XI KONKURS WIEDZY GEOLOGICZNO-GEOGRAFICZNEJ RZEŹBIARZE POWIERZCHNI ZIEMI r. pytania konkursowe opracował: mgr Paweł Woźniak

Transkrypt

1 XI KONKURS WIEDZY GEOLOGICZNO-GEOGRAFICZNEJ RZEŹBIARZE POWIERZCHNI ZIEMI - 00 r. pytania konkursowe opracował: mgr Paweł Woźniak Imię i nazwisko:... Gimnazjum Nr... w.... Uzupełnij tabelę: MAGMOWE Wylewne SKAŁY JAK POWSTAJĄ? PRZYKŁAD Pochodzenia organicznego na skutek wietrzenia; z okruchów innych skał granit. Wyjaśnij pojęcia: ruchy orogeniczne -... ruchy epejrogeniczne -... korazja Pytanie trudne. Ludzie od wielu lat nie ustają w poszukiwaniach skamieniałości, minerałów i złóż. Lista odkryć geologicznych jest imponująca. Przy podanych w tabeli nazwach miejscowości napisz, jakich odkryć geologicznych w nich dokonano! gips NAZWA MIEJSCOWOŚCI NAJCIEKAWSZE ODKRYCIE GEOLOGICZNE W POLSCE KRASIEJÓW KRZEMIONKI OPATOWSKIE PYSKOWICE (okolice Gliwic) 4. Pytanie trudne. Podaj nazwy zamieszczonych poniżej minerałów: ()... ()... ()... (4)... 4

2 5. Podaj pełne nazwy (np. jeleń olbrzymi) zamieszczonych poniżej na rysunkach przedstawicieli polskiej fauny plejstoceńskiej: W wyniku działania jakiego procesu powstała zamieszczona na fotografii forma wybrzeża? (odpowiedz jednym zdaniem) Jak nazywa się ta forma? Pewien fotograf zrobił w muzeum zdjęcia głów dinozaurów. Niestety, nie pamięta w jakiej kolejności je wykonał. Prosi Cię o pomoc. Nazwy podane w nawiasie, dopasuj do odpowiednich dinozaurów: (Allozaur, Velociraptor, Triceratops, Spinozaur) Uzupełnij tabelę, wpisując we właściwe miejsca nazwy czynników i procesów rzeźbotwórczych: FORMA RZEŹBY grzyb skalny" dolina U kształtna morena czołowa CZYNNIK RZEŹBOTWÓRCZY PROCES RZEŹBOTWÓRCZY 9. Które z wymienionych poniżej skał należą do grupy skał metamorficznych? Podkreśl wybrane przykłady. marmur, gaz ziemny, mithril, łupek serycytowy, granit, gnejs, sjenit, gabro, anhydryt, gnejs oczkowy, ropa naftowa

3 0. Co to są gołoborza i gdzie je spotykamy? Odpowiedz jednym zdaniem: Do podanych w tabeli zdań dopasuj okres geologiczny (z wypisanych poniżej) sylur, karbon górny, jura, kreda okres w którym żył Tyrannosaurus rex (król jaszczur tyran) powstawanie węgla kamiennego rośliny pojawiają się na lądzie dinozaury osiągają maksimum swojego rozwoju. Z wymienionych poniżej obszarów podkreśl te, które zaliczane są do aktywnych sejsmicznie: środkowa Europa, łuki wysp indonezyjskich, Wyżyna Brazylijska, pacyficzne wybrzeże Ameryki. Uzupełnij zdania: W górnym biegu rzeki dominuje erozja..., która powoduje powstanie dolin.... W biegu środkowym najsilniej oddziałuje erozja..., a efektem jej pracy są tworzące się tu.... W biegu dolnym rzeki dominuje natomiast Podaj nazwy, wskazanych na schematycznym rysunku strzałką, części wulkanu: ()... ()... () Pytanie trudne. Podaj nazwy zamieszczonych poniżej skał: Podaj nazwy okresów geologicznych starszych od syluru (era paleozoiczna) i nazwę okresu młodszego od jury (era mezozoiczna):......

4 7. Podaj nazwy widocznych na zdjęciach poniżej form krasowych (zaznaczone strzałką): ()... ()... () Co to są skamieniałości przewodnie? Odpowiedz jednym zdaniem: Wymienione poniżej nazwy dopasuj do schematycznych rysunków uskok, góry fałdowe, góry zrębowe Uzupełnij zdania: Górnośląskie Zagłębie Węglowe ma kształt.... Powierzchnia całkowita GZW wynosi... km. Oprócz Górnośląskiego Zagłębia Węglowego węgiel kamienny wydobywany jest (lub był) w Zagłębiu Węglowym i Zagłębiu Węglowym. Rośliny zaliczane do tzw. flory karbońskiej to ( przykłady) Wyjaśnij pojęcia: tuf -... bomby wulkaniczne -... epicentrum Pytanie trudne. Podaj nazwy zamieszczonych poniżej skamieniałości:. 4

5 . Mało jest miejsc na Ziemi, które pozostają nieznane. Dzięki nowoczesnej technice i powszechności informacji możemy oglądać powierzchnię naszej planety w stopniu, o jakim nie śniło się naszym przodkom. Siły przyrody, które działają nieprzerwanie od początku istnienia błękitnej planety, nieustannie kształtują i zmieniają jej wygląd. Podaj nazwy widocznych na zdjęciach poniżej naturalnych dzieł prawdziwych rzeźbiarzy Ziemi : ()... (4)... ()... (5)... ()... (6) Nazwy gór podane poniżej wpisz w odpowiednie miejsce w tabeli: Karpaty, Kaledońskie, Harz, Góry Świętokrzyskie, Alpy, Pireneje, Skandynawskie NAZWA OROGENEZY PRZYKŁADY GÓR Kaledońska Hercyńska (waryscyjska) Alpejska 5. Do podanych nazw (miejscowość, rejon występowania) dopisz kopalinę, kruszec lub surowiec skalny, który był lub jest w nich wydobywany: Inowrocław, Kłodawa -... rejon Olkusza -... Konin, Turek, Koło -... Strzelin, Strzegom W 006 r. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zdecydowała, że jeden z obiektów (ciał niebieskich) naszego układu słonecznego nie spełnia założeń nowej definicji planety. Który? Podaj jego nazwę:.... 5

6 7. Głazy narzutowe, narzutniaki, eratyki (z lać. errare błądzić), to fragmenty litej skały przetransportowanej przez lodowiec. Czasami osiągają one pokaźne rozmiary. Jak nazywa się największy w Polsce głaz narzutowy (obwód około 50 m, szacowana waga około 000 ton) i gdzie się znajduje? Nazwa:... Miejscowość: Pytanie trudne. Jednym z ciekawszych kręgowców kopalnych był gad z rzędu zauropterygia, zaliczany do prymitywnych, ziemnowodnych płetwojaszczurów. Jego szczątki znajdowane są w Europie (w tym w Polsce np. najbliżej nas w nieczynnym kamieniołomie Sadowa Góra w Jaworznie), południowo-wschodniej Azji i Ameryce Północnej. Choć zwierzę to uważa się za przodka plezjozaurów, prowadziło ono tryb życia zbliżony do współczesnych fok. Podaj jego nazwę: Pytanie trudne. Ostatnio było o tym dość głośno pisały gazety, pokazywała telewizja. Sensacyjnego odkrycia dokonali pracownicy Państwowego Instytutu Geologicznego w kamieniołomie Zachełmie pod Kielcami. Znaleziono najstarsze na świecie ślady czworonogów, które odważyły się po raz pierwszy postawić stopę na suchym lądzie! Trzeba będzie pewnie zmienić w przyszłości podręczniki paleontologii. Zwierzęta czworonogie wyszły bowiem w Zachełmiu na ląd przynajmniej 8 mln lat wcześniej niż dotąd przypuszczano. Na dodatek żyły nie w rzekach i jeziorach, jak do tej pory sądzono lecz na wybrzeżach ciepłych, płytkich mórz... Jakiego wieku były skały w których odcisnęli swoje łapy najstarsi piechurzy na świecie? Podkreśl prawidłową odpowiedź. środkowokambryjskie, dolnosylurskie, górnosylurskie, środkowodewońskie 0. Pytanie na tzw. nosa geologicznego Co oznacza łacińska maksyma MENTE ET MALLEO zawarta w znaku firmowym Państwowego Instytutu Geologicznego? Podkreśl prawidłową odpowiedź: Majzlem (rodzaj dłuta do skał) i młotem Myślą i młotem Myślenie ma przyszłość dziękujemy za udział w konkursie 6