Biuletyn WWF Polska Nr 1, styczeń 2012 Na ratunek leśnym ludziom 100 lat temu na Borneo i Sumatrze żyło ponad 230 tysięcy orangutanów. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat ich liczebność spadła o ponad połowę! Dzisiaj występują tylko w dwóch izolowanych populacjach na Borneo i Sumatrze w południowowschodniej Azji. Na Borneo jest ich 55 tys., na Sumatrze około 7,5 tys. Obie populacje są krytycznie zagrożone. Fletcher & Baylis / WWF-Indonesia
Wstęp Drodzy Państwo, To pierwszy w tym roku numer biuletynu Gatunki na. Znajdą w nim Państwo najważniejsze informacje z kraju i ze świata dotyczące zwalczania nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami zwierząt i roślin. Bohaterami tego numeru są orangutany leśni ludzie z wyspy Borneo. Dowiedzą się Państwo z niego więcej o tych wspaniałych zwierzętach, o ich zwyczajach i problemach zagrażających ich przetrwaniu w naturze, a także o kampanii WWF poświęconej ich ochronie. W tym numerze znajdą także Państwo artykuł o dramatycznej sytuacji nosorożców w Afryce i Azji. Zapraszamy również do udziału w nowym projekcie dla szkół podstawowych pn. Pozwólmy zwierzętom żyć tam, gdzie się urodziły. Magdalena Gołębiewska i Zuzanna Podgórska Projekt WWF Polska Ograniczenie nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami roślin i zwierząt - c.d. ze str.1 Orangutany są niezwykle łagodnymi i przyjacielskimi zwierzętami. Badania potwierdzają, że emocjonalność orangutanów jest podobna do naszej. Te zwierzęta cierpią i cieszą się jak ludzie. W języku malajskim słowo orangutan oznacza leśnego człowieka. Nie bez powodu. Orangutany są jednymi z najbliższych krewnych człowieka. Są też jedynymi małpami człowiekowatymi żyjącymi w Azji. Ich naturalnym domem są lasy na Borneo i Sumatrze. Orangutany mają nieco kudłate futro w kolorze ceglanym, chwytne ręce i stopy. Ich ramiona są długie (nawet do 2 metrów!) i silne, nogi natomiast krótkie i stosunkowo słabe. Waga samic oscyluje w granicach 30-50 kg, a samców 50-90 kg. Charakterystyczną cechą samców są talerze policzkowe po obu stronach twarzy oraz worek skórny na szyi. Dzięki niemu mogą wydawać głośne i donośne dźwięki, słyszalne z odległości nawet kilometra. Orangutany na wolności dożywają nawet 40 lat. Przez cały ten czas prowadzą nadrzewny tryb życia (przechodząc z jednego drzewa na drugie) i unikają schodzenia na ziemię. Nocą śpią w koronach drzew, w samodzielnie wykonanych gniazdach z gałęzi i liści. W ciągu dnia budują mniejsze gniazda, w których zapadają na krótkie drzemki. Ponad 60% diety orangutanów stanowią owoce: liczi, mango, figi, duriany; na resztę składają się młode liście i gałązki, owady, kora drzew, zdrewniałe liany, okazjonalnie jaja i małe kręgowce. Wodę zwierzęta przyswajają z pożywienia, zbierają także deszczówkę z zagłębień drzew. Orangutany nazywane są ogrodnikami lasów, a to ze względu na ich ogromne znaczenie w rozsiewaniu nasion drzew, których owoce stanowią główny składnik ich diety. Dorosłe orangutany są samotnikami, choć czasem mogą tworzyć tymczasowe grupy. Na terytorium jednego samca zamieszkuje zazwyczaj kilka samic. Orangutany rodzą przeważnie jedno młode raz na pięć lat, jeśli warunki środowiskowe sprzyjają rozrodowi. Wycinka i wypalanie lasów, niekontrolowane pożary, brak pokarmu, kłusownictwo i nielegalny handel orangutanami, to śmiertelne zagrożenie dla przetrwania gatunku w naturze. Te łagodne i powolne stworzenia zbyt łatwo stają się łupem kłusowników i handlarzy. Orangutany zabija się dla mięsa, a ich czaszki wykorzystuje się jako trofea i ozdoby. Wiele orangutanów ginie także ze względu na konflikty z ludźmi, którzy zabijają orangutany szukające pożywienia na polach uprawnych i plantacjach. Orangutany są także odławiane w celach handlowych. Szczególnie dramatyczny przebieg mają polowania na małe orangutany. Nielegalni handlarze muszą zabić matkę, a często i resztę rodziny, aby schwytać maleństwo. Statystyki są przerażające. Na jedno młode zwierzę, który przeżywa gehennę odławiania i transportu, przypada pięć, które umierają. A wszystko dzieje się po to, aby mały mógł zostać maskotką w jednym z bogatszych domów. Życie spędzone na łańcuchu przy budzie to koszmar dla każdego, wyrwanego naturze zwierzęcia. Orangutany są gatunkiem zagrożonym wyginięciem, wpisanym do Czerwonej Księgi. Chroni je zarówno prawo krajowe Indonezji, Malezji i Brunei, jak i przepisy międzynarodowe. Odławianie, zabijanie, kaleczenie i handel orangutanami są przestępstwem, za które grozi kara grzywny i pozbawienia wolności. Najważniejszym jednak problemem na Borneo, zarówno dla orangutanów i setek innych gatunków zwierząt, jest nielegalna wycinka lasów. W ciągu ostatnich 20 lat, obszar, które zamieszkiwały skurczył się o ponad 55%! W tym czasie tysiące zwierząt straciły nie tylko swój dom, ale i życie. To właśnie mieszkańcy USA i Unii Europejskiej, w tym Polacy, korzystają w olbrzymim stopniu z bogactw przyrodniczych lasów tropikalnych, przykładowo kupując egzotyczne drewno, czy produkty z olejem palmowym (który jest obecny w wielu produktach spożywczych i kosmetycznych dostępnych na polskim rynku). Orangutan jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem, a zarazem gatunkiem parasolowym - chroniąc orangutana, WWF chroni obszary przez niego zamieszkiwane, najcenniejsze lasy deszczowe. W 2007 roku rządy Indonezji, Malezji i Brunei we Orangutany borneańskie naturepl.com / Anup Shah / WWF współpracy z WWF zobowiązały się do ochrony 220 tys. km kwadratowych lasów na Borneo. Objęty ochroną obszar nazwano Sercem Borneo. To jedno z najbardziej zróżnicowanych biologicznie miejsc na ziemi. WWF pracuje z licznymi organizacjami partnerskimi, aby zabezpieczyć przyszłość orangutanów i ocalić je przed zagładą. Wymaga to szeroko zakrojonego podejścia nie tylko zapewniającego ochronę populacji orangutanów, ale także walkę z niszczeniem siedlisk naturalnych, które są ich domem. Intensywne działania na rzecz wyeliminowania handlu orangutanami, jako zwierzętami domowymi. WWF pracuje obecnie nad planem działania w celu określenia priorytetów i działań na rzecz ochrony orangutanów przez następne 10 lat. Działania na rzecz orangutanów na Borneo są jednym z najwyższych priorytetów dla całego WWF. WWF Polska chce się włączyć w jeden z nich, który dotyczy ochrony najbardziej zagrożonego podgatunku orangutana na Borneo - orangutana zachodnioborneańskiego na obszarze dwóch parków narodowych i w łączącym je korytarzu w zachodnim Borneo. Więcej na temat projektu na rzecz ochrony orangutanów: www.orangutan.wwf.pl Czy wiesz, że: Orangutany potrafią robić narzędzia i posługiwać się nimi. Gałęzie drzew wykorzystują do zbierania miodu i zrywania owoców. Patyki służą im do kopania, drapania, jedzenia, czasem także jako broń. Uczą się poprzez obserwację. Zdarzyło się, że osobniki wypuszczane z ośrodków rehabilitacyjnych, samodzielnie odwiązywały skomplikowane węzły przy cumach łodzi i tratw, wskakiwały do łodzi i pływały po okolicznych rzekach. 2
CO TY MOŻESZ ZROBIĆ? Nie kupuj egzotycznych zwierząt, które nie posiadają odpowiednich dokumentów wymaganych przy sprzedaży gatunków chronionych Konwencją Waszyngtońską. Jeśli nie jesteś pewien, czy dany gatunek jest chroniony skontaktuj się z WWF Polska. Pamiętaj! Kupując zwierzęta bez dokumentów, stajesz się przestępcą! Pomagasz przemytnikom i przyczyniasz się do wymierania gatunków. Nie przywoź z podróży pamiątek zrobionych z zagrożonych wyginięciem roślin lub zwierząt. Pomyśl, jaka jest prawdziwa cena egzotycznej pamiątki! Bądź świadomym konsumentem! Zrezygnuj z żywności, leków i kosmetyków, które wyprodukowano z gatunków zagrożonych wyginięciem. CO SŁYCHAĆ W WWF? Firma Mondial Assistance została partnerem projektu Ograniczenie nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami. Dzięki tej współpracy i dofinansowaniu ze środków NFOŚiGW realizowany jest ogólnopolski projekt edukacyjny dla szkół podstawowych Pozwólmy zwierzętom żyć tam gdzie się urodziły. Serdecznie dziękujemy! Ruszył projekt edukacyjny Pozwólmy zwierzętom żyć tam gdzie się urodziły. Zapraszamy szkoły podstawowe z całego kraju do udziału w naszej kampanii! Trwa kampania poświęcona ochronie orangutanów. WWF Polska zbiera fundusze na wsparcie projektu realizowanego na Borneo. Więcej informacji na stronie www.orangutan.wwf.pl WWF POLSKA ZAPRASZA SZKOŁY PODSTAWOWE Pozwólmy zwierzętom żyć tam, gdzie się urodziły ogólnopolski projekt edukacyjny WWF Polska dla szkół podstawowych Projekt pod Honorowym Patronatem Ministra Środowiska i Ministra Edukacji Narodowej oraz Mazowieckiego Kuratora Oświaty Celem projektu jest zmiana postaw społecznych poprzez podniesienie świadomości i wiedzy uczniów szkół podstawowych na temat problemu ginących gatunków zwierząt - pogłębienie wiedzy na temat wpływu działalności człowieka na świat przyrody oraz zmniejszenie zapotrzebowania na egzotyczne gatunki zwierząt trzymane w warunkach domowych. Ponieważ zapotrzebowanie na egzotyczne gatunki zwierząt wciąż rośnie, a zwierzęta kupowane są bardzo często dla dzieci lub przez młodych ludzi, jest rzeczą bardzo ważną wykształcenie pokolenia świadomych konsumentów, których wybory będą miały ogromne znaczenie dla ochrony przyrody. Wczesna edukacja, zaangażowanie młodego pokolenia w ochronę przyrody i uwrażliwienie dzieci na problem ginących gatunków ma kluczowe znaczenie w naszych staraniach o ochronę bioróżnorodności na świecie. Dzięki podejmowanym działaniom edukacyjnym, mamy szansę na zmianę postaw społecznych, bez których ginące gatunki a szczególnie te wykorzystywane w handlu, nie mają szans na przetrwanie. Projekt edukacyjny WWF Polska skierowany jest do szkół podstawowych i ma zasięg ogólnopolski. Zostanie przeprowadzony w 850 szkołach. Więcej informacji na temat naszego projektu znajdziecie na stronie www.kampaniaedukacyjna.wwf.pl Zapraszamy szkoły podstawowe do udziału w projekcie! Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Firma Mondial Assistance jest partnerem projektu Ograniczenie nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami. 3
Nielegalny handel zagrożonymi gatunkami Nielegalny handel zagrożonymi gatunkami jest procederem obejmującym miliony okazów zwierząt i roślin rocznie na całym świecie. Obok degradacji naturalnych siedlisk, jest największym zagrożeniem dla przetrwania ponad 35 tysięcy gatunków. O skali zjawiska świadczy fakt, że jest to trzeci co do wielkości rodzaj nielegalnego handlu po narkotykach i broni, przynoszący zyski rzędu 140 miliardów dolarów rocznie. Handel zagrożonymi gatunkami dotyczy wszystkich grup zwierząt i roślin. W przypadku zwierząt, które odławiane są nielegalnie ze środowiska naturalnego, sprzedaje się je żywe jako egzotyczne pupile lub zabija w celu wytworzenia pamiątek, trofeów myśliwskich, ozdób, tradycyjnej medycyny i żywności. Bardzo ważnym składnikiem tego zjawiska jest m.in. handel kawiorem, skórami i częściami dużych kotów, koralowcami tworzącymi rafy, ptakami drapieżnymi i gadami. W odniesieniu do fauny, międzynarodowy handel zagrożonymi gatunkami dotyczy zarówno roślin ozdobnych i leczniczych, jak i produktów zawierających roślinne składniki takich jak produkty tradycyjnej medycyny azjatyckiej. Przede wszystkim jednak największym i przynoszącym najwyższe zyski procederem jest handel drewnem. Odpowiedzią społeczności międzynarodowej na ten globalny problem ochrony przyrody było podpisanie Konwencji CITES. Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem, zwana także Konwencją Waszyngtońską, w skrócie CITES, została sporządzona w Waszyngtonie, w 1973 r. Celem Konwencji jest ochrona dziko występujących populacji zwierząt i roślin gatunków zagrożonych wyginięciem, poprzez kontrolę i ograniczanie międzynarodowego handlu nimi i produktami z nich wykonanymi. W Polsce problem nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami dotyczy zarówno żywych zwierząt i roślin, którymi handluje się na rynku wewnętrznym tzn. w sklepach, na giełdach i w Internecie, jak również produktów z nich wykonanych (pamiątki turystyczne, kawior, tradycyjna medycyna azjatycka, trofea myśliwskie). W latach 2003-2011 służba celna skonfiskowała ponad 300 tysięcy okazów chronionych zwierząt i roślin, które były nielegalnie przywożone na teren Polski. Policja przeprowadziła już ponad 1600 spraw, które dotyczyły sprzedaży lub kupna okazów żywych zwierząt lub przedmiotów, wykonanych z ginących gatunków. za przetrwanie zagrożonych gatunków. Ponieważ to popyt kreuje wciąż rosnącą skalę nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami, największą szansą na ograniczenie tego procesu zagrażającego tysiącom gatunków na świecie jest edukacja i zmiany postaw społecznych. W Polsce problem nielegalnego handlu ginącymi gatunkami dotyczy kilku najważniejszych zagadnień. Jest to handel żywymi zwierzętami, przywóz pamiątek turystycznych, rosnący popyt na tradycyjną medycynę azjatycką i futra oraz na drewno egzotyczne, które w większości pochodzi z nielegalnych wyrębów. Żywe zwierzęta z gatunków chronionych zagrożonych wyginięciem przemycane są do Polski z całego świata, są to zarówno liczne gatunki ptaków (papugi, ptaki drapieżne), jak również gady (żółwie, węże, gekony, legwany), a nawet małpy i lemury. Zwierzęta przewożone w tragicznych warunkach, bardzo często giną podczas transportu lub chorują już po przywiezieniu do sklepów zoologicznych. Każde egzotyczne zwierzę, nielegalnie przewie-zione do kraju, okupione jest śmiercią setek innych. Ponieważ zwierzęta nie są poddawane kwarantannie, bardzo często są nosicielami chorób groźnych dla zdrowia i życia ludzi, szczególnie dzieci. Kupowanie egzotycznych zwierząt chronionych gatunków zagraża nie tylko przetrwaniu tych gatunków w naturze, ale również potencjalnym nabywcom. Co więcej, zakup lub sprzedaż takich zwierząt są niezgodne z prawem i stanowią przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Turystyczne pamiątki wykonane z ginących gatunków, to kolejny ogromny problem, z którym walczy WWF Polska. Nasze kampanie uświadamiają podróżnym, jaka jest prawdziwa cena egzotycznych pamiątek, których wykonanie najczęściej okupione jest śmiercią zwierzęcia. Tradycyjna medycyna azjatycka i drewno egzotyczne to nowe problemy, które zyskują na znaczeniu, ponieważ moda na kupowanie tych produktów gwałtownie rośnie. Co roku giną tysiące zwierząt, których części służą do produkcji leków. Proceder ten dotyczy m.in. tak wspaniałych zwierząt jak tygrysy, pantery śnieżne i nosorożce. Co roku w celu wykorzystania do produkcji leków tradycyjnych, zabijanych jest przez kłusowników ponad 1000 tygrysów, które znajdują się na skraju wyginięcia. Ponieważ moda na tradycyjną medycynę azjatycką w Polsce wciąż rośnie, problem ten jest jednym z naszych priorytetów. Torebka ze skóry warana Marcin Dobas / WWF Polska drewnem na świecie, a straty finansowe wynikające z tego procederu sięgać mogą nawet 15 miliardów USD rocznie. Nielegalny handel drewnem jest więc procederem o skali globalnej, powodującym degradację ogromnych obszarów leśnych, czego najważniejszymi konsekwencjami są postępujące zmiany klimatu poprzez zwiększanie emisji gazów cieplarnianych i utrata różnorodności biologicznej. Szacuje się, że w ciągu ostatnich 50 lat powierzchnia lasów na świecie spadła o połowę. Każdego roku w wyniku wylesiania na świecie ubywa 12-15 milionów hektarów lasów. Drewno pochodzące z nielegalnych wycinek, trafia także na rynek Polski. Rosnąca moda i zapotrzebowanie na wyroby z egzotycznego drewna w naszym kraju, powoduje konieczność podjęcia intensywnych działań edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa i do sektora handlowego. Głównym celem działań WWF Polska jest ograniczenie nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami roślin i zwierząt na terenie Polski poprzez wsparcie organów ścigania przestępstw w tym zakresie, jak również zbudowanie w społeczeństwie poczucia odpowiedzialności Równie istotny z punktu widzenia globalnej ochrony przyrody jest międzynarodowy nielegalny handel drewnem. Jak wynika z szacunków zawartych w raporcie WWF International Illegal Wood For the European Market (2008) nielegalny wyrąb lasów stanowi aż 40 % z globalnego handlu Schwytane papugi żako Wil Luiijf / WWF-Canon 4
Olbrzymy na Liczba nosorożców zabitych przez kłusowników w Republice Południowej Afryki dramatycznie wzrosła w 2011 roku alarmuje organizacja ekologiczna WWF. Wśród nielegalnie upolowanych zwierząt znalazło się 19 osobników krytycznie zagrożonego nosorożca czarnego. W 2010 roku z rąk południowoafrykańskich kłusowników zginęły 333 nosorożce. Było to trzy razy więcej niż w 2009. Bilans 2011 roku jest jeszcze gorszy dla nosorożców. Zginęło ich aż 448. Większość zabitych zwierząt zostało znalezionych w granicach Parku Narodowego Krugera 252 nosorożce najbardziej znanym parku narodowym RPA. Kłusowniczy proceder nie ustaje. Tylko w pierwszych tygodniach 2012 roku pracownicy Parku Krugera, odnotowali osiem przypadków zabicia zwierząt przez kłusowników. Dzieje się tak, pomimo zdecydowanych działań podejmowanych przez władze RPA przeciwko kłusownikom. W 2011 roku udało się im aresztować 232 kłusowników. Wzrósł też wymiar kary, do 16 lat pozbawienia wolności, za zabicie nosorożca lub przemyt jego rogów. Za kłusownikami stoją jednak zasobni zleceniodawcy z Azji, których zamówienia realizują kłusownicze gangi. W tradycyjnej medycynie azjatyckiej wykorzystuje się róg nosorożca, jako środek, który ma rzekome działanie lecznicze. Z kolei w Wietnamie jest uznawany za produkt luksusowy. Jego posiadanie podkreśla status ekonomiczny miejscowych biznesmenów. To właśnie dla rogu zabijane są nosorożce. Kłusownicy są zainteresowani tylko tą częścią zwierzęcia mówi Magdalena Gołębiewska z WWF Polska. - Walka z nimi powinna jednak dotyczyć nie tylko tych, którzy kłusują, ale przede wszystkim ich zleceniodawców z Azji. Stąd południowoafrykańskie władze powinny mieć wsparcie ze strony rządów tych państw azjatyckich, do których trafiają rogi nosorożców. Konieczne są także intensywne działania edukacyjne, które zmienią tradycyjne przekonania o skuteczności sproszkowanego rogu wśród konsumentów w Azji. Niestety takie zmiany wymagają wielu lat pracy, a czas działa na niekorzyść nosorożców. Dziś aż trzy z pięciu gatunków nosorożca są krytycznie zagrożone wyginięciem, w tym nosorożec czarny. Jeszcze pół wieku temu, w Afryce żyło 70 tysięcy osobników tego ostatniego gatunku. Dziś jest ich zaledwie cztery tysiące. Najniższa liczebność nosorożca czarnego była odnotowana w latach 90., około dwóch tysięcy osobników. Pozostałe dwa gatunki, w tym nosorożec biały, drugi gatunek nosorożca występujący w Afryce, również znajdują się w niebezpieczeństwie. W przypadku wszystkich pięciu gatunków największym zagrożeniem jest zabijanie na potrzeby tradycyjnej medycyny azjatyckiej. Rok 2011 nie był dobry również dla nosorożców z Azji. W Wietnamie kłusownicy zabili ostatniego nosorożca Nosorożec biały Martin Harvey / WWF-Canon jawajskiego występującego w tym kraju. Szacuje się, że obecnie na świecie żyje zaledwie 50 osobników tego gatunku, który znalazł się na zagłady. Wszystkie osobniki żyją w jednym parku narodowym na Jawie. Więcej o tradycyjnej medycynie azjatyckiej : www.wwf.pl Zagrożone gatunki zwierząt Rob Webster / WWF Anthony B. Rath / WWF-Canon Kevin Schafer / WWF-Canon Martin Harvey / WWF-Canon Martin Harvey / WWF-Canon Martin Harvey / WWF-Canon 5
Magazyn redaguje zespół: Magda Romanowicz, Zuzanna Podgórska, Paweł Średziński Opracowanie graficzne: Anna Popielnicka Adres redakcji i wydawcy: WWF Polska, ul. Wiśniowa 38, 02-520 Warszawa, tel. 22 849 84 69 bohater następnego numeru Wieloryby, wodni giganci na skraju zagłady Te największe ze ssaków zamieszkujące naszą planetę, należą do rzędu waleni i mają ogromny wpływ zarówno na ekosystem mórz i oceanów jak również na klimat na Ziemi! Odchody tych zwierząt od setek lat zapobiegały zmianom klimatu. Zawierają bardzo dużo żelaza, przez co przyczyniają się do rozwoju fitoplanktonu pochłaniającego dwutlenek węgla w oceanach i wodach Antarktydy. Polowania na nie budziły od lat sprzeciw ludzi na całym świecie. Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o tych niezwykłych zwierzętach, zapraszamy do lektury następnego numeru! Długopłetwiec Diego M. Garces O WWF Misją WWF jest powstrzymanie degradacji środowiska naturalnego naszej planety i kształtowanie przyszłości, w której ludzie będą żyli w harmonii z przyrodą. Przez prawie 50 lat swojego istnienia WWF wyrósł na jedną z największych organizacji ekologicznych na świecie. Przeprowadziliśmy lub pomogliśmy w realizacji 12, 6 tys. projektów w ponad 150 krajach świata, współuczestniczyliśmy w powstaniu ponad 270 parków narodowych. Jesteśmy pierwszą organizacją, która zwróciła uwagę świata na problem ginącej przyrody w Afryce, byliśmy także prekursorami ochrony środowiska w Chinach. Przekonujemy rządy państw do działań proekologicznych, wpływamy na programy nauczania i prowadzimy dialog z przedstawicielami biznesu. Przekonujemy międzynarodową społeczność, że ochrona przyrody naszej planety to warunek przeżycia dla ludzkości. W Polsce WWF już od prawie 10 lat chroni rzeki i lasy. Promujemy zrównoważone rybołówstwo i staramy się przeciwdziałać zmianom klimatu. Ratujemy zagrożone gatunki. Prowadzimy działania na rzecz ochrony największych polskich drapieżników - wilka, rysia i niedźwiedzia, oraz ssaków bałtyckich - foki i morświna. Walczymy z nielegalnym handlem ginącymi gatunkami roślin i zwierząt. To zaledwie niektóre z wielu podejmowanych przez nas działań. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.wwf.pl. Firma Mondial Assistance jest partnerem projektu Ograniczenie nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami. 6