LKR 4100-001-03/2014 P/14/001 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LKR 4100-001-03/2014 P/14/001 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/14/001 Wykonanie budżetu państwa w 2013 r., cz. 86 Samorządowe Kolegia Odwoławcze Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Krakowie Kontrolerzy 1. Andrzej Lis, specjalista kp., upoważnienie do kontroli nr 88023 z 13 stycznia 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 1-2) 2. Wojciech Zdasień, główny specjalista kp., upoważnienie do kontroli nr 88047 z 7 lutego 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 2) Jednostka kontrolowana Samorządowe Kolegium Odwoławcze, ul. Gorzkowska 39, 33-300 Nowy Sącz Kierownik jednostki kontrolowanej Maciej Ciesielka, Prezes SKO (dowód: akta kontroli str. 3) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej Opis stanu faktycznego II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie 1 wykonanie przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Nowym Sączu (zwanym dalej SKO) budżetu państwa w 2013 r. w części 86 Samorządowe Kolegia Odwoławcze. W ocenie NIK, w sposób celowy i gospodarny zrealizowano wydatki budżetu państwa w wysokości 1.825,5 tys. zł (99,9 % planu po zmianach). Ocena realizacji wydatków została sformułowana na podstawie wyników kontroli 8,2% zrealizowanych przez jednostkę wydatków oraz badania analitycznego ksiąg rachunkowych. Księgi rachunkowe prowadzone były prawidłowo, a sprawozdania zostały sporządzone rzetelnie i terminowo. Wykazano w nich prawdziwy obraz dochodów, wydatków oraz należności i zobowiązań w 2013 r. III. Ocena kontrolowanej działalności 1. Realizacja wydatków budżetu państwa i budżetu środków europejskich 1.1. Realizacja wydatków budżetowych W ustawie budżetowej na 2013 r. 2 wydatki SKO zostały zaplanowane w wysokości 1.756 tys. zł. W trakcie roku zostały one zwiększone o 70,1 tys. zł do kwoty 1.826,1 tys. zł środkami przeniesionymi z rezerwy celowej, z tego przeznaczonymi na sfinansowanie: zwrotu kosztów postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Krakowie (decyzje MF z dnia 7 listopada i 17 grudnia 2013 r.) w łącznej wysokości 35,1 tys. zł ( 4610), wynagrodzeń bezosobowych dla pozaetatowych członków SKO (decyzja MF z dnia 26 września 2013 r.) w wysokości 25,0 tys. zł ( 4170), wydatków związanych z usługami pocztowymi (decyzja MF z 15 października 2013 r.) w wysokości 10,0 tys. zł ( 4300). 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna 2 Dz. U. z 2013 r., poz. 169 ze zm. 2

W ustawie budżetowej na rok 2013 dla SKO nie zostały zaplanowane wydatki z budżetu UE, jak również w trakcie ww. okresu nie dokonywano zwiększeń planu z tego tytułu. (dowód: akta kontroli, str. 6-12, 325-332) W trakcie roku Prezes SKO wprowadził do planu finansowego zmiany polegające na przesunięciach między paragrafami łącznej kwoty 38,5 tys. zł, na podstawie 12 decyzji w ramach i zgodnie z upoważnieniem. Zmiany wprowadzone w 2013 r. do planu finansowego SKO były celowe i wynikały z faktycznych potrzeb. Środki pochodzące z rezerwy celowej zostały wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem, a niewykorzystana kwota 600 zł (dotyczyła ona kosztów postępowania, a skarżący decyzję SKO jej nie podjęli) została odprowadzona na rachunek budżetu państwa w dniu 31 grudnia 2013 r. (dowód: akta kontroli str. 467-480) Zrealizowane w 2013 r. wydatki SKO wyniosły 1.825,5 tys. zł (rozdział 75016), tj. 99,9% planu po zmianach i były wyższe od wykonania za 2012 r. o 16,5 tys. zł, tj. o 0,9%. Dominujące pozycje w wydatkach stanowiły: wynagrodzenia wraz z pochodnymi (1.487,2 tys. zł), wynagrodzenia bezosobowe (160,0 tys. zł, w tym 135,4 tys. zł dot. wynagrodzeń miesięcznych 17 pozaetatowych członków SKO, na podstawie art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych 3, zakupy usług pozostałych (91,8 tys. zł), wydatki majątkowe (59,4 tys. zł), z tego dotyczące: zakupu urządzenia klimatyzacyjnego (31,0 tys. zł), kserokopiarki-urządzenia wielofunkcyjnego (8,6 tys. zł), drukarki laserowej (6,1 tys. zł) oraz trzech komputerów stacjonarnych. Zakupu ww. sprzętu dokonano w trybie zapytania o cenę (art. 70 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 4 ). W 2013 r. SKO poniosło wydatki na koszty postępowania sądowego i prokuratorskiego ( 4610) w łącznej kwocie 51,5 tys. zł. Były one wyższe o 36,7 tys. zł w porównaniu do wykonania w 2012 r. (14,8 tys. zł), tj. o 248,2%. (dowód: akta kontroli str. 4-5, 29-84, 182-183, 187-324, 479-480) Uwagi dotyczące badanej działalności W związku ze znacznym wzrostem kosztów postępowania sądowego i prokuratorskiego NIK zwraca uwagę na konieczność dokonania szczegółowej, merytorycznej analizy przyczyn tego wzrostu. 1.2. Zatrudnienie i wynagrodzenia Przeciętne zatrudnienie w 2013 r. wyniosło 17 osób i było analogiczne jak w 2012 r. Wydatki na wynagrodzenia ogółem (wraz z pochodnymi) w 2013 r. wyniosły 1.297,2 tys. zł (tj. 100% planu po zmianach) i były niższe w porównaniu do 2012 r. (1.324,4 tys. zł) o 27,2 tys. zł z powodu długotrwałej absencji chorobowej pracownika. (dowód: akta kontroli str. 360-377) SKO jako płatnik od żadnej kwoty wynagrodzenia miesięcznego wypłaconego dla 17 pozaetatowych członków SKO nie naliczył zaliczki na podatek dochodowy według zasad określonych w art. 41 ust. 1 i ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 5. Przez 11 miesięcy 2013 r. 17 członkom SKO wypłacono łącznie 134,5 tys. zł tytułem wynagrodzenia na podstawie art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych. Listy płac dla pozaetatowych członków SKO za okres 11 miesięcy 2013 r. sporządzała główna księgowa i zatwierdzał Prezes SKO lub Wiceprezes SKO. Podstawą zwolnienia wynagrodzeń pozaetatowych członków SKO od podatku dochodowego od osób fizycznych było postanowienie Urzędu Skarbowego z 30 września 2005 r. W postanowieniu tym Urząd Skarbowy zajął stanowisko, według którego wynagrodzenia pozaetatowych członków SKO wypłacane na podstawie art. 15 ust. 4 o samorządowych kolegiach odwoławczych są zwolnione z opodatkowania na zasadach 3 Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 856 ze zm. 4 Dz. U. z 2013 r. poz. 907 ze zm. 5 Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.). 3

Uwagi dotyczące badanej działalności określonych w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 2 280 zł. NIK zwraca jednakże uwagę, że o zakresie stosowania przepisu art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wypowiedział się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. U 6/97 6 i Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów z dnia 30 marca 2009 r., sygn. II FPS 7/08 7, oraz w wyroku z dnia 20 lipca 2011 r.. sygn. II FSK 406/10 8. Według tych stanowisk wynagrodzenie wypłacane pozaetatowym członkom Samorządowego Kolegium Odwoławczego nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, ww. wynagrodzenia będące przychodem, o którym mowa w treści art. 13 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, co oznacza, że na Samorządowym Kolegium Odwoławczym ciąży obowiązek płatnika, wynikający z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 9. Odnosząc się do kwestii wydawania rozbieżnych interpretacji w zakresie opodatkowania wynagrodzeń wypłacanych pozaetatowym członkom samorządowych kolegiów odwoławczych na podstawie art. 15 ust. 4 ustawy o samorządowych kolegiach odwoławczych Minister Finansów przyjął stanowisko, że wynagrodzenia te nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przedmiotowe wynagrodzenia podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach, co oznacza, że dokonujący ich wypłat płatnik jest zobligowany pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, według zasad określonych w art. 41 ust. 1 ww. ustawy. Stanowisko to zostało przedstawione w piśmie Ministerstwa Finansów z dnia 2 marca 2007 r. Nr DD3-033-25/Ał/06/807 skierowanym do Krajowej Informacji podatkowej i jest prezentowane jednolicie w aktualnie wydawanych przez upoważnionych Dyrektorów Izb Skarbowych interpretacjach indywidualnych. (dowód: akta kontroli str. 32, 184, 481-500) Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa 1.3. Badanie wybranych dowodów księgowych w zakresie ich poprawności formalnej oraz prawidłowości ujęcia ich w księgach rachunkowych W ramach kontroli wykonania budżetu państwa w 2013 r. w części 86 przeprowadzono w SKO badanie w zakresie poprawności formalnej dowodów i zapisów księgowych (w tym kontroli bieżącej i dekretacji) oraz wiarygodności pod kątem prawidłowości wartości transakcji, okresu księgowania, ujęcia na kontach syntetycznych i analitycznych (a w konsekwencji ujęcia w sprawozdaniach budżetowych). Próbę do badania wyznaczono ze zbioru 338 dowodów księgowych (oraz odpowiadających im zapisów księgowych). Ze względu na niskie ryzyko wystąpienia nieprawidłowości wyeliminowano dowody dot. wynagrodzeń oraz transakcji poniżej 50 zł. Z określonego w powyższy sposób zbioru dokonano losowania, metodą prostą, próby 130 dowodów i odpowiadających im zapisów księgowych. Wobec niestwierdzenia nieprawidłowości w pierwszych 85 wylosowanych dowodach, pozostałe 45 zostało wyłączone z próby. Wydatki objęte badaniem stanowiły kwotę 145,6 tys. zł (88 dowodów) z tego wylosowane metodą statystyczną 84,6 tys. zł (85 dowodów) i dobrane w sposób celowy 61,0 tys. zł (3 dowody). Łącznie badaniem objęto 8,2 % zrealizowanych przez SKO wydatków ogółem. (dowód: akta kontroli, str. 85-113, 444-466) W działalności SKO w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Wydatki poddane kontroli zostały dokonane w sposób oszczędny, celowy i umożliwiający terminową realizację zadań. Księgi rachunkowe były prowadzone rzetelnie i zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Wyniki kontroli poprawności formalnej 6 Dz. U. z 1997 r. Nr 145, poz. 981. 7 Lex 485845. 8 Lex 852902. 9 Dz. U. z 2012 r., poz. 361 4

dowodów i zapisów księgowych (testy kontroli) oraz prawidłowości ich ujęcia w księgach rachunkowych (badanie wiarygodności) potwierdzają skuteczność funkcjonowania przyjętego systemu rachunkowości oraz stosowanych mechanizmów kontroli zarządczej. Opis stanu faktycznego 2. Prawidłowość i rzetelność rocznych sprawozdań budżetowych Badaniem objęto prawidłowość sporządzenia jednostkowych, rocznych sprawozdań budżetowych za rok 2013: o stanie środków na rachunkach bankowych (Rb-23), z wykonania planu dochodów budżetowych (Rb-27), z wykonania planu wydatków budżetu państwa (Rb-28), z wykonania wydatków budżetu państwa w układzie zadaniowym (Rb-BZ1), w zakresie operacji finansowych za IV kwartał 2013 r., tj. o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych (Rb-N) i zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji (Rb-Z). Dane wykazane w sprawozdaniu Rb-23 w wierszu dochody wykonane były zgodne z zapisami na koncie 130 (Rachunek bieżący jednostki) strona Dt, natomiast w wierszu dochody przekazane na centralny rachunek budżetu państwa - z zapisami konta 222 (Rozliczenie dochodów budżetowych) strona Dt i strona Ct konta 130. Wykazany w sprawozdaniu Rb-23 zerowy stan środków na rachunku bieżącym dochodów w NBP został potwierdzony przez Oddział Okręgowy NBP w Krakowie w dniu 14 lutego 2014 r. Dane wykazane sprawozdaniu Rb-27 odpowiadały zapisom na koncie 130-1 (Rachunek bieżący jednostki, subkonto dochodów budżetowych) oraz kontach zespołu 2 Rozrachunki i rozliczenia i zespołu 7 Przychody dochody i koszty. Wykazane w rocznym sprawozdaniu Rb-28 wydatki w kolumnie wykonanie były zgodne z wielkością wykazaną na koncie 130 po stronie Ct Analityczna ewidencja zrealizowanych wydatków budżetowych, prowadzona do konta 130, uwzględniała podziałki klasyfikacji budżetowej (dział, rozdział, paragraf). W sprawozdaniu za IV kwartał 2013 r. o stanie należności Rb-N wykazana kwota należności (0,8 tys. zł) była zgodna z ewidencją analityczną konta 201. Zobowiązania na koniec 2013 r. wyniosły 103,0 tys. zł i były niższe o 7,0 tys. zł (tj. o 6,4%) od stanu na koniec 2012 r. Główne pozycje zobowiązań dotyczyły dodatkowego wynagrodzenie rocznego wraz z pochodnymi (99,0 tys. zł) i kosztów postępowania sądowego i prokuratorskiego (1,7 tys. zł). Analiza zobowiązań wykazała, że zostały one prawidłowo zaciągnięte. W 2014 r. opłacono terminowo zobowiązania 2013 r. za wyjątkiem zasądzonej kwoty 600 zł kosztów postępowania sądowego i prokuratorskiego, niepodjętej w 2013 r. przez strony skarżące decyzje SKO. W sprawie tej kwoty, SKO wystąpiło do tych stron pisemnie o podanie nr konta bankowego. Zobowiązania wymagalne oraz zobowiązania z tytułu papierów wartościowych, zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz przyjętych depozytów, podlegające wykazaniu w kwartalnym sprawozdaniu Rb-Z nie wystąpiły. Kwoty wydatków wykazane w rocznym sprawozdaniu z wykonania wydatków budżetu państwa oraz budżetu środków europejskich w układzie zadaniowym (RbBZ1) były zgodne z zapisami po stronie Ct konta 990 Plan finansowy wydatków budżetowych w układzie zadaniowym. Wszystkie sprawozdania budżetowe zostały sporządzone i przekazane terminowo. Żadne z ww. poddanych kontroli sprawozdań nie było korygowane. W 2013 r. SKO nie ponosiło wydatków w zakresie programów realizowanych ze środków pochodzących z budżetu UE. (dowód: akta kontroli str. 4-28, 31, 49-51, 151-186, 325-359, 378-399, 400-443) Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa W działalności SKO w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie opiniuje sprawozdania budżetowe za 2013 r. Poddane kontroli sprawozdania przekazują prawdziwy i rzetelny obraz dochodów, wydatków a także 5

należności i zobowiązań. Zostały one sporządzone rzetelnie i prawidłowo zarówno pod względem merytorycznym jak i formalno rachunkowym, a kwoty w nich wykazane były zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. Wnioski pokontrolne Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag IV. Uwagi i wnioski NIK nie kieruje wniosków pokontrolnych, o których mowa w art. 53 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 10. V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Krakowie. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Kraków, dnia kwietnia 2014 r. Kontrolerzy: Andrzej Lis Specjalista kontroli państwowej Wojciech Zdasień Gł. specjalista kontroli państwowej 10 Dz. U. z 2012 r., poz.82 ze zm. 6