Zbiór założonych efekty kształcenia dla studiów podyplomowych: ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA ZDROWIA Efekty kształcenia dla przedmiotu Słuchacz, który zaliczył przedmiot, ma wiedzę, umiejętności i kompetencje 1. Podstawy zdrowia środowiskowego 1. Ma wiedzę, na podstawie, której potrafi dokonać oceny zdrowotnej jakości środowiska bytowania człowieka i zidentyfikować najważniejsze środowiskowe zagrożenia zdrowia. 2. Posiada umiejętności przewidywania skutków zdrowotnych w następstwie narażenia na występujące w danym miejscu szkodliwości środowiskowe. 3. Potrafi sformułować zalecenia działań zapobiegawczych i naprawczych oraz inicjować i opiniować działania mające na celu zmniejszenie poziomu czynników szkodliwych w środowisku. 2. Narażenie środowiskowe na chemiczne zanieczyszczenia powietrza, wody i żywności patomechanizm działania, skutki zdrowotne 1. Umie zdefiniować pojęcie narażenia na chemiczne zanieczyszczenia środowiska i scharakteryzować czynniki wpływające na jego wielkość. 2. Potrafi wyjaśnić wpływ właściwości fizyko-chemicznych zanieczyszczeń środowiska na ich losy w organizmie, w tym na patomechanizm. 3. Potrafi opisać skutki zdrowotne wynikające z narażenia ostrego i przewlekłego na najważniejsze zanieczyszczenia chemiczne środowiska. 4. Potrafi wskazać skuteczne sposoby ograniczania narażenia na szkodliwe chemiczne zanieczyszczenia środowiska. 3. Narażenie środowiskowe na czynniki wewnątrz i zewnątrz pomieszczeń (indoors, outdoors) 1. Ma wiedzę, na podstawie której potrafi dokonać oceny zdrowotnej jakości powietrza w środowisku bytowania człowieka i podjąć działania zmniejszające zagrożenie zdrowia. 2. Posiada umiejętności przewidywania skutków zdrowotnych w następstwie narażenia na zanieczyszczenia powietrza występujące w miejscu bytowania człowieka. 3. Potrafi sformułować zalecenia działań zmniejszających poziom zanieczyszczeń powietrza wewnątrz pomieszczeń oraz inicjować i opiniować działania mające na celu zmniejszenie poziomu czynników szkodliwych w powietrzu środowiska zewnętrznego. 4. Czynniki środowiska działające neurotoksycznie. Zespoły wieloczynnikowych oddziaływań środowiskowych na OUN
1. Potrafi charakteryzować mechanizmy działania toksycznego ksenobiotyków ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływania na OUN. Potrafi omówić związek między odrębnościami fizjologicznymi wieku dziecięcego, a oddziaływaniem ksenobiotyków. 2. Potrafi charakteryzować środowiskowe skażenie ołowiem, jego skutki neurobehawioralne, oraz metodologiczne aspekty badań nad neurotoksycznością ołowiu. 3. Potrafi opisać możliwości prewencji środowiskowego skażenia ołowiem. 4. Potrafi omówić problem globalnego zanieczyszczenia rtęcią, charakteryzować zagadnienie neurotoksyczności rtęci. 5. Potrafi charakteryzować pestycydy i inne związki organiczne i ich oddziaływanie na rozwijający się mózg, z uwzględnieniem aktualnych badań i poglądów. 5. Czynniki środowiskowe o działaniu embriotoksycznym i teratogennym. Kancerogeny środowiskowe 1. Ma wiedzę, na podstawie której potrafi rozróżnić kancerogenne, teratogenne i embriotoksyczne czynniki środowiskowe. 2. Posiada umiejętności przewidywania skutków zdrowotnych w następstwie długotrwałego narażenia na związki kancerogenne występujące w powietrzu, wodzie pitnej i żywności. 3. Potrafi sformułować zalecenia działań zapobiegawczych polegających głównie na świadomym doborze składników diety, ograniczając bądź wykluczając okresowo konsumpcję składników pokarmowych kumulujących duże ilości wymienionych związków. 6. Ryzyko zdrowotne związane z narażeniem na promieniowanie jonizujące i elektromagnetyczne 1. Umie opisać źródła emisji, właściwości oraz biologiczne efekty oddziaływania promieniowania jonizującego i elektromagnetycznego. 2. Potrafi opisać negatywne skutki zdrowotne działania PEM i promieniowania jonizującego. 3. Potrafi wskazać skuteczne sposoby ograniczania narażenia społeczeństwa na PEM i promieniowanie jonizujące. 7. Grupy szczególnego ryzyka w narażeniu środowiskowym; zdrowie środowiskowe dzieci 1. Ma wiedzę, na podstawie której potrafi dokonać oceny jakości środowiska bytowania dzieci oraz potrafi zidentyfikować najważniejsze środowiskowe zagrożenia zdrowia dzieci. 2. Posiada umiejętności przewidywania skutków zdrowotnych w populacji dzieci, w następstwie narażenia na występujące szkodliwości środowiskowe. 3. Potrafi sformułować zalecenia działań zapobiegawczych i naprawczych oraz inicjować i opiniować działania mające na celu zmniejszenie poziomu czynników szkodliwych
w środowisku. 8. Szczególne problemy zdrowia środowiskowego. Wpływ składowisk odpadów i spalarni na zdrowie populacji. Skutki zdrowotne narażenia na nanocząstki 1. Ma wiedzę, na temat zagrożeń zdrowia związanych z nieumiejętnym postępowaniem z odpadami niebezpiecznymi, w tym medycznymi. Posiada również wiedzę na temat prawidłowych zachowań w przypadku konieczności utylizacji/zagospodarowania odpadów niebezpiecznych. 2. Posiada umiejętności przewidywania skutków zdrowotnych w następstwie narażenia na skutki uboczne spalania chlorowanych związków organicznych i wie jak im zapobiec. 3. Potrafi sformułować zalecenia działań profilaktycznych oraz podjąć działania mające na celu bezpieczną utylizację odpadów niebezpiecznych 9. Epidemiologia środowiskowa jako narzędzie badawcze w zdrowiu środowiskowym 1. Posiada wiedzę dotyczącą rodzajów badań epidemiologicznych. 2. Potrafi wskazać najważniejsze problemy metodologiczne, występujące w badaniach epidemiologicznych. 3. Potrafi samodzielnie ocenić wyniki badania epidemiologicznego w aspekcie związków przyczynowo-skutkowych. 4. Posiada kompetencje w zakresie samodzielnego programowania badania epidemiologicznego. 5. Umie wykorzystać wiedzę z zakresu epidemiologii środowiskowej w praktyce. 10. Biostatystyka jako narzędzie badawcze w zdrowiu środowiskowym 1. Zna zasady tworzenia zestawów danych w pakiecie statystycznym i potrafi pozyskiwać dane z baz danych. 2. Definiuje zmienną losową, identyfikuje teoretyczne rozkłady zmiennych losowych, określa własności rozkładu normalnego, wyznacza przedziały ufności, stosuje graficzne metody prezentacji rozkładu zmiennej losowej. 3. Definiuje hipotezy statystyczne, stosuje testy statystyczne w celu weryfikacji hipotez statystycznych dla zmiennych jakościowych i ilościowych, wnioskuje na podstawie uzyskanych wyników o zależności pomiędzy zmiennymi. 4. Ocenia siłę zależności stosując odpowiednie współczynniki korelacji. 5. Prowadzi analizę regresji liniowej, wnioskuje na podstawie wyników o zależności pomiędzy zmiennymi ilościowymi. 6. Prowadzi analizę zgodności. 7. Szacuje liczebność próby w badaniach naukowych. 11. Podstawy toksykologii środowiskowej
1. Ma wiedzę, na temat patomechanizmu powszechnie występujących w środowisku człowieka toksycznych związków chemicznych, ich migracji i kumulacji w łańcuchu pokarmowym. 2. Posiada umiejętności przewidywania skutków zdrowotnych w następstwie długotrwałego narażenia na związki toksyczne występujące w powietrzu, wodzie pitnej i żywności. 3. Potrafi sformułować zalecenia działań profilaktycznych, zapobiegawczych, naprawczych, prowadzących do zmniejszenia skutków narażenia na toksyczne związki obecne w środowisku. 12. Ocena ryzyka zdrowotnego 1. Potrafi dokonać identyfikacji najważniejszych czynników ryzyka zdrowotnego, w tym środowiskowych zagrożeń zdrowia. 2. Potrafi dokonać szacunkowej oceny środowiskowego ryzyka zdrowotnego wynikającego z narażenia na szkodliwe zanieczyszczenia np. metale ciężkie. 3. Posiada umiejętność zarządzania ryzykiem zdrowotnym; wskazać skuteczne sposoby/strategie obniżania ryzyka zdrowotnego. 13. Determinanty stanu zdrowia populacji ze szczególnym uwzględnieniem czynników środowiskowych 1. Zna objawy i przyczyny wybranych schorzeń i zmian chorobowych, a także dysfunkcji społecznych oraz metody ich oceny w zakresie niezbędnym dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku. 2. Potrafi prezentować i wyjaśniać problemy z zakresu ochrony zdrowia w sposób dostosowany do przygotowania osób oraz grup docelowych. 3. Potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny 14. Podstawy medycyny środowiskowej 1. Posiada wiedzę dotyczącą definicji i zakresu działania medycyny środowiskowej. 2. Potrafi wskazać metody diagnostyczne, stosowane w medycynie środowiskowej. 3. Posiada kompetencje w zakresie sposobu postępowania w przypadku podejrzenia zaburzeń stanu zdrowia lub chorób uwarunkowanych środowiskowo, zarówno w odniesieniu do przypadków indywidualnych, jak i populacji. 15. Choroby związane z narażeniem na czynniki biologiczne. Zagrożenia zdrowia związane z bioterroryzmem 1. Posiada wiedzę dotyczącą rodzajów, metod pomiaru oraz roli czynników biologicznych w etiologii zaburzeń i chorób o podłożu środowiskowym. 2. Potrafi wykazać rolę czynników biologicznych w etiologii astmy oraz zaburzeń i chorób alergicznych.
3. Posiada wskazać priorytety oraz zasady profilaktyki chorób alergicznych i astmy. 4. Potrafi scharakteryzować zespoły chorobowe, występujące w wyniku narażenia na czynniki biologiczne. 5. Posiada podstawową wiedzę, dotyczącą chorób zakaźnych, przenoszonych drogą kropelkową i wodną. 6. Posiada umiejętności w zakresie wskazywania zagrożeń zdrowia związanych z bioterroryzmem. 7. Posiada kompetencje w zakresie komunikowania ryzyka zdrowotnego spowodowanego bioterroryzmem społeczeństwu. 16. Zespoły przewlekłych zatruć środowiskowych w następstwie narażenia na metale ciężkie 1. Posiada wiedzę dotyczącą źródeł narażenia na metale ciężkie w środowisku pracy oraz w środowisku komunalnym. 2. Potrafi wymienić objawy przewlekłych zatruć ołowiem, rtęcią, kadmem i arsenem. 3. Posiada wskazać priorytety oraz zasady profilaktyki przewlekłych zatruć metalami ciężkimi. 17. Nowotwory o etiologii środowiskowej 1. Posiada wiedzę z zakresu udziału czynników środowiskowych w procesach kancerogenezy u człowieka. 2. Analizuje dane statystyczne dotyczące dynamiki zachorowań na choroby nowotworowe w Polsce i na świecie. 3. Definiuje podstawowe pojęcia z zakresu onkologii, biologii molekularnej, toksykologii i medycyny środowiskowej. Potrafi wskazać etapy powstawania nowotworów. Opisuje objawy mogące świadczyć o chorobie nowotworowej. 4. Potrafi wymienić podstawowe kierunki działań profilaktycznych i zasad wczesnego wykrywania nowotworów złośliwych. 5. Umie wykorzystać wiedzę na temat roli czynników ryzyka i czynników kancerogennych w rozwoju poszczególnych nowotworów. 6. Potrafi omówić i zdefiniować najczęściej występujące nowotwory złośliwe. Jest przekonany, że wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej stwarza możliwość całkowitego wyleczenia. 18. Dieta jako czynnik środowiskowy 1. Posiada rozszerzoną wiedzę w zakresie fizykochemicznych i biologicznych podstaw nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów. 2. Zna objawy i przyczyny wybranych zaburzeń i zmian chorobowych, a także dysfunkcji społecznych oraz metody ich oceny w zakresie niezbędnym dla dziedzin nauki i dyscyplin
naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów. 3. Potrafi prezentować i wyjaśniać problemy z zakresu ochrony zdrowia w sposób dostosowany do przygotowania osób oraz grup docelowych. 4. Potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny. 19. Choroby związane z nieprawidłowym odżywianiem 1. Posiada wiedzę dotyczącą najczęstszych schorzeń na tle wadliwego żywienia. 2. Zna i potrafi zdefiniować poszczególne jednostki chorobowe powstałe na tle wadliwego żywienia. 3. Posiada wiedzę i wskaże czynniki ryzyka związane z żywieniem warunkujące występowanie tych schorzeń. 4. Zna i potrafi określić podstawowe objawy przedmiotowe pozwalające na ich różnicowanie. 5. Zna i wymieni podstawowe badania dodatkowe konieczne do ich różnicowania. 6. Wie i potrafi wdrożyć postępowanie związane ze zmianą stylu życia celem zapobiegania tym chorobom. 7. Przekazuje zdobytą wiedzę pacjentom i kształtuje ich świadomość na temat najczęstszych schorzeń na tle wadliwego żywienia. 20. Zespoły chorobowe w medycynie środowiskowej 1. Posiada wiedzę dotyczącą symptomatologii klinicznej zespołów chorobowych w medycynie środowiskowej. 2. Potrafi wymienić objawy zespołu wieloczynnikowej nadwrażliwości chemicznej, zespołu przewlekłego zmęczenia, zespołu chorego budynku, zespołu długu czasowego, gorączki odlewników. 3. Posiada umiejętność wskazania innych zespołów chorobowych, w których rozważa się rolę czynników środowiskowych. 21. Zespoły chorobowe związane z występowaniem w środowisku: fluoru, jodu, chromu, kobaltu, manganu, miedzi, cynku, żelaza, selenu 1. Umie scharakteryzować właściwości fizykochemiczne występujących w środowisku związków: fluoru, jodu, chromu, kobaltu, manganu, miedzi, cynku, żelaza i selenu. Potrafi opisać ich mechanizm działania toksycznego. 2. Potrafi omówić objawy ostrych i przewlekłych zatruć powyższymi związkami. 3. Zna metody badań laboratoryjnych potrzebnych w diagnostyce zespołów chorobowych spowodowanych występowaniem w środowisku związków: fluoru, jodu, chromu, kobaltu, manganu, miedzi, cynku, żelaza i selenu. 4. Potrafi omówić zasady zapobiegania i leczenia zespołów chorobowych spowodowanych
występowaniem w środowisku powyższych związków. 5. Potrafi wskazać skuteczne sposoby ograniczania narażenia na szkodliwe związki chemiczne występujące w środowisku. 22. Zaburzenia układu wydzielania wewnętrznego w następstwie narażenia na substancje chemiczne 1. Zna i potrafi wykorzystać w praktyce wiedzę z zakresu wpływu substancji chemicznych na funkcje układu wydzielania wewnętrznego ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na funkcje układu rozrodczego. 2. Zna i potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu wpływu środowiskowego niedoboru jodu na wydzielanie hormonów osi podwzgórze-przysadka-tarczyca. 3. Wie jaki jest wpływ zanieczyszczenia środowiska na funkcje układu dokrewnego i potrafi wiedzę wykorzystać w praktyce.