uwaga odnosi si zarówno do sieci stacjonarnych jak i mobilnych.
ó Sposób realizacji usługi ze wzgldu na stopie wykorzystania sieci operatora macierzystego (tzn. tego któremu numeracja została pierwotnie przydzielona) moe by nastpujcy: routing bezporedni (rozwizanie uwaane za docelowe przez wikszo regulatorów w wersji z ACQ All Call Query o czym bdzie mowa w dalszej czci prezentacji). W ramach domeny przenaszalnoci (czyli obszaru / sieci na którym moe by realizowana) sie operatora macierzystego nie jest wykorzystywana (w wikszoci wypadków) przy wiadczeniu usług przez nowego usługodawc. wiadomo sygnalizacyjna inicjujca wywołanie wychodzce z sieci operatora inicjujcego do sieci operatora docelowego zawiera ju informacj routingow niezbdn do zrealizowania połczenia routing poredni Sie operatora macierzystego (właciciela numeracji) poredniczy w wikszoci usług wiadczonych przez operatora do którego numer został przeniesiony. wywołanie jest zawsze kierowane do sieci operatora który jest włacicielem numeru a dopiero ta sie odsyła wywołanie do właciwego operatora Zasadnicz rónic pomidzy rozwizaniami jest to e w pierwszym wariancie informacja o numerze przeniesionym jest dostpna w sieci inicjujcej wywołanie umoliwiajc optymalne kierowanie ruchu. W drugim wypadku informacj który operator obsługuje aktualnie abonenta posiada tylko operator któremu regulator pierwotnie przydzielił numeracj, po otrzymaniu wywołania dokonuje jego odpowiedniego przekierowania.
ł) ł Na kolejnych slajdach zostan przedstawione najistotniejsze informacje dotyczce rónych metod implementacji. Porednie kierowanie ruchu (ang. Onword Routing lub Indirect Routing), Bezporednie kierowanie ruchu w wersji odpytaniem dla kadego wywołania (ang. Direct Routing + All Call Query), Bezporednie kierowanie ruchu w wersji z odpytaniem tylko w przypadkach wywoła które nie doszły do realizacji na skutek odrzucenia (ang. Direct Routing + Query on Release), Pominita została metoda oparta na połczeniu zwróconym (Direct Routing + Query on Drop Back QoDB) ze wzgldu na małe prawdopodobiestwo implementacji praktycznej. Okrelenia uyte: Sie macierzysta sie operatora, któremu administracja (regulator) pierwotnie przydzielił zakres numeracji obejmujcy numer abonenta dajcego zachowania numeru przy zmianie operatora. Sie dawcy przy pierwszym przeniesieniu jest to sie macierzysta, ale poniewa abonent moe wielokrotnie zmienia operatora zachowujc ten sam numer, sie dawcy niekoniecznie jest sieci operatora macierzystego. Sie biorcy sie operatora, który aktualnie wiadczy usługi abonentowi dajcemu zachowania numeru uywanego przez niego u poprzedniego operatora. Sieci tranzytowe A i B, zaznaczone na rysunkach w dalszej czci opracowania, naley traktowa jako opcjonalne.
$ &) *$ #)$ #)(! #! 4a1 4a2 4b " W tym schemacie sie (centrala) abonenta wywołujcego kieruje połczenie do sieci dawcy tak jak dotychczas, czyli na podstawie prefiksu. Sie dawcy stwierdza, e wywoływany numer został przeniesiony, przeszukuje wewntrzn baz danych w celu ustalenia aktualnego operatora danego abonenta i nastpnie zestawia połczenie do sieci biorcy. Przez cały czas trwania połczenia wykorzystywane s zasoby sieci dawcy jako fragment zestawionego łcza telefonicznego. Jako usług wiadczonych przez dawc w duej mierze zaley od sieci biorcy. Operator dawca (i tylko on) prowadzi baz danych numerów z przydzielonych jemu zakresów numeracji abonentów którzy nie s ju w jego sieci, np. w przypadku kiedy klient Polkomtel przeniósł si do PTC a póniej do PTK Centertel to Polkomtel za kadym razem musi dokona modyfikacji bazy danych (równie gdy przenosi si z PTC do PTK Centertel).
+$ $ $ łó $ł $ $ &) #),- #(! REL # "! REL $ % # # # " Połczenie jest pocztkowo kierowane do sieci dawcy. Jeeli centrala dawcy stwierdzi, e numer został przeniesiony, to zwraca informacj o braku moliwoci zestawienia połczenia (okrelajc powód numer przeniesiony). Wówczas centrala inicjujca (ewentualnie tranzytowa) wysyła zapytanie do bazy danych numerów przeniesionych i na podstawie otrzymanej odpowiedzi zestawia połczenie do sieci biorcy. Zawarto bazy danych jest taka sama jak w wersji z ACQ (o czym na nastpnym slajdzie), inny jest natomiast moment w którym dochodzi do odpytania bazy danych.
+$ $ $ $) ł &) #),. -( 2b1 2a 2b2! Centrala inicjujca przed kadym zestawieniem połczenia przesyła zapytanie do bazy danych skd otrzymuje informacj czy dany abonent si przeniósł, a jeeli tak to otrzymuje równie informacj który operator aktualnie obsługuje abonenta. Kady z operatorów posiada baz danych numerów przeniesionych na terenie całego kraju i wszystkich operatorów (nie tylko tych z jego zakresu numeracji tak jak w metodzie OR) aby mógł poprawnie skierowa połczenie. Nie istniej rozwizania techniczne które w 100% zapewniałyby uniknicie routingu poredniego i negatywnych zjawisk które to za sob pociga, bdzie to szczególnie widoczne w przypadku przychodzcych połcze midzynarodowych i tranzytowania niektórych wiadomoci sygnalizacyjnych zwizanych z roamingiem (SMS-y) do abonentów którzy zmienili operatora zachowujc dotychczasowy numer.
Zarzdzanie bazami danych. Istniej dwie metody zarzdzania bazami danych: - bezporednia wymiana informacji pomidzy operatorami lub - rozwizanie oparte o centraln baz danych; Rozwizanie oparte o centraln baz danych powstało w wyniku problemów które powstaj w metodach QoR i ACQ gdy o przeniesieniu pojedynczego abonenta musz by informowani wszyscy operatorzy którzy uywaj tych metod. W praktyce centralna baza danych staje si potrzebna gdy dane maj by wymieniane z wicej ni czteroma operatorami. PLU S IDEA NETIA NRDBP ERA TPS A DIALOG Centralna referencyjna baza danych z której kady z operatorów pobiera informacje do swojej lokalnej bazy danych pracujcej w czasie rzeczywistym
Zbiorcze, ogólne porównanie metod OR Onward Routing QoR Query on Release ACQ All Call Query Uwagi Zaangaowanie sieci dawcy Przez cały czas trwania połczenia W trakcie próby zestawiania połczenia oraz dla przychodzcych połcze midzynarodowych i czci wiadomoci sygnalizacyjnych zwizanych z SMSami Tylko dla (niektórych) przychodzcych połcze midzynarodowych i czci wiadomoci sygnalizacyjnych zwizanych z SMSami Przychodzce połczenia midzynarodowe prawie dla kadego scenariusza połczeniowego bd tranzytowane przez sie dawcy (metoda OR). Efektywno kierowania ruchu w zalenoci od iloci abonentów którzy zmienili abonenta w stosunku do wszystkich abonentów Metoda ma sens tylko w przypadku niewielkiej liczby abonentów przeniesionych (do kilku procent) gdy ruch od innych operatorów kierowany do abonenta zawsze przechodzi przez sie biorcy i zajmuje zasoby na cały czas trwania połczenia. Metoda porednia pomidzy OR i ACQ. W trakcie zestawiania połczenia jest analogiczna do OR, jednak samo połczenie odbywa si ju bez porednictwa sieci dawcy. Ma sens jeeli liczba abonentów przeniesionych nie przekracza około kilkunastu procent wszystkich abonentów ze wzgldu na liczb jałowych wiadomoci sygnalizacyjnych. Najefektywniejsze kierowanie ruchu ale metoda droga w implementacji. Liczba klientów przeniesionych w stosunku do wszystkich klientów nie ma znaczenia gdy odpytanie bazy danych i tak odbywa si dla kadego połczenia. Opłacalna i technicznie uzasadniona jeeli jest duy udział abonentów przeniesionych w stosunku do wszystkich abonentów. Metoda ACQ w połczeniu z centraln baz danych jest uwaana za docelow przez wikszo regulatorów. Szybko implementacji i koszt w sieciach stacjonarnych Szybko implementacji i koszt w sieciach mobilnych Najtasza, najprostsza i najszybsza do wdroenia. Traci sens przy wzrocie liczby abonentów. Stosowana czsto w sieciach stacjonarnych w I fazie wdroenia. Drosza, ni OR, bardziej kłopotliwa we wdroeniu. Koszt około 2,8 EUR na abonenta ale ma sens przy nie zbyt duym ruchu. Najdrosza, najefektywniejsza, pracochłonna, koszt około 7 EUR na abonenta. Koszty szacunkowo mona przyj nastpujce ACQ ~3EUR, QoR~ 2 EUR, OR~1,6 EUR na abonenta. Ze znanych przypadków wdroe europejskich tylko Francja i Wielka Brytania wprowadziły metod - OR, nieliczne kraje - QoR np. Wgry, wikszo wprowadziło lub wprowadza metod ACQ. Metoda QoR ma sens techniczny i ekonomiczny gdy zachodzi due prawdopodobiestwo e w przecigu minimum 2-4 lat liczba abonentów przeniesionych nie przekroczy około 20%. Oczywicie dla przychodzcych połcze midzynarodowych prawie zawsze pozostaje metoda OR. W sieciach stacjonarnych wdroenie usługi jest kilkukrotnie drosze ni w mobilnych (w przypadku metody ACQ i QoR). W wikszoci krajów usługa wdraana jest w II fazach, I faza bazuje na OR, a II faza na ACQ, czas na wdroenie II fazy to nawet dwa lata. W sieciach mobilnych mona szacunkowo przyje koszt wdroenia usługi na abonenta to około 3 EUR dla ACQ,
Techniczne działanie usługi przeniesienia numeru pomidzy wikszoci sieci stacjonarnych w Polsce PRZYKŁAD REALIZACJI POŁCZENIA DO NUMERU PRZENIESIONEGO DO POLKOMTEL Z SIECI TP. NUMER PRZYKŁADOWY (W FORMACIE KRAJOWYM w WARSZAWSKIEJ STREFIE NUMERACYJNEJ) TO 227830000 A HOST POLKOMTEL do którego został dołczony klient ma numer rutingowy RN=C2290 NETIA Wszystkie połczenia kierowane s nadal do operatora pierwotnego bez jakichkolwiek zmian, operatorzy CI nic nie wiedze numer si przeniósł. Przesyłany numer to 227830000 TPSA po analizie e numer si przeniósł do POLKOMTEL dołcza numer rutingowy Polkomtel i wysyła do Polkomtel. Przesyłany numer to C2290227830000 DIALOG TPSA POLKOMTEL ABONENT POLKOMTEL ERA INNI 1. Polkomtel musi poda TPSA numer rutingowy swojej centrali HOST do której w POLKOMTEL bdzie przyłczony klient. 2. TPSA dokonuje odpowiednich aranacji na centrali na której w TP był przyłczony klient, tak aby połczenia przychodzce były przekierowane na numer rutingowy podany uprzednio przez Polkomtel, tu, C2290. 3. W przypadku rekonfiguracji sieci Polkomtel, polegajcej na zmianie centrali Polkomtel do której dołczony jest klient, Polkomtel musi poda wczeniej TP numer HOSTA na którego chce przełczy klienta. 4. Jeeli klient, który przeniósł si uprzednio do Polkomtel z przeniesieniem numeru przenosi si nastpnie do innego operatora (zakładamy e nie wraca do TP), w interesie Polkomtel jest poinformowanie TPSA o zmianie numeru rutingowego, na numer rutingowy nowego operatora aby nie robi przez Polkomtel tranzytu.
KONIEC