Krajowa Lista Oczekuj¹cych na przeszczepienie (KLO)

Krajowa Lista Oczekuj¹cych na przeszczepienie (KLO) W 2013 r. do krajowej listy osób oczekuj¹cych (KLO) zg³oszono 4473 potencjalnych biorców. Do wszystkich oczekuj¹cych wys³ano powiadomienia o wprowadzeniu na listê. Kierownicy oœrodków kwalifikacyjnych otrzymali 603 zbiorcze powiadomienia o umieszczeniu na liœcie chorych z danego oœrodka. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki W 2013 r. w krajowej liœcie osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki zarejestrowanych by³o 2565 chorych, w tym 1241 zosta³o zg³oszonych do KLO Systematycznie wzrasta liczba potencjalnych biorców nerki powy ej 60 r. (Tabela 1). Stopniowo roœnie liczba osób zg³aszanych do przeszczepienia nerki, co przy rosn¹cej liczbie przeszczepieñ jest warunkiem utrzymania prawid³owego doboru biorcy. W obecnym systemie informatycznym wdro ono modu³ automatycznego, wyprzedzaj¹cego przypominania lekarzom prowadz¹cym i pracowniom zgodnoœci tkankowej o badaniach immunologicznych. Oznaczenie HLA oraz PRA u potencjalnego biorcy jest warunkiem umieszczenia chorego na liœcie oczekuj¹cych, podobnie jak potwierdzenie grupy krwi przez oœrodek kwalifikacyjny czy wpisanie rozpoznania i danych osobowych. W 2013 r. wykonano 26 przeszczepieñ nerki z brakiem niezgodnych HLA, w tym 3 nerki z 6 zgodnymi HLA. Tabela 1. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki (nerki i trzustki, nerki i w¹troby, nerki i serca) w latach 2008 2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ca³kowita liczba osób zarejestrowanych w KLO 2651 2603 2578 2623 2683 2565 Osoby zarejestrowane < 18 r 79 95 96 88* 85 83 Osoby zarejestrowane > 60 r 192 227 387 453* 470 518 Œredni wiek osób oczekuj¹cych 45 lat 45 lat 46 lat 47 lat 47 lat 47 lat 6 m-cy 11 m-cy 2 m-ce 3 m-ce* 1 m-c Osoby zg³oszone po raz pierwszy 1030 11241340 1151 1196 1241 Liczba wszystkich przeszczepieñ nerki 830 805 1018 1075 1179 1164 Liczba przeszczepieñ nerki od dawcy zmar³ego 789 757 947 998 1091 1074 Liczba przeszczepieñ nerki od dawcy ywego 20 23 50 40 51 57 Liczba jednoczasowych przeszczepieñ nerki i trzustki 20 20 19 33 3429 Liczba jednoczasowych przeszczepieñ nerki i wysp trzustkowych - - - - - 2 Liczba jednoczasowych przeszczepieñ nerki i w¹troby 1 5 2 43 2 Osoby zmar³e na liœcie 67 41 48 64* 42 59 *Liczone na dzieñ 4.11.2011 r. Tabela 2. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki (nerki i trzustki, nerki i w¹troby, nerki i serca) w latach 2008 2013 Oczekuj¹cy w dniu na przeszczepienie 2008 2009 2010 2011 2012 2013** Nerki 1463 1209 1438 1469 1296 906 Nerki i trzustki (wysp trzustkowych) 15 26 30 15 24 (2) 30(3) Nerki i w¹troby 1 3 3 3 43 Nerki i serca - - 1 - - 1 ** Od stycznia 2013 r. KLO wykazuje jedynie chorych aktywnie oczekuj¹cych na przeszczepienie. 22

Spoœród 940 osób aktywnie oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki 2013 r., 78% to chorzy oczekuj¹cy na pierwsze przeszczepienie nerki. Od 2013 r. ostatniego dnia ka dego miesi¹ca podajemy liczbê osób, które tego dnia mia³y status aktywny na krajowej liœcie oczekuj¹cych. W latach poprzednich w podanych liczbach uwzglêdnialiœmy tak e osoby czasowo wykluczone, czyli te, które zosta³y zg³oszone do KLO, ale z ró nych powodów wykluczone z typowania na czas okreœlony. Z uwagi na du e ró nice w czasie dyskwalifikacji, obecnie podajemy wy³¹cznie liczbê chorych gotowych do przeszczepienia danego dnia. Spoœród 1164 przeszczepieñ nerki wykonanych, u 979 biorców wykonano pierwsze przeszczepienie, u 168 biorców drugie a 17 biorców otrzyma³o trzecie przeszczepienie. Tabela 3. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki (nerki i trzustki, nerki i w¹troby, nerki i serca) danego roku. 2008 2009 2010 2011 * 2012 2013 Oczekuj¹cy na pierwsze przeszczepienie 1214983 12041258 1059 735 Oczekuj¹cy na drugie przeszczepienie 236 226 242 272 233 182 Oczekuj¹cy na trzecie przeszczepienie 27 28 26 30 30 23 Oczekuj¹cy na czwarte przeszczepienie 2 1-1 2 - * Liczone na dzieñ 4.11.2011 r. Lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki w trybie pilnym w latach 2008 2013 U wiêkszoœci chorych (73%) wymagaj¹cych pilnego przeszczepienia nerki wykonano ten zabieg. Trzech chorych pozosta³o na liœcie oczekuj¹cych w 2014 r. a u pozosta³ych trzech uda³o siê wytworzyæ sta³y i bezpieczny dostêp naczyniowy do dializ i nie wymagaj¹ pilnego przeszczepienia nerki (Tabela 4). Tabela 4. Lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki w trybie pilnym w latach 2008 2013. 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba osób zarejestrowanych 35 40 31 23 33 22 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê 20 29 20 21 21 16 Liczba osób skreœlonych z listy pilnej 3 7 5 2 2 3 Osoby zmar³e 1 - Liczba osób oczekuj¹cych 12 45 10 3 Lista osób z cukrzycow¹ chorob¹ nerek oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki lub nerki i trzustki w latach 2010 2013 W 2013 r. w zarejestrowanych by³o w KLO 152 osoby z cukrzycow¹ chorob¹ nerek, w tym 46 osób zg³oszono de novo do zabiegu przeszczepienia nerki i trzustki. Niepokoj¹ca jest du a œmiertelnoœæ wœród oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki w grupie chorych z cukrzyc¹ (3,9%) w stosunku do ogólnej œmiertelnoœci na liœcie oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki (1, 99%) i braku zgonów wœród osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki i trzustki. Zwi¹zane jest to z pewnoœci¹ z tym, e do przeszczepienia nerki i trzustki kwalifikowane s¹ osoby m³ode, bez dodatkowych obci¹ eñ zdrowotnych i z cukrzyc¹ typu 1, a do przeszczepienia nerki g³ównie osoby z cukrzyc¹ typu 2, która sprzyja problemom naczyniowym pogarszaj¹cym rokowanie w tej grupie chorych (Tabela 5 i 6). 23

Tabela 5. Lista osób z cukrzycow¹ chorob¹ nerek oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki w latach 2010 2013. 2010 2011* 2012 2013 Liczba osób z cukrzycow¹ chorob¹ nerek (I i II typ) zarejestrowanych w KLO oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki 140 172 99 152 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê od dawcy zmar³ego 81 61 52 72 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê od dawcy ywego 1 1-2 Osoby zmar³e na liœcie oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki 6 9 1 6 *Liczone na dzieñ 4.11.2011 Tabela 6. Lista osób z cukrzycow¹ chorob¹ nerek oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki i trzustki w latach 2010 2013. 2010 2011 2012 2013 Liczba osób zarejestrowanych w KLO z cukrzycow¹ chorob¹ nerek (I typ) oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki i trzustki 71 62* 60 64 w tym de novo 42 35 32 46 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i trzustkê 19 33 3429 Liczba osób zakwalifikowanych do przeszczepienia nerki i trzustki, które otrzyma³y przeszczepienie nerki 19 9* 2 5 Osoby zmar³e na liœcie oczekuj¹cych na tx nerki i trzustki 3 1* - - Osoby oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki i trzustki (wysp trzustkowych) 30 15 24 (2) 30(3) *Liczone na dzieñ 4.11.2011 Osoby zg³oszone do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki lub nerki i trzustki (pre-emptive, przed rozpoczêciem dializ) w latach 2008 2013 Spoœród 2565 chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki, 97 osób zg³oszonych by³o do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki lub nerki i trzustki, co stanowi 3,8%. Wykonano w tej grupie 58 zabiegów przeszczepienia nerki, w tym: 14 od dawców ywych oraz 4 nerki wraz z trzustk¹ pobran¹ od tego samego dawcy. Wielu chorych (39%), mimo zg³oszenia w KLO do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki rozpoczê³a leczenie dializami i nadal pozostaje na liœcie oczekuj¹cych. Tabela 7. Osoby zg³oszone do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki lub nerki i trzustki (pre-emptive, przed rozpoczêciem dializ) w latach 2008 2013. 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 Liczba osób zarejestrowanych 191 177 109 157 128 97 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê 3425 24 22 5440 od dawcy zmar³ego Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê 10 8 16 10 1414 od dawcy ywego Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i trzustkê 2 2 2 45 4 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i w¹trobê - 1 2 Osoby zmar³e 3 2 4 1 *Liczone na dzieñ 4.11.2011 r. 24

Osoby o podwy szonym ryzyku immunologicznym (PRA 50 100%) oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki w latach 2008 2013 Osoby o podwy szonym ryzyku immunologicznym stanowi¹ istotny odsetek wœród osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki. Mimo, e liczba tych osób w ostatnim roku wzros³a, nadal jest ona zani ona, gdy opiera siê na ma³o dok³adnych metodach oznaczania PRA, wykorzystuj¹cych ograniczon¹ do 30 50 liczbê dawców limfocytów z danego rejonu a nie z ca³ego kraju. Oczekujemy na wdro enie molekularnych metod identyfikowania pacjentów podwy szonego ryzyka immunologicznego z zastosowaniem metod pozwalaj¹cych na iloœciow¹ i jakoœciow¹ ocenê przeciwcia³ anty HLA. Zastosowanie tych metod pozwoli nie tylko na rzeteln¹ identyfikacjê chorych o podwy szonym ryzyku immunologicznym, ale tak e na lepszy dobór tkankowy miêdzy dawc¹ i biorc¹ nerki z uwzglêdnieniem nieprzeszczepiania tych narz¹dów, przeciwko którym biorca bêdzie mia³ przeciwcia³a (Tabela 8). Tabela 8. Osoby o podwy szonym ryzyku immunologicznym (PRA 50-100%) oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki w latach 2008-2013. 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 Liczba osób oczekuj¹cych: 111 95 141 139 130 152 PRA 80-100% 37 27 49 59 43 61 PRA 50-79% 7468 92 80 87 91 Osoby, które otrzyma³y przeszczep nerki 16 15 43 45 43 42 PRA 80-100% 5 3 17 17 10 15 PRA 50-79% 11 12 26 28 33 27 Osoby zmar³e na liœcie 444444 PRA 80-100% 1 2 2 1 1 PRA 50-79% 3 2 2 3 3 4 Liczba osób oczekuj¹cych 89 76 89 85 80 105 PRA 80-100% 30 23 29 38 31 45 PRA 50-79% 59 53 60 47 49 60 *Liczone na dzieñ 4.11.2011 Chorzy oczekuj¹cy na przeszczepienie nerki po przeszczepieniu innego narz¹du, tkanki lub komórek W 2013 r. zg³oszono do przeszczepienia nerki i wykonano przeszczepienie u chorej po autologicznym przeszczepieniu szpiku. Nadal oczekuje na przeszczepienie nerki chora po przeszczepieniu serca i p³uc. Z 3 chorych po przeszczepieniu p³uc zg³oszonych do przeszczepienia nerki, dokonano przeszczepienia u 2 chorych, z czego u jednej by³a to nerka pobrana od ywego dawcy. Liczba chorych wymagaj¹cych przeszczepienia nerki po przeszczepieniu w¹troby czy serca utrzymuje siê na podobnym poziomie od kilku lat, co przy rosn¹cej liczbie przeszczepieñ narz¹dów pozanerkowych (szczególnie w¹troby) pozwala stwierdziæ, e byæ mo e problem niewydolnoœci nerek w tej grupie chorych uda³o siê opanowaæ. Tabela 9. Chorzy oczekuj¹cy na przeszczepienie nerki po przeszczepieniu serca w latach 2008 2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba oczekuj¹cych 7 6 3 6 46 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê - 3 1 3 2 2 Liczba osób zdyskwalifikowanych od przeszczepienia 3 1-2 1 2 Liczba zmar³ych - - - - 1 - Liczba osób oczekuj¹cych 42 2 1-2 25

Tabela 10. Chorzy oczekuj¹cy na przeszczepienie nerki po przeszczepieniu w¹troby w latach 2008 2013. 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba oczekuj¹cych 3 43 2 43 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê 2 2 1 2 Liczba osób zdyskwalifikowanych 2 1 2 2 Liczba zmar³ych 1 1 Liczba osób oczekuj¹cych 1 1 1 Chorzy oczekuj¹cy na jednoczasowe przeszczepienie nerki i w¹troby w latach 2008 2013 Spoœród 9 chorych oczekuj¹cych na jednoczasowe przeszczepienie nerki i w¹troby, 2 osoby otrzyma³y taki przeszczep Tabela 11. Chorzy oczekuj¹cy na jednoczasowe przeszczepienie nerki i w¹troby w latach 2008 2013. 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Liczba oczekuj¹cych 7 10 6 8 7 9 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i w¹trobê 1 5 2 43 2 Liczba osób zdyskwalifikowanych 41 1 1 3 Liczba zmar³ych 1 1 1 1 1 Liczba osób oczekuj¹cych 1 3 3 2 3 3 Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie nerki w latach 2008 2013 W 2013 r. œredni czas oczekiwania na przeszczepienie nerki, liczony od zarejestrowania w KLO do dnia przeszczepienia, wynosi³ 10 miesiêcy. Czas dializoterapii przed przeszczepieniem nie zmienia siê (Tabela 12). Tabela 12. Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie nerki w latach 2008 2013. œredni czas oczekiwania na przeszczepienie Grupa chorych od rozpoczêcia dializ do przeszczepienia 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 Zg³oszeni do pierwszego 2 lata 2 lata 2 lata 2 lata 2lata 2lata przeszczepienia nerki 10 m-cy 8,5 m-ca 10 m-cy 11 m-cy 6 m-cy 6 m-cy Wysokoimmunizowani 4 lata 6 lat 4 lata 3 lata 4 lata 6 lat 6 m-cy 11 m-cy 8,5 m-ca 11 m-cy 5 m-cy 8 m-cy Zg³oszeni do przeszczepienia 3 lata 2 lata 2 lata 2 lata 1 rok 1 rok nerki i trzustki 3,5 m-ca 4 m-ce 7 m-cy 9 m-cy 8 m-cy *Liczone na dzieñ 4.11.2011 Tabela 12 (cd). Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie nerki w latach 2008 2013. œredni czas oczekiwania na przeszczepienie Grupa chorych od zakwalifikowania do przeszczepienia 2008 2009 2010 2011* 2012 2013 Zg³oszeni do pierwszego przeszczepienia nerki 10 m-cy 7 m-cy 9 m-cy 11 m-cy 10 m-cy 10 m-cy Zg³oszenia pilne 32 dni 38 dni 42 dni 63 dni 16 dni 54 dni Wysokoimmunizowani 9 m-cy 15 m-cy 15,5 m-ca 17 m-cy 15 m-cy 16 m-cy Zg³oszeni do pierwszego przeszczepienia nerki i trzustki 4 m-ce 8,5 m-ca 8,5 m-ca 11,5 m-ca 5 m-cy 4 m-ce Zg³oszeni do przeszczepienia przed rozpoczêciem dializ 4,5 m-ca 6,5 m-ca 7,5 m-ca 8,5 m-ca 7,7 m-ca 9 m-cy *Liczone na dzieñ 4.11.2011 26

Przyczyny niewydolnoœci nerek chorych zg³oszonych do KLO Dominuj¹c¹ przyczyn¹ niewydolnoœci nerek wœród chorych zg³oszonych do przeszczepienia jak i po przeszczepieniu nerki s¹ choroby k³êbuszkowe nerek. Nadal pozostaje grupa chorych (14%), u których nie uda³o siê zdiagnozowaæ przyczyny niewydolnoœci nerek, ale wyeliminowano w wiêkszoœci przypadków wady uk³adu moczowego, które by mog³y w krótkim czasie doprowadziæ do niewydolnoœci nerki przeszczepionej. Tabela 13. G³ówne przyczyny niewydolnoœci nerek u chorych zg³oszonych do KLO Grupy chorych Nowo zg³oszeni Wszyscy oczekuj¹cy Wszyscy, u których dokonano przeszczepienie nerki od zmar³ego dawcy Zg³oszeni przed rozpoczêciem dializ do pierwszego przeszczepienia nerki Dokonano przeszczepienia nerki przed rozpoczêciem dializ Dokonano przeszczepienia nerki od ywego dawcy Liczba 1241 940 1107 89 58 57 G³ówne przyczyny niewydolnoœci nerek % Glomerulopatie pierwotne 23 26 28 36 29 49 Cukrzycowa choroba nerek 12 8 10 10 11 4 Glomerulopatie wtórne inne 2 3 3 2 48 Torbielowatoœæ nerek 12 12 11 12 144 Œródmi¹ szowe zapalenia nerek 3 3 3 1 2 2 Nefropatia nadciœnieniowa 11 10 11 8 9 4 Inne 6 6 410 6 10 Nieznane 13 13 13 13 17 14 Chorzy oczekuj¹cy na przeszczepienie nerki z nietypowym odprowadzeniem moczu met. Brickera W 2013 r. 15 chorych oczekiwa³o na przeszczepienie nerki z nietypowym odprowadzeniem moczu metod¹ Brickera, czyli z pominiêciem w³asnego pêcherza moczowego i wytworzeniem przetoki moczowodowo-jelitowo-skórnej, z czego 12 zg³oszono Spoœród 15 osób, u 6 chorych takie odprowadzenie wykonano przed kwalifikacj¹, u pozosta³ych 9 chorych zaplanowano wytworzenie nietypowego odprowadzenia moczu w czasie przeszczepienia. W 2013 r. wykonano 10 przeszczepieñ nerki ww. chorym, w tym 3 przeszczepienia nerki do wczeœniej wytworzonej pêtli Brickera. U jednego chorego z tej grupy wykonano zespolenie moczowe do pêcherza moczowego mimo wczeœniejszej kwalifikacji do pêtli Brickera. Oœrodki kwalifikuj¹ce chorych do przeszczepienia nerki Zg³aszanie chorych do krajowej listy osób oczekuj¹cych odbywa siê za poœrednictwem oœrodków kwalifikacyjnych, dzia³aj¹cych przy oœrodkach transplantacyjnych. Po³owa chorych zg³aszanych z danego oœrodka kwalifikacyjnego jest przeszczepianych poza tym oœrodkiem. W 2013 r. odnotowaliœmy wzrost nowych zg³oszeñ do krajowej listy osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki. W 2013 r. stacje dializ zg³osi³y do kwalifikacji w oœrodkach kwalifikacyjnych 2584 osoby, z czego 1241 zakwalifikowano do przeszczepienia nerki i zg³oszono do KLO (Tabela 14). 27

Tabela 14. Oœrodki kwalifikuj¹ce chorych do przeszczepienia nerki. Oœrodek kwalifikacyjny Liczba chorych zg³oszonych do KLO w danym roku 2011 2012 2013 Bia³ystok 41 38 33 Bydgoszcz 95 60 68 Gdañsk 116 129 132 Katowice 93 137 127 Kraków 159 141 144 Lublin 2 51 41 ódÿ 40 72 60 Poznañ 72 89 151 Szczecin 83 85 62 Warszawa 283 226 245 Warszawa CZD 56 45 46 Wroc³aw 107 123 132 Razem 1147 1196 1241 Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie trzustki oraz wysp trzustkowych W 2013 r. wykonano 3 przeszczepienia samej trzustki oraz 3 przeszczepienia wysp trzustkowych. Zg³oszono de novo 5 osób do transplantacji nerki i wysp trzustkowych, 4 osoby do przeszczepienia nerki i trzustki lub wysp trzustkowych, 7 osób do przeszczepienia trzustki oraz jedn¹ osobê do przeszczepienia wysp trzustkowych (Tabela 15). Tabela 15. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie trzustki lub wysp trzustkowych w latach 2010 2013. 2010 2011 2012 2013 Liczba przeszczepieñ trzustki 1 1 9 3 Liczba przeszczepieñ wysp trzustkowych - - - 3 Oczekuj¹cy na przeszczepienie nerki i wysp trzustkowych 31grudnia - - 2 3* Oczekuj¹cy na przeszczepienie wysp trzustkowych 31grudnia 2 3 41 Oczekuj¹cy na przeszczepienie trzustki lub wysp trzustkowych 31grudnia 1 5 42 Oczekuj¹cy na przeszczepienie trzustki 5 45 7 * Oczekuj¹cy na przeszczepienie nerki i trzustki ewentualnie wysp trzustkowych Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie narz¹dów klatki piersiowej Osoby oczekuj¹ce na przeszczepienie serca W 2013 r. w Polsce do leczenia przeszczepieniem serca zg³oszono 234 nowych chorych i by³a to liczba podobna jak w latach poprzednich. Najwiêcej chorych zg³oszono do przeszczepienia serca w Œl¹skim Centrum Chorób Serca w Zabrzu 107 osób, a najmniej w Centrum Zdrowia Dziecka 2 osoby, z tym, e oœrodek w CZD rozpocz¹³ dzia³alnoœæ ¹czna liczba chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie serca w 2013 roku wynios³a 601 osób. Spoœród wszystkich oczekuj¹cych, przeszczepienie serca otrzyma³o 87osób (14%) w tym 4 osoby poni ej 18 r. (3 w Zabrzu, 1 w Instytucie Kardiologii w Warszawie), zdyskwalifikowano stale lub czasowo 118 osób (19,6%), zmar³o w trakcie oczekiwania 59 chorych (9,8%). 2013 r. oczekiwa³o na przeszczepienie serca 320 chorych (Tabela 16). 28

Tabela 16. Realizacja zapotrzebowania na leczenie przeszczepieniem serca w Polsce Warszawa Kraków Zabrze Gdañsk Poznañ Warszawa Instytut KSS SCCS UCK SKPP UM CZD Kardiologii ¹cznie Nowe zg³oszenia 57 34107 13 21 2 234 Nowe zg³oszenia w trybie pilnym 27 17 37 47-92 Nowe zg³oszenia w trybie planowym 30 17 70 9 142 142 Przeszczepienia ogó³em 32 9 35 6 5-87 Przeszczepienia w trybie pilnym 25 9 16 45-59 Przeszczepienia w trybie planowym 7-19 2 - - 28 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem 12 5 38 2 2-59 Liczba oczekuj¹cych 49 64 163 13 29 2 320 Œredni czas oczekiwania chorych, którzy otrzymali przeszczepienie serca wyniós³ 66 dni dla biorców zg³oszonych w trybie pilnym oraz 10 miesiêcy dla biorców zg³oszonych w trybie planowym. Czas oczekiwania osób, które nie otrzyma³y przeszczepienia serca na koniec 2013 roku i nadal znajduj¹ siê na liœcie oczekuj¹cych, wyniós³ œrednio 15 miesiêcy. Chorzy, którzy zmarli nie doczekawszy przeszczepienia oczekiwali œrednio 15 miesiêcy (Tabela 17). Tabela 17. Œredni czas oczekiwania chorych zg³oszonych do leczenia przeszczepieniem serca Chorzy przeszczepieni, zg³oszeni w trybie pilnym Chorzy przeszczepieni, zg³oszeni w trybie planowym Chorzy zg³oszeni, którzy zmarli przed przeszczepieniem Oczekuj¹cy Warszawa Kraków Zabrze Gdañsk Poznañ Warszawa Instytut KSS SCCS UCK SKPP UM CZD Kardiologii Polska 33 dni 43 dni 7 dni 57 dni 188 dni - 66 dni 17 m-cy - 5 m-cy 9 m-cy - - 10 m-cy 7 m-cy 15 m-cy 22 m-ce 13 m-cy 17 m-cy - 15 m-cy 15 m-cy 22 m-ce 24 m-ce 11 m-cy 15 m-cy 2 m-ce 15 m-cy W 2013 r. na przeszczepienie serca oczekiwa³o 22 osoby poni ej 18 r., z czego 20 zg³oszono po raz pierwszy. W 2013 r. przeszczepiono serce u 4 osób poni ej 18 r. Dwoje dzieci zmar³o w oczekiwaniu na przeszczepienie serca, 2 wykluczono czasowo, 1 wykluczono na sta³e z przeszczepienia serca. W dniu 31.12. 2013 r. na aktywnej liœcie oczekuj¹cych na przeszczepienie serca pozostawa³o 13 dzieci. Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie serca w tej grupie chorych wynosi³ 5 miesiêcy (Tabela 18). 29

Tabela 18. Krajowa lista osób poni ej 18 r. oczekuj¹cych na przeszczepienie serca Warszawa Kraków Zabrze Gdañsk Poznañ Warszawa Instytut KSS SCCS UCK SKPP UM CZD Kardiologii ¹cznie Nowe zg³oszenia 1 1 16 - - 2 20 Przeszczepienia 1-3 - - - 4 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem - - 2 - - - 2 Liczba oczekuj¹cych - 1 11 - -- 1 13 Osoby oczekuj¹ce na przeszczepienie serca i p³uc Od 2006 r. nie wykonano w Polsce ani jednego kombinowanego przeszczepienia serca wraz z p³ucami, 2013 r. na liœcie oczekuj¹cych pozostawa³y 3 osoby. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie p³uc Na liœcie osób oczekuj¹cych na przeszczepienie p³uc znajdowa³o siê 93 chorych, z czego 47 zosta³o zg³oszonych w tego roku. Potencjalni biorcy zostali zg³oszeni przez Œl¹skie Centrum Chorób Serca w Zabrzu oraz Oddzia³ Kliniczny Chirurgii Klatki Piersiowej PUM Specjalistycznego Szpitala im. prof. A. Soko³owskiego w Szczecinie-Zdunowie. W 2013 r. wykonano ³¹cznie 17 przeszczepieñ pojedynczego p³uca lub pary p³uc (12 w Zabrzu, 5 w Szczecinie). 2013 r. oczekiwa³o na przeszczepienie 45 chorych, 29 chorych zmar³o przed przeszczepieniem. Zdyskwalifikowano czasowo lub stale 2 osoby (Tabela 19). Tabela 19. Lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie p³uc Szczecin - Zdunowo Zabrze SCCS ¹cznie Nowe zg³oszenia 6 41 47 Przeszczepienia 5 12 17 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem - 29 29 Liczba oczekuj¹cych 441 45 Tabela 20. Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie p³uc Szczecin - Zdunowo Zabrze SCCS Polska Chorzy przeszczepieni 9 m-cy 7 m-cy 8 m-cy Chorzy zmarli przed przeszczepieniem - 12 m-cy 12 m-cy Oczekuj¹cy 4 m-ce 18 m-cy 11 m-cy Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie w¹troby W 2013 r. w Polsce do leczenia przeszczepieniem w¹troby zg³oszono 396 nowych chorych. Najwiêcej chorych zg³oszono do przeszczepienia z Centralnego Szpitala Klinicznego WUM w Warszawie 188 osób, a najmniej z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wroc³awiu 11 osób. W 2013 r. ³¹czna liczba chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie w¹troby wynios³a 553 chorych. Spoœród wszystkich oczekuj¹cych, przeszczepienie w¹troby od zmar³ego dawcy otrzyma³o 318 osób (57,5%), natomiast od dawcy ywego 18 osób (3,2%). Zmar³o 38 chorych (6,9%) oczekuj¹cych na 30

przeszczepienie. Na liœcie aktywnej osób oczekuj¹cych 2013 r. pozostawa³y 133 osoby, a 46 osób by³o wykluczonych czasowo lub stale. W Tabeli 21 przedstawiono zg³oszenia chorych do przeszczepienie w¹troby z podzia³em na oœrodki. Tabela 22 przedstawia œredni czas oczekiwania na przeszczepienie w¹troby w poszczególnych oœrodka transplantacyjnych w zale noœci od trybu zg³oszenia. Tabela 21. Realizacja zapotrzebowania na leczenie przeszczepieniem w¹troby w Polsce Katowice Szczecin Warszawa Warszawa Warszawa Wroc³aw SPSK SPWSZ CZD SKDJ WUM CSK WUM USK *Przeszczepienie od dawcy zmar³ego+przeszczepienie od dawcy ywego ¹cznie Nowe zg³oszenia 58 50 42 47 188 11 396 Nowe zg³oszenia w trybie pilnym 10 8 46 22 2 52 Nowe zg³oszenia w trybie planowym 48 42 38 41 166 9 344 Przeszczepienia ogó³em 31 55 33 46 165 6 336 ( CD + LD) (15+18)* (318+18)* Przeszczepienia w trybie pilnym 47 2 6 18 1 38 Przeszczepienia w trybie planowym 27 48 31 40 147 5 298 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem 7 2 2 6 16 5 38 Liczba oczekuj¹cych 18 25 18 19 50 3 133 Tabela 22. Œredni czas oczekiwania chorych zg³oszonych do leczenia przeszczepieniem w¹troby w Polsce Katowice Szczecin Warszawa Warszawa Warszawa Wroc³aw SPSK SPWSZ CZD SKDJ WUM CSK WUM USK Polska Chorzy przeszepieni, zg³oszeni w trybie 2 dni 4 dni 6 dni 5 dni 2 dni 4 dni 4 dni pilnym Chorzy przeszepieni, zg³oszeni w trybie 2 m-ce 5 m-cy 4 m-ce 4 m-ce 3 m-ce 19 m-cy 6 m-cy planowym Chorzy zg³oszeni, którzy zmarli przed 8 dni 6 m-cy 18 dni 6 m-cy 1 m-c 5 m-cy 3 m-ce przeszczepieniem Oczekuj¹cy 3 m-ce 16 m-cy 5 m-cy 9 m-cy 8 m-cy 14 m-cy 9 m-cy Œredni czas oczekiwania chorych, którzy otrzymali przeszczepienie w¹troby w trybie pilnym, wynosi³ 4 dni, najd³u szy by³ w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie i wyniós³ 6 dni. Œredni czas oczekiwania chorych, którzy otrzymali przeszczepienie w¹troby w trybie planowym wynosi³ 6 miesiêcy, najd³u szy by³ w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wroc³awiu i wynosi³ 19 miesiêcy. Œredni czas oczekiwania dla biorców, którzy nie otrzymali przeszczepienia w¹troby wyniós³ 9 miesiêcy. 31

Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie rogówki W 2013 r. odnotowano istotny wzrost liczby chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie rogówki, przy mniejszej ni w 2012 r. liczbie nowo zg³oszonych chorych w ci¹gu roku. Rosn¹ca liczba chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie rogówki jest g³ównie zwi¹zana ze zbyt ma³¹ liczb¹ przeszczepieñ rogówki wykonywanych w ci¹gu roku w stosunku do potrzeb. Liczba chorych zg³aszanych do przeszczepienia jest dwukrotnie wiêksza ni liczba wykonanych przeszczepieñ. W 2013 r. istotnie wzros³a w stosunku do 2012 r. liczba przeszczepieñ rogówki w trybie pilnym (862 88% vs 337-37%). Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie rogówki wynosi³ 53 dni w grupie osób pilnych i 7 miesiêcy w grupie osób zg³oszonych do przeszczepienia w trybie planowym. Tabela 23. Realizacja zapotrzebowania na leczenie przeszczepieniem rogówki w Polsce w latach 2012 2013 r. Liczba Liczba Liczba aktywnie oczekuj¹cych Nowe wykonanych Dyskwalifikacje oczekuj¹cych osób zg³oszenia przeszczepieñ sta³e i czasowe na dzieñ ogó³em (pilne + planowe ) 2012** 2013** 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 Uniwersytecki Szpital Kliniczny -* - - - - - - - - - w Bia³ymstoku Szpital Uniwersytecki nr 1 167 146 167 41 12 29 17 15 95 104 w Bydgoszczy (4+8) (28+1) WSS nr 4 14 16 14 8 14 9-0 9 7 w Bytomiu (6+8) (9+0) Uniwersyteckie 44 281 44 248 9 38 1 11 34 224 Centrum Kliniczne (8+1) (37+1) w Gdañsku Okrêgowy Szpital 529 785 261 309 138 146 37 88 415 571 Kolejowy w Katowicach (19+119) (140+6) SPSK Nr 5 Œl¹skiego Uniwersytetu 284 366 206 223 149 140 35 75 110 151 Medycznego (84+65) (133+7) w Katowicach Szpital Zespolony 12 22 9 11 6 7 1 1 9 14 w Kêdzierzynie KoŸlu (1+5) (6+1) Wojewódzki Szpital - 23-22 - 8-1 - 14 Okulistyczny w Krakowie (8+0) Samodzielny Publiczny 104 157 104 95 50 85 23 29 42 46 Szpital Kliniczny Nr 1 (36+14) (83+2) w Lublinie Uniwersytecki Szpital Kliniczny Wojskowej 189 260 113 11418 65 8 3 146 198 Akademii Medycznej (0+18) (61+4) w odzi Specjalistyczne 127 86 19 6 23 5 49 20 59 61 Centrum Medyczne SA (5+18) (5+0) w Polanicy Zdroju 32

Tabela 23 (cd). Realizacja zapotrzebowania na leczenie przeszczepieniem rogówki w Polsce w latach 2012 2013 r. Liczba Liczba Liczba aktywnie oczekuj¹cych Nowe wykonanych Dyskwalifikacje oczekuj¹cych osób zg³oszenia przeszczepieñ sta³e i czasowe na dzieñ ogó³em (pilne + planowe ) 2012** 2013** 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. J Strusia - 0-0 - 0-0 - 0 w Poznaniu WSS nr 5 346 466 231 253 167 193 10 75 221 207 im. Œw. Barbary (59+108) (151+42) w Sosnowcu SPSK nr 2 Pomorskiego Uniwersytetu 32 203 32 171-10 - 1 32 187 Medycznego (9+1) w Szczecinie Samodzielny Publiczny 26 1410 43 3 8 3 13 9 Wojewódzki Szpital (0+3) (3+0) Zespolony w Szczecinie Szpital Kliniczny 50 61 50 2412 10-0 38 50 Dzieci¹tka Jezus (2+10) (9+1) w Warszawie Samodzielny Publiczny 1017 7841014309 243 201 86 196 394390 Kliniczny Szpital (103 (156 Okulistyczny +140) +45) w Warszawie Wojskowy Instytut 125 45 124 15 37 13 2 6 30 25 Medyczny (11+26) (9+4) w Warszawie Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej 1 41 3-0 - 0 1 4 w Warszawie Uniwersytecki Szpital Kliniczny 12 56 12 42 19 20 1 2 13 37 im. Mikulicza-Radeckiego (0+19) (20+0) we Wroc³awiu Spektrum Sp. z o.o. 1 6 1 6 1 0-0 - 6 we Wroc³awiu (0+1) 4 Wojskowy Szpital Kliniczny we Wroc³awiu - 2-2 - 0-0 - 2 ¹cznie Polska 3080 3783 2412 1906 901 982 278 526 1661 2307 *- Brak danych **Liczba oczekuj¹cych osób dotyczy potencjalnych biorców oczekuj¹cych na przeszczepienie rogówki a liczba wykonanych przeszczepieñ dotyczy iloœci procedur przeszczepieñ rogówki. Ten sam biorca mo e mieæ kilka przeszczepieñ rogówki w ci¹gu roku zarówno w jednym oku jak i w drugim. 33

Tabela 24. Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie rogówki Œredni czas oczekiwania Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie rogówki na przeszczepienie rogówki w trybie pilnym w trybie planowym (w dniach) (w miesi¹cach) Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Bia³ymstoku -* - Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy 167 dni 13 m-cy WSS nr 4 w Bytomiu 83 dni - Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdañsku 64 dni 8 m-cy Okrêgowy Szpital Kolejowy w Katowicach 46 dni 5 m-cy SPSK Nr 5 Œl¹skiego Uniwersytetu Medycznego 46 dni 9 m-cy w Katowicach Szpital Zespolony w Kêdzierzynie KoŸlu 67 dni 11 m-cy Wojewódzki Szpital Okulistyczny w Krakowie 76 dni - Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie 30 dni 6 m-cy Uniwersytecki Szpital Kliniczny Wojskowej Akademii Medycznej 40 dni 2 m-ce w odzi Specjalistyczne Centrum Medyczne SA w Polanicy Zdroju 19 dni - Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im.j Strusia w Poznaniu - - WSS nr 5 im. Œw. Barbary w Sosnowcu 37 dni 7 m-cy SPSK nr 2 Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego 15 dni 2 m-ce w Szczecinie Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Zespolony w Szczecinie 15 dni - Szpital Kliniczny Dzieci¹tka Jezus w Warszawie 55 dni 4 m-ce Samodzielny Publiczny Kliniczny Szpital Okulistyczny 36 dni 9 m-cy Warszawie Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie 21 dni 8 m-cy Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej w Warszawie - - Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza-Radeckiego we Wroc³awiu 84 dni - Spektrum Sp. z o.o. we Wroc³awiu - - 4 Wojskowy Szpital Kliniczny we Wroc³awiu - - *- Brak transplantacji 34

Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie komórek przytarczyc W 2013 r. na krajowej liœcie osób oczekuj¹cych na przeszczepienie przytarczyc nie by³o potencjalnych biorców. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie twarzy W 2013 r. do krajowej listy osób oczekuj¹cych na przeszczepienie twarzy zg³oszono 2 osoby. Obie osoby mia³y wykonane przeszczepienie twarzy, w tym jedna w trybie pilnym. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie koñczyny górnej W 2013 r. na przeszczepienie koñczyny górnej oczekiwa³o w krajowej liœcie 8 osób. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie jelita W 2013 r. na przeszczepienie jelita oczekiwa³y 2 osoby. Tabela 25. Podzia³ na województwa. Oczekuj¹cy na przeszczepienie nerki (nerka + trzustka, nerka + w¹troba, nerka + serce) POLSKA dolnoœl¹skie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie ³ódzkie ma³opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie œl¹skie œwiêtokrzyskie warmiñsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Oczekuj¹cy (aktywni) 940 75 54 30 23 61 80 144 21 55 30 75 87 28 41 92 44 2013 r. Nowe zg³oszenia 1241 93 72 46 24 71 84 194 27 69 27 97 131 46 47 153 60 Zmarli na liœcie 59 5 1 2 3 3 0 8 3 2 1 4 9 2 3 8 5 35

Tabela 26. Podzia³ na województwa. Oczekuj¹cy na przeszczepienie w¹troby POLSKA dolnoœl¹skie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie ³ódzkie ma³opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie œl¹skie œwiêtokrzyskie warmiñsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Oczekuj¹cy (aktywni) 133 11 9 8 5 8 1413 1 1 1 8 16 5 7 17 9 2013 r. Nowe zg³oszenia 396 30 21 23 20 2440 51 10 3 2 22 53 12 16 41 28 Zmarli na liœcie 38 42 2 0 3 2 9 3 0 0 2 6 2 1 1 1 Tabela 27. Podzia³ na województwa. Oczekuj¹cy na przeszczepienie serca POLSKA dolnoœl¹skie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie ³ódzkie ma³opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie œl¹skie œwiêtokrzyskie warmiñsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Oczekuj¹cy (aktywni) 320 17 13 20 5 20 55 31 13 15 6 16 52 13 7 31 6 2013 r. Nowe zg³oszenia 23418 12 9 5 8 31 35 13 7 6 12 39 7 4 19 9 Zmarli na liœcie 59 43 2 2 45 6 5 43 1 15 1 0 3 1 36

Tabela 28. Podzia³ na województwa. Oczekuj¹cy na przeszczepienie p³uca POLSKA dolnoœl¹skie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie ³ódzkie ma³opolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie œl¹skie œwiêtokrzyskie warmiñsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Oczekuj¹cy (aktywni) 5 3 2 0 1 8 2 0 1 2 10 1 2 1 2013 r. Nowe zg³oszenia 7 6 5 0 0 1 2 1 0 1 11 1 2 7 2 Zmarli na liœcie 29 3 2 2 0 1 4 3 0 2 0 1 4 1 0 4 2 Dorota Lewandowska, Poltransplant Ma³gorzata Hermanowicz, Poltransplant Jolanta Przygoda, Poltransplant Iwona Podobiñska, Poltransplant Izabela Walczyk, Poltransplant 37