Sudety i Przedgórze Sudeckie
Sudety - ukształtowanie Najwyższe pasmo: Karkonosze Śnieżka 1602 m n.p.m. Góry średnie Liczne kotliny: Kotlina Jeleniogórska Kotlina Kłodzka
Budowa geologiczna Od skał prekambryjskich do skał czwartorzędowych Najstarsze w Górach Sowich i Izerskich gnejsy i łupki krystaliczne Rodzaje skał ze względu na genezę: Magmowe (granit, bazalt) Metamorficzne (gnejs, łupki krystaliczne) Osadowe (wapienie, margle, piaskowce)
Budowa geologiczna Sfałdowanie i wypiętrzenie orogeneza hercyńska Odmłodzenie Sudetów = powstanie uskoków orogeneza alpejska Najdłuższy uskok powstał na linii Bolesławiec- Złotoryja Złoty Stok uskok brzeżny
Budowa geologiczna Góry zrębowe: Zręby: Karkonosze Zapadliska: Kotlina Kłodzka, Kotlina Jeleniogórska Działalność wulkaniczna (bazalty)
Organy Wielisławskie Odsłonięcie porfirów na zboczu góry Wielisławka (375 m n.p.m.) niedaleko Świerzawy na Pogórzu Kaczawskim Pomnik przyrody nieożywionej
Rzeźba Sudetów Spłaszczone grzbiety i łagodne stoki, zwłaszcza Góry Stołowe Formy polodowcowe krajobrazu górskiego: Jeziora cyrkowe stawy (Wielki i Mały Staw, Śnieżne Kotły, Kocioł Łomniczki) Rumowiska skalne (gołoborza)
Przedgórze Sudeckie Falista równina wznosząca się na wysokość około300 m n.p.m. Powstało w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych Region rolniczy
Ochrona przyrody
Karkonoski Park Narodowy Utworzony w 1959 r. Ochronie podlegają: torfowiska wysokie, zarośla kosówki, gołoborza, kotły polodowcowe - wypełnione niekiedy stawami, zbiorowiska traworośli, ziołorośli, borówczysk
Torfowisko Upy Torfowisko położone jest w niewielkim obniżeniu w zrównaniu wierzchowinowy m Równi pod Śnieżką, na wysokości 1400-1425 m n.p.m.
Karkonoski Park Narodowy ponad tysiąc gatunków roślin wiele gatunków zwierząt leśnych (ok. 40 gatunków ssaków, m.in. bobry, sarny, lisy oraz 16 gatunków nietoperzy). muflon jest introdukowany na początku XX wieku z Korsyki 90 gatunków ptaków, między innymi włochatka, sóweczka, cietrzew, głuszec, drozd obrożny, płochacz halny.
Rośliny Karkonoskiego PN (przykłady) Dzwonek karkonoski (endemit) Czosnek siatkowaty (krytycznie zagrożony wyginięciem)
Zwierzęta Karkonoskiego PN (przykłady) Muflon Sóweczka (najmniejsza sowa europejska)
Park Narodowy Gór Stołowych Ten szereg skał rozciąga się na osiem lub dziewięć mil angielskich, zaczyna się i kończy tak nagle, że wygląda jak korona na szczycie góry... John Quincy Adams. Utworzony w 1993 r. Park Narodowy Gór Stołowych zajmuje obszar ok. 63 km 2 wierzchowinowej ich partii z najwyższymi wzniesieniami tj. Szczelińcem Wielkim (919 m n.p.m.) i Skalniakiem (915 m n.p.m.).
Budowa geologiczna Gór Stołowych formy erozji piaskowców płytowa budowa geologiczna związana z osadowym pochodzeniem skał
Formy erozji piaskowców Małpolud Wielbłąd
GOSPODARKA SUDETÓW
Surowce mineralne
Agat i ametyst
Węgiel kamienny i brunatny Węgiel kamienny: Okolice Wałbrzycha (kopalnia zamknięta w 1998 roku) Dzierżoniów Węgiel brunatny: Kotlina Turoszowska kopalnia w Bogatyni
Granit Kamieniołom w Strzelinie
Wody mineralne Sudetów Wody radoczynne (radonowe) Wody radonowe występują jedynie w Sudetach (niegdyś także w Ustroniu). Występowanie tego typu wód jest związane z masywami krystalicznymi zawierającymi minerały uranu, które są źródłem radu, w wyniku rozpadu którego tworzy się radon. Długopole-Zdrój, Duszniki- Zdrój, Lądek-Zdrój, Szczawno-Zdrój, Świeradów-Zdrój
Wody mineralne Sudetów Szczawy Obecność tego typu wód jest związana ze strefami głębokich uskoków i innych dyslokacji, którymi dwutlenek węgla jest transportowany z głębszych partii skorupy ziemskiej ku powierzchni. Długopole-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Polanica-Zdrój, Szczawina, Szczawno-Zdrój, Świeradów-Zdrój
Przemysł Porcelanowy i szklarski Huta szkła w Piechowicach Fabryka porcelany w Wałbrzychu
Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna Ponad 170 przedsiębiorstw Przykłady firm w Wałbrzyskiej SSE BASF (chemia budowlana) Bridgestone (tworzywa sztuczne, wyroby z gumy, gąsienice do pojazdów) Cersanit (płytki ceramiczne, armatura sanitarnej, brodziki) PL Colgate-Palmolive (pasta do zębów i preparaty do higieny jamy ustnej) Elektrolux (pralki, piekarniki, kuchenki wolnostojące, płyty grzewcze, zmywarki) IBM (Centrum usług wspólnych IT) Lotte Wedel (pieczywo, świeże wyroby ciastkarskie oraz inne artykuły spożywcze)
Wałbrzyska SSE Przemysł motoryzacyjny Nysa Zakład Pojazdów SA (nadwozia do pojazdów dostawczych i ciężarowych) PL Polaris (pojazdy terenowe (quady)) Toyota (silniki Diesla, skrzynie biegów oraz silniki małolitrażowe) Volkswagen (samochody użytkowe VW Crafter)
Kwaśne deszcze Problemy Sudetów
Sudety po kwaśnych deszczach
ATRAKCJE TURYSTYCZNE SUDETÓW
Świątynia Wang ewangelicki kościół w Karpaczu, przeniesiony w 1842 z miejscowości Vang (Norwegia) Kościół został zbudowany z sosnowych bali na przełomie XII i XIII w. Najstarszy drewniany kościół w Polsce. Konstrukcja kościoła wykonana jest bez użycia gwoździ, wszystkie połączenia zrealizowano przy pomocy drewnianych złączy ciesielskich.
Twierdza Kłodzka i Labirynty system obronny z okresu XVII i XVIII wieku około kilometr tras podziemnych
Jaskinia Niedźwiedzia znajduje się w Masywie Śnieżnika na Ziemi Kłodzkiej, na wysokości ok. 800 m. Jest to najdłuższa jaskinia Sudetów - liczy około 4500 m korytarzy. Znaleziono tu olbrzymie ilości kości zwierząt, w większości gatunków już wymarłych.
Kopalnia Złota ZŁOTY STOK
Zamek Książ obok Malborka i krakowskiego Wawelu to największy zamek w Polsce